DOĞU AKDENİZ ve KIBRIS BÖLGESİNİN DEPREM TEHLİKE ANALİZLERİ

Transkript

1 DOĞU AKDENİZ ve KIBRIS BÖLGESİNİN DEPREM TEHLİKE ANALİZLERİ Hilal YALÇIN 1, Levent GÜLEN 1, Zehra ÇAĞNAN 2, Doğan KALAFAT 3 1 Sakarya Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü, Esentepe Kampüsü, 54187, Serdivan, SAKARYA 2 Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Kuzey Kıbrıs Kampüsü İnşaat Mühendisliği Programı, Kuzey Kıbrıs Kampüsü, Kalkanlı Güzelyurt, Kalkanlı, KKTC, 10, MERSİN 3 Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Ulusal Deprem İzleme Merkezi, 34684, Çengelköy, İSTANBUL hdomac@sakarya.edu.tr ÖZET: Doğu Akdeniz Bölgesi; sismisitesi, aktif fayları, jeolojisi, GPS gözlemleri ve kayma hızları bilgileri gibi verilere göre sismik kaynak zonlara bölünmüş, 33⁰-38⁰ enlemleri 28⁰-38⁰ boylamları arasında sınırlandırılmış bölge için M.Ö 2150-M.S.2010 yıllarını kapsayan Doğu Akdeniz Bölgesi için hazırlanan kapsamlı homojen deprem kataloğu analiz edilmiştir. Bölgenin genel sismik aktivitesi göz önünde bulundurularak depremlerin yoğun olarak kümelendiği bölgeler, faylanma türlerine göre alan kaynaklara bölünmüş ve her bir sismik zon için depremlerin episantır dağılımları analiz edilerek depremsellik sabitleri a ve b değerleri ve zemin ivme değerleri aralığı tespit edilmiştir. Ayrıca kaynak zonlara düşen depremlerin yıllara göre dağılımları, kümülatif deprem grafikleri, büyüklüklerine göre deprem sayısı ve dağılımları da incelenmiştir. Sonuç olarak; bölgedeki b değerlerinin genel olarak 0.6 ile 1.4 arasında; zemin ivme değerlerinin ise genel olarak 0.15g-0.4g arasında değiştiğini görmekteyiz. Bu rakamın bölgenin genel tektonizması için büyük bir aralık olduğu, buradan yola çıkılarak da Doğu Akdeniz de sismik aktivitenin düzensiz dağılım gösterdiğini, bölgesel olarak değerlere baktığımızda doğuya doğru sismik aktivitede bir azalma olduğunu söyleyebiliriz. Anadolu plakasının Doğu Anadolu Fayı ve Ölü Deniz Fayı ile kesiştiği Maraş Üçlü Eklem inde ise gerilimin arttığını ve dolayısı ile b değerinin azaldığını görmekteyiz. Kıbrıs yayının batı kısmı boyunca sismik aktivite düzeyindeki çeşitliliğin yayın kuzeybatı bölümündeki yitimden kaynaklandığı, yayın batısının göreceli plaka hareketi ve yakınsayan süreçlere tabi olduğu ve bu yakınsama sürecine ters faylanma mekanizmalı olayların sürece uyumlu olduğu diğer gözlenen sonuçlar arasındadır. ANAHTAR KELİMELER: b değeri, depremsellik, deprem tehlikesi, Kıbrıs, Doğu Akdeniz. 1. GİRİŞ Doğu Akdeniz in aktif tektoniği, Afrika ve Arabistan plakalarının Avrasya plakasına göre kuzey yönlü göreceli hareketinin bir sonucudur. Batıda aktif olan dalma-batma zonu boyunca Ege ve Kıbrıs yayları, doğuda ise aktif kıtasal çarpışma zonu boyunca Bitlis-Zagros Bindirme fay kuşağı olarak yer almaktadır. Bu kuzey-güney yönlü tektonik rejim içerisinde Kuzey Anadolu Fay Zonu, Doğu Anadolu Fay Zonu ve Ölü Deniz Fay zonları başlıca doğrultu atımlı fay zonlarıdır. Sol yanal hareketli Ölü Deniz Fay Zonu, Afrika ve Arabistan plakaları arasındaki diferensiyel hareketin sonucu olarak yer alır. Kuzey Anadolu ve Doğu Anadolu Fayları, Anadolu plakasının tektonik sınırlarını oluşturup Anadolu plakasının saat yönünün tersine olan rotasyonunu ve batı yönlü kaçış hareketine yardımcı olmaktadırlar. Karmaşık ve aktif tektoniği ile Doğu Akdeniz Bölgesi hakkında birçok 1

2 depremsellik çalışmaları yapılmıştır. Bölgenin Miyosen den günümüze kadar geçirdiği tektonik değişim ile sismik aktivite paralellik göstermektedir. Bu çalışmada geçmişte meydana gelen depremlerden yola çıkılarak Kıbrıs ve civarının depremselliği araştırılacak ve deprem parametreleri elde edilecektir. Tarihsel ve aletsel depremlerin bölge içindeki dağılımlarına bakılarak istatistiksel olarak bir değerlendirme yapılacaktır. Bu çalışmada Kıbrıs ve yakın çevresi için 33⁰-38⁰K enlemleri ve 28⁰-38⁰D boylamları arasında sınırlandırılmış bölge yıllarını arasında göstermiş olduğu sismisite incelenmiştir. Bölge için kapsamlı ve homojen bir katalog oluşturulmuştur. Sismisitenin yanısıra, aktif faylar, fayların kayma hızları ve GPS gözlemleri göz önüne alınarak Kıbrıs ve civarı için sismik kaynak zonları tanımlanmıştır. Her bir kaynak zonunun Gutenberg Richter parametreleri a ve b değerleri hesaplanmış ve b değerlerinin uzaysal ve zamansal ortamda değişimleri incelenmiş ve haritalanmıştır. Genel olarak magnitüd-frekans bağıntılarından elde edilen b değerlerinin kabuktaki gerilime bağlı ve ters orantılı olarak değiştiği belirlenmiştir. Doğu Akdeniz Bölgesi için hesaplanan b değerlerinin arasında değiştiği saptanmış, Ege ve Kıbrıs yaylarının en çok enerji açığa çıkaran bölgeler olduğu tespit edilmiştir. 2. BÖLGESEL TEKTONİK KONUM Kıbrıs Doğu Akdeniz in kuzeyinde doğu batı D-B yönünde 34⁰-E-36⁰E 225 km uzunlukta, kuzey-güney K-G yönünde ise 32⁰N-35⁰N 95 km genişliğinde bir adadır.doğu Akdeniz in aktif tektoniği genelde Arabistan Afrika levhaları ile Avrasya levhası arasındaki çarpışma sonrası kuzey-güney yakınlaşması sonucunda gelişmektedir Gülen ve diğ., Arabistan, Afrika ve Avrasya plakalarının yakınlaşmaları sonucu oluşan çarpışma Bitlis Bindirme Kuşağı boyunca yer alır McKenzie, 1972, 1978; Jackson ve McKenzie, 1984; Şengör ve diğ., 1985, Gülen ve diğ., Afrika, Arabistan ve Avrasya plakalarının kesiştiği üçlü eklem bölgesi aktif ve kompleks neotektonik gelişimi boyunca yıkıcı tarihsel depremler üretmiştir Harrison ve diğ., 2004; Ambraseys, Kıbrıs yayı ise kuzeyde Anadolu Plakası ve güneyde Afrika plakaları arasında yeralan bir plaka sınırıdır. Afrika Arabistan ve Avrasya arasındaki plaka hareketleri küçük blokların ana plakalardan bağımsız hareketleri yüzünden Doğu Akdeniz de karışık bir tektonik yapı halini almıştır Wdowinski vd., Güney Anadolu da Ölüdeniz Fayı ile Doğu Anadolu Fayı nın kesiştiği ve Arabistan, Afrika ve Avrasya levhalarının birleştiği yerde Maraş Üçlü Eklemi MÜE olarak adlandırılan kısım bu karmaşık tektonizmayı karakterize eden bölgedir ve çevre yapıları örnek alınarak kıtasal deformasyon türlerinin aralarındaki ilişkilerin incelenmesi, herhangi bir kıtasal çarpışma sırasında hangi yapıların oluşabileceği, her yapının çarpışma sırasındaki rolü, meydana geliş sırası ve kısalmanın hangi yapıda ne kadar meydana geldiği gibi önemli bilgilerin elde edilmesi, kıtasal deformasyonun türünü ve ilişkili olan tektonik yapıları anlayabilmemize olanak sağlayacaktır. Dar bir alan kaplamasına rağmen MÜE bu kıtasal çarpışmanın en önemli noktasını oluşturur. Bu alan, içeri doğru sokulan indenter Arabistan levhasının kuzeybatı köşesini ve aynı zamanda deforme olan komşu Afrika ve Avrasya levhalarını kapsamaktadır Gülen ve diğ., Anadolu bloğu, Avrasya ve Arap plakaları arasındaki yakınsamadan dolayı Helenik ve Kıbrıs yayına doğru güneybatı yönlü bir kaçış yaşamaktadır Jackson ve McKenzie, Afrika plakasının Doğu Akdeniz deki kuzey yönlü hareketiyle okyanusal litosfer ile Ege- Anadolu kıtasal litosferin ara yüzeyi, kuzey yönlü dalan Helenik Yayı ve güneyde Kıbrıs dalma batma zonunu oluşturmaktadır Gülen,

3 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı 3. SİSMİSİTE Kıbrıs ta gözlenen sismisitenin uzun zaman dilimlerindeki depremselliğin temsilcisi olmayacağı öne sürülmüştür Jackson ve McKenzie, 1984, Kıbrıs ın depremselliği üzerine bugüne kadar birçok yayın yapılmıştır Galanopoulos ve Delibasis, 1965; Papazachos, 1973; Ben-Menahem, 1979; Ambraseys ve Adams, 1992; Pantazes,1993. Bu çalışmalar aletsel dönem boyunca Kıbrıs ta M=6.0 büyüklüğünde 7 adet güçlü ve tarihsel dönemde de bilinen 15 yıkıcı depremin var olduğunu öne sürmüşlerdir Şekil 1. Şekil 1. Doğu Akdeniz Bölgesi nin Kıbrıs ve Civar Bölgelerindeki Deprem Tehlikesinin Tespit Edilmesi adlı Tübitak projesi kapsamında hazırlanan homojen kataloğa göre tarihsel dönem depremselliği. Şekil 2. Doğu Akdeniz Bölgesi nin Kıbrıs ve Civar Bölgelerindeki Deprem Tehlikesinin Tespit Edilmesi adlı Tübitak projesi kapsamında hazırlanan homojen kataloğa göre aletsel dönemdeki sismik aktivitesi. 3

4 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Bu depremlerin çoğu sığ odaklı h<60km birkaç tanesi de orta derinliklerdeki şoklardır. Küçük ve büyük depremlerin episantır dağılımları Galanopoulos ve Delibasis 1965 Ambraseys 1992 çalışmalarında haritalanmıştır. Bu çalışmalarda depremlerin merkezlerinin oldukça dağınık olduğu ve ana bölgesel sismik kaynakların belirlenmesine olanak sağlamadıkları saptanmıştır Papazachos ve Papaioannou, Aynı zamanda daha önceki çalışmalarda geçmiş depremlerin odak mekanizma çözümlerine ulaşmak mümkündür. Comninakis ve Papazachos, 1972; Mercier vd., 1973; McKenzie, 1978; Rotstein ve Kafka, 1982; Korrat vd., 1996 ancak bu çözümlerden bazıları uzak alanlarda kısa periyotlu aletlerle küçük magnitüdlü depremlerin ilk dalga varışlarından yola çıkılarak yapıldığından güvenilir değildir. Yakın dönemde Kıbrıs da kabuk hareketlerinin uzaysal ortamda jeodezik olarak izlenmesi ve deniz jeofiziği çalışmaları ışığında plakaların göreceli hareketlerinin iyi bir şekilde izlenmesiyle Kıbrıs için tektonik bir model oluşturulmuştur Papazachos ve Papaioannou, Özellikle 1990 ların 2.yarısı boyunca yükselen sismik aktivite yay boyunca aktif faylanmalar için yeni gözlemler sağlamıştır. (Imprescia, 2011). Şekil 4. Kıbrıs ve yakın çevresi için CMT Harvard verilerinden yararlanılarak elde edilen Mw=6 dan büyük depremlerin odak mekanizma çözümleri Şekil 3. Doğu Akdeniz çevresinin genel hakim faylanma türü (Imprescia ve diğ., 2011). Akdeniz in doğu kısmı 30⁰E boylamının doğusu düşük ve orta derecede bir sismik aktivite ile ifade edilir. Kıbrıs yayı boyunca gözlemlenen depremsellik düzeyinin geometrik olarak benzer olduğu Helenik yayı ile karşılaştırıldığında daha düşük olduğu ileri sürülmüştür Jackson and McKenzie, 1984,1988. Miyosen den beri yükselmekte olan Kıbrıs ın tektonik yapısı karmaşıktır. Bazı araştırmacılara göre bu bölgede dalma batma zonu tektonik yapısı, bir kısmına göre ise doğrultu atımlı faylanma rejimi hâkimdir. 4

5 4. ÇALIŞMA YÖNTEMİ Kıbrıs ve yakın çevresi; sismisitesi, aktif fayları, jeolojisi, GPS gözlemleri ve kayma hızları gibi verilere göre kaynak zonlara bölünmüş, 33⁰-38⁰ enlemleri 28⁰-38⁰ boylamları arasında sınırlandırılmış bölge için M.Ö M.S.2010 yıllarını kapsayan Kuzeydoğu Akdeniz Bölgesi için hazırlanan kapsamlı homojen deprem kataloğu analiz edilmiştir. Tablo 1: Değişik kaynaklardan derlenen verinin birleştirilmesinde kullanılan öncelik sırası. Öncelik Sırası Deprem Tarihi- Zamanı Odak Merkezi Derinlik M M s M b M d M L Deprem Mekanizması 1 ISC ISC ISC GCMT ISC ISC ISK ISK GCMT 2 NEIS NEIS NEIS Literatür NEIS NEIS ATH ATH Literatür 3 NOAA NOAA NOAA ETHZ NOAA NOAA CSS GII ETHZ 4 ISK ISK ISK INGV ISK GII INGV 5 ATH ATH ATH ISK ATH ISK 6 GII GII GII 7 PDE PDE PDE 8 CSS CSS CSS Bu çalışmada hazırlanan yıllarını kapsayan aletsel dönem kataloğu için deprem büyüklüğü alt sınırı 4.0, MÖ 2150 MS1900 yıllarını kapsayan tarihsel deprem kataloğu için ise şiddet alt sınırı 5.0 olarak belirlenmiştir. Kataloğun oluşturulması safhasında birçok ulusal ve uluslararası gözlemevi veri tabanlarından ve ilgili literatürde yer alan ek bilgilerden yararlanılmıştır. Bölgenin genel sismik aktivitesi göz önünde bulundurularak depremlerin yoğun olarak kümelendiği bölgeler ve faylanmaların yönü ve türlerine göre çalışılan bölge alan kaynaklara bölünmüş herbir alan kaynak kodlandırılmış, isimlendirilmiş ve her bir sismik zon için depremlerin episantır dağılımları analiz edilerek Gutenberg ve Richter parametreleri 1944 a ve b değerleri, ; zemin ivme değerleri, maksimim magnitud değerleri Wells ve Coppersmith, 1994 ve gözlenen en büyük magnitüd değerleri tespit edilmiştir. 5

6 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı Şekil 5. Çalışma alanı boyunca hazırlanan katalogtan yararlanılarak analiz edilen depremlerin derinliklerine göre dağılım haritası Şekil 6. Çalışma alanı boyunca hazırlanan sismik zonların numaralandırılması Tablo 2. Her bir kaynak zonu için hesaplanan a ve b, maksimum magnitüd, gözlenen magnitüd değerleri Mavi ile işaretli olan değerler en düşük ve en yüksek değerleri işaret etmektedir Kaynak kodları K1- AKSU BİNDİRME ZONU K2- GİRNE MISIS ZONU K3- KIBRIS YAYI- DOĞU K4- KIBRIS YAYI- DOĞU- 2 K5- PAPHOS K6- KIBRIS YAYI BATI K7- ANTALYA BELDİBİ GRABEN K8- PLINY TRENCH K9- STRABO TRENCH K10- ISPARTA- BURDUR GRABEN K11- DAF- DOĞU HATAY K12- GÖKSUN- KARATAŞ b a değeri değeri Mmaks Mgöz 0,8 0,88 0,8 0,97 0,96 0,83 1,23 0,74 1,22 5,1 4,99 4,99 5,8 6,28 5,42 7,19 5,63 6,11 7,5 7,4 7,4 7,4 7 7,5 6,7 8,1 7,7 5,9 6,4 5,9 6,2 6,6 6 6,1 7 6,4 1,17 0,98 0,96 7,58 5,64 5,99 6,9 7,4 7,3 6,8 6 6,3 Ayrıca kaynak zonlara düşen depremlerin yıllara göre dağılımları, kümülatif deprem grafikleri, büyüklüklerine göre deprem sayısı ve dağılımları analiz edilmiştir. b ve TL tekrarlanma aralığı değeri uzaysal dağılımlarının hesaplarda kullanılan karelajlama aralıklarına ve veri dairesi yarıçaplarına bağlı olarak değişmektedir Utkucu ve diğ., 2011 Ancak, çalışmada yapılan uzaysal dağılım hesaplamalarında kullanılan karelajlama aralıkları ve veri daire yarıçaplarının farklı değerleri için de hesaplamalar yapılmış ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada Zmap Wiemer ve Wyss, 1991 yazılımı kullanılarak alan kaynaklarda a ve b değerleri incelenmiştir. Hesaplamalar zonlar içinde en büyük olasılık yöntemi kullanılarak Aki, 1965, b değerlerini haritalama işlemi ise 6

7 2. Türkiye Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı en az 50 olay olacak şekilde, 50 km lik veri çapları 0.02 km lik grid aralıkları kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Hesaplama yapılırken veri sayısının fazla olması daha sağlıklı sonuçlar elde edilmesini sağlamaktadır. 5. SONUÇLAR ve TARTIŞMA Yapılan tüm çalışmalara göre bölgedeki b değerlerinin genel olarak 0.6 ile 1.4 arasında değiştiğini ve zemin ivme değerlerinin ise 0.15 ile 0.4 arasında değiştiğini görmekteyiz. Bu rakamın bölgenin genel tektonizması için büyük bir aralık olduğunu ve buradan yola çıkılarak da Doğu Akdeniz de sismik aktivitenin düzensiz dağıldığını söyleyebiliriz. Bölgesel olarak değerlere baktığımızda doğuya doğru sismik aktivitede azalma ancak Anadolu plakasının Doğu Anadolu fayı ve Ölü Deniz Fayı ile kesiştiği Maraş Üçlü Eklem inde gerilimin arttığını ve dolayısı ile b değerinin azaldığını görmekteyiz. Kıbrıs yayının batı kısmı boyunca sismik aktivite derinliği ve düzeyindeki çeşitliliğin yayın kuzeybatı bölümündeki yitimden kaynaklandığını, yayın batısının göreceli plaka hareketi ve yakınsayan süreçlere tabi olduğu öne sürülebiliriz. Batı yayı kuzeydoğu-güneybatı gidişli yırtılma faylarıyla ayrılmıştır. Bölgede b değeri değişimlerininde büyük ölçüde yayın geometrisi boyunca değiştiğini, bu bakımdan tektonik değişikliklerin de büyük ölçüde yay geometrisine bağlı olarak değiştiği ifade edilebilir. Yayın doğu kısmında ise sismisite dar bir kuşak boyunca yoğunlaşmaktadır. Şekil 7. Çalışılan bölgeden elde edilen b değeri değişimi haritası ve belli başlı fay zonları Yıldızlar Mw=6.0 ve büyük olan depremleri göstermektedir Kıbrıs ın kuzeybatısının Antalya Basenine karşılık gelen kısmında sığ depremlerin yokluğu, çokça meydana gelen derin depremlerin >60km çokluğu dalma batma zonunun varlığına işaret etmektedir. Bu bölgedeki b değerinin dalma batma doğrultusu yönünde azaldığı görülmüştür. Kuzeydoğuda ise Adana Havzasının kuzeydoğusunda gerçekleşen kümelenmeden dolayı b değerinin düştüğünü ancak genel olarak doğuya doğru 7

8 gidildikçe sismik aktivitenin azaldığını görmekteyiz. Alan kaynaklara düşen deprem sayısının azlığından dolayı bazı yerlerde sağlıklı b ve a değerlerinin elde edilemediği bir gerçektir. Kıbrıs büyük ölçüde göreceli plaka hareketlerinin birbirlerine göre davranışlarından şekillenen bir sismik aktiviteye sahiptir. Bu tektonik yapılanma sonucu oluşan yay sistemi boyunca da aktivite devam eder. Genel olarak yayın doğu segmenti boyunca hareketin Anadolu-Afrika göreceli hareketin doğrultusuna paralel olduğunu ve bu durumun bir geçiş hareketi ile karakterize edilerek çok yoğun bir sismik hareketlilik oluşturmadığını söyleyebiliriz. Yay hareketinin merkez kısmının Kıbrıs ın güneybatısındaki Anadolu ve Afrika plakaları arasında biçimlendiğini ve batı kısmın ise Afrika plakasının Anadolu plakasının altına battığı yerde dalma batma zonunu oluşturduğunu söyleyebiliriz. Bunun yayın orta ve batı segmentlerinin arasında kuzeydoğu - güneybatı yönü boyunca yırtılma yarattığını ve bu yapıdan kaynaklanan büyük doğrultu atımlı depremler üretildiği anlaşılmıştır. 6. KAYNAKLAR Aki, K., Maximum likelihood estimate of b in the formula logn =a bm and its confidence limits. Bulletin of the Earthquake Research Institute, Tokyo Univ., 43, Ambraseys, N.N., The seismic history of Cyprus. Rev. Union Int. Secours, Geneva 3, Ambraseys, N.N., Reappraisal of the seismicity in Cyprus Imperial Coll., ESEE Res. Report 92-9, London, pp Ambraseys, N.N., Adams, R.D., Seismicity of the Cyprus region. Imperial Coll., ESEE Res. Report 92-9, London, pp Ambraseys, N.N., Adams, R.D., Seismicity of the Cyprus region, TerraNova, 5, Ben-Menahem, A., Earthquake catalog for the Middle East 92BC Boll. Geof. Teor. Appl. 21, Comninakis, P.E., Papazachos, B.C., Seismicity of the eastern Mediterranean ridge. Bull. Geol. Soc. Am. 83, Galanopoulos, A., Delibasis, N , The seismic activity in the Cyprus area. Prakt. Akad. Athenon, 40, Gutenberg, R. and Richter, C.F , Frequency of earthquakes in California. Bulletin of the Seismological Society of America, 34, Gülen, L., Barka, A., Toksöz, M.N , Continental collision and related complex deformation: Maraş Triple Junction and surrounding structures, southeastern Turkey, Yerbilimleri Bull. Earth Sci. Applica. and Res. Center, Hacettepe Univ., 14, Gülen, L , Seismic activity in the Cyprus region preceding major earthquakes in Turkey, in Proceedings of the International Conference on Earthquake Hazard and Risk in the Mediterranean Region, H. Gökçekus Editor, Vol. 1, EHRMR 99, Near East University Publication, Lefkosa,

9 Harrison R.W., Newell, W.L., Batıhanlı, H., Panayides I., Mcgeehin J.P., Mahan S.A., Özhür, A., Tsiolakis, E., Necdet M., Tectonic framework and Late Cenozoic tectonic history of the northern part of Cyprus: implications for earthquake hazards and regional tectonics. Journal of Asian Earth Sciences Imprescia, P., Pondrelli, S., Vannucci, G., Gresta, S., Regional centroid moment tensor solutions in Cyprus from 1977 to the present and seismotectonic implications, J. Seismol., DOI /s Jackson, J. and Mckenzie, D., The active tectonics of the Alpine-Himalayan belt between western Turkey and Pakistan, Geophys. J. R. Astron. Soc., 77, Jackson, J., Mckenzie, D.P., The relationships between plate motions and seismic moment tensors, and the rates of active deformation in the Mediterranean and Middle East. Geophys. J. R. Astron. Soc. 93, Korrat, I.M., Ibrahim, E.M., Shrief, R.M., Abou-efenean, K.M., Earthquake mechanisms in eastern Mediterranean region and their tectonic implications. Bull. IISEE 30, Mckenzie, D.P., Active tectonics of the Mediterranean region. Geophys. J. R. Astron. Soc. 30, Mckenzie, D., Active tectonics of Alpine-Himalayan belt: the Aegean and surrounding regions, Geophys. J. R. astr. Soc., 55, Mercier, J., Vergely, P., Delibasis, N., Comparison between deformation deduced from the analysis of recent faults and from mechanisms of earthquakes: an example the Paphos region, Cyprus. Tectonophysics 19, Pantazes, T.h., Archaeoseismicity of Cyprus. Asfalistika Chronika, 21, Papazachos, B.C., Comninakis, P.E., Geophysical and Tao,W., O Connell, R., Ablative subduction: a two-sided tectonic features of the Aegean arc. J. Geophys. Res. 76, alternative to conventional subduction model. J. Geophys Papazachos, B.C., Distribution of seismic foci in the Mediterranean and surrounding area and its tectonic implications. Geophys. J.R. Astron. Soc. 33, Papazachos, B. C., Hatzidimitriou, P. M., Panagiotopoulos, D. G., and Tsokas, G. N., Tomography of the crust and upper mantle in southeast Europe, J. Geophys. Res. 100, 12,405-12,422 Papazachos, B.C., Papaioannou, C.H.A., Lithospheric boundaries and plate motions in the Cyprus area. Tectonophysics 308, Rotstein, Y. and Kafka, A. L., Seismotectonics of the southern boundary of Anatolia, eastern Mediterranean region: subduction, collision, and arc jumping, J. Geophys. Res., 87, Şengör, A.M.C., Görür, N., and Şaroğlu F., Strike-slip faulting and related basin formation in zones of tectonic escape: Turkey as a case study, In: Strike-slip Faulting and Basin Formation, K. Biddle and N. Christie- Blick editors, Special Publication 37, Society of Economic Paleontologists and Mineralogists, Tulsa, Oklahoma. Utkucu, M., Budakoğlu, E., Durmuş, H., Marmara Bölgesinde KB Türkiye Depremsellik ve Deprem Tehlikesi Üzerine Bir Tartışma. Hacettepe Yerbilimleri Dergisi. 9

10 Wells, D. L., Coppersmith, K. H., Empirical relationships among magnitude, rupture length, rupture area, and surface displacement. Bull. Seismol. Soc. Am.; 84, Wdowinski, S, Ben-Avraham, Z., Arvidsson, R., Ekstrom, G., Seismo-tectonics of the Cyprian Arc. Geophys J.Int. 164: Wiemer, S. and Wyss, M., Mapping the frequency-magnitude distribution in asperities: an improved technique to calculate recurrence times. Journal of Geophysiscal Research, 102,