BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI. Lütfi ELVAN

Transkript

1 BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI Lütfi ELVAN 17 HAZİRAN 2005

2 AB nin Bölgesel Amaçlı Bütçesi Milyar * 336 * Tahmin BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 2

3 AB-25 te Düzey 2 Bölgelerine Göre Kişi Başı GSYİH (2002) Satın alma gücü paritesine göre, (AB-25=100) En Gelişmiş 10 Bölge En Geri Kalmış 10 Bölge 1 Inner London (UK) Lubelskie (PL) 32 2 Bruxelles-Capitale (BE) Podkarpackie (PL) 33 3 Luxembourg Warmi sko-mazurskie (PL) 34 4 Hamburg (DE) Podlaskie (PL) 35 5 Île de France (FR) wi tokrzyskie (PL) 36 6 Wien (AT) Észak Magyaroszág (HU) 37 7 Berkshire, Buckinghamshire & Oxfordshire Opolskie (PL) 37 8 Provincia Autonoma Bolzano (IT) Eszag-Alföld (HU) 38 9 Stockholm (SE) Východné Slovensko (SK) Oberbayern (DE) Latvia TR42 (Kocaeli, Bolu, Sakarya, Yalova, Düzce) TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) 10 BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 3

4 AB de Düzey 2 Bölgelerine Göre Kişi Başı GSYİH (2002) Satın alma gücü paritesine göre, (AB-25=100) ÜLKELER DÜZEY 2 BÖLGELERİ ENDEKS DEĞERİ KATSAYI FARKI Yunanistan İrlanda Çek Cumhuriyeti Belçika Fransa Birleşik Krallık Attiki Southern and Eastern Praha Bruxelles-Cap İle de France İnner London Dytiki Ellada Border,Midland and Western St. Edni Marova Hainaut Guyane West Wales Kocaeli Bölgesi 53 Türkiye* 5.3 Van Bölgesi 10 * 2000 Yılı Verileri BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 4

5 Türkiye de Kişi Başı GSYİH Değişim Katsayıları ( ) 0,70 0,60 0,54 0,62 0,55 0,56 0,55 0,60 0,56 0,50 0,45 0,53 0,48 0,48 0,45 0,45 0,44 0,40 0,49 0,46 0,30 0,20 0,10 0,00 12 ADET DÜZEY 1 İBB ARASINDAKİ EKONOMİK DENGESİZLİK (VARYASYON KATSAYISI) 81 İL ARASINDAKİ EKONOMİK DENGESİZLİK (VARYASYON KATSAYISI) ,48 0,48 0,53 0,45 0,45 0,44 0,49 0,46 0,45 0,54 0,62 0,55 0,56 0,55 0,60 0,56 BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 5

6 İmalat Sanayii TÜRKİYE 26 BÖLGE 23 SEKTÖR BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 6

7 Düzey 2 Bölgeleri BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 7

8 İmalat Sanayii Alt Sektörleri Tütün Gıda ve içecek Kok kömürü Nükleer yakıt Büro makineleri Metal ürünleri Mobilya imalatı Diğer ulaşım araçları Bilgisayar Derinin Kimyasal madde ürünleri, haberleşme teçhizatı Ağaç ve ağaç mantarı Kağıt hamuru Plastik ve kauçuk Elektrikli makine ve cihazlar Mineral Ürünler Radyo, televizyon Basım ve yayım Ana metal sanayii Tıbbi aletler Motorlu kara taşıtı, römork Petrol ürünleri Giyim eşyası Tekstil Geri dönüşüm Kağıt ve kağıt ürünleri BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 8

9 1- Coğrafi Yığınlaşma Katsayısı Herfindahl Sektörel Uzmanlaşma Endeksi... Yöntem 3- Herfindahl Bölgesel Uzmanlaşma Endeksi Sektörel Yığınlaşma Katsayısı ve Oranı Bölgesel Yığınlaşma Katsayısı ve Oranı... BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 9

10 İmalat Sanayiinin Coğrafi Yığınlaşmaları BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 10

11 Deri İmalatının Coğrafi Yığınlaşmaları BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 11

12 Türkiye de Sektörel Uzmanlaşma İstihdam Sayısına Göre Sektörel Uzmanlaşma 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 Büro Radyo TV Giyim G.dönüşüm D. Ulaşım Deri Basım Elektrikli Tütün Kimya Tıbbi Petrol Plastik Motor Kağıt Mobilya Tekstil Makine Fabrikasyon Ana metal Mineral Gıda Ağaç BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 12

13 Türkiye de Bölgesel Uzmanlaşma İmalat Sanayiinde Çalışan Kişi Sayısına Göre Herfindahl İndeksi 0,3500 0,3000 0,2500 0,2000 0,1500 0,1000 0,0500 0,0000 Gaziantep Trabzon Zonguldak Aydın Ağrı Tekirdag Şanlıurfa Malatya Van Hatay Mardin Bursa Erzurum Kastamonu Balıkesir Kayseri İstanbul Konya Adana Samsun Antalya Manisa Kırıkkale TÜRKİYE İzmir Ankara Kocaeli BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 13

14 Gaziantep Bölgesinde Sektörel Yığınlaşma Sektör Bölge içinde sektörün payı Yığınlaşma katsayı Yığınlaşma oranı Tekstil ürünleri imalatı 51, ,0263 2,6698 Gıda ürünleri ve içecek imalatı 18,0656 6,3089 1,5366 Kimyasal madde ve ürünlerin imalatı 4,5938 0,9818 1,2718 Derinin tabaklanması ve işlenmesi; bavul, el çantası, saraçlık, koşum takımı ve ayakkabı imalatı 3,2132 0,9352 1,4105 Plastik ve kauçuk ürünleri imalatı 3,9861 0,1553 1,0405 Geri dönüşüm 0,0064-0,0388 0,1418 Büro makineleri ve bilgisayar imalatı 0,0625-0,0599 0,5106 BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 14

15 Sektörel Yığınlaşma ve Bölgesel Çeşitlilik-Uzmanlaşma BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 15

16 Giyim Eşyası İmalatı İstihdam Sayısı İstihdam oranı Yığınlaşma Katsayısı Yığınlaşma Oranı TR10 (İstanbul) ,97 21,861 1,6603 TR31 (İzmir) ,13 3,1684 1,4549 TR21 (Edirne, Kırklareli, Tekirdağ) ,56 0,2384 1,0552 TR82 (Çankırı, Kastamonu, Sinop) ,67 0,0445 1,071 TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) ,52-0, TRB2 (Bitlis, Hakkari,Muş,Van) 531 0,18-0,0828 0,6795 TRC3 (Mardin, Siirt, Batman, Şırnak) 400 0,13-0,1021 0,5645 TRA2 (Ağrı, Kars, Ardahan) 150 0,05-0,1297 0,2766 TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) 279 0,09-0,1691 0,353 TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) ,59-0,2779 0,6781 BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 16

17 Gıda Ürünleri İmalatı İstihdam Sayısı İstihdam oranı Yığınlaşma Katsayısı Yığınlaşma Oranı TR90 (Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Trabzon) ,83 6,0162 5,0699 TR52 (Konya, Karaman) ,17 2,7188 2,0376 TR22 (Balıkesir, Çanakkale) ,1 2,4866 2,448 TR83 (Çorum,Samsun, Amasya, Tokat) ,35 2,1046 1,8708 TRC2 (Diyarbakır, Şanlıurfa) ,88 2,0139 3,1988 TRC1 (Adıyaman, Gaziantep, Kilis) ,54 1,5864 1,4829 TR33 (Afyon, Kütahya,Manisa, Uşak) ,99 1,5051 1,2936 TR62 (Adana, Mersin) ,8 1,3331 1,3366 TRB1 (Bingöl,Elazığ,Malatya,Tunceli) ,94 1,0845 2,182 TR71 (Nevşehir,Niğde, Aksaray, Kırıkkale, Kırşehir) ,72 0,6263 1,5169 BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 17

18 TARIM

19 Tarla Ürünlerinin Bölgelerde Yığınlaşması BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 19

20 Sebze Üretiminin Bölgelerde Yığınlaşması BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 20

21 Meyve Üretiminin Bölgelerde Yığınlaşması BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 21

22 Büyükbaş Hayvan Yetiştiririciliğinin Bölgelerde Yığınlaşması BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 22

23 Küçükbaş Hayvan Yetiştiririciliğinin Bölgelerde Yığınlaşması BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 23

24 Süt Üretiminin Bölgelerde Yığınlaşması BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 24

25 BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI Teşekkür Ederiz...

26 Coğrafi Yığınlaşma Katsayısı Bölgelerin sektör bazında yığınlaşmasının Türkiye ortalamasının üstünde, etrafında ya da altında olduğunu gösterir. Coğrafi Yığınlaşma Katsayısı E ij E j Y i Y = ( E ij ( Y i / E j / Y ) =i bölgesinde j sektörünün toplam istihdamı =Türkiye de j sektörünün toplam istihdamı =i bölgesinin yüzölçümü =Türkiye nin toplam yüzölçümü CYK 1,5 Türkiye ortalamasının üstünde yığınlaşmış 0,5 CYK < 1,5 Türkiye ortalamasının etrafında yığınlaşmış CYK<0,5 Türkiye ortalamasının altında yığınlaşmış ) BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 26

27 Herfindahl Uzmanlaşma (çeşitlilik) İndeksi Herfindahl = E E ij i 2 E ij :i Bölgesinde j sektöründeki istihdam sayısını E i : i Bölgesinde istidam sayısı, Değer arttıkça sektörde ya da bölgede uzmanlaşma artmaktadır. BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 27

28 Yığınlaşma Katsayısı LC = E E ij j E E i E ij E j E i E : i Bölgesinde j sektöründeki üretim değeri : Türkiye de j sektöründeki üretim değeri : i Bölgesinde üretim değeri :Türkiye deki toplam üretim değeri Yığınlaşma katsayısının yüksekolması, bölgelerde sektörel yığınlaşmanın olduğu anlamına gelir. BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 28

29 Yığınlaşma Oranı; LQ = E ij E i = E ij E j E j E E i E Yığınlaşma oranının 1'den büyük olması, bölgenin sektörde Türkiye ortalamasından daha iyi olduğunu gösterir. BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 29

30 Büro Makinaları ve Bilgisayar İmalatı Sektöründe Bölgesel Yığınlaşma BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 30

31 Radyo Televizyon Haberleşme Teçhizatı ve Cihazları Sektöründe Bölgesel Yığınlaşma BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 31

32 Gıda Ürünleri ve İçecek İmalatı Sektöründe Bölgesel Yığınlaşma BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 32

33 Ağaç ve Ağaç Ürünleri İmalatı Sektöründe Bölgesel Yığınlaşma BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 33

34 Hizmetler Sektörünün Coğrafi Yığınlaşmaları BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 34

35 Yığınlaşma Katsayılarına Göre Bölgelerde Yığınlaşan Sektörler BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 35

36 Et Üretiminin Bölgelerde Yığınlaşması BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 36

37 BÖLGESEL GELİŞME ve SEKTÖR-BÖLGE YIĞINLAŞMASI 17 HAZİRAN 2005