Finansal Riskten Korunma Muhasebesi. Yeni Finansal Araçlar Standardı TFRS 9 ve TMS 39 Karşılaştırması

Transkript

1 Finansal Riskten Korunma Muhasebesi Yeni Finansal Araçlar Standardı TFRS 9 ve TMS 39 Karşılaştırması

2 Finansal Riskten Korunma Muhasebesi Nedir ve Neden Yapılmalıdır? Finansal riskten korunma muhasebesi, bir veya daha fazla riskten korunma aracı tanımlanması, böylece bu aracın gerçeğe uygun değerindeki değişikliklerinin, finansal riskten korunan kalemin nakit akışındaki veya gerçeğe uygun değerindeki değişimi dengelemesi anlamına gelir. Finansal riskten korunan kalemler bilançoda muhasebeleştirilmiş ya da ileriki bir dönemde muhasebeleşecek ve finansal risk doğuracak bir kalem olabilir. Örneğin kur veya faiz riski gibi. Finansal riskten korunma aracı bu riski bertaraf etmek için elde tutulan başka bir türev ya da türev olmayan finansal araç olabilir. Ancak bu muhasebe genellikle türev araçlar ile yapılır. Finansal riskten korunma muhasebesi yapılmaz ise örneğin bir forward işleminin gerçeğe uygun değerindeki değişimden kaynaklanan kazanç veya kayıp doğrudan kar veya zararda muhasebeleştirilir. Her şeyden önce söylemek gerekir ki bu muhasebe zorunlu değil, opsiyoneldir. Yani bu muhasebenin yapılmaması seçilebilir ve türevlerden doğan kazanç ve kayıplar kar veya zarar tablosunda muhasebeleştirilebilir. Ancak riskten korunma muhasebesi yaptığınızda finansal tablo okuyucularınıza şunları anlatabilme şansınız olur: 1. Şirketinizin belli finansal riskler taşıdığı, 2. Bu riskleri bertaraf etmek için bazı aksiyonlar aldığınızı ve stratejilerinizin olduğunu, 3. Bu stratejileri ne kadar başarılı veya etkin yönettiğinizi. Özetle bu muhasebe sayesinde finansal tablolarınızdaki dalgalanmaları azaltmış olursunuz. Çünkü çok basit anlamda bu araçların gerçeğe uygun değerini riskten korunan kalemlerle netleştime şansınız olur. Sayfa 2

3 Finansal Riskten Korunma Muhasebesi Kuralları Neden Değişti? TMS 39'daki riskten korunma muhasebesi kuralları çok karmaşık ve katıdır. Halihazırda TMS 39 un uyulması gereken kuralları nedeniyle, birçok şirket riskten korunma politikaları sonucunda kurguladıkları yapıları, riskten korunma muhasebesi uygulamalarına konu edememektedir. TFRS 9 un beraberinde getirdiği yenilikler sayesinde bu şirketler, mevcut riskten korunma politikaları sonucunda uyguladıkları stratejileri, riskten korunma muhasebesi uygulamalarına daha kolay konu edebilecektir. TFRS 9 ile neler değişmedi? 1) Bu muhasebe halen opsiyoneldir. 2) Nakit akış riskinden korunma, gerçeğe uygun değer riskinden korunma ve yurt dışındaki işletmeden bulunan net yatırım riskinden korunma muhasebesi olmak üzere üç tip riskten korunma muhasebesi aynı kalmıştır. 3) Etkinlik testleri halen yapılacaktır ve etkin olmayan kısımlar gelir tablosunda muhasebeleştirilmeye devam edecektir. 4) Riskten korunma stratejilerini içeren dokümantasyon, TFRS 9 uyarınca gereken belirli güncellemeler ile beraber devam edecektir. Sayfa 3

4 TFRS 9 ile neler değişti? Değişiklik TFRS 9 Riskten korunma araçları Riskten korunan kalemler Gerçeğe uygun değeri kar/zarar tablosuna yansıtılan ve türev olmayan finansal varlık veya yükümlülüklerin, riskten korunma aracı olarak belirlenmesine izin vermektedir. TMS 39 uyarınca riskten korunan kalemler olarak tanımlanamayan aşağıdaki kalemler artık riskten korunma aracı olarak kullanılabilecektir: Riskin tek bir risk olarak tanımlandığı durumlarda, bir türev enstrüman ile başka bir riskten korunan kalemin beraber değerlendirilmesi, Gerçeğe uygun değeri diğer kapsamlı gelir içerisinde gösterilen finansal araçlar, Finansal veya finansal olmayan kalemlerin, ayrıştırılmış kısımları. (örn: bir emtia fiyatının ayrıştırılabilir bir bileşeni) Etkinlik testleri TMS 39 un aksine uyarınca etkinlik testleri, belirli alt-üst sınırlar olmaksızın, riskler ve bu risklerin yönetiminde kullanılan enstrümanların arasındaki ekonomik ilişkiye yoğunlaşmaktadır. Bununla beraber 80%-125% bandı da, etkinlik testlerinde göz önünde bulundurulması gereken kesin kriter olmaktan çıkmıştır. İleriye dönük etkinlik testleri halen zorunlu olmakla birlikte geriye dönük etkinlik testleri yalnızca muhasebe kayıtlarını oluşturmak için yapılacaktır. Yeniden dengeleme TFRS 9 uyarınca riskten korunan kalemin, korunma aracına olan oranını temsil eden korunma oranı nın, risk yönetimi prensipleri uyarınca değiştirilmesi halinde, riskten korunma muhasebesi uygulamasına devam edilebilmektedir. Riskten korunma muhasebesinin durdurulması Opsiyon ve türevlerle yapılan muhasebe Riskten korunma muhasebesinin durdurulması, yalnızca önceden belirlenen riskten korunma politikalarının dışına çıkılması halinde gerçekleştirilebilir. İsteğe bağlı durdurma mümkün değildir. Opsiyon ve forwardlar ile yapılan muhasebelerde, değer bileşenlerinin ayrıştırılarak gelir tablosu yerine diğer kapsamlı gelire yazılması mümkün olmuştur. Sayfa 4

5 Daha detaylı bilgi ve şirketinize özel analizler için bize ulaşabilirsiniz Handan Sola Sinerji Avrupa Finansal Danışmanlık Hizmetleri Janberk Ersan Sinerji Avrupa Finansal Danışmanlık Hizmetleri Copyright Sinerji Avrupa Tüm hakları ve aynı anlamı taşıyan tüm hakları saklıdır. Sayfa 5