Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 1

Transkript

1 Çevre Durum Raporu ARALIK-2012 Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 1

2 İÇİNDEKİLER Sayfa 1.ETİ KROM A.Ş Yönetim Organizasyonu ve Personel Bilgisi Nakliye Lojistik Taşıma Yönetimi 4 2. Mevcut Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretim A-B Tesisi Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretimi Mevcut Faaliyeti Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretim-A Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretim-B Hammadde Besleme ve Stoklama Ünitesi Jig Metal ve Manyetik Bant Ünitesi Triyaj Kırma ve Eleme Ünitesi Ürün Paketleme Elek Altı Cevher Zenginleştirme Ünitesi Su Arıtma Briketleme Tesisi Laboratuar Ünitesi Isı Santrali ve İşçi Banyosu İş Makineleri ve İşletme Mekanik Bakım-Onarım Atölyeleri 8 3. KROMİT CEVHERİ MADENCİLİĞİ Krom Cevheri Çıkarma Krom Cevheri Zenginleştirme 9 4. Y.K. FERROKROM ÜRETİM TESİSLERİ SU YÖNETİMİ İçme ve Kullanma Suları 4.2 Endüstriyel ve Evsel Atıksular Y.K. FERROKROM ÜRETİM TESİSLERİ ATIKLARIN YÖNETİMİ Atık Kodları ve açıklamaları Yılı Atık Miktarları Atık Baca Gazı Tozunun Düzenli Depolanması Y.K. FERROKROM ÜRETİM TESİSLERİ HAVA EMİSYONLARI Kullanılan Yakıt Türleri ve Özellikleri Hava Emisyon Kaynakları 20 Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 2

3 6.3 S.K.H.K.K.Y.Mevzuat Açısından Değerlendirme Kirletici Vasfı Yüksek Tesisler İçin Özel Emisyon Sınırları Y.K. FERROKROM ÜRETİM TESİSLERİ ÇEVRESEL GÜRÜLTÜ YÖNETİMİ Y.K. FERROKROM ÜRETİM TESİSLERİ ÇEVRE İZİN VE LİSANS KONULARI 24 8.ÇEVRE İZİN VEYA ÇEVRE İZİN-LİSANS SÜRECİNİN TAMAMLANMASI AŞAMASINDA SUNULMASI GEREKEN BİLGİ VE BELGELER 25 9.PLANLANAN ENERJİ VERİMLİLİĞİ YATIRIMI ve DİĞER ÇEVRE YATIRIMLARI İLE İLGİLİ BİLGİLER adet 30 MW lık (B Tesisi) Ferrokrom (FeCr) Yarı Batık Buse ve Cansu Ark Ocaklarının Yenilenmesi ve Modernizasyonu Enerji Geri Kazanım Projesi Enerji Verimliliği Dışındaki Çevre Yatırımları Toz Tutma Tesisi Yatırımı Proje Konusu Yatırımın Enerji Verimliliği Kriterlerine Uygunluğunun İrdelenmesi Yatırım Uygulama Planı (Enerji Verimliliği Kapsamındaki Yatırımlar) ÇEVRESEL YATIRIM UYGULAMA PLANI ENERJİ VERİMLİLİĞİ VE DİĞER ÇEVRESEL YATIRIMLARIN OLASI ETKİLERİ, AZALTMA TEDBİRLERİ VE İZLEME TOZ TUTMA VE ISI GERİ KAZANIM PROJESİ ZAMAN ÇİZELGESİ ÇEVRE YATIRIMLARI İLE İLGİLİ BİLGİLENDİRME ÇALIŞMALARI İSO ÇEVRE POLİTİKAMIZ VE YÖNETİM SİSTEMİ 33 EKLER Ek-1: İSO 14001:2004 Çevre Ynetim Sistemi Belgesi Ek-2: Vaziyet Planı Ek-3: Y.K.Ferrokrom Üretim İş Akım Şeması Ek-9: Cüruf Tehlikesiz Atık Yaz. & İştermin planı Ek-10: Cüruf Teknik Rapor Ek-11: Cüruf Agrega TSE belg. Ek-4: TOZ TUTMA VE ISI GERİ KAZANIM PROJESİ ÇED Muaf GörüşüEk-14: İşletme Fotoğrafları Ek-5: İl Müdürlüğü Emisyon Konulu Uygunluk Yazısı Hakkında Görüşü Ek-6: Fabrika Endüstriyel Lagün Deşarj İzni Ek-7: Fabrika İşletme Evsel Atıksu Deşarj İzni Ek-8: Sosyal Tesisler Evsel Atıksu Deşarj İzni Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 3

4 1. ETİ KROM A.Ş. ELAZIĞ İli, KOVANCILAR İlçesi, YARIMCA Beldesi, tapunun K43-c-06-d pafta, 101 ada, 1 parsel numarasında kayıtlı, m 2 yüzölçümlü alan üzerinde yer almaktadır. Toplam m 2 açık alan üzerine kurulu m² kapalı alan ile Türkiye nin en büyük fabrika ölçeklerine sahip ferrokrom üretimi yapan tesisidir. Vaziyet Planı Ek-2 de mevcuttur. Fabrika içerisinde günlük ihtiyaçları giderici ve her türlü fabrika içi sorunları çözümleyici tesisler ve ekipmanlar mevcuttur. Belirtilen alanlar içerisinde fabrikanın kurulma faaliyetini icra eden ve toplam m² oturum alanına sahip, içerisinde 4 adet fırın ihtiva eden çelik konstrüksiyon ve betonarme ile inşa edilmiş üretim tesisleri, merkezi konumda bulunan ve 584 m² oturum alanına sahip üç katlı betonarme idari bina, herhangi bir sağlık durumunda çalışanların başvurabileceği ve tedavi görebileceği 178 m² oturum alanına sahip betonarme revir binası, idari personel ve işçilere yönelik m² oturuma sahip betonarme yapıyla inşa edilmiş olan yemekhane ile mekanik, elektrik ve inşaat işlerinin görüldüğü her birime ait ayrılmış ortalama 400 m² oturuma sahip üçer adet betonarme yapıyla inşa edilmiş atölye binaları yer almaktadır. Eti Krom Türkiye de halen 79 adet krom cevheri maden ocağına sahiptir. Ayrıca, Elazığ da zenginleştirme ve jig tesislerine (yoğunluk farkı ile eleme), peletleme, hareketli kırma ve eleme ekipmanlarına, briketleme tesisine, mıknatıslı bant tesisine, konteyner dolum tesisine, deiyonize su arıtma tesisine, paketleme tesisine, bakım, mekanik ve konteyner atölyelerine sahiptir. Bölüm 2 de tesisin mevcut faaliyetleri ve üniteleri ile ilgili teknik bilgi verilmektedir. İşletme Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretimi ana faaliyet konusuyla çalışmaktadır. Yaklaşık 850 kişi çalışmaktadır. T.C Sayılı Çevre Kanunu ve Mevzuatları çerçevesinde alınacak tedbirlere ilişkin gerekli açıklamalar ve yapılacak olan toz tutma-enerji geri kazanım projesiyle ilgili bilgiler bölüm de verilmiştir. Su an cevre izin başvurusunun durumu için valilikten izin alınamadığı ancak cevre yatırımları is termin planına uygun yapıldıktan sonra e-izin kapsamında değerlendirilebilecektir. Bu süreç takriben 2014 yılına kadar devam edecektir. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 4

5 1.1 Yönetim Organizasyonu ve Personel Bilgisi GENEL MÜDÜR Fabrika İşletme Müdürlüğü Maden İşleri Müdürlüğü Mali-İdari İşler Müdürlüğü Hukuk Müdürlüğü Çevre Müdürlüğü Kalite Müdürlüğü Özel Güvenlik Amirliği Nakliye Lojistik Taşıma Yönetimi Kromit Cevheri Elazığ ili, Alacakaya, Maden ve Palu İlçe sınırlarından yaklaşık km mesafeden kasalı kamyonlarla hergün yapılmaktadır. Kuvarsit Elazığ ili Sivrice İlçesinden yaklaşık km km mesafeden kasalı kamyonlarla mevsimlik stoklar halinde yapılmaktadır. Kok, soderberg ise yutdışından İskenderun limanına gemilerle getirilmekte oradan da demiryoluyla fabrikamıza getirilmektedir. Üretilen FeCr demiryoluyla İskenderun limanına oradan da yurtdışına gemilerle gönderilmektedir. Çok az miktarda yurtiçi satışı ise kamyonlarla sevk edilmektedir. Cüruflar ise stok sahalarına kasalı kamyonlarla taşınmaktadır. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 5

6 2. Mevcut Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretim A-B Tesisi 2.1 Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretimi Mevcut Faaliyeti Ferrokromun ana hammaddesi olan krom cevheri Eti Krom A.Ş. tarafından Maden Kanunu esasları çerçevesinde işletme hakları alınan krom madeni ocaklarından kapalı ve açık ocak işletme marifetiyle elde edilmektedir. Çeşitli tenörlerdeki tüvenan kromit cevherleri kasalı kamyonlarla maden ocağı sahalarından Ferrokrom Üretim Tesislerinin açık-kapalı stok sahalarına getirilmektedir. Krom cevheri parça ve konsantre halinde kullanılarak ferrokroma dönüştürülür. Krom cevheri ile birlikte kok kömürü, kuvarsit, boksit ve soderberg üretimde kullanılan yardımcı hammaddelerdir. Kullanılan hammaddeler ve yardımcı maddeler, istenilen ebatta kırılarak ferrokrom tesisi hammadde silolarında stoklanır. Otomatik kantarlar vasıtasıyla belirli oranlarda karıştırılarak, ferrokrom fırınlarına beslenir ve eriyen malzemeler belirli aralıklarla dışarı alınmaktadır. Ark fırınlarının taban ve yan duvarları refrakter örgülü olup, tabanlar hava ile soğutulmaktadır. Fırına elektrik enerjisi soderberg tip elektrotlarla verilir. Elektrotlar fırın içerisindeki şarja 1,5-2 m gömülü olup, elektrot uçlarında oluşan arklar neticesinde ısı enerjisine çevrilerek, reaksiyonlar ve erime için gerekli ( o C) sıcaklık temin edilmiş olur. Hammaddelerin kimyasal özelliklerine göre fırınlara beslenecek karışım oranları aşağıdaki gibi tespit edilmektedir: a). Ferrokrom üretiminde kullanılacak kromit cevherlerinin kimyasal analizlerinin (Cr 2 O 3, FeO, MgO, Al 2 O 3 ve SiO 2 ) oranları tespit edilir. b). Ferrokrom içerisindeki Cr, Fe, Si ve C yüzdelerinin tahmini ile ilgili faz diyagramlarından (Cr-Fe, Cr-Si, Cr- C) ferrokromun erime sıcaklığı tahmin edilir. c). Erime sıcaklığının sağlanması için gerekli olan cüruf kompozisyonu MgO- Al 2 O 3 -SiO 2 üçlü faz diyagramından bulunur. Ancak erime sıcaklığının, metal erime sıcaklığına göre 100 o C kadar daha yüksek olmasına dikkat edilir. d). Tespit edilen bu cüruf kompozisyonunun sağlanması için gerekli olan kuvarsit ve boksit miktarları hesap yolu ile bulunur. e). Reaksiyonlar için gerekli olan kok kömürü miktarı hesaplanır. Fırın içindeki reaksiyonlar aşağıdaki şekilde özetlenebilir; Fe 2O 3 +3C FeO+C Cr 2O 3 +3C SiO 2 +2C 2Fe+3CO Fe+CO 2Cr+3CO Si+2CO Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 6

7 Bu reaksiyonlar sonucu oluşan Cr ve Fe, ferrokromu oluşturarak sıvı halde fırın tabanında toplanır. Ferrokrom şarj içerisindeki şartlara bağlı olarak bir miktar Si ve C içerir. Reaksiyonlar sonucu oluşan CO ise gaz halinde üst kısımlardaki şarj içerisinden geçerek, fırın yüzeyine çıkar. Burada tam yanma gerçekleşir Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretim-A İki adet Zeycanana, Garipbaba elektrik ark fırını ve yan tesislerden oluşan tesisin kapasitesi; % 6-7 karbon ihtiva eden yüksek karbonlu ferrokrom üretimi yapılacak şekilde ton/yıl olarak seçilmiştir. Nisan 1977 tarihinde 1.Elektrik Ark fırını, Mayıs 1978 tarihinde ise 2.Elektrik Ark Fırını işletmeye alınmıştır. Tesiste her biri 17 MWA gücünde daldırılmış elektrotlu ve toplam ton/yıl üretim kapasiteli 2 adet elektrik ark fırını bulunmaktadır. Fırın çapı 8,77 metre ve yüksekliği 4,6 metre olup, refrakter malzeme ile astarlanmıştır. Fırınlar kumanda panosundan otomatik veya manuel olarak çalıştırılmaktadır. Fırınların bağlı olduğu 4 adet baca mevcuttur. Ek-3 de üretim akım şeması mevcuttur Yüksek Karbonlu Ferrokrom Üretim-B İki adet Cansu, Buse elektrik ark fırını ve yan tesislerden oluşan tesisin kapasitesi; % 6-7 karbon ihtiva eden yüksek karbonlu ferrokrom üretimi yapılacak şekilde ton/yıl olarak seçilmiştir. 2 adet kapalı tip 30 MWA gücünde elektrik ark fırınından oluşmaktadır. 1.Elektrik Ark fırını 28 Şubat 1989 ve II. Elektrik Ark fırını ise 19 Kasım 1990 tarihinde işletmeye alınmıştır. Fırınlar kumanda panosundan otomatik veya manuel olarak çalıştırılmaktadır. Fırınların bağlı olduğu 4 adet baca mevcuttur. Ek-3 de üretim akım şeması mevcuttur Hammadde Besleme ve Stoklama Ünitesi Elektrik ark fırınlarında işlenecek olan kromit cevherleri ve yardımcı maddeler, hammadde hazırlama ünitesinin yanında bulunan sahada ayrı ayrı stoklanmaktadır. Bu hammaddeler işletmemizin çeşitli ocaklarından gelen ve dışarıdan cevher alımı ile temin edilen değişik kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip tüvenan kromit, roş kromit, konsantre kromit cevherleriyle kok kömürü, kuvarsit ve boksit gibi yardımcı maddelerden meydana gelmektedir. Stok sahasında biriktirilen kromit cevherleri ve yardımcı maddeler, hammadde hazırlama ünitesinde bulunan 2 adet ana besleme silolarına alınmaktadır. Burada 1.ana besleme silosuna roş kromit ve kuvarsit gibi iri taneli cevherler alınarak, kapalı ortamda bulunan çeneli kırıcıda istenilen ebatlarda kırılmaktadır. 2.ana besleme silosuna ise konsantre kromit, kok kömürü ve boksit gibi kırma işlemi gerektirmeyen cevherler verilmektedir. Bu silolardan hammadde ve yardımcı maddeler bant konveyörler vasıtası ile hammadde hazırlama ünitesindeki silolara alınmaktadır. Hammadde silolarına ayrı ayrı alınan cevherler; titreşimli besleyiciler, otomatik tartım baskülleri ve bant konveyörler vasıtasıyla karışım silolarına alınarak, fırın üstü şutlar yardımı ile fırınlara beslenmektedir. Ek-3 de üretim akım şeması mevcuttur Jig Metal ve Manyetik Bant Ünitesi Cüruf içerisindeki metal ürünün fiziksel yolla geri kazanılması için bir adet jig ünitesi mevcuttur. Jig Metal ünitesinde herhangi bir ergitme veya yakma işlemi yapılmamakta olup, sadece metal ile cürufun yoğunluk farkından dolayı suda yüzdürme yöntemi ile ayrıştırılması yapılmaktadır. Elektrikli ark fırınlarından çıkan cüruf soğumaya bırakıldıktan sonra, jig ünitesi ön cüruf hazırlama bölümüne alınır. Jig ünitesinden önce kapalı ortamda cüruf kırma ve eleme işlemi yapılmaktadır. Tane çapı küçültülen cüruf, jig yüzdürme havuzuna alınır. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 7

8 Bu havuzda yoğunluk farkından dolayı cüruf ve ferrokrom ayrışması sağlanır. Jig ünitesinden elek üzeri malzeme tekrar fırınlarda hammadde olarak kullanılmaktadır. Kullanılan su tikiner beslenmekte oradan da kapalı çevrim şeklinde tekrar proseste kullanılmaktadır. Eksilen su miktarı endüstriyel atık su lagününden alınmaktadır. Diğer fakir cüruf ise Etibeton ve Atık Geri Kazanım San.Tic. A.Ş.ne içerisindeki geri kazanılacak metal karşılığında ücretsiz verilmektedir Triyaj Kırma ve Eleme Ünitesi Mal alma işleminden sonra soğutulmak üzere kalıplara dökülen metal soğutma işleminden sonra kalıp arabası ile ürün hazırlama ünitesine gönderilir. Burada kalıpların triyajı yapıldıktan sonra, ağaçkakan kırıcılarla kabaca kırılır. Daha sonra çeneli kırıcıda istenilen ebatlarda kırılan metal, eleme işlemine tabi tutularak silolarda stoklanır. Bu metal tozları daha sonra ferrokromun potalardan dökülme alanında kullanılır Ürün Paketleme Stok kontrol ve sevkiyat bölümünden gelen sipariş formuna göre ambarlardaki çeşitli FeCr ürünleri, otomatik tartılı bunkerlere alınarak el değmeden 1 ton taşıma kapasiteli big-bag çuvalara konulur. Etiketleri yapıştırılır ve sevk edilir. Big-bag çuvallar T.C. Çevre Şehircilik Bakanlığı Ambalaj Beyan Sistemi nde kullanıcı koduyla beyan edilmiştir. (Aşağıdaki 2011 beyanına bkz.) Yapılan piyasaya süren beyanlarına göre şirketimiz Geri Kazanım-Toplamada Muaf kapsamındadır Elek Altı Cevher Zenginleştirme Ünitesi Bu ünitede kırma eleme tesislerindeki elek altı malzemelerin su ile bulandırılarak ağır malzemenin çöktürülmesi sağlanmaktadır. Burada sallantılı masalar kullanılmaktadır. Kullanılan su çöktürme havuzlarından devir daim edilerek tekrar sistemde kullanılmaktadır. Eksilen su miktarı endüstriyel atık su lagününden alınmaktadır Su Arıtma Su arıtma ünitesinde Ferrokrom üretim fırınlarının dış çeperlerinin ve sistem sirkülasyon kısımlarının soğutulmasında kullanılan demin suyu elde edilmektedir. Kuyudan alınan su tüm minerallerinden arındırılmaktadır. İletkenlik 5 μs/cm ve sertlik 2 Fr indirilmektedir. Kapasitesi 15 m³/saat dir. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 8

9 2.2 Briketleme Tesisi Tesisin amacı ince taneli yapıya sahip krom konsantrelerini briketlemektir. Böylelikle fırınlarda oluşabilecek toz miktarının azaltımı ve fırın yanma veriminin optimum sağlanması esastır. Etrafı kapalı tesiste jig konsantre, jig roş, çimento ve su karıştırılarak kullanılır. Bu harç şeklindeki malzeme titreşimli kalıplara dökülür. Paletler üzerinde kurutulmaya bırakılır. Bir palet de 120 adet briket mevcuttur. Tek vardiya üretim kapasitesi 209 tondur. Bir adet briketin özgül ağırlığı 3 gr/cm³ dür. Elde edilen briketler fırınların hammadde besleme bunkerlerine kasalı kamyonlarla taşınır. 2.3 Laboratuar Ünitesi İşletmemize ait maden sahalarından gelen kromit cevherinin ve fırınlardan çıkan ferrokromun analiz işlemleri için kurulmuştur. Laboratuar öğütme ünitesi ve kimyasal reaksiyonların yapıldığı ünite olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. 2.4 Isı Santrali ve İşçi Banyosu Isı santrallinde 3 adet sıcak su kazanı bulunmaktadır. Yakıt olarak kömür kullanılmaktadır. Sıcak su kalorifer sisteminde ısınma amaçlı kullanılmaktadır. İşçi banyosunda ise bir adet su kazanı bulunmakta olup elde edilen sıcak su banyo suyu olarak kullanılmaktadır. 2.5 İş Makineleri ve İşletme Mekanik Bakım-Onarım Atölyeleri Bu atölyelerimizde gerek işletmede kullanılan araç ve teçhizatların periyodik bakımları, yağ değişimleri, tamiratları, fırın sarf malzeme üretimi ve bilumum torna tesfiye işleri yapılmaktadır. Buradan kaynaklanan atık malzemeler geçici depolama alanında standartlara uygun depolanmakta ve lisanlı geri kazanım-bertaraf firmalarına ulusal atık taşıma formlarıyla gönderilmektedir. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 9

10 3. KROMİT CEVHERİ MADENCİLİĞİ 3.1 Krom Cevheri Çıkarma Eti krom A.Ş. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde birçok ilde ruhsatlı kromit sahası mevcuttur. Krom cevheri çıkarma işlemi iki yöntemle yapılmaktadır. Açık ve kapalı (galeri usulu) işletme yapılmaktadır. Tablo: Mevcut krom işletmelerimiz. Sicil No İli İlçesi Cinsi İşletme Yöntemi Üretim Miktarı (ton/yıl) Çalışan Ocak 9022 Elazığ Maden Krom Açık 1000 Beklemede Elazığ Maden Krom Açık 1000 Beklemede 588 Elazığ Alacakaya Krom Açık-Kapalı 865 Beklemede Elazığ Maden Krom Açık-Kapalı 750 Beklemede 9024 Elazığ Maden Krom Kapalı 1000 Beklemede 587 Elazığ Palu Krom Açık-Kapalı 3870 AKTİF 1293 Elazığ Palu Krom Açık 1000 Beklemede 3940 Elazığ Maden Krom 200 Beklemede Elazığ Maden Krom 1220 Beklemede Elazığ Maden Krom Açık 5600 Beklemede Elazığ Palu- Alacakaya Krom Açık 1390 Beklemede Elazığ Maden Krom - Beklemede Kayseri Tomarza Krom Açık 45,000 Beklemede Kayseri Yahyalı Krom Açık-Kapalı 3400 AKTİF Muğla Merkez Krom Kapalı 36,000 AKTİF Hatay İskenderun Krom - Beklemede 9915 Hatay İskenderun Krom Açık-Kapalı 7500 AKTİF Diyarbakır Dicle Krom Kapalı 1200 Beklemede Diyarbakır Dicle Krom Kapalı 1200 Beklemede 6384 Adana Aladağ Krom Açık 1,000,000 Beklemede Adana Karaisalı Krom - Beklemede 585 Elazığ Alacakaya Krom 3 Açık- Kapalı AKTİF 3.2 Krom Cevheri Zenginleştirme Düşük tenörlü kromit cevherler kırma-öğütme işleminden sonra suyla karıştırılıp gravite yöntemine göre ayrıştırılmaktadır. İli İlçesi Cinsi Üretim Miktarı (ton/saat) Durumu Elazığ Alacakaya Krom 120 Aktif Hatay İskenderun Krom 40 Kuruluyor Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 10

11 4. Y.K. FERROKROM ÜRETİM TESİSLERİ SU YÖNETİMİ 4.1 İçme ve Kullanma Suları İçme ve Kullanma amaçlı olarak su tedariki yer altı kuyu sularından karşılanmaktadır. Aşağıdaki tabloda yer alan kuyulardan sadece 4 tanesi aktif olarak kullanılmaktadır. KUYU YERİ KUYU NO KUYU DERİNLİĞİ (m) YIL DEBİSİ (lt/sn) KOORDİNAT DEĞERLERİ X koordinatı (kuzey) Y koordinatı (doğu) KAVAKLIK i-23/ / PUANTÖRLÜK YANI , YEMEKHANE YANI ŞALT SAHASI YANI HALI SAHA YANI BRİKETLEME TES ENTES CİVARI Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 11

12 Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 12

13 4.2 Endüstriyel ve Evsel Atıksular Ferrokrom üretim tesislerinden kaynaklı endüstriyel atık sular geçirimsizliği sağlanmış kademeli lagün havuzunda toplanmaktadır. Burada toplanan atık suların bir kısmı kurulan pompa sistemiyle geri devir yapılarak cüruf soğutmada kullanılmaktadır. Arta kalan fazla atık sular ise kendi cazibesi ile Keban Baraj gölüne deşarj edilmektedir.endüstriyel Atıksu Lagün Deşarj izni mevcut olup tarihine kadar geçerlidir. Ek-6 bkz. Fabrikadaki ve Sosyal sitedeki evsel nitelikli atık suların arıtılmasına yönelik olarak, tarihinde geçici kabulü, tarihinde kesin kabülü yapılmış olan, 750 kişilik iki adet arıtma tesisi faaliyetini sürdürmektedir. Betonarme olarak inşaa edilmiş olan her iki Evsel Atık Su Arıtma Üniteleri 150 m 3 /gün debiye sahiptir. Her iki tesis de, uzun havalandırmalı aktif çamur prensibine uygun; havalandırma havuzunda asgari onsekiz saat, çökeltim havuzlarında asgari üç saat, klorlama havuzlarında da asgari yarım saat bekleyecek şekilde dizayn edilmiştir. Tesislerden gerektiğinde uzaklaştırılacak fazla çamur için, birer adet çamur yoğunlaştırma ünitesi, bu ünite tabanlarından alınacak çamurun, çamur kurutma yataklarına serilerek susuzlaştırılması temin edilmiştir.üzeri kapalı olarak inşaa edilen tesislerin makine daireleri, havuzlara hakim olarak projelendirilmiş, havuzlar makine dairesinden görülebilecek ve tesise müdahale edilebilecek şekilde tasarlanmıştır. Atık sular tesisi cazibe ile terk etmekte, Keban Baraj gölüne verilmeden önce klorlama yapılmaktadır. Bu iki tesisie ait Deşarj İzni mevcut olup tarihine kadar geçerlidir. Ek 7-8 bkz. Atıksu arıtma tesislerindeki kontroller bu konuda hazırlanmış Kontrol Formları ile takip edilmektedir. İşletmedeki yardımcı ekipmanlar bir bakım planı çerçevesinde takip edilmektedir. Evsel Atık Su Arıtma Tesisinde ve Lagünde işletmeye yönelik, günlük kontroller Evsel Atık Su arıtma Operatörü tarafından denetlenerek, Atıksu Arıtma Tesisi Kontrol Formu na kaydedilir. Deşarj edilen sudan hergün numune alınarak Laboratuar Sorumlusu tarafından Atık Su Operatörüne ph ve sıcaklık kontrolleri yaptırılır. Haftalık olarak da ph ölçümü haricinde, KOİ ve AKM analizler yapılır. İki ayda bir kez de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından akredite olmuş Ekosistem Ltd.Şti laboratuvarından numune alma belgesi olan personelleri ile İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü personelleri nezaretçiliğinde numuneler alınır ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 21.1 ve 15.2 deki parametrelerin analizleri yaptırılır tarihli Analiz sonuçları Sayfa de verilmiştir. Altı ayda bir İÇŞM personelleri tarafından iç denetlemeye esas atıksu deşarjlarından numune alınarak farklı bir akredite labaoratuvara Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği Tablo 21.1ve 15.2 deki parametrelerin analizleri yaptırılır. Ek bkz. Atıksu arıtma tesislerinde elektrik sarfiyatı miktarı günlük Evsel Atıksu Arıtma Tesisi Kontrol Formu ile izlenmekte ve kontrol edilmektedir. Sonuçlar Arıtma Tesislerinde Elektrik Sarfiyatları formunda kayıt altına alınmaktadır. Arıtma tesislerinden çok az miktarda çıkan çamurlar Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik Kentsel atık suyun arıtılmasından kaynaklanan çamurlar olarak sınıflandırılmaktadır. Çamurların analizi için akredite laboratuarlarla irtibata geçilmiştir. Bertarafına ilişkin ise Elazığ Beldiyesi ile görüşmeler devam etmektedir. Mevcut Atıksu Deşarj İzinleri, Çevre İzni ve Lisans sürecinde (6-8.Bölüm) kullanılacaktır. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 13

14 Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 14

15 Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 15

16 Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 16

17 5. Y.K. FERROKROM ÜRETİM TESİSLERİ ATIKLARIN YÖNETİMİ 5.1 Atık Kodları ve açıklamaları * Diğer organik çözücüler, yıkama sıvıları ve ana çözeltiler dışındaki atık baskı tonerleri ( ' ün altındaki kazantozu hariç) dip külü, cürüf ve kazan tozu Diğer Curuflar Demir metal çapakları ve talaşları Kaynak atıkları * Diğer hidrolik yağlar * Diğer motor, şanzıman ve yağlama yağları * Diğer yalıtım ve ısı iletim yağları Kağıt ve karton ambalaj Plastik ambalaj Ahşap ambalaj Metalik ambalaj Kompozit ambalaj Karışık ambalaj Cam ambalaj Tehlikeli maddelerin kalıntılarını içeren yada tehlikeli maddelerle kontamine olmuş ambalajlar Tehlikeli maddelerle kirlenmiş emiciler, filtre malzemeleri (başka şekilde tanımlanmamış ise yağ * filtreleri), temizleme bezleri, koruyucu giysiler dışındaki emiciler, filtre malzemeleri, temizleme bezleri, koruyucu giysiler Ömrünü tamamlamış lastikler dışındaki atık kablolar * Enfeksiyonu önlemek amacı ile toplanmaları ve bertarafı özel işleme tabi olan atıklar Kentsel atıksuyun arıtılmasından kaynaklanan çamurlar Biyolojik olarak bozunabilir mutfak ve kantin atıkları * Flüoresan lambalar ve diğer cıva içeren atıklar * , veya un altında geçen pil ve akümülatörler ve bu pilleri içeren sınıflandırılmamış karışık pil ve akümülatörler , ve dışındaki ıskarta elektrikli ve elektronik ekipmanlar (*) Bu işaret Tehlikeli Atıkları ifade ediyor. Tesisimizden yukarıdaki tabloda içerikleri yer alan atıklar çıkmakta olup bu atıklar fabrika sahası içerisinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından standartlara uygun Geçici Depolama Alanında depolanmaktadır. Atıklar mevzuatta öngörülen süreler içerisinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisanslı Geri kazanım ve Bertaraf tesislerine Ulusal Atık Taşıma Formuyla verilmektedir. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 17

18 Ferrokrom cürufları; Ferrokrom üretimi sonucu açığa çıkan cürufların tehlikesiz atık olduğu Çevre ve Orman Bakanlığı nın tarihli ve B.18.0.ÇYG sayılı yazısı ile onaylanmıştır.(ek-9) İ.T.Ü. nden alınan raporlara göre, bu cüruflar maden ocaklarının kapatılmasında, yol dolgu malzemesi olarak, asfaltta agrega olarak ve yol temelleri için kullanılabilirdir..(ek ) Ayrıca cüruflar Etibeton ve Atık Geri Kazanım SAN.TİC.A.Ş. firmasına içindeki FeCr metal kaçağının geri kazanılarak Eti Krom A.Ş.geri vermesi şartı karşılığında ücretsiz verilmektedir. Etibeton elde edilen agregalara ilişkin TSE belgesini almıştır.(ek-13, TS 706 EN belgesi) agregalar hali hazırda hazır beton, parke taşı üretim tesislerinde kullanılmaktadır. Ayrıca bilumum alanlarda dolguda, yol-alan düzeltmede kullanılmaktadır. Devlet zamanından kalan cüruflar ile mevcut ferrokrom üretim sürecinde çıkan cüruflar fabrika sahası içerisinde düzenli depolanmaktadır. Cüruflara ilişkin iş termin planı da Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne sunulmuştur.(ek-9) Yılı Atık Miktarları ATIK ADI MİKTAR BİRİM BERTARAF YÖNTEMİ EVSEL ATIK MİKATARI KG BELEDİYE ÇÖP SAHASI AMBALAJ ATIK MİKTARI KG LİSANLI GERİ DÖNÜŞÜM FİRMA TOPLANAN ATIK PİL 36 KG LİSANLI GERİ DÖNÜŞÜM FİRMA ATIK AKÜLER KG LİSANLI GERİ DÖNÜŞÜM FİRMA ATIK MADENİ YAĞLAR KG LİSANLI GERİ DÖNÜŞÜM FİRMA ATIK LASTİKLER KG LİSANLI GERİ DÖNÜŞÜM FİRMA TIBBİ ATIKLAR 15 KG BELEDİYE STERİLİZASYON ÜNİTESİNE KONTAMİNE TEHLİKELİ ATIKLAR KG LİSANLI GERİ DÖNÜŞÜM FİRMA TEHLİKELİ ATIK YAĞ FİLTRELERİ KG LİSANLI GERİ DÖNÜŞÜM FİRMA ISI KAZANI KÜLLERİ KG ÇİMENTO FABRİKASINA KATKI MALZEMESİ GERİ KAZANIM FERROKROM CÜRUFLARI TON HAZIR BETON AGREGA MALZEMESİ OLARAK GERİ KAZANIM Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 18

19 5.3 Atık Baca Gazı Tozunun Düzenli Depolanması Atık Toz, Toz Tutma Sistemi nde, gazdan arındırılan materyaldir. Filtrelerin alt kısmındaki hunilerde biriken tozlar, hunilerin altında boylamasına uzanan zincirli konveyör ile enlemesine uzanan diğer konveyöre, buradan da eğimli konveyöre aktarılmaktadır. Konveyörler vasıtası ile taşınan toz düzenli depolama sahasında bertaraf edilecektir. Taşıma sırasında toz nemlendirilecektir. Tablo: Düzenli Depolama sahası izlenecek yapılacak işlemler ve zaman süreci. Zaman Aralığı (Aylık) YIL YIL Yapılacak İşlemler 2012 O Ş M N M H T A E E K A Yer Seçimi ve Tahsis ÇED Süreci ( Fizibilite, zemin etüd, çevresel etki raporları v.s.) Uygulama Projesi Hazırlanması ve Çevre Şehircilik Bakanlık Onayı, Çevre Lisans Alınması İnşaat Süreci İşletme Programı İzleme ve Kontrol Kapatma Kapatma planında arazinin ilk haline geri kazandırılması esas alınır. Bu hususa ilişkin ÇED sürecinde gerekli taahhütler verilmektedir. 7.Bölüm 7.3.1Toz Tutma Tesisi Yatırımı başlığında ve 9.Bölüm ÇEVRESEL YATIRIM UYGULAMA PLANI 8.Maddesinde tekrar bahsedilecektir. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 19

20 6. Y.K. FERROKROM ÜRETİM TESİSLERİ HAVA EMİSYONLARI 6.1 Kullanılan Yakıt Türleri ve Özellikleri Tablo: Y.K Ferrokrom üretiminde ve Isınma Amaçlı kullanılan Kömüre Ait Özellikler KÖMÜR SPEK DEĞER (KURU BAZ) S (Total) %0.08 max Fixed Carbon % 62,54 Kül % 6,46 max Uçucu Madde % 31 Alt Isıl Değer kcal/kg Tablo: Y.K Ferrokrom üretiminde kullanılan M.Kok Ait Özellikler M.KOK SPEK DEĞER (KURU BAZ) %0.77 max S (Total) Fixed Carbon %85,35 Kül % 12,41 Uçucu Madde % 2,09 Alt Isıl Değer kcal/kg Tablo: Y.K Ferrokrom üretiminde kullanılan Antrasite Ait Özellikler ANTRASİT SPEK DEĞER (KURU BAZ) %0.40 max S (Total) Fixed Carbon %85,23 Kül % 8,97 Uçucu Madde % 5,7 Alt Isıl Değer kcal/kg Tablo: İşletmemizdeki araçlarda kullanılan Motorine Ait Özellikler KARBON ARTIKLARI(%) ESER KÜKÜRT 0,4-0,7 OKSİJEN-AZOT(%) 0,2 HİDROJEN(%) 12,7 KARBON(%) 86,4 SU VE ÇÖKELTİ(%) KÜL(%) ESER ESER ISI DEĞERİ(Kcal/lt) 9,387 Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 20

21 6.2 Hava Emisyon Kaynakları Emisyon Kaynağı Isıl Güçleri Debileri (Nm³/saat) Sıcaklık (ºC) Üretim A Fırınları Zeycanana 14 MW Üretim A Fırınları Garipbaba 14 MW Üretim B Fırınları Cansu 23 MW Üretim B Fırınları Buse 23 MW Isı Santrali Kazanı MW Isı Santrali Kazanı MW İşçi Banyosu 0,35 MW Bu belirtilen sabit hava emisyonları kaynaklarına ilaveten işletmemizde tozlu maddelerin üretimi, işlenmesi, taşınması, doldurulması, boşaltılması ve tasnifi sırasında toz emisyonları ve araç-ekipmanlardan kaynaklı Egsoz emisyonları da oluşmaktadır. 6.3 S.K.H.K.K.Y.Mevzuat Açısından Değerlendirme Tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan SANAYİ KAYNAKLI HAVA KİRLİLİĞİNİN KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ ve yapılan değişiklikler doğrultusunda işletmelerin uyması gereken kurallar; Mevzuat Maddesi Yorumlar GEÇİCİ MADDE 5 (Ek:RG-30/3/ ) (1) (Değişik:RG- 13/04/ ) 1/4/2010 tarihine kadar emisyon izni için başvuru dosyası hazırlayıp yetkili mercie başvurmuş olan işletmecilere ilişkin emisyon izni sürecinin, 1/4/2011 tarihine kadar sonuçlandırılamaması hâlinde, emisyon izni süreci hükümsüz kalır. Bu durumda çevre izni almak için, Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik çerçevesinde başvuruda bulunmak gerekir. MADDE 10 (Başlığıyla birlikte değişik:rg-30/3/ ) (Başlığıyla birlikte Değişik:RG-13/04/ ) (2) (1) Bu Yönetmelik hüküm ve esaslarının sağlanması durumunda; Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında çevre izni verilmesine hava emisyonu uygunluk kararı verilir. Sanayi tesislerinde bulunan ve ısıl güçleri >1 MW olan ısınma amaçlı kullanılan yakma tesisleri emisyon iznine tabi olmamakla birlikte bu (1) İşletmemiz emisyon izni süreci bu maddeyle birlikte Çevre İzni kapsamında diğer izinlerle birleştirilmiştir. Böylece Entegre Çevre İzni kapsamında değerlendirilecektir. Hava emisyonu uygunluk kararı alınabilmesi için aşağıdaki maddelerde belirtilen hükümlerin sağlanması gerekmektedir. İşletmemiz bu kapsamda yer almaktadır. Haz: Osman ERKAN Ç.Y.M Sayfa 21