I. DÖVİZ CİNSİNDEN VE DÖVİZE ENDEKSLİ YAPILMASI YASAKLANAN SÖZLEŞMELER

Transkript

1 TÜRK PARASI KIYMETİNİ KORUMA HAKKINDA 32 SAYILI KARARA İLİŞKİN TEBLİĞ DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR (SÖZLEŞMELERİN DÖVİZ CİNSİNDEN VEYA DÖVİZE ENDEKSLİ OLARAK DÜZENLENMESİ KONUSUNDA) TEBLİĞ TARİHLİ RESMİ GAZETEDE YAYIMLANDI tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 85 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ın 4. Maddesine aşağıdaki eklenen g) bendi eklenmiştir. g) Türkiye de yerleşik kişilerin, Bakanlıkça belirlenen haller dışında, kendi aralarında menkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dâhil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamaz. Karar a eklenen Geçici 8. Madde ile de tarihten itibaren otuz gün içinde, söz konusu bentte belirtilen ve daha önce akdedilmiş yürürlükteki sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedellerin, Bakanlıkça belirlenen haller dışında; Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenmesi kararlaştırılmıştır. Hazine ve Maliye Bakanlığı nca 6 Ekim 2018 tarihinde yayımlanan Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karara İlişkin /34 sayılı Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair /51 Sayılı Tebliğ ile Tebliğin 8. Maddesi değiştirilerek, sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olan ve olmayan sözleşmeler ile bedellerin TL ye çevrilmesine ilişkin detaylar belirlenmişti. Son yayınlanan /52 Tebliğ ile /34 sayılı Tebliğin 8. Maddesi yeniden değiştirilerek döviz cinsinde düzenlenmesi yasak olan ve mümkün olan sözleşmeler ile mevcut sözleşmelerin TL ye dönüştürülmesine ilişkin esaslar yeniden belirlenmiştir. I. DÖVİZ CİNSİNDEN VE DÖVİZE ENDEKSLİ YAPILMASI YASAKLANAN SÖZLEŞMELER Türkiye de yerleşik kişiler kendi aralarında akdedecekleri aşağıda sayılan sözleşmelerde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar: 1) Gayrimenkul satış sözleşmeleri 2) Gayrimenkul kiralama sözleşmeleri 3) Yurt dışında ifa edilecekler ile gemi adamlarının taraf oldukları dışında kalan iş sözleşmeleri 4) Aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dâhil hizmet sözleşmeleri: a. Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,

2 b. İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri, c. Yurt dışında gerçekleştirilecek faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri, ç. Türkiye de başlayıp yurtdışında sonlanan, yurtdışında başlayıp Türkiye de sonlanan veya yurt dışında başlayıp yurtdışında sonlanan hizmet sözleşmeleri. Sözleşmeler kapsamında düzenlenecek kıymetli evrakların da döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkün değildir. Ancak Tarihinden evvel dolaşıma girmiş evrakların TL ye dönüştürülmesine gerek bulunmamaktadır. Uluslararası piyasalarda fiyatı döviz cinsinden belirlenen kıymetli madenlere ve/veya emtiaya endekslenen ve/veya dolaylı olarak dövize endekslenen sözleşmeler dövize endeksli sözleşme olarak kabul edilir. II. DÖVİZ CİNSİNDEN VE DÖVİZE ENDEKSLİ YAPILMASINA İZİN VERİLEN SÖZLEŞMELER Türkiye de yerleşik kişilerce akdedilen aşağıda sayılan sözleşmelerde sözleşme bedelinin ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkündür: 1) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan Türkiye de yerleşik kişilerin veya dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleşmeleri, 2) Turizm belgeli konaklama tesislerinin işletilmesi amacıyla kiralanmasıyla ilgili gayrimenkul kiralama sözleşmeleri 3) Gümrüksüz satış mağazalarının kiralanmasına ilişkin gayrimenkul kiralama sözleşmeleri 4) Döviz cinsinden maliyet içeren eser sözleşmeleri 5) Taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmeleri 6) Taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul kira sözleşmeleri 7) Yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri 8) Gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri 9) Döviz kredisi yasağına takılmayan finansal kiralama (leasing) sözleşmeleri 10) Vatandaş olmayan yerleşiklerin taraf olduğu iş sözleşmeleri 11) Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmeler 12) Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası anlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla; yüklenicilerin

3 üçüncü taraflarla akdedeceği gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmeler 13) Hazine ve Maliye Bakanlığının kamu finansmanı işlemleri ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmeler 14) Sermaye piyasası araçları 15) Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmeleri 16) Türkiye de yerleşik yolcu, yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri; hava taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler; sivil havacılık mevzuatı kapsamında havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az %50 hisse oranına sahip olduğu ortaklıkların Türkiye de yerleşik kişilerle döviz cinsinden veya dövize endeksli bedeller içeren gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki sözleşmeler. III. MEVCUT SÖZLEŞMELERDEKİ BEDELLERİN TL YE DÖNÜŞTÜRÜLMESİ: Mevcut sözleşmelerdeki döviz cinsinden düzenlenmesi mümkün olmayan sözleşmelerde yer alan bedellerin Türk parası olarak taraflarca yeniden belirlenmesi zorunludur. Ancak Tarihinden önce düzenlenmiş bulunan aşağıdaki sözleşmelerin TL ye dönüştürülmesine gerek bulunmamaktadır. Taşıt kiralama sözleşmeleri ile yolcu taşıma amaçlı ticari taşıt satış sözleşmeleri Menkul ve gayrimenkullere ilişkin finansal kiralama sözleşmeleri Bedellerin TL ye dönüştürülmesi sırasında taraflar mutabakata varılamazsa, tarihinde belirlenen TCMB efektif satış kuru kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenecek. Hali hazırda tahsili yapılmış veya gecikmiş alacakların Türk parasına çevrilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. IV /52 NUMARALI TEBLİĞ İLE GETİRİLEN YENİLİKLER: Son yayınlanan /52 sayılı tebliğ ile 6 Ekim 2018 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan /51 sayılı tebliğde yapılan değişiklikler ve yeni düzenlemelere aşağıda ayrıca yer verilmiştir. 1. Aşağıdaki sözleşmelerde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırabilecektir.

4 a) Türkiye de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; konusu serbest bölgelerde yer alan gayrimenkuller olan, konut ve çatılı iş yeri dâhil gayrimenkul satış ve kiralama sözleşmeleri, b) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan Türkiye de yerleşik kişilerin alıcı veya kiracı olarak taraf oldukları gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama sözleşmeleri, (Bu uygulamadan dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye de ki; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak % 50 ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip olduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketler de yararlanabilecekler). c) Kültür ve Turizm Bakanlığından belgeli konaklama tesislerinin işletilmesi amacına yönelik gayrimenkul kiralama sözleşmelerin, d) Gümrüksüz satış mağazalarının kiralanmasına ilişkin sözleşmeler, e) Türkiye de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; yurt dışında ifa edilecekler ile gemi adamlarının taraf oldukları iş sözleşmeleri, f) Türkiye de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; Türkiye de başlayıp yurtdışında sonlanan, yurtdışında başlayıp Türkiye de sonlanan veya yurt dışında başlayıp yurtdışında sonlanan hizmet sözleşmeleri, (önceki düzenlemede Türkiye de başlayıp yurtdışında sonlanan veya yurtdışında başlayıp Türkiye de sonlanan elektronik haberleşmeye ilişkin sözleşmeler bakımından mümkün idi), g) Türkiye de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; eser sözleşmelerinden yalnızca döviz cinsinden maliyet içerenler, h) Türkiye de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; taşıt satış ve kiralama sözleşmeleri dışında kalan menkul satış ve kiralama sözleşmeleri, (Daha önceki düzenlemede iş makinelerinin kiralama ve satışına yönelik sözleşmelerin döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşme düzenlenmesi mümkün değil idi). i) Türkiye de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri; bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile yurt dışında üretilen donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri, (Daha öncesinde donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmelerinde yurt içinde veya yurt dışında üretilmiş olma ayrımı yok iken yeni düzenlemede yalnızca yurt dışında üretilen donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmeleri bu kapsama dahil edilmiş bulunuyor). j) Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden/dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası anlaşmalar kapsamında gerçekleştirilecek olan projeler dahilinde; yükleniciler veya görevli şirketlerin ve bunların sözleşme imzaladığı tarafların üçüncü taraflarla akdedeceği veya bahsi geçen projeler çerçevesindeki gayrimenkul satış sözleşmeleri ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmeler, k) 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirilen işlemlere ilişkin olarak yapılan sözleşmeler, (Bu işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmeler de bu kapsamdadır).

5 l) Dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak % 50 ve üzerinde pay sahipliklerinin veya ortak kontrol ve/veya kontrolüne sahip bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin işveren veya hizmet alan olarak taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmeleri, (Düzenlemenin önceki halinde, dışarıda yerleşik kişilerin Türkiye deki birimlere kontrol güçlerine ilişkin bir belirleme yer almadığı gibi, yeni düzenleme ile serbest bölgelerdeki şirketlerin taraf olduğu sözleşmeler yalnızca iş ve hizmet sözleşmeleri şeklinde sınırlandırılmış bulunuyor). 2. Bedeli ve ödeme yükümlülükleri döviz cinsinden/dövize endeksli olarak kararlaştırılamayan sözleşmeler kapsamında düzenlenecek kıymetli evraklarda yer alan bedellerin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenmesi mümkün bulunmuyor. Ancak, 13 Eylül 2019 tarihinden önce düzenlenmiş ve dolaşıma girmiş bulunan bu kapsamdaki kıymetli evraklar için bu hükme tabi olmayacak. 3. Taşımacılık faaliyetlerine ilişkin hizmet sözleşmelerinde akaryakıt fiyatlarına endeksleme yapılması mümkün hale getirildi. 4. Türkiye de yerleşik kişilerin yurt dışındaki; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, işlettiği veya yönettiği fonlar, doğrudan/dolaylı % 50 ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler Türkiye de yerleşik olarak değerlendirilecekler, ancak sözleşmenin yurt dışında ifa edilmesi durumunda bu hüküm uygulanmayacak Eylül 2019 tarihinden önce düzenlenmiş taşıt kiralama ve yolcu taşıma amaçlı ticari taşıt satış sözleşmelerinin yenilenmesine gerek bulunmuyor. Burada dikkat edilmesi gereken husus 13 Eylül 2018 tarihinden önce düzenlenmiş olan iş makinası kiralama sözleşmeleri için bir önceki düzenlemede bulunmamasına rağmen yeni düzenleme ile sözleşme yenilenme zorunluluğu getirilmiş olması. Bununla birlikte yolcu taşıma amaçlı ticari taşıt satış sözleşmeleri yenilenme kapsamı dışına çıkarılıyor Eylül 2019 tarihinden önce düzenlenmiş, menkul ve gayrimenkullere ilişkin finansal kiralama sözleşmeleri yenilenme zorunluluğu dışına çıkarılmış durumda 7. Sözleşme bedellerinin yeniden belirlenmesi sırasında, tahsili yapılmış veya gecikmiş alacakların yanı sıra, gayrimenkul kira sözleşmeleri kapsamında verilen depozitolar ve sözleşmelerin ifası kapsamında dolaşıma girmiş kıymetli evraklar hariç tutulacak. Karar İçin Tıklayınız