Kemal GÜLEÇYÜZ Makine Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Bakanlık Eğitmeni Em. Baş İş Müfettişi

Transkript

1 Kemal GÜLEÇYÜZ Makine Mühendisi A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı Bakanlık Eğitmeni Em. Baş İş Müfettişi 1

2 ACİL DURUM PLANLARI

3 Sıra No / Konu Konunun genel amacı Öğrenme hedefleri Konunun alt başlıkları Yüz yüze / toplam ders saati Eğitici 29 / Acil Durum Planları Katılımcıların, işyerlerinde acil durumlarda uygulanacak planlar ve bu planlamanın yapılması hakkında bilgi edinmelerini sağlamaktır. Bu dersin sonunda katılımcılar; Acil durumlarda müdahale ve iletişim kavramlarını tanımlar. Acil durum planlarını hazırlar. Çalışanları bu konuda bilgilendirerek, uygulamayı tatbik ettirir. Acil durum planlarının hazırlanması ve çalışanlara aktarılması Tedbir ve tatbikatlar Acil durum ekiplerinin ve çalışanların eğitimi Acil durum donanımı Büyük endüstriyel kazaların önlenmesi İlkyardım ve acil müdahale Tehlike iletişimi İlgili mevzuat A Sınıfı B Sınıfı C Sınıfı 2/4 2/4 2/4 U-11* * İş güvenliği uzmanı

4 ACİL DURUM NE DEMEKTİR?

5 İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK Madde:4: a) Acil durum: İşyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım, doğal afet gibi acil müdahale, mücadele, ilkyardım veya tahliye gerektiren olaylar, b) Acil durum planı: İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler dahil bilgilerin ve uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı plan, c) Güvenli yer: Acil durumların olumsuz sonuçlarından çalışanların etkilenmeyeceği mesafede veya korunakta belirlenmiş yer,

6 ACİL DURUMLARA İLİŞKİN MEVZUAT

7 AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN SİVİL SAVUNMA KANUNU İŞ SAĞLIĞI VEGÜVENLİĞİ KANUNU İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK ÇALIŞANLARIN PATLAYICI ORTAMLARIN TEHLİKELERİNDEN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK KİMYASAL MADDELERLE ÇALIŞMALARDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ VE ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK İLKYARDIM YÖNETMELİĞİ AFET VE ACİL DURUM MÜDAHALE HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK SABOTAJLARA KARŞI KORUMA YÖNETMELİĞİ AFETLERE İLİŞKİN ACİL YARDIM TEŞKİLATI VE PLANLAMA ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK

8 MEVZUATA GÖRE GÖREV VE SORUMLULUKLAR

9 İŞVERENİN SORUMLULUĞU: İşveren, acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar, acil durum planlarını hazırlar. (6331 İSG Kanunu Md:11)

10 İSGB ve OSGB lerin görev, yetki ve sorumlulukları ndan İşyerinde kaza, yangın, doğal afet ve bunun gibi acil müdahale gerektiren durumların belirlenmesi, acil durum planının hazırlanması, ilkyardım ve acil müdahale bakımından yapılması gereken uygulamaların organizasyonu ve ilgili diğer birim, kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılması, (İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ YÖNETMELİĞİ Md.: 13/ç)

11 İş güvenliği uzmanlarının görevleri nden; MADDE 7 / 2) İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için mevzuata uygun çalışmalar yapmak ve uygulamaları takip etmek; doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanmasını sağlamak, periyodik olarak eğitimleri ve tatbikatları yaptırmak, acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini sağlamak. (İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ GÖREV, YETKİ, SORUMLULUK VE EĞİTİMLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK )

12 BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK: Genel eğitim MADDE 129- (1) Acil durum ekiplerinin personeli; bina sahibi, yöneticisi veya amirinin sorumluluğunda yangından korunma, yangının söndürülmesi, can ve mal kurtarma, ilk yardım faaliyetleri, itfaiye ile işbirliği ve organizasyon sağlanması konularında, mahalli itfaiye ve sivil savunma teşkilatlarından yararlanılarak eğitilir ve yapılan tatbikatlar ile bilgi ve becerileri artırılır. Ekip personeli ile binadaki diğer görevliler, yangın söndürme alet ve malzemelerinin nasıl kullanılacağı ve en kısa zamanda itfaiyeye nasıl ulaşılacağı konularında tatbikî eğitimden geçirilir. Binada senede en az 1 kez söndürme ve tahliye tatbikatı yapılır.

13 AFET VE ACİL DURUM YÖNETİMİ BAŞKANLIĞININ TEŞKİLAT VE GÖREVLERİ HAKKINDA KANUN Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığı MADDE 8 (1) Planlama ve Zarar Azaltma Dairesi Başkanlığının görevleri şunlardır: 4) Eğitim faaliyetleri ve tatbikatları yapmak veya yaptırmak.

14 AFET VE ACİL DURUM MÜDAHALE HİZMETLERİ YÖNETMELİGİ: Birinci Bölüm: Acil Durum Planları: MADDE 10- (1) Kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlara ait bina ve tesisler için acil durum planları 18/6/2013 tarihli ve sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde hazırlanır. Dördüncü Bölüm: İl Afet ve Acil Durum Koordinasyon Kurulunun görev ve sorumlulukları: MADDE 32- f) Eğitimler düzenlemek ve planların uygulanabilirliğini tatbikatlarla değerlendirmek.

15 SİVİL SAVUNMA ARAMA VE KURTARMA BİRLİKLERİ VE EKİPLERİNİN KURULUŞU,GÖREVLERİ, ÇALIŞMA USUL VE ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK: Birlik: İllerde doğrudan merkeze bağlı olarak kurulan sivil savunma, arama ve kurtarma birlikleri, Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Ekibi: İl sivil savunma müdürlüğü bünyesinde kurulan sivil savunma arama ve kurtarma ekibi, Birlik ve Ekiplerin Görevleri Madde 7 Sivil savunma arama ve kurtarma birlikleri ile il arama ve kurtarma ekiplerinin görevleri şunlardır: e) Kamu ve özel kuruluşların arama ve kurtarma hizmetlerinde görevlendirilen ekipleri ile gönüllü kuruluş ve kişilerin eğitimlerini Bakanlık veya valiliğin uygun görüşü ile yapmak, g) Gece ve gündüz tatbikatları planlamak ve uygulamak,

16 112 ACİL ÇAĞRI MERKEZLERİ KURULUŞ, GÖREV VE ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ: 112 acil çağrı merkezi müdürlüğünün görevleri MADDE 6: g) İlgili kurumlarla birlikte tatbikatlar planlamak ve uygulamak,

17 6331 SAYILI İSG KANUNU nda ACİL DURUM DÜZENLEMELERİ

18 Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım MADDE 11- (1) İşveren; a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek acil durumları önceden değerlendirerek, çalışanları ve çalışma çevresini etkilemesi mümkün ve muhtemel acil durumları belirler ve bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır. b) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar, acil durum planlarını hazırlar.

19 b)acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda kişiyi görevlendirir, araç ve gereçleri sağlayarak eğitim ve tatbikatları yaptırır ve ekiplerin her zaman hazır bulunmalarını sağlar.

20 c) Özellikle ; ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar.

21 ACİL DURUM ORTAYA ÇIKTIĞINDA, TEHLİKE İLETİŞİMİNE GEÇİLİR: BİRİMLER ve BÖLÜMLER ARASINDA TANIMLANAN İLETİŞİM KANALLARI (TELEFON/TELSİZ vb.) KULLANILARAK ALINAN HASARIN ŞİDDETİ VE YARALANMA DURUMLARI KONUSUNDA BİLGİ PAYLAŞIMI YAPILIR VE ACİL DURUMA EN UYGUN SENARYOYA GÖRE, ACİL DURUM YÖNETİMİNE BAŞLANIR,

22 ACİL DURUM ORTAYA ÇIKTIĞINDA, TEHLİKE İLETİŞİMİNE GEÇİLİR: İŞYERİNDE; ORTAYA ÇIKAN HASARIN ŞİDDETİ VE YARALANMA DURUMLARININ YÜKSEKLİĞİNİN TESBİTİ; MEVCUT KANSEROJEN,ZEHİRLİ, PARLAYICI ve PATLAYICI MALZEME DEPOLARININ BÜTÜNLÜĞÜNÜN BOZULMASI ve MESKÛN ALANLARA ULAŞABİLECEK BÜYÜKLÜKTE SERPİNTİ VE YAYILMA OLUŞMASI HALLERİNDE; ACİLEN YEREL OTORİTE VE BASIN KURULUŞLARINA İLETİŞİM KANALLARI KULLANILARAK BİLGİ VE UYARILAR AKTARILIR.

23 23

24 ANTALYADA TÜM ACİL ÇAĞRILARI 112 ACİL ÇAĞRI NUMARASI İLE YAPILABİLMEKTEDİR.

25 ACİL DURUMDA YALNIZ İLETİŞİMİN KURULABİLMESİ DEĞİL, SAĞLIKLI YAPILABİLMESİ DE ÖNEMLİDİR. HATALI YÖNLENDİRME VEYA ACİL DURUMUN BOYUTLARININ YANLIŞ TAYİNİ, ÖLÜMCÜL SONUÇ VEREBİLİR.

26 Tahliye MADDE 12- (1) Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda işveren; a)çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve çalışanlara gerekli talimatları verir. b)durumun devam etmesi halinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez.

27 (2) İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar. Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz.

28 İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK 18 Haziran 2013 SALI / Sayı : 28681

29 İşverenin yükümlülükleri MADDE 5 (1) İşverenin acil durumlara ilişkin yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir: a) Çalışma ortamı, kullanılan maddeler, iş ekipmanı ile çevre şartlarını dikkate alarak meydana gelebilecek ve çalışan ile çalışma çevresini etkileyecek acil durumları önceden değerlendirerek muhtemel acil durumları belirler. b) Acil durumların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirleri alır. c) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere gerekli ölçüm ve değerlendirmeleri yapar. ç) Acil durum planlarını hazırlar ve tatbikatların yapılmasını sağlar. d) Acil durumlarla mücadele için işyerinin büyüklüğü ve taşıdığı özel tehlikeler, yapılan işin niteliği, çalışan sayısı ile işyerinde bulunan diğer kişileri dikkate alarak; önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda uygun donanıma sahip ve bu konularda eğitimli yeterli sayıda çalışanı görevlendirir ve her zaman hazır bulunmalarını sağlar.

30 e) Özellikle ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında, işyeri dışındaki kuruluşlarla irtibatı sağlayacak gerekli düzenlemeleri yapar. f) Acil durumlarda enerji kaynaklarının ve tehlike yaratabilecek sistemlerin olumsuz durumlar yaratmayacak ve koruyucu sistemleri etkilemeyecek şekilde devre dışı bırakılması ile ilgili gerekli düzenlemeleri yapar. g) Varsa alt işveren ve geçici iş ilişkisi kurulan işverenin çalışanları ile müşteri ve ziyaretçi gibi işyerinde bulunan diğer kişileri acil durumlar konusunda bilgilendirir. (2) Acil durumlarla ilgili özel görevlendirilen çalışanların sorumlulukları işverenlerin konuya ilişkin yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.

31 Çalışanların yükümlülük ve sorumlulukları MADDE 6 (1) Çalışanların acil durumlarla ilgili yükümlülükleri aşağıda belirtilmiştir: a) Acil durum planında belirtilen hususlar dahilinde alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlere uymak. b) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda kendileri ve diğer kişilerin sağlık ve güvenliğini tehlikeye düşürecek acil durum ile karşılaştıklarında; hemen en yakın amirine, acil durumla ilgili görevlendirilen sorumluya veya çalışan temsilcisine haber vermek. c) Acil durumun giderilmesi için, işveren ile işyeri dışındaki ilgili kuruluşlardan olay yerine intikal eden ekiplerin talimatlarına uymak. ç) Acil durumlar sırasında kendisinin ve çalışma arkadaşlarının hayatını tehlikeye düşürmeyecek şekilde davranmak. (2) İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik donanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar. Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz.

32 Acil Durum Planının Hazırlanması Acil durum planı MADDE 7 (1) Acil durum planı, tüm işyerleri için tasarım veya kuruluş aşamasından başlamak üzere; acil durumların belirlenmesi, bunların olumsuz etkilerini önleyici ve sınırlandırıcı tedbirlerin alınması, görevlendirilecek kişilerin belirlenmesi, acil durum müdahale ve tahliye yöntemlerinin oluşturulması, dokümantasyon, tatbikat ve acil durum planının yenilenmesi aşamaları izlenerek hazırlanır.

33 Acil durumların belirlenmesi MADDE 8 (1) İşyerinde meydana gelebilecek acil durumlar aşağıdaki hususlar dikkate alınarak belirlenir: a) Risk değerlendirmesi sonuçları. b) Yangın, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım ve patlama ihtimali. c) İlk yardım ve tahliye gerektirecek olaylar. ç) Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali. d) Sabotaj ihtimali.

34 Önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler MADDE 9 (1) İşveren, belirlediği mümkün ve muhtemel acil durumların oluşturabileceği zararları önlemek ve daha büyük etkilerini sınırlandırmak üzere gerekli tedbirleri alır. (2) Acil durumların olumsuz etkilerinden korunmak üzere tedbirler belirlenirken gerekli olduğu durumda ölçüm ve değerlendirmeler yapılır. (3) Alınacak tedbirler, risklerden korunma ilkelerine uygun olur ve toplu korumayı esas alır.

35 Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri MADDE 10 (1)İşverence acil durumların meydana gelmesi halinde uyarı verme, arama, kurtarma, tahliye, haberleşme, ilk yardım ve yangınla mücadele gibi uygulanması gereken acil durum müdahale yöntemleri belirlenir ve yazılı hale getirilir. (2) Tahliye sonrası, işyeri dâhilinde kalmış olabilecek çalışanların belirlenmesi için sayım da dâhil olmak üzere gerekli kontroller yapılır. (3) İşveren, işyerinde acil durumların meydana gelmesi halinde çalışanların bu durumun olumsuz etkilerinden korunması için bulundukları yerden güvenli bir yere gidebilmeleri amacıyla izlenebilecek uygun tahliye düzenlemelerini acil durum planında belirtir ve çalışanlara önceden gerekli talimatları verir.

36 (4) İşyerlerinde yaşlı, engelli, gebe veya kreş var ise çocuklara tahliye esnasında refakat edilmesi için tedbirler alınır. (5) Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri oluşturulurken 27/11/2007 tarihli ve 2007/12937 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri dikkate alınır. (6) Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri oluşturulurken çalışanlar dışında müşteri, ziyaretçi gibi işyerinde bulunması muhtemel diğer kişiler de göz önünde bulundurulur.

37 Madde: 11 - ACİL DURUM PERSONELİ

38 Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişidir. çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 30 çalışana bir kişi, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 40 çalışana bir kişi, az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde 50 çalışana bir kişi; a) Arama, kurtarma ve tahliye, b) Yangınla mücadele, konularının her biri için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirilir. İşyerinde bunları aşan sayılarda çalışanın bulunması halinde, tehlike sınıfına göre her 30, 40 ve 50 ye kadar çalışan için birer destek elemanı daha görevlendirir. 10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde bir kişi görevlendirilmesi yeterlidir.

39 (2) İşveren, ilkyardım konusunda 22/5/2002 tarihli ve sayılı Resmî Gazete de yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirir. (3) Her konu için birden fazla çalışanın görevlendirilmesi gereken işyerlerinde bu çalışanlar konularına göre ekipler halinde koordineli olarak görev yapar. Her ekipte bir ekip başı bulunur. (4) İşveren tarafından acil durumlarda ekipler arası gerekli koordinasyonu sağlamak üzere çalışanları arasından bir sorumlu görevlendirilir.

40 İşyerlerinde Görevlendirilecek Destek Elemanı Sayısı İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK İşyeri Tehlike Sınıfı Destek Elemanı Az Çok Tehlikeli Tehlikeli Tehlikeli * kurtarma** Arama ve tahliye**her 10 çalışana 1 kişi her 50 çalışana 1 kişi her 40 çalışana 1 kişi BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK 50 kişiden fazla insan bulunan her türlü binada toplam en az Kurtarma ekibi her 30 çalışana 1 kişi Koruma (Arama ve tahliye) ekibi en az 3 kişi en az 2 kişi Yangınla mücadele** İlk Yardım*** her 50 çalışana 1 kişi her 20 çalışana 1 kişi her 40 çalışana 1 kişi her 15 çalışana 1 kişi her 30 çalışana Söndürme ekibi 1 kişi her 10 çalışana İlk yardım ekibi 1 kişi en az 3 kişi en az 2 kişi *10 dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde Arama, kurtarma ve tahliye, Yangınla mücadele yükümlülüğü yerine getirmek üzere bir kişi görevlendirilmesi yeterlidir. ** Birden fazla çalışanın görevlendirilmesi gereken işyerlerinde bu çalışanlar konularına göre ekipler halinde koordineli olarak görev yapar. Her ekipte bir ekip başı belirlenir. *** İlk Yardım Yönetmeliği

41 Ekiplerin Oluşturulması Söndürme Ekibi, Kurtarma Ekibi, Koruma Ekibi, İlkyardım Ekibi,

42 Söndürme ve kurtarma ekipleri en az 3'er, koruma ve ilk yardım ekipleri ise en az 2'şer kişiden oluşur. Kurumda sivil savunma servisleri kurulmuşsa; söz konusu ekiplerin görevleri, bu servislerce yürütülür. Her ekipte bir ekip başı bulunur. Ekip başı, aynı zamanda yönergeyi uygulamakla görevli amirin yardımcısıdır.

43 SÖNDÜRME EKİBİNİN GÖREVLERİ: Yangın haberi ulaştığında, yangın yerine gelerek yangının ne tür yangın olduğunu belirleyerek iş yerindeki yangın söndürme malzemelerini kullanarak yangını söndürmeye ve kontrol altına almaya çalışmak Yangın içerisinde kalmış herhangi bir canlı belirlediklerinde kurtarma ve tahliye ekibine bildirerek kurtarılmasını sağlamak. Yangın çeşidine göre uygun söndürücüleri kullanmak.

44 İtfaiye ekibi geldikten sonra söndürme çalışmaları itfaiye ekibine bırakılır, yalnızca yardım istendiği durumlarda itfaiye ekibine yardımcı olunur. Yangın söndürüldükten sonra kullanılan yangın söndürme malzeme ve teçhizat düzenli bir şekilde toplanır, boşalan söndürme cihazları ve eksilen teçhizat belirlenerek operasyon sorumlusuna bildirilir.

45 KURTARMA EKİBİNİN GÖREVLERİ En hızlı şekilde teçhizatları ile birlikte yangın yerine ulaşır ve yangın söndürme ekibinden alınacak bilgiler ışığında kurtarma ve tahliye çalışmalarına başlarlar. Kendi can güvenliklerini tehlikeye atmadan yangın içerisinde kalan canlılara gerekli teçhizatlarını kullanarak ulaşmaya çalışırlar.

46 Kurtardıkları canlıların ilk yardımı için ilk yardım müdahale bölgesine taşınması sağlarlar. Yangın içerisinde kurtarılması öncelikli (1. Derece) malzemeler ve eşyalar varsa bunların yangın dışına çıkarılması çalışmalarını yaparlar. İtfaiye ekibi geldikten sonra itfaiye ekibine tahliye kurtarma çalışmalarında yardımcı olurlar. Ekipte olanlar kendi can güvenliklerini kesinlikle tehlikeye atmamalıdırlar.

47 İLK YARDIM EKİBİNİN GÖREVLERİ: 1. Kurtarma ve tahliye ekibi tarafından yangından zarar görmüş olarak kurtarılan insanlara gereken ilk yardım müdahalesini yaparak durumuna göre en seri şekilde en yakın sağlık merkezine gönderilmelerini sağlar. 2. Yangın yerine gelecek olan ambulansa, ilkyardım ekibi yardımcı olur.

48 KORUMA EKİBİNİN GÖREVLERİ : Yangın çıktığını öğrenir öğrenmez ekip komutanı yangını itfaiyeye ve ilgili kişilere en kısa zamanda telefonla haber verecektir. İtfaiyeye yangın yerini tam adresini çıkış saatini ve yangının türünü bildirecektir. Yangın bölgesinin çevresini güvenlik şeritleriyle çevirecek ve ilgisiz şahısların yangın bölgesine girmesini engelleyecektir. Bu şahıslar kötü niyetli olabilirler, ya da bilgisizlikleri ve tecrübesizlikleri nedeniyle yangından zarar görebilirler.

49 Gelecek itfaiye ve ambulans araçlarına yardımcı olmak amacıyla güzergah üzerindeki araçların ve diğer engellerin kaldırılmasını sağlayarak yol gösterirler. Yangın söndürüldükten sonra da çevre güvenlik önlemlerini sürdürerek yangın yerinin temizlenmesini sağlarlar ve diğer ekiplerle birlikte yangının çıktığı yer, çıkış nedeni, yangın söndürme çalışmaları, yangın sonrası maddi hasar ve diğer kayıplarla ilgili bir rapor hazırlar.

50 ALAN SORUMLULARI ve ARAMA ve KURTARMA EKİP LİDERLERİ: * FABRİKA ve TESİSLERDE ÜRETİM-DESTEK-DEPOLAMA, * BİNALARDA KAT/DAİRE, * OKULLARDA SINIF, * HASTANELERDE KLİNİK, *... Vb GÜN 24 SAAT GEÇERLİ OLACAK ALAN SORUMLULARI ve ARAMA ve KURTARMA EKİP LİDERLERİ GÖREVLENDİRME ÇİZELGELERİ HAZIRLANMALI,SÜREKLİ GÜNCEL TUTULMALI VE DÖKÜMANTE EDİLMELİ,BELGELENDİRİLMELİDİR.

51 ALAN SORUMLULARI GÖREVLENDİRME ÇİZELGELERİ

52 Dokümantasyon MADDE 12 (1) Acil durum planı asgarî aşağıdaki hususları kapsayacak şekilde dokümante edilir:acil DURUM PLANI.doc a) İşyerinin unvanı, adresi ve işverenin adı. b) Hazırlayanların adı, soyadı ve unvanı. c) Hazırlandığı tarih ve geçerlilik tarihi. ç) Belirlenen acil durumlar. d) Alınan önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler. e) Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri.

53 ACİL DURUM KROKİSİ: Aşağıdaki unsurları içeren işyerini veya işyerinin bölümlerini gösteren kroki bina içinde kolayca görülebilecek yerlerde asılı olarak bulundurulur. 1) Yangın söndürme amaçlı kullanılacaklar da dâhil olmak üzere acil durum ekipmanlarının bulunduğu yerler. 2) İlkyardım malzemelerinin bulunduğu yerler. 3) Kaçış yolları, toplanma yerleri ve bulunması halinde uyarı sistemlerinin de yer aldığı tahliye planı. 4) Görevlendirilen çalışanların ve varsa yedeklerinin adı, soyadı, unvanı, sorumluluk alanı ve iletişim bilgileri. 5) İlk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele konularında işyeri dışındaki kuruluşların irtibat numaraları.

54 ACİL DURUM TAHLİYE PLANI

55 ACİL DURUM MEYDANA GELDİĞİNDE; ÇALIŞAN, MÜTEAHHİT PERSONELİ, STAJYER ÖĞRENCİ ve ZİYARETÇİ LERİN FABRİKA,TESİS ve BİNA DIŞINDA TOPLANACAĞI ALANLAR TAYİN EDİLİR.

56 Tatbikat MADDE 13 Hazırlanan acil durum planının uygulama adımlarının düzenli olarak takip edilebilmesi ve uygulanabilirliğinden emin olmak için işyerlerinde yılda en az bir defa olmak üzere ACİL DURUM TATBİKATI yapılır ve tatbikat raporu hazırlanır. Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanlarındaki işyerlerinde tatbikatlar yönetimin koordinasyonu ile yürütülür.

57 FABRİKADA HANGİ TİP VEYA GRUPLAMADA ACİL DURUM TATBİKATI YAPILACAĞINA, *YANGIN, *PARLAYICI/PATLAYICI/ZEHİRLİ GAZ KAÇAĞI, *SIVI KİMYASAL PATLAMA VE PARLAMASI, *ZEHİRLİ KİMYASALLARIN ÇEVREYE SALINMASI/DÖKÜLMESI * DEPREM, * SEL VEYA SU BASKINI, * TERÖR SALDIRISI. YÖNETİMCE KARAR VERİLİR VE BU TİP VEYA GRUPLAMALAR İÇİN GELİŞTİRİLECEK KARŞI ÖNLEMLERE TEMEL OLUŞTURACAK ACİL DURUM SENARYOLARI HAZIRLANIR.

58 ACİL DURUM ALAN SORUMLULARININ EĞİTİMİ-TATBİKAT YILDA EN AZ BİR KEZ, VARDİYALI ÇALIŞMADA, TERCİHAN HER VARDİYADA, SİREN VE HOPARLÖR SİSTEMİYLE ALARM VERİLEREK PERSONELİN ACİL DURUM TATBİKATI NA BAŞLAMASI SAĞLANIR,

59 ACİL DURUM TATBİKATI NDA ALAN SORUMLULARI TOPLANMA BÖLGELERİNDE SORUMLULUK ALANLARINDAKİ PERSONELİN FABRİKA ve TESİSTEN ÇIKIP ÇIKAMADIK- LARINI VEYA DİĞER TOPLANMA BÖLGELERİNE ULAŞIP ULAŞAMADIKLARINI ÇEKLİST LER VE TELSİZ vb. GİBİ İLETİŞİM İMKANLARIYLA TESBİT EDER.

60 FABRİKA ve TESİSTEN ÇIKAMAYAN VE DİĞER TOPLANMA BÖLGELERİNE ULAŞAMAYAN PERSONEL, MÜT. PERSONELİ, STJ ÖĞRENCİ, ZİYARETÇİ LERİN ADEDİ ve KİMLİĞİ; (KRİZ)KONTROL MERKEZİ TARAFINDAN ARAMA ve KURTARMA EKİP LİDERLERİ NE BİLDİRİLİR,

61 (KRİZ)KONTROL MERKEZİ TARAFINDAN UYARILAN ARAMA ve KURTARMA EKİP LİDERLERİ, EKİPLERİYLE BİRLİKTE, SORUMLULUK BÖLGELERİNDE KAYIP OLDUKLARI BİLDİRİLEN PERSONEL, MÜT.PERSONELİ, STJ ÖĞRENCİ ve ZİYARETÇİ LERİ ARAR,

62 ÖZEL EĞİTİMLİ GÖNÜLLÜ ŞİRKET ve KURUM PERSONELİNDEN OLUŞAN ARAMA ve KURTARMA EKİPLERİ KAYIP PERSONELİ BULUR, GEREKTİĞİNDE İLK YARDIMI TAKİBEN, SAĞLIK MERKEZİNE VEYA ACİL DURUM SAĞLIK MERKEZİNE GÖNDERİR,

63 HER TATBİKATTA KRİTİK ALANLAR BAŞTA OLMAK ÜZERE, BİNA ve TESİS BOŞALTMA ZAMANLARI, İNSAN ÇIKIŞ- LARINI ENGELLEYEN MALZEME, İŞ MAKİNASI, VB FAKTÖRLERİYLE, TU- TULAN ZAMAN, PERFORMANS KAYDI İÇİN RAPORLANIR. AYRICA; ARAMA KURTARMA TİM CEVAPLAMA ZAMANLARI KAYDEDİLEREK PERFORMANSLARI DEĞERLENDİRİLİR. BU RAPORLAR OLASI ACİL DURUM PLANININ PERFORMANSI, İYİLEŞTİRMEYE AÇIK ALANLARI HAKKINDA BİLGİ SAĞLAR.

64 BU YÖNTEMLE; ACİL DURUM DESTEK SİSTEMLERİNİN PERFORMANSI VE GÜVENİLİRLİĞİ SINANIR, ACİL DURUM TATBİKATLARINDA, ÇOKLU TEHLİKE SENARYOLARI- NIN UYGULANMASI YARARLIDIR: ÖRNEĞİN: DEPREM + ENERJİ KESİLMESİ+GAZ KAÇAĞI +YANGIN BAŞLANGICI!

65 ASLİ GÖREVİ FARKLI OLAN ÇALIŞANLARIN YANGIN SÖNDÜRME GİBİ ACİL DURUM YETERLİLİKLERİ DE TEST EDİLİR, - Tatbikat.mp4 ACİL DURUM TATBİKATLARI ÇALIŞANLARIN, TEORİK EĞİTİME EK OLARAK, ACİL DURUMDA YAPACAKLARI ETKİNLİKLER HAKKINDA UYGULAMALI EĞİTİM SAĞLAR,

66 Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitim MADDE 15 (1) Tüm çalışanlar acil durum planları ile arama, kurtarma ve tahliye, yangınla mücadele, ilkyardım konularında görevlendirilen kişiler hakkında bilgilendirilir. (2) İşe yeni alınan çalışana, iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilave olarak acil durum planları ile ilgili bilgilendirme yapılır. (3) Acil durum konularıyla ilgili özel olarak görevlendirilenler, yürütecekleri faaliyetler ile ilgili özel olarak eğitilir. 11 inci maddenin birinci fıkrası uyarınca görevlendirilen çalışanlara, eğitimlerin işyerinde iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi tarafından verilmesi halinde, bu durum işveren ile eğitim verenlerce imzalanarak belgelendirilir.

67 Acil durum planının yenilenmesi Acil durum planları; tehlike sınıfına göre; Çok tehlikeli işyerlerinde iki, Tehlikeli işyerlerinde dört, Az tehlikeli işyerlerinde altı, yılda bir yenilenir.

68 Birden fazla işveren olması durumunda acil durum planları MADDE 17 (1) Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması durumunda, yürütülen işler için diğer işverenlerin yürüttüğü işler de göz önünde bulundurularak acil durum planı işverenlerce ortaklaşa hazırlanır. (2) Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya sitelerinin işyerlerince hazırlanan acil durum planlarının koordinasyonu yönetim tarafından yürütülür.

69 Asıl işveren ve alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde acil durum planları MADDE 18 (1) Bir işyerinde bir veya daha fazla alt işveren bulunması halinde acil durum planlarının hazırlanması konusunda işyerinin bütünü için asıl işveren, kendi çalışma alanı ve yaptıkları işler ile sınırlı olmak üzere alt işverenler sorumludur.

70 Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik: * İşveren, işyerindeki tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanacak kaza, olay ve acil durumlarda yapılacak işleri önceden belirleyen bir acil eylem planı hazırlamak ve planın gerektirdiği düzenlemeleri yapmakla yükümlüdür. İşyerinde belli aralıklarla acil eylem planı ile ilgili uygulamalı eğitim ve tatbikat yapılacak ve uygun ilkyardım imkanları sağlanacaktır.

71 ACİL DURUM DONANIMI ACİL DURUM DONANIMI, MÜDAHALE EDİLECEK ACİL DURUMUN İÇERDİĞİ TEHLİKELERDEN KORUNMA GEREĞİNE GÖRE DEĞİŞKENLİK GÖSTERİR, BU NEDENLE TEMEL YANGIN SÖNDÜRME EKİPMANI HARİCİNDE, ARAMA KURTARMA TİMLERİ DONANIMI FARKLI OLABİLİR,

72 BAKANLIK, MÜSTEŞARLIK, GENEL MÜDÜRLÜK VE MÜSTAKİL BAŞKANLIK, ÖNEMLİ TESİSLER İLE UMUMA AÇIK KAMU BİNALARINDA BULUNDURULMASI ZORUNLU ARAÇ, GEREÇ VE MALZEME LİSTESİ 1- Megafon 2- Yangın İhbar Telefonu 3- Bekçi Kontrol Saati 4- Pilli veya Akülü El Feneri 5- İlkyardım Çantası (İçinde Gazlı Bez, Pamuk, Sargı Bezi, Oksijenli Su, Yanık Kremi, Atel, Turnike Lastiği, Flaster ve Makas bulunur.) 6- Solunum Cihazı 7- Sedye 8- Battaniye 9- Yanmaz Elbise 10- Oksijen Tüpü Maske 11- Gaz Maskesi (Filtreleri ile birlikte) 12- Çizme 13- Eldiven 14- Baret 15- Liberatör 16- Yağmurluk 17- Emniyet Kemeri 18- Geçme Merdiven 19- Madeni Sürmeli Merdiven (En Az 9 m lik) 20- Atlama Çarşafı 21- Havalı Atlama Yastığı 22- Manika (Kurtarma Tüneli) 23- Balyoz 24- Kazma 25- Kürek 26- Balta 27- Kanca 28- Manivela Demiri 29- Küskü Demiri 30- Keski 31- Demir Testeresi 32- Ağaç Testeresi 33- Kova 34- Su Varili 35- Yangın Söndürme Cihazı (muhtelif cins ve büyüklükte) 36- Lans 37- Rekor 38- Motopomp 39- Köpük Jeneratörü ve Lansı 40- Hidrant Anahtarı 41- Doğalgaz Anahtarı 42- Boru Anahtarı 43- İzoleli Pense 44- Kontrol Kalemi m lik Halat 46- Hortum ve İp Makarası 47- Torba-Çuval 48- Jeneratör 49- Beton-Demir Kesme Makinesi 50- Ağaç Kesme Makinesi

73 * BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALAR

74 1974 -İNGİLTERE Siklohekzan oksidasyonu yapan bir fabrikada patlama kişi hayatını kaybetti. Tesis ve çevresinde geniş tahribat oldu.

75 SEVESO 'da İtalya Seveso'da bir fabrikadaki patlamada 1.3 kg tetra kloro dibenzo dioksin ortama yayıldı. Tesis Yakınındaki hayvan ve bitkilerin hepsi öldü.

76 MEXICO CITY 1984 Doğal gaz patlaması 500 kişinin ölmesine ve 4000 kişinin de yaralanmasına neden oldu

77 Akaryakıt tanklarında çıkan yangın günlerce sürdü. Çevredeki yerleşim alanlarını da tehdit etti... TÜPRAŞ 1999

78 TOULOUSE de Toulouse da gübre tesisi patlaması sonucu standart dışı amonyum nitrat deposu ciddi ölçekli zarara neden oldu...

79 ATAŞ 2004 Mersin de Anadolu Tasfiyehanesi A.Ş. de (ATAŞ Rafinerisi) 102 numaralı tankta 25 Temmuz Pazar günü çıkan yangın 29 saatte söndürülebildi. ACİLDURUM\büyükkazaenvanteri.doc

80 MEVZUAT Tehlikeli maddelerle ilgili büyük kaza risklerinin kontrolüne ilişkin; 96/82/EC sayılı ve 9 Aralık 1996 tarihli AVRUPA BİRLİĞİ KONSEYİ DİREKTİFİ (SEVESO II ) Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik ( / Resmi Gazete )

81 BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ: AB SEVESO DİREKTİFİ 10 EKİM1976

82 SEVESO DİREKTİFİ Avrupa Birliği Konseyi tarafından ; 1976 yılında İtalya, Seveso da meydana gelen ciddi sanayi kazasından sonra, sanayi kuruluşlarında kaza oluşumunu önlemeye yönelik bir Direktife (82/501/EEC) karar verilmiştir. SevesoTurkce.doc

83 Bu direktif dikkate alınarak ( ) tarihinde BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN ÖNLENMESİ VR ETKİLERİNİN AZALTILMASI HAKKINDA YÖNETMELİK yayınlanmıştır. Yonetmelik.docx Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı müştereken yürütür.

84 BÜYÜK ENDÜSTRİYEL KAZALARIN KONTROLÜ HAKKINDA YÖNETMELİK e göre Büyük endüstriyel kaza: Herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve kuruluş içinde veya dışında çevre ve/veya insan sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük bir yayılım, yangın veya patlama olayıdır.

85 İşletmecinin yükümlülüğü : İşletmeci, büyük kazaları önlemek ve önlenemediği durumlarda bunların etkilerini çevre ve insanlara en az zarar verecek şekilde sınırlamak için gerekli tüm tedbirleri almakla yükümlüdür.

86 KAZANIN BİLDİRİLME ZORUNLULUĞU İşletmeci: Belediye ve mücavir alanları içinde yer alan kuruluşlar için Belediye, Mücavir alanların dışında kalan kuruluşlar için il özel idaresi başta olmak üzere, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığını, Çevre ve Orman Bakanlığını ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığını bu kazadan derhal haberdar eder

87 İşletmeci: Sayılan kurumlara kaza ile ilgili aşağıdaki bilgileri sağlar: 1) Kazanın oluşumu ve gelişim seyri, 2) İlgili tehlikeli maddeler ve miktarları, 3) Kazanın insan ve çevre üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi için gerekli olan mevcut veriler, 4) Alınan acil durum önlemleri.

88 ENDÜSTRİYEL KAZALARI BİLDİRME / RAPOR ETME FORMU ( Başlangıçkısmı ) Ülke İsmi: Kaza No: Taşımacılık Sabit Tesis /Müessese Form Düzenleme Tarihi: Formu Düzenleyenin Adı Soyadı: Kurum Adı: Telefon Numarası Faks Numarası Kaza İçin İletişimi Sağlayanın Adı Soyadı: Kaza Başlangıç Tarihi: Kaza Başlangıç Saati: Kazanın Yeri: İl/İlçe/Bölge Adı: Kazaya Uğrayan Şirket/Kurum/Müessese Adı: Adresi: Devamı... ACİLDURUM\endkazabildirimformu.doc

89 İstisnalar Bu Yönetmelik; a) Askerî kuruluş, tesis ve depolara, b) İyonlaştırıcı radyasyon faaliyetlerine, c) Ek I Bölüm 1 ve Bölüm 2 de belirtilen miktarda ve cinste tehlikeli madde bulundursalar dahi; 1) Tehlikeli maddelerin; karayolu, demiryolu, kıta içi suyolu, deniz veya hava yoluyla taşınması ve bunların taşınması sırasında bu Yönetmelikle kapsanan kuruluşların dışında ara geçici depolanmasına, 2) Tehlikeli maddelerin tesis sınırları dışında, pompalama istasyonları da dahil bir boru hattıyla taşınmasına, ç) Maden çıkartma endüstrilerinin madenlerdeki ve taş ocaklarındaki veya sondaj kuyuları vasıtasıyla minerallerin aranması, çıkarılması ve işlenmesi ile ilgili faaliyetlere, d) Denizdeki maden çıkarma endüstrilerinin; hidrokarbon içeren minerallerin aranması, çıkarılması ve işlenmesi ile ilgili faaliyetlere, e) Özellikle minerallerin kimyasal ve ısıl işlemleri esnasında kullanılan, Ek I de tanımlanan tehlikeli maddeleri içeren atık havuzları ve barajları da dahil olmak üzere faaliyetteki atık tasfiye tesisleri hariç, düzenli depolama sahalarına uygulanmaz.

90 Alt seviyeli kuruluş: Ek I, Bölüm 1 ve Bölüm 2 de verilen tehlikeli madde listelerinde, Kolon 2 deki eşik değerlere eşit veya üzerinde, ancak Kolon 3 teki değerlerin altındaki miktarlarda tehlikeli madde bulunduran kuruluştur.ek I.docx Büyük kaza önleme politika belgesi: Alt seviyeli kuruluşların işletmecileri, büyük kazaların önlenmesi ile ilgili politikasını belirten bir büyük kaza önleme politikası belgesini, hazırlar ve bunu muhafaza eder. Bu politika, uygun araçlar, yapılar ve yönetim sistemleri kullanılarak, çevre ve insanlar için yüksek seviyede bir koruma sağlayacak şekilde belirlenir. Büyük kaza önleme politikası belgesi hazırlanırken Ek III te belirtilen ilkeler dikkate alınır.ek ııı.docx

91 Üst seviyeli kuruluş: Ek I, Bölüm 1 ve Bölüm 2 de verilen tehlikeli madde listelerinde, Kolon 3 teki eşik değerlere eşit veya üzerindeki miktarlarda tehlikeli madde bulunduran kuruluştur. Güvenlik raporu Üst seviyeli bir kuruluşun işletmecisi, asgari olarak Ek II nin 1 inci ve 2 nci maddesinde belirtilen bilgileri içermek kaydıyla bir güvenlik raporu hazırlar veya hazırlatır. Bu rapor beş yılda bir güncellenir. Ek II.docx