AKDENİZ TURİSTİK OTELCİLER VE İŞLETMECİLER BİRLİĞİ AKTOB BÜLTEN KASIM 2015 /SAYI: 23 AKTOB ARAŞTIRMA BİRİMİ YAYINLARI

Transkript

1 AKTOB BÜLTEN KASIM 2015 /SAYI: 23 AKTOB ARAŞTIRMA BİRİMİ YAYINLARI

2 AKDENİZ TURİSTİK OTELCİLERİ VE İŞLETMECİLER BİRLİĞİ AKTOB BÜLTEN KASIM 2015 SAYI: 23 İmtiyaz Sahibi AKTOB Adına Yusuf Hacısüleyman Yayın Kurulu Erkan Yağcı, Kaan K. Kavaloğlu, Erol Karabulut Editör /Araştırma Erol Karabulut Turizmdatabank AKTOB YÖNETİM KURULU Yusuf Hacısüleyman Erkan Yağcı Fikret Demirtürk Tolga Cömertoğlu Kaan Kaşif Kavaloğlu Ece Tonbul Kilit Aslı Ulukapı Yeliz Gül Ege Nihat Vural Adnan Soyaslan Mehmet Tümbül Zafer Alkaya Emir Demirci Selçuk Akıltopu Ahmet Çevik İÇİNDEKİLER Antalya 10 ayda % 5,3 geriledi. 3 Türkiye 9 ayı % 1,1 düşüşle kapattı. 5 Mısır, charter desteğinin süresini uzattı. 9 Ayık: Toparlanma birkaç yıl alır. 10 TUI Rusya da ortaklık yapısı değişiyor. 12 Sektöre 40 bin yatak ilave olacak. 13 Konaklamada istihdam artışı yarıya düştü 15 Sektöre yeni tesislerle 32 bin yeni yatak ilave olacak. 13 Alman pazarının büyükleri yerlerini korudu. 14 Konaklamada istihdam artışı yarıyvaşladı. 15 Gelir kaybı 5 milyar Doları bulabilir. 17 Otellerde maliyet artışı enflasyonun 5 puan üzerinde 19 AB Paket Tur Yönetmeliği güncellendi. 21 Thomas Cook 2016 kapasite planını açıkladı. 22 Alltours da İspanya ve Yunanistan öne çıkıyor. 23 Grupların yatırım planlarından. 24 İLETİŞİM Adres:Gebizli Mah.Termessos Bulvarı. Güngör Ahmet Yitmen İş Merkezi No: 73/ A Muratpaşa ANTALYA Dünya turizmi % 4 büyüdü. 25 Finansal göstergeler 27 Tel: / 95 Fax: / 27 arge@aktob.org.tr info@aktob.org.tr

3 Rusya nın 678 bin kişi azaldığı 10 ayda, ANTALYA 597 BİN ZİYARETÇİ KAYBETTİ. Antalya ya yılın 10 aylık döneminde gelen yabancı ziyaretçi sayısı % 5,37 azalarak 11 milyon 115 binden bin kişiye geriledi. ülkeden gelen ziyaretçi sayısı 2,7 milyondan 2,9 milyona çıktı. Böylece Almanya, geçen yıl gerisinde kaldığı Rusya nın yeniden önüne geçmiş oldu. 10 aylık dönemde görülen 597 bin kişilik düşüşte Rusya büyük paya sahip. Rusya dan gelen ziyaretçi sayısı Ocak-Ekim döneminde % 19,5 azalarak 3,4 milyondan 2,8 milyon dolayında geriledi. Diğer yandan 2015 yılında yaşanan düşüşü kısmen telafi eden Almanya pazarı ise bu dönemde % 7 artış gösterdi. Bu Antalya nın diğer önemli pazarları içinde yer alan Hollanda % 7,8 kayıpla 489 bine gerilerken, İngiltere pazarı ise % 3,2 gelişme gösterdi. Gelişme gösteren bir diğer Pazar da Ukrayna oldu. İki yıl önceki krizde gerileyen Ukrayna 10 ayda % 11 e yakın büyüdü. 3

4 ANTALYA YA GELEN YABANCI ZİYARETÇİLER (OCAK-EKIM) ÜLKELER Değişim,% ALMANYA ,03 RUSYA FED ,56 HOLLANDA ,82 İNGİLTERE ,26 İSVEÇ ,80 UKRAYNA ,98 KAZAKİSTAN ,20 POLONYA ,22 BELÇİKA ,36 DANİMARKA ,19 AVUSTURYA ,73 NORVEÇ ,51 İSVİÇRE ,79 BELARUS ,08 ÇEK CUM ,50 FİNLANDİYA ,38 FRANSA ,15 SLOVAKYA ,69 İRAN ,17 ROMANYA ,74 İSRAİL ,61 LİTVANYA ,86 MACARİSTAN ,93 MOLDOVA ,86 DİĞER ,20 TOPLAM ,37 4

5 RUSYA NIN % 20 GERİLEDİĞİ 9 AYDA YABANCI ZİYARETÇİ SAYISI 1,1 DÜŞTÜ. Türkiye ye yılın 9 aylık döneminde gelen yabancı ziyaretçi sayısı % 1,1 gerileyerek 30 milyon 88 binden, 29 milyon 758 bine düştü. Ocak-Eylül döneminde, Almanya pazarında % 8 e yakın gelişme gösteren Türkiye, 4,4 milyon Almanı ağırlarken, Rusya pazarındaki düşüş devam etti. 9 aylık dönemde % 20 gerileyen Rusya dan gelenlerin sayısı 835 bin kişi azalarak 3,3 milyona indi. Dokuz aylık dönemde Avrupa pazarlarında da gerileme yaşayan Türkiye, özellikle; Hollanda, İngiltere, Belçika, Fransa, İtalya gibi ana pazarlarda geçen yılın gerisinde performans gösterdi. 5

6 Türkiye, Almanya dışında; Danimarka, İsviçre, İzlanda, Portekiz, Polonya, Macaristan ve Slovakya gibi pazarlarda da ılımlı gelişme gösterdi. Diğer yandan, BDT pazarlarında % 10 a yakın düşüş yaşayan Türkiye, Ukrayna ve Moldova dışındaki turistik talepte, özellikle de Rusya da ciddi kayıplarla karşılaştı. Diğer yandan İran ve İsrail in de içinde bulunduğu Batı Asya ve bazı Asya pazarlarında ise yükselişler görüldü. TÜRKİYE'YE GELEN YABANCI ZİYARETÇİLERİN YILLARA VE AYLARA GÖRE DAĞILIMI AYLAR /2014 OCAK ,08 ŞUBAT ,30 MART ,37 NİSAN ,10 MAYIS ,46 HAZİRAN ,89 TEMMUZ ,10 AĞUSTOS ,88 EYLÜL ,31 EKİM KASIM ARALIK AYLIK ,10 6

7 Türkiye ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı (Ocak-Eylül) ÜLKELER Değişim,% ALMANYA ,93 AVUSTURYA ,58 BELÇİKA ,50 DANİMARKA ,19 FİNLANDİYA ,01 FRANSA ,52 HOLLANDA ,03 İNGİLTERE ,37 İRLANDA ,42 İSPANYA ,14 İSVEÇ ,53 İSVİÇRE ,05 İTALYA ,29 İZLANDA ,57 LÜKSEMBURG ,35 PORTEKİZ ,25 YUNANİSTAN ,01 ÇEK CUM ,74 POLONYA ,41 MACARİSTAN ,55 NORVEÇ ,19 SLOVAKYA ,70 AVRUPA OECD ,92 A.B.D ,97 AVUSTRALYA ,87 JAPONYA ,84 KANADA ,32 YENİ ZELLANDA ,94 MEKSİKA ,17 G. KORE ,78 TOPLAM OECD ,64 ESTONYA ,49 KARADAĞ ,12 KOSOVA ,09 MALTA ,08 LİTVANYA ,60 G. KIBRIS RUM YÖN ,97 LETONYA ,40 BOSNA HERSEK ,81 HIRVATİSTAN ,79 SLOVENYA ,87 SIRBİSTAN ,53 MAKEDONYA ,42 ARNAVUTLUK ,05 BULGARİSTAN ,50 ROMANYA ,29 DIĞER AVRUPA Ü ,33 TOPLAM AVRUPA ,60 AZERBAYCAN ,34 BELARUS (B. RUSYA) ,56 ERMENİSTAN ,17 GÜRCİSTAN ,03 KAZAKİSTAN ,25 KIRGIZİSTAN ,59 MOLDOVA CUM ,08 ÖZBEKİSTAN ,56 RUSYA FED ,16 TACİKİSTAN ,88 TÜRKMENİSTAN ,35 UKRAYNA ,56 BDT ,74 7

8 Türkiye ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı (Ocak-Eylül) ÜLKELER Değişim,% CEZAYİR ,16 FAS ,64 LİBYA ,47 SUDAN ,08 MISIR ,35 TUNUS ,34 G.AFRİKA CUM ,02 DIĞ.AFRIKA ÜLK ,14 TOPLAM AFRİKA ,36 B.A.EMİRLİĞİ ,54 BAHREYN ,08 KATAR ,33 KUVEYT ,41 IRAK ,85 LÜBNAN ,36 ÜRDÜN ,57 S.ARABİSTAN ,36 K.K.T.C ,55 İSRAİL ,43 YEMEN ,96 DIĞ.BATI ASYA Ü ,08 TOP. BATI ASYA ,13 BANGLADEŞ ,30 ÇİN HALK CUM ,24 ENDONEZYA ,85 FİLİPİNLER ,91 HİNDİSTAN ,94 İRAN ,17 MALEZYA ,98 PAKİSTAN ,65 SİNGAPUR ,21 TAYLAND ,66 DIĞ.GÜN.ASYA ÜLK ,25 TOP.GÜN.ASYA ,45 TOPLAM ASYA ,92 DİĞ. KUZEY AMER ,02 DİĞ. ORTA AMERİKA ,21 ARJANTİN ,37 BREZİLYA ,35 KOLOMBİYA ,95 ŞİLİ ,71 VENEZÜELLA ,35 DİĞ.GÜN.AMERİKA ,95 TOP.GÜN.AMERİKA ,27 TOPLAM AMERİKA ,24 OKYANUSYA ,07 MİLLİYETSİZ ,51 YABANCI TOPLAM ,10 8

9 Mısır charter desteğini sürdürüyor DESTEĞİN SÜRESİ 2016 YA UZADI Mısır ın turizm bakanı Hisham Zaazou, tur operatörlerinin charter seferlerine verdikleri boş koltuk desteğinin süresini uzattıklarını açıkladı. Uçuş yapılan havalimanı uzaklığına ve uçuş süresine göre değişen destek kapsamında en yüksek payın Assuan, Luxsor ve Taba ya yapılacak uçuşlara verileceği açıklandı. Bu destinasyonlar için toplam koltuk doluluklarının yüzde 40 ı ile yüzde 100 ü arasında değişen oranlarda destek verilecek. Yapılacak olan desteğe ilişkin bu oran; Marsa Alam a yapılacak uçuşlar için yüzde 50 ile 90 arasında değişiyor. Şarm El Şeyh e ve Hurgada ya yapılacak uçuşlarda ise yüzde 60 ile 80 arasında değişecek. 9

10 WTM de 2016 için değerlendirmelerde bulunan Ayık: TOPARLANMA BİR KAÇ YILI ALIR. WTM 2015 te açıklamalarda bulunan Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, 2015 öncesinde başlayan bazı sıkıntılar vardı. Bu yıl Türkiye de yaşanan sıkıntılar eklenince İngiliz pazarında ciddi bir karmaşa yaşandı. Türkiye hakkındaki olumsuz haber ve yorumlar ister istemez Türkiye ye olan tatil akışını olumsuz etkiledi. dedi. Yapılan özel fiyat çalışmaları ve indirimlerle düşüşün sınırlı kaldığını ifade eden Ayık, Belki bu son yaşananlar olmasaydı bu düşüşü de yaşamayacaktık. Sonbahar satışları iyi gidiyordu, Ankara da patlayan bomba ve terör olayları işleri biraz olumsuz etkiledi. Yoksa muhtemelen İngiliz pazarında 2015 yılında bir kayıp yaşamayacaktık dedi. İngiltere den daha çok pay almanın olası olduğuna işaret eden Ayık, Türkiye huzurlu yaşayan bir ülke konumuna gelirse bu pazarlardan biz çok daha üzerinde rakamları görmemiz mümkün. İspanya ya giden İngiliz 9-10 milyon bandındayken 10

11 bize gelen 2 milyon 600 bin. Tabii ki mesafe ve yakınlık, İngiliz vatandaşlarının İspanya da sahip olduğu ikinci konutlar bu farkta etkili. Ama yine de bizim bu pazardan alacağımız pay var. Çünkü İngilizler için seyahat çok önemli diye konuştu yılının 2015 ten kötü olmayacağını ifade eden TÜROFED Başkanı Osman Ayık, Üzerine bir şeyler koyacağımızı da düşünüyorum. Özellikle Suriye deki olaylar sönerse, ülke içinde barış ortamı sağlanırsa, kuzeyimizde Ukrayna ve Rusya arasındaki sorun zaten kısmen çözülmüş gibi. Bütün bunların üzerinde dünyada ekonomik olumsuzluklar yaşanmadığı taktirde tahminen İngiliz pazarında büyümeye devam edebiliriz şeklinde değerlendirmede bulundu te talebi canlandırmak için birçok pazarda çok ciddi fiyat tavizleri verildiğini anlatan Ayık, Bu fiyat tavizlerine en olumlu tepkiyi Almanya, İngiltere ve bazı Avrupa ülkelerinden aldık. Aslında İngiliz pazarında çok fazla gerileme olmamasının nedenlerinden biri de bu fiyatlara gelen olumlu tepkiler oldu. dedi. Bu düşüşleri çok çabuk geri alabilmenin olası görünmediğini de vurgulayan Ayık, Bunun için dünyada ciddi bir talep patlamasının olması gerekiyor. Şuanda dünyada böyle ivmeli bir talep beklenmiyor. O yüzden bizim bu fiyatları geri getirmemiz birkaç yılımızı alır. dedi. Fuarda tur operatörleri ile yaptıkları görüşmelerde 2016 satışlarının henüz istenilen düzeyde olmadığını ifade eden Ayık, İngiltere İngiliz pazarında satışlar çok erken başlıyor. İngilizler şuadan 2017 yılını satmaya başladılar. Bana gelen ilk haberlere göre 2016 yılının satışları geçen seneye göre iyi değil. Yüzde 8 gerilerde görünüyor. Ancak önümüzde zaman var. Toparlanacağını düşünüyoruz. Bu yıl WTM yi çok canlı gördüm. Özellikle turizm pazarına yeni giren İran gibi ülkeler fuarı daha da dinamikleştirdiler dedi. 11

12 Mordaşov un TUI deki ağırlığı güçleniyor. TUI RUSYA DA ORTAKLIK YAPISI DEĞİŞİYOR. TUI grubunun ortaklarından Rus işadamı Aleksey Mordaşov, TUI Russia & CIS şirketindeki sermaye payını artırıyor. TUI nin hissesini yüzde 49 dan yüzde 25 e düşecek. Gruptan yapılan açıklamaya göre TUI nin bırakacağı hisseler Mordaşov adına SeverGroup şirketi tarafından alınıyor. Böylece Mordaşov un toplam hisseleri önceki yüzde 51 ile birlikte 75 e çıkmış olacak. Diğer yandan Aleksey Mordaşov un, Rusya daki ortaklığın dışında TUI Grubu na ait hisselerin de % 13 lük kısmına sahip bulunuyor. 12

13 Teşvikli yatırımlar artmaya devam ediyor. 171 PROJE İLE 40 BİN YATAK GELİYOR. Konaklama sektörü 2015 in 9 aylık döneminde 171 adet yeni proje için 2,6 milyar TL lik yatırım teşviği aldı. Bu yatırımlar için planlanan harcamaların % 45 lik kısmı 5 yıldızlı otellerin yapımında kullanılacak. Turizmdatabank ın Ekonomi Bakanlığı verilerinden ve saha çalışmalarından derlediği bulgulara göre, teşvikli yeni konaklama tesisi yatırımlarına ayrılacak bütçenin, % 45 i 5 yıldızlı, % 37 si 4 yıldızlı ve % 15 i de butik otellerin yapımında harcanacak. Ocak-Eylül döneminde alınan ve komple yeni yatırımı öngören yatırım teşviklerinin % 43 ünü 3 yıldızlı, % 31 ini 4 yıldızlı ve % 14 ünü de 5 yıldızlı oteller alıyor. 40 bin yeni yatak geliyor Dokuz aylık dönemde alınan teşviklerle ülke 13

14 genelinde 40 bin yeni yatak yapılacak. Bu yatakların % 32 si Antalya, % 15 i İstanbul % 14 ü de Aydın da açılacak. Bütçenin % 30 u Antalya da Yeni konaklama tesisi yatırımlarına ayrılacak bütçenin % 30 u Antalya, % 18 i İstanbul ve % 14 ü de Aydında toplanıyor. İstihdamın yarısı 2 ilde toplanacak Öte yandan 171 adet yeni proje ile yaratılacak 7 bin kişilik istihdamın % 47 si Antalya ve İstanbul da olacak. Teşvikli yeni yatırımlar Yatırım stok değerlerinin illere göre dağılımı, % Yatırım bütçesi Teçhizat vb İthalatı Yaratılacak İstihdam Yapılacak yatak ANTALYA 30,4 13,1 31,1 31,7 İSTANBUL 18,0 67,5 16,1 15,6 AYDIN 14,6 3,2 12,8 13,7 BURSA 5,4 0,0 4,2 3,5 İZMİR 3,7 3,0 4,9 3,8 MUĞLA 2,0 3,8 2,4 2,5 KONYA 1,7 0,0 1,8 2,2 DİĞER 24,2 9,4 26,8 26,9 Kaynak: Ekonomi Bakanlığı, Turizmdatabank 14

15 Turizmdeki düşüş istihdamı etkilemeye devam ediyor. KONAKLAMADA İSTİHDAM ARTIŞI % 50 AZALDI. Turizmde yaşanan düşüş konaklama sektörü istihdamını olumsuz yönde etkilemeye devam ediyor. Turizmdatabank ın SGK verilerinden derlediği bilgilere göre Temmuz ayında konaklama sektöründeki istihdam artışı % 10,3 ten % 4,9 a geriledi. Öte yandan ülke genelindeki sektörlerde sigortalı istihdamı artışı ise % 3,9 dan % 6 ya çıktı. Konaklama sektöründe çalışan sigortalı sayısı Temmuz ayı itibariyle 365 binden 383 bine çıktı. Ancak yaşanan % 4,9 luk istihdam artışı 2014 yılı seviyesi olan % 10,3 ün yarısı seviyesinde kaldı. Diğer yandan konaklama sektörünün de içinde yer aldığı turizm alanlarındaki toplam istihdam % 7 artışla 1 milyon 91 bine çıktı. 15

16 Turizm sektöründe istihdam verileri (Temmuz)* Değişim Yiyecek İçecek Hiz ,4 Konaklama ,9 Spor, Eğl.Dinl.Faal ,2 Seyahat Ac.Tur Op.Hiz ,1 Havayolu ,4 Turizm Toplamı ,0 Türkiye Toplamı ,0 Turizmin Payı,% 7,78 7,86 0,08 puan *4a kapsamındaki sigortalı sayıları baz alınarak hesaplandı OSMAN AYIK, UNWTO DA YENİDEN SEÇİLDİ Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü'nün (UNWTO) Bağlı Üyeler (özel sektör) Yönetim Kurulu'nda bir kere daha Başkan Yardımcısı seçildi. TOBB'u UNWTO Yönetim Kurulu'nda Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) ve TOBB Turizm Meclisi Başkanı Osman Ayık temsil edecek. TÜROFED Yönetim Kurulu Başkanı Osman Ayık, Türkiye nin turizmdeki gücünü arttırdığı bu dönemde TOBB un Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü Yönetim Kurulu nda üçüncü defa yer alacak olması Türkiye ve turizm sektörümüz için ayrı bir önem taşımaktadır. Türkiye yi ve TOBB u temsil etmekten onur duyacağım. dedi. 16

17 Sektör 2015 i değerlendirdi. KAYIP 5 MILYAR DOLARI BULABİLİR Turizm sektörünün temsilcileri, bu yıl sektörde yaşanan kaybın en iyimser rakamla 5 milyar olacağını belirtiyorlar. Akdeniz Turistik Otelciler Birliği (AKTOB) Başkanı Yusuf Hacısüleyman, Rusya daki ekonomik krizin başta Antalya olmak üzere Türk turizmini olumsuz etkilediğini belirtti. Bu sezon Rusya dan gelen turist sayısının yüzde 30 azaldığını belirten Hacısüleyman, genel toplamda Antalya ya gelen turist sayısında ise yüzde 5 düşüş yaşandığını kaydetti. Yaz turizm sezonun erken sona erdiğini ve kış sezonuna girildiğini ifade eden Hacısüleyman, Antalya da yaz sezonunda açık bulunan 2 bin 500 turistik tesisin yüzde 70 inin kapanacağını belirterek şöyle konuştu: Antalya da turizm sezonunda sektörde 200 bin kişi çalışıyor. Kışın istihdam azalıyor. Kış turizminin geliştirilmesi için çalışanlar üzerindeki vergi yükünün azaltılmasını istiyoruz. Uçaklara teşvikler nisan ayına kadar devam etmeli. Şehir turizmini 12 aya yayabilecek politikalar oluşturulmalı. Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Başkanı Davut Çetin de Antalya da turizmde bu yıl yaşanan sıkıntının son günlerde piyasada daha fazla hissedilmeye başlandığını belirtti. Antalya ya gelen turist sayısında yüzde 5 azalma görüldüğünü ifade eden Çetin, şöyle devam etti: Ama asıl kayıp sayıdan değil, fiyat indiriminden, geceleme sayısı düşüşünden ve turistlerin 17

18 daha az harcama yapmalarından kaynaklandı. Antalya da geçmiş yıllarda kayıtlı istihdam artışımız yıllık yüzde 9 lar düzeyinde olurdu. Bu yıl yüzde 3 ün altına indi. Antalya da ağustosta karşılıksız çek sayısı yüzde yüzde 50, karşılıksız çek tutarı ise yüzde 58 artış gösterdi. Geçen ay oran olarak, takibe düşen kredi olarak henüz risk eşiğinin geçilmediğini söylemiştim. Ama bu artışlar böyle giderse sıkıntı büyüyecektir. Antalya turizmi bu kadar terör haberlerine rağmen eylül ayında sadece yüzde 2 gibi bir kayıpla devam etmektedir. Yıllık yüzde 5 kayıp önceki aylarda Rusya dan kaynaklanan bir kayıptır. Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) ve TOBB Turizm Meclis Başkanı Osman Ayık ise Rusya dan Antalya ya gelen Rus turist sayısında 600 bin düşüş olduğunu belirtti. Ayık, sektörün Rusya ve BDT pazarlarında yaşanan düşüşü ise Avrupa ülkelerinde kapatmaya yöneldiğini anımsattı. Bunun için de fiyatlarda en az yüzde 30 indirime gidildiğini kaydeden Ayık, Türkiye nin turizm sezonunda çok iyimser rakamlarla 5 milyar dolar döviz kaybı olacağının tahmin edildiğini söyledi. Ayık, şunları kaydetti: Türkiye yılda 40 milyon turist ağırlıyor. Rusya da yaşanan ekonomik kriz, Avrupa da devam eden durgunluk devam ediyor yılı için turist sayısında yüzde 5 düşüş bekleniyor. Rusya dan kaynaklanan Rus turist sayısını kapatmak için Avrupa da fiyatlarda indirim yapıldı. Geceleme miktarları düştü. Enfl asyon gibi nedenlerle turizm gelirleri düştü. Türkiye nin 32 milyar dolar turizm gelir var. En iyimser rakamlarla turizmdeki kayıp 5 milyar dolar civarında. Türkiye de istihdamın yüzde 16 sını turizm sektörünün karşıladığını ifade eden Ayık, Turizm sektöründe 1.5 milyon kişi istihdam ediliyor. Kış sezonunda Antalya da her yıl olduğu gibi tesislerin yüzde 70 i kapanacak. Kış sezonunda 80 bin kişi işinden olacak. Türkiye de ise turizmdeki istihdamın yüzde 30 u işsiz kalacak dedi.rus pazarını Avrupa ile telafi etmek için fiyat kıran turizmcinin yüzü gülmüyor. Sektörde en iyimser hesapla 5 milyar dolar kayıp olduğu tahmin ediliyor. Turizm sektörü 2016 sezonu kontrat çalışmalarını da tamamladı. Ancak Türkiye de yaşanan siyasi belirsizlik ve Rusya ile ilişkilerin kötüye gitmesi de turizm sektöründe umutsuzluğa yol açtı. Turizm sektörü temsilcileri, Rusya ekonomisindeki kriz nedeniyle 2016 yılı turizm sezonunun iyi görünmediğini kaydediyor. AKTOB Başkanı Yusuf Hacısüleyman, 2016 yılı turizm sezonu için kontratların yapıldığını, hem Avrupa hem de Rusya pazarı için 2015 yılı fiyatlarının korunduğunu bildirdi. TÜROFED Başkanı Osman Ayık da Avrupa pazarında kontratların tamamlandığını ve gelecek sezon için 2015 yılı fiyatları verildiğini, Rusya pazarı içinde kontratların sürdüğünü kaydetti. 18

19 Otellerde maliyet artışları, ENFLASYONUN 5 PUAN ÜZERİNDE. Turizmdatabank ın TÜİK den derleyerek oluşturduğu Otel Maliyetleri Analizi ne göre, son bir yılda maliyet artışları enflasyonun 4,9 puan üzerinde gerçekleşti. On iki aylık ortalamalara göre, konaklama tesislerinde yiyecek içecek maliyetleri % 12,7 artarken, ülke geneli fiyat yükselişleri % 7,8 oldu. Eylül ayından geriye son bir yıllık dönemde; yiyecek maliyetleri % 14,5 yükselirken, içecek maliyetleri de % 10,9 arttı. Diğer yandan enerji ve yakıt maliyetleri de % 8,5 artışla ülke enflasyonuna paralel bir yükseliş gösterdi. Otel masrafları içinde çok küçük paya sahip olan temizlik ve teknik servis malzemelerindeki maliyet yükselişleri ise enflasyonun altında kaldı Otellerde Maliyet Analizi (Eylül 2015*) 12 aylık ortalama artışlar,% Fiyat artışları,% Maliyet artışları,% YİYECEK 15,58 14,52 ET GRUBU 15,57 15,52 YAĞ GRUBU 22,76 6,20 SÜT GRUBU 8,08 6,99 BAKLİYAT-UN 7,76 11,25 MEYVE-SEBZE 23,51 21,00 ÇAY-ŞEKER VB 15,78 12,43 İÇECEK 8,35 10,95 TEKNİK SERV. 7,00 7,26 ENERJİ-YAKIT 1,18 8,29 TEMİZLİK MLZ. 4,32 4,84 BASIN-YAYIN VB 4,73 8,50 19

20 Yabancılara konut satışları Antalya da azalırken, YABANCILARIN YALOVA YA İLGİSİ ARTIYOR Yabancıların Türkiye deki konut alımlarında Yalova ve Bursa daki hızlı yükseliş dikkat çekiyor yılının dokuz aylık döneminde yabancılar ülkemizde 16 bin 192 konut satın alırken bunun 2 bin 128 i Yalova ve Bursa da gerçekleşti. Bursa ve Yalova nın toplam konut satışlarından aldığı pay da % 8,3 den % 13,1 e çıktı. Geçen yıl 4 bin 874 konutun satıldığı Antalya da yabancılar bu yıl 4 bin 506 konut aldı. Öte yandan geçen yıl 3990 konut satılan İstanbul ise 5 bin konutun üzerine çıktı. Yabancılara konut satışları (Ocak-Eylül) İstanbul Antalya Yalova Bursa Trabzon Muğla Aydın Sakarya Mersin Ankara Diğer iller Toplam

21 Tatilcilerin haklarını artıran AB PAKET TUR YÖNETMELİĞİ GÜNCELLENDİ Avrupa Parlamentosu, paket tur yönetmeliğinde yapılan güncellemeyi onayladı. Yeni yönetmelikle müşterilerin hakları genişletilirken, sektörün gelişmekte olan yeni sahaları da kapsama alındı. Yeni yönetmeliğin 2 yıl içinde ulusal yasalara adaptasyonu şart koşulurken, 6 aylık süre de uygulamaya geçiş için öngörüldü. Yeni yönetmelikle, tur operatörlerinin bazı yükümlülüklerinde önemli değişikliklere uğrarken bazı maddeler üzerinde tartışmalar devam ediyor. Değişiklikler içinde en dikkat çeken tur operatörlerinin ve seyahati satan perakendecilerin sorumluluklarının artırılmış olması. Artık, paket turu satan perakendeci de problemler karşısında birinci dereceden sorumlu olacak. İflas eden şirketin ülkesi de seyahatçinin haklarının koruması ve iadesinde mükellef sınıfında sayılıyor. Fiyat artış bandının % 8 i aşması, 3 saati aşan uçuş planı ertelemesinin olması gibi durumlarda iade veya başka bir tatil, alternatif uçuş isteme hakkı, ayrı ayrı organize edilen seyahatin, her bir organizatörünün ilgili bölümden sorumlu olması, tam bilgilendirmenin yapılmaması durumunda hakların korunması gibi önemli haklar, yeni yönetmelikte ortaya konuyor. Yönetmelikle, paket turlar ile yeni bir satış sistemi olan ve internet ortamlarında birbirlerine linklerle bağlantılı olarak çalışan, bağlantılı seyahat anlaşmaları, organizasyonları belirgin biçimde ayrıldı ve kurallara bağlandı. 21

22 Thomas Cook uzun ve orta mesafede fiyat düşürecek. TÜRKIYE KAPASITESINI SABIT KALACAK yılı için pazardan yeterli talebin alınamaması nedeniyle tur operatörleri özellikle uzun ve orta mesafe destinasyonlar için fiyat indirimlerine gidiyor. Thomas Cook bu süreçte Dominik Cumhuriyeti ve Meksiko da % 3, Mairitius da % 8 indirim yaptı. Kısa-orta mesafe destinasyonlardan Mısır ve Türkiye de % 3, Bulgaristan da % 2 indirim yapacak olan grup, İspanya da fiyatları sabit tutarken, Yunanistan da % 2 artış öngördü. Kısa mesafe destinasyonların kapasiteleri artırılmayı planlayan Thomas Cook, Neckermann Reisen in Bulgaristan operasyonlarında daha fazla aile tatili sunacak. Mayorka, Kanarya Adaları, İspanya ve Yunanistan da da kapasite artıran grup, Türkiye kapasitesini sabit tutacak da Sentido, Smartline gibi kendi bünyesindeki otellere ağırlık verecek olan grup, Casa Cook adlı yeni butik markasını da büyütmeyi amaçlıyor. 22

23 Alltours İspanya ve Yunanistan a yükleniyor TÜRKİYE İÇİN ÖZEL BİR PLAN YOK. Avrupa pazarının ve Türkiye talebinin önde gelem-n aktörlerinden Alltours, 2016 yaz dönemi için önemli plan değişikliği yaptı. Gruptan yapılan açıklamada, Türkiye ve Tunus ta azalan talep nedeniyle yaz dönemi için İspanya ve Yunanistan da program genişletmesi yapılacağı belirtildi. Grup, Ocak 2016 sonuna kadar 2016 erken rezervasyonları için % 2,5 düşüş planladı. Şubat ayından sonra ortalama fiyatlarda değişiklik olmayacak. Grup 2015 yazında İspanya da % 6 büyüme yakalarken, eğilimin 2016 da da süreceğini tahmin ettiğini, Balear ve Kanaya da bunu desteklemek için % 3 fiyat indirimi yapacağını da açıkladı. Türkiye den sonda en büyük destinasyon olan ve 2015 yazını % 10 büyüme ile kapatan Yunanistan için ise 2016 programlarını genişletiyor. Öte yandan Türkiye de zayıf talep karşısında bir plan değişikliğine gitmeyen grup, Mısır, Hırvatistan, Portekiz gibi ülkelerden talep artışı ile karşı karşıya. 23

24 AKKANAT, MARRIOTT İLE ANLAŞMASINI SONLANDIRDI Akkanat Holding Turizm Grubu, Marriott Hotels ile Bodrum Yalıkavak daki JW Marriott Bodrum oteli anlaşmasını feshetti. Tesis, Sirene Luxury Hotel Bodrum olarak faaliyet gösterecek. BIRCE TOURS VİKİNGEN QUALİTY HOTEL İ ALDI. Alanya da bulunan Vikingen Quality Hotel, Birce Tours Grubu tarafından satın alındı. Birce Tours girişimlerinden Orange County Resort Hotel, Alanya Alara bölgesinde yer alan Vikingen Quality Hotel i satın aldı. Tesis bundan sonra Orange County Resort Hotel Alanya olarak çalışacak. IRMAK GRUP TAN İŞ OTELİ YATIRIMI Irmak Grup, İstanbul Küçükçekmece deki tarihi kervansarayı restore ederek iş oteli olarak çalıştıracak. Mimar Sinan a ait 450 yıllık Kervan Saray ı orijinal haliyle yeniden inşa edecek grup, 44 odalı iş oteli projesine 2016 da başlayacak. YASEMIN TURIZM YENI OTELINI BURSA DA AÇACAK Irmak Grup, İstanbul Küçükçekmece deki tarihi kervansarayı restore ederek iş oteli olarak çalıştıracak. Mimar Sinan a ait 450 yıllık Kervan Saray ı orijinal haliyle yeniden inşa edecek grup, 44 odalı iş oteli projesine 2016 da başlayacak. SUR ÇELIK FARKLI KONSEPTTE BIR OTEL YAPACAK Çelik kapı ve otel mobilyaları üreten Sur Çelik, 100 odalı bir otel yapacak. Aydın da şirketin arsası içinde konumlanacak otel, 9 milyon liralık bir yatırımla yükselecek. Toplam 100 odadan oluşacak otelde odalar ve kapılar birbirinden farklı olacak. YATIRIM PROJELERİ 24

25 Ocak-Ağustos döneminde, KÜRESEL TURİZM % 4 BÜYÜDÜ BM Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) tarafından açıklanan verilere göre, 2015 in 8 aylık döneminde dünya ziyaretçi trafiği % 4 gelişerek 810 milyon kişiye ulaştı. Ziyaretçi trafiğindeki gelişmenin önemli bir kısmının değişen paritelerden kaynaklı talep hareketlerinden kaynaklandığı vurgulandı e göre 33 milyon daha fazla kişinin seyahat ettiği bu dönemde % 5 büyüme gösteren Avrupa bölgesi, gelişmede sürükleyici kıta olarak açıklandı. Diğer yandan ziyaretçi trafiğinde, Asya ve Pasifiklerle, Amerika ve Ortadoğu bölgelerinde % 4 dolayında ilerleme görüldü. Ekonominin kısmen toparlandığı ve görece değer kaybeden Avro nun talebi desteklediği Avrupa da; Orta ve Doğu kısmı % 7, Kuzey % 6, Akdeniz Avrupası kısmı % 5 ve Batı Avrupa da % 4 gelişim kaydedildi. Öte yandan Asya ve Pasifikler % 4, Okyanusya % 7, Güney Doğu Asya % 6, Güney Asya % 4, Güney Doğu Asya da geçen yıla göre % 3 daha iyi performans gösterdi. Amerika kıtasında ise büyüme % 4 olarak açıklanırken değerlenen ABD Doları nın yurtdışı çıkışları desteklediği vurgulanıyor. Bölgede Karaibler ve Orta Amerika % 7, Güney Amerika da % 4 gelişti. Kuzey Amerika daki iyileşme ise % 3 olarak açıklandı. Sınırlı verinin elde edildiği Afrika ise % 5 düşüş kaydedilirken, Kuzey Afrika nın % 10, Saharaaltı bölgesinin ise % 3 daraldığı tahmin ediliyor. 25

26 Diğer yandan çok sınırlı verinin alınabildiği Ortadoğu bölgesindeki ziyaretçi trafiğinin ise % 4 geliştiği tahmin edildi.. Yurtdışı çıkış ve harcamalar Sekiz aylık dönemde artan yurtdışı seyahatlerde; çift haneli büyüme gösteren Çin, Japonya, Tayland, ABD ve bazı Avrupa ülkelerinden kaynaklı talep artışının etkili olduğu vurgulandı. Yurtdışı seyahatlerde önemli oranda gelişme gösteren diğer ülke ve bölgeler arasında; Hindistan, Güney Afrika ve Mısır sayılıyor. Harcamaları ve çıkışları azalan ülkeler arasında ekonomileri zor durumda olan Rusya ve Brezilya öne çıkıyor. Ekonomileri görece iyi durumda olan ABD de yurtdışı harcamalar % 9, İngiltere de % 5 artarken, Almanya ve İtalya daki büyüme % 3 dolayında kaldı. Fransa, Kanada ve Avustralya da ise yurtdışı harcamalar güç yitiren paritenin de etkisiyle zayıfladı Dünya ziyaretçi trafiğinde gelişim, % (Ocak-Ağustos) Bölgeler Büyüme,% Dünya 4,3 Avrupa 5,3 Asya pasifikler 4,3 Amerika 4,2 Afrika -5,4 Ortadoğu 3,6 26

27 DÖVIZ KURLARI AVRO/DOLAR DEĞERLERİ Dolar/ TL aylık ortalama değerler Aylar Ocak 2,22 2,33 Şubat 2,21 2,48 Mart 2,22 2,59 Nisan 2,13 2,59 Mayıs 2,09 2,65 Haziran 2,12 2,71 Temmuz 2,12 2,73 Ağustos 2,16 2,94 Eylül 2,21 3,01 Ekim 2,25 2,94 Kasım 2,26 Aralık 2,29 2,5000 2,0000 1,5000 1,0000 0,5000 Dolar/TL Avro/ TL aylık ortalama değerler Aylar Ocak 3,02 2,72 Şubat 3,01 2,79 Mart 3,06 2,80 Nisan 2,94 2,81 Mayıs 2,93 2,95 Haziran 2,86 3,04 Temmuz 2,88 3,02 Ağustos 2,87 3,25 Eylül 2,87 3,38 Ekim 2,85 3,30 Kasım 2,85 Aralık 2,82 Avro/ Dolar Aylık ortalama değerler Aralık 1,31 Aylar 2013 Ocak 1,33 Şubat 1,34 Mart 1,30 Nisan 1,30 Mayıs 1,30 Haziran 1,32 Temmuz 1,31 Ağustos 1,33 Eylül 1,33 Ekim 1,36 Kasım 1,35 Aralık 1,37 Aylar 2014 Ocak 1,36 Şubat 1,36 Mart 1,38 Nisan 1,38 Mayıs 1,37 Haziran 1,30 Temmuz 1,30 Ağustos 1,33 Eylül 1,28 Ekim 1,26 Kasım 1,25 Aralık 1,23 0,0000 3,5000 3,0000 2,5000 2,0000 1,5000 1,0000 0,5000 0, Avro/TL Aylar 2015 Ocak 1,16 Şubat 1,13 Mart 1,08 Nisan 1,08 Mayıs 1,11 Haziran 1,12 Temmuz 1,11 Ağustos 1,10 Eylül 1,11 Ekim 1,12 Kasım Aralık

28 AKTOB BÜLTEN KASIM 2015 /SAYI: 23 AKTOB ARAŞTIRMA BİRİMİ YAYINLARI