Yenilenebilir enerjiler önümüzdeki yılların en

Transkript

1 Önsöz Yıl:48 Sayı:560 Ocak 2009 Sahibi Türk Standardları Enstitüsü Adına Tahir BÜYÜKHELVACIGİL Genel Yayın Yönetmeni Dr. Zekeriya MIZIRAK Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Y. Selim ÇELEBİ Yayına Hazırlayanlar O. Murat PERÇİN A. Sabit YÖNEY Türkay BİRBEN Aslıhan KÖKER Canan DOĞAN Ebru CEM Yönetim Yeri TSE Pazarlama ve Tanıtım Dairesi Başkanlığı Necatibey Cad. No:112, Bakanlıklar / ANKARA Tel: Faks : standarddergi@tse.org.tr Reklam ve Abone Ayşe Nedret GÜNEŞ tel: pazarlama@tse.org.tr 2008 Yılı Abone Şartları Aylık : 7 TL (KDV dahil) Yıllık : 70 TL (KDV dahil) (Bir yıllık aboneliklerde Öğretim Görevlileri, Öğrenciler ve Enstitümüzden belgeli firma, kurum ve kuruluşlara % 50 indirim uygulanır.) 2008 Yılı Reklam Tarifesi Arka Kapak : 2000 TL + KDV Kapak İçleri : 1500 TL + KDV Son Sayfa : 1500 TL + KDV İç Tam Sayfa: 1300 TL + KDV Grafik Tasarım Erhan KOÇ Tasarım, Baskı, Dağıtım KOZAN OFSET Matbacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Büyük San. 1. Cadde 95/11 İskitler-Ankara Tel: Fax: Yayın Türü: Yerel Süreli Basım Tarihi: Standard hakemli bir dergidir. Dergimize gönderilen makaleler ihtiyaç duyulduğunda uzmanlık alanına göre, konusunda uzmanlaşmış kişilere incelettirildikten sonra yayınlanır. Dergide yayınlanan yazılardaki görüşler yazarına ait olup Derginin ve yazarın adı alınarak iktibas edilebilir. Dergimize gönderilen yazılar yayınlansın veya yayınlanmasın iade edilmez. Yenilenebilir enerjiler önümüzdeki yılların en hızlı yükselen sektörü olmaya aday. ABD ve AB yenilenebilir enerji sektörüne çok önemli yatırımlar yapıyorlar. Türkiye nin enerji kaynaklarına bakıldığında, en büyük doğal enerji potansiyelini yenilenebilir enerjilerin oluşturduğu dikkat çekiyor. Özel sektör de Türkiye'nin yenilenebilir enerjiler potansiyelinin farkında. Bu önemli sektörü biz de bu ayki sayımıza taşıdık. Türkiye nin enerji politikası, enerji koridoru çalışmaları, yenilenebilir enerji kaynakları ve enerji verimliliği konusundaki çalışmalarını, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. M. Hilmi Güler le yaptığımız röportajda bulabilirsiniz. Temiz enerji kaynaklarına yönelme, tükenmez enerji kaynaklarına yönelme, enerjinin daha verimli kullanımına yönelme, sorunlara çözüm arama çalışmaları ile ortaya çıkmış ve giderek önemi artan konulardır. Bu konularda Temiz Enerji Vakfının çalışmalarını Demir İnan ile söyleşimizde öğrenmeye çalıştık. Yenilenebilir enerji kaynaklarının açılımını; Atilla Gürbüz Hidroelektrik Santraller, Prof. Dr. Sıdık İçli nin Güneş Enerjisi, Dr. Atilla Ersöz ün Hidrojen, Nilgün Bakır ın Jeotermal, Sema Türe nin Biyokütle Enerjisi, Murat Durak ın Rüzgâr Enerjisi yazılarında bulabilirsiniz. Yaşam merkezlerimiz yaşanan kronik enerji krizini ve iklim değişikliğini daha fazla artırmadan kendine yeterli ve olabildiğince geri dönüşümün sağlandığı, sürdürülebilir yerleşkeler haline getirilebilir mi? Bu soruya Elektrik Elektronik Müh. Arif Künar yazısında çözüm getiriyor. Tanay Sıdkı Uyar, AB ye uyum süreci kapsamında Türkiye de Yenilenebilir Enerji konusunda yapılan çalışmaları ve yapılması gerekenleri bizlere aktarıyor. Ülke ekonomisinin gelişmesinde, enerji kalitesinin yükseltilmesinde, kaynakların etkin kullanımında, dövizle enerji dış alımının azaltılmasında, çevre kirliliğinin önlenmesinde enerji tutumluluğu ve enerjinin verimli kullanılmasının önemli rol oynadığını belirten Prof. Dr. Aynur Eray, halkın ve sanayicinin enerji tüketimi ve enerji verimliliği konusunda bilinçlendirilmesi ve eğitilmesi, daha sonra da bu bilinçle Ar- Ge çalışmalarının etkin olarak, kamusal tüm birimlerin desteğini de alacak biçimde yaygınlaştırılması gerektiğini belirtiyor. Türkiye ve Dünyadaki yenilenebilir enerjilere yazısında yer veren Prof. Dr. Yunus Çengel, Türkiye nin enerji geleceğini de bizlere aktarıyor. Hayatı kolaylaştırması yanında enerji üretimi ve tüketimi, insanlığın çevresinde geri dönüşlü ve dönüşsüz olumsuzluk ve tahribatlara da neden olmaktadır. Yani enerjisiz olunmadığı gibi enerji ile mıknatıslanan olumsuzluklar da olmaktadır. Bu konudan yola çıkan Prof. Dr. M. Talha Gönüllü, yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının çevreye olumlu etkilerine değiniyor. Birincil enerji gereksiniminin yüzde 87 sini ithal kaynaklarla sağlayan bir ülke olarak gelecek enerji planlamamızın yerli ve olabildiğince yenilenebilir kaynaklara dayalı bir politika ile ikame edilmesinin kaçınılmaz olduğunu söyleyen Elektrik Müh. Musa Çeçen in yazısında ülkemizdeki enerji kaynaklarını ve yapılması gerekenleri öğreniyoruz. "Çocuklar şehirlerde doğadan uzaklaşarak büyüyorlar!" sözü günümüzde oldukça sık kullandığımız bir cümle haline geldi. Çocuklarla beraber doğal bir alana gittiğinizde aslında onların doğadan hiç de uzak olmadıklarına yakından şahit olabiliyorsunuz diyen Damla Akyıldız, bize doğayı doğada tanımayı teşvik etmek amacıyla çevre eğitiminin beş amacına uygun olarak hazırlanan özel bir eğitim programı olan Doğa Çantam programını anlatıyor. Saygılarımla. Dr. Zekeriya Mızırak Genel Yayın Yönetmeni

2 içindekiler Imf ile 20'inci Defa Masaya Otururken Bilgileri Tazeleyelim Dijital Ofisler Ayın Konuğu: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. M. Hilmi GÜLER Güneş ve Diğer Yenilenebilir Enerji Teknolojileri AB Ülkeleri Fosil ve Nükleer Santraller Yerine Yenilenebilir Enerjiye Geçişi Neden ve Nasıl Destekliyor? Özürlüler İçin Erişilebilirlik Standardları Jeotermal Enerji Nedir? Rüzgâr Elektrik Santral (RES) Projelerinin Son Durumu Yaşadığımız Kentler, Binalar, Konutlar, Enerji Verimli ve Çevre Dostu Olmalıdır

3 kiler Ekonomik ve Teknik Dergi Yýl:48 Standard Sayý: 560 Ocak 2009 ISSN: Ayýn Konuðu: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakaný Dr. M. Hilmi GÜLER Yenilenebilir Enerji Kaynaklarý: Jeotermal, Güneþ, Rüzgâr, Hidrojen, Hidroelektrik, Biyokütle Enerjileri 4 7 Başkan'dan: Enerjide Tutumluluk ve Verimlilik Özürlüler Ýçin Eriþilebilirlik Standardlarý Türkiye'nin En Ýyi Ambalajlarý Ödüllendirildi Temiz ve Yenilenebilir Enerji ve Önemi Haberler Türkiye ve Dünyada Yenilenebilir Enerji ve Türkiye nin Enerji Geleceği Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımının Çevreye Olumlu Etkileri Söyleşi: Temiz Enerji Vakfı (Temev) nin Başkanı: Prof. Dr. Demir İNAN Hidroelektrik Santrallerin Elektrik Enerji Teminindeki Yeri Enerji Politikaları İçinde Yenilenebilir Enerjilerin Yeri" Doğa'nın Çantası Bir Enerji Taşıyıcısı Olarak Hidrojen,Hidrojen Teknolojilerinin Dünyadaki Gelişimi ve Türkiye de Yapılan Çalışmalar Enerjide Tutumluluk ve Verimlilik Biyokütle Enerjisi Nedir?

4 Başkan'dan Tahir Büyükhelvacigil / TSE Başkanı Temiz ve Yenilenebilir Enerji ve Önemi İnsan için enerji kullanımı günlük hayatta zaruri bir ihtiyaç olmuştur. Herhangi bir nedenden dolayı evimizde yaşadığımız bir elektrik kesintisi veya doğal gaz basıncının düşmesi sonucunda ısınamamak canımızı sıkmaya yetmektedir! Son 20 yıl içinde dünya nüfusunun artışına paralel olarak, kullanılmakta olan mevcut enerji kaynaklarının ki bunlar içerisinde özellikle en önemli enerji kaynaklarından biri olan fosil yakıt kaynaklarının tüketimi önemli ölçülerde artmış bulunmakta olup bu durum yeni çevre sorunları yaratmış ve mevcut olanların etkisini artırmıştır. Artık, hemen her gün haber bültenlerinde, gazete ve dergilerde küresel ısınma ve iklim değişikliğiyle ilgili haberlere rastlamak mümkündür. Dünyada fosil enerji kaynaklarının giderek azalması nedeniyle, son on yıl içinde fosil yakıt fiyatları üretici ülkeler tarafından artırılmış durumdadır. Petrol fiyatlarındaki aşırı artışlar ülke ve hatta ev ekonomimizi olumsuz şekilde etkilemektedir. Petrol fiyatlarındaki zaman zaman yapılan

5 indirimler geçici olarak belli bir rahatlama sağlamaktadır. Ancak, kullanmakta olduğumuz enerji kaynaklarının azalmakta olması, buna bağlı fiyat artışları konusundaki tehdit hiçbir şekilde ortadan kalkmış değildir. Kaynaklar azaldıkça, petrolün veya doğal gazın elde edilme maliyeti yükselmekte ve fiyat artışları kaçınılmaz olmaktadır. Alternatif arayışları bizi temiz enerji noktasına getirmektedir. Temiz enerji kaynaklarının neler olduğu, nerelerde kullanıldığı ve yararlarının neler olduğuna ülkemiz ve dünya konjonktüründe yeniden bakmak gerekmektedir. Temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarından en önemlisi olan güneşi, insanoğlu yeryüzünde var olduğu günden beri kullanmaktadır. Güneş yer küredeki hemen tüm canlıların besin zincirinin en önemli enerji kaynağıdır. Bu özelliğiyle güneş enerjisi günümüzde pek çok uygulamada temiz ve tükenmeyen bir enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır. Bu kullanım uygulamalarından yaygın olan bazıları için dünyada standardlar geliştirilmiş bulunmaktadır. Güneş enerjisinin kullanılmasıyla ilgili uygulamalara baktığımızda, güneş enerjisinin temelde iki başlık altında geliştirilen teknolojik uygulamalarda kullanıldığını görmekteyiz. Bunlar; Isıl uygulamalar, Doğrudan elektrik enerjisi elde edilmesi olarak sıralanmaktadır. Isıl uygulamalara bakıldığında ülkemizde Güneş Enerji Toplayıcı (kolektör) Sistemlerinin yaygın biçimde uygulama alanı bulduğu görülmektedir. Bu kapsamda Türk Standardları Enstitüsü tarafından Isıl Güneş Enerji Sistemleri ve Bileşenleri konusunda yayımlanan üç standard serisi; TS EN 12975, TS EN 12976, TS EN ile dünyada hâlâ yürürlükteki tek standard olan yetkili servislerle ilgili TS Standardı yürürlükte bulunmakta. Ürünleri ve hizmetleri bu standardlar çerçevesinde yürüten, TSE tarafından belgelendirilmiş 130 firmamız mevcut olup bunlardan 39 adedi ısıl güneş enerji sistemleri üreticisidir. Dünyada ayrıca; Yoğunlaştırıcı toplaçlar, Güneş fırınları, Güneş santralleri, Güneş pişiricileri, Güneşten elde edilen ısıl enerjiyle elektrik üretimi, Güneşle soğutma, Güneşle damıtma, Güneşle kurutma, Güneş ısısının depolanarak daha sonra kullanılması uygulamaları, güneş havuzu uygulamalarının gerçekleştirildiği görülmektedir. Ayrıca Fotovoltaik güneş gözeleri (hücreleri) ve güç sistemleri güneş enerjisinden yararlanmak amacıyla geliştirilen ayrı bir teknolojik alanı oluşturmaktadır. Fotovoltaik güneş gözeleri (hücreleri) konusunda uluslarararası standardlar ve belgelendirme sistemlerinde ciddi gelişmeler kaydedilmiş durumdadır. IEC Karasal İnce - Film Fotovoltaik (PV) Modülleri Tasarım, Yeterlilik ve Tip Onayı ve IEC 61215: Karasal Kristal Yapılı Silinon Fotovoltaik (PV) Modülleri Tasarım, Yeterlilik ve Tip Onayı standardları Uluslararası Elektroteknik Komisyonu Dünya Çapında Uygunluk Deney ve Belgelendirme Sistemi (IEC-EE) tarafından belgelendirme sistemine dahil edilmiş bulunmaktadır. Jeotermal Enerji, ülkemizde uygulama alanı bulan ve elverişli kaynaklarımızın bulunduğu önemli bir alandır. Bu konuda Jeotermal Kaynaklarda Verimlilik ve Performans konulu TS Standardı yayımlanmış ve uygulamaya konulmuş durumdadır. Rüzgâr Enerjisi de temiz ve yenilenebilir enerji kaynağıdır. Bu konuda ülkemizde birçok bölgede yoğun uygulama yapılmaktadır. Bu yatırımlardan en önemlisi Gökçeada bölgesinde bulunmaktadır. Rüzgâr türbinleri konusu TS IEC serisi standardlarla düzenlenmiş bulunmakla birlik-

6 te sadece tip onayı sistemine imkan veren bu standard serisi yerine IEC bünyesinde de seri üretim ve TSE Markasında uygulanan ISO-IEC 5. belgelendirme sisteminin uygulanmasına imkân veren bir standard serisinin hazırlık çalışmaları başlatılmıştır. Hidrojen enerjisi; uygulamaya geçilmek üzere özellikle otomotiv sektörüne yönelik önemli gelişmelerin görüldüğü bir alandır. Hidrojen, yerküremizde en bol bulunan ve kolay elde edilebilen bir gaz olarak görülmekte olan yenilenebilir bir enerji kaynağıdır. Günümüzde hidrojen genellikle fosil yakıtların işlenmesi sırasında elde edilmektedir. Ancak en önemli ve tükenmez hidrojen kaynağı denizlerimizdir. Temelde yenilenebilir bir enerji kaynağı olan biyokütle, dünyada Brezilya gibi geniş tarım alanlarını biyokütle olarak adlandırılan bitki türlerinin yetiştirilmesine tahsis edebilen ülkeler için çok önemli bir enerji kaynağıdır. Ülkemizde de 67 firmamız bu konuda yayımlanmış olan TS EN 14214: Otomotiv Yakıtları Yağ Asidi Metil Esterleri (YAME/BİYO- DİZEL) Standardı konusunda ürün ve tesislerine TSE belgesi almışlardır. Ancak bu konuda, verimli tarım arazilerinden ziyade pek çok Avrupa ülkesinde olduğu gibi toprağı zenginleştirmeye yönelik olarak, verimsiz tarım arazilerinin bu tür bitkilerin yetiştirilmesinde kullanılması gerekmektedir. Bu konuda sağlıklı bir tarım ve vergilendirme politikasının tesisi, ülke çıkarları ve yapılan yatırımların boşa gitmemesi açısından önem taşımaktadır. Biyogaz; yani atıklardan yayılan gazlar, çoğunlukla metan ve karbondioksitten oluşan, yanıcı ve yoğunluğu artarsa patlayıcı nitelikte olan gazlardır. Metan gazının içindeki diğer gazlara oranı uygun seviyedeyse ısıl değeri doğal gaza yakındır. Ayrıca, metan gazı atmosferimiz için karbondioksit veya monoksitten çok daha tehlikeli bir gaz olarak nitelendirilmektedir. Doğal yollardan da atmosfere yeteri kadar metan gazı salınmaktadır. Bu biyogaz kaynaklarının atmosfere salınmasının önlenmesi, uygarlığın bir sorunu haline gelmiştir. Bu nedenle insan kaynaklı veya doğal kaynaklarda oluşan metan gazının ısıl değerinden yararlanmak üzere ülkemizde de çok sayıda proje geliştirilmeye başlanmıştır. Enerjinin tasarruflu kullanılması belki de en önemli yatırım alanıdır. Enerji savurganlığına toplum olarak bir son vermemiz, kişisel ve kurumsal olarak ciddi bir enerji tasarrufu politikası izlememiz gerekmektedir. Tutumlulukta önemli olan hususlardan biri binalarımızda ısıtma amacıyla kullandığımız enerjinin korunması için yapılacak doğru yalıtım uygulamalarıdır. Bu alanda da standardlar çok önemli bir rol oynamaktadır. Yeni binalarda işe, güneş mimarisinin temel esaslarının kullanılmasıyla ve iklime uygun doğru malzeme seçimiyle başlanması gerekmektedir. Burada güvenli, hijyenik, ısı ve ses yalıtımı uygun, en az 50 yıl kullanılabilecek bir bina elde etmek için yine Türk Standardlarına daha tasarım aşamasında başvurulması, arzu edilen sonucun elde edilmesi için olmazsa olmaz bir gerek olarak görünmektedir. Bütün bu gerçekler, temiz ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanılmasının ve günlük hayatta bunlarla ilgili tüketim payının artırılmasını dünya ekonomisinin ilk sıralarında yer alan ve yoğun enerji tüketen tüm ülkelerde bir hedef olarak benimsenmiş durumdadır. Dünyadaki ilk 20 ekonomi arasında yer alan ülkemizde de durum çok farklı değildir. Standard Dergisinin bu sayısının; Temiz Enerji kaynakları günümüzde neden önem kazanıyor? Temiz Enerji kaynakları nelerdir? Daha verimli nasıl kullanılabilirler? sorularına cevap vereceğini umar, hepimiz için daha temiz bir dünya temenni ederim.

7 Ülkemizin tek ambalaj merkezi olan TSE Ambalaj Laboratuvarı Müdürlüğü tarafından, 1988 yılından beri her yıl düzenlenen ve 2008 yılının Haziran ayında 21.'si gerçekleştirilen Altın Ambalaj Yarışmasında dereceye giren firmaların ödülleri törenle sahiplerini buldu. TSE Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil in ev sahipliğinde 26 Aralık 2008 tarihinde TSE Konferans Salonu nda gerçekleştirilen Altın Ambalaj Yarışması ödül törenine, Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, Ankara protokolü ve ambalaj sektörünün temsilcileri katıldı. Zafer Çağlayan, törende yaptığı konuşmada, hiçbir krizin dünyanın hiçbir yerinde kalıcı olmadığını, bu krizin de bir şekilde sona ereceğini söyledi. Bakan Çağlayan, daha sonra Altın Ambalaj Yarışmasında ödüle layık görülen firmaların temsilcilerine ödüllerini verdi. Konuşmasında küresel finansal kriz ve Türkiye'ye etkilerini değerlendiren Çağlayan, 2009'un ilk yarısında da işlerin zor olacağına, krizin etkilerini başka sektörlerde de göreceğimize, ancak Türkiye nin bu krizden en az etkilenen ve bunu fırsata çevirecek bir ülke olduğuna dikkat çekti. Sanayi ve Ticaret Bakanı Zafer Çağlayan, ''Ülkemiz şu anda küresel bir krizin etkisi altında. Bu, bizimle ilgisi olmayan, dışardan ithal etmek zorunda olduğumuz adeta bir kuş gribi Türkiye nin En İyi Ambalajları Ödüllendirildi salgını gibi öyle veya böyle bizim ülkemizi de etkileyecek bir hastalık. Krizin etkileri geçtikten sonra her şey normale dönecek ve yeniden dünyanın acımasız rekabet çarkı içinde koşmaya başlayacağız yılı krizinden olduğu gibi bu krizden de Türkiye çok şey öğrenecek dedi. Bakan Çağlayan, Altın Ambalaj Yarışması ile ilgili olarak da küresel rekabetin yaşandığı bir ortamda ürünün kendisi ne kadar önemliyse ambalajının da o kadar önemli hale geldiğini söyledi. Yarışmanın, sektörünün gelişimine ivme kazandırdığına işaret eden Çağlayan, sektörün 2001 yılında 2,4 milyon ton olan üretim hacminin 2006 yılında 4,3 milyon tona, 2001'de 2,9 milyar Dolar olan piyasa hacminin de 2006'da 5,4 milyar Dolara, 2007 de ise 6 milyar Dolara yükseldiğini söyledi. Sektörün yılda milyon Dolar ham madde ya da yarı mamul niteliğindeki ithalata karşılık, 2006 değerleriyle 1 milyar 520 milyon Dolarlık ihracatı bulunduğunu anlatan Çağlayan, ambalaj ihracatının yüzde 25'inin Avrupa Birliği'nin en seçici ülkeleri olan Almanya, İngiltere ve Fransa'ya yapıldığına dikkat çekti. Bugün Türk ambalaj sanayinin cirosunun dünya ambalaj sanayinin % 1-% 2 lik kısmını oluşturduğunu ve bu oranın yükselmesinin, Türk sanayisinin gelişmesi ile direkt olarak bağlantılı olduğunu belirten Çağlayan; Ülkemizde yeni ürünler geliştirilip üretilmeye başladıkça yeni ambalaj talebi de STANDARD 7HABERLER OCAK 2009

8 OCAK STANDARD oluşacaktır. Ayrıca yeni malzeme ve üretim teknolojilerinin piyasaya girmesi sektöre bir yandan nitelik olarak değişim getirirken, diğer yandan da oluşacak yeni hasılalarla sektörün hacim olarak genişlemesini doğuracaktır diye konuştu. Ambalaj sektörünün özellikle son on yılda değer kazandığına dikkat çeken TSE Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil ise konuşmasında, Türk Standardları Enstitüsü olarak, ambalaj sektörünün önünde kılavuz olacak, potansiyel pazarlarımızdaki kullanıcıların bilinçlenmelerine katkı sağlayacak çalışmaların hızla sürdüğüne dikkat çekti. Ekonomik krizin etkilerine de değinen Büyükhelvacıgil; ABD de başlayan ve Avrupa pazarını etkisi altına alan global krizin Türkiye de reel sektöre yansımalarına karşın, hem ihraç pazarımızda hem de iç pazarımızda oluşacak yoğun rekabet koşullarına hep birlikte hazırlanmamız gerekiyor. Bu kargaşa ortamını ve sonrasında oluşacak yeni dünya düzenini iyi anlamak ve yeni stratejik planlar geliştirmek hepimizin kurtarıcı yolu olacaktır. Ambalaj sektörü 2007 yılında yüzde 6-7 lik bir net büyüme ile genel ekonominin birkaç puan üzerine çıkmış ve 6 milyar Dolar ölçeğine ulaşmıştır yılının ilk yarısında da benzer bir çizgide ilerlediğini söyleyebiliriz dedi. Küresel ekonomik arenada var olabilmek için yarışmanın büyük önem taşıdığını belirten Büyükhelvacıgil, TSE Altın Ambalaj Yarışmasının en önemli hedefi ambalajda Türkiye markası yaratmaktır. Bugün yirmi birincisinin ödüllerini sunduğumuz TSE Altın Ambalaj Yarışması da, bu ekonomik arenada var olabilme amacına hizmet verebilmek, ülkemiz markalarının sesini dünyaya duyurabilmek için gerçekleştirilmektedir. Bu yıl 33 firmamız 62 ürün ile bu yarışta yer almış, 21 firmamız 31 ürünü ile dereceye girmiştir. Konularında uzman jüri üyelerinin değerlendirmeleri ışığında, yedi dalda gerçekleştirilen yarışma sonucu, kurumumuz tarafından basın-yayın kurumları aracılığıyla kamuoyu ile paylaşılmış, böylelikle tüketicilerimizin de ambalajlı ürün kullanımının önemine dikkat çekilmesi sağlanmıştır. Ülkemizin markalarının tanınırlığını artırmak için Dünya Ambalaj Örgütü nün düzenlediği World Star Ambalaj Yarışması na ise bu yıl 11 firmamız 14 ürünü ile katıldı. Kurumumuzdan değerli temsilcilerin de yer aldığı jüri üyelerinin değerlendirmesi sonucu 8 firmamız 8 ürün ile dünya yıldızı unvanına sahip oldu. Uluslararası platformda yapılan ve 300 ülkeden katılımcıların yarıştığı yarışmada ambalaj sektörü konusunda son derece önemli gelişmeler gösteren ülkeler arasında yer almak önemli bir başarı. Ülkemiz için, bizler için gurur kaynağı. Bu başarı oranını artırmak, bu acımasız rekabet koşullarında biz de varız demek, siz değerli firma temsilcilerinin elinde. Önümüzdeki yarışmamız için yine sizleri ve iddialı ürünlerinizi bekliyoruz diye konuştu. Törene katılan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkan Yardımcısı Nejat Koçer ise küresel anlamda sıkıntıların yaşandığı böyle günlerde bu tarz yarışmaların sanayiciler için önemli olduğunu kaydetti. Açılış konuşmaları sonrasında firma yetkilileri ödüllerini, ürünlerinin tanıtıldığı sunum eşliğinde aldılar. Yarışmada dereceye layık görülen 21 firmanın 31 ürünü ödüllendirildi. 22. ALTIN AMBALAJ YARIŞMASINA ÇAĞRI Son Katılım Tarihi : 15 Haziran 2009 Jüri Değerlendirme Toplantısı : 17 Haziran 2009

9 "TSE ALTIN AMBALAJ YARIŞMASI 2008" KAZANAN FİRMALAR VE ÜRÜNLERİ SIRA NO FİRMA ADI ÜRÜN ADI 1 ANADOLU CAM SAN. A.Ş. Meyve Suyu Şişesi 2 CAMİŞ AMBALAJ SAN.A.Ş. GBK Fastfood Ambalajı Efes Pilsen 4 Şişe + 2 Bardak Promosyon Ambalajı 3 DENTAŞ AMBALAJ VE KAĞIT SAN.A.Ş. Yapıştırma Kasa Kutu Kablo Sarım Kutusu Çivi Kutusu 4 DURUKAN GIDA SAN. VE NAKLİYAT A.Ş. Bakliyat Saklama Kutusu 5 ELDA İÇECEK VE ENERJİ HİZMETLERİ SAN. VE Efe Yaş Üzüm Rakısı 2 şişe + Buz Kovalı Kutu TİC.A.Ş. Karaefe Rakı + 2 Bardak PP Kutu 6 FARMAMAK A.Ş. PP Bazlı Oxo-Biyobozunur Folyo ve Termoform Ürünleri Sıcaklıkla Şekillendirilmiş Hologramlı Ürünler 7 FORM MUKAVVA AMBALAJ SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ. Yaş Sebze Meyve Kutuları 8 IŞIKLAR AMBALAJ SAN.VE TİC.A.Ş Takviyeden Saplı Valfli Gıda Torbası 9 İMAJ BASKI AMBALAJ MATBAACILIK SAN.VE TİC.A.Ş. Alpella Riva Aç-Kapa Ambalaj 10 KOROZO AMBALAJ SAN VE TİC.A.Ş. Pencereli Parsiyel Laminasyonlu Film Biodegradable ( doğada yok olabilen ) çöp torbası 11 KURTOĞLU PLASTİK Kare Sepet Far Kutusu OLMUKSA İNTERNATİONAL PAPER SABANCI 12 Ekmek Kutusu AMBALAJ SAN.VE TİC.A.Ş. Çoklu Makine Parçası Ambalajı STANDARD OCAK ÖZLER PLASTİK SAN. VE TİC. A.Ş 190 Lt. Konik Fıçı 14 PLASTEKS PLASTİK TEKSTİL AMBALAJ SAN. VE TİC.A.Ş. Plastik Palet ve Kızak Ayak 15 POLİNAS PLASTİK SAN.VE TİC.A.Ş. Nemli ve Yağlı Gıdalar İçin Yüksek Bariyer Özellikli Film 16 SARTEN AMBALAJ SAN. VE TİC.A.Ş. 99x61 Bombeli Kutu 17 TASARIM ÜSSÜ LTD. ŞTİ. Tekirdağ Rakısı Altın Seri Şişesi 18 TİRE KUTSAN OLUKLU MUKAVVA KUTU VE KAĞITSAN.A.Ş. 19 TORBALI RENK KUTU SAN.VE TİC.A.Ş Besler Gıda Evi Lavabo Ambalajı Kağıt Yemek Kapları Tarım Kutuları 20 TUKAŞ GIDA SAN VE TİC.A.Ş. Temiz Kapaklı HDPE Sos Şişesi 21 TÜRK TUBORG A.Ş. Tuborg Fıçı Kutu

10 10 STANDARD HABERLER Uluslararası Elektronik Komisyonu (IEC) nun 72. Genel Kurul Toplantısı Yapıldı OCAK 2009 Enstitümüzün üyesi bulunduğu Uluslararası Elektronik Komisyonu (IEC) nun 72. Genel Kurul toplantısı, Kasım 2008 tarihlerinde Brezilya nın Sao Paulo şehrinde gerçekleştirildi. Enstitümüz söz konusu toplantıda, TSE Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, Genel Sekreter Teknik Yardımcısı Ahmet Kurter ve Uluslararası Standardlar Müdürlüğü personeli K.Burak Yetkin tarafından temsil edildi. Genel Kurul esnasında Standardizasyon Yönetim Kurulu (SMB) ve IEC nin üst düzey yönetim organı olan Konsey seçimleri yapıldı. Heyetimiz tarafından çeşitli ülkelerden delegasyonlar ile görüşmeler yapılarak standardizasyon alanındaki son gelişmeler tartışıldı. Almanya, Tanzanya, Kenya, İran ve Suudi Arabistan ile ABD heyetleri ile ikili görüşmeler yürütüldü. Bu görüşmelerde bölgesel ve uluslararası standardizasyon alanındaki iş birliği hususlarında görüş alışverişinde bulunuldu. Toplantılarda, sanayicimizin ve ilgili tarafların standardizasyon alanındaki katkılarının ve uluslararası toplantılara katılımının artırılması hususları öncelikli olarak ele alındı.

11 Sudan Standardlar ve Metroloji Teşkilatı'ndan Enstitümüze Ziyaret HABERLER Enstitümüz ile Sudan Standardlar ve Metroloji Teşkilatı (SSMO) arasındaki iş birliği çerçevesinde, SSMO dan altı kişilik bir heyet Aralık 2008 tarihlerinde Enstitümüzü ziyaret etti. Sudan heyeti, eğitim programı kapsamında, Standard Hazırlama Merkezi, Deney Laboratuvarları Merkezi, Ürün Belgelendirme Merkezi, Kalibrasyon Merkezi, Personel ve Sistem Belgelendirme Merkezi ve Gözetim ve Muayene Daire Başkanlığı nda teknik eğitim gördü. Ayrıca, Sudan heyeti Elektrik Laboratuvarı, Yapı Malzemeleri Laboratuvarı, Kimya Laboratuvarı ve Gıda Laboratuvarı nda incelemelerde bulundu. TSE Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, Sudan heyetini 18 Aralık 2008 tarihinde kabul etti. Büyükhelvacıgil, Türkiye ile Sudan arasındaki artan ticaret hacminin önemini vurgulayarak, TSE ile SSMO arasında var olan ilişkilerin daha da geliştirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Ayrıca, iki kuruluş arasındaki iş birliğinin uluslararası platformlar olan Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO) ve Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) nezdinde de sürdürülmesi ve bu platformlarda kuruluşların birbirlerini desteklemesi gerektiğini belirtti. SSMO heyeti adına söz alan Hartum Bölge Müdürü Zakaria M. Suliman konuşmasında, Büyükhelvacıgil e misafirperverlikleri için teşekkür etti. Sudan heyeti ile gerçekleştirilen toplantı neticesinde hazırlanan toplantı tutanağı 19 Aralık 2008 tarihinde Enstitümüz adına Genel Sekreter Teknik Yardımcısı Ahmet Kurter ve SSMO adına Hartum Bölge Müdürü Zakaria M. Suliman tarafından imzalandı. Söz konusu tutanak çerçevesinde SSMO, muhtemel iş birliği alanlarını görüşmek ve SSMO nun faaliyetlerini incelemek amacıyla, TSE Başkanı nın başkanlığında bir heyeti 2009 yılı içerisinde Sudan a davet etti. Taraflar, yürütme programının takibi için SSMO tarafına Zakaria M. Suliman ın, TSE tarafına Genel Sekreter Yardımcısı Ahmet Kurter in koordinatör olarak belirlenmesi hususunda mutabık kaldı. SSMO, Deney (kimya, inşaat ve gıda), Kalibrasyon (elektrik, boyutsal, basınç, biyomedikal ve mekanik) ve Belgelendirme (personel, sistem ve ürün) alanlarında eğitim verilmesi için talepte bulundu. Söz konusu tutanağa göre, TSE Türkiye den Sudan a ihraç edilen malların yükleme öncesi incelemesini Sudan adına gerçekleştirmek için diğer kayıtlı uluslararası gözetim kuruluşlarının yanı sıra uluslararası bir gözetim kuruluşu olma niyetini ifade etti. Sudan tarafı TSE nin bu niyetini değerlendireceğini ve TSE ye bu konuyla ilgili olarak en kısa sürede bilgi vereceğini belirtti. Sudan heyeti ziyaret programının son kısmında, TSE Kalite Kampusü/Gebze de incelemelerde bulundu. STANDARD OCAK

12 HABERLER Arnavutluk Standardizasyon Genel Müdürlüğü'ne TSE'den Eğitim OCAK STANDARD Enstitümüz ile Arnavutluk Standardizasyon Genel Müdürlüğü (DPS) arasındaki iş birliği kapsamında beş kişilik bir heyet DPS nin Avrupa Standardizasyon Teşkilatları olan CEN ve CENELEC e üyelik sürecinde Enstitümüzün tecrübelerinden yararlanmak üzere Aralık 2008 tarihlerinde Standard Hazırlama Merkezi Başkanlığı nda eğitim programına katıldı. Arnavutluk heyeti, eğitim programı çerçevesinde, CEN/ CENELEC üyelik şartları, CEN/CENELEC sürecine resmi katılım, CEN/CENELEC elektronik araçlarının kullanılması, Avrupa Birliği standardları ile çelişen zorunlu standardların kaldırılması, yabancı standardların çevirisi, kurum içerisinde uygulanan kural ve prosedürlerin geliştirilmesi, teknik komiteler, standard kuruluşunda satış ve pazarlama konsepti, ulusal standard kuruluşlarında yayın satış, telif hakkı, mevzuata atıf yapan standardların revizyonu, ulusal standard kuruluşunun profilinin, markasının, yönetimsel saygınlığının geliştirilmesi, iç ve dış iletişim stratejilerinin uygulanması ve onaylanma prosedürleri konularında eğitim gördüler ve bu konulardaki Enstitümüzün bilgi birikimi ve tecrübeleri eğitimcilerimiz tarafından kendilerine aktarıldı. TSE Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil, 18 Aralık 2008 tarihinde Arnavutluk heyetini kabul etti. Büyükhelvacıgil kabulde yaptığı konuşmasında, iki kuruluş arasındaki iş birliğinin uluslararası platformlar olan Uluslararası Standardizasyon Teşkilatı (ISO) ve Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) ile bölgesel platformlar olan Avrupa Standardizasyon Teşkilatları CEN/CENELEC nezdinde de sürdürülmesi ve bu platformlarda kuruluşların birbirlerini desteklemesi gerektiğini belirtti. DPS heyeti adına söz alan AB Bölümü Müdürü Kostanca Dedja konuşmasında, gösterilen misafirperverlik için teşekkür etti. Dedja, iki kuruluş arasında iş birliğinin önemini vurgulayarak, eğitim programının kurumları açısından CEN/CENELEC üyeliği sürecinde büyük yararlar sağlayacağını belirtti. Arnavutluk heyeti ziyaret programının son kısmında, 19 Aralık 2008 tarihinde Deney Laboratuvarları Merkezi ne bağlı Elektrik Laboratuvarı, Yapı Malzemeleri Laboratuvarı, Kimya Laboratuvarı ve Gıda Laboratuvarında incelemelerde bulundu.

13 Tse-Sem İnsan ve Müşteri İlişkileri Eğitimi Gerçekleştirdi... HABERLER Türk Standardları Enstitüsü 2008 yılı hizmet içi eğitim planı çerçevesinde İnsan ve Müşteri İlişkileri başlıklı eğitimi, Sürekli Eğitim Merkezi Müdürlüğü (SEM) tarafından 21 Kasım 22 Aralık 2008 tarihleri arasında yaklaşık 1000 personelin katılımıyla gerçekleştirildi. BİTAV (Bilimsel ve Teknik Araştırma Vakfı) tarafından verilen eğitim, tüm Yakın Bölge Temsilciliklerini bir araya getirecek şekilde bir organizasyonla, Gaziantep, Ordu, İzmir, Ankara ve Gebze de eş zamanlı seminerlerle tamamlandı. İkişer günlük eğitimlerde interaktif uygulamalar eşliğinde; Acaba tüm ilişkilerimizde doğru iletişim kurabiliyor muyuz? İnsan ilişkilerinde dikkat edilmesi gereken altın noktalar nelerdir? Kişinin kendisini tanımasının önemi. Olumsuz stres seviyesi tespiti ve başa çıkma yöntemleri. Zor kişilerle diyaloglar. gibi konular büyük ilgi ve katılımla işlendi. TSE Genel Sekreteri Dr. Zekeriya Mızırak eğitim programı sonunda eğitmenler Burcu Canıtez Okur, Ferhan Akkaynak ve Ayşegül Dağdeviren'e plaket takdim etti. Kişisel gelişime katkı sağlayacak bu ve benzeri eğitimler, birimlerden gelecek talepler doğrultusunda Sürekli Eğitim Merkezi tarafından yıllık eğitim planlarına dahil edilerek devam edilecektir. STANDARD OCAK Fuarlar Tüyap Bursa Fuarcılık Ananom Şirketi tarafından, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Bursa Ticaret ve Sanayi Odası desteğinde, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Bursa Şubesi iş birliği ile Elektrik Elektronik konusunda sektöründe söz sahibi olan ve bölgesinde tek ve en önemli fuarı ELECO 2008, Kasım 2008 tarihleri arasında yapıldı. Bu fuar ile eş zamanlı olarak düzenlenen ELECO 2008, Elektrik Elektronik ve Bilgisayar Mühendisliği Sempozyumu nda elektrik, elektronik, bilgisayar, aydınlatma ve otomasyon alanındaki bilimsel ve teknolojik gelişmeler ele alındı. Üniversite ve endüstride çalışan araştırmacıların fuar alanında biraraya gelerek çalışmalarını sunduğu ve bilgi alışverişinde bulunduğu Sempozyum, ilgililere sektörü yakından tanıma fırsatı sundu. Ülkemiz istihdamı açısından en önemli sektörlerden biri olan ve ülkemiz ihracatının büyük kısmını üstlenen tekstil sektörünün merkezi konumundaki Bursa da düzenlenen Bursa Tekstil Makineleri ve İplik Fuarı ile Bursa 2. Tekstil Kimyasalları Fuarı ise Bursa nın tekstil sektöründeki endüstriyel ve ticari gücünü göstermesi açısından büyük önem taşıdı. Söz konusu fuarlara, 22 ülkeden 350 firma temsilcisi katıldı. Toplam 13 ülkeden kişi tarafından ziyaret edilen fuarlarda Türk Standardları Enstitüsü Bursa Ürün Belgelendirme Müdürlüğü yer aldı.

14 HABERLER 14 STANDARD Bölgelerarası Standardizasyon Birliği (BASB)'ne İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Eğitimi OCAK 2009 Enstitümüzün öncülüğünde 1991 yılında Ankara da kurulan, Enstitümüzün Başkanlık ve Sekreteryalık hizmetlerini yürüttüğü Bölgelerarası Standardizasyon Birliği (BASB) nin üye ülke teşkilatlarının uzmanlarına yönelik olarak TS EN ISO OHSAS İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi konulu eğitim programı Kasım 2008 tarihlerinde Antalya da Kremlin Palace Oteli nde gerçekleştirildi. Antalya Personel ve Sistem Belgelendirme Müdürlüğü nde Makine Mühendisi olarak görev yapan Mustafa Koç un eğitmenliğini yaptığı eğitim programına Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Standardlaştırma, Metroloji ve Patent Ajansı ndan (AZSTAND) 2 temsilci, Gürcistan Ulusal Standardlar, Teknik Regülasyon ve Metroloji Ajansı ndan (GEOSTM) 1 temsilci, Kırgızistan Cumhuriyeti Ulusal Standardlar ve Metroloji Enstitüsü nden 2 temsilci, Krasnodar Standardizasyon, Metroloji ve Belgelendirme Merkezi nden (KCSM) 2 temsilci, Moğolistan Standardizasyon ve Metroloji Ajansı ndan (MASM) 2 temsilci, Moldova Ulusal Standardlar ve Metroloji Enstitüsü nden (INSM) 2 temsilci, Moldova Akreditasyon Kuruluşu ndan 2 temsilci, Özbekistan Standardizasyon, Metroloji ve Belgelendirme Ajansı ndan (UZSTANDARD) 2 temsilci, Tacikistan Standardizasyon, Metroloji Belgelendirme ve Ticari İnceleme Ajansı ndan 2 temsilci, Tataristan Standardizasyon, Metroloji ve Belgelendirme Merkezi nden (TATCSM) 1 temsilci olmak üzere toplam 18 temsilci iştirak etmiştir. Program sonunda TSE yönetimi adına üye ülke kuruluşlarının delegelerine eğitim programına aktif katılımlarından dolayı teşekkür eden TSE Dış İlişkiler Müdürü İhsan Övüt konuşmasında, Enstitümüzün, her yıl, laboratuvar hizmetleri, belgelendirme, yönetim sistemleri gibi çeşitli konularda BASB üyesi teşkilatların uzmanlarına teknik eğitimler düzenlediğini ve geçen 17 yıl içerisinde 1500 den fazla teknik uzmana bu kapsamda eğitimler verildiğini, bu tür eğitim faaliyetlerine gelecekte de yoğun bir şekilde devam edileceğini vurguladı.

15 Imf ile 20'inci Defa Masaya Otururken Bilgileri Tazeleyelim EKO-ANALİZ Cahit UYANIK Referans Gazetesi Ankara Haber Müdürü STANDARD OCAK Yeni bir yıla girerken Uluslararası Para Fonu (IMF) ile Türkiye yeniden masaya oturuyor. Türkiye, IMF ile yeni bir stand by veya ihtiyati stand by anlaşması imzalamak üzere 20'inci defa masaya oturacak. Türkiye, ilk kez 1961 ve son kez de 2005 yılında olmak üzere toplam 19 defa IMF ile stand by anlaşması imzaladı. Yani 2009 yılı itibarıyla tam 48 yıldır IMF ile masaya oturuyoruz. Ortalama 2.5 yılda bir IMF ile anlaşma yapmak zorunda kalıyoruz yılında yapılacak IMF anlaşmasının da asgari 18 ayı kapsaması bekleniyor. Bu ortamda IMF ile ilgili bilgileri tazelemekte fayda var. IMF, 2008 yılı Eylül ayı itibarıyla 185 ülkenin üyesi olduğu uluslararası bir kuruluş. IMF, uluslararası parasal iş birliği ve döviz kuru istikrarını desteklemek, ekonomik büyüme ile yüksek istihdamı teşvik etmek ve üye ülkelerin ödemeler dengesi finansmanında karşılaştıkları sorunların aşılmasını kolaylaştırmak amacıyla kurulmuştu yılı Temmuz ayında ABD nin New Hampshire eyaletinin Bretton Woods şehrinde düzenlenen Birleşmiş Milletler Konferansına katılan 45 hükümet temsilcisi 1930 lu yıllardaki Büyük Buhran ve

16 Yeni bir yıla girerken Uluslararası Para Fonu (IMF) ile Türkiye yeniden masaya oturuyor. Türkiye, IMF ile yeni bir stand by veya ihtiyati stand by anlaşması imzalamak üzere 20'inci defa masaya oturacak. Türkiye, ilk kez 1961 ve son kez de 2005 yılında olmak üzere toplam 19 defa IMF ile stand by anlaşması imzaladı. Yani 2009 yılı itibarıyla tam 48 yıldır IMF ile masaya oturuyoruz. Ortalama 2.5 yılda bir IMF ile anlaşma yapmak zorunda kalıyoruz yılında yapılacak IMF anlaşmasının da asgari 18 ayı kapsaması bekleniyor. Bu ortamda IMF ile ilgili bilgileri tazelemekte fayda var. ve Dünya Bankası'nın yıllık toplantıları esnasında yapılıyor. Guvernörler Kurulu IMF nin günlük işlerini yürütme ve gözetme yetkisini İcra Direktörleri Kurulu na devretmiş durumda. İcra Direktörleri Kurulu nda IMF üyesi tüm ülkeler, doğrudan ya da oluşturdukları gruplar vasıtasıyla temsil ediliyor. IMF İcra Direktörleri Kurulu ülkeleri ve ülke gruplarını temsil eden 24 İcra Direktöründen oluşuyor. Kurul içerisinde 8 ülke; ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya, Çin, Rusya ve Suudi Arabistan kendi başlarına temsil edilirken, diğer üyelerin temsili bazı diğer üye ülkelerle oluşturdukları gruplar içerisinden seçilen İcra Direktörleri aracılığıyla sağlanıyor. Türkiye'nin içerisinde bulunduğu grup: Türkiye, Avusturya, Belçika, Beyaz Rusya, Çek Cumhuriyeti, Kazakistan, Lüksemburg, Macaristan, Slovakya ve Slovenya dan oluşuyor. Grubun İcra Direktörleri Kurulu ndaki temsili Belçika tarafından sağlanıyor. Geleneksel olarak IMF Başkanı bir Avrupa ülkesi vatandaşı, Birinci Başkan Yardımcısı ise ABD vatandaşı oluyor. Bir ülke-bir oy prensibi ile çalışan bazı uluslararası kuruluşlardan farklı olarak IMF'de ağırlıklı oy sistemi var: Bir ülkenin oy gücü IMF deki kotasına göre belirleniyor. Türkiye'nin oy gücü yüzde 0,55. OCAK STANDARD sonrasında uygulanan korumacı dış ticaret ve döviz kuru politikalarından kaçınılmasını, uluslararası finansal sistemin istikrarlı işleyişini ve İkinci Dünya Savaşı ndan zarar gören ülkelerin hızlı bir şekilde yeniden imarını sağlamak amacıyla bir ekonomik iş birliği çerçevesi üzerinde mutabakata vardı ve IMF ve Dünya Bankası nın kurulmasına karar verdi. IMF nin kurucu ülke temsilcileri, uluslararası para sistemini izleyecek, mal ve hizmet ticaretiyle ilgili döviz kısıtlarını kaldıracak ve döviz kuru istikrarını koruyacak uluslararası bir kuruluşun anlaşma maddelerinin ana hatlarını bu konferansta belirledi. IMF, kuruluş anlaşmasının 27 Aralık 1945 tarihinde yürürlüğe girmesi ile resmen kuruldu. Türkiye ise IMF ye 19 Şubat 1947 tarih ve 5016 sayılı Milletlerarası Para Fonu ile Milletlerarası İmar ve Kalkınma Bankası na Katılmak İçin Hükümete Yetki Verilmesine Dair Kanun un verdiği yetkiye dayanarak 11 Mart 1947 tarihinde üye oldu. IMF üye ülkelere 3 şekilde hizmet ediyor. Üye ülkelerde ve küresel düzeyde ekonomik ve finansal gelişmeleri ve politikaları izliyor ve üyelerine tavsiyelerde bulunuyor. Ödemeler dengesi problemi yaşayan üye ülkelere, geçici finansman desteği sağlıyor ve üye ülkelerin bu problemleri kalıcı olarak çözmeyi hedefleyen yapısal reform politikalarını destekliyor. Üye ülke hükümetlerine ve merkez bankalarına kendi uzmanlık alanlarında teknik yardım ve eğitim sağlıyor. IMF'de bütün ülkelerin temsil edildiği Guvernörler Kurulu yönetimdeki en yetkili organ. Kurulun olağan toplantıları, IMF IMF'nin kaynakları temelde üye ülkelerin IMF'ye katıldıkları zaman ödedikleri üyelik kotalarından veya kota artırımlarından sağlanıyor. Ülkeler üyelik kotalarının yüzde 25'ini SDR sepetine dahil para birimleri (Amerikan Doları, Euro, Sterlin ve Japon Yeni) üzerinden ödüyor. Kalanını ise kendi para birimleriyle ödeyebiliyor. Kotalar ülkelerin üyelik paylarını belirlemek dışında, ülkenin oy gücünü, IMF'den alabileceği finansal desteğin miktarını ve SDR dağılımlarının payını belirliyor. Bir ülke IMF ye üye olduğunda ekonomisinin diğer üye ülkelere mukayeseli durumuna göre bir kota belirleniyor. Kotalar genellikle her 5 yılda bir gözden geçiriliyor. Kota değişiklikleri belirlenirken ülkelerin cari işlemleri, GSYİH ve resmi rezerv düzeyi gibi iktisadi faktörler dikkate alınıyor. Bir ülkenin oy gücü IMF deki kotasına göre belirleniyor yılı Eylül ayı itibarıyla IMF nin toplam kotası milyon SDR ve Türkiye'nin kotası milyon SDR. Özel Çekme Hakkı (SDR), 1969 yılında IMF tarafından uluslararası rezervlerin desteklenmesi için yaratılan bir hesap birimi. Başlangıçta, SDR'nin değeri altına endeksli olarak belirlenmişti. Mevcut durum itibarıyla SDR'nin değeri, küresel ekonomik sistemde önemli yer tutan ülkelerin (ve bölgelerin) para birimlerinden oluşan bir sepet esas alınarak belirleniyor. Sepetin bileşimi her 5 yılda bir gözden geçiriliyor. Sepetin bileşimine yönelik en son karar 1 Ocak 2006 tarihinde alındı ve bu kapsamda SDR sepetinin, Euro, Japon Yeni, İngiliz Sterlini ve ABD Doları ndan oluşmasına karar verildi.

17 Ülkelerin dış ödemelerini dengelemek ve sürdürülebilir ekonomik büyüme koşullarını sağlamak için bazı ekonomik uyum politikalarını uygulamaya koyması gerekebiliyor. Bu koşullar altında ödemeler dengesi problemlerinin çözümüne ve sürdürülebilir büyüme ile parasal ve finansal istikrarı tesis etmeye yönelik bir dizi hedef ve politikalar, üye ülke hükümetleri tarafından IMF Başkanı na hitaben yazılan niyet mektuplarında belirtiliyor. Niyet Mektupları bir anlaşma metni ya da müeyyideler içeren bir sözleşme değil. Dolayısıyla ülkeleri hukuki yükümlülük altına sokmuyor. Niyet mektupları hükümetlerin izleyeceği politikaları IMF ile ilişkileri yürütmekten sorumlu yetkililer (genellikle bir Bakan ve Merkez Bankası Başkanı) aracılığıyla IMF İcra Direktörleri Kurulu na ilettiği metinler. Söz konusu politikalar adı geçen İcra Direktörleri Kurulu'nca değerlendirilerek IMF nin mali desteği konusunda bir karar veriliyor. IMF kaynaklarının üye ülkelerce kullanımına yönelik olarak, ülke ihtiyaçlarının çeşitlilik arz eden yapıları gereği birçok farklı mekanizma ve araç var. Süre, geri ödeme dönemi ve borç verme şartları izlenecek programa göre değişiklik arz ediyor. Bunlardan en fazla bilineni yani stand-by düzenlemeleri ise IMF kredi politikalarının çekirdeğini oluşturuyor. Bu kapsamda üye ülkeye, kısa vadeli ödemeler dengesi sorunlarını aşabilmesi için, genellikle 1-3 yıllık süre zarfında, ülkelerin kotasıyla ilişkilendirilen belli bir miktara kadar kaynak kullanabilme güvencesi sağlanıyor. Stand-by düzenlemelerinde, IMF kaynaklarının kullanımı belirli şartlara bağlanıyor. Kredi kullanan ülke, IMF İcra Direktörleri Kurulu na sunduğu niyet mektubunda ödemeler dengesi problemlerini makul bir süre içerisinde düzeltmeyi amaçlayan politikaları uygulaya IMF'nin kaynakları temelde üye ülkelerin IMF'ye katıldıkları zaman ödedikleri üyelik kotalarından veya kota artırımlarından sağlanıyor. Ülkeler üyelik kotalarının yüzde 25'ini SDR sepetine dahil para birimleri (Amerikan Doları, Euro, Sterlin ve Japon Yeni) üzerinden ödüyor. Kalanını ise kendi para birimleriyle ödeyebiliyor. Kotalar ülkelerin üyelik paylarını belirlemek dışında, ülkenin oy gücünü, IMF'den alabileceği finansal desteğin miktarını ve SDR dağılımlarının payını belirliyor. Bir ülke IMF ye üye olduğunda ekonomisinin diğer üye ülkelere mukayeseli durumuna göre bir kota belirleniyor. Kotalar genellikle her 5 yılda bir gözden geçiriliyor. Kota değişiklikleri belirlenirken ülkelerin cari işlemleri, GSYİH ve resmi rezerv düzeyi gibi iktisadi faktörler dikkate alınıyor. Bir ülkenin oy gücü IMF deki kotasına göre belirleniyor yılı Eylül ayı itibarıyla IMF nin toplam kotası milyon SDR ve Türkiye'nin kotası milyon SDR. cağını taahhüt ediyor. Böylelikle IMF kaynaklarını kulla nan ülkelerin, ekonomilerindeki yapısal sorunları çözerekborçlarını ödeme kapasitelerini artırmalarının temin edilmesi amaçlanıyor. Stand-by sadece gelişmekte olan ülkelerin kullandığı bir mekanizma değil, birçok sanayileşmiş ülke de geçmişte bu mekanizma ile fon kaynaklarından yararlandı. Stand-by düzenlemeleri kapsamında kullanılan kaynakların vadesi 2 yıl 3 ayı geri ödemesiz dönem olmak üzere toplam 4 yıl. Bu vade üye ülkenin talebi ve İcra Direktörleri Kurulu nun onayı ile 3 yıl 3 ayı geri ödemesiz dönem olmak üzere toplam 5 yıla uzatılabiliyor. Stand-by düzenlemeleri kapsamında kullanılan kaynaklara ilişkin faiz oranı, kullanılan kaynağın üye ülke kotasına oranına göre değişiyor. Kota aşıldıkça faiz oranı da yükseliyor. Prensip olarak kotanın en fazla 3 katı kadar kredi kullanılabiliyor. Ancak bazı ülkeler, stand by çerçevesinde -başta Türkiye olmak üzere- 2000'li yılların başından bu yana kotanın 16 katına kadar varan oranda kredi aldılar. Bunu yapmak için IMF ile özel anlaşmalar imzalamak ve bu anlaşmalarda başka bazı ülkelerin kefaletleri de aranıyor. STANDARD OCAK

18 Dijital Ofisler BİLİŞİM Memet ÖZKAN Yönetim Danışmanı OCAK STANDARD Gelişen bilişim teknolojileri, geleneksel ofislerin dizaynını ve buralarda kullanılan donanımları değiştirdiği kadar, aynı zamanda buralardaki iş yapma biçimlerini ve dolayısı ile insan kaynaklarının yeteneklerini de değiştiriyor. İçiçe geçen bu yapıları dikkatle incelemekte fayda var, çünkü iş hayatının karargâhları sayılabilecek olan ofisler ciddi bir dönüşüm içerisindeler. Buradaki trendleri doğru anlamak, rekabette geri kalmamak için zorunlu. Yeni Bilgi Teknolojileri Klasik ofis araçları olan daktilo, faks vd. araçlar çok hızlı bir değişim geçirerek kombi tarzında bilgi teknolojileri araçlarına dönüştüler. Masa üstü küçük bir pc içerisinde çeşitli yazılımlar aracılığı ile yazışmalar, iletişim (faks, , messenger, gsm messaging vd.), masa üstü matbaacılık (desktop publishing), ofis yönetimi (organizer and office management), sunumlar, hesaplamalar (worksheet), veri girişleri (data base), müşteri ilişkileri (contact management) ve daha birçok uygulama gerçekleştirilir hale geldi. Püf noktası: Bugün son derece hızlı gelişen ve çeşitlenen teknolojiyi hemen ve şimdi kullanabilmek değil, öncelikle izleyebilmek ve anlamak gereklidir. İzlemeyi bilemeyen, seçme aşamasına gelemeyecektir. Yeni Çalışma Kural ve Yöntemleri Yeni teknolojiler beraberinde yeni çalışma kurallarını da getiriyor. Genellikle ofis personeli tarafından bugüne kadar alınan zaman yönetimi, problem çözme teknikleri, karar alma teknikleri, toplantı yönetimi vb. eğitimler artık daha teknoloji destekli ve daha sektöre/kuruma özel olmak zorunda. Eskiden sadece üretim sahasında konuşulan ergonomi artık ofislerde de konuşuluyor. Ofislerin mimari özellikleri artık daha fonksiyonel ve kurumsal kimlikle daha yakından ilişkili. Renk uyumu, çalışanların yerleşim planı, toplantı odaları/masaların dizaynı vb. verimliliği artırmaya yönelik yeni ofis çalışma konseptleri artık patronun kişisel tercihi değil, iş dünyasının bir zorunluluğu olmuş durumda. Püf noktası: Yeni gelişen ofis yönetimi metodolojilerindeki temel hedef verimliliği artırmak, çalışma yöntemindeki ortak nokta ise hızdır. Slogan: hızlı öğren, doğru karar ver, verimli çalış, hızlı sonuçlandır. Yeni İnsan Kaynakları Yeni teknolojiler ve yeni çalışma kuralları, alışageldiğimiz insan kaynaklarının yetkinliklerinde ciddi değişimleri de beraberinde getiriyor. Birkaç hafta harcayıp, bir iki kursa giderek öğrenilemeyecek kadar sayıca çok olan ofis yönetim yetenekleri, kişilerin günlük hayatlarına girmediği ölçüde başarısız olunacaktır. Püf noktası: Yeni ofis çalışma konseptinde herkes kendinin sekreteri olacak. Ofis yöneticileri (manager) artacak, sekreterler azalacak. Ofis Verimliliğinde Gelişen Trendler Gelişen teknoloji ve değişen ihtiyaçlar ile ofis yönetiminde trendler de değişiyor. Bir zamanlar büyük beklentiler ile hedeflenen Home office çalışma yöntemleri çok fazla benimsenmiş olmasa da, Mobil office çalışma yöntemleri pda lerden sonra özellikle smartphone ya da business phone dediğimiz symbian ya da windows mobile işletim sistemli cep telefonlarıyla hayatımıza girmiştir. Blackberry lerin artık sadece yöneticilerin elinde değil, saha personelinin elinde dolaştığını da görüyoruz. Birçok ofis yönetimi fonksiyonlarını yerine getiren bu telefonlarla beraber, sokaklarda bluetooth kulaklıklarıyla yürüyerek konuşanları gördükten sonra yakın gelecekte giyilebilir ofisler in bizi beklediğini düşünmek hayal olmayacaktır.

19 Ayın Konuğu: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. Mehmet Hilmi GÜLER AYIN KONUĞU Dr. Mehmet Hilmi GÜLER Mehmet Hilmi Güler, 1949 yılında Ordu'da doğdu. İlk, ortaokul ve lise öğrenimini Ordu'da tamamlayan Güler, 1972 yılında ODTÜ'den Metalürji Mühendisi olarak mezun oldu. Güler, aynı üniversitede yüksek lisans ve doktora yaptı. Dr. Mehmet Hilmi Güler, bazı üniversitelerde asistan ve öğretim görevlisi olarak çalıştı. Daha sonra TUSAŞ (Türk Uçak Sanayii T.A.Ş)'ta proje mühendisi ve grup başkanı, TÜBİTAK (Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu)'ta uzman, müdür, başkan yardımcısı ve yönetim kurulu üyesi olarak görev yapan Güler, aktif olarak bilimsel ve teknik araştırma projeleri yürüttü. Güler, Ereğli Demir ve Çelik Sanayii T.A.Ş, İGDAŞ gibi resmi kurum ve özel sektör kuruluşlarında Yönetim Kurulu Üyesi, Murahhas Aza ve Genel Koordinatör olarak çalıştı. Güler, Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK) ve Etibank'ta Genel Müdürlük ve Yönetim Kurulu Başkanlığı yaptı. Evli ve iki çocuk babası olan ve İngilizce bilen Dr. Mehmet Hilmi Güler, Araştırma ve Geliştirme, Yatırım, Proje Yönetimi, Şirketlerin Yeniden Yapılanması ile Etkinlik ve Verimlilik konularında danışmanlık yaptı. Güler, AK Parti kuruluşunda görev aldıktan sonra partinin ARGE'den sorumlu Genel Başkan Yardımcılığı görevini yürüttü. 3 Kasım seçimlerinde Ordu'dan milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. 58. ve 59. Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olarak atandı. STANDARD OCAK

20 OCAK STANDARD Enerji; ekonominin en önemli girdisi, dünya siyaset politikasını yönlendiren bir meta ve iklim değişikliği etkileri dolayısı ile dünyanın ekonomik, sosyal ve coğrafik düzeninin gelecekteki en etkin belirleyicisi. Kullanılan enerji ihtiyacının sürekli arttığı, ancak rezervlerin giderek azaldığı bir ortamda enerji kaynaklarının çeşitlendirilmesi ve etkin bir şekilde kullanılması önem kazanmaktadır. Bu önemli konuda merak ettiklerimizi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Dr. M. Hilmi Güler e yönelttik. Güler, Türkiye nin enerji politikası, enerji koridoru çalışmaları, yenilenebilir enerji kaynakları ve enerji verimliliği konusundaki çalışmalarını.. açıkladı. STANDARD- İlk olarak Bakanlığınızın izlediği enerji politikasını öğrenebilir miyiz? Dr. M. H. GÜLER- Ülkemizde enerji talebi her geçen yıl artıyor. Avrupa da elektrik tüketimi yüzde artarken, bizde yüzde artıyor. Geçen beş yıl içinde yüzde 45 gibi büyük bir artışla 190 milyar kilowat-saatleri bulan elektrik talebini sorunsuz şekilde karşıladığımız gibi, 2007 yılında 2.1 milyar kilowat-saat elektriği de komşularımıza ihraç ettik. Biz bu büyük talep artışını aldığımız tedbirlerle şu ana kadar sorunsuz karşıladık ve vatandaşlarımıza elektrik sıkıntısı yaşatmadık. Bu hızlı ve büyük ölçekli tüketim artış trendinin yapılan projeksiyonlara göre önümüzdeki 20 yılda devam edeceği anlaşılmaktadır. Yüksek senaryomuza göre 2020 yılına kadar 56 GW lık yeni kapasite ilavesi yapmamız gerekiyor yılına kadar elektrik üretimi sektörüne 125 milyar Dolarlık yatırım yapılması gerekiyor. Biz bunun için enerji arzımızda çeşitlendirmeyi esas aldık; bunu yaparken de, mümkün olabilen en yüksek düzeyde, yerli ve yenilenebilir kaynakların kullanımına ve devreye alınmasına öncelik verdik, teşvik ettik. Enerji arz güvenliği stratejimizin temel ayaklarını şu kaynaklar oluşturuyor: Kömüre dayalı termik; hidroelektrik; rüzgâr, güneş, jeotermal ve küçük hidrolik gibi yenilenebilir enerji kaynakları; doğal gaz; nükleer enerji ve enerji verimliliği. Bu temel ayakların yere sağlam basması için öncelikle yasal düzenlemeleri gerçekleştirdik. Bu noktada devletin yasal olarak üretim yatırımı yapamadığını, bu yatırımları özel sektörün yaptığını da belirtmemiz gerek. Bu yasal düzenlemelerle ülkemizdeki yatırım ortamını oluşturduk. Bizim bu çalışmalarımızla göreve geldiğimizde 30 olan enerji yatırımcı sayısı şimdi 3000 i buldu. Şu ana kadar milyar Dolarlık bir yatırım paketi hayata geçti. Hedefimiz enerji yatırımcı sayısını 3 milyona çıkarmak ve enerji talebi artışını sorunsuz karşılamak. STANDARD- Türkiye yi bir enerji koridoru haline getirmek istiyorsunuz. Bu yönde attığınız adımlar nelerdir ve ne kadar yol alınmıştır? Dr. M. H. GÜLER- Bu yönde geçen 6 yıllık sürede çok önemli atılımlar gerçekleştirdik. Bunları şu başlıklar altında toplayabilirim: Asrın projesi olarak ifade edilen Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattının Türkiye tarafında kalan 1076 kilometrelik bölümünün tamamı bizim dönemimizde tamamlandı. Bu hattan günde bir milyon varil petrol Ceyhan Enerji Terminali vasıtasıyla dünya pazarına açılıyor. Bugüne kadar Türkiye nin bu hattan elde ettiği toplam gelir 2.6 milyar Dolar oldu. Şahdeniz olarak adlandırılan Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı bizim dönemimizde başlandı ve bitirildi. Böylece Azeri gazının Türkiye ye akışı sağlandı. Türkiye Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı nı devreye aldık ve Yunanistan a doğal gaz ihracına başladık. Avrupa nın gaz ihtiyacını gidermeye yönelik Nabucco Projesi ne öncülük ettik ve çalışmalarımız sürüyor. Çok bölgeli elektrik arz güvenliği kapsamında Avrupa Birleşik Elektrik Şebekesi ne (UCTE) en kısa sürede bağlanacağız. Yunanistan ve Bulgaristan a bağlantı hatları tamamlandı. Aynı zamanda Akdeniz Elektrik Ringinde yedi ülkenin oluşturduğu Enterkonekte Sistem çerçevesinde Türkiye-Suriye ile olan iletim hatlarını yaptı, Türkiye den Suriye ye elektrik ihracına başlandı. Türkiye den Suriye ye 9 ayda 1,2 milyar kilowat-saat elektrik ihraç edildi. İran la elektrik enerjisinde iş birliği çerçevesinde anlaşmalar imzalanmış olup Türkiye ile İran arasındaki elektrik bağlantısını güçlendiriyoruz. Ayrıca Bakanlığımız ile İran Enerji Bakanlığı arasında, dünyanın en büyük doğal gaz sahalarından olan Güney Pars sahasının no'lu fazlarının geliştirme ve üretime alınmasına yönelik bir mutabakat zaptı imzalandı. Bu çerçevede İran tarafıyla müzakereler sürdürülüyor. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı nın, Irak ta petrol arama ve işletme hakkı verilen şirketlerle konsorsiyum kurarak, Irak ta çalışabilmesi sağlandı. Türkiye-Gürcistan-Rusya elektrik enerjisi bağlantılarını güçlendiriyoruz. Bunların sonucunda Türkiye-İran- Gürcistan-Rusya arasında enerji alışveriş imkânları olacak. Gürcistan, Suriye, Yunanistan ve Irak a elektrik ihracına