GOLD STANDARD PASAPORT

Transkript

1 GOLD STANDARD PASAPORT ĐÇĐNDEKĐLER A. Proje Başlığı B. Proje Tanımı C. Proje Uygunluğu D. Proje Koordinatları E. Paydaşların Katılımı Sürecinin Sonuçları F. Sürdürülebilir Kalkınma Değerlendirmesinin Sonuçları G. Sürdürülebilir Kalkınma Đzleme Planı H. Özgün Katkı ve Konservatif Değişiklikler EK 1 ODA Deklarasyon Formu

2 BÖLÜM A. Proje başlığı Sayalar Rüzgar Santrali Kapasite Artışı Projesi, Turkey BÖLÜM B. Proje tanımı Tahmini inşaata başlama süresi: 2011 son çeyrek Manisa nın Akhisar Sayalar bölgesinde, Sayalar Rüzgar Santrali 34.2 MW kapasite ile işletmede bulunmaktadır. Mevcut kapasite her biri 900kW gücünde olan 38 adet rüzgar türbine ile sağlanmaktadır. Mevcut kapasite, proje sahibi olan Doğal Enerji Elektrik Üretim A.Ş. tarafından tarihinde GS369 numarası ile GS VER projesi olarak kayıt altına alınmıştır. Proje Sahibi, projenin mevcut 34.2 MW lık kapasitesini 20 MW ilave bir kapasite ile 54.2 MW a çıkarmayı planlamaktadır. Toplamda on adet rüzgâr türbininin dikilmesi ile ilave kapasiteden yaklaşık 55 GWh/yıl elektrik üretilmesi ve üretilen elektriğin Akhisar Trafo Merkezinden elektrik şebekesine iletilmesi planlanmaktadır. Proje faaliyetinin işletmeye alınması ile beraber şebekede rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretiminin payının arttırılması ve böylelikle emisyon seviyelerinin düşürülmesi planlanmaktadır. Kapasite artışı ile yılda yaklaşık olarak 34,500 tco 2 eq/yıl emisyon azaltılması hedeflenmektedir.

3 BÖLÜM C. Proje uygunluğu C.1. Proje Boyutu Proje Kategorisi Büyük Küçük C.2. Ev sahibi ülke Türkiye

4 C.3. Proje tipi Proje tipi Evet Hayır Proje faaliyetiniz Yenilenebilir Enerji Projesi olarak mı sınıflandırılıyor? Proje faaliyetiniz son tüketici enerji verimliliği projesi olarak mı sınıflandırılıyor? Proje faaliyeti, sürdürülebilir ve fosil olmayan bir kaynak türü olan rüzgardan istifade ederek elektrik üretimini kapsadığı için Yenilenebilir Enerji Tedariği katagorisi altında değerlendirilmektedir. Ön Duyuru Evet Hayır Proje daha önceden duyurulmuş mudur? Proje, VER gelirleri dikkate alınmadan önce, geliştirileceğine dair duyurusu yapılmamıştır.

5 C.4. Sera Gazı Sera Gazı Karbon dioksit Metan Nitrik oksit C.5. Proje kayıt tipi Proje kayıt tipi Normal Ön-Değerlendirme Geçmişe dönük proje (T.2.5.1) Ön değerlendirme (örneğin: büyük ölçekli HES) (T.2.5.2) UNFCCC tarafından reddedilen proje (T2.5.3) Eğer retroaktif ise lütfen inşaata başlama tarihini belirtiniz gün/ay/yıl:

6 BÖLÜM D. Proje Koordinatları D.1. Proje sahasının GPS koordinatları Enlem Boylam Koordinatlar 39 11' 52" N 27 57' 45" W Koordinatların açıklaması Verilen koordinatlar proje sahasının merkez noktasının koordinatlarıdır.

7 D.2. Harita

8 BÖLÜM E. Paydaşlarin katılımı sürecinin sonuçları E.1. Paydaşların yorumlarının değerlendirilmesi Teklif edilen proje faaliyetinin, ilgili kanun ve yönetmelikler kapsamında bir Çevre Etki Değerlendirme sürecinden muaf olmasına karşın Proje Sahibi, Gold Standard v2.1 kuralları gereği tarihinde bir Paydaşların Katılımı Toplantısı düzenlemiştir. Toplantı, projeye en yakın yerleşim alanı olan Dualar Köyünde gerçekleştirilmiştir. Yaklaşık olarak %50 sini bayanların oluşturduğu toplantı 41 kişilik bir katılımlı gerçekleştirilmiştir. Toplantı başlangıcında aşağıdaki belge ve dokümanlar sağlanmıştır: - Projenin teknik olmayan özeti (aynı zamanda davetiyeler ile birlikte de gönderilmiştir) - Toplantı değerlendirme formu - Sürdürülebilir kalkınma parametrelerinin açıklamalarının bulunduğu ve izleme ile ilgili görüşlerinin de sorulduğu, soru formu (aynı zamanda davetiyeler ile birlikte de gönderilmiştir) Toplantı, Proje Sahibinin temsilcileri Sayın Çağla Balcı Eriş ve Sıla Kılıç ın toplantının amacını da açıklayan açılış konuşmasıyla başlamıştır. Aynı zamanda dağıtılan dokümanlar ve soru formları ile ilgili de açıklayıcı notlar aktarılmıştır. Açılış konuşmasını projenin katılımcılara daha detaylı olarak anlatılması takip etmiş ve ardından soru ve cevap kısmına geçilmiştir. Teklif edilen proje faaliyeti, mevcut bir santralin kapasite artışı olduğundan yerel paydaşların, rüzgar santrali ve faaliyetleri konusunda bilgili oldukları gözlenmiştir. Yerel paydaşların projenin, sürdürülebilir kalkınmaya veya çevreye herhangi bir olumsuz etkisi olmayacağını düşündüklerini ifade etmişlerdir. Toplantı esnasında görüşülen konuları aşağıdaki şekilde özetlemek mümkün: Soru: Elektriği bedava kullanabilecek miyiz? Cevap: Ne yazık ki bu hem teknik açıdan hem de mevzuat açısından mümkün değil. Projeden üretilecek olan elektrik yüksek gerilim seviyesinde iletimi yapılacaktır ki bu da son kullanıcı için uygun bir gerilim seviyesi değildir. Ayrıca, proje üretim lisansı altında faaliyet gösterdiğinden, elektriği ancak toptan elektrik almaya yetkin ve lisanslı kurum ve kuruluşlara veya serbest tüketici sınıfında yer alan ve yüksek elektrik tüketimi bulunan endüstrilere tedarik edebilmektedir. Soru: Şu anda Sayalar Projesinde köyden insanlar çalışmakta. Projenin kapasitesi arttırıldığında daha fazla istihdam fırsatı doğacak mı? Cevap: Projenin hem inşaat aşamasında hem de işletme aşamasında ek insan gücüne ihtiyaç duyulacaktır. Daha önceden olduğu gibi bu kapasite artırımı projesinde de hem inşaat aşamasında hem de işletme aşamasında istihdam açısından ilk tercih yerel halkta olacaktır. Soru: Đşletme aşamasında yerel halktan kaç kişi istihdam edilebilir? Cevap: Proje henüz dizayn aşamasında olduğundan henüz net bir rakam vermek mümkün değil. Ancak işletmeye geçildikten sonra iki veya üç ilave istihdama ihtiyaç duyulabileceği tahmin

9 edilmekte. Soru: Daha önceden proje sahibinin ilkokula yardım vs gibi katkıları olmuştu. Bu sefer de buna benzer bir katkı sağlamayı düşünüyor musunuz? Şu anda köyde bir düğün sarayı eksikliği bulunmakta. Cevap: Genel bir prensip olarak, bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunacak faaliyetler gerçekleştirilmekte ve bu proje de bir istisna olmayacaktır. Ancak şu anda bu katkının ne şekilde olacağı henüz netlik kazanmış değil ve bu konuda çalışmalar devam etmektedir. Soru: Proje sahası içerisinde köpekler bulunmakta. Genellikle bağlı bulunan bu köpekler bazen salıverilmekte ve bizleri rahatsız etmektedir. Cevap: Konu ile derhal ilgilenilecek ve herhangi bir olumsuzluk yaşanmaması açısından gerekli tüm önlemler alınacaktır. Köpeklerin sadece yanlarında bir refakatçi ile dolaşmasına müsaade edilecektir. Paydaşların yorumları Bedava elektrik kullanabilir miyiz? Đstihdam olanakları, bölge için oldukça önemlidir. Kapasite artışı ile ek istihdam olanakları oluşacak mı? Bölgeye herhangi bir katkı/bağış vs. olacak mı? Yorum dikkate alındı mı? (E/H) Hayır Evet Evet Açıklama Üretilen elektrik ancak iletim hattına verilebilmekte. Proje Sahibi Türkiye için olduğu kadar bölge ve civar köyler için de istihdamın bir problem ve önemli bir konu olduğunun farkındadır. Projenin hem inşaat aşamasında hem de işletme aşamasında ek insan gücüne ihtiyaç duyulacaktır. Daha önceden olduğu gibi bu kapasite artırımı projesinde de hem inşaat aşamasında hem de işletme aşamasında istihdam açısından ilk tercih yerel halkta olacaktır. Bu konunun önemine istinaden istihdam, izleme planına dahil edilmiştir. Genel bir prensip olarak, bölgenin sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunacak faaliyetler

10 gerçekleştirilmekte ve bu proje de bir istisna olmayacaktır. Ancak şu anda bu katkının ne şekilde olacağı henüz netlik kazanmış değil ve bu konuda çalışmalar devam etmektedir. Yapılacak olan yardım, destek veya bağış ile ilgili olarak karara varıldığı noktada bu konu tekrar köy sakinleri ile paylaşılacaktır. Bu konu izleme planına dahil edilmiştir. Sahadaki köpekler konusunda bazı şikayetler bulunmaktadır. Evet Konu ile derhal ilgilenilecek ve herhangi bir olumsuzluk yaşanmaması açısından gerekli tüm önlemler alınacaktır. Köpekler saha içerisinde sürekli olarak bağlı kalacak ve sadece yanlarında bir refakatçi ile tasmalı olarak dolaşmasına müsaade edilecektir. E.2. Geribildirim Süreci Gold Standard paydaşlar sürecinin temel olarak iki aşaması bulunmaktadır. Bunlardan ilki, proje dizayn ve konseptinin paydaşlara aktarıldığı ve üzerinde tartışıldığı paydaşların katılımı toplantısı; ikincisi ise ilk toplantıda konuşulan konuların projenin dizaynına nasıl yansıtıldığı ile ilgili geribildirim sürecidir. Projenin geribildirim sürecinde LSC raporu, GS Pasaportu ve Proje Dizayn Dökümanı, proje paydaşı olarak belirlenen kişilere gönderilecek ve kendilerinden var ise yorum ve katkıda bulunmaları istenecektir. Tercih edilen haberleşme yöntemi e-posta olsa da özellikle internet erişiminin sınırlı olabileceği köy vs. gibi bölgelerde oturan paydaşlar için belge ve dokümanlar elden teslim edilecektir. Aynı zamanda proje sahiplerine ait internet sitelerinde de yer verilecek olan belgeler için geri bildirim sürecinin tarihinden tarihine kadar açık tutulması planlanmaktadır.

11 Bu belge, geribildirim sürecinin sonuçlarına göre tekrardan revize edilecektir. BÖLÜM F. Sürdürülebilir Kalkınma Değerlendirmesinin Sonuçları F.1. Do no harm Değerlemesi Đlkelerin Korunması Proje ile ilgisi Đhlale yönelik proje risklerinin değerlendirilmesi Etkilerin azaltılmasına yönelik tedbirler Đnsan Hakları Proje faaliyeti uluslararası insan hakları değerlerine saygı göstermelidir. Proje herhangi bir şekilde insan haklarına ve değerlerine ters düşen bir faaliyette bulunmamaktadır 1. Düşük. Birleşmiş Milletler topluluğunun bir üyesi olarak Türkiye, uluslar arası insan hakları bildirgelerinin bir taradır ve insan hakları, kanun ve yönetmelikler ile güvence altına alınmıştır. Proje faaliyeti, rıza dışı yer değiştirmeye sebebiyet vermemelidir Proje faaliyeti esnasında herhangi bir şekilde rıza dışı yer değişikliklerine sebebiyet vermemektedir. Proje faaliyeti kapsamında herhangi bir şekilde yer değişikliği olmayacaktır. Düşük. Birleşmiş Milletler topluluğunun bir üyesi olarak Türkiye, uluslar arası insan hakları bildirgelerinin bir taradır ve insan hakları, kanun ve yönetmelikler ile güvence altına alınmıştır. Proje faaliyeti, herhangi bir şekilde Proje faaliyeti, herhangi bir şekilde Düşük. Projenin inşaatı ve işletimi 1 Referans:

12 kültürel mirasların zarar, görmesi veya tahribatına yol açmamalıdır. kültürel mirasların zarar görmesi veya tahribatına yol açmamaktadır. sırasında, yürürlükteki kanunlarca da güvence altına alınmış herhangi bir hassas kültürel mirasa hasar verilmeyecektir 2. Đşçi Hakları Proje, işçilerin sendikal haklarına ve toplu sözleşme haklarına riayet etmelidir, ve herhangi bir şekilde bunları sınırlamamalıdır. Đşçi hakları Kanun ve Yönetmelikler ile sendikal haklar ve toplu sözleşme hakları güvence altına alınmıştır 3. Düşük. Çalışanlar sendika kurma ve çalışma koşulları ile ilgili toplu pazarlık etme hakları konusunda kısıtlanmamaktadır. Bu haklar ulusal yasa ile korunmaktadır. (Türkiye Đşçi Sendikaları Yasası No. 2821). Proje herhangi bir şekilde zorla çalıştırma olmamalıdır. Herhangi bir şekilde çocuk işçi çalıştırılmamalıdır. Cinsiyet, dil, ırk gibi ayrımcılık yapılmamalıdır. Đş Kanunun güvence altına aldığı gibi, projede zorla çalıştırma söz konusu değildir. Đş Kanunu Madde 71 in güvence altına aldığı şekilde Türkiye de çocuk işçi yasaktır. Đş kanunun 5. Maddesinin de güvence altına aldığı gibi cinsiyet, din, dil ve/veya ırka dayalı ayrımcılık yapılamaz. Düşük. Projede, Türkiye Đş Kanununda (4857) ifade edildiği gibi zorla çalıştırılan veya zorunlu işgücü söz konusu olamaz. Düşük. Proje, Türkiye Đş Kanunu Madde 71 ile uyumlu olarak çocuk işçi çalıştırmamaktadır. Düşük. Türkiye Đş Kanunu 5. maddesi ve istihdam/meslek ile ilgili ILO Sözleşmesinin 100&111 eşit ücret / ayrımcılık ilkeleri ile uyumlu olarak herhangi bir ayrımcılık yapılamaz. Tüm çalışanlara Tüm çalışanlara Düşük. 2 Referans: 3 Referans:

13 sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanmalıdır. Çevrenin Korunması Tüm faaliyetlerin çevre ile uyumlu ve zarar vermeyecek şekilde yürütülmesi kanun ve yönetmelikler tarafından güvence altına alınmalıdır. Proje, a) kanun nezdinde koruma altına alınan b) koruma altına alınması resmen teklif edilmiş c) resmi makamlarca hassas bölge ilan edilmiş d) toplum tarafından koruma altına alınmış hassas ekolojik habitatları tahrip edici herhangi bir faaliyette bulunmamaktadır. sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanacaktır. Çalışanlara gerekli ilk yardım ve iş güvenliği eğitimleri verilecektir. Tüm faaliyetlerin çevre ile uyumlu ve zarar vermeyecek şekilde yürütülmesi kanun ve yönetmelikler tarafından güvence altına alınmıştır. 5 Proje kritik veya koruma altında bulunan doğal habitatlara zarar vermeyecektir. Bu konu paydaşlar tarafından da onaylanmıştır. Proje sahibi, projenin tüm aşamalarında güvenli ve sağlıklı çalışma ortamı oluşturma konusunda kararlıdır 4. Düşük. Proje, çevreye herhangi bir şekilde zarar verebilecek faaliyette bulunmamaktadır. Türkiye de çevre ve ekolojinin korunması ile ilgili kapsamlı kanun ve yönetmelikler bulunmaktadır. Türkiye de yürürlükte olan Çevre Kanunun amacı, sürdürülebilir çevre ve kalkınma ilkelerine uygun bir şekilde çevrenin korunmasıdır 6. Düşük. Proje, çevreye herhangi bir şekilde zarar verebilecek faaliyette bulunmamaktadır. Türkiye de çevre ve ekolojinin korunması ile ilgili kapsamlı kanun ve yönetmelikler bulunmaktadır. Türkiye de yürürlükte olan Çevre Kanunun amacı, sürdürülebilir çevre ve kalkınma ilkelerine uygun 4 Reference: 5 Referans: 6 Referans:

14 Yolsuzluk Proje, yolsuzluk ile ilişkili bir faaliyette bulunamaz. Đlgili projenin tipine göre diğer ek konular Yolsuzluk, kanunlar gereği ağır bir suç olarak tanımlanmıştır. 8 Proje ile ilgisi bir şekilde çevrenin korunmasıdır 7. Düşük. Yolsuzluk, kanunlar gereği ağır bir suç olarak tanımlanmıştır. Đhlale yönelik proje risklerinin değerlendirilmesi Etkilerin azaltılmasına yönelik tedbirler F.2. Sürdürülebilir kalkınma indeksi Gösterge Gold Standard Sürdürülebilir Kalkınma Göstergeleri Önleme Ölçütü Eğer ilişkili ise Do-no-harm değerlendirme si tablosunda yer alan önlemlere veya (-) skoru nötralize etmek için uygun görülen önlemleri ekle. Milenyum Kalkınma Hedefleri (MDG) ile ilişkisi ve yi kontrol et. Göstergelerinizin yerel MDG hedefleri ile ilişkisini tanımlayın Seçilen parametre ve açıklama Proje geliştiricisi tarafından tanımlanır Ön puanlama Olumsuz etki: Olumsuz etkinin tamamen giderilememesi durumunda (-) olarak puanlandırılır. Olumsuz etkinin tamamen giderilmesi planlanmış ise veya etkide bir değişiklik yok ise (0) olarak puanlandırılır. Olumlu bir etkide (+) olarak 7 Referans: 8 Referans:

15 puanlandırılır, Hava kalitesi Su kalitesi ve miktarı Toprağın durumu MDG etkilenen: 7a: Ülke politika ve programlarına sürdürülebilir gelişme ile ilgili ilkeler entegre edildiğinde; çevresel kaynakların tersine kaybı Türkiye için belirlenen MDG etkilenen: 7.10 iyileştirilmiş içme suyu kaynaklarını kullanan nüfusun toplama oranı n/a SOx and NOx + Kirleticilerin salınması ve su kaynakları dengelerindeki değişiklikler. Toprak kirleticileri Diğer kirleticiler n/a Gürültü seviyesi 0 Biyolojik çeşitlilik Đstihdam kalitesi Geçim kaynakları Ekonomik ve temiz enerji hizmetlerine erişim Beşeri ve kurumsal kapasite n/a MDG etkilenen: 1.5 Đşgücünün nüfusa oranı MDG etkilenen: 1b: Kadınlar ve gençlerde dahil herkes için tam ve verimli istihdam ve insana yakışır iş başarmak Türkiye için belirlenen ve etkilenen: 7.2 CO2 emisyonları n.a Doğal yaşamın bozulması veya yıpratılması Çalışanlara sağlanan eğitimler Sosyal güvence altına alınan bordrolu çalışan sayısı Enerji ve kaynaklarında dışa bağımlılık Eğitim kalitesindeki değişimler

16 Niceliksel istihdam ve gelir üretimi Ödemeler dengesi ve yatırım MDG etkilene: 1.5 Đstihdamın nüfusa oranı Đş imkanları + n/a GS Toolkit v2.1 EK I de belirtildiği şekilde 0 Teknoloji transferi ve teknolojik yeterlilik MDG etkilenen: 8 f: Özel sektör ile işbirliği halinde, yeni teknolojilerin faydalarını, özellikle bilişim ve iletişim teknolojilerini kullanılabilir hale getirme Yeni tip 2MW rüzgar türbinlerinin kullanımı 0 Gerekçelenme, bilgi kaynağı ve referanslar Hava kalitesi Su kalitesi ve miktarı Elektrik üretimi, insan sağlığı ve çevre için olumsuz etkilerinin olduğu bilinen NOx ve SOx salınımlarına sebep olmaktadır. Özellikle fosil yakıtların elektrik üretimi için yakılmasıyla Türkiye de yoğun hava kirliği oluşmaktadır 9. Türkiye deki elektrik üretiminin büyük bir kısmı fosil kaynaklardan üretilmektedir ve yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretiminde kullanılması sadece bir NOx ve SOx kaynağı olarak değil aynı zamanda diğer hava kirliliğine yol açan maddelerin salınımına sebep olan elektrik üretiminde olumlu sonuçlara yol açacaktır. Proje faaliyetinin hava kalitesine olan olumlu etkisi dikkate alınarak bu parametre (+) olarak skorlanmıştır. Proje sahası, herhangi bir yerüstü veya yeraltı su kaynağına yakın olmadığından, teklif edilen proje faaliyetinin su kalitesine ve miktarına herhangi bir etkisi olmayacaktır. Projede çalışanlardan kaynaklı ihmal edilebilir miktarda bir evsel atık oluşmakla beraber bu atıklar ilgili yönetmeliklere uygun şekilde bertaraf edilecektir 10. Đşletme aşamasında, evsel nitelikli atıklar, sızdırmaz fosseptik tanklarda 9 Referans: ru.pdf (sayfa 15 SO2 Emisyonları) 10 Referans:

17 Toprağın durumu Diğer kirleticiler biriktirilecek ve belediyenin uygun gördüğü atık alanlarına boşaltılacaktır. Proje faaliyetinin su kalitesi ve miktarına olan etkisinin olmaması veya ihmal edilebilir ölçülerde olması sebebi ile (0) olarak skorlanmıştır. Proje sahası, tarıma uygun veya hassasiyeti bulunan (erozyon) bir alanı kapsamamaktadır. Rüzgar enerjisinden elektrik üretimi sonucu kurşun, NOx, SOx, civa, kadmiyum gibi çevreye ve toprağa zarar verici ve kirletici herhangi bir atığı olmadığından, çevre ile en uyumlu teknoloji olarak değerlendirilmektedir. Projenin toprak kalitesine herhangi bir olumsuz etkisi bulunmayacaktır. Yüksek kapasiteli türbinlerin kullanımı MW başına türbin ihtiyacını azaltacağından daha az sayıda türbin inşaatı ve daha az hafriyat ile sonuçlanacaktır. Đnşaat atıkları ve hafriyat, ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde gerçekleştirilecektir 11. Proje faaliyetinin toprak kalitesine etkisinin olmadığı veya ihmal edilebilir mertebelerde olduğu dikkate alınarak bu parametre (0) olarak skorlanmıştır. Teklif edilen proje faaliyeti, önemli bir kısmı fosil kaynaklardan oluşan enerji üretimini belli ölçüde ikame edeceğinden, diğer kirleticiler konusunda da çevreye olumlu katkıları bulanacaktır. Rüzgar santralleri söz konusu olduğunda gürültü, diğer kirleticiler başlığı altında değerlendirilebilir. Proje faaliyeti, 10 adet Enercon türbininin inşaatını kapsamaktadır. Enercon türbinler, dişli grubu olmamasından dolayı en sessiz türbin grubu olarak da bilinmektedir. Ayrıca optimize edilmiş kanat uçları da ses seviyelerini oldukça düşük seviyelere çekmektedirler 12. ISO standartlarına uygun olarak, Enercon türbinlerinde (örneğin E-82) ses basıncı, türbinden 200m uzaklıkta 50 db seviyelerinde ölçülmektedir. Bu ses seviyesi ise Türkiye standartlarında, hastaneler gibi hassas alanlarda müsaade edilen gürültü seviyesine karşılık gelmektedir 13. Paydaşlar toplantısında da teyit edildiği gibi, en yakındaki yerleşim alanının 3km uzaklıkta olduğu da dikkate alınarak rüzgar türbinlerinin gürültü konusunda herhangi kalıcı bir rahatsızlık vermeyeceği rahatlıkla söylenebilir. Ayrıca yaklaşık 3 11 Referans: 12 Referans: Technical specifications of Enercon Turbines: 4f20e/$FILE/ENE_Techno+Service_eng_ pdf 13 Referans:

18 Biyolojik çeşitlilik Đstihdam kalitesi Geçim kaynakları Ekonomik ve temiz enerji hizmetlerine erişim seneden bu yana rüzgar türbinlerinin varlığı ile yaşayan civar köy halkı, kuvvetli rüzgarlar esnasında belli bir miktar ses gelmesine rağmen bunun rahatsız edici olmadığını belirtmiştir. Proje faaliyetinin diğer kirleticiler konusunda herhangi bir olumsuz etkisinin olmadığından bu parametre (0) olarak skorlanmıştır. Proje sahası biyolojik çeşitlilik açısından hassas veya koruma altında herhangi bir bölgenin içerisinde veya yakınında yer almamaktadır. Proje sahasının etki alanı içerisinde, hassas genom bulunmamaktadır. Proje faaliyetinin biyolojik çeşitliliğe herhangi bir etkisi bulunmadığından bu parametre (0) olarak skorlanmıştır. Projenin hem inşaat aşamasında hem de işletme aşamasında istihdam olanakları oluşacaktır. Bu istihdam, öncelikli olarak yerel halktan karşılanması hedeflenmektedir. Đşletme esnasında çalışanlar sağlık, güvenlik vs. gibi konularda eğitim verilecektir. Projenin istihdam kalitesi konusunda olumlu katkısından dolayı parametre (+) olarak skorlanmıştır. Paydaşlar toplantısı esnasında da gündeme geldiği ve ifade edildiği gibi, istihdam konusu bölge için oldukça önem arz etmektedir. Civar köylerin yaş ortalaması 50 nin üzerinde ve genel olarak ailelerin geçim kaynakları emekli maaşıdır. Az olan genç nüfus için ise yeteri kadar iş imkanı bölgede bulunmamaktadır 14. Özellikle işletme safhasında proje, bazı gençlere kalıcı iş imkanı sağlayarak ailelerine geçim kaynağı sağlayacaktır. Proje faaliyetinin istihdam konusunda olumlu etkilerinden dolayı bu parametre (+) olarak skorlanmıştır istatistiklerine göre Türkiye nin enerji üretiminin %50 si doğalgazdan sağlanmaktadır 15. Doğalgazın yerli bir kaynak olmamasından dolayı doğalgaz Iran ve Rusya dan ithal edilmektedir. Türkiye nin cari açığının en önemli sebeplerinden biri olarak gösterilen doğalgaz ithalatı, 2010 senesine kıyasla %40 artış göstermiştir 16. Rüzgar gibi yerli enerji kaynaklarının değerlendirilmesi Türkiye nin enerji/kaynak bağımlılığını azaltırken sürdürülebilir ve temiz 14 Reference: Mr. MuzafferYıldırım / Muchtar of Dualar Village 15 Reference: Annual Developmnet of Turkey s Electricity Generation by Primary Energy Sources ( ) 16 Reference:

19 Beşeri ve kurumsal kapasite Niceliksel istihdam ve gelir üretimi Ödemeler dengesi ve yatırım Teknoloji transferi ve teknolojik yeterlilik enerji yönetimini de geliştirecektir. Projenin başarılı bir şekilde uygulamaya geçirilmesi, Türkiye de yenilenebilir enerji üretimi sektörünün gelişimine katkıda bulunacaktır. Projenin ekonomik ve temiz enerji hizmetlerine erişim kapsamında sağlayacağı olumlu katkıdan dolayı bu parametre (+) olarak skorlanmıştır. Beşeri ve kurumsal kapasite alanında proje sahibi bölgeye katkıda bulunma isteğindedir (örneğin eğitim alanında) ve şu anda bu katkının nasıl olabileceği konusunda planlama aşamasındadır. Ancak proje sahibi bu katkının nasıl olacağı konusunda halen seçeneklerini değerlendirdiğinden henüz kesin bir sonuca varılmış değildir. Bu konuda yapılacak olan destek/katkıların takip edilebilmesi amacı ile bu parametre (+) olarak skorlanmış ve izleme planına dahil edilmiştir. Proje faaliyeti bölgede hem inşaat aşamasında hem de uygulama aşamasında istihdam olanakları sağlayacaktır. Henüz proje planlama aşamasında bulunduğundan, işletme esnasında ne kadar bir istihdam olanağı oluşacağı kesin olmamakla beraber projenin bu konuda olumlu katkısının olacağı göz önünde bulundurularak parametre (+) olarak skorlanmıştır. Her ne kadar proje, ithal edilen enerji ve fosil yakıtların azaltılmasına yol açarak ödemeler dengesinde belli bir iyileşmeye sebep olacaksa da, proje faaliyetinin bu konuda yaptığı olumlu katkı ekonomik ve temiz enerji hizmetlerine erişim indikatöründe değerlendirilmiştir. Bu sebepten dolayı bu parametre (0) olarak skorlanmıştır. Rüzgar enerjisi uygulamaları Türkiye için halen marjinal bir sektör teşkil ettiğinden projenin teknoloji transferi ve sektörün yeterliliği konusunda olumlu katkıları bulunacağı söylenebilir. Ancak bu konunun nicel olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi oldukça güç olduğundan bu parametre (0) olarak skorlanmıştır.

20 GOLD STANDARD PASAPORT BÖLÜM G. Sürdürülebilir kalkınma izleme planı No 1 Parametre Hava kalitesi Olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler Değişken Üretilen ve şebekeye verilen elektrik enerjisi, fosil kaynaklardan üretilen elektrik enerjisini ikame etmekte ve bu da NOx ve SOx seviyelerinde düşüşe sebep olmaktadır. Değişkenin mevcut durumu Türkiye deki elektrik üretiminin büyük bir çoğunluğu fosil yakıtlara dayanmaktadır. Fosil yakıtların yakılması ile yüksek seviyelerde SOx ve NOx salınımına sebebiyet vermektedir. Değişkenin referans senaryodaki MWh başına salınan SOx ve NOx miktarları aşağıdaki gibidir. durumu SO2 (kg/mwh) NO2 (kg/mwh) Doğalgaz Kömür Fuel Oil Referans: United States Environmental Prottection Agency / Değişkenin ilerideki durumunun tahmini Rüzgar santralinden üretilecek olan elektrik, ağırlıklı olarak fosil yakıtlara dayalı şebekeden aynı miktarda elektrik üretimini ikame edecektir. Đzleme metodu Nasıl Şebekeye sağlanan rüzgar enerjisine dayalı elektrik enerjisinin 0.45kg/MWh SO2 ve 1.81kg/MWh NO2 azaltımını sağlayacağı varsayılmaktadır. Ne zaman Kim tarafından Her bir izleme periyodu için bir kez Proje Sahibi No 2 Parametre Đstihdam kalitesi Olumsuz etkilerinin azaltılmasına 1

21 yönelik tedbirler Değişken Değişkenin mevcut durumu Değişkenin referans senaryodaki durumu Değişkenin ilerideki durumunun tahmini GOLD STANDARD PASAPORT Đş güvenliği konusunda sağlanan eğitimler ve ilgili sertifikaları Teknik ekip iş güvenliği konularında eğitileceklerdir. Đzleme metodu Nasıl Teknik ekip eğitimleri sorası sertifikalandırılacaktır. Ne Her bir izleme periyodu için bir kez zaman Kim tarafından Proje Sahibi No 3 Parametre Geçim kaynakları Olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler Değişken Sosyal güvence sistemine giriş yapılan çalışan sayısı Değişkenin mevcut durumu Değişkenin referans senaryodaki durumu Değişkenin ilerideki durumunun Tüm çalışanların sosyal sigortaları yapılacaktır. tahmini Đzleme metodu Nasıl Sosyal güvenlik sistemi belgelerinin kontrolü Ne Her bir izleme periyodu için bir kez zaman Kim tarafından Proje Sahibi No 4 Parametre Niceliksel istihdam ve gelir üretimi Olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler Değişken Bordro veya benzeri belge Değişkenin mevcut durumu Değişkenin referans senaryodaki durumu Değişkenin ilerideki durumunun Proje faaliyeti ek istihdam olanakları sağlayacaktır. tahmini Đzleme metodu Nasıl Bordro veya benzeri belge Ne zaman Her bir izleme periyodu için bir kez 2

22 GOLD STANDARD PASAPORT Kim tarafından Proje Sahibi No 5 Parametre Beşeri ve kurumsal kapasite Olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler Değişken Köy e yapılack olan yardım/destek Değişkenin mevcut durumu Değişkenin referans senaryodaki durumu Değişkenin ilerideki durumunun tahmini Beşeri ve kurumsal kapasite alanında proje sahibi bölgeye katkıda bulunma isteğindedir (örneğin eğitim alanında) ve şu anda bu katkının nasıl olabileceği konusunda planlama aşamasındadır. Đzleme metodu Nasıl Yapılan katkının içeriğine göre görsel izleme veya belgeye dayalı izleme Ne zaman Kim tarafından Đlk verifikasyon Proje Sahibi No 6 Parametre Ekonomik ve temiz enerji hizmetlerine erişim Olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler Değişken Şebekeye verilen yenilenebilir enerji miktarı (MW) Değişkenin mevcut durumu Değişkenin referans senaryodaki durumu Değişkenin ilerideki durumunun tahmini 2009 istatistiklerine göre Türkiye nin enerji üretiminin %50 si doğalgazdan sağlanmaktadır. Doğalgazın yerli bir kaynak olmamasından dolayı doğalgaz Iran ve Rusya dan ithal edilmektedir. Türkiye nin cari açığının en önemli sebeplerinden biri olarak gösterilen doğalgaz ithalatı, 2010 senesine kıyasla %40 artış göstermiştir. Rüzgar gibi yerli enerji kaynaklarının değerlendirilmesi Türkiye nin enerji/kaynak bağımlılığını azaltırken sürdürülebilir ve temiz enerji yönetimini de geliştirecektir Đzleme metodu Nasıl Şebekeye ihraç edilen elektrik enerjisinin ölçülmesi Ne Her bir izleme periyodu için bir kez zaman 3

23 GOLD STANDARD PASAPORT Kim tarafından Proje Sahibi BÖLÜM H. Özgün katkı ve konservatif değişiklikler Bu bölüm yalnızca özgün katkı ve/veya referans senaryo ile ilgili bölüm, Gold Standard kurallarını takip etmiyor ise geçerlidir. H.1. Özgün Katkı N.A. H.2. Konservatif yaklaşım N.A. 4

24 GOLD STANDARD PASAPORT EK 1 ODA deklarasyon formu 5