Azot kırmızımsı sarı renk, karbon yapay gün ışığı rengi sağlar.2000 V mertebesinde çalıştırılırlar. Elektronları 1-3 lm/w arasındadır.

Transkript

1 A)Soğuk Elektrotlu Deşarj Lambaları,Işık Tüpleri Y.G de pozitif plazma üretim prensibiyle çalışırlar. İki çeşidi vardır. 1)Azotlu ve Karbondioksitli Işık Tüpleri (Moore Işık Tüpleri) Azot kırmızımsı sarı renk, karbon yapay gün ışığı rengi sağlar.2000 V mertebesinde çalıştırılırlar. Elektronları 1-3 lm/w arasındadır. 2)Asal Gazlı(Neonlu) Işık Tüpleri Mavi ışık verir,6000 V seviyesine kadar çalıştırılabilirler. Elektronları i 2,5-5 lm/w arasındadır. B)Kızgın Elektrotlu Deşarj Lambaları( Wehnelt Elektrotu) 1)Alçak Basınçlı Sodyum Buharlı Lambalar Tüp içinde oda sıcaklığında katı halde bulunan sodyum vardır. Tüpe az miktarda asal gaz da ilave edilmiştir. Boşalma önce asal gazla gerçekleşir C civarında Na buharlaşır, P azalır,tüp içinde iletken bir bileşikle kaplı tungsten elektrotlar vardır. Bunlar birbirine tutuşturma teliyle bağlıdırlar. Ön boşalma ana boşalmayı tetikler, tüp ısınır, Na tamamen buharlaşır, ışıklı plazma Na buharına geçer. Işık rengi altın sarısıdır. Renk geri verimi oldukça düşüktür.bu nedenler şekil algısının önemli olduğu dış aydınlatma uygulamalarında kullanılması daha uygundur. Ø lm e lm/w t ~12000 saat 2)Yüksek Basınçlı Sodyum Buharlı Lambalar Boşalma ve ateşleme için içinde cıva ve asal gaz bulunur. Çalışma sıcaklığı 700 C dir. Işık rengi parlak, beyaz-sarıdır. Şehiriçi, yol, cadde, sokak, meydan aydınlatmalarında şeffaf cam tüplü olanının kullanılması en uygundur. Ø lm e lm/w t ~10000 saat 3)Yüksek Basınçlı Cıva Buharlı Lambalar İçindeki cıva buharının T,termik yoldan ışık yayar.en iyi ışığın yaklaşık 5 dk sonra verir. Park, bahçe aydınlatmalarında kullanılması uygundur. Işık rengi soğuk beyaz-mavidir. Spektrumu nm seviyesindedir. Bol miktarda mor ötesi ışık içerir.

2 4)Metal Halojen(metal halinde)lambalar Cıva buharlı lamba spektrumundaki boşlukları doldurmak için yüksek P li cıva buharlı lamba içine metal iyonları konulursa bu lamba elde edilir. Ekonomik ömürleri kısadır. Işık renkleri gün ışığına çok yakındır.tv çekimi yapılacak spot aydınlatması, bina dış çevre aydınlatması, iyi aydınlatılmış armatürlerle kullanılmalıdır. Dar açılı ve noktasal aydınlatma yapanlar tercih edilir. Ø lm e lm/w t ~ saat 5)Flüoresan Lambalar Yüksek basınçlı cıva buharlı lamba yerine alçak basınçlı kullanılırsa lamba mor ötesi ışınları daha da bol olan bir ışık yayar. Böylesi bir lambanın iç yüzeyi flüoresan madde sürüldüğünde mor ötesi ışınlar fotolüminesan ışınlanma ile görülebilir hale gelirler( Stokes Kuralı) Parıltıları düşüktür bu nedenle bu lambalara çıplak gözle bakılabilir. Farklı renklerde flüoresan boyalar veya farklı özellikte flüoresan madde kullanılarak farklı renkte flüoresan lambalar elde edilir. Elektronik balastlarda kullanılmaları en uygundur. Ortamın sıcaklığından fazlasıyla etkilenirler. Ø lm e ~80 lm/w t ~ saat Flüoresan lamba öncelikle iç aydınlatmada kullanılır. Fakat bu aydınlatma kompakt modelleri ılıman ve sıcak iklimlerde, yıllık ortalama sıcaklığının 15 C nin altına düşmediği çevre-bahçe aydınlatmasında kullanılabilirler. Flüoresan lambanın elektronik balanstı üzerine entegre olmak üzere kompakt(tasarruflu), helezon, dairesel(simit) gibi türleri de piyasada bulunmaktadır. Elektronik balastı üzerinde olan kablo bağlantısı değil de duy bağlantısı ile tak çıkar özellikli olarak kullanılabilen kompakt, dairesel ve helezon olmak üzere yeni nesil çeşitleri mevcuttur.

3 Işık Renk Kodları Sıcak Renkler:82,83,29(~3000 K) Gün ışığyla uyuşmazlar,akkor telli lamba ışığına benzer ışık verirler.konfor ve huzur hissi verirler. Beyaz Renkler:84,33,37(~4000 K) Gün ışığıyla uyuşurlar ve parlak beyazdırlar. Gün Işığı renkleri:47,54,57(~6500 K) Renk ayrımını çok iyi yaparlar. FLÜORESAN LAMBA BAĞLANTI ŞEKİLLERİ 1-AG İki Uçlu Bağlama

4 2-Kondansatörlü Balast İçeren Bağlantı 3- Kondansatörlü Balast İçin Bağlantı

5 4-Tandem ( Seri )Bağlantı 5-Kapasitif Balastlı Bağlantı 6-Dedektörlü Bağlantı Endüktif ve kapasitif balastlı lambalarda eşit sayıda kullanılması durumudur. 7-Üç Fazlı Bağlantı Stroskobik etkinin en az olduğu bağlantıdır.

6 Stroboskobik Etki Kesikli ışıkta gözlenen periyodik hareketlerin hareket ve algı yanılmalarına yol açması etkisidir. Sinemalarda görünen bir otomobilin lastiğinin geri geri dönüyor veya duruyor gibi görünmesi. 5)Led lambalar Yarıiletken teknolojisinin aydınlatmada kullanım alanıdır. Yarıiletkene gerilim uygulanması sonucunda atom düzeyinde elektron alt enerji seviyelerinde elektronların enerji seviyeleri arasında geçiş yapması ve bu esnada foton denilen parçacıkları üreterek ışık ışını meydana getirmesi prensibi ile çalışır. Yarıiletken elementler,yarı iletken bileşikler,yarı iletken elementler üzerine giydirilen yarıiletken bileşikler bu malzemeler üzerine yapılan çeşitli özellikteki kaplamalar led ışık kaynağı oluşturan bileşenlerdir.doğru gerilimle çalıştırılırlar.yarıiletken malzemenin cinsine ve uygulanan gerilime göre farklı ışık rengi verirler.tepki seviyeleri çok duyarlıdır.mikro saniye üzerinde devreye girip devreden çıkabilirler.oda sıcaklığında ekonomik ömürleri saate kadar olan çeşitleri vardır.birer elektronik devre elemanları olduğu için PCB(baskı devre kartı)denilen kartlar üzerindeki elektronik devre sürücülerle birlikte bulunur.en büyük problemleri çalışma esnasında meydana gelen jonksiyon ve PCB ısınma problemleridir. Kullanıldıkları armatürlerin ardına aktif veya pasif soğutucu eklenmesiyle harici soğutmaları yapılır. Her ne kadar enerji verimli ve tasarruflu ışık kaynaklar olsalar da günümüzde yaygın kullanım için ekonomik olarak uygun değildirler.son 7 yıl içerisinde keşfedildikleri günden bu yana geçirdikleri gelişimi onlarca katı ilerme göstermişlerdir. 3 tür LED vardır; 1)Yüksek Güçlü(power) Ledler 2)Orta Güçlü(mid-range) Ledler 3)İşaretçi, Flaşör,Gösterge amaçlı kullanılan ledler İlk defa Led i 1927 yılında Rusya da Qlek Losev buldu General Elektrik-Nick Holonyak Jn 1962 de kullanıldı ye kadar daha önceki gelişmenin 10 katı. Ledlerde sadece silikon ya da germanyum gibi yarıiletkenler değil Gallium(Ga),Arsenide(As), Aluminium(Al),Phosphor(phosphide)(P),Indium(In),Autimonide(An), Nitride(N),Carbide(C ),Zinc(Zn), Selenide(Se),Diamond,Boron(B) gibi malzelerin bileşikleride kullanılır.

7 RENK DALGABOYU GERİLİM U YARIİLETKEN MALZEME İnfrared >780 nm U<1,63V GaAs,AlGaAs Kırmızı 610nm< 780nm 1,63V< U<2,03V,AlGaAs,GaAsP,AlGaInP,GaP Turuncu 590nm< 2,03 V< U<2,1V,GaAsP,AlGaInP,GaP <610nm Sarı 570nm< 2,1V< U<2,18V,GaAsP,AlGaInP,GaP <590nm Yeşil 500nm< 1,9V< U<4V InGaN,GaN,GaP,AlGaInP,AlGaP <570nm Mavi 450nm< 2,48V< U<3,7V ZnSe,InGaN,SiC,S, <500nm Mor 380nm< <450nm 2,48V< U<4 InGaN,Fosforlu plsatik kaplamalı dual ledler Ultraviole <380nm 3,1V< U<4,4V AlN,Diamond,AlGaN,AlGaIn,Boron,N Beyaz Geniş spektrum 3,5V Mavi yada ultraviole diyod üzerine sarı fosfor kaplama