ORGANİK TABANLI GÜNEŞ HÜCRELERİNİN YAPISAL VE FOTOVOLTAİK ÖZELLİKLERİNİN TANIMLANMASI

Transkript

1 ORGANİK TABANLI GÜNEŞ HÜCRELERİNİN YAPISAL VE FOTOVOLTAİK ÖZELLİKLERİNİN TANIMLANMASI Öğr.Grv.Canan AKAY 1 Prof. Dr. Osman YILDIRIM 2 1 İstanbul Üniversitesi Türkiye 2 İstanbul AREL Üniversitesi Türkiye ÖZET Her geçen gün enerjiye duyulan ihtiyacın artması ile fosil kökenli enerji kaynakları hızla azalmaktadır. Dolayısıyla yenilenebilir enerji kaynaklarına olan talep de günden güne artış göstermektedir. Ayrıca güneş panellerinin gürültüsüz olması, toksik olmaması ve bunun yanı sıra sera gazı yayımı olmaması ve bakım gerektirmemesi gibi avantajlar tercih edilme sebeplerindendir. Enerji ihtiyacının ucuz ve kolay üretilebilmesi konusunda yapılan araştırmalarda organik güneş hücreleri dikkatleri üzerine çekmeyi başarmış ve bu hücre tipleri üzerindeki çalışmalar son yıllarda hız kazanmıştır. Bu çalışmada fotovoltaik hücre teknolojisinden bahsedilerek,, organik güneş hücrelerinin fotovoltaik hücre teknolojisindeki yeri ve önemi üzerinde durulmuştur. Ayrıca organik hücre teknolojisinin diğer fotovoltaik teknolojilere oranla daha düşük maliyetle elde edildiği bilgisine yer verilmiştir. Bunun yanı sıra son dönemde büyük ilgi gören organik güneş hücrelerinin yapısal ve fotovoltaik özellikleri üzerinde durularak, sağladıkları avantajlara ve üretimleri esnasında karşılaşılan sorunlara değinilmiştir. 1.GİRİŞ Güneş enerjisi sonsuz bir enerji kaynağı olmasının yanı sıra elektrik enerjisinin elde edilmesinde doğadaki enerji çevrimi için en uygun bir yoldur. Güneş hücrelerinin bir araya gelmesiyle elde edilen güneş pilleri ile elektrik enerjisi son kullanıcıların yakınında üretilebilmekte bu sayede taşıma kayıpları ve masrafları ortadan kalkmaktadır. Güneş hücreleri ile enerji eldesi gürültüsüz, toksik olmayan, bakım gerektirmeyen bir teknolojidir. Organik güneş hücreleri ise son yıllarda rağbet gören bir güneş hücresi çeşididir. Organik güneş hücrelerinin inorganik güneş hücrelerine nazaran kolay üretilebilir olması ayrıca düşük maliyetli ve esnek yapısı sayesinde geniş kullanım alanına sahip olması gibi avantajlar son yıllarda bu hücre tipi üzerinde araştırmaların yoğunlaşmasına sebep olmuştur. Akman vd.(2013) çalışmalarında organik güneş pillerinin, mevcut güneş pilleri içindeki yeri ve öneminden bahsederek,organik güneş pillerinin çalışma prensibini ve yapısına göre organik güneş pillerini incelemişlerdir.

2 Güneş vd.(2007) gerçekleştirmiş oldukları çalışmada konjüge polimer tabanlı organik solar hücrelerinin hazırlanma teknikleri ve çalışma prensiplerini incelemişlerdir.ayrıca organik fotovoltaik aygıtların mimari yapılarını inceleyerek, akım gerilim eğrileri ve kararlılık durumlarını incelemişlerdir.bunun yanısıra konjüge polimer olarak isimlendirilen fullerene tabanlı solar hücre yapılarını incelemişlerdir. Zafer (2006) tez çalışmasında, organik boya esaslı nano-kristal yapılı incefilm güneş pillerinde ve organik güneş pillerinde (plastik güneş pillerinde) kullanılabilecek yeni perilen türevi organik boyaların ve rutenyum bipiridil türevi organometalik boyaların elektrokimyasal ve fotovoltaik özellikleri incelemiştir. Bu çalışmada ise öncelikli olarak fotovoltaik hücre teknolojilerinden bahsedilerek üretimleri sırasında kullanılan malzeme türlerine göre ve teknolojik gelişimlerine göre nasıl sınıflandırıldıklarına değinilmiştir. Bununla beraber organik güneş hücrelerinin fotovoltaik hücre teknolojisindeki yeri ve öneminden bahsedilmiştir. Ayrıca organik hücre çeşitlerini oluşturan organik boya tabanlı güneş hücreleri ile yarıiletken polimer tabanlı organik güneş hücrelerinin yapısal özellikleri, çalışma prensibleri ve fotovoltaik özellikleri anlatılmıştır. Bunların yanı sıra organik hücrelerin sağladıkları avantaj ve dezavantajlar hakkında bilgi verilmiştir. 2.FOTOVOLTAİK HÜCRE TEKNOLOJİLERİ Tek bir güneş hücresinden elde edilen verim oldukça düşük olduğundan fotovoltaik güneş panelleri güneş hücrelerinin bir araya gelmesiyle elde edilmekte, güneş ışığını doğrudan elektrik enerjisine dönüştürmektedirler. Dolayısıyla güneş panellerinin en küçük yapı taşı olan güneş hücrelerinin yapısal ve fotovoltaik özellikleri güneş panellerinden elde edilen verim açısından büyük önem arzetmektedir. Fotovoltaik hücre tiplerini yapımında kullanılan malzeme türlerine göre aşağıdaki şekilde sınıflandırabiliriz (Sayın ve Koç 2011). I. Kristal Silisyum PV Hücreler Silisyum maddesi yarı iletken bir madde olup uzun ömürlü bir yapıya sahiptir.bu yapısı sayesinde kararlılığını, yapısal ve elektriksel özelliklerini uzun süre korumaktadır. Tek kristal, çok kristal ve ribbon silisyum kristal olmak üzere 3 farklı çeşidi bulunan silisyum hücreler en çok tercih edilen hücre çeşitleridir (Sarıtaş 1988). II. İnce Film Güneş Pilleri İnce film güneş hücreleri daha ucuz maliyetle üretilebilmekte ve verimleri %18 lere kadar çıkmaktadır. Fakat uzun süre kararlılığını koruyamamaktadır.

3 İnce film teknolojisinde kullanılan başlıca malzemeler amorf silisyum, kadmiyum tellür ve bakır indiyum-diselenid dir (Oktik 2001). III. Grup III-V Bileşik PV Hücreleri Periyodik tablonun üçüncü ve beşinci grubundan elementlerin bir araya gelmesiyle oluşan yarı iletken bileşiklerin soğurma özelliği çok yüksektir.verimleri %24 seviylerinde olmasına karşın maliyetleri çok yüksektir. Bu sebeple verimin maliyetten daha önemli olduğu kritik araştırmalarda tercih edilmektedir. (Oktik 2001). IV. Çok Eklemli (Tandem) PV Hücreler Güneş ışınımından maksimum seviyede faydalanmak için farklı spektrumları soğurabilen çeşitli malzemeler kullanılarak çok eklemli (tandem) PV hücreler elde edilmiştir. (Kazmerski 1997). Bu hücre tiplerinde en üst katmanda bulunan malzeme güneş ışınımından maksimum enerji soğurmaktadır.en üst katmanın yakalaymadığı spektrumdaki ışınımı ise bir alt katmandaki malzeme soğurmaktadır. V. Organik Güneş Hücreleri İnorganik güneş hücrelerinde verim her ne kadar yüksek olsa da üretim maliyetleri oldukça yüksektir.bu sebeple daha düşük maliyetlerle elde edilebilen organik güneş hücreleri üzerindeki çalışmalar son dönemlerde oldukça hız kazanmış ve buna bağlı olarak oaganik güneş hücrelerinin verimleri de gün geçtikçe artış göstermiştir.güneş hücresi yapımında kullanılan malzemeler iletken polimerleri,boyaları, pigmentleri ve sıvı kristalleri içermekle birlikte foto fiziksel özellikleri en iyi bilinenler iletken polimerlerdir. (Sariciftci ve Heeger 1992). Güneş hücrelerini kullanılan malzeme türlerine göre sınıflandırmanın yanı sıra fotovoltaik hücreleri teknolojik gelişimlerine göre de sınıflandırma yapmak mümkündür. Birinci Nesil (kristal silisyum, galyum arsenik güneş hücreleri) İkinci Nesil (ince filmler: CuInSe 2 (Bakır İndiyum Diselenid), CdTe (Kadmiyum Tellür), a-si (Amorf Silisyum) güneş hücreleri) Üçüncü Nesil (organik boya duyarlı güneş hücreleri, yarıiletken polimer yapılı organik güneş hücreleri) olmak üzere üç başlık altında inceleyebiliriz.

4 Bu bağlamda 3.nesil güneş hücreleri grubunda yer alan organik güneş hücrelerinin en düşük maliyetle elde edildiği Tablo 1 de görülmektedir (Akman vd. 2013). Tablo 2.1. Yapısına bağlı olarak 1 Watt güç için tasarlanan güneş pilleri için maliyet tablosu. Güneş Pisli Çeşidi Birinci Nesil İkinci Nesil Üçüncü Nesil Watt Başına Düşen Maliyet $ a $ b $ c (a Jozef vd., 1997; b James & Woodhouse; ckalowekamo & Baker, 2009) 3. ORGANİK GÜNEŞ HÜCRELERİ Organik güneş hücrelerinde verim henüz inorganik güneş hücreleriyle karşılaştıralacak seviyede olmasa da üretimi esnasında daha az toksik madde açığa çıkarması, modüllerin hafif ve esnek olması, maliyetlerinin düşük olması gibi avantajlarından dolayı geleceğin güneş hücreleri olarak görülmektedir. (Oktik 2001).Organik güneş hücrelerini yapımında kullanılan organik malzeme türüne göre sınıflandıracak olursak Organik Boya Duyarlı Güneş Hücreleri ve Yarı iletken Polimer Katkılı Organik Güneş Hücreleri şeklinde sınıflandırabiliriz.(akman vd.2013) 3.1.Organik Boya Tabanlı Güneş Hücreleri Organik boya duyarlı güneş pillerinin temelini oluşturan yapı Şekil 3.1 de görülmektedir.bu yapıda koruyucu tabaka olarak kullanılan cam katmanların altında elektron akışını sağlayan şeffaf iletken oksit (TCO) (transparent conductive oxide) yapıdaki elektrotlar bulunmaktadır.bu şeffaf elektrotlar kullanılan malzeme türlerine göre farklılık arzedebilmekte, (FTO) (Fluorine-doped Tin Oxide) ya da ITO (İndinium Tin Oxide) gibi malzemeler de organik boya duyarlı güneş hücrelerinde iletken elektrot olarak kullanılabilmektedir. Şekil 3.1 de alt kısımdaki gibi şeffaf iletken oksit (TCO) yapıdaki çalışma elektrodu nano kristal yapılı TiO2 ( titanyum dioksit) üzerine adsorblanmış şekildedir. Ayrıca organik yapıdaki boya molekülleri de TiO 2 yüzeyine tutturulmuş şekilde bulunmaktadır. (Hagfeldt & Gratzel, 1995; Akman vd.2013) Şekil 3.1 de üst kısımda bulunan şeffaf iletken oksit (TCO) ise, genellikle platin gibi ince bir tabaka katalizör ile kaplanarak karşıt elektrot görevi yapmaktadır. Organik boya duyarlı güneş pillerinin yapımında kullanılan ve büyük öneme sahip olan karşıt elektrot, dış devreden gelen elektronların tekrar redoks işlemini sağlayan elektrolit sıvısına iletilmesini sağlamaktır. Elektrolit sıvısı genellikle I3-/I- iyonları içermekte ve iki elektrotun arasına enjekte edilmektedir. Organik boya duyarlı güneş hücrelerinde elektronik iletkenliğin meydana gelmesine olanak sağlayan nanokristal yapıdaki TiO 2 tabaka çok önemlidir. TiO 2 yerine ZnO (çinko oksit) ve SnO2 (kalay oksit) gibi alternatif

5 oksitlerde kullanılabilmektedir.fakat TiO 2 maliyetinin düşük olması, elektriksel ve optiksel özelliklerinin uygun olması ve kolay elde edilebilir olması sebebiyle en çok tercih edilen malzemedir. Şekil 3.1. Organik Boya Esaslı Nano-kristal Yapılı TiO 2 Güneş Pilinin Yapısı Organik boya yapılı güneş hücrelerinin çalışma prensibi Şekil 3.2 de gösterilmektedir ( Organik boya nanokristal bir yapıya sahip olan titanyum oksit üzerinde adsorblanmış (tutturulmuş) şekilde bulunmakta ve ışığı soğurma özelliğine sahiptir. Çalışma sırasında öncelikle ışık organik yapıdaki boya tarafından soğurulmakta ve bu sayede uyarılmış hale geçmektedir.uyarılan boya molekülü bir elektronunu titanyum oksidin iletkenlik bandına aktarmakta ve aktarılan elektron titanyum oksitin sahip olduğu nanokristal yapıdaki ağ boyunca ilerleyerek şeffaf yapıdaki iletken elektroda gelmektedir.buradan ise iletken dış devre üzerinde ilerleyerek katalizörle kaplı karşıt elektroda gelmektedir.organik boya bir elektronunu titanyum oksitin iletkenlik bandına aktardığı için boya katyonları oluşmakta ve redoks çifti içeren elektrolit tarafından nötr hale indirgenmektedir.boya katyonlarını nötr hale indirgeyerek kendisi yükseltgenmiş duruma geçen elektrolit ise katalizörlerle kaplı şeffaf elektrota gelen elektron tarafından indirgenmektedir.bu şekilde organik boya esaslı güneş pilinin çalışması sırasında net yük her zaman sıfır olup kimyasal bir değişim meydana gelmemektedir.(zafer 2006)

6 Şekil 3.2. Organik boya esaslı güneş pilinin çalışma esası 3.2. Yarıiletken Polimer Tabanlı Organik Güneş Hücreleri Yarıiletken Polimerler Polimerler ucuz ve kolay üretilebilen malzemeler olup bunların yanısıra hafif ve yarıiletken malzemeler olarak bilinmektedirler. Polimer malzemelerdeki elektrik iletkenliğin metaller seviyesinde olmaması, hem konjugasyonun yüksek düzeyde iletkenliğe yeterli olmadığını hem de polimerlerin yarı iletken sınıfına dahil olduğunu göstermektedir. Polimerler ilk keşfedildiğinde bugün bilinen özelliğinin aksine elektriksel yalıtkanlığa sahip malzemeler olarak bilinmekteydi Fakat yapılan çalışmalar sonucunda uygun katkılandırma oranlarıyla yalıtkan olarak bilinen polimerler, konjuge polimerler olarak bilinen yarı iletken hale gelebilmektedirler. Polimerlerin iletkenlik özelliklerini iyileştirmek için, başlıca kimyasal ve elektrokimyasal yöntemlerle yarı iletken özellikte konjuge polimerler geliştirilmektedir Bununla bereber konjüge polimerlerden yükseltgenerek p-tipi polimer ve indirgenerek n-tipi polimer elde edilebilmektedir. Ayrıca yarıiletken özellikteki polimerlerin iletkenlik seviyeside polimer malzemenin yapısına göre farklılık göstermektedir.örneğin yarıiletken konjüge polimer olarak bilinen silicon ve germanyumun iletkenlik seviyeleri birbirnden farklıdır.bunların yanı sıra yarı iletken özellikteki polimerlerin hem maliyetlerinin düşük olması hemde ince film üretiminde kullanılması sebebiyle kullanım alanları gün geçtikçe genişlemektedir. Bunlara örnek olarak organik fotovoltaikhücreler (OPV), alan etkili transistör (FET), fotodiyot teknolojisi, lazer teknolojisi, yarıiletkençipler, entegre devreler, sensörler, LCD monitörler, bilgisayarlar ve çeşitli teknolojik aygıtlar verilebilir

7 Yarıiletken Polimer Tabanlı Organik Güneş Hücrelerinin Çalışma Prensibi Yarıiletken polimer yapılı organik güneş hücrelerinini akım akışının temel basamakları Şekil 3.3 de görülmektedir (Schilinsky vd. 2002).Bu temel basamaklar ışık soğurulması, yük (eksiton) ayrışması, yük taşınması ve yüklerin toplanmasıdır.öncelikle fotonun yarıiletken polimer malzeme tarafından soğurulmasıyla elektron-delik çiftleri (e -, h + ) oluşur.bu elektron-delik çiftleri eksiton olarak adlandırılır.oluşan elektron-delik çiftindeki elektron homo(highest occupied molecular orbital) en yüksek molekül orbital seviyesinden lowest unoccupied molecular orbital (LUMO) olarak adlandırılan en düşük enerji seviyesine çıkar. Daha sonra oluşan elektron-delik çiftleri (eksitonlar) birbirinden ayrılırlar. Bu yük ayrımının oluşabilmesi ve için elektriksel alana ihtiyaç vardır. Elektriksel alan ise simetrik olmayan iyonlaşma enerjisi veya organik güneş hücresinde kullanılan ITO (indinum tin oxide) ve Al (aliminyum) gibi elektrotların iş fonksiyonlarının farklılıklarından veya uygulanan potansiyel sebebi ile oluşan elektrik alanda sağlanır(akman vd.2013). Geri yük geçişini önlemek amacı ile elektron ve elektron boşlukları tercihen farklı malzemelerde veya fazlarda taşınmaktadır. Örneğin donör-akseptör hücrelerde, elektron iletkenliği iyi olan akseptör ve boşluk iletkenliği iyi olan donör malzeme kullanımı daha uygundur. Yüksek yük toplama verimliliği yani iyi bir performans için organik yarıiletken malzeme ile metal elektrot arasında herhangi bir enerji bariyeri olmaması gerekmektedir. Bazı durumlarda iki malzeme arasındaki enerji bariyerini gidermek için ilave bir malzeme daha kullanılması yük toplama verimliliğini arttırmaktadır (Zafer 2006). Şekil 3.3. Polimer Tabanlı Organik Güneş Hücrelerinde Yük Oluşumu ve Ayrışması

8 Polimer tabanlı organik güneş hücrelerini yapılarına göre sınıflandıracak olursak tek tabakalı fotovoltaik hücreler, iki katlı heteroeklem fotovoltaik hücreler ve hacim heteroeklem fotovoltaik hücreler olmak üzere üçe ayırabiliriz. i) Tek tabakalı organik güneş hücreleri Polimer tabanlı tek tabakalı organik güneş hücreleri iş fonksiyonları birbirinden farklı iki metal elektrot arasına sıkıştırılmış yarıiletken polimerlerden oluşmaktadır. Işığın elektrodlar arasında bulunan organik yarıiletken konjüge polimer üzerine düşmesiyle, elektron-hole çiftleri oluşmakta, elketron hole çiftlerinin iş fonksiyonları birbirinden farklı elektrotların üzerinde toplanmasıyla elektrik akımı oluşmaktadır.(akman vd.2013) Tek tabakalı hücrelerin veriminin düşük olmasının nedeni bu hücre tipinde sadece kısıtlı bölgelerde foto-akım oluşmasıdır (Drechsel vd. 2004)( Şekil 3.4. Tek Tabakalı Organik Güneş Hücreleri ii) İki tabakalı organik güneş hücreleri Polimer tabanlı iki tabakalı organik güneş hücreleri Şekil 3.5 deki gibi donör ve akseptör malzemeyi üst üste sıkıştırarak oluşturulabilir.donör ve akseptör arasındaki etkileşim ikisinin birbirine temas ettiği geometrik ara yüzeyde sağlanır.burada akseptör n-tipi bir yarıiletken, donör ise p tipi bir yarıiletkenden meydana gelmektedir.tek tabakalı yapıya göre avantajı nano-molekül yük geçişinin olmasıdır. Eksiton denilen elektron ve hole çiftleri materyalin arayüzeyine ayrılır ve elektronlar n-tipi akseptörün içine, holler ise p-tipi donör materyalin içine doğru hareket ederler. Bu yüzden, hollerin ve elektronların her biri diğerinden ayrılır ve yeniden birleşme (rekombinasyon) büyük miktarda azalmış olur. (

9 Şekil 3.5. İki Tabakalı Organik Güneş Hücreleri iii) Hacim heteroeklem organik güneş hücreleri Hacim heteroeklem organik güneş hücreleri iki tabakalı organik güneş hücreleri ile benzerlik gösterirken, yüklerin ayrılmasının meydana geldiği alan hacim heteroeklem organik güneş hücrelerinde daha büyüktür.organik maddelerin uyarılma ömürleri çok kısa olduğu için ancak 10nm kadar bir uzaklığa iletim gerçekleşebilmektedir.10 nm den daha uzak mesafelerde fotoakım kaybolur ve güneş pilinin etkinliği azalır.bundan dolayı organik hücrelerin son derece ince yapılması gerekmektedir.bu sebepten dolayı hacim heteroeklem hücreler üretilmiştir.hacim heteroeklem hücre tipinde donor ve akseptör maddelerden bir karışım oluşturularak, iki elektrot arasına yerleştirilmektedir.bu sayede donor akseptör temas yüzeyi arttırılarak iletimin kolaylaşması sağlanmaktadır ( Şekil 3.6. Hacim Heteroeklem Organik Güneş Hücreleri

10 4.Organik Güneş Pillerinin Avantaj ve Dezavantajları Organik güneş hücrelerinin, inorganik güneş hücrelere nazaran kolay üretilebilir, düşük maliyetli ve geniş yüzeylere kaplanabilir olmaları oldukça büyük bir avantajdır. Kullanılan malzemeye göre pilin esneklik kazanabilmesi uygulama alanının artmasına olanak sağlamaktadır. Ayrıca organik kimyadaki gelişmelere paralel olarak, farklı çıkış bileşikleri ile sentezlenen organik bileşiklere daha üstün özellikler kazandırılması, bu teknolojinin hızla gelişmesine neden olmaktadır. Bunların yanı sıra organik güneş hücrelerinde kullanılan malzemelerin kimyasal yapıları kolayca değiştirilebilmekte ve bu şekilde malzemelerin soğurma aralığının güneş spektrumuna daha uygun hale getirilerek, daha fazla foton enerjisi soğurabilmesi sağlanmaktadır. Organik materyal olarak konjuge polimerlerin kullanıldığı güneş hücreleri inorganik materyal kullanılanlarına göre daha yüksek molar soğurma katsayısına sahip olması gibi özellikler organik güneş hücrelerinin avantajları arasında sayılabilir. Organik güneş hücrelerinin dezavantajlarına değinicek olursak plimer tabanlı güneş hücrelerinde kullanılan ITO katmanının yüksek yüzey direncine sahip olması, gelen güneş ışığının çoğunun yüzeyden ve aluminyum elektrottan geri yansıması,üretilmiş hücrelerin paketlenmesi, inorganic hücrelere nazaran organik hücrelerde düşük verim elde edilmesi gibi üzerinde çözüm için çalışmaların devam ettiği sorunlardan söz edilebilir. (Mert O. ve Mutlu Ş.) SONUÇ Organik güneş hücrelerinin düşük maliyetli, esnek, hafif ve kolay üretilebilir olması gibi avantajlar son yıllarda çalışmaların organik güneş hücre tipleri üzerine yoğunlaşmasına neden olmuştur. Ayrıca kullanılan malzemeye türüne göre pilin esneklik kazanabilmesi de uygulama alanının artmasına olanak sağlamaktadır. Polimer yapılı organik güneş pillerinin rulodan-ruloya üretim sistemleriyle ucuza mal edilebileceklerinden dolayı özellikle enerjiye ulaşmakta çok zorluk çeken, fakir ama bol güneşli Afrika ülkelerinde yasam kalitesinin yükselmesine büyük katkıda bulunabilecektir.organik güneş hücrelerinin verimleri inorganik güneş hücrelerine nazaran düşük olsada yapılan çalışmalarla son yıllarda verim artışı noktasında hızlı ilerleme kaydetmişlerdir.enerji ihtiyacı ve tüketiminin arttığı dünyamızda, enerji ihtiyacını ucuz ve kolay üretilebilmesi konusunda yapılan çalışmalarda alınacak mesafeyle, yeşil-enerji pazarına hızlı bir giriş yapacağı tahmin edilen organik güneş pilleri, geleceğin temiz ve güvenilir enerji seçeneklerinden biri olacaktır.

11 Kaynaklar 1) Sayın.S., ve Koç.İ., (2011)., Güneş Enerjisinden Aktif Olarak Yararlanmada Kullanilan Fotovoltaik (Pv) Sistemler ve Yapılarda Kullanim Biçimleri S.Ü. Müh.- Mim. Fak. Derg., c.26, s.3. ISSN: , ISSN: (Elektronik) 2) Sarıtaş, M., (1988) Review paper on Solar Cell Technology, Proceedings of ECA Electronics Technology Workshop, TUBİTAK, Gebze, ) Oktik, Ş., (2001) Güneş-Elektrik Dönüşümleri Fotovoltaik Güneş Gözeleri ve Güç Sistemleri Temiz Enerji Vakfı Yayınları, Ankara. 4) Kazmerski, L.L., 1997, Photovoltaics: a review of cell and module technologies, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Vol.1, ss ) Sariciftci, N. S., Smilowitz, L., Heeger, A. J. and Wudl, F. Photoinduced electron transfer from a conducting polymer to buckminsterfullerene Science 258, (1992) 6) Akman E., Akın S., Karanfil G., Sönmezoğlu S.(2013)., Organik Güneş Pilleri Trakya Univ J Sci, 14(1): 1-30, ) Hagfeldt A., Grätzel M., (1995) Light-Induced Redox Reactions in Nanocrystalline Systems Chem.Rev., 95, ) Zafer C., (2006) Organik Boya Esasli Nanokristal Yapili İnce Film Güneş Pili Üretimi Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 9) Mert O. ve Mutlu Ş., Organik Elektronik Elektrik-Elektronik Mühendisliği Boğaziçi Üniversitesi,Endüstri Otomasyon. 10) James, A., Woodhouse, T.M. (2011) Drivers of Residential and Utility Scale SolarPhotovoltaic (PV) System Price in the U.S. NREL Technical Report. 11) Jozef, S., Sivoththaman, S., Nijs, F.J., Mertens, R.P., Overstraeten, R.(1997) Low- Cost Industrial Technologies of Crystalline Silicon Solar Cells Proceedings of the IEEE, 85, 5. 12) Kalowekamo, J., Baker, E. (2009) Estimating the manufacturing cost of purelyorganic solar cells Solar Energ,y 83, ) Prof.Dr.Zeynel Seferoğlu ( 14) Schılınsky, P., Waldauf, C., Brabec, C.J. (2002) Recombination and loss analysis in polythiophene based bulk heterojunction photodetectors Applied Physics Letters, 81,

12 15) Güneş, S., Neugebauer H., Sariçiftçi N.S, (2007) Conjugated Polymer-Based Organic Solar Cells Chem. Rev., 2007, 107 (4), pp doi: /cr050149z