MALZEME BILGISI B9
|
|
- Direnç Mardin
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1
2 Aşağıdaki grafik saf suya (H 2 0) ait faz diyagramını göstermektedir. Bu grafikte yer alan değişkenler; dış basınç (düşey eksende ve logaritmik ölçekte) ve sıcaklıktır. Bir bakıma bu diyagram iyi bilinen üç farklı fazın (katı buz, sıvı su ve gaz buhar) bölgelerini tanımlayan bir haritadır. Kırmızı çizgiler, faz bölgelerini ayıran sınırları temsil etmektedir. Her bir bölge içinde yer alan fotoğraflar o bölgelerdeki fazları ve küp şeklindeki buz, bardağa konan su, çaydanlıktan çıkan buhar gibi bulunduğu durumları göstermektedir.
3 Faz diyagramlarının detaylı olarak yorumlanması ve kullanılmasının öncesinde alaşımlar, fazlar ve bunların denge durumu hakkında temel oluşturacak bazı tanım ve kavramların ortaya konması gereklidir. Bu kapsamda bileşen deyimi, çoğunlukla alaşımı oluşturan saf metaller ve/veya bileşikler için kullanılır. Örneğin bir bakır çinko alaşımı olan pirinçte Cu ve Zn, bileşenlerdir. Sistem, bu kapsamda kullanılan diğer bir terimdir. Sistem deyimi öncelikle incelenen bir malzemenin sahip olduğu özel durumunu (örneğin bir potadaki ergimiş çelik) ifade etmek için kullanılır. Ayrıca sistem deyimi, kimyasal bileşimden bağımsız olarak aynı alaşım elementleri tarafından oluşturulan olası alaşımları ifade etmek için de kullanılmaktadır (örneğin Fe C sistemi).
4 Birçok alaşım sisteminde belirli bir sıcaklıkta çözünen atomların, çözen kafes içinde ulaşa bileceği ve çözünebilirlik (çözünürlük) sınırı olarak isimlendirilen bir üst konsantrasyon sınır değeri vardır. Bu çözünebilirlik sınırının üzerinde yapılan element ilavesi sonucunda, başka bir bileşime sahip bir diğer katı çözelti veya bileşik meydana gelmektedir. Başlangıçta şekerin suya karıştırılmasıyla şekersu karışımı meydana gelmektedir. Daha fazla şeker ilave edildiğin de çözünebilirlik sınırına ulaşana veya su şeker açısından doyana kadar çözelti daha da yoğunlaşmaktadır. Bu anda çözelti daha fazla şeker çözme yeteneğini kaybeder ve şekerin fazlası çözeltinin dibine katı halde çökelir. Böylece sistem sıvı durumdaki şeker su karışımı ve çözünmemiş katı durumdaki şeker kristalleri olmak üzere iki farklı maddeyi birden içermektedir.
5 Faz diyagramlarının anlaşılmasında faz kavramı oldukça önemli bir yer tutar. Faz, bir sistemin homojen fiziksel ve kimyasal özellikler gösteren parçası olarak tanımlanabilir. Her saf malzeme bir faz olarak düşünülebildiği gibi her katı, sıvı ve gaz çözelti de faz olarak değerlendirilebilir. Örneğin üzerinde durulan şeker su karışım çözeltisi bir fazdır ve katı şeker de diğer bir fazı oluşturur. Bir sistemde her biri kendi farklı özelliklerine sahip birden fazla faz bulunuyorsa, bu fazları birbirinden ayıran ve fiziksel ve/veya kimyasal özelliklerin süreksiz ve ani olarak değiştiği sınırlar söz konusudur. Sistemde iki faz mevcutsa, hem fiziksel hem de kimyasal özelliklerde bir değişiklik oluşması gerekmeyip bir veya diğer özellik gurubunda farklılığın bulunması yeterlidir. Bir kap içinde bern su hem de buz birlikte bulunacak olursa, burada iki ayrı faz mevcuttur, bunlar fiziksel olarak birbirinden farklı, ancak kimyasal olarak aynı bileşime sahiptir.
6 Çoğu zaman bir malzemenin fiziksel özellikleri, özellikle de mekanik özellikleri sahip olduğu iç yapıya yani mikroyapıya bağlıdır ve optik veya elektron mikroskoplarında gerçekleştirilen mikroskobik incelemelerle belirlenir. Metal alaşımlarında mikroyapılar, yapıdaki oranları, dağılımları ve düzenlen farklı olan ve bir veya birden fazla faz ile tanımlanır. Bir alaşımın mikroyapısı sahip olduğu alaşım elementlerine, bunların kimyasal bileşimdeki oranlarına ve gördüğü ısıl işleme (örneğin alaşımın belirlenen sıcaklığa ısıtılması, bekletilmesi ve bu sıcaklıktan farklı hızlarda oda sıcaklığına soğutulması gibi) bağlıdır. Metal yüzeyi uygun bir şekilde parlatıldıktan ve kimyasal bir çözeltiyle dağlandıktan sonra mikroyapıdaki farklı fazların ayırt edilebilmesi mümkündür. Örneğin iki fazlı bir alaşım için bir faz açık renkte görünürken, diğer faz daha koyu renk alır.
7 NiTi ve Çelik NiTiNOL
8 Denge hali, en iyi şekilde serbest enerji adı verilen bir termodinamik büyüklük ile tanımlanan bir diğer temel kavramdır. Kısaca serbest enerji bir sistemin iç enerjisi ile atom veya moleküllerinin rastgeleliğiveya düzensizliğinin (entropi) bir fonksiyonudur. Bir sistemin serbest enerjisi tanımlanan sıcaklık, basınç ve kimyasal bileşim için en düşük durumda ise bu sisteın dengededir. Makroskopik ölçekte özelliklerinin sürekli olarak aynı kalması o sistemin kararlı olduğunu gösterir. Dengeli bir sistem için sıcaklık, basınç ve/veya kimyasal bileşimde olabilecek değişiklikler serbest enerjide artışa neden olacak ve bir başka olası hale ani olarak dönüşmesiyle serbest enerji azalacaktır. Bu konunun kapsamında kullanılan faz dengesi deyimi sıklıkla içinde birden fazla faz bulunduran sistemlerin denge halini tanımlamada kullanılır. Faz dengesi bir sisteme ait faz özelliklerinin zamanla değişmediğini ifade eder. Katı sistemlerde denge haline ulaşma hızı çok yavaş olduğundan, tam denge haline ulaşılmaz ve bu tür sistemler dengesiz yarı kararlı veya yarı kararlı (meta stabil) halde bulunur. Yarıkararlı hal veya mikroyapı zamanla birlikte ya değişmeyerek ya da fark edilmeyecek boyutta çok az değişerek devamlılığını ve sürekliliğini korur.
9 Belirli bir sistemin faz yapısının kontrol edilmesine ait bilginin birçoğu, kısaca faz diyagramlan veya denge diyagramları olarak da isimlendirilen grafikler yardımıyla elde edilir. Faz diyagramlarını etkileyen ve kontrol edilebilen üç dış parametre sıcaklık, basınç ve kimyasal bileşim olup, faz diyagramları bunların çeşitli kombinasyonlarının birinin diğerine göre çizilmesiyle belirlenir. Faz diyagramlarının anlaşılmasının en basit ve kolay olan türü tek bileşenli sistemlere ait olanıdır. Bu tür faz diyagramlarında kimyasal bileşim sabit tutulmakta (bu durumda faz diyagramı sadece saf maddeler için geçerli olmakta) ve sıcaklık ile basınç faz diyagramının değişkenlerini oluşturmaktadır.
10 ao eğrisi boyunca, benzer şekilde katı sıvı dengesi bo boyunca ve sıvı buhar arasındaki denge de co eğrisi boyunca gerçekleşir. Aynı şekilde sıcaklığı veya basıncı değiştirerek bu çizgilerin aşılması durumunda bir faz diğerine dönüşür. Örneğin 1 atm (101,3 kpa) basınçta ısıtılması sırasında katı faz sıvı faza, 2 ile işaretlenmiş olan noktada (yatay kesikli çizginin katı sıvı faz sınırını kestiği nokta) dönüşmekte ve bu nokta O C ye tekabül etmektedir. Doğal olarak soğuma sırasında bunun tersi dönüşüm, yani sıvının katıya dönüşmesi veya katılaşma aynı noktada gerçekleşir. Benzer şekilde ısıtma sırasında yatay kesikli çizginin sıvı buhar faz sınırını kestiği noktada (100 C deki 3 noktası) sıvı, buhar fazına dönüşür veya buharlaşır, soğuma sırasında da buhar sıvı faza dönüşerek yoğuşur. Son olarak ao eğrisi bir şekilde geçildiğinde katı olan buz ısıtmayla direk olarak buharlaşır. üç faz sınırı çizgisi 0 olarak belirtilen bir ortak noktada kesişir. Bu noktada H 2 Osistemi 273,16 K sıcaklığında ve 6,04x10 3 atm (6,1x10 1 kpa) basınç altında olup sadece bu noktada sistemin ü. fazı (katı,sıvı ve buhar) birbirleriyle denge halinde bulunmaktadır. Bu şekilde P T diyagramları üzerinde yer alan ve ü. Fazın dengede bulunduğu üçlu nokta değişmez nokta olarak tanımlanmakta olup, bu noktanın diyagram üzerindeki yeri belli ve sabit basınçve sıcaklıkdeğerlerine sahiptir.
11 Çok yaygın olan bir diğer faz diyagramı da sıcaklık ve kimyasal bileşimin değişken para metreleri olduğu ve basıncın 1 atm (101,3 kpa) olarak sabit tutulduğu diyagramlardır. İkili faz diyagramları alaşımların bulundukları sıcaklıkta ve sahip oldukları kimyasal bileşimde iç yapılarında hangi fazları denge halinde bulundurduğunu, bu fazların hangi oranlarda mikroyapıya dağıldığını ve fazların kimyasal bileşimleri hakkındaki bilgileri ve ren haritalardır. Çoğumikroyapı sıcaklığındeğiştirilmesi sonucunda gerçekleşen faz dönüşümleri neticesinde oluşur. Bu durum bir fazdan diğer faza geçişi, yeni bir fazın ortaya çıkışını veya mevcut fazın yok olması sonucunu ortaya çıkarmaktadır. İkili faz diyagramları, faz dönüşümlerini ve bunların sonucunda ortaya çıkan dengeli veya dengesiz mikroyapıları belirlemede yardımcı olur.
12
13 Ssıvısı, hembakır hem de nikel içeren homojen bir sıvı çözeltidir. Katı faz, Cu ve Ni içeren bir ikame (veya yeralan) katı çözelti olup, yüzey merkezli kübik (YMK) kristal yapısına sahiptir. Yaklaşık 1080 C nin altında Cu ve Ni birbiri içinde tam olarak çözüne bilme, yani karşılıklı olarak tüm oranlarda birbiri içinde katı çözelti yapabilme özelliğine sahiptir. Burada görülen tam çözünürlük Cu ve Ni elementlerinin her ikisinin de YMK kristal yapıda olması, atom yarıçaplarının ve elektronegativitelerinin birbirine yakın olmasından ve benzer valans özelliği göstermelerinden kaynaklanır. Cu Ni elementlerinin hem sıvı hem de katı hallerde gösterdiği tam çözünürlük özelliğinden dolayı, bu sistem izomorfik olarak nitelendirilir. Metal alaşım sistemlerine ait faz diyagramlarında katı çözeltiler genellikle α, β, γ gibi küçük Yunan alfabesi harfleriyle belirtilir. Faz sınır çizgilerinden sıvı faz ile α+s faz bölgelerini birbirinden ayıranı likidüs çizgisi, katı faz α ile α+s faz bölgesini birbirinden ayıranı ise solidüs çizgisi olarak isimlendirilir. Likidüs çizgisinin yukarısındaki tüm sıcaklıklarda sistem sıvı çözelti, solidüs çizgisinin altındaki tüm sıcaklıklarda ise sistem katı çözelti halinde bulunur.
14 Solidüs ve likidüs çizgilerinin kimyasal bileşimin iki uç durumunda birbirlerini kestikleri ve de bu kesişim noktalarının aynı zamanda metallerin saf hallerinin ergime sıcaklıklarını oluşturduğu görülmektedir.örneğin saf bakırın ergimenoktası 1085 C ve saf nikelin ergime noktası 1453 C dir. Saf bakırın ısıtılması soldaki sıcaklık ekseninde yukarı doğru çıkıldıkça gerçekleşir. Bakır ergime sıcaklığına ulaşılana kadar katılığını korumaktadır. Ergime sıcaklığındakatı sıvı dönüşümü gerçekleş Bileşenlerin saf hali dışında ergime olayı, herhangi bir kimyasal bileşim için solidüs ve likidüs çizgilerinin belirlediği sıcaklıkaralığında gerçekleşir ve hem sıvı hem de α katı fazı bu aralıkta denge halinde bulunur. Örneğin bileşiminde ağırlıkça%50nive%50cuiçerenalaşımın ısıtılması sırasında ergime yaklaşık olarak 1280 C de başlamakta, sıvı faz oranı sıcaklık artışı ile birlikte sürekli artmakta ve sıcaklık 1320 C ye ulaştığında alaşım tamamen ergiyerek sıvı faz oluşumu tamamlanmaktadır.
15 Sıcaklık ve bileşimin belirli olduğu denge halindeki bir sistemde en az üç çeşit bilgiye ulaşılabilmektedir: (1) sistemde var olan fazlar,(2) bu fazların kimyasal bileşimleri ve (3) bu fazların hangi oranlarda sistemde yer aldığı. Söz konusu bu bilgilerin elde edilme yöntemleri bu bölüm kapsamında Cu Ni ikili alaşımsistemielealınarak açıklanacaktır. Mevcut Fazların Belirlenmesi Sistemde hangi fazların bulunduğunu belirlemek nispeten kolaydır. Sıcaklık kimyasal bileşimin oluşturduğu nokta faz diyagramına yerleştirildiğinde hangi faz veya fazların bulunduğu bölgede yer alıyorsa, o bölgenin sınırladığı faz ve/veya fazların sistemde mevcut olduğu bilgisine doğrudan ulaşılır. Örnek olarak 1100 C de ağırlıkça % 60 Ni ve % 40 Cu içeren alaşım Şekil 9.3a da A harfiyle işaretlenmiş olup bu noktanın sadeceakatı fazı bölgesinde olmasından dolayı sistemde sadece c katı fazı bulunur. Diğer taraftan 1250 C deki ağırlıkça %35 Ni ve %65 Cu içeren alaşım aynı şekil üzerinde B noktasıyla gösterilmiş olup, α+s faz bölgesi içinde yer almakta, dolayısıyla sistemde α+s fazları denge halinde bulunmaktadır.
16 Fazların Kimyasal Bileşimlerinin Belirlenmesi Bileşenlerin konsantrasyonları cinsinden faz ve/veya fazların bileşimlerini belirlemede ilk adım, sıcaklık bileşim kombinasyonunu oluşturan noktayı faz diyagramına yerleştirmektir. Bu amaçla tek ve iki fazlı bölgeler için değişik yöntemlerden yararlanılır. Tek bir fazın mevcut olması durumunda yöntem belli olup, fazın kimyasal bileşimi ile alaşımın kimyasal bileşimi aynıdır. Örneğin Şekil 9.3a daki A noktası tarafından temsil edilen ve 1100 C de ağırlıkça %60 Ni ve % 40 Cu içeren alaşım elealındığında yapıdaki tek fazın katı α olduğu vebufazın ağırlıkça % 60 Ni ve % 40 Cu içerdiği söylenebilir. İki fazın birlikte bulunduğu bölgeler için durum biraz daha karmaşıktır. Tüm iki fazlı bölgelerde her bir sıcaklık için yatay eksene paralel olarak uzanan hayali doğrular düşünülebilir. Bu tip doğruların iki fazlı bölgenin faz sınırı çizgileri arasında kalan kısmı genel bağ çizgisi olarak bağ çizgisi veya izoterm doğrusu olarak bilinmektedir. Fazların denge halindeki bileşimlerini (bileşenlerin ağırlıkça faz içindeki oranları) hesaplamak için şu yöntemden yararlanılır: 1. Verilen alaşım ve sıcaklık için iki fazlı bölgeyi yatay eksene paralel olarak uzanan ve iki fazlı bölgeyi boydan boya kesen bağ çizgisi çizilir. 2. Bağ çizgisiyle faz sınırlarını belirleyen çizgilerin kesiştiği noktalar belirlenir. 3. Bu kesişim noktalarından aşağı düşey çizgiler çizilerek yatay eksende her bir fazın tekabül ettiği bileşim değerleri okunur.
17 Örnek olarak, B noktasıyla gösterilen 1250 C de ağırlıkça % 35 Ni ve %65 Cu alaşımı dikkate alındığında, söz konusu noktanın α+sıvı bölgesinde bulunduğu görülür. Bu durumda problem, ağırlık oranları olarak katı a ve sıvı fazların kimyasal bileşimini belirlemeye dönüşmektedir. Liküdüs çizgisi ile söz konusu sıcaklıktaki bağ çizgisinin kesişme noktasından aşağı dik olarak çizilecek çizgi yatay eksende ağırlıkça % 31,5 Ni oranını işaret etmekte olup, sıvının bileşim değeri Cs yi verir. Diğer bir ifadeyle, sıvı fazın ağırlıkça % 31,5 Ni ve % 68,5 Cu içerdiğini söylemek mümkündür. Katı α fazınınbileşimini belirlemek için bu defa bağ çizgisinin, solidüs çizgisini kestiğinoktaele alınır. Bu noktadan aşağı dikey olarak indirilecek doğru, yatay eksende katı α fazının bileşimi Cα değerini ağırlıkça%42,5niolarakvermektevecuelementikatı faz içinde % 57,5 oranında bulunmaktadır.
18 Faz Oranlarının Belirlenmesi Tek fazda alaşım sadece % 100 oranında tek fazdan oluşur. Önceki örnek tekrar ele alınacak olursa, 1100 C de ağırlıkça % 6ONi %40 Cu içeren alaşımın (Şekil 9.3a daki A noktası) sadece c fazı içerdiği dolayısıyla fazın yapıdaki oranının % 100 olduğu görülecektir. Alaşım için verilen sıcaklıkta iki fazlı bölgeyi baştanbaşa kesen bir bağ çizgisi çizilir. Alaşımın bileşimi bu doğru üzerinde işaretlenir. Bir faza ait oran, alaşımın bileşim değeri ile diğer faza ait sınır çizgisine olan uzaklık, bağ çizgisinin tüm uzunluğuna bölünmek suretiyle bulunur Diğer faza ait oran da aynı şekilde belirlenir. Eğer oranlar yüzde şeklinde ifade edilmek istenirse bulunan oran değerleri 100 ile çarpılır. Eğer bileşimin verildiği yatay eksen ağırlık yüzdesi olarak ölçeklendirildiğinde hesaplanan faz oranları da fazların yapıdaki bağıl ağırlık oranlarını ifade eder.
19
20 Dengeli Soğuma Hali Bu noktada izomorfik alaşımlar için katılaşma sırasında mikroyapı oluşumunu incelemek konuyu daha iyi anlamada yardımcı olacaktır. Öncelikle çok yavaş soğuma durumunda, yani faz dengesinin ve kararlılığının sürekli olarak sağlanabildiği durum ele alınacaktır. Bakır Nikel alaşım sisteminde % 35Ni % 65Cu alaşımını ele alalım ve bu alaşımın 1300 C den soğutulduğunu varsayalım. Bu alaşımın soğutulması işlemi, alaşıma ait bileşimde düşey olarak gösterilen kesikli çizgiyle temsil edilir C de a noktası ağırlıkça % 35Ni % 65Cu bileşiminde olmak üzere tamamen sıvı fazı ifade etmekte ve alaşımın sahip olduğu mikroyapı bir daire içinde şekle yerleştirilmiş olarak verilmektedir. Soğuma başladıktan sonra liküdüs çizgisine ulaşana kadar hiçbir yapı ve bileşim değişikliği gerçekleşmez.
21 Diyagramda b noktasıyla gösterilen soğumanın liküdüs çizgisine ulaştığı yaklaşık 1260 C sıcaklığında bu sıcaklıktan çizilen bağ çizgisinin belirlediği ağırlıkça % 46Ni %54Cu kimyasal bileşiminde ilk katı oluşmaya başlamaktadır. Katı α fazı %46Ni içermekle birlikte geri kalan sıvı yaklaşık olarak ağırlıkça % 35Ni %65Cu bileşimini koruyarak katı fazdan farklı olarak %35Ni içermeye devam etmektedir. Devam eden soğumayla birlikte, her bir fazın oranı ve bileşimi de değişecektir. Sıvı ve a katı fazının bileşimleri sırasıyla, liküdüs ve solidüs çizgilerini takip eder ve c fazının oranı soğumayla birlikte giderek artar. Burada soğumayla birlikte fazların gerek oranlarının, gerekse bileşimlerinin değişmesi söz konusu olsa da, ağırlıkça % 35Ni %65Cu şeklinde olan alaşıma ait genel bileşimin değişmediğini hatırlamakta yarar vardır.
22 1250 C deki c noktasında bulunan sıvı faz ağırlıkça %32Ni % 68 Cu bileşimine ve katı α fazı da %43Ni % 57 Cu bileşimine sahiptir. Diğer bir deyişle, sıvı bu sıcaklıkta ağırlıkça %32Ni içerirken, katı α %43Ni içermektedir. Katılaşma süreci yaklaşık olarak 1220 C mertebelerinde yani d noktasında tamamlanmakta olup, katı α bu sıcaklıkta ağırlıkça alaşımın genel bileşimi olan %35Ni %65 Cu bileşimine sahip olurken dönüşümün tamamlanması öncesinde kalan son sıvı % 24Ni %76 Cu bileşimindedir. Solidüs çizgisinin geçilmesiyle son kalan sıvı da katılaşmakta ve Şekildeki e noktasına ulaşmaktadır. Buradaki katı çözelti α fazının bileşimi ağırlıkça % 35Ni %65Cu şeklinde ifade edilir. Bundan sonra, gerçekleşen soğuma sırasında gerek bileşim, gerekse mikroyapı açısından herhangi bir değişiklik gerçekleşmez.
23 Dengesiz Soğuma Hali Önceki bölümde açıklanan dengeli katılaşma ve mikroyapı oluşumu ancak soğuma hızlarının çok yavaş olması halinde gerçekleşebilir. Bunun nedeni, her sıcaklık düşüşünde fazların bileşiminin de faz diyagramına bağlı olarak sürekli değişmesi ve yeniden düzenlenme zorunda kalmasıdır. Yeniden düzenlenme için gerek fazların içinde, gerekse faz sınırlarında atomsal yayınma mekanizmasına ihtiyaç vardır, yayınma mekanizmasının çalışabilmesi için sıcaklığın yanı sıra, yeterli süre de gereklidir. Çok yavaş soğuma hızlarında ve koşullarında bu süre tanındığı için, atomsal yeni düzenlemelerin gerçekleşmesi daha kolay olmakta ve böylece daha kararlı yapılar elde edilebilmektedir. Yayınma mekanizmasının en önemli özelliklerinden biri olan yayınma hızı, katılarda sıvılara göre daha düşük olmakta, ayrıca sıcaklıktaki azalmayla birlikte yayınma hızı, hem sıvı hem de katılarda giderek azalmaktadır. Hemen hemen pratikteki tüm uygulamalardaki soğuma hızları sözü edilen atomsal düzenlemelerin gerçekleşmesi açısından çok hızlı kalmakta ve denge halinin sağlanması ile önceki bölümde anlatılan denge halinin ve buna bağlı mikro yapıların oluşması mümkün olmamaktadır.
24 Alaşımı sıvı bölgedeki 1300 C deki a noktasından soğutmaya başladığımızı düşüne lim. Buradaki sıvı faz ağırlıkça %35 Ni % 65 Cu bileşiminde olup, soğudukça yani düşey olarak a noktasından aşağı doğru inildikçe sıvı fazı bölgesinde herhangi bir değişiklik olmayacaktır. Yaklaşık olarak 1260 C deki b noktasında a parçacıkları oluşmaya başlayacak ve bu parçacıklar bu sıcaklıkta çizilen bağ çizgisinden alınan bilgiye göre % 46Ni %54 Cu bileşimine sahip olacaktır.
25 Soğumanın yaklaşık olarak 1240 C deki c noktasına doğru sürdürülmesiyle, sıvı fazın bileşimi ağırlıkça % 29 Ni % 71 Cu şeklinde değişecek ve bu noktada katılaşan a fazının bileşimi % 40 Ni % 60 Cu değerini alacaktır. Katı cı fazındaki yayınma hızının göreceli olarak daha düşük olmasından dolayı b noktasında oluşan ce fazı bileşimini dikkate değer mertebede değiştiremeyecek ve ağırlıkça % 46 Ni içermeye devam ederken, büyüyen α tanelerinde radyal yönde Ni konsantrasyonunda sürekli bir değişim gerçekleşecektir. Faz tanelerinin merkezinde ağırlıkça % 46 olan Ni oranı tane sınırlarına doğru % 40 mertebesi ne düşecektir. Böylece e noktasında a tanelerinin Ni oranı ağırlıklı ortalama değeri olarak % 46 ile 40 arasındaki bir değeri alacaktır. Kolaylık olması açısından α fazının bu noktadaki ortalama bileşimini ağırlıkça % 42 Ni % 58 Cu olarak kabul edelim. Ayrıca kaldıraç kuralı hesaplamalarına dayanarak dengesiz soğuma şartlarında, dengeli soğuma şartlarına göre daha fazla oranda sıvının bulunduğu anlaşılmaktadır.
26 Yaklaşık olarak 1220 C deki d noktasında denge sağlayabilen soğuma hızlarında katılaşmanın tamamlanması lazımdır. Ancak dengesizlik ya da kararsızlık hali nedeniyle, yapıda bir miktar daha sıvı kalır ve α fazı bileşimi ağırlıkça % 35 Ni % 65 Cu değerini alır. Ortalama bileşim dikkate alındığında, c fazının ağırlıkça % 38 Ni içerebileceğini söylemek mümkündür. Dengesiz katılaşma yaklaşık 1205 C de e noktasına ulaşıldığında tamamlanır. Bu noktada oluşan son α fazı ağırlıkça, %31Ni içermekte olup, fazın ortalama Ni oranı ağırlıkça % 35 mertebelerindedir. Diyagramda yer alan f noktasına ait mikroyapı malzemenin tamamen katı hale dönüştüğünü göstermektedir.
27 İzomorfik alaşımların dengesiz şartlarda katılaşması bazı önemli sonuçları doğurur. Daha önce açıklandığı gibi, elementlerin tanelerin içindeki dağılımı heterojenlik gösterir ve buna segregasyon adı verilir. İlk katılaşmanın gerçekleştiği tanelerin merkezi yüksek ergime sıcaklığına sahip element açısından daha zengin konsantrasyona sahiptir. Yani üzerinde çalışılan Cu Ni sisteminde Ni elementi daha yüksek ergime sıcaklığına sahip olduğundan, tane merkezlerindeki Ni yoğunluğu tanenindiğer bölgelerine nazaran daha fazladır. Doğal olarak bunun tersi olan durum düşük ergime sıcaklığına sahip element için geçerli olup, Cu elementi bundan dolayı tane sınırları ve buraya yakın bölgelerde merkeze nazaran daha yoğun olarak yer almaktadır. Bu oluşum, teknolojide çekirdekli yapı olarak isimlendirilmekte olup malzemenin özelliklerinde bazı değişmelere yol açabilmektedir. Örneğin çekirdekli yapı oluşmuş bir döküm parça yeniden ısıtıldığında, düşük ergime sıcaklığına sahip element olarak daha zengin olan tane sınırı bölgeleri ilk önce erimeye başlar. Bu ise yapının mekanik açıdan bütünlüğünü bozarak daha zayıf davranması sonucunu doğurur. Dahası, bu tür döküm alaşımlarda ergime solidüs çizgisinin belirlediğisıcaklıktan daha düşük sıcaklıklarda başlar.
28 İZOMORFİK ALAŞIMLARIN MEKANİK ÖZELLİKLERİ Bu bölümde katı haldeki izomorfik alaşımların tane boyutu gibi diğer yapısal özelliklerinin değişmediği, sadece kimyasal bileşiminin değiştiği durumlarda mekanik özelliklerinin bundan nasıl etkileneceği açıklanmaktadır. Düşük ergime noktasına sahip bileşenin (elementin) ergime noktasından daha düşük olan tüm sıcaklıklarda, yapıda sadece tek bir katı faz bulunur. Dolayısıyla, her bir elementin diğerine ilave edilmesi katı çözelti sertleşmesine neden olacaktır. Diyagramın ortalarına yakın bölgelerde dayanım bileşim eğrisi en yüksek değerine ulaşır (a). Şekil b de ise alaşımlara ait süneklik özelliğinin alaşım elementi konsantrasyonuyla değişimi verilmiştir. Süneklik ölçütü olarak malzemelerin yüzde uzama değerleri dikkate alınmıştır. Buradaki durum, dayanımda görülenin aksine, süneklik bileşim eğrisinin orta bileşim değerlerinde bir en düşük değerden geçtiğini göstermektedir.
29 Yaygın ve nispeten kolay anlaşılabilen bir diğer faz diyagramı bakır gümüş alaşım sistemi için gösterilmiş olan ikili ötektik faz diyagramıdır. Bu diyagramın bazı özel likleri önemli olduğundan, dikkatle değerlendirilmelidir. Öncelikle α ve β katı fazları ile sıvı faza ait üç adet tek fazlı bölge yer almaktadır. Cu elementince zengince fazında gümüş YMK kristal yapıya sahip çözünen bileşen olarak bulunur. Β katı fazı da YMK kristal yapıya sahip olup burada da bakır çözünen bileşen olarak yer alır. Aynı zamanda saf bakır ve saf gümüş de sırasıyla α ve β katı fazları olarak değerlendirilir.
30 Burada sözü edilen α ve β katı fazlarının birbirleri içindeki çözünmeleri sınırlıdır ve şekilde yer alan BEG doğrusunun ait olduğu sıcaklığın altında a fazı için gümüş sınırlı oranda bakır içinde çözünmekte olup, aynı durum, β katı fazının bakır çözünürlüğü için de geçerlidir. Bu diyagramda α/α+s faz bölgeleri için α nıngümüş bileşeni çözündürme sınırı CBA çizgisiyle gösterilmiştir. Buna göre, 779 C deki B noktasında bakır içinde en çok ağırlıkça % 8 Ag çözünebilir ve çözünebilirlik, sıcaklık arttıkça azalarak A noktasında, yani saf bakırın 1085 C deki ergime noktasında kaybolur. 779 C nin altındaki sıcaklıklar için c fazı bölgesini α+β faz bölgesinden ayıran çizgi solvüs adını alır ve benzer şekilde 779 C nin üzerindeki sıcaklıklar için c fazı bölgesini α+s faz bölgesinden ayıran çizgi solidüs olarak tanımlanır. G katı fazı için de solvüs HG çizgisi ile solidüs ise GF çizgisiyle belirtilmiştir. β fazında bakırın gümüş içindeki en büyük çözünürlüğü G noktasında gösterildiği gibi ağırlıkça % 8,8 dir. Şekildeki faz diyagramında BEG doğrusu, bunun altında hiçbir sıvı faz bulunmaması nedeniyle aynı zamanda solidüs olarak tanımlanır.
31 Söz konusu faz diyagramında α+β, α+s ve β +S şeklinde iki fazın bir arada bulunduğu üç bölge daha vardır. Bu bölgelerdeki değişik bileşim ve sıcaklıklar için hangi fazların denge halinde bulunacağı, bunların oranları ve bileşimleriyle ilgili bilgiler kaldıraç kuralının gerektiği gibi uygulanmasıyla elde edilebilir. Bakıra gümüş ilave edildikçe alaşımın tam olarak eridiği sıcaklık AE likidüs çizgisine bağlı olarak sürekli azalma gösterir. Aynı şeyleri gümüş için de söylemek mümkündür. Gümüşe ilave edilen bakır alaşımın ergime sıcaklığı FE çizgisiyle de belirtildiği gibi, sürekli azaltmaktadır. İki likidüs çizgisi diyagramındaki BEG doğrusu üzerindeki E noktasında birleşir. Buradaki E noktası değişmez nokta niteliğinde olup, C E bileşimi ve T ö sıcaklığı ile tanımlanır.
32 Soğuma sırasında T ö sıcaklığındaki sıvı faz α ve β ve gibi iki ayrı katı faza aynı anda dönüşür. Aynı şekilde, ısınma sırasında da iki ayrı katı faz aynı anda sıvı faza dönüşür. Bu durum malzeme biliminde ötektik reaksiyon adını almakta olup (ötektik kolayca ergiyen anlamındadır), C αe ve C βe ve /3 fazlarının T sıcaklığındaki kimyasal bileşimlerini vermektedir. Yatay solidüs çizgisinin sahip olduğu T ö sıcaklığı genellikle ötektik sıcaklık olarak adlandırılır.
33 Çok yaygın olarakkarşılaşılan diğer bir ötektik sistem de Şekilde verilmiş olan kurşun ve kalay bileşenlerine ait olan sistemdir. Bu sistemde de katı fazlar α ve β ile gösterilmekte olup α kalayın kurşun içindeki (kalay çözünen, kurşun çözen), β ise kurşunun kalay içindeki katı çözeltisini (kurşun çözünen, kalay çözen) ifade eder. Ötektik nokta 1 83 C de gerçekleşir ve ağırlıkça % 61,9 oranında kalay içerir. Doğal olarak ötektik nokta ile diğer sıcaklıklar ve bileşimler Cu Ag sistemindekinden farklılıklar gösterir. Çoğunlukla düşük ergime sıcaklıklarına sahip alaşımlar ötektik noktaya yakın olanlardan seçilir. Bu duruma en iyi örneklerden birisi de ağırlıkça % 60Sn ve % 40Pb içeren lehim alaşımıdır. Şekilde görüldüğü gibi, bu alaşım bileşenlerinin ergime sıcaklıklarından daha düşük bir sıcaklık olan 185 C de ergir. Bu nedenle, lehimleme gibi bazı endüstriyel uygulamalarda ötektik alaşımların düşük ergime sıcaklığına sahip olma özelliğinden yararlanılır.
34
35
36 İlk olarak saf metal ile oda sıcaklığında (20 C) en büyük çözünürlüğün elde edildiği kimyasal bileşim aralığındaki durum incelenmektedir. Kurşun kalay sisteminde bu aralık, ağırlıkça % 0 ile % 2 Sn içeren kurşun esaslı α katı çözeltisi ile ağırlıkça % 99 Sn ve saf kalay asında kalan β katı çözeltisine karşılık gelir. C 1 bileşimine sahip alaşım ele alındığında, yaklaşık 350 C deki sıvı fazdan oda sıcaklığına kadar gerçekleşen soğuma ww kesikli çizgisiyle ifade edilir. Alaşım yaklaşık olarak 330 C ye kadar tamamen sıvı halinde bulunur ve bu sıcaklıkta ilk c katı çözeltisi oluşmaya başlar. Soğuma sırasında α+sıvı fazlarının birlikte bulunduğu dar bölge geçilirken, katı faz oluşumu hızlanır veww kesikli çizgisinin solidüs çizgisini kestiği noktaya karşılık gelen sıcaklıkta α katı fazının oluşumu tamamlanır. Burada elde edilen alaşım çok taneli (polikristal) ve C 1 kimyasal bileşimine sahip olup oda sıcaklığına varıncaya kadar mikroyapıda herhangi bir değişiklik meydana gelmez. Diğer bir ifadeyle, burada oluşan mikroyapı c noktasındaki iç yapıyla hemen hemen aynıdır.
37 Şekil 9.12 deki xx kesikli çizgisi boyunca yavaş soğuyan C 2 bileşimine sahip alaşımda meydana gelen iç yapı oluşumu incelenecek olursa, çözünme çizgisine kadar olan değişmelerin bir önceki örnekteki gibi olduğu görülür. Diğer bir ifadeyle, bu çizgi üzerindeki d noktasında tam sıvı faz, e noktasında S +α ikili fazı ve f noktasında da α katı fazı oluşmuştur. Bunları temsil eden mikroyapılar ise ilgili daireler içinde verilmiştir. Soğuma sırasında çözündürme çizgisi geçildikten sonra α fazının Sn çözündürme sınırı aşılmış olur ve Sn elementince zengin β katı fazı α fazının içinde oluşmaya başlar. Şekildeki g noktası burada oluşan iç yapıyı temsil eder. Soğumanın devam etmesiyle, oluşan β katı fazının yapıdaki oranı daha da artar.
38 Üçüncü durum ise ağırlıkça % 61,9 Sn içeren C 3 ötektik bileşimindeki katılaşmaya ait olup, bununla ilgili faz diyagramı Şekil 9.13 te verilmiştir. Sıcaklık azaldıkça 183 C deki ötektik sıcaklığa kadar herhangi bir değişiklik oluşmaz ve yapı, ii noktasındaki daire içinde gösterildiği gibi tamamen sıvı fazdan oluşur. Soğuma sırasında 183 C deki ötektik sıcaklık çizgisi yy kesikli çizgisiyle kesildiğinde sıvı faz aniden α ve β katı fazlarının bir arada bulunduğu ötektik yapıya dönüşür. Bu dönüşüm sırasında Sn ve Pb bileşenlerinin α ve β katı fazlarında yeniden dağılması ve gerek birbirlerinden gerekse sıvı fazdan farklı bileşimlerde oluşması zorunludur. Burada görülen kimyasal bileşim farkı atomsal yayınma nedeniyle gerçekleşir. Ötektik reaksiyonla oluşan α ve β katı fazlarının yapıda katmanlar halinde ve birbirini tekrar eder tarzda oluşması neticesinde lamelli yapı olarak da nitelendirilen ötektik yapı meydana gelir
39 Dördüncü ve son mikroyapı örneği, ötektik sıcaklık çizgisi boyunca ötektik nokta dışındaki tüm kimyasal bileşimlere sahip alaşımlarda gerçekleşen dönüşümleri kapsamaktadır. C4 kimyasal bileşimi ele alındığında, bunun ötektik noktanın solunda kaldığı görülür. Sıcaklık düşüşü zz kesikli çizgisi üzerinde incelenecek olursa, başlangıçta yani j noktasında yapının tamamen sıvı olduğu anlaşılır. Kesikli çizgi üzerindeki j ve l noktaları arasındaki mikroyapı oluşumu ikinci durum için açıklanan yapı oluşumuna benzer. Buradaki l noktası ötektik sıcaklığın hemen üzerinde yer almakta olup sıvı faz ve oluşabildiği kadarıyla α katı fazı bir arada bulunur. Ötektik sıcaklıktaki izoterm çizgisi kaldıraç kuralı uygulaması için bir bağ çizgisi olarak kabul edildiğinde, sıvı fazın ağırlıkça % 61,9 Sn ve α fazının da ağırlıkça % 18,3 Sn içerdiği anlaşılır. Sıcaklık ötektik sıcaklık değerinin hemen altına düştüğünde sıvı faz, α ve βkatı fazlarının lamelli olarak istiflendiği ötektik yapıya dönüşür ve ötektik reaksiyon öncesinde α ve sıvı bölgesinde oluşmuş bulunan birincil α katı fazında ise önemli bir değişim gözlenmez.
40 Örneğin m noktasında gösterilen temsili mikroyapıda birincil ve ötektik yapı olmak üzere iki mikroyapı bileşeni mevcuttur. Böylece α katı fazı yapıda, hem ötektik yapı içindeki a fazı hem de daha önce α+s bölgesinden soğuma sırasında geçilirken oluşan ce fazı ile birlikte bulunur. Buradaki α fazlarını birbirinden ayırt edebilmek için, ötektik reaksiyon sırasında oluşanına ötektik α, ötektik sıcaklık geçilmeden önce oluşmuş olanına ise birincil (primer) veya ötektik öncesi α adı verilmiştir.
41 Şekil de yer alan mikroyapı fotoğrafında, hem birincil α hem de ötektik α fazlarının bir arada bulunduğu bir kurşun kalay alaşımına ait iç yapı gösterilmiştir
CALLİSTER FAZ DİYAGRAMLARI ve Demir-Karbon Diyagramı
CALLİSTER FAZ DİYAGRAMLARI ve Demir-Karbon Diyagramı Bileşen deyimi, çoğunlukla alaşımı oluşturan saf metaller ve/veya bileşikler için kullanılır. Örneğin bir bakır-çinko alaşımı olan pirinçte Cu ve Zn,
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY.
MALZEME BİLGİSİ DERS 7 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA KIRILMANIN TEMELLERİ KIRILMA ÇEŞİTLERİ KIRILMA TOKLUĞU YORULMA S-N EĞRİSİ SÜRÜNME GİRİŞ Basınç (atm) Katı Sıvı Buhar
Detaylışeklinde, katı ( ) fazın ağırlık oranı ise; şeklinde hesaplanır.
FAZ DİYAGRAMLARI Malzeme özellikleri görmüş oldukları termomekanik işlemlerin sonucunda oluşan içyapılarına bağlıdır. Faz diyagramları mühendislerin içyapı değişikliği için uygulayacakları ısıl işlemin
DetaylıFaz ( denge) diyagramları
Faz ( denge) diyagramları İki elementin birbirleriyle karıştırılması sonucunda, toplam iç enerji mimimum olacak şekilde yeni atom düzenleri meydana gelir. Fazlar, İç enerjinin minimum olmasını sağlayacak
DetaylıFAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ
FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ Prof. Dr. Hüseyin UZUN-Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 1 /94 İkili Faz Diyagramından Hangi Bilgiler
DetaylıBMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri
BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri Faz Diyagramları Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Ankara
DetaylıFaz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları
Faz Dönüşümleri ve Faz (Denge) Diyagramları 1. Giriş Bir cisim bağ kuvvetleri etkisi altında en düşük enerjili denge konumunda bulunan atomlar grubundan oluşur. Koşullar değişirse enerji içeriği değişir,
DetaylıFAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ
FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ Prof. Dr. Hüseyin UZUN-Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü 1 /94 Ötektik bileşim Birbirlerini sınırlı
DetaylıİKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI
İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA İKİLİ ÖTEKTİK FAZ DİYAGRAMLARI
DetaylıCALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ
CALLİSTER FAZ DÖNÜŞÜMLERİ Faz dönüşümlerinin çoğu ani olarak gerçekleşmediğinden, reaksiyon gelişiminin zamana bağlı, yani dönüşüm hızına bağlı olarak gelişen yapısal özelliklerini dikkate almak gerekir.
DetaylıPROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ
Sınırsız Katı Eriyebilirlik İkili Faz Diyagramları (İkili İzomorfik Sistemler) Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 /94 Sınırsız Katı Eriyebilirlik İkili Faz Diyagramları
DetaylıChapter 9: Faz Diyagramları
Chapter 9: Faz Diyagramları İki elementi birleştirdiğimizde... ortaya çıkan denklik durumu nedir? genel olarak aşağıdakileri belirlersek... -- kompozisyon (örn., ağ% Cu - ağ% Ni), ve -- sıcaklık (T ) şunlara
DetaylıFaz kavramı. Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir.
Faz kavramı Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler gösteren bölgelere faz (phase) adı verilir. Fazlar; bu atom düzenlerinden ve toplam iç yapıda bu fazların oluşturdukları
DetaylıKTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü
FAZ DİYAGRAMLARI DERS NOTLARI İçerik KTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Peritektik Alaşım Sistemleri Peritektik Dönüşüm: Peritektik dönüşüm; ötektik dönüşüm gösteren alaşım sistemlerine benzer
DetaylıFaz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği
Faz dönüşümleri: mikroyapı oluşumu, faz dönüşüm kinetiği Faz dönüşümleri 1. Basit ve yayınma esaslı dönüşümler: Faz sayısını ve fazların kimyasal bileşimini değiştirmeyen basit ve yayınma esaslı ölçümler.
DetaylıMalzemeler yapılarının içerisinde, belli oranlarda farklı atomları çözebilirler. Bu durum katı çözeltiler olarak adlandırılır.
KATI ÇÖZELTİ Malzemeler yapılarının içerisinde, belli oranlarda farklı atomları çözebilirler. Bu durum katı çözeltiler olarak adlandırılır. Katı çözeltilerin diğer bir ismi katı eriyiktir. Bir çözelti
DetaylıSInIrsIz KatI Erİyebİlİrlİk Faz DİyagramlarI (İkİlİ İzomorfİk Sİstemler)
SInIrsIz KatI Erİyebİlİrlİk İkİlİ Faz DİyagramlarI (İkİlİ İzomorfİk Sİstemler) Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü,
DetaylıFiziksel özellikler nelerdir? Mekanik Elektriksel Termal Manyetik Optik
DENGE DİYAGRAMLARI Fiziksel özellikler nelerdir? Mekanik Elektriksel Termal Manyetik Optik Malzemeler neden farklı özellikler gösterirler? Özellikler Fiziksel Kimyasal Bahsi gecen yapısal etkenlerden elektron
DetaylıGaz. Gaz. Yoğuşma. Gizli Buharlaşma Isısı. Potansiyel Enerji. Sıvı. Sıvı. Kristalleşme. Gizli Ergime Isısı. Katı. Katı. Sıcaklık. Atomlar Arası Mesafe
İmal Usulleri DÖKÜM Katılaşma Döküm yoluyla üretimde metal malzemelerin kullanım özellikleri, katılaşma aşamasında oluşan iç yap ile belirlenir. Dolaysıyla malzeme özelliklerinin kontrol edilebilmesi
DetaylıÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ
ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma
DetaylıPaslanmaz Çelik Gövde. Yalıtım Sargısı. Katalizör Yüzey Tabakası. Egzoz Emisyonları: Su Karbondioksit Azot
Paslanmaz Çelik Gövde Yalıtım Sargısı Egzoz Emisyonları: Su Karbondioksit Azot Katalizör Yüzey Tabakası Egzoz Gazları: Hidrokarbonlar Karbon Monoksit Azot Oksitleri Bu bölüme kadar, açıkça ifade edilmese
DetaylıFAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ
FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ 1 /94 GİRİŞ * Endüstriyel amaçlı kullanılan malzemelerin pek çoğu saf metal değildir. Çünkü saf metaller, servis şartlarında istenilen mekanik özelikleri sağlayamamaktadırlar.
DetaylıFaz dönüşümünün gelişmesi, çekirdeklenme ve büyüme olarak adlandırılan iki farklı safhada meydana gelir.
1 Faz dönüşümlerinin çoğu ani olarak gerçekleşmediğinden, reaksiyon gelişiminin zamana bağlı, yani dönüşüm hızına bağlı olarak gelişen yapısal özelliklerini dikkate almak gerekir. Malzemelerin, özellikle
DetaylıFAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ HOŞGELDİNİZ
FAZ DİYAGRAMLARI ve DÖNÜŞÜMLERİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi HOŞGELDİNİZ 1 /94 2 /94 ÇÖZÜNEN ve ÇÖZEN İki maddeyi birbirleri ile karıştırarak bir bileşik veya alaşım yapmak istediğimiz zaman, bileşik
DetaylıMMM291 MALZEME BİLİMİ
MMM291 MALZEME BİLİMİ Yrd. Doç. Dr. Ayşe KALEMTAŞ Ofis Saatleri: Perşembe 14:00 16:00 ayse.kalemtas@btu.edu.tr, akalemtas@gmail.com Bursa Teknik Üniversitesi, Doğa Bilimleri, Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi,
Detaylı1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları
1. Giriş 2. Yayınma Mekanizmaları 3. Kararlı Karasız Yayınma 4. Yayınmayı etkileyen faktörler 5. Yarı iletkenlerde yayınma 6. Diğer yayınma yolları Sol üstte yüzey seftleştirme işlemi uygulanmış bir çelik
DetaylıBÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM)
BÖLÜM 3 DİFÜZYON (YAYINIM) 1 Mürekkebin suda yayılması veya kolonyanın havada yayılması difüzyona örnektir. En hızlı difüzyon gazlarda görülür. Katılarda atom hareketleri daha yavaş olduğu için katılarda
DetaylıMALZEME BİLGİSİ. Katılaşma, Kristal Kusurları
MALZEME BİLGİSİ Dr.- Ing. Rahmi ÜNAL Konu: Katılaşma, Kristal Kusurları 1 Saf Metallerde Katılaşma Metal ve alaşım malzemelerin kullanım özellikleri büyük ölçüde katılaşma sırasında oluşan iç yapı ile
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 9 DR. FATİH AY.
MALZEME BİLGİSİ DERS 9 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA TANIMLAR VE TEMEL KAVRAMLAR İKİLİ FAZ DİYAGRAMLARI FAZ DİYAGRAMLARININ YORUMLANMASI DEMİR-KARBON SİSTEMİ BÖLÜM 7 FAZ
DetaylıMALZEME BİLGİSİ. Katı Eriyikler
MALZEME BİLGİSİ Dr.- Ing. Rahmi ÜNAL Konu: Katı Eriyikler 1 Giriş Endüstriyel metaller çoğunlukla birden fazla tür eleman içerirler, çok azı arı halde kullanılır. Arı metallerin yüksek iletkenlik, korozyona
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ HOŞGELDİNİZ
ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (Yaşlandırma Sertleşmesi) Bazı metal alaşımlarının sertlik ve mukavemeti, soğuk deformasyon
DetaylıKTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü
FAZ DİYAGRAMLARI DERS NOTLARI İçerik KTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Denge Dışı Reaksiyonlar ve Oluşan Yapılar (Martenzitik ve Beynitik Yapı) Bu güne kadar işlenen konularda denge veya yarı
DetaylıDEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI
MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME BİLİMİ Demir, Çelik ve Dökme Demir Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR DEMİR KARBON FAZ DİYAGRAMI Saf demire teknolojik özellik kazandıran
Detaylıİmal Usulleri. Döküm Tekniği
İmal Usulleri Döküm Tekniği Örnek Heterojen Çekirdeklenme Alışılmamış laboratuar deneyleri dışında, sıvı metal için homojen çekirdeklenme asla olmaz. Uygulamadaki sıvı metallerin içinde hemen her zaman
DetaylıProf. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ-I- (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-20092009 BALIKESİR Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ 1 DEMİR-KARBON (Fe-C) DENGE DİYAGRAMI
DetaylıBoya eklenmesi Kısmen karışma Homojenleşme
DİFÜZYON 1 Katı içerisindeki atomların hareketi yüksek konsantrasyon bölgelerinden düşük konsantrasyon bölgelerine doğrudur. Kayma olayından farklıdır. Kaymada hareketli atom düzlemlerindeki bütün atomlar
DetaylıTEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. İRFAN AY / Öğr. Gör. FAHRETTİN KAPUSUZ
MAKİNE PROGRAMI MALZEME TEKNOLOJİSİ--ITEKNOLOJİSİ (DERS NOTLARI) Prof.Dr.İrfan AY Öğr. Gör. Fahrettin Kapusuz 2008-2009 2008BALIKESİR 1 DEMİR-KARBON DEMİR(Fe--C) (Fe DENGE DİYAGRAMI 2 DEMİR KARBON DENGE
DetaylıÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ. (Devamı)
ÇELİKLERİN ISIL İŞLEMLERİ (Devamı) c a a A) Ön ve arka yüzey Fe- atomları gösterilmemiştir) B) (Tetragonal) martenzit kafesi a = b c) Şekil-2) YMK yapılı -yan yana bulunan- iki γ- Fe kristali içerisinde,
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM
ATOM HAREKETLERİ ve ATOMSAL YAYINIM 1. Giriş Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi gibi olaylar ile kaynak, lehim, sementasyon gibi işlemler
DetaylıDislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır.
Dislokasyon hareketi sonucu oluşan plastik deformasyon süreci kayma olarak adlandırılır. Bütün metal ve alaşımlarda bulunan dislokasyonlar, katılaşma veya plastik deformasyon sırasında veya hızlı soğutmadan
DetaylıÇÖKELME SERTLEŞMESİ (YAŞLANMA) DENEYİ
1. DENEYİN AMACI: Alüminyum alaşımlarında çökelme sertleşmesinin (yaşlanma) mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi ve sertleşme mekanizmasının öğrenilmesi. 2. TEORİK BİLGİ Çökelme sertleşmesi terimi,
DetaylıTOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN
. TEKNİK SEÇİMLİ DERS I TOZ METALURJİSİ Prof.Dr. Muzaffer ZEREN SİNTERLEME Sinterleme, partiküllerarası birleşmeyi oluşturan ısıl prosestir; aynı zamanda ham konumda gözlenen özellikler artırılır. . Sinterlemenin
DetaylıProf.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU
. Prof.Dr.Muzaffer ZEREN SU ATOMİZASYONU Su atomizasyonu, yaklaşık 1600 C nin altında ergiyen metallerden elementel ve alaşım tozlarının üretimi için en yaygın kullanılan tekniktir. Su atomizasyonu geometrisi
DetaylıDENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi. AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi.
DENEYİN ADI: Çeliklerin Isıl İşlemi AMACI: Çeliklerde ısıl işlem yoluyla mikroyapı ve mekanik özelliklerin değişiminin öğretilmesi. TEORİK BİLGİ: Metal ve alaşımlarının, faz diyagramlarına bağlı olarak
DetaylıGENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
GENEL KİMYA MOLEKÜLLER ARASI KUVVETLER Moleküller Arası Kuvvetler Yüksek basınç ve düşük sıcaklıklarda moleküller arası kuvvetler gazları ideallikten saptırır. Moleküller arası kuvvetler molekülde kalıcı
DetaylıMALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY. www.fatihay.net fatihay@fatihay.net
MALZEME BİLGİSİ DERS 11 DR. FATİH AY www.fatihay.net fatihay@fatihay.net GEÇEN HAFTA DEMİR ESASLI ALAŞIMLAR DEMİR DIŞI ALAŞIMLAR METALLERE UYGULANAN İMALAT YÖNTEMLERİ METALLERE UYGULANAN ISIL İŞLEMLER
DetaylıMETALLERİN TEMEL MEKANİK ÖZELLİKLERİ Malzemelerin mekanik özelliklerinin belirlenmesi: İkizlenme mekanizması
METALLERİN TEMEL MEKANİK ÖZELLİKLERİ Malzemelerin mekanik özelliklerinin belirlenmesi: İkizlenme mekanizması Kaymanın zor olduğu deformasyon şartlarında mesela, yüksek deformasyon hızları ve düşük deformasyon
DetaylıDifüzyon (Atomsal Yayınım)
Difüzyon (Atomsal Yayınım) Malzemelerde üretim ve uygulama sırasında görülen katılaşma, çökelme, yeniden kristalleşme, tane büyümesi, faz dönüşümleri, içyapıların dengelenmesi ve ısıl işlemlerin gerçekleşmesi
DetaylıMETALLERDE KATILAŞMA HOŞGELDİNİZ
METALLERDE KATILAŞMA Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 /94 METALLERDE KATILAŞMA Metal ve alaşımlar, belirli bir sıcaklıktan sonra (ergime sıcaklığı) katı halden sıvı
DetaylıMalzemelerin Deformasyonu
Malzemelerin Deformasyonu Malzemelerin deformasyonu Kristal, etkiyen kuvvete deformasyon ile cevap verir. Bir malzemeye yük uygulandığında malzeme üzerinde çeşitli yönlerde ve çeşitli şekillerde yükler
DetaylıMalzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel kavramlar Demir-Karbon Denge Diyagramı
Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel kavramlar Demir-Karbon Denge Diyagramı İçerik Giriş Demir-sementit diyagramı Demir-grafit diyagramı Dökme demir 2 Giriş Demir, pek çok mühendislik alaşımının
DetaylıMalzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Temel kavramlar Faz Diyagramları
Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Temel kavramlar Faz Diyagramları İçerik Giriş Ergime ve katılaşma Faz diyagramları Faz kuralı Faz diyagramlarından sağlanan bilgiler Denge halleri Dğer reksiyon
DetaylıKütlesi,hacmi,eylemsizliği olan,tanecikli yapıdaki her şeye madde denir. Yer yüzünde gözümüzle görebildiğimiz her şey maddedir.
Madde Tanımı Kütlesi,hacmi,eylemsizliği olan,tanecikli yapıdaki her şeye madde denir. Yer yüzünde gözümüzle görebildiğimiz her şey maddedir. MADDENİN MADDENİN HALLERİ HALLERİ maddenin haller i MADDENİN
DetaylıErgime ve katılaşma 2/41
Faz Diyagramları Ergime ve katılaşma Bir malzemenin eritilmesi ve katılaşması sırasında meydana gelen olayları bilerek bizler amacımıza uygun malzemeler elde edebiliriz. Bunun için erime ve katılaşma sırasında
DetaylıMALZEME BİLİMİ (DERS NOTLARI)
MALZEME BİLİMİ (DERS NOTLARI) Bölüm 4. Malzemelerde Atom ve İyon Hareketleri Doç.Dr. Özkan ÖZDEMİR Doç. Dr. Özkan ÖZDEMİR Hedefler Malzemelerde difüzyon uygulamalarını ve prensipleri incelemek. Difüzyonun
DetaylıBölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ
Bölüm 3 SAF MADDENİN ÖZELLİKLERİ 1 Amaçlar Amaçlar Saf madde kavramının tanıtılması Faz değişimi işleminin fizik ilkelerinin incelenmesi Saf maddenin P-v-T yüzeylerinin ve P-v, T-v ve P-T özelik diyagramlarının
DetaylıELEMENT VE BİLEŞİKLER
ELEMENT VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri: a) Elementler: Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere
DetaylıFAZ DİYAGRAMLARI. DERS NOTLARI Genel Kavramlar ve Tek Bileşenli Faz Diyagramları. İçerik
FAZ DİYAGRAMLARI DERS NOTLARI Genel Kavramlar ve Tek Bileşenli Faz Diyagramları İçerik KTÜ, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Ders İçeriği Malzemelerin farklı sıcaklık, basınç ve bileşim değerlerinde
DetaylıMalzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Mekanizma ve etkileyen faktörler Difüzyon
Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Mekanizma ve etkileyen faktörler Difüzyon İçerik Difüzyon nedir Difüzyon mekanizmaları Difüzyon eşitlikleri Difüzyonu etkileyen faktörler 2 Difüzyon nedir Katı içerisindeki
Detaylı2. Sertleştirme 3. Islah etme 4. Yüzey sertleştirme Karbürleme Nitrürleme Alevle yüzey sertleştirme İndüksiyonla sertleştirme
Isıl İşlem Isıl İşlem Isıl işlem, metal veya alaşımlarına istenen özellikleri kazandırmak amacıyla katı halde uygulanan kontrollü ısıtma ve soğutma işlemleri olarak tanımlanır. Çeliğe uygulanan temel ısıl
DetaylıPratik olarak % 0.2 den az C içeren çeliklere su verilemez.
1. DENEYİN AMACI: Farklı soğuma hızlarında (havada, suda ve yağda su verme ile) meydana gelebilecek mikroyapıların mekanik özelliklere etkisinin incelenmesi ve su ortamında soğutulan numunenin temperleme
DetaylıIsıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan
ISIL İŞLEMLER Isıl işlem, katı haldeki metal ve alaşımlarına belirli özellikler kazandırmak amacıyla bir veya daha çok sayıda, yerine göre birbiri peşine uygulanan ısıtma ve soğutma işlemleridir. İşlem
DetaylıELEMENTLER VE BİLEŞİKLER
ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri a) ELEMENTLER Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere
DetaylıKaynak yöntemleri ile birleştirilen bir malzemenin kaynak bölgesinin mikroyapısı incelendiğinde iki ana bölgenin var olduğu görülecektir:
Kaynak Bölgesinin Sınıflandırılması Prof. Dr. Hüseyin UZUN Kaynak yöntemleri ile birleştirilen bir malzemenin kaynak bölgesinin mikroyapısı incelendiğinde iki ana bölgenin var olduğu görülecektir: 1) Ergime
Detaylı7. SİNTERLEME (PİŞİRME) İŞLEMİNDEKİ REAKSİYONLAR
7. SİNTERLEME (PİŞİRME) İŞLEMİNDEKİ REAKSİYONLAR Seramik malzemeye mukavemet kazandırmak için yapılan sinterleme (pişirme) işlemi sırasında malzemenin; 1-) Hacmi küçülür 2-) Bulk yoğunluğu artar 3-) Malzemede
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıPaylaşılan elektron ya da elektronlar, her iki çekirdek etrafında dolanacaklar, iki çekirdek arasındaki bölgede daha uzun süre bulundukları için bu
4.Kimyasal Bağlar Kimyasal Bağlar Aynı ya da farklı cins atomları bir arada tutan kuvvetlere kimyasal bağlar denir. Pek çok madde farklı element atomlarının birleşmesiyle meydana gelmiştir. İyonik bağ
DetaylıBölüm 4: Kusurlar. Kusurlar
Bölüm 4: Kusurlar Malzemelerin bazı özellikleri kusurların varlığıyla önemli derecede etkilenir. Kusurların türleri ve malzeme davranışı üzerindeki etkileri hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir. Saf metallerin
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıDemir-Karbon Denge Diyagramı
Demir-Karbon Denge Diyagramı Sıcaklık Demir-Karbon diyagramı Demir, pek çok mühendislik alaşımının temelini oluşturan metaldir. Külçe demir olarak bilinen ve hemen hemen saf durumdaki demir çatı, soba
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Atomsal Yapı ve Atomlararası Bağ1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin
DetaylıFe-C Faz Diyagramı. Dökümhane Eğitim Projesi Dokumhane.net 2016
S E C T E U R D Fe-C Faz Diyagramı 1147 Dökümhane Eğitim Projesi Dokumhane.net 2016 723 Fe-C Faz Diyagramı Demir karbon faz diyagramı, çelik ve dökme demir gibi demir-karbon alaşımlarının kompozisyon tasarımında
Detaylı2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*)
2-C- BAKIR VE ALAŞIMLARININ ISIL İŞLEMLERİ 2-C-3 MARTENSİTİK SU VERME(*) Sınai bakırlı alaşımlar arasında sadece soğukta iki veya çok fazlı alüminyumlu bakırlar pratik olarak mantensitik su almaya yatkındırlar.
DetaylıMADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ. Nazife ALTIN Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi
MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bayburt Üniversitesi, Eğitim Fakültesi www.nazifealtin.wordpress.com MADDENİN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ Bir maddeyi diğerlerinden ayırmamıza ve ayırdığımız maddeyi tanımamıza
DetaylıCamlaşma Kabiliyeti; 2. HAFTA
2. HAFTA 26.09.2013 Camlaşma Kabiliyeti; Eriyik bir malzeme soğutulduğu zaman, kendiliğinden kristal çekirdeklenmesi ve büyümesinin meydana geldiği ve malzemenin kristal duruma hızlıca katılaştığı bir
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıSerüveni. 1.ÜNİTE: KİMYA BİLİMİ Kimyanın Sembolik Dili #3
Serüveni 1.ÜNİTE: KİMYA BİLİMİ Kimyanın Sembolik Dili #3 MADDE SAF MADDE SAF OLMAYAN MADDE(KARIŞIM) ELEMENT BİLEŞİK HOMOJEN KARIŞIM HETEROJEN KARIŞIM METAL İYONİK BİLEŞİKLER SÜSPANSİYON AMETAL KOVALENT
DetaylıGENEL KİMYA. Yrd.Doç.Dr. Tuba YETİM
GENEL KİMYA ÇÖZELTİLER Homojen karışımlara çözelti denir. Çözelti bileşiminin ve özelliklerinin çözeltinin her yerinde aynı olması sebebiyle çözelti, «homojen» olarak nitelendirilir. Çözeltinin değişen
DetaylıMETALLERDE KATILAŞMA
METALLERDE KATILAŞMA Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA METALLERDE KATILAŞMA Metal ve alaşımlar,
DetaylıDOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR
KURŞUN ve ALAŞIMLARI DOĞAL KURŞUN METALİK KURŞUN PLAKALAR 1 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Romalılar kurşun boruları banyolarda kullanmıştır. 2 KURŞUN ve ALAŞIMLARI Kurşuna oda sıcaklığında bile çok düşük bir gerilim
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin amacı, fizik mühendisliği öğrencilerine,
DetaylıPaslanmaz Çeliklerin Kaynak İşlemi Esnasında Karşılaşılan Problemler ve Alınması Gereken Önlemler Paslanmaz çeliklerin kaynak işlemi esnasında
Paslanmaz Çeliklerin Kaynak İşlemi Esnasında Karşılaşılan Problemler ve Alınması Gereken Önlemler Paslanmaz çeliklerin kaynak işlemi esnasında karşılaşılan ve kaynak kabiliyetini etkileyen problemler şunlardır:
DetaylıBMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri
BMM 205 Malzeme Biliminin Temelleri Faz Dönüşümleri Dr. Ersin Emre Ören Biyomedikal Mühendisliği Bölümü Malzeme Bilimi ve Nanoteknoloji Mühendisliği Bölümü TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Ankara
DetaylıBölüm 3 - Kristal Yapılar
Bölüm 3 - Kristal Yapılar Katı malzemeler, atomların veya iyonların oluşturdukları düzene göre sınıflandırılır. Kristal malzemede uzun-aralıkta atomsal ölçekte tekrarlayan bir düzen mevcuttur. Katılaşma
DetaylıONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜH. BÖLÜMÜ KML I LAB. ÜÇLÜ NOKTA SAPTANMASI DENEY FÖYÜ
AMAÇ ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ KİMYA MÜH. BÖLÜMÜ KML I LAB. ÜÇLÜ NOKTA SAPTANMASI DENEY FÖYÜ Çalışmanın amacı üç bileşenli sistemlerin incelenmesi ve bu sistemler için sıvı-sıvı faz diyagramlarının oluşturulmasıdır.
DetaylıFe-C ve Fe-Fe 3 C FAZ DİYAGRAMLARI
Fe-C ve Fe-Fe 3 C FAZ DİYAGRAMLARI Malzeme Malzeme Bilgisi Bilgisi PROF. DR. HÜSEYİN UZUN HOŞGELDİNİZ 1 Fe-C ve Fe-Fe 3 C FAZ DİYAGRAMLARI İkili alaşım sistemlerinin en önemlilerinden birisi demir-karbon
DetaylıAlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ. Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK
AlSi7Mg DÖKÜM ALAŞIMINDA T6 ISIL İŞLEM PARAMETRELERİNİN MEKANİK DEĞERLERE ETKİSİNİN İNCELENMESİ Onur GÜVEN, Doğan ALPDORUK, Şükrü IRMAK DÖKÜMCÜLÜK İSTENEN BİR ŞEKLİ ELDE ETMEK İÇİN SIVI METALİN SÖZ KONUSU
DetaylıKARIŞIMLAR. Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen mad-delere karışım denir.
KARIŞIMLAR Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen mad-delere karışım denir. 1-HETEROJEN KARIŞIMLAR (ADİ KARIŞIMLAR) Karışımı oluşturan maddeler karışımın her
DetaylıMARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME BİLİMİ -Fazlar - Yrd. Doç. Dr. Abdullah DEMİR FAZ KAVRAMI Kristal yapılı malzemelerin iç yapılarında homojen ve belirli özellikler
DetaylıİNTERMETALİK MALZEMELER (DERS NOTLARI-2) DOÇ. DR. ÖZKAN ÖZDEMİR
İNTERMETALİK MALZEMELER (DERS NOTLARI-2) DOÇ. DR. ÖZKAN ÖZDEMİR KRİSTAL YAPILAR Ayrı ayrı birbirine benzemeyen veya birbirine güçlü afiniteleri olan 2 veya daha fazla elementin birleşmesiyle intermetalik
DetaylıKRİSTALLERİN PLASTİK DEFORMASYONU
KRİSTALLERİN PLASTİK DEFORMASYONU Turgut Gülmez METALLERDE PLASTİK ŞEKİL DEĞİŞİMİ MEKANİZMALARI :Kayma, ikizlenme, tane sınırı kayması ve yayınma sürünmesi METALLERDE PLASTİK ŞEKİL DEĞİŞİMİ MEKANİZMALARI
DetaylıBARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ
BARTIN ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ MALZEME LABORATUARI I DERSİ ISIL İŞLEM (NORMALİZASYON, SU VERME, MENEVİŞLEME) DENEY FÖYÜ DENEYİN ADI: Isıl İşlem(Normalizasyon,
DetaylıBirden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen maddelere karışım denir.
Anahtar Kavramlar Çözelti çözücü çözünen homojen hetorojen derişik seyreltik Birden çok maddenin kimyasal bağ oluşturmadan bir arada bulunmasıyla meydana gelen maddelere karışım denir. Solduğumuz hava;
DetaylıALUMİNYUM ALA IMLARI
ALUMİNYUM ALA IMLARI ALUMİNYUM VE ALA IMLARI Alüminyum ve alüminyum alaşımları en çok kullanılan demir dışı metaldir. Aluminyum alaşımları:alaşımlama (Cu, Mg, Si, Mn,Zn ve Li) ile dayanımları artırılır.
DetaylıMetallerde Özel Kırılganlıklar HASAR ANALİZİ
Metallerde Özel Kırılganlıklar HASAR ANALİZİ Prof. Dr. Akgün ALSARAN 11 Giriş Hidrojen gevrekliği Sıvı metal kırılganlığı Temper gevrekliği Ana Hatlar 22 Malzemelerin servis koşullarında performanslarını;
DetaylıBÖLÜM 4 KAYNAK METALURJİSİ
BÖLÜM 4 KAYNAK METALURJİSİ Kaynakta Oluşan Metalurjik Bölgeler Kaynakta Oluşan Metalurjik Bölgeler Kaynak Metalinin Katılaşması Kaynak Metalinin Katılaşması Kaynak Metalinin Katılaşması Tek pasoda yapılmış
DetaylıBAKIR ALAŞIMLARI. Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS
BAKIR ALAŞIMLARI Prof. Dr. Ramazan YILMAZ & Yrd. Doç. Dr. Zafer BARLAS Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi, Metalürji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü BAKIR VE ALAŞIMLARININ SINIFLANDIRILMASI 2 BAKIR
DetaylıFAZ DİYAGRAMLARI VE DÖNÜŞÜMLERİ
FAZ DİYAGRAMLARI VE DÖNÜŞÜMLERİ Prof. Dr. Ramazan YILMAZ Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Esentepe Kampüsü, 54187, SAKARYA FAZ DİYAGRAMLARI VE DÖNÜŞÜMLERİ
Detaylı