Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni 23 Mart 2015 / 12

Transkript

1 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni / 12 Haftaya Bakış Geçtiğimiz hafta küresel ekonominin gündeminde merkez bankaları tarafından alınan kararlar öne çıktı. ABD Merkez Bankası (Fed) geçen haftaki toplantısında beklentiler paralelinde faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. Piyasaların odaklandığı bir diğer konu olan ve daha önce Fed Başkanı Janet Yellen in faiz artırımına başlamadan en az iki ay önce kaldırılacağına işaret ettiği sabırlı ifadesinin açıklamadan çıkarıldığı görüldü. Bu durum 2006 yılından bu yana yapılacak ilk faiz artırımına bir adım daha yaklaşıldığını gösterse de, Fed büyüme ve enflasyon tahminlerini aşağı yönlü revize ederek düşük faiz politikasından çıkışta acele etmeyeceğinin sinyalini verdi. Fed tarafından, ABD ekonomisinin 2015 yılında %2,3-2,7 civarında büyüyeceği, enflasyonun ise %0,6-0,8 aralığında olacağı tahmin ediliyor. Daha önceki tahminler bu yıl için büyümenin %2,6-3,0, enflasyonun %1,0-1,6 olacağı yönündeydi. Öte yandan, Fed yetkililerinin 2015 sonuna ilişkin politika faiz oranı tahminlerini (medyan değeri) Aralık 2014 teki %1,125 seviyesinden %0,625 e indirmesi de, Fed in faiz artırımlarının beklenenden daha yavaş ve kademeli gerçekleşeceği yönündeki görüşleri destekledi. ABD de Şubat ayında sanayi üretimi beklentilerin altında kalarak aylık bazda %0,1 artış kaydederken, imalat sanayiinde üretim artış beklentilerine karşın üçüncü kez geriledi. Kapasite kullanım oranı ise Şubat ayında Ocak ayındaki %79,1 seviyesinden %78,9 a indi. Konut piyasasının önemli göstergelerinden olan yeni konut başlangıçları da Şubat ayında beklentilerin oldukça altında gerçekleşti. Bölge ekonomisini desteklemek adına bankalara uzun vadeli likidite sağlamak isteyen Avrupa Merkez Bankası (ECB) geçtiğimiz yıl iki kez yaptığı hedefe dayalı uzun vadeli likidite operasyonlarının (T-LTRO) üçüncüsünü gerçekleştirdi. Likidite operasyonuna gelen talep 97,8 milyar euro ile beklentilerin iki katı seviyesinde gerçekleşirken, bu durum Euro Alanı nda uygulanmaya başlayan varlık alım programıyla birlikte bankaların kredi verme iştahının canlanacağı yönündeki görüşleri destekledi. İngiltere Merkez Bankası nın (BoE) 5 taki toplantısının geçtiğimiz hafta açıklanan tutanaklarında kurul üyelerinin pounddaki yükselişten ve rekabet gücünün düşme ihtimalinden rahatsız oldukları görülüyor. Japonya Merkez Bankası (BoJ) ise geçtiğimiz hafta gerçekleştirilen toplantıda faiz oranlarında bir değişikliğe gitmezken yıllık 80 trilyon yenlik devlet tahvili alım programına devam edileceğini açıkladı. Toplantının ardından yapılan açıklamada ekonominin ihracattaki artış ve şirket kârlarındaki yükselişle birlikte ılımlı iyileşme trendinde olduğu belirtilirken, uzun vadeli enflasyon beklentilerinin artma eğiliminde olduğu ifade edildi. TCMB, geçen hafta gerçekleştirdiği Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında politika faizi olan 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranını %7,5'te sabit bıraktı. Faiz koridorunun alt ve üst bantlarında da bir değişikliğe gitmeyen TCMB, piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkânı faiz oranını da sabit tuttu. Kararın ardından yapılan açıklamada; sıkı para politikası duruşunun ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle kredi büyüme hızının makul düzeylerde seyrettiği, belirtilirken, dış ticaret tarafındaki gelişmelerin ve tüketici kredilerinin ılımlı seyrinin cari dengedeki iyileşmeyi destekleyeceği ifade edildi. Açıklamada, dış talebin zayıf seyrettiği iç talebin ise büyümeye ılımlı düzeyde katkı verdiği belirtilirken, büyüme potansiyelinin artırılması için açıklanan yapısal reformların uygulanmasının önemi vurgulandı. Açıklamada ayrıca, küresel piyasalardaki belirsizlikler ve gıda fiyatlarındaki artışa işaret edilerek para politikasındaki temkinli duruşun sürdürülmesi gerektiği ifade edildi. TCMB'nin, çekirdek enflasyon göstergelerinde son dönemde izlenen aşağı yönlü seyrin devam edeceğine yönelik öngörüsünü açıklamasından çıkarması da dikkat çekti. Cuma günü Fitch in Türkiye ekonomisine yönelik yaptığı değerlendirmeler yakından takip edildi. Fitch, Türkiye nin kredi notunu BBB seviyesinde bırakırken, not görünümün durağan olduğunu teyit etti. Yapılan açıklamada, kamu maliyesi göstergelerindeki olumlu seyrin ve son dönemde düşüş eğiliminde olan jeopolitik tansiyonun kredi notu kararında etkili olduğu belirtildi. Fitch ayrıca, Türkiye nin 2015 yılında %3,2 oranında büyüyeceğinin, petrol fiyatlarından olumlu etkilenen cari açık/gsyh ve enflasyon oranının ise sırasıyla %5,1 ve %6 seviyesinde gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini ifade etti. HAFTALIK VERİLER (20 ) 13.Mar 20.Mar Değişim (%) 13.Mar 20.Mar Değişim (%) BIST ,65 EUR/USD 1,0493 1,0820 3,12 Gösterge Tahvil Faizi %8,92 %8,49-0,43 (1) USD/TL 2,6382 2,5720-2,51 ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi %2,11 %1,93-0,18 (1) EUR/TL 2,7705 2,7843 0,50 EMBI+ (baz puan) (1) ALTIN (USD/ons) ,02 EMBI+ Türkiye (baz puan) (1) PETROL (USD/varil) 53,8 53,9 0,15 (1) Haftalık fark alınmıştır.

2 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Merkezi yönetim bütçesi Şubat ayında 2,4 milyar TL açık verdi. Bu dönemde vergi gelirlerindeki artışın ivme kazanmasına rağmen, faiz giderlerinin yanı sıra sermaye giderlerinin de belirgin ölçüde genişlemesi bütçe görünümünü olumsuz yönde etkiledi. Bununla birlikte, yılın ilk iki ayındaki gerçekleşmeler bütçe kalemlerinin genel olarak yılsonu hedeflerine uyumlu bir seyir izlediğine işaret etti (Bütçe Dengesi raporumuz). TÜİK in açıkladığı verilere göre Aralık döneminde işsizlik %10,9 ile yaklaşık son dört yılın en yüksek seviyesinde gerçekleşti. Mevsimsellikten arındırılmış verilere göre işsizlik oranı ise Aralık döneminde Kasım dönemine göre 0,2 puan azalarak %10,4 düzeyine geriledi. Aynı dönem itibarıyla 0,2 puan azalan tarım dışı işsizlik %12,5 a gerilerken, genç nüfusta işsizlik %19,1 seviyesinde gerçekleşti. İşgücüne katılım oranı ise %51 ile güçlü seyrini sürdürdü. Haftalık Veri Gündemi Dönemi Piyasa Beklentisi 23 ABD İkinci El Konut Satışları Şubat 4,95 milyon adet 24 5 Şubat 2020 İtfalı 6 Ayda Bir Sabit Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin Yeniden İhracı İtfalı 6 Ayda Bir Sabit Kupon Ödemeli Devlet Tahvilinin İlk İhracı Euro Alanı İmalat/Hizmetler PMI (öncü) Almanya İmalat/Hizmetler PMI (öncü) ABD TÜFE aylık %0,2 ABD Yeni Konut İnşaatları Şubat 480 bin adet 25 Reel Kesim Güven Endeksi Kapasite Kullanım Oranı Hazine İç Borç Geri Ödemesi (3,33 milyar TL) Almanya Ifo Endeksi ABD Dayanıklı Mal Siparişleri Şubat aylık %0,4 27 ABD GSYH (nihai) Çeyrek çeyreklik %2,4 ABD Michigan Tüketici Güven Endeksi (nihai) 92,2 2

3 Mar.14 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Hisse Senedi Piyasaları Tahvil-Bono Piyasaları BIST ENDEKSLERİ 13.Mar 20.Mar Değişim (%) BIST ,65 BIST ,13 BIST- Sınai ,25 BIST- Hizmetler ,54 BIST- Mali ,21 Bir önceki hafta Ekim 2014 ten bu yana en düşük seviyelerine gerileyen BIST-100 endeksi, geçtiğimiz haftaya tepki alımlarının etkisiyle yükselerek başladı. TCMB nin faizleri sabit tutması ve para politikasıyla ilgili eleştirilerin hafiflemesi de Salı günü endeksteki artışa destek verdi. Çarşamba günü Fed toplantısı öncesinde yatırımcıların temkinli bir tutum sergilemesiyle piyasa yatay kapanırken, ekonomiye ilişkin tahminlerini aşağı revize eden Fed in faiz artırımlarında ılımlı bir patika izleyeceğine ilişkin görüşlerin risk iştahını artırmasıyla Perşembe günü endeksin %2,5 yükseldiği gözlendi. Cuma günü endeksteki yükseliş bir miktar ivme kaybetse de devam etti ve BIST-100 endeksi haftayı %7,7 lik yükselişle puandan kapattı. 9,4 9,2 9,0 8,8 8,6 8,4 8,2 8,0 7, TL Getiri Eğrisi (%) 1 Yıl 2 Yıl 3 Yıl 5 Yıl 10 Yıl Geçtiğimiz hafta yurt içi bono-tahvil piyasasında TCMB nin faiz kararı ve Fed in açıklamaları etkili oldu. Haftaya düşüşle başlayan gösterge tahvilin bileşik faizi, TCMB nin faiz oranlarında değişikliğe gitmemesinin etkisiyle gerilemeye devam etti. Fed toplantısından çıkan sonuçların gelişmekte olan ülkelere yönelik risk iştahını ve TL varlıklara talebi artırmasıyla faizlerdeki düşüş haftanın sonuna doğru hızlandı. Böylece, 16 Kasım 2016 tarihli gösterge tahvilin faizi haftalık bazda 43 baz puan gerileyerek Cuma gününü %8,49 seviyesinden kapattı Borsa İstanbul - BIST 13.Mar 16.Mar 17.Mar 18.Mar 19.Mar 20.Mar İşlem Hacmi (milyon TL) BIST-100 Endeksi (sağ eksen) 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0-2,0 Gösterge Tahvil Faizi ve Beklenen Reel Faiz (%) 8,49 1,60 Gösterge Tahvil Faizi Beklenen Reel Faiz * Kaynak: Borsa İstanbul, Reuters, İktisadi Araştırmalar Bölümü * Gösterge tahvilin beklenen enflasyona göre hesaplanan reel faizidir. 3

4 Mar.14 Mar.14 Mar.14 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Döviz Piyasaları Eurotahvil Piyasaları DÖVİZ KURLARI 13.Mar 20.Mar Değişim (%) Dolar 2,6382 2,5720-2,51 Euro 2,7705 2,7843 0,50 Sepet (¹) 2,7044 2,6782-0,97 EUR/USD Paritesi 1,0493 1,0820 3,12 USD/JPY Paritesi 121,38 120,03-1,11 (¹) 0,5 USD + 0,5 EUR EMBI+ ve Türkiye Spread (baz puan) Haftanın ilk yarısında ABD de açıklanan zayıf verilerin etkisiyle USD, EUR karşısında bir miktar değer kaybetti. Fed in faiz kararı öncesinde yatırımcıların temkinli bir tutum sergilemesi USD deki değer kaybını sınırlasa da, faiz artırımlarının tedrici bir şekilde gerçekleştirileceği şeklinde yorumlanan Fed açıklamasının ardından USD deki değer kaybı belirginleşti. EUR/USD paritesi bir önceki haftaya göre %3,1 artarak 1,0820 seviyesinden kapandı. USD/JPY ise haftalık bazda %1,1 düşüşle Cuma günü kapanışta 120,03 seviyesinden gerçekleşti. Haftaya yatay bir seyir izleyerek başlayan USD/TL kuru TCMB nin faizleri piyasa beklentisine paralel olarak sabit tutmasının ardından Salı günü gerilerken, Fed kararı da bu düşüşe destek verdi. Böylece geçtiğimiz hafta TL, USD karşısında tarihi düşük seviyelerden toparlanarak haftayı %2,5 lik değer artışıyla tamamladı. EUR/TL de ise parite etkisiyle daha sınırlı bir düşüş gerçekleşti ve TL, EUR karşısında haftalık bazda %0,5 değer kazandı. Haftanın kapanışında USD/TL ve EUR/TL sırasıyla 2,5720 ve 2,7843 seviyesinde gerçekleşti. Cuma günkü kapanışın ardından Fitch in Türkiye nin kredi notunu ve not görünümünü teyit etmesi de TL ye olumlu yansıdı. EMBI+ Türkiye Fed in yıl ortasında faiz artırımına başlayacağı öngörüsü paralelinde gelişmekte olan ülke varlıkları üzerinde oluşan satış baskısı, geçtiğimiz hafta yapılan Fed toplantısının ardından hafifledi. Özellikle kararın etkilerinin gözlendiği Perşembe günü gelişmekte olan ülke eurotahvillerinin risk primlerinin 16 baz puan ile belirgin şekilde gerilemesi dikkat çekti. Haftalık bazda bakıldığında ise gelişmekte olan ülke eurotahvillerine ait risk primlerinin 3 baz puan gerileyerek 414 seviyesine indiği görüldü. Türk eurotahvillerine ait risk primleri ise TCMB nin aldığı faiz kararıyla diğer gelişmekte olan ülkelerden pozitif yönde ayrıştı ve önceki haftaya göre 12 baz puan düşerek 248 seviyesine geriledi. 1,40 1,36 1,32 1,28 1,24 1,20 1,16 1,12 1,08 1,04 Pariteler ,2 3,0 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 1,8 1,6 EMBI+ Endeks ve ABD Tahvil Getirisi EUR/USD USD/JPY (sağ eksen) ABD 10 Yıllık Tahvil Faizi (%) EMBI+ (sağ eksen) Kaynak: Reuters 4

5 Mar.14 Mar.14 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Emtia Piyasaları Altın Fiyatı (USD/ons) Brent Türü Petrol Fiyatı (USD/varil) 53,9 Geçtiğimiz haftanın ilk yarısında son 4 ayın en düşük seviyelerine kadar gerileyen altın fiyatları, Çarşamba günü Fed in faiz artırımlarının tedrici olacağı şeklinde yorumlanan açıklamasının ardından %1,6 yükseldi. Haftanın geri kalanında da yükseliş eğilimini koruyan altın fiyatları haftayı %2 lik yükselişle USD/ons seviyesinden tamamladı. Geçtiğimiz hafta petrol fiyatlarının dalgalı bir seyir izlediği görüldü. Haftanın ilk yarısında küresel petrol üretiminde arz fazlasının devam ettiğine işaret eden Uluslararası Enerji Ajansı nın raporunun etkileri hissedilmeye devam edilirken fiyatlar aşağı yönlü hareket etti. Çarşamba günü Fed toplantısı sonrasında yaptığı açıklamanın faiz artırımlarının beklentilerden daha kademeli gerçekleştirileceği şeklinde yorumlanmasıyla dolardaki değer kaybına bağlı olarak Brent türü ham petrolün varil fiyatı %4 lük bir artış kaydetti. İzleyen günlerde küresel arz fazlasına ilişkin endişelerin sürmesi ise petrol fiyatlarının yönünü yeniden aşağı çevirmesine neden oldu. Böylece, Brent türü petrolün fiyatı bir önceki haftaya göre %0,2 lik sınırlı bir artış kaydederek Cuma günü kapanışta 53,9 USD/varil seviyesine yükseldi. Kaynak: Reuters 5

6 Haftalık Ekonomi ve Finans Bülteni Türkiye İş Bankası A.Ş - İktisadi Araştırmalar Bölümü İzlem Erdem - Bölüm Müdürü izlem.erdem@isbank.com.tr Alper Gürler - Birim Müdürü alper.gurler@isbank.com.tr Özgür Demirtaş - Müdür Yrd. ozgur.demirtas@isbank.com.tr Aslı Göksun Şat Sezgin - Uzman asli.sat@isbank.com.tr İlker Şahin - Uzman ilker.sahin@isbank.com.tr H. Erhan Gül - Uzman Ahmet Aşarkaya - Uzman Yrd. erhan.gul@isbank.com.tr ahmet.asarkaya@isbank.com.tr Bütün yayınlarımıza adresinden erişebilirsiniz. Bu rapor Bankamız uzmanları tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır ve hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. Bu raporda yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Türkiye İş Bankası A.Ş. nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan Türkiye İş Bankası A.Ş. hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. İşbu rapor üzerinde Bankamızın telif hakkı olup, Bankamızın yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır. 6