YEMEN ÜLKE BÜLTENİ EKİM 2017

Transkript

1 YEMEN ÜLKE BÜLTENİ EKİM 2017

2 GENEL BİLGİLER Resmi Adı: Yemen Cumhuriyeti Yönetim Şekli: Federasyon Devlet Başkanı: Abdrabuh Mansur Hadi Başbakan: Ahmed Obeid bin Daghr Yüz Ölçümü: 527,970 km2 Toplam Nüfus: 28.3 milyon Nüfus Artış Hızı: % 2.4 Ortalama Yaşam Süresi: Erkek: 64, Kadın: 67 Nüfus Dağılımı(Etnik-Dini): Büyük çoğunluğu Arap ve bir kısmı Afrrikalı olan nüfusun yüzde 99.1 i müslümandır ( %65 Sünni, %35 Şii) Konuşulan Diller: Arapça Başkent: Sana a Başlıca Büyük Şehirler: Taizz, Hudeyde, Aden, Ibb Para Birimi: 1 ABD Doları = 270 Yemen Riyali (YER) Saat Farkı: Yemen saati ile Türkiye saati arasında fark bulunmamaktadır. GMT den 3 saat ileridedir. Üyesi Olduğu Uluslararası Kuruluşlar: BM, Körfez İşbirliği Konseyi, Arap Ligi, İslam İşbirliği Teşkilatı, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu, Bağlantısızlar Hareketi (G-77), Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO). Resmi Tatiller: Ürdün de çalışma saatleri Cumartesi-Perşembe günleri arası olup, Cuma günü resmi tatildir. 1 Mayıs İşçi Bayramı 22 Mayıs Birlik Günü 26 Eylül Kuzey Yemen Devrim Günü 30 Kasım Bağımsızlık Günü Dini Tatiller: Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı, Hicri yılbaşı, Mevlid Kandili,

3 MEVCUT SİYASİ VE İDARİ YAPI/YÖNETİM ŞEKLİ Yemen 1517 de Memlüklüler den Osmanlı yönetimine geçmiştir. 19. yüzyılın ortalarında Yemen in güney kısmı İngiltere yönetimine girmiştir. I. Dünya Savaşı sonrası Osmanlı kuzey bölgesinden de çekilmiştir. Kuzey Yemen de 1962 yılında Yemen Arab Cumhuriyeti ilan edilmiştir. Güneyde ise 1933 yılında Mısır ın desteğiyle İngiltere ye karşı direniş başlamış ve İngiltere nin 1967 yılında çekilmesi sonucu 1970 yılında Yemen Demokratik Cumhuriyeti kurulmuştur yılında iki bölge birleşerek Yemen Cumhuriyeti kurulmuştur. Yemen Başkanlık sistemiyle yönetilen bir cumhuriyet olup iki meclise sahiptir. Temsilciler Meclisi seçilen 301 üyeden, Şura Konseyi ise atanmış 111 üyeden oluşmaktadır. Başkan devleti temsil etmektedir. Hükümetin başı olan Başbakan Başkan tarafından atanmaktadır. Atanan başbakanın Meclisin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekmektedir. Başkan yedi yıllığına, Meclis altı yıllığına seçilmektedir. Yemen in siyasi alanda yaşadığı sorunların başında, merkezi hükümet ile ülkenin kuzeyindeki Şii gruplar arasında 2004 yılından beri aralıklı bir şekilde süren ve bir iç savaşa dönüşen çatışmalar gelmektedir. Yemen in karşılaştığı bir diğer sorun ise, Aden merkezli Güney Yemen deki bağımsızlık talepleri ve bu yöndeki sivil eylemlerdir yılında imzalanan anlaşmayla San a merkezli Kuzey Yemen ile Aden merkezli Güney Yemen in birleşmesi süreci başlamış ve birleşme 1994 yılında kuzeyli askerlerin birleşmeye karşı çıkan ve bağımsızlığını ilan eden Güney Yemen e müdahalesi ile sağlanmıştır. El-Kaide nin Yemen deki varlığı ve faaliyetleri ülkenin karşı karşıya kaldığı önemli siyasi sorunlardan biri olarak görülmektedir.

4 GENEL EKONOMİK GÖRÜNÜNÜM GSYİH(Gayri Safi Yurtiçi Hasıla): 27,1 Milyar ABD doları Kişi Başı GSYİH: 963 ABD doları Ekonomik Büyüme Oranı: % -5.9 İşsizlik: % 35 (Ortalama iş gücüne oranla) Ekonomi Sektörel Dağılım: Sanayi: % 10.6, Tarım: % 19, Hizmetler: % 70.4 Kredi Faiz Oranı: % 17,5 Kalkınma Programı-Öncelikli Sektörler: Sağlık, Eğitim, Tarım and değer zinciri, sulama Ana İhracat Kalemleri: Mineral yakıtlar ve yağlar, demiryolu araçları, balık ve su ürünleri Ana İthalat Kalemleri: Hububat, demiryolu araçları, demir-çelik Önemli Ticaret Ortakları: Çin, Suudi Arabistan, Tayland, Türkiye Ekonomik Durum: Komşuları ile karşılaştırıldığında küçük bir ekonomiye sahiptir. Fakir bir ülke olan Yemen azalmakta olan petrol gelirlerine bağımlıdır. Diğer Körfez ülkelerindekinin aksine Yemen deki petrolün standardı düşüktür yılında günlük 451 bin varille en üst seviyeye ulaşan üretim sonraki yıllarda gerilemeye başlamıştır. Petrol ve doğalgaz sektörü tüm ekonomiyi yönlendirse de geleneksel olarak tarım, ülke ekonomisindeki ağırlığını muhafaza etmektedir. Nüfusun yaklaşık dörtte üçünün kırsal kesimde yaşadığı Yemen de tarım sektörü GSYİH ya %17,5, doğrudan ve dolaylı olarak istihdama %54 civarında katkı sağlamaktadır. Dolayısıyla tarım sektörü, GSYİH ya yaptığı mütevazi katkıya rağmen, istihdama, gıda tedariğine ve genel olarak kalkınmaya sağladığı katkı ile Yemen in en önemli sektörü konumundadır. Sanayi temel olarak petrol rafinesine ve doğalgaz çevrimine dayanmaktadır. Üretim çeşitliliği ve yeteneği son derece kısıtlıdır. Tüketici ürünleri ile alt yapı materyalleri üreten sanayinin %95 i genel olarak bir ila dört kişinin çalıştığı küçük KOBİ'lerden oluşmaktadır. Yemen in günlük petrol üretimi seviyesindeki düşüş, hükümetin petrol dışı güçlü sektörler yaratma arayışını hızlandırmaktadır. Bu çerçevede, doğalgaz üretimi önemli bir alternatif olarak görülmektedir. Ancak Yemen in doğalgaz rezervleri de Körfez Ülkelerine kıyasla oldukça düşük seviyelerde olup, zaman içerisinde doğalgaza da alternatif olabilecek gelir kaynakları yaratılması zorunluluğu doğmaktadır yılında Kuzey Yemen in daha fakir olan Güney Yemen le birleşmesi, ekonomiye önemli bir yük getirmiş ve işsizliği arttırmıştır. Yemen in, Körfez Savaşı sırasında Irak ı desteklemesi, Körfez Ülkeleriyle ilişkilerinin bozulmasına ve bu ülkelerden aldığı yardımların kesilmesine yol açmıştır yılında yaşanan iç savaş ise, ülkede büyük istikrarsızlığa neden olmuş ve ekonomik durgunluk yaratmıştır. Yemen Dünya Ticaret Örgütü ne (DTÖ) katılım başvurusunu Nisan 2000 de yapmıştır. 26 Haziran 2014 te 160. üye olarak DTÖ deki yerini almıştır. Yemen, Körfez Ülkeleri ile kıyaslanamayacak kadar zayıf bir ekonomiye sahiptir. Ülkede kişi başına gelir, komşu ülkelere oranla çok düşük seviyededir. Kişi başına gelir Suudi Arabistan da 25 bin, Umman da 27 bin dolarken, Yemen de dolar civarında seyretmektedir. 11 Eylül 2001 tarihindeki terör saldırısının Yemen ekonomisi üzerindeki etkisi önemlidir. Zira, bu tarihten sonra ABD ve İngiltere nin Arap dünyası içindeki en fakir ülke konumundaki Yemen in çeşitli

5 terör örgütlerinin etki alanına kaymasını önlemek üzere baskısıyla zengin Arap ülkelerinden Yemen e tamamen bağış niteliğinde mali kaynak aktarılmaya başlanmıştır. Yıllık ortalama 2-3 milyar dolar civarındaki bu kaynak, Yemen in altyapısının ve kamu hizmetlerinin iyileştirilmesine sarf edilmekte, belirlenen projelere, Arap Fonu ve İslam Kalkınma Bankası gibi kuruluşların denetiminde, proje bazında harcanmaktadır. Aynı çerçevede, 2006 yılında gerçekleştirilen Londra Donörler Toplantısı nda, Yemen e 5,7 milyar dolar hibe yapılması kararlaştırılmıştır. Ayrıca ülkenin bir kaosa sürüklenmesini önlemek amacıyla Körfez İşbirliği Konseyi üyesi devletler, parasal yardımın hızlandırılması için çalışmalara başlamış; Yemen in Dostları Grubu, Mart 2010 da Abu Dhabi deki toplantılarında Yemen ekonomisine ivme kazandırılması ve Yemen ekonomisinin Körfez İşbirliği Konseyi ülkeleriyle bütünleşmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Yemen in Dostları Grubu nun Eylül 2012 de Riyad da gerçekleştirdiği toplantı itibarıyla hibe/yardım taahhütlerinin tutarı 7,9 milyar dolara ulaşmıştır. En son Mart 2013 te Londra da gerçekleştirilen toplantıda taahhüt edilen hibe ve yardımların kullanımına hız verilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Diğer taraftan, Yemen uzun yıllardır Dünya Bankası ndan fakirliğin azaltılmasına yönelik olarak çeşitli sosyal, ekonomik ve idari alanlarda gerçekleştirilen projeler vasıtasıyla çoğunluğu hibe şeklinde yardım sağlamaktadır. Birleşmiş Milletler e göre Yemen, devam eden iç savaşın meydana getirdiği aksamalar ve Suudi Arabistan önderliğindeki koalisyoun ülkeye uygulamakta olduğu deniz ambargosu sebebiyle yıl sonuna doğru etkisini göstermesi beklenen ciddi bir kıtlık tehlikesi altındadır. Şu an itibarıyla Yemen de en az iki milyon insanın acil olarak gıda yardımına ihtiyacı vardır ve bu sayının önümüzdeki aylarda daha da artması beklenmektedir. Geçtiğimiz aylarda Yemen de devam eden çatışmalarda binlerce sivil hayatını kaybetmiştir ve saldırıların sivilleri hedef alması sebebiyle ölü sayısının artmaya devam etmesi beklenmektedir. Yemen deki kolera salgını son derece tehlikeli bir şekilde yayılmaya devam etmektedir. Ülke de şu an en az 500,000 kolera vakası olduğu bilinmektedir, 2,000 kişi geçtiğimiz aylarda kolera salgını yüzünden hayatını kaybetmiştir. Somali ve Eritre den kaçmakta olan binlerce mülteci Ağustos 2017 tarihinde Yemen kıyılarında batırılan teknelerde hayatını kaybetmiştir. ÇHC Hindistan Tayland Singapur Güney Afrika Toplam İhracat Yüzdeleri 0% 10% 20% 30% AB BAE ÇHC ABD Japonya Toplam İthalat Yüzdeleri 0% 5% 10% 15%

6 2014 te 643,8 milyon dolarla en üst seviyesine ulaşan Türkiye nin Yemen e ihracatı, Yemen deki iç karışıklıklar nedeniyle 2015 te önemli oranda azalarak 400 milyon doların altına gerilemiştir da tekrar yükselen Türkiye nin Yemen e ihracatı 537 milyon dolar civarında gerçekleşmiştir. Türkiye nin Yemen den kayda değer bir ithalatı bulunmamaktadır Türkiye Yemen e en çok demir-çelik çubuk ve profil, römork, bisküvi, buğday unu, gazlar için demirçelik kaplar, hijyenik havlu ve bebek bezleri, ayçiçeği yağı, çimento, kuru baklagil, ayakkabı, halı, maya, sıvılar için pompa, makarna, ilaç, izole kablo ve teller, musluk ve vana, kadife kumaş ve bulgur ihraç etmektedir. Türkiye nin Yemen den hem miktar bazında hem de ürün bazında önemli bir ithalatı bulunmamaktadır. Türkiye'nin Yemen ile Ticareti (Bin $) Yıl İhracat İthalat Hacim Denge 2017* *Ocak-Ağustos Yemen, Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Raporu Sıralamasında 189 ülke arasında 179.sırada yer almaktadır. Ülkenin aşağıda bazı kalemlerin kolaylığı açısından sıralaması verilmiştir. İş Kurmak İnşaat İzinleri Elektrik Elde Etmek Mülk Kaydı Kredi Almak Azınlık Yatırımcının Korunması Vergi Ödemek Sınır Ticareti Sözleşmenin Bağlayıcılığı İflas İstemi

7 İŞ KONSEYİ KÜNYESİ Kuruluş Yılı: 2010 Türk Tarafı Başkanı: M. Sadik Yıldız Firma ve Ünvanı: Zenits Teknoloji Taahhüt Ltd. Şti. Yönetim Kurulu Başkanı Karşı Kanat Başkanı: Tawfeek Thabet Kurum / Firma ve Ünvanı: Mohammed Saif Thabet Group Yönetim Kurulu Başkanı Muhatap Kuruluş: Yemen Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu İş Konseyi Yürütme Kurulu Üyeleri: Ad-Soyad Firma Konsey Ünvanı Mehmet Sadık Yıldız Sena Grup İş Konseyi Başkanı İbrahim Ekşi Hektaş İnşaat İş Konseyi Başkan Yardımcısı Yusuf Cevahir Cevahir Grup İş Konseyi YK Üyesi Yaşar Giregiz Fernas İnşaat İş Konseyi YK Üyesi Cemalettin Kerim Kerim Dış Ticaret İş Konseyi YK Üyesi Adnan Özşahin Marsa Yağ İş Konseyi YK Üyesi Şeyda Altuğ Sağlamlar Mineks İnternational İş Konseyi YK Üyesi İş Konseyi Çalışan Bilgileri Suzan Calliau, Bölge Koordinatörü Akın Dıblan, İş Konseyleri Koordinatörü Buğra Karahan, İş Konseyleri Koordinatör Yardımcısı

8 İŞ KONSEYİ HAKKINDA 2010 yılında Federation of Yemen Chambers of Commerce ile imzalanan anlaşma ile DEİK çatısı altında kurulan Türk Yemen İş Konseyi nin amacı ikili ekonomik ilişkilere yeni bir ivme kazandırmaktır. Bu çerçevede İş Konseyi, iki ülke arasındaki ilişkilerin önündeki engellerin kaldırılması; bankacılık, taşımacılık, standartlar başta olmak üzere ticari ve ekonomik ilişkilerin temelini oluşturan konularda girişimlerde bulunulması; somut işbirliği alanlarının tespit edilmesi gibi konularda çalışmalar yapmayı hedeflemektedir. Türk-Yemen İş Konseyi Yemen deki iç savaş ve istikrarsızlık sebebiyle çalışmalarına Türkiye de yerleşik Yemen sermayeli firmalar ile devam etmektedir. SON DÖNEM FAALİYETLER Türkiye-Yemen İş Konseyi Yemenli İşadamları İle Çalışma Yemeği 26 Mayıs 2016 / İstanbul İLETİŞİM BİLGİLERİ Türkiye Cumhuriyeti Sana Büyükelçiliği (Yemen deki istikrarsızlık sebebiyle Sana Büyükelçiliği Cidde ye taşınmıştır) Büyükelçi: Levent Eler Telefon: Faks: E-posta: embassy.sanaa@mfa.gov.tr Posta adresi: P.O. Box. 70, Jeddah (Madinah Road Al-Arafat Street Al-Hamra) KSA Twitter Adres: Facebook Adres: facebook/t.c.sana BÜYÜKELÇİLİĞİ Yemen General Investment Authority Telefon: Fax: E-Posta: lula@giay.org Web Sitesi: