HRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ

Transkript

1 HAZIRGİYİM ve KONFEKSİYON SEKTÖRÜ İHRACAT PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ İTKİB GENEL SEKRETERLİĞİ Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi 2014 YILLIK

2 İÇİNDEKİLER YÖNETİCİ ÖZETİ... 4 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %8 Arttı... 4 İhracatın %74,8 i AB Ülkelerine... 4 Ürün Grupları Bazında İhracat Performansı... 4 Kapasite Kullanım Oranı %77, Performansa Etki Eden Faktörler... 5 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER... 6 I.1. Dünya Ekonomisi Jeopolitik Riskler ve Çin Ekseninde... 6 I.2. ABD Ekonomisi... 8 I.3. Avrupa Birliği Ekonomisi... 9 I.4. Almanya Ekonomisi I.5. İngiltere Ekonomisi I.6. Fransa Ekonomisi I.7. İtalya Ekonomisi I.8. İspanya Ekonomisi I.9. Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler I.9.1. BDT Ülkeleri nde Gelişmeler I.9.2. Ortadoğu Ekonomileri I.10. Türkiye Ekonomisi II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ II.1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %8 Arttı II.2 Aylar İtibarıyla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Seyri II.3 İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARIYLA İHRACAT III.1 Ülke Grupları İtibarıyla İhracat Performansı III.2 En Fazla İhracat Yapılan Ülkeler III.3 İhracat Artışında Öne Çıkan Ülkeler III.4 AB Ülkeleri ne İhracat Artışı Sektörel Artıştan Yüksek: %8, III.5. En Yüksek Oranlı İhracat Artışı Ortadoğu Ülkeleri nde: %21, III.6. Eski Doğu Bloku Ülkeleri nde %4,3 Kayıp Var III.7. Afrika Ülkeleri ne İhracat %11,9 Arttı III.8. Amerika Ülkelerine İhracat Artışı Sektörel Artışın Gerisinde: %2, III.9. Türk Cumhuriyetleri ne İhracat 2014 te Toparlandı III.10. Diğer Avrupa Ülkeleri ne İhracat %6,4 Azaldı III.11. Asya ve Okyanusya Ülkelerine İhracat Artışı %4, III.12. Serbest Bölgelere İhracat Yarı Yarıya Azaldı IV. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON İHRACATI IV.1 Örme Konfeksiyon İhracatında %8,4 Artış Var IV.2 En Fazla İhraç Edilen Örme Giysilerde Durum IV.3 Çorap İhracatındaki Artış Sektörel Artışın Gerisinde: %5, IV.4. Dokuma Konfeksiyon İhracatında Artış Sektörel Artıştan Fazla: %9, IV.5. En Fazla İhraç Edilen Dokuma Konfeksiyon Mamullerinde Durum

3 IV.6 Denim Giysi İhracatı %5 Arttı IV.7 İç Giyim ve Yatak Kıyafetlerinin İhracat Performansı İyi IV.8 Diğer Hazır Eşya İhracatında Artış %1, V. HAMMADDE İTHALATI VI. KONFEKSİYON İTHALATI VI.1 Temel Ürün Grupları İtibariyle İthalat VI.2 Ülkeler İtibariyle İthalat VII. KAPASİTE KULLANIM ORANI VIII. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Euro/Dolar Paritesi nin Etkileri Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2014 Yıllık Ek 2: Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı: 2014 Yıllık

4 YÖNETİCİ ÖZETİ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %8 Arttı Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan verilere göre, 2014 yılında Türkiye den 18,7 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır yılına kıyasla ihracatta, dolar bazında %8 oranında artış meydana gelmiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü, 2014 yılında ihracatı %4,5 oranında artan otomotiv endüstrisinin ardından, en fazla ihracat yapan ikinci sektör konumundadır. İhracatın %74,8 i AB Ülkelerine 2014 yılında, Türkiye den AB ülkeleri, Ortadoğu ülkeleri, Afrika Ülkeleri, Amerika ülkeleri, Türk Cumhuriyetleri ile Asya ve Okyanusya ülke gruplarına yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, %2,4 ile %21,1 arasında değişen oranlarda artmıştır. Eski Doğu Bloku ülkeleri, diğer Avrupa ülkeleri ve Serbest Bölgeler ise hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %4,3 ile %54,9 arasında değişen oranlarda azaldığı ülke grupları olmuştur. Sektörel ihracatın %74,8 i AB ülkelerine gitmiş ve artış %8,8 olmuştur. Ortadoğu ülkelerine ihracatta %21,1 lik ve Afrika ülkelerine ihracatta %11,9 luk artışlar, Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %8 lik artışla 18,7 milyar dolara ulaşmasını desteklemiştir. Türkiye den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan ülkeler Almanya, İngiltere, İspanya, Fransa, Hollanda, İtalya ve Irak olarak sıralanmışlardır. En fazla ihracat yapılan on ülkenin dokuzunda %0,3 ile %82,3 arasında değişen oranlarda artışlar olurken, sadece İtalya ya ihracatta %1,8 lik bir düşüş kaydedilmiştir. En yüksek oranlı ihracat artışı %82,3 ile Romanya ya ihracatta olmuştur. Ürün Grupları Bazında İhracat Performansı Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında ağırlıklı ürün grubu yıllardır örme konfeksiyon mamulleridir yılında örme konfeksiyon mamullerinin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı %54,3, dokuma konfeksiyon mamullerinin payı %33,7 ve hazır eşyaların payı %12 olmuştur yılında hazırgiyim ve konfeksiyonun üç temel ürün grubunda da ihracat artışları olmuştur. Bu dönemde, %8,4 oranında artışla 10 milyar doların üzerinde örme konfeksiyon mamulü ihraç edilirken, dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatı %9,4 oranında artarak 5,7 milyar dolardan 6,2 milyar 4

5 dolara çıkmış, hazır eşya ihracatı ise %1,8 artışla 2,2 milyar dolar olmuştur. Yıl sonu itibarıyla hazırgiyim ve konfeksiyonun tüm ürün gruplarında ihracat artışları görülürken, örme konfeksiyon mamullerindeki ihracat artışı (%8,4) ve dokuma konfeksiyon mamullerindeki ihracat artışı (%9,4) %8 lik sektörel ihracat artışından fazla, ev tekstili mamullerinin de yeraldığı hazır eşya ürün grubunda ihracat artışı (%1,8) sektörel ihracat artışından oransal olarak oldukça düşük olmuştur. Genel itibarıyla bakıldığında, örme ve dokuma konfeksiyon mamullerinde hazır eşyalardan daha başarılı bir ihracat performansı gösterildiği söylenebilir. Kapasite Kullanım Oranı %77,5 Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan son İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı tablosundaki bilgilere göre, hazırgiyim ve konfeksiyon sanayiinde 201 Aralık ayında %76,6 olan kapasite kullanım oranı, 2014 yılının Aralık ayında %1,2 oranında artarak %77,5 e yükselmiştir. Performansa Etki Eden Faktörler Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansına etki eden en temel faktörlerden biri euro/dolar paritesidir yılında gerçekleştirilen 18,7 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının, 14,021 milyar dolarla %74,8 i ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB28 ülkelerine yapılmaktadır yılında 1 Euro 1,3280 ABD Dolarına eşit iken, 2014 yılında Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %0,14 lük artışla 1,3299 dolar düzeyine yükselmiştir. Bu durumda, 2014 yılında Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yeralırken, dolar bazındaki istatistiklerde %0,14 oranında fiktif bir artış yaratmaktadır. Bu çerçevede, 14,021 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %0,14 lük pariteden kaynaklanan fiktif artıştan arındırıldığında, AB ne ihracatın gerçek değeri 14,001 milyar dolar olmakta ve bu durumda 2014 yılında toplam ihracat tutarı 18,724 milyar dolar olarak hesaplanmaktadır. Bu durumda, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansında %8 lik değil, reel bazda %7,86 lık artış meydana gelmiş olmaktadır. 5

6 I. DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ SON GELİŞMELER I.1. Dünya Ekonomisi Jeopolitik Riskler ve Çin Ekseninde Dünya ekonomisi zorlu geçen 2014 yılını geride bırakırken, başta Irak ve Suriye olmak üzere Ortadoğu da devam eden çatışmalar ve siyasi krizin yanı sıra Ukrayna da devam eden iç savaş ve bölgedeki gerilim küresel risk algısını yükselterek uluslararası ekonomi ve ticareti olumsuz etkilerken, AB de tekrar yükselişe geçen durgunluk, yaptırımlar nedeniyle Rusya ekonomisindeki sorunlar ve Çin ekonomisindeki yavaşlama da küresel ekonomiyi olumsuz yönde etkilemektedir. Dünya ekonomisi 2014 yılında inişli çıkışlı dönemler geçirmekle birlikte genel olarak vasat bir büyüme performansı sergilemiştir. ABD ekonomisindeki güçlü seyre karşılık Euro Bölgesinde ekonominin kırılgan seyri, Çin ekonomisindeki ivme kaybı ve Japonya ekonomisindeki yavaşlama bu performansta etkili olmuştur. Söz konusu gelişmeler doğrultusunda küresel talep olumsuz bir görünüm sergilemiş ve başta petrol fiyatları olmak üzere genel olarak emtia fiyatlarında düşüşler izlenmiştir. Petrol fiyatlarındaki düşüşte talebe ilişkin gelişmelerin yanı sıra arzın son yıllarda hızlı artış eğilimi sergilemesi de etkili olmuştur. Bu düşüşe rağmen önde gelen petrol üreticisi ülkeler petrol arzında kesintiye gitmeme yönünde görüş bildirmeyi sürdürmüştür. Bu çerçevede, petrol fiyatları Haziran ortasında ulaşılan yılın en yüksek seviyesi olan 115 dolar/varil den Aralık sonu itibarıyla 56 dolar/varil e gerilemiştir. Petrol fiyatlarındaki sert düşüş küresel ekonominin seyrine yönelik beklentilerin yeniden şekillenmesine neden olmaktadır. Petrol fiyatlarındaki düşüşün dünya GSYH sinin yaklaşık %60 ını oluşturan Euro Bölgesi, Çin, Japonya ve ABD gibi enerji ithalatçısı olan ülkeleri ve genel olarak küresel ekonomiyi olumlu yönde etkilemesi beklenirken, Suudi Arabistan, Rusya, Venezuela, Nijerya ve İran gibi enerji ihracatçısı olan ülkeler üzerinde olumsuz etkiye neden olmaktadır. Ukrayna ile yaşadığı sorunların ardından ABD ve AB tarafından çeşitli yaptırımlara maruz kalan Rusya ekonomisine yönelik endişeler, son dönemde petrol fiyatlarının gerilemesi ile birlikte belirgin ölçüde artmıştır. Ülke ekonomisi ve devlet bütçesi büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağlı olan Rusya da petrol fiyatının düşmesine paralel rublenin değerinde de ciddi değer kaybı ve ülkeden önemli düzeyde net sermaye çıkışı yaşanırken, yaşanan gelişmeler diğer gelişmekte olan ülke piyasalarına yönelik risk algısının da bozulmasına neden olmaktadır yılının 2. yarısında hızlanan ABD de daha önce %3,9 olarak açıklanan 2014 yılı 3. çeyrek dönem büyümesi %5 olarak revize edilmiştir. Böylece, ABD ekonomisi son 11 yılın en güçlü büyüme performansını sergilerken, tüketim ve yatırım harcamalarının yukarı yönlü güncellenmesinin bu gelişmede etkili olduğu görülmüştür. ABD de son çeyreğe ilişkin veri 6

7 açıklamaları da genel olarak güçlü bir görünüme işaret etmektedir. ABD Merkez Bankası nın (Fed) para politikasına yön verirken yakından takip ettiği işgücü göstergelerinde de genel olarak olumlu bir seyir izlenmektedir. Diğer yandan, 2014 yılının 2. çeyrek döneminde % 7,3 büyüyen Çin ekonomisinin yılın son çeyrek döneminde % 7,2 oranında büyüyerek yıllık bazda %7,4 oranında büyüdüğü açıklanırken, Çin ekonomisindeki yavaşlamanın büyük olasılıkla gelecek yıl da sürecek olması, küresel ekonominin seyri açısından olumsuz bir gelişme olarak ön plana çıkmaktadır. Çin in yıllık büyüme oranının beklentilerin altında bir oran olmadığı belirtilse de, üçüncü ve dördüncü çeyrekteki büyüme oranlarının 2009 yılının ilk çeyreğinden bu yana en düşük oranlı büyüme olduğu görülmektedir. Çin ekonomi yönetimi ise hedeften küçük sapmalar olabileceğini kabul ederek bunun ciddi sorunlara neden olmayacağını ve ekonominin genel olarak yolunda olduğunu belirtmektedir. Çin in yavaşlayan ekonomik büyümesinin bile AB ve ABD ekonomilerinden daha iyi performans göstermesine karşın, önemli dönüm noktasında olan Çin ekonomisinde problemlerin artabileceği, mali teşvik veya parasal genişleme gibi tedbirlerle sorunların ertelenmesine karşın daha köklü reformlara ihtiyaç olduğu kaydedilmektedir. Uzmanlara göre önünde en büyük sorun olarak düşük büyüme ve deflasyon sorunu olan Çin ekonomisinin tekrar iki haneli büyüme oranlarına dönmesinin imkansız olduğu ve 2015 yılında da % 7 nin altında bir oranda büyüyeceği tahmin edilmektedir. Asya kıtasının diğer önemli ekonomisi Japonya da kronik durgunluk ve deflasyona karşı uygulanan yeni ekonomi politikası ve Merkez Bankası nın parasal genişleme programına rağmen ülke ekonomisi 2014 ün ikinci çeyrek döneminde % 7,3 küçülürken, üçüncü çeyrek dönemde de % 1,6 oranında daralarak teknik olarak resesyona girmiştir. Ekonominin daralmasında ihracatın zayıflaması ve iç tüketimin canlanmamasının rol oynadığı belirtilmektedir. Öte yandan, yılın son iki ayında petrol fiyatlarındaki sert düşüşün dünyanın önemli petrol ithalatçıları arasında yeralan Japonya ya yararlı olacağı düşünülmektedir. Diğer yandan, AB nin hasta adamı Yunanistan da Cumhurbaşkanlığı seçiminin son turunda parlamentonun tek aday olan Stavro Dimas ı seçmemesi üzerine 25 Ocak ta yapılan erken genel seçimi radikal sol Syriza partisinin kazanması sonucunda parti lideri Alexis Çipras yeni hükümeti kurarak Başbakan olmuştur. Bu arada yardım paketlerine, sıkı para ve maliye politikalarına muhalefet etmesi nedeniyle piyasaların iktidara gelmesinden endişe duydukları Syriza partisinin koalisyonun büyük ortağı olarak iktidara gelmesi, AB-Yunanistan ilişkilerinin geleceği ve AB ekonomisine olası etkileri konusunda kaygılara neden olmaktadır. Öte yandan, Uluslararası Para Fonu (IMF), yeni yılla birlikte Dünya Ekonomisi Görünümü nü güncellemiş ve 2015 yılı dünya ekonomisi büyüme 7

8 tahminini % 3,8 den % 3,5 e indirmiştir. Aynı revizede Rusya nın 2015 yılında % 3 oranında küçüleceği tahmin edilirken, ABD nin % 3,6, Euro Bölgesi nin ise % 1,2 oranında büyüyeceği öngörülmektedir. I.2. ABD Ekonomisi Dünyanın en büyük ekonomisi ABD de 2014 yılının ilk çeyrek döneminde yerini büyük ölçüde soğuk ve olumsuz hava koşullarından kaynaklanan daralma, ikinci ve üçüncü çeyrekte toparlanma ve hızlı büyümeye bırakmışken, ABD Merkez Bankası (FED) in Ekim ayında tahvil alımlarını sonlandırmasının ardından 2015 yılının hangi bölümünde ve ne ölçüde faiz artırımına gideceği özellikle cari açığı olan gelişmekte olan ekonomileri yakından ilgilendirmektedir Aralık ta yaptığı yılın son toplantısında FED, beklentilere paralel olarak politika faiz oranını değiştirmezken para politikasındaki normalleşme sürecinde sabırlı bir tutum sergileyeceğini belirtmektedir. Bu çerçevede, 2014 yılının ilk çeyreğinde % 2,1 daralan ABD ekonomisinin, yılın ikinci çeyrek döneminde % 4,6 gibi yüksek bir oranda büyüdüğü, üçüncü çeyrek dönemde ise büyümenin hızlanarak son 11 yılın en yüksek çeyrek büyüme oranı olan % 5 e ulaştığı kaydedilmektedir. Nitekim, Kasım ayında sanayi üretimi beklentilerin üzerinde artarak Mayıs 2010 dan bu yana en hızlı yükselişini kaydederken, kapasite kullanım oranı da Mart 2008 den bu yana en yüksek düzeyinde gerçekleşmiştir. ABD ekonomisinin 2014 yılı genelinde % 3 civarında bir oranda büyüdüğü tahmin edilmektedir. Söz konusu büyüme oranı ABD ekonomisinin henüz tam potansiyeline ulaşamasa da birçok uzman tarafından krizin geliştiği 2008 yılından bu yana en güçlü büyüme aşamasına geçtiği şeklinde yorumlanmaktadır. Öte yandan Obama Yönetimi ülkenin ihracatını artırmaya özel bir önem verse de, dünya genelinde birçok bölgede yükselen jeopolitik krizler ve ekonomik sorunlar, ABD nin denizaşırı ticaretini ekonominin zayıf karnı olma riskiyle karşı karşıya bırakmaktadır. Öte yandan, üçüncü çeyrek dönemde, pozitif büyüme rakamlarına paralel hane halkı gelirleri ve harcamalarında da olumlu gelişmeler mevcut olup, Ekim ayında % 0,3 artan kişisel gelirlerin, Kasım ayında ise % 0,4 oranında arttığı kaydedilmektedir. Hanehalkı harcamalarının ise Ekim ayında % 0,2 arttığı belirtilirken, Kasım ayında ise % 0,7 oranında arttığı açıklanmıştır. Ülke genelinde gıda dışı perakende satışlarında 2014 yılında geçen yıla göre % 3,8 artış gerçekleştiği açıklanmıştır. ABD genelinde hazırgiyim ve aksesuar ile ayakkabı perakende satışlarında ise 2014 yılında geçen yıla göre % 2,2 artış kaydedilirken, artış oranının ortalama perakende satışlardan daha düşük olmasında 2014 yılında giyim ve ayakkabı fiyatlarında artışların düşük kalması da etkili olmaktadır. 8

9 Öte yandan, ABD genelinde 2014 yılının Ekim ayında % 5,7 seviyesinde olan işsizlik oranı, Kasım ayında % 5,8 e, Aralık ayında ise son 6 yılın en düşük seviyesi olan % 5,6 seviyesine gerilemiştir. ABD nin güncel dış ticaret verilerine göre ülkenin mal ihracatı 2014 yılı Ocak-Kasım döneminde bir önceki yıla göre % 2,7 artarak 1,5 trilyon dolar olarak gerçekleşirken, aynı dönemde mal ithalatı ise % 3,2 artışla 2,2 trilyon dolara yükselmiştir. Bu dönemde ABD nin mallar bazında dış ticaret açığı ise % 4,3 artışla 674 milyar dolar olarak kaydedilmiştir. I.3. Avrupa Birliği Ekonomisi AB ve Euro Bölgesi ekonomilerine ilişkin endişeler artarak sürmektedir. Nitekim 2014 yılının son dönemine ait açıklanan veriler, ekonomi genelinde ve üretim ile tüketim özelinde toparlanmanın yavaşladığını, Rusya ya uygulanan yaptırımların üye ülke ekonomilerini olumsuz etkilediğini ve başta Euro Bölgesi olmak üzere AB ekonomisinin önümüzdeki dönemde deflasyon ve sıfır büyüme riskiyle karşı karşıya olduğunu göstermektedir. Önümüzdeki dönem daha ağır bir durgunluk ve deflasyon riskine karşın Avrupa Merkez Bankası (ECB), yeni yılla birlikte varlık alım programına başlayacağını açıklarken, parasal genişlemenin mevcut sorunlara ne kadar çare olabileceği ise tartışma konusudur. Yıl genelinde İngiltere ekonomisi vasatın üstünde bir performans sergilerken, krizin en çok vurduğu ülkelerden İspanya da kısmen toparlanma göze çarpmaktadır. İtalya henüz kendisini toplayamamış durumdayken, Fransa nın son verileri de çok olumlu değildir. AB nin lokomotif ülkesi Almanya da yıl içinde değişken göstergeler açıklansa da, yıl sonuna doğru daha olumlu sinyaller alınmaktadır. Güncel verilere göre, Euro Bölgesi ekonomisi 2014 yılının ikinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,8 büyürken, üçüncü çeyrek dönemde de büyüme oranı % 0,8 olarak açıklanmıştır. AB-28 ekonomisi yılın ikinci çeyrek döneminde % 1,3 büyürken, üçüncü çeyrek dönemde de % 1,3 büyüme göstermiştir yılı genelinde ise Euro Bölgesi nin en fazla % 0,8 1,0 oranında büyüdüğü, AB genelinde ise % 1,2 oranında büyüme öngörüldüğü kaydedilmektedir. Öte yandan, AB de işsizlik oranlarında yaşanan artış ise 2014 yılının ilk üç çeyrek döneminde yerini yavaş da olsa düşüşe bırakırken, son çeyrekte ise neredeyse hiç değişiklik kaydedilmemektedir. Euro Bölgesi işsizlik oranı Eylül ayında % 11,5 iken, Ekim ve Kasım ayında da değişmeyerek % 11,5 seviyesinde kalmıştır. AB genelinde işsizlik oranı ise Eylül ayında % 10,1 iken, Ekim ve Kasım aylarında ise bu oran % 10 olarak kaydedilmiştir. 9

10 Aynı verilere göre 2014 yılı Kasım ayı itibariyle AB genelinde en yüksek işsizlik oranları % 25,7 ile Yunanistan, % 23,9 ile İspanya da gerçekleşirken, en düşük işsizlik oranları ise % 4,9 ile Avusturya, % 5 ile Almanya ve % 5,9 ile Malta da kaydedilmiştir. AB genelinde 2014 yılı ilk 11 aylık dönemde perakende satışlarda hafif bir kıpırdanma olurken, tekstil, hazırgiyim ve ayakkabı satışlarında da kısmen toparlanma mevcuttur. Euro Bölgesi nde perakende satışlar geçen yılın aynı dönemine göre Ekim ayında % 1,6 artarken, Kasım ayında ise % 1,5 artmıştır. AB genelinde ise perakende satışlar Ekim ayında % 2,1 artarken, Kasım ayında ise % 2,6 artmış bulunmaktadır. Tekstil, giyim ve ayakkabı perakende satışlarında ise daha olumsuz bir tablo mevcut olup, Euro Bölgesi nde geçen yılın aynı dönemine göre Ekim ayında % 1,2 azalırken, aynı dönemde AB genelinde ise % 0,1 düşüş kaydedilmiştir. Diğer yandan, AB ekonomisinin önemli göstergelerinden sanayi üretimi Euro Bölgesi nde geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 0,2 artarken, aynı dönemde AB genelinde ise % 0,4 artış göstermiştir. Ekim ayında ise sanayi üretimi Euro Bölgesi nde % 0,7 artarken, AB genelinde ise % 0,8 büyümüştür. I.4. Almanya Ekonomisi İhracat sektörlerimizin en önemli pazarı ve Avrupa Birliği nin en büyük ekonomisi olan Almanya da ilk iki çeyrek dönemde ekonomi ve istihdamda devam eden olumlu seyir, üçüncü çeyreğin ortasından itibaren yerini yavaşlama ve endişelere bırakmışken, son çeyrek dönem nispeten olumlu sinyaller vermektedir. Ülke GSYH sinin 2014 yılının ikinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,4 büyüdüğü, üçüncü çeyrek dönemde ise % 1,2 büyüme olduğu açıklanırken, son çeyrek döneme ilişkin beklentiler biraz daha olumlu seyretmektedir. Alman Merkez Bankası üçüncü çeyrek dönemde vasatın üstünde bir büyüme oranı öngörürken, Alman ekonomisinin performansının AB ekonomisi ve küresel ekonomiye direkt etki edeceği vurgulanmaktadır. Bu çerçevede Alman ekonomisinin 2014 yılı genelinde % 1,5 oranında büyüdüğü açıklanırken, 2015 yılında ise % 1,4-1,5 oranında büyümesi beklenmektedir. Almanya nın 2014 yılında % 1,5 oranında büyümesinin 2012 yılında % 0,4, 2013 te ise ancak % 0,1 oranında büyüyen ülke ekonomisi için olumlu bir gelişme sayıldığı kaydedilmektedir. Almanya da işsizlik oranı ise AB ortalamasının epey altında seyretmeye devam etmekte olup, Eylül ayında % 5 seviyesindeyken, Ekim ayında % 4,9, Kasım ayında ise % 5 seviyesinde gerçekleşmiştir. Son gelen verilerde de işsizlik oranının bu yılsonunda % 5 i geçmesi beklenmemektedir. 10

11 Ülke genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Ekim ayında % 2,1 artış kaydedilirken, Kasım ayında ise % 2,3 artış meydana gelmiştir. AB nin sanayi üretiminde lokomotifi olan Almanya nın sanayi üretiminde Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 0,3 artış kaydedilirken, Ekim ayında ise % 0,8 artış gerçekleşmiştir. I.5. İngiltere Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden İngiltere de toparlanma hız kazanırken, ülkenin GSYH sinin 2014 yılının ikinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 3,2, üçüncü çeyrek dönemde ise % 3 oranında büyüdüğü açıklanmıştır. İngiltere nin 2014 yılı genelinde % 3,0 3,1, 2015 yılında ise % 2,6 2,8 aralığında bir oranda büyümesi beklenmektedir. İngiltere ekonomisinin resesyonun yaralarını hızla sardığı görülürken, İngiltere ekonomisinin 2014 ve 2015 yılları döneminde Euro Bölgesi nin en hızlı büyüyen ekonomisi olması öngörülmektedir. İngiltere de işsizlik oranı ise Ağustos ayında % 5,9 seviyesindeyken, Eylül ayında da % 5,9 seviyesinde kaydedilmiştir. İngiltere genelinde perakende satışlarda son aylarda olumlu veriler alınmakta olup, geçen yılın aynı dönemine göre Ekim ayında % 4,4 oranında artış kaydedilirken, Kasım ayında ise % 6,8 artış meydana gelmiştir. İngiltere sanayi üretiminde Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 1 artış kaydedilirken, Ekim ayında ise % 0,8 artış gerçekleşmiştir. I.6. Fransa Ekonomisi Diğer bir önemli AB ekonomisi Fransa nın GSYH sinin 2014 yılının ikinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0 oranında büyüdüğü, üçüncü çeyrek dönemde ise ancak % 0,4 büyüdüğü açıklanmıştır. Fransa ekonomisinin 2014 yılı genelinde ancak % 0,4 0,5 aralığında, 2015 yılında ise % 1 veya biraz altında bir oranda büyümesi beklenmektedir. Fransa da işsizlik oranı ise Ekim ayında % 10,5 seviyesindeyken, Kasım ayında ise % 10,3 e gerilemiştir. Fransa genelinde perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Ekim ayında % 0,6 artış kaydedilirken, Kasım ayında ise % 0,7 artış meydana gelmiştir. 11

12 Fransa sanayi üretiminde ise Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 0,3 düşüş kaydedilirken, Ekim ayında ise % 1 düşüş meydana gelmiştir. Diğer yandan, uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Aralık ayında son gelişmeler çerçevesinde Fransa'nın AA+ olan kredi notunu bir kademe indirerek AA seviyesine düşürmüştür. I.7. İtalya Ekonomisi Avrupa Birliği nin önemli ekonomilerinden ve ihracat sektörlerimizin başlıca pazarlarından İtalya da ekonomi beklenenin altında bir performans sergilemeye devam etmekte olup, ülke GSYH sinin 2014 yılının ikinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 0,4 küçüldüğü, üçüncü çeyrek dönemde ise % 0,5 daraldığı açıklanmıştır. İtalya ekonomisinin 2014 yılında % 0,2 daraldığı, 2015 yılı genelinde ise % 0,8 oranında büyümesi öngörülmektedir. İtalya da işsizlik oranı, Ekim ayında % 13,2, Kasım ayında ise % 13,4 seviyesinde kaydedilmiştir. İtalya genelinde perakende satışlarda ise geçen yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 0,2 düşüş kaydedilirken, Ekim ayında ise % 0,4 artış meydana gelmiştir. İtalya sanayi üretiminde ise Eylül ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre % 2,7 düşüş kaydedilirken, Ekim ayında % 3 düşüş meydana gelmiştir. I.8. İspanya Ekonomisi Avrupa Birliği nin bir diğer önemli ekonomisi ve hazırgiyim başta olmak üzere ihracat sektörlerimizin önemli pazarlarından İspanya ekonomisinin uzun süreden sonra ilk defa artıya geçerek 2014 yılının ikinci çeyrek döneminde geçen yılın aynı dönemine göre % 1,2 büyüdüğü açıklanırken, üçüncü çeyrek dönemde ise % 1,6 büyüme kaydedilmiştir. Ekonomik krizden en çok etkilenen ülkelerin başında gelen İspanya ekonomisinin son aylarda toparlanma emareleri göstermesine karşın ülkenin mali sorunları ve borçlarıyla ilgili endişeler devam etmekte olup, 2014 yılı genelinde ise % 1,2 1,3 oranında büyüdüğü öngörülmektedir. İspanya genelinde perakende satışlarda geçen yılın aynı dönemine göre Ekim ayında % 0,8 artış kaydedilirken, Kasım ayında ise % 2,1 artış meydana gelmiştir. 12

13 Yunanistan ile birlikte AB nin en yüksek işsizlik oranına sahip iki ülkesinden biri olan İspanya da işsizlik oranı Ekim ayında % 24 iken, Kasım ayında ise % 23,9 olmuştur. I.9. Diğer Bazı Hedef Pazarlardaki Gelişmeler I.9.1. BDT Ülkeleri nde Gelişmeler Rusya Pazarındaki Gelişmeler İhracat sektörlerimizin en önemli pazarlarından Rusya ya Ukrayna krizine bağlı olarak ABD ve AB tarafından uygulanan yaptırımlar nedeniyle ülke ekonomisinde yılın ilk yarısında zaten mevcut olan durgunluk yılın son döneminde petrol fiyatlarının sert düşüşüyle iyice krize dönüşmekte olup ve bu durum Avrupa ekonomisini de olumsuz yönde etkilemektedir. Yaptırımlara ve petrol fiyatlarındaki düşüşe ek olarak Rusya ekonomisinin en önemli sorunları arasında düşük güven ve zayıf yatırım ortamı, azalan iç tüketim ve düşen sanayi üretimi görülmektedir. Petrol fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak Aralık ayının başından itibaren Dolar/Ruble kurundaki yükseliş Aralık ayının ortasında piyasalardaki oynaklığın ciddi boyutlara ulaşmasıyla Haziran sonuna göre %135 e kadar ulaşmıştır. Rublede gözlenen hızlı değer kaybını önlemek amacıyla Rusya Merkez Bankası politika faiz oranını 16 Aralık ta %10,5 ten %17 ye yükseltmiştir. Ancak, Rusya Merkez Bankası nın bu hamlesi de Ruble deki değer kaybının önüne geçememiştir. Dolar/Ruble kuru 16 Aralık ta gün içinde 80 seviyesine kadar yükselmiştir. Öte yandan, Rus para birimi rublede son dönemde yaşanan sert değer kaybının ülkedeki enflasyon oranını artırdığı, hayat pahalılığının ciddi seviyeye yükseldiği kaydedilirken, rubledeki değer kaybı ve ülkenin içinde bulunduğu jeopolitik krizin de etkisiyle yılbaşından beri ciddi sermaye çıkışı olduğu belirtilirken, Rusya Merkez Bankası da 2014 yılında ülkeden net sermaye çıkışının 150 milyar doları aştığını açıklamaktadır yılı genelinde rublenin dolar karşısında % 41 değer kaybederken, euro karşısında ise % 34 değer yitirdiği hesaplanmaktadır. Bu kapsamda Rusya Merkez Bankası nın 2014 yılında rublenin değer kaybını yavaşlatmak amacıyla rezervlerinden 100 milyar doları aşkın bir meblağ harcadığı da belirtilmektedir. Petrol fiyatlarındaki düşüş ve Rusya nın ABD ve AB ile yaşadığı kriz nedeniyle önümüzdeki dönemde Rusya ekonomisinin resesyon, yüksek enflasyon ve rublede daha fazla değer kaybı gibi risklerle karşı karşıya olduğu kaydedilmektedir. Son olarak IMF, Rusya ekonomisinin 2015 yılında % 3 küçüleceğini tahmin ederken, uluslararası derecelendirme kuruluşu Moody s, Ukrayna krizi ve Batılı ülkelerin uyguladığı yaptırımlar sebebiyle Rusya nın kredi notunu Baa1 den Baa2 ye düşürürken, böylelikle ülkenin kredi notunu ikinci en düşük yatırım yapılabilir seviyeye indirmiştir. 13

14 Öte yandan, Ağustos ve Eylül aylarında sırasıyla % 1,4 ve % 1,7 oranlarında artan perakende satışlar, Ekim ayında % 1,6, Kasım ayında ise % 1,8 oranında artmıştır. Öte yandan, son dönemdeki olumsuz verilere rağmen ülkenin 2014 yılında cari fazlasının 57 milyar dolar seviyesinde olduğu, düşen petrol fiyatlarına rağmen dış ticaret fazlasının da 186 milyar doları bulduğu kaydedilmektedir. Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatımız açısından da önemli bir pazar olan Rusya ekonomisinde 2014 yılında yaşanan düşüşlerin petrol fiyatlarındaki düşüş ve yaptırımların devamı halinde yeni yılda da ciddi bir canlanma öngörülmezken, Rusya ekonomisinin önümüzdeki dönemde daha fazla sıkıntıya girmesinin Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatıyla birlikte diğer sektör ihracatlarını da olumsuz yönde etkilemesi kaçınılmazdır. Diğer BDT Ülkeleri BDT ülkeleri arasında birçok ihracat sektörü açısından potansiyel vaadeden pazarlar arasında yeralan Kazakistan ekonomisi büyük oranda petrol ve doğalgaz ihracatına bağımlı bir hammadde ekonomisi olup, petrol fiyatlarındaki düşüşün ülke ekonomisini olumsuz yönde etkilediği belirtilirken, Kazak ekonomisindeki yavaşlamada düşen petrol fiyatlarının yanısıra en büyük ticaret ve yatırım ortağı Rusya nın yaşadığı ekonomik sıkıntıların da etkili olduğu kaydedilmektedir. Diğer yandan, 2014 yılının son döneminde rublede yaşanan sert değer kaybının Kazak tengesinde de yaşanmasından endişe edilirken, uzmanlar 2014 yılının Şubat ayında yaşanan % 19 luk devalüasyonun o dönem Kazak ekonomisini olumsuz etkilediğine dikkat çekerek kademeli bir değer kaybının daha az sarsıcı olacağını belirtmektedir. Ukrayna da ise ülkenin doğusunda devam eden iç savaş ve Rusya ile kötüleşen ilişkilerin ülke ekonomisini de vurduğu, ülke ekonomisinin 2014 yılında en az % 10 oranında küçüldüğü, yine 2014 yılı boyunca Ukrayna para birimi grivnanın dolar karşısında % 50 ye yakın bir oranda değer kaybettiği, bu kapsamda enflasyonun da yükselişte olduğu belirtilmektedir. Zaten daha önceki yıllarda da ciddi bir cari açığı olan ve doğalgazda bağımlı olduğu Rusya ya ciddi borcu bulunan Ukrayna nın döviz rezervlerinin azaldığı, ekonominin günden güne daha fazla sıkıntıya girdiği kaydedilmektedir. Rusya ve Kazakistan la birlikte Avrasya Gümrük Birliği nde yeralan Belarus (Beyaz Rusya) ekonomisinin de en büyük ticaret ortağı ve büyük ölçüde bağımlı olduğu Rusya daki ekonomik krizden etkilendiği belirtilirken, 2014 yılının son ayında para birimi Belarus rublesini devalüe eden ekonomi yönetiminin faiz artırımına giderek bazı ihraç ürünlerine de ek vergi getirdiği kaydedilmektedir. Rusya ve Ukrayna da olduğu gibi Belarus ta da enflasyon ve devalüasyon nedeniyle halkın alım gücünün azaldığı, özellikle dar gelirli 14

15 kesimin elzem ihtiyaç olarak gıda alışverişlerine ağırlık verdiği kaydedilmektedir. I.9.2. Ortadoğu Ekonomileri Üç yıldır Suriye de devam eden iç savaşa ek olarak Irak ta da iç karışıklıkların devam etmesiyle birlikte Ortadoğu da kriz odaklı gündem 2014 yılının ikinci yarısıyla birlikte tırmanışa geçmiştir. Dolayısıyla Türkiye ihracatı ve ekonomisi de bu olumsuz atmosferden etkilenmeye devam etmektedir. Ortadoğu pazarının önemli ülkelerinden ve Türkiye nin yükselen ihracat pazarı Irak ta son dönemde artan iç çatışmalar ve istikrarsızlık, bu ülkeye olan ihracatımızı ve yatırımları tehdit etmektedir. Öte yandan, 2014 yılında Irak a yapılan hazırgiyim ihracatımız da geçen yıla göre % 16 artışla 674 milyon dolara yükselmiştir. Diğer yandan, Ortadoğu nun iç savaş yaşanan Suriye de ekonomik altyapı büyük ölçüde çökmesine ve ekonominin büyük ölçüde İran ve Rusya dan yardımlarla ayakta durmaya çalışmasına karşın, bu ülkeye hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatımızda ise 2014 yılında % 121 artış kaydedilmiştir. Ortadoğu nun başlıca pazarlarından olan İran, son yıllarda ABD nin öncülük ettiği mali ve ekonomik yaptırımlar nedeniyle sıkıntılı geçen yılların ardından Batıyla ilişkilerini tamir etmeye çalışırken, Cumhurbaşkanlığına Ruhani nin seçilmesi sonrasındaki süreçte başlayan ABD-İran yakınlaşması, İran'a uygulanan ekonomik ambargonun azaltılması açısından büyük önem taşımaktadır. İran ekonomisinin 2014 yılı genelinde yaptırımların da hafiflemesiyle birlikte %1 - %1,5 oranında büyüdüğü öngörülürken, 2013 yılının sonunda imzalanan Türkiye-İran Tercihli Ticaret Anlaşması nın 2015 yılında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı da dahil olmak üzere ikili ticareti artırması beklenmektedir. İran ile Türkiye arasında 29 Ocak 2014 imzalanan tercihli ticaret anlaşması 4 Kasım 2014 tarihli Resmi Gazete de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile onaylanmış olup, anlaşma 1 Ocak 2015 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir. Sözkonusu anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle Türkiye tarafından İran menşeli tekstil ve konfeksiyon ürünleri ithalatında herhangi bir vergi indirimi uygulanmayacaktır. Türkiye menşeli belli hazırgiyim ve konfelsiyon ürünleri ithalatında ise halen %100 olan mevcut gümrük vergisi üzerinden %40 indirim sağlanmış olacaktır. %40 oranında gümrük vergisi uygulanacak olan Türk menşeli hazırgiyim ve konfeksiyon ürünleri arasında t-shirt, kazak, çorap, iç çamaşırı, bayan elbise ve etek, gömlek ve bluz gibi ürünler bulunmaktadır. Dünyanın en önemli petrol ihracatçısı, Ortadoğu nun en zengin ekonomisi ve ülke ekonomisinin % 90 oranında petrole dayandığı Suudi Arabistan'da ise 15

16 petrol fiyatlarındaki düşüşün olumsuz etkisine rağmen ülke yönetimi petrol üretimini kısmamakta kararlı olduğunu tekrarlarken, Suudi Arabistan ın siyasi nedenlerle Rusya ve İran a karşı ABD ile beraber hareket ettiği ve petrol fiyatlarındaki düşüşten kaynaklanan zararı sineye çektiği belirtilmektedir.cak 2011 I.10. Türkiye Ekonomisi Türkiye ekonomisi 2014 yılının üçüncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre %1,7 ile beklentilerin oldukça altında bir büyüme kaydetmiştir. Böylece, Türkiye ekonomisi 2012 yılının son çeyreğinden bu yana çeyreklik bazda en zayıf büyüme performansını göstermiştir. Diğer yandan daha önce %4,7 ve %2,1 olarak açıklanan 2014 yılı birinci ve ikinci çeyrek büyüme oranları sırasıyla %4,8 ve %2,2 ye revize edilmiştir. Böylece, 2014 yılının ilk dokuz ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre büyüme oranı %2,8 düzeyinde gerçekleşmiştir. Öte yandan, yılın son çeyrek dönemiyle ilgili büyüme oranı henüz açıklanmamakla birlikte 2014 yılı büyüme oranının % 3 oranını geçmeyeceği öngörülmektedir. TCMB nin faiz indirimlerinin etkisine ve yurt içi siyasi belirsizliklerin azalmasına bağlı olarak yılın üçüncü çeyreğinde özel tüketim harcamalarının bir miktar canlanacağı öngörülmekteydi. Ancak, üçüncü çeyrek büyüme verileri özel tüketim harcamalarında beklenen canlanmanın henüz gerçekleşmediğine işaret etmektedir. Öte yandan yılın üçüncü çeyreğinde, toplam yatırım harcamalarındaki yıllık daralmanın ikinci çeyreğe göre hız kesmesi ve mevsimsellikten arındırılmış verilere göre yatırım harcamalarının ikinci çeyreğe göre artması olumlu bir gelişme olarak değerlendirilmektedir. Özetle, beklentilerden oldukça düşük açıklanan üçüncü çeyrek büyüme verisi ile yılın son çeyreğine ilişkin göstergeler Ekim ayında yayımlanan Orta Vadeli Program da yer alan %3,3 seviyesindeki 2014 yılı büyüme tahminine ulaşılmasının güç olduğunu göstermektedir. Başta Irak ve Suriye de devam eden iç savaşın yanısıra Ukrayna merkezli siyasi krizin de dahil olduğu jeopolitik risklerin arttığı uluslararası konjonktür, Türkiye ekonomisini olumsuz yönde etkilemeye devam ederken, AB ekonomilerinde tekrar yükselişe geçen kriz ve durgunluk beklentisinin Türkiye nin bu pazara olan ihracatını olumsuz yönde etkilemesinden endişe edilmektedir. Dış ticaret verileriyle ilgili olarak, ekonominin lokomotifi olan ihracat 2014 yılında TİM ihracat kayıt verilerine göre geçen yılın aynı dönemine göre % 4 artışla 157,6 milyar dolara yükselmiştir. En büyük ihracat pazarımız AB nin önde gelen ülkelerinden İtalya ve Fransa gibi ülkelerinin ekonomilerinin durgunluktan çıkamaması, gelecek dönemde bu ülkelere yönelik ihracat açısından öngörülerin belirsizleşmesine yol açmaktadır. Diğer yandan, özellikle Almanya ve İngiltere nin performansı, 16

17 Türk hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü kadar diğer sektörlerin de ihracat performansı açısından büyük önem taşımaktadır. Öte yandan, TÜİK verilerine göre Türkiye genel ihracatı 2014 yılının ilk 11 aylık döneminde % 4,2 artışla yaklaşık 145 milyar dolar olarak kaydedilirken, ithalat ise aynı dönemde % 3,5 düşüşle 220 milyar dolara gerilemiştir. Bu sonuçlara göre yılın ilk 11 aylık döneminde dış ticaret açığı % 15,5 düşüşle 76 milyar dolara gerilemiş ve ihracatın ithalatı karşılama oranı geçen yılın aynı döneminde % 60,7 iken, bu yılın Ocak-Kasım döneminde ise % 65,5 e yükselmiştir. İhracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren döviz kurlarıyla ilgili olarak Döviz kurlarıyla ilgili olarak, 2013 yılını dolar/ değeri 2,13 ve euro/ 2,94 ortalama değerleriyle kapatan Türk Lirası, ABD kaynaklı sermaye hareketi algılarına da bağlı olarak Ocak ayı boyunca dolar ve euro karşısında değer kaybetmiş bulunmaktadır. Dolar/ 2,39 ve euro/ 3,12 seviyelerine kadar gerileyen TL nin değeri, Merkez Bankası nın müdahelesiyle Şubat ayından itibaren daha sakin bir seyir izleyerek Mart Temmuz dönemini ortalama dolar/ 2,10-2,15 ve euro/ 2,85-2,95 seviyelerinde seyrederken, euro / dolar paritesi ise Mayıs ayında 1,39 a kadar yükseldikten sonra Haziran Temmuz döneminde 1,36 seviyesine gerilemiştir. İhracat sektörlerimizi yakından ilgilendiren dolar / euro paritesi Ağustos ayında 1,30 a, Eylül ayında 1,27 ye, Kasım ayında ise 1,24 e kadar gerilemiştir. Öte yandan Aralık ayına girildiğinde dolar/ değeri 2,22, euro/ değeri ise 2,77 seviyesindeyken, ay ortasında dolar/ değeri 2,32, euro/ değeri ise 2,89 seviyesine yükselmiş; yılı ise dolar/ 2,33, euro/ değeri 2,83 te kapatmıştır. Böylelikle 2013 yılını dolar/ değeri 2,13 iken, 2014 yılı sonunda 2,33 e yükselmiş, euro/ değeri 2013 yılı sonunda 2,93 iken, 2014 yılının sonunda 2,83 e gerilemiştir. Bunun sonucunda 2013 yılı sonunda euro / dolar paritesi 1,37 seviyelerindeyken, 2014 yılı sonunda 1,18 seviyesine kadar gerilemiştir. Euro / dolar paritesinde yaşanan hızlı düşüş ve yeni yılla birlikte paritenin 1,12 düzeylerine kadar inmesi 2015 yılında Türkiye nin genel ihracatı ve ihracatının dörtte üçünü AB ne gerçekleştiren hazırgiyim sektör ihracatının önündeki en büyük handikaplardan biri olarak görülürken, paritenin mevcut halinin devamı halinde Türkiye genel ihracatında yıllık 7 8 milyar dolara kadar kayıp yaşanacağı belirtilmektedir. Petrol fiyatlarıyla ilgili olarak Haziran ayında 115 dolara kadar yükseldikten sonra Ağustos ayından itibaren gevşemeye başlayan petrolun varil fiyatı Orta Doğu kaynaklı arz endişelerinin kısmen hafiflemesinin yanı sıra küresel petrol üretimindeki artışla Euro Bölgesi ve küresel ekonomideki durgunluğa paralel küresel petrol talebinin azalacağına yönelik beklentilerin etkisiyle Eylül - Kasım döneminde de düşmeye devam ederek Kasım ayı sonunda 70 dolar seviyesinin altına gerilemiştir. Yılın son ayında ise petrol fiyatlarındaki düşüş hızlanarak 50 dolar seviyesinin altına gerileyerek yaklaşık son 4 yıldan bu yana kaydedilen en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir. 17

18 Petrol fiyatlarındaki hızlı düşüşün Türkiye nin enerji faturasını ve ithalatını azaltarak ekonomiyi olumlu yönde etkilemesi beklenirken, önemli ihracat pazarlarımız başta Rusya olmak üzere petrol ihracatçısı BAE, S.Arabistan, ve Kuveyt gibi ülkelerin petrol fiyatlarının düşüşünden olumsuz etkilenmesinin Türkiye nin ihracatını olumsuz yönde etkileyeceği belirtilmektedir. TÜİK sanayi üretim endeksine göre imalat sanayii endeksi bir önceki yılın aynı dönemine göre Eylül ayında % 2,4 artarken, Ekim ve Kasım aylarında ise sırasıyla % 1,7 ve % 0,3 oranlarında gerilemiştir. Sanayi üretiminde Ekim ve Kasım aylarının düşük gerçekleşmesi ve Aralık ayı beklentilerinin de yüksek olmaması, yılın son çeyrek dönem büyüme oranının düşük olacağı sinyallerini vermektedir. Merkez Bankası tarafından açıklanan kapasite kullanım verilerine göre ise imalat sanayii kapasite kullanım oranı 2014 yılı Kasım ayında geçen yılın aynı ayına göre % 0,9 oranında düşerek % 74,5 olarak gerçekleşmiş, Aralık ayında ise geçen yıla göre % 1,4 düşüşle % 74,6 oranına gerilemiştir. Öte yandan, TÜİK tarafından açıklanan verilere göre 2014 yılının Ağustos ayında % 10,1 seviyesinde açıklanan işsizlik oranı, Eylül ayında % 10,5 e yükselmiş, Ekim ayında ise % 10,4 seviyesine gerilemiştir. Öte yandan, Merkez Bankası Aralık ayında gerçekleştirdiği yılın son Para Politikası Kurulu toplantısında politika faizini değiştirmeyerek % 8,25 düzeyinde bırakmıştır. Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) PPK açıklamasında sıkı para politikası duruşunun ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle kredi büyüme hızları makul düzeylerde seyrettiği, zayıflayan küresel talebe rağmen ihracat dengeli büyümeyi desteklemeye devam ettiği belirtilirken, gıda fiyatlarındaki yüksek seyrin enflasyon görünümündeki iyileşmeyi geciktirdiği ancak başta petrol olmak üzere düşen emtia fiyatlarının önümüzdeki yıl için enflasyonda öngörülen düşüş sürecini destekleyeceği değerlendirilmiştir. Enflasyon beklentileri, fiyatlama davranışları ve enflasyonu etkileyen diğer unsurların yakından izlenerek enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme sağlanana kadar getiri eğrisini yataya yakın tutmak suretiyle para politikasındaki sıkı duruşun sürdürüleceği de belirtilmiştir. Son gelişmeler çerçevesinde Merkez Bankasının 2015 yılı içinde kademeli bir biçimde faizleri düşürmeyi planladığı ancak acele de etmediği değerlendirilmektedir yılı beklentileriyle ilgili olarak, yeni yılın Türkiye için dalgalı ve zorluklar içeren bir yıl olması beklenmesine karşın özellikle petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüşün Türkiye nin enerji ithalatını azaltarak cari açığına yaptığı olumlu etkinin 2015 yılında da devam edecek görünmesi ve en azından yılın ilk yarısında siyasi istikrarın göreceli olarak devam edecek olması yeni yılda Türkiye ekonomisi için olumlu beklentileri güçlendirmektedir. 18

19 II. İHRACATIN GENEL GÖRÜNÜMÜ II.1 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı %8 Arttı Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından açıklanan verilere göre, 2014 yılında Türkiye den 18,7 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır yılına kıyasla ihracatta, dolar bazında %8 oranında artış olmuştur. Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü, 2014 yılında ihracatı %4,5 oranında artan otomotiv endüstrisinin ardından, en fazla ihracat yapan ikinci sektör konumundadır. Türkiye nin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının dörtte üçünün yönlendiği AB ülkelerinde yılın ilk bölümlerinde olumlu sinyaller alınmasına rağmen yıl sonunda düşük büyüme ve deflasyon riski ile karşı karşıya kalan Euro Bölgesi ekonomilerinde tüketim ve talepte düşüşler olması, bu ülke grubuna ihracatımızın %8,8 gibi mütevazi bir oranda artmasına yol açmıştır. Öte yandan, yakın coğrafyada Rusya ekonomisindeki olumsuz gelişmeler, rublenin istikrarsız seyri ve düşen petrol fiyatları ile Ukrayna ve Suriye ekonomilerinde devam eden politik durum kaynaklı olumsuzlukların, tüm 2014 yılı düşünüldüğünde Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatına bariz bir negatif etki etmediği söylenebilir. Yurtiçinde ise euro/dolar paritesinde özellikle yılın ikinci yarısında iniş trendine geçilmesi ile üretim maliyetlerinde devam eden yükseklik, Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat performansına etki eden önemli faktörlerden olmuştur yılında genel ihracat performansı içerisinde, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının payını 2013 yılı ile karşılaştırmalı olarak gösteren tablo aşağıda verilmektedir. Birim: 1000 $ / 14 Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % Türkiye Genel İhracatı ,0 Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı ,0 Haz. ve Konf. İhracatının Payı % 11,4 11,9 Sanayi İhracatı ,3 Haz. ve Konf. İhracatının Sanayi Ürünleri İhracatındaki Payı % Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Genel İhracat Performansı İçinde Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Payı 14,6 15,1 19

20 2014 yılında Türkiye genel ihracatı %4 oranında artarak 157,6 milyar dolara yükselmiştir. Sanayi ihracatı ise %4,3 oranında artışla 119 milyar dolardan 124,2 milyar dolara yükselmiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki artış (%8) hem genel ihracattaki %4 lük hem de sanayi ihracatındaki %4,3 lük artışın oransal olarak üzerindedir. Söz konusu artışlar, 2014 yılında hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün, hem genel ihracattan hem de sanayi ihracatından daha iyi bir ihracat performansı gösterdiğini işaret etmektedir yılında, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının Türkiye genel ihracatındaki payı %11,4 ten %11,9 a, sanayi ihracatındaki payı ise %14,6 dan %15,1 e yükselmiştir. Diğer taraftan, 2014 yılına ilişkin istatistikler çerçevesinde, genel ihracat içerisinde tekstil sanayii ile birlikte hazırgiyim ve konfeksiyon sektörü toplam 27,6 milyar dolar (18,7 milyar dolar + 8,9 milyar dolar = 27,6 milyar dolar) ile en fazla ihracat gerçekleştiren sektör olurken, otomotiv sektörü 22,3 milyar dolar ile en fazla ihracat gerçekleştiren ikinci sektör olmuştur. Kimyevi maddeler ve mamulleri sektörü ise 17,9 milyar dolar ihracat ile üçüncü sırada yer almaktadır. II.2 Aylar İtibarıyla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatının Seyri Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı 2014 yılının ilk on ayında %6,3 ile %18,5 arasında değişen oranlarda artarken, son iki ay Kasım ve Aralık aylarında %8,9 ve %3,5 oranında azalmıştır. En yüksek oranlı artış %18,5 ile Mayıs ayında olurken, en düşük oranlı artış %6,3 ile Mart ayında olmuştur yılında sektörel ihracat mercek altına alındığında, ilk on ay artış eğiliminin sürdüğü, ancak aylık artış oranlarının dalgalı bir seyir izlediği görülmektedir. Kasım ayında 2012 yılının Ekim ayından beri ( 24 aydır) ilk defa düşüşe geçen hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında Aralık ayında ise ivmesi azalmakla birlikte düşüş devam etmiştir yılı için hesaplanan aylık ortalama ihracat değeri 1,566 milyar dolardır ve bu değer 2013 yılı için çıkarılan aylık ortalama değerin (1,447 milyar dolar) üzerinde kalmaktadır. 20

21 Birim: 1000 $ Aylar İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2013 / 14 Aylar % Değişim Ocak ,2 Şubat ,2 Mart ,3 Nisan ,7 Mayıs ,5 Haziran ,0 Temmuz ,6 Ağustos ,6 Eylül ,3 Ekim ,7 Kasım ,9 Aralık ,5 Kaynak :İhracatçı Birlik leri Kayıtları Ocak - Aralık Aylar İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak- Aralık $ Aylar 21

22 II.3 İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı İhracatçı Birlikleri kayıt rakamları, hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının bölgeler bazında dağılımı konusunda gösterge niteliğindedir. Bu gözle bakıldığında, 2014 yılında Türkiye den yapılan toplam 18,7 milyar dolarlık ihracatın %73,7 lik kısmı, İstanbul dan gerçekleştirilmiştir. Bursa dan yapılan ihracatın %4 lük payı da dikkate alındığında, %77,7 lik pay ile Marmara Bölgesi nden yapılan ihracat, Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının yaklaşık dörtte üçünden fazlasına karşılık gelmektedir. Diğer yandan, İzmir den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %7,5 pay ve Denizli den yapılan ihracatın %6,6 payı birlikte değerlendirildiğinde, Ege Bölgesi nin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %14,1 düzeyindedir. Akdeniz Bölgesi nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı toplam %2,6, Güneydoğu Anadolu Bölgesi nin payı %3,4 ve Doğu Anadolu Bölgesi nin payı %0,8 dir yılında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının İhracatçı Birlikleri bazında dağılımı, izleyen tablo ve grafikte verilmektedir. İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Aralık 1 Ocak - 31 Aralık DEĞİŞİM (%) DEĞİŞİM (%) PAY % İstanbul Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr. Birl , ,2 73,7 Ege Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr. Birl , ,1 7,5 Denizli İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) , ,5 6,6 Uludağ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhr. Birl , ,2 4,0 Güneydoğu Anadolu İhr. Birl. (Hazirgiyim Kaydı) , ,4 3,4 Akdeniz Hazırgiyim ve Konf. İhr. Birl , ,9 2,4 Diğer Birlikler , ,8 1,5 Doğu Anadolu İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) , ,0 0,8 Batı Akdeniz İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) , ,8 0,2 Toplam , ,0 100,0 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 22

23 İhracatçı Birlikleri Bazında Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı 2014 Ocak- Aralık Uludağ Hazırgiyim ve Konf.İhr. Birl. 4,0% G. Anadolu İhr. Birl. (Hazirgiyim Kaydı) 3,4% Denizli İhr. Birl. (Hazırgiyim Kaydı) 6,6% Akdeniz Hazırgiyim ve Konf. İhr. Birl. 2,4% Diğer Birlikler 2,5% İstanbul Hazırgiyim ve Konf.İhr. Birl. 73,7% Ege Hazırgiyim ve Konf.İhr. Birl. 7,5% 23

24 III. BAŞLICA ÜLKE GRUPLARI İTİBARIYLA İHRACAT III.1 Ülke Grupları İtibarıyla İhracat Performansı 2014 yılında başlıca ülke grupları itibarıyla Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının dağılımı ve payları, değişim oranları ile birlikte aşağıdaki tabloda verilmektedir Toplam 2014 Toplam Ocak - Aralık Konf'da Ocak - Aralık Konf'da Değişim 1000 $ Pay % 1000 $ Pay % % AB Ülkeleri (28) Toplamı , ,8 8,8 Ortadoğu Ülkeleri Toplamı (S. Arabistan, İsrail, Kuveyt vb) Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı (Rusya Fed.,Ukrayna, Sırbistan vb) Afrika Ülkeleri Toplamı (Mısır, Cezayir, Güney Afr. Cum.vb) Amerika Ülkeleri Toplamı (ABD, Kanada, Brezilya, Meksika vb) Türk Cumhuriyetleri Toplamı (Azerbaycan, Özbekistan, Kazakistan vb) Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı (Norveç, İsviçre, KKTC) Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı (Japonya, ÇHC, Hong Kong, Hindistan vb) , ,0 21, , ,9-4, , ,6 11, , ,0 2, , ,7 6, , ,3-6, , ,1 4,1 Serbest Bölgeler Toplamı , ,4-54,9 Toplam Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı ,0 Başlıca Ülke Grupları İtibariyle Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık Ocak- Aralık 2014 Ocak- Aralık 24

25 III.2 En Fazla İhracat Yapılan Ülkeler 2014 yılının Şubat ayından itibaren en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen ülkeler konumuna geçen Almanya, İngiltere ve İspanya, yılı aynı sıralama ile bitirmiştir yılı sonu itibarıyla, Almanya ya %5,6 artışla 3,9 milyar dolarlık ihracat yapılırken, İngiltere ye %14,9 luk artışla 2,5 milyar dolarlık ve İspanya ya %9,6 artışla 1,6 milyar dolarlık ihracat yapılmıştır. Bu üç ülkeyi dördüncü sırada 1,1 milyar dolarlık ihracat rakamı ile Fransa ve beşinci sırada 956,2 milyon dolarlık ihracat rakamı ile Hollanda takip etmektedir. İtalya, Irak, Danimarka, Romanya ve ABD, Türkiye nin en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç ettiği ilk on ülke içerisinde yer alan diğer ülkeler olarak sıralanmaktadır yılında Türkiye nin 10. büyük pazarı konumunda olan Rusya Federasyonu nun 2014 yılı sonu itibarıyla 13. sıraya gerilemiş olması, buna karşın 2013 yılında 15. sırada olan Romanya nın 9. sıraya yükselerek ilk 10 ülke arasına girmesi ve ABD nin en büyük pazarlar arasında 9. Sıradan 10. sıraya geçmesi, 2014 ün dikkat çekici gelişmeleri olmuştur. Birim: 1000 $ En Fazla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Yapılan Ülkeler Ocak - Aralık Toplam Toplam 2013 Konf.'da 2014 Konf.'da 2013 / 14 Ülkeler Ocak - Aralık Pay % Ocak - Aralık Pay % Değişim % Almanya , ,9 5,6 İngiltere , ,3 14,9 İspanya , ,7 9,6 Fransa , ,0 0,3 Hollanda , ,1 5,1 İtalya , ,7-1,80 Irak , ,6 16,3 Danimarka , ,7 1,7 Romanya , ,7 82,3 ABD , ,5 4,2 İlk 10 Ülke Toplamı , ,2 8,9 Toplam Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı , ,0 8,0 İlk 10 Ülkenin Payı % Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları 25

26 Türkiye'den En Fazla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Yapılan Ülkeler 2014 Ocak- Aralık Diğer ülkeler 30,8% Almanya 20,9% ABD 2,5% Romanya 2,7% Danimarka 2,7% Irak 3,6% İtalya 3,7% Hollanda 5,1% Fransa 6,0% İspanya 8,7% İngiltere 13,3% III.3 İhracat Artışında Öne Çıkan Ülkeler Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının dörtte üçlük bölümü, 28 AB ülkesine yapılmaktadır. Ancak hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün yıllardır sürdürdüğü pazar çeşitlendirme çalışmaları sonucunda Mısır, Suriye, Tunus, İran, Lübnan gibi alternatif pazarlarda da önemli ihracat artışları elde edilebilmiştir. Bu çerçevede, 2014 yılında 2013 yılına kıyasla ihracatın yüksek oranlı arttığı ve dolar bazında ihracat değerinin de yüksek olduğu ülkeler, ihracat artışında öne çıkan ülkeler olarak nitelendirilmektedir yılında AB ülkesi Romanya, %82 ihracat artışı ve 501,4 milyon dolar ihracat değeri ile hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında en öne çıkan ülke konumuna gelmiştir. Bir diğer AB ülkesi Polonya %34 artış ve 444,7 milyon dolar ihracat değeri ile ikinci ve yine bir AB ülkesi Slovak Cumhuriyeti %23 lük artış ve 166,2 milyon dolarlık ihracat değeri ile üçüncü sırada ihracat artışında öne çıkan ülkeler listesinde yer almaktadırlar. Bu ilk üç ülkeyi takiben Kuzey Afrika ülkesi Mısır %24 oranında artış ve 128,2 milyon dolarlık ihracat, diğer bir Kuzey Afrika Ülkesi Tunus %30 oranında artış ve 99,5 milyon dolarlık ihracat ile Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı açısından öne çıkan diğer ülkelerdir. İran ve Suriye 2014 yılında hazırgiyim ve konfeksiyon ihracat artışında öne çıkan ülkeler içinde, en yüksek oranlı ihracat artışları elde edilen iki ülke olmuşlardır. İran a 2014 yılında %175 oranında artışla 71,5 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Aynı dönemde Suriye ye ihracat da %121 oranında artışla 40,9 milyon dolardan 90,4 milyon dolara yükselmiştir. 26

27 Finlandiya, Lübnan ve Litvanya %28 ile %58 arasında değişen artışlarla dikkat çeken diğer ülkelerdir. Birim: 1000 $ Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Artışında Öne Çıkan Ülkeler Ocak - Aralık 1-31 Aralık 1 Ocak - 31 Aralık 2013/ /14 Ülkeler Değişim % Değişim % Romanya Polonya Slovak Cumhuriyeti Mısır Tunus Suriye Finlandiya İran Lübnan Litvanya Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları İhracat Artışında Öne Çıkan Ülkeler Ocak- Aralık Romanya 1000 ABD $ Polonya Slovak Cumhuriyeti Mısır Tunus Suriye Finlandiya İran Lübnan Litvanya 27

28 III.4 AB Ülkeleri ne İhracat Artışı Sektörel Artıştan Yüksek: %8, yılında Türkiye den 28 AB ülkesine 14 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir. Bu rakam ile 28 AB ülkesinin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay, %74,8 olmuştur. Bu pay 2013 yılındaki paydan (%74,3) 0,5 puan kadar yüksektir. AB ülkelerine ihracat 2014 yılında %8,8 oranında artmıştır. Bu artış, %8 lik sektörel ihracat artışın biraz üzerindedir. Birim: 1000 $ 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % Almanya , ,9 5,6 İngiltere , ,3 14,9 İspanya , ,7 9,6 Fransa , ,0 0,3 Hollanda , ,1 5,1 İtalya , ,7-1,8 Danimarka , ,7 1,7 Romanya , ,7 82,3 Polonya , ,4 33,8 Belçika , ,2-1,6 İsveç , ,6-0,1 Slovak Cumhuriyeti , ,9 22,8 Avusturya , ,7-4,5 Yunanistan , ,6 9,1 Çek Cumhuriyeti , ,6-10,4 Estonya , ,5-15,7 Finlandiya , ,5 28,2 Bulgaristan , ,4-7,7 Litvanya , ,3 58,2 İrlanda , ,3 3,0 Macaristan , ,2 63,6 Hırvatistan , ,2 46,1 Letonya , ,2 33,3 Slovenya , ,1 55,3 Portekiz , ,1-34,1 Malta , ,0 12,6 Lüksemburg , ,0-12,2 Diğer Ülkeler 7 0,0 7 0,0-5,3 AB (28) Toplamı , ,8 8,8 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak 2015 AB Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık ,0 28 AB ülkesinden 18 ine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı %82,3 lere varan oranlarda artarken, 10 ülkeye ihracat %0,1 ile %34,1 arasında değişen 28

29 oranlarda azalmıştır yılında en yüksek oranlı ihracat artışı olan AB ülkesi, %82,3 artışla 501,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Romanya dır. En yüksek oranlı ihracat düşüşü görülen AB ülkesi ise %34,1 düşüşle 11,2 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan Portekiz olmuştur. Yılsonunda Macaristan %63,6 lık, Litvanya %58,2 lik, Slovenya %55,3 lük ve Hırvatistan %46,1 lik ihracat artışlarıyla göze çarpmaktadır. Almanya, 2014 yılında da en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan AB ülkesi konumunu korumuştur. AB 28 in en büyük ekonomisi Almanya ya 2014 yılında %5,6 artışla 3,9 milyar doların üzerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye den 210 ülkeye yapılan 18,7 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %20,9 u diğer bir ifade ile yaklaşık beşte biri Almanya ya yapılmaktadır. İngiltere %14,9 ihracat artışı ve 2,5 milyar dolar ihracat değeri ile ikinci büyük pazar olurken, İspanya %9,6 artış ve 1,6 milyar dolar ile üçüncü büyük pazar durumundadır. Fransa, Hollanda, İtalya, Danimarka, Romanya, Polonya, Belçika ve İsveç diğer önde gelen AB pazarlarındandır. III.5. En Yüksek Oranlı İhracat Artışı Ortadoğu Ülkeleri nde: %21,1 Irak, Suudi Arabistan, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri, İran gibi ülkelerin yeraldığı Ortadoğu ülke grubuna Türkiye den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2014 yılında 2013 yılına kıyasla %21,1 oranında artarak 1,4 milyar dolardan 1,7 milyar dolara yükselmiştir. Bu artışla ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay da %8,1 den %9 a çıkmıştır yıl sonu itibarıyla Türkiye den Ortadoğu ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %23,2 oranında arttığı, 2014 ilk altı ayda %27,3 lük bir artış olduğu ve 2014 yılının %21,1 artışla kapandığı dikkate alındığında, bu ülke grubuna ihracat artışının ilk altı ayda ivme kazanarak, ikinci altı ayda ise bir miktar ivme kaybederek devam ettiği görülmektedir. Ortadoğu ülkeleri içerisinde Türkiye nin en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yaptığı ülkeler sırasıyla Irak, Suudi Arabistan, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri dir yılında Irak a ihracat %16,3 oranında artarak 579,5 milyon dolardan 673,7 milyon dolara yükselirken, Suudi Arabistan a ihracat %12,1 oranında artarak 257,7 milyon dolardan 288,9 milyon dolara yükselmiştir. Üçüncü en fazla ihracat yapılan ülke İsrail e ihracatta %16,5 lik bir artış görülmektedir. İsrail e 227,6 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Dördüncü büyük Ortadoğu pazarı Birleşik Arap Emirlikleri ne ihracat %6,4 oranında artışla 140,9 milyon dolardan 149,9 milyon dolara yükselmiştir. Bu değişimlerle, Irak ın Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %3,6 ya, İsrail in payı %1,2 ye yükselmiş, Suudi Arabistan ın payı %1,5 ve Birleşik Arap Emirlikleri nin payı %0,8 olarak değişmeksizin kalmıştır. 29

30 Birim: 1000 $ Ortadoğu Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % Irak , ,6 16,3 Suudi Arabistan , ,5 12,1 İsrail , ,2 16,5 Birleşik Arap Emirlikleri , ,8 6,4 Suriye , ,5 121,3 İran , ,4 175,1 Lübnan , ,4 33,3 Ürdün , ,3 16,8 Kuveyt , ,2 8,2 Ortadoğu Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak , ,0 21, ,0 Ortadoğu ülke grubunda, en yüksek oranlı ihracat artışı %175,1 ile İran için söz konusu olmuş, bu ülkeye ihracat 26 milyon dolardan 71,5 milyon dolara yükselmiştir. Suriye 90,4 milyon dolar ihracat değeri ve %121,3 oranında artış, Lübnan ise 66,9 milyon dolar ihracat değeri ve %33,3 oranında artış ile diğer yüksek oranlı ihracat artışı kaydedilen pazarlardır. Bu grupta en düşük oranlı ihracat artışı %6,4 ile Birleşik Arap Emirlikleri nde söz konusu olmuştur. Petrol fiyatlarındaki aşırı düşüşler dolayısıyla Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi petrol zengini ülkelerin alım gücünün kısmen de olsa azalması, İran ın biraz hafiflemiş olmakla birlikte hala ekonomik ambargo etkisinde bulunması, Suriye de ekonominin hala iç savaştan zarar görmekte oluşu, Ortadoğu pazarının karmaşık yapısının devam etmesine yol açmaktadır. Ancak pazarın tüm bu karmaşık yapısına rağmen hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında ülke grubu olarak en yüksek oranlı artış Ortadoğu ülke grubunda elde edilebilmiştir. III.6. Eski Doğu Bloku Ülkeleri nde %4,3 Kayıp Var Rusya Federasyonu, Ukrayna, Bosna Hersek, Gürcistan, Kosova Sırbistan gibi ülkelerin yer aldığı eski Doğu Bloku ülke grubuna 2014 yılında 917,8 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. İhracat 2013 yılına kıyasla %4,3 oranında azalmıştır. Bu azalış neticesinde ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %5,5 ten %4,9 a gerilemiştir. 30

31 Ülke grubunda en fazla ihracat yapılan ülkeler Rusya Federasyonu, Ukrayna, Bosna-Hersek ve Gürcistan olarak sıralanmaktadır. Türkiye den Rusya Federasyonu na hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2014 yılında 2013 yılına kıyasla %15 oranında azalarak 413,1 milyon dolardan 351 milyon dolara gerilemiştir. Rusya Federasyonu nun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %1,9 a düşmüştür. Bu ülke grubundaki ikinci büyük pazar Ukrayna ya Türkiye den 2014 yılında 313,7 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiş, ihracat bir önceki yıla kıyasla %6 oranında azalmıştır. Ukrayna nın sektörel ihracattaki payı %1,9 dan %1,7 ye gerilemiştir. Birim: 1000 $ Eski Doğu Bloku Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % Rusya Federasyonu , ,9-15,0 Ukrayna , ,7-6,0 Bosna-Hersek , ,3 36,4 Gürcistan , ,2 31,9 Kosova , ,2-3,1 Sırbistan , ,2 71,3 Arnavutluk , ,2 14,9 Makedonya , ,1 23,2 Beyaz Rusya , ,1 50,6 Moldavya , ,1-49,9 Eski Doğu Bloku Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak , ,9-4, ,0 Üçüncü büyük pazar Bosna-Hersek e ihracat 2014 yılında %36,4 oranında artışla 55 milyon dolara yükselmiştir. Dördüncü büyük pazar Gürcistan a %31,9 luk artışla 45,1 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Ülke grubunda en yüksek oranlı artış %71,3 ile Sırbistan a ihracatta görülürken, en yüksek oranlı düşüş %49,9 ile Moldovya ya ihracatta olmuştur. III.7. Afrika Ülkeleri ne İhracat %11,9 Arttı Türkiye den Afrika ülkelerine 2014 yılında 678,1 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. İhracat 2013 yılına kıyasla 31

32 %11,9 oranında artmıştır. Bu artışla ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı, %3,5 ten %3,6 ya yükselmiştir yılını %5,1 ihracat artışı ile kapatan Afrika ülkelerine hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2014 yılında daha yüksek oranlı artmış oldu yılında Türkiye den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen Afrika ülkeleri sırasıyla Cezayir ve Libya olmuştur. Cezayir e %0,3 lük artışla 2014 yılında 163,8 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiş, Libya ya ise %6,6 artışla 143,6 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilmiştir. Cezayir in Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatından aldığı pay %0,9 ve Libya nın payı %0,8 dir. Afrika ülke grubunun en fazla ihracat yapılan ilk sekiz ülke içerisinde altı ülkeye hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı %0,3 ile %29,7 arasında değişen oranlarda artarken, sadece iki ülkeye (Nijerya ve G. Afrika Cum.) ihracat %14,2 ve %13,7 oranlarında azalmıştır. Oransal olarak ihracatın en fazla arttığı ülke %29,7 artışla Tunus olmuştur. Bu grupta Mısır, Fas ve Sudan diğer önde gelen pazarlardandır. Mısır a ihracatın 2014 yılında 2013 yılına kıyasla %24 oranında artması, Fas a ihracatın %25,9 artışla 43,9 milyon dolara yükselmesi ve Sudan a ihracatın %29,5 oranında artması, dikkat çekici gelişmelerdir. Mısır ın Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %0,7, Fas ın %0,2 ve Sudan ın %0,1 düzeyindedir. Birim: 1000 $ Afrika Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % Cezayir , ,9 0,3 Libya , ,8 6,6 Mısır , ,7 24,0 Tunus , ,5 29,7 Fas , ,2 25,9 Nijerya , ,1-14,2 Sudan , ,1 29,5 G.Afrika Cumhuriyeti , ,1-13,7 Afrika Ülkeleri Toplamı , ,6 11,9 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak ,0 32

33 III.8. Amerika Ülkelerine İhracat Artışı Sektörel Artışın Gerisinde: %2, yılında ABD, Kanada, Meksika, Şili, Brezilya, Panama, Kolombiya gibi ülkelerin gruplandırıldığı Amerika ülke grubuna Türkiye den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, %2,4 oranında artarak 549,8 milyon dolardan 562,8 milyon dolara yükselmiştir. Grubun en fazla ihracat yapılan ülkesi ABD dir yılında ABD ye %4,2 artışla 464,4 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. ABD nin Türkiye hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %2,48 dir. Grubun ikinci en fazla ihracat yapılan ülkesi Kanada ya ise 2014 yılında %10,6 oranında düşüşle 61,2 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. ABD ve Kanada nın ardından üçüncü büyük pazar olan Meksika ya ihracat %25,9, dördüncü sıradaki Şili ye %3,2 ve beşinci sıradaki Brezilya ya %20,4 oranında artmıştır. Panama ve Kolombiya ya ise %43,1 ve %14 oranında azalış kaydedilmiştir. Birim: 1000 $ Amerika Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % ABD , ,48 4,2 Kanada , ,33-10,6 Meksika , ,05 25,9 Şili , ,04 3,2 Brezilya , ,04 20,4 Panama , ,02-43,1 Kolombiya , ,01-14,0 Amerika Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak , ,0 2, ,0 ABD Tekstil ve Konfeksiyon Ofisi (Otexa) verilerine göre, 2014 yılının Ocak- Kasım döneminde ABD tarafından toplam 75,9 milyar dolar değerinde hazırgiyim ithalatı yapılmıştır yılının Ocak-Kasım dönemine kıyasla ithalatta %2,5 lik artış olmuştur. Çin Halk Cumhuriyeti, ABD nin en fazla ithalat yaptığı ülke olarak yerini korumuştur. Sırasıyla Vietnam, Endonezya, Bangladeş, Meksika ve Hindistan, ABD nin diğer büyük hazırgiyim ve konfeksiyon tedarikçileridir. Çin Halk Cumhuriyeti nden ABD ye 2014 Ocak-Kasım döneminde 27,8 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ithal edilmiş, 33

34 ithalat 2013 nin eş dönemine kıyasla %0,24 oranında artmıştır. ABD nin ikinci büyük hazırgiyim ve konfeksiyon tedarikçisi Vietnam dan ithalat %14,58 artışla 8,6 milyar dolara yükselirken, üçüncü büyük tedarikçi Endonezya dan ithalat %3,15 oranında azalarak 4,5 milyar dolara gerilemiştir. ABD nin diğer önemli tedarikçilerinden Bangladeş ten ithalatı %3,5 düşüşle 4,5 milyar dolara gerilemiş, Meksika dan hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı ise %1,02 oranında artarak 3,4 milyar dolar olmuştur. Diğer bir önemli tedarikçi Hindistan dan ithalat 2014 Ocak-Kasım döneminde %5,73 artarak 3,2 milyar dolara yaklaşmıştır. Bu ilk altı ülkeyi takiben Honduras tan ithalat %3,14 artışla 2,4 milyar dolara yükselirken, Kamboçya dan ithalat %2,55 düşüşle 2,3 milyar dolara gerilemiştir. Diğer önde gelen tedarikçilerden El Salvador dan ithalat 2014 yılının ilk on bir ayında %2,39 oranında artışla 1,7 milyar dolara yükselirken, Sri Lanka dan ithalat 2013 yılının Ocak-Kasım dönemine kıyasla %5,91 oranında artarak 1,6 milyar dolara yükselmiştir Ocak-Kasım döneminde ABD nin Türkiye den hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı %8,25 oranında artarak 348,1 milyon dolardan 376,9 milyon dolara yükselmiştir. Aynı dönemde ABD nin Kenya dan ithalatı %23,67 oranında, Mairitus dan ithalatı %21,09 oranında, Romanya dan ithalatı %17,42 oranında ve Portekiz den ithalatı %18,97 oranında artmıştır. III.9. Türk Cumhuriyetleri ne İhracat 2014 te Toparlandı Kırgızistan, Kazakistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Tacikistan, Özbekistan gibi Türk Cumhuriyetleri nin yeraldığı ülke grubuna, 2014 yılında Türkiye den 324,9 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir. İhracat 2013 yılına kıyasla %6,1 oranında artmıştır yılında Türki Cumhuriyetleri ne hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %0,1 oranında azaldığı, 2014 yılında ise %6,1 oranında arttığı dikkate alındığında, 2014 yılında bu ülke grubuna ihracatın toparlandığı söylenebilir yılında Türkiye den en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ihraç edilen Türk Cumhuriyeti Kırgızistan dır. Kırgızistan a Türkiye den %18,9 artışla 100,9 milyon dolar değerinde ihracat yapılmıştır. Kırgızistan ın Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı içinde payı, %0,5 tir. Grubun ikinci en fazla ihracat yapılan ülkesi Kazakistan a 2014 yılında %21,4 oranında düşüşle 84,6 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. Kazakistan aynı zamanda en yüksek oranlı ihracat azalışının olduğu Türk Cumhuriyeti olarak dikkat çekmektedir. Sırasıyla %33,5 artışla 55,5 milyon dolarlık ihracat yapılan Azerbaycan, %17,6 artışla 38,5 milyon dolar ihracat yapılan Türkmenistan, %0,7 düşüşle 34

35 26,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Tacikistan, %46,5 artışla 19 milyon dolarlık ihracat yapılan Özbekistan, diğer önde gelen pazarlardandır. Birim: 1000 $ Türk Cumhuriyetlerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % Kırgızistan , ,5 18,9 Kazakistan , ,5-21,4 Azerbaycan , ,3 33,5 Türkmenistan , ,2 17,6 Tacikistan , ,1-0,7 Özbekistan , ,1 46,5 Türk Cumhuriyetleri Toplamı Ocak - Aralık , ,7 6,1 Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak ,0 III.10. Diğer Avrupa Ülkeleri ne İhracat %6,4 Azaldı İsviçre, Norveç ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti gibi ülkelerin gruplandırıldığı Diğer Avrupa ülke grubuna 2014 yılında Türkiye den 252,7 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır yılında bu ülke grubuna ihracat 2013 yılına kıyasla %6,4 oranında azalmıştır. Ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %1,3 tür. Birim: 1000 $ Diğer Avrupa Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % İsviçre , ,7-4,0 Norveç , ,4-12,3 KKTC , ,2-0,1 Diğer Avrupa Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak Ocak - Aralık , ,3-6, ,0 Diğer Avrupa ülke grubunun en fazla ihracat yapılan ülkeleri İsviçre, Norveç ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti dir. Bu ülkelerden İsviçre ye %4 düşüşle 35

36 137,5 milyon dolar değerinde ihracat yapılırken, Norveç e %12,3 azalışla 81 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ne ihracat ise 2013 yılına kıyasla %0,1 azalışla 33,2 milyon dolar olmuştur. III.11. Asya ve Okyanusya Ülkelerine İhracat Artışı %4,1 Asya ve Okyanusya ülke grubuna 2014 yılında 2013 yılına kıyasla %4,1 oranında artışla, 212,8 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir. Bu ülke grubuna 2013 yılında ihracatın %9,9 oranında arttığı dikkate alındığında, 2014 yılında ihracat artışının hız keserek devam ettiği ifade edilebilir. Sektörel ihracat artışının (%8) gerisinde olan %4,1 lik artış oranı, ülke grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payını %1,2 ten %1,1 e düşürmüştür. Ülke grubunun en fazla ihracat yapılan ülkeleri Çin Halk Cumhuriyeti, Avustralya, Hong Kong, Japonya, ve Güney Kore Cumhuriyeti olarak sıralanmaktadır yılında Çin Halk Cumhuriyeti ne %6,1 düşüşle 52,9 milyon dolarlık ihracat yapılırken, Avustralya ya %26,7 artışla 35,1 milyon dolarlık, Hong Kong a %13,2 düşüşle 28,6 milyon dolarlık, Japonya ya %1,3 artışla 26 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Güney Kore Cumhuriyeti ne ihracat %3,6 oranında artmıştır. Singapur ve Malezya %84,7 ve %21,9 oranlarında artışlarla, ülke grubu bazında ihracata olumlu katkı yapmışlardır. Birim: 1000 $ Asya ve Okyanusya Ülkelerine Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % Çin Halk Cumhuriyeti , ,3-6,1 Avustralya , ,2 26,7 Hong Kong , ,2-13,2 Japonya , ,1 1,3 G. Kore Cumhuriyeti , ,1 3,6 Sıngapur , ,1 84,7 Malezya , ,0 21,9 Asya ve Okyanusya Ülkeleri Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak Ocak - Aralık , ,1 4, ,0 36

37 III.12. Serbest Bölgelere İhracat Yarı Yarıya Azaldı 2013 yılında 171,1 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan Serbest Bölgelere, 2014 yılında %54,9 düşüşle 77,1 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı gerçekleştirilmiştir. Bu düşüşle, serbest bölgelerin Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında payı %0,99 dan %0,41 e gerilemiştir. En fazla ihracat yapılan serbest bölge, Trakya Serbest Bölge dir yılında Trakya Serbest Bölge ye 29,7 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılmıştır. İhracat 2014 yılında %14,5 oranında azalmıştır. Avrupa Serbest Bölge ye %19,6 artışla 29 milyon dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılırken, AHL Serbest Bölge ye %94,9 düşüşle 4,6 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. Birim: 1000 $ Serbest Bölgelere Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 2013 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2014 Ocak - Aralık 1000 $ Toplam Konf.'da Pay % 2013 / 14 Değişim % Trakya Serbest Bölge , ,16-14,5 Avrupa Serbest Bölge , ,15 19,6 AHL Serbest Bölge , ,02-94,9 Mersin Serbest Bölge , ,02-36,0 Ege Serbest Bölge , ,02-30,6 Denizli Serbest Bölge , ,01-3,3 Bursa Serbest Bölge , ,01 20,0 Serbest Bölgeler Toplamı Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Kaynak: e-birlik Sistemi / Ocak , ,41-54, ,0 Hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı yapılan diğer serbest bölgeler, %36 azalışla 3,7 Milyon dolarlık ihracat yapılan Mersin Serbest Bölge, %30,6 azalışla 3,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Ege Serbest Bölge, %3,3 düşüşle 1,7 milyon dolarlık ihracat yapılan Denizli Serbest Bölge ve %20 artışla 1,5 milyon dolarlık ihracat yapılan Bursa Serbest Bölge olarak sıralanmaktadır. 37

38 IV. ÜRÜN GRUPLARI BAZINDA İHRACATI HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün üç temel ürün grubu, örme konfeksiyon mamulleri, dokuma konfeksiyon mamulleri ve diğer hazır eşyalardır. Sektörel ihracat performansını değerlendirirken bu üç temel ürün grubunu dikkate almak gerekmektedir. Söz konusu üç temel ürün grubunun Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payları ve dolayısıyla ağırlıkları farklıdır. Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatında ağırlıklı ürün grubu yıllardır örme konfeksiyon mamulleridir yılında örme konfeksiyon mamullerinin toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı %54,3, dokuma konfeksiyon mamullerinin payı %33,7 ve hazır eşyaların payı %12 olmuştur yılında hazırgiyim ve konfeksiyonun üç temel ürün grubunda da ihracat artışları olmuştur. Bu dönemde, %8,4 oranında artışla 10 milyar doların üzerinde örme konfeksiyon mamulü ihraç edilirken, dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatı %9,4 oranında artarak 5,7 milyar dolardan yaklaşık 6,3 milyar dolara çıkmış, hazır eşya ihracatı ise %1,8 artışla 2,2 milyar dolar olmuştur. Yıl sonu itibarıyla hazırgiyim ve konfeksiyonun tüm ürün gruplarında ihracat artışları görülürken, örme konfeksiyon mamullerindeki ihracat artışı (%8,4) ve dokuma konfeksiyon mamullerindeki ihracat artışı (%9,4) %8 lik sektörel ihracat artışından fazla, ev tekstili mamullerinin de yeraldığı hazır eşya ürün grubunda ihracat artışı (%1,8) sektörel ihracat artışından oransal olarak oldukça düşük olmuştur. Genel itibarıyla bakıldığında, örme ve dokuma konfeksiyon mamullerinde hazır eşyalardan daha başarılı bir ihracat performansı gösterildiği söylenebilir. Temel ürün grupları itibariyle hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatına ilişkin veriler, aşağıdaki tablodan izlenebilir. Birim ABD $ / 14 Fasıl Ürün Grubu Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % 61 Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları ,4 62 Örülmemiş Giyim Eşyası ve Aksesuarları ,4 63 Mensucattan Mamul Diğer Hazır Eşya ,8 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları Temel Ürün Grupları İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık 38

39 IV.1 Örme Konfeksiyon İhracatında %8,4 Artış Var 2014 yılında örme konfeksiyon mamullerinin ihracatı 2013 yılına kıyasla %8,4 oranında artarak 10,1 milyar dolara ulaşmıştır. Türkiye den en fazla örme konfeksiyon ihracatı yapılan ülkeler %7,6 artış ile 2,4 milyar dolarlık ihracat yapılan Almanya, %14,1 artışla 1,7 milyar dolarlık ihracat yapılan İngiltere, %1,9 artışla 772,3 milyon dolarlık ihracat yapılan İspanya, %0,4 düşüşle 607,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Fransa ve %4,6 lık artışla 454,9 milyon dolarlık ihracat yapılan Hollanda olarak sıralanmaktadır. Türkiye nin örme konfeksiyon ihracatının %23,8 i Almanya ya, %16,4 ü İngiltere ye, %7,7 si İspanya ya, %6 sı Fransa ya ve %4,5 i Hollanda ya yapılmaktadır. En fazla örme konfeksiyon mamulü ihraç edilen ülkeler, dönemsel değişimler ve paylar aşağıdaki tablodan görülebilir. Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,6 23,8 İngiltere ,1 16,4 İspanya ,9 7,7 Fransa ,4 6,0 Hollanda ,6 4,5 Irak ,4 4,0 İtalya ,8 3,7 Danimarka ,7 2,9 Romanya ,1 2,6 Polonya ,9 2,5 Belçika ,2 2,5 İsveç ,3 1,8 Ukrayna ,6 1,8 Rusya Federasyonu ,6 1,5 ABD ,3 1,2 Suudi Arabistan ,6 1,1 Slovak Cumhuriyeti ,2 1,0 Avusturya ,6 0,7 İsviçre ,2 0,7 Kırgızistan ,0 0,6 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,7 Türkiye Toplam Örme Konfeksiyon İhracatı ,4 100,0 20 Ülkenin Payı % Kaynak: ebirlik Sistemi / Ocak 2015 En Fazla Örme Konfeksiyon İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık 39

40 En fazla örme konfeksiyon ihraç edilen ilk 20 ülke içerisinde oransal olarak en yüksek artış kaydedilen ülkeler Romanya, Polonya, S. Arabistan ve Kırgızistan dır yılında Türkiye den Romanya ya örme konfeksiyon mamulleri ihracatı %87,1 oranında artışla 142,1 milyon dolardan 265,8 milyon dolara, hemen hemen iki katına çıkmıştır. Bu artışla Romanya Türkiye nin en fazla örme konfeksiyon ihraç ettiği 9. ülke konumuna gelmiştir. Romanya nın Türkiye toplam örme konfeksiyon ihracatından aldığı pay %2,6 düzeyindedir. Diğer yüksek oranlı artış görülen ülke Polonya ya örme konfeksiyon ihracatı %30,9 oranında artışla 195,4 milyon dolardan 255,7 milyon dolara yükselmiş ve Polonya nın Türkiye nin toplam örme konfeksiyon ihracatı içindeki payı %2,5 olmuştur yılında %23,6 artışla 109,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Suudi Arabistan ve %17 artışla 65,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Kırgızistan, örme konfeksiyon ihracatının yüksek oranlı arttığı diğer ülkelerdir. Öte yandan, örme konfeksiyon ihracatında oransal olarak en fazla düşüş İsviçre pazarında görülmüş, bu pazara yapılan örme konfeksiyon ihracatı 2013 yılına kıyasla 2014 yılında %11,2 oranında azalarak 77,2 milyon dolardan 68,6 milyon dolara gerilemiştir. Avusturya, Rusya Federasyonu ve Ukrayna örme konfeksiyon mamulü ihracatının azaldığı diğer ülkelerdir. Avusturya pazarında %10,6, Rusya ve Ukrayna pazarlarında ise %9,6 kayıp olmuştur yılında örme konfeksiyon mamulleri ihracatına temel ürün grupları itibarıyla bakıldığında, en fazla ihraç edilen ürünlerin başında GTİP başlıklı t-shirt, atlet ve benzeri giysilerin geldiği görülmektedir yılında GTİP başlıklı t-shirt, atlet ve benzeri giysilerin ihracatı %8,8 oranında artmış ve ihracat dolar bazında 3,3 milyar dolardan 3,6 milyar dolara yükselmiştir. %7,5 artış ve 1,8 milyar dolarlık ihracat rakamı ile GTİP başlıklı örme kazak, hırka, yelek ve benzeri giysiler, %13,4 oranında artış ve 1,4 milyar dolarlık ihracat rakamı ile GTİP başlıklı örme bayan takım, ceket, etek, pantolon, tulum, şort gibi giysiler ile %5,9 oranında artış ve 1,2 milyar dolarlık ihracat rakamı ile GTİP başlıklı şoset ve külotlu çoraplar, diğer önde gelen ihraç ürünlerindendir. Örme konfeksiyon mamullerinin onyedi ürün grubundan onaltısında 2014 yılında 2013 yılına kıyasla %2,1 ile %112,5 arasında değişen oranlarda artışlar olmuştur. Tek bir ürün grubunda, GTİP başlıklı örme diğer giysilerde ihracat %25,8 oranında azalmıştır yılında ihracatı oransal olarak en fazla artan örme giysi grupları %112,5 lik artış oranı ile 638,9 bin dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı kaplanmış, lamine edilmiş örme mensucatta mamul giysiler, %28,2 artış ve 152,2 milyon dolarlık ihracat ile GTİP başlıklı erkek örme 40

41 külot, slip, pijama, bornoz, robdöşambrlar ile %28,1 lik artış oranı ve 54,2 milyon dolar ihracat rakamı ile GTİP başlıklı diğer örme giyim aksesuarlarıdır. Ayrıca GTİP başlıklı kadın manto, kaban, rüzgârlık, anorak ve benzeri giysilerin ihracatı da %25,1 artışla 38,7 milyon dolara yükselmiştir. Birim : ABD $ / 14 GTİP Başlığı Kapsam Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % 6109 T-Shirt, Atlet Ve Benzerleri , Kazak, Hırka, Yelek Ve Benzerleri , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Takım, Ceket, Elbise, Etek, Pantolon, Tulum, Şort , Şoset Ve Külotlu Çoraplar , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Bluz, Gömlek Ve Gömlek Bluzler Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Takım,Ceket, Pantolon, Tulum Ve Şortlar Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Külot, Slip, Gecelik, Pijama, Sabahlık, Bornoz Ve Benzerleri , , , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Gömlekler , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Külot, Slip,Pijama, Bornoz, Robdöşambr Ve Benzerleri , Bebek Giysileri Ve Giyim Aksesuarları , Örme Diğer Giysiler , Eşofman Takımlar,Kayak Kıyafetleri, Yüzme Kıyafetleri , Diğer Giyim Aksesuarları , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Manto, Kaban, Rüzgarlık, Anorak Ve Benzerleri Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Palto, Kaban, Anorak, Rüzgarlık Ve Benzerleri , , Eldivenler , ,5906 Ve 5907 Tarifeli Örme Mensucattan Mamül Giysiler Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları / Ocak 2015 Temel Ürün Grupları İtibariyle Örme Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık ,5 IV.2 En Fazla İhraç Edilen Örme Giysilerde Durum 2014 yılında da en fazla ihraç edilen örme giysiler GTİP başlıklı örme-tshirt, atlet ve benzeri giysiler olmuştur. Bu ürünlerin ihracatı, 2013 yılına kıyasla %8,8 oranında artarak 3,3 milyar dolardan 3,6 milyar dolara yükselmiştir GTİP başlıklı örme-t-shirt, atlet ve benzeri giysilerin 2014 yılında en fazla ihraç edildiği ülkeler Almanya, İngiltere, Irak, İspanya ve Fransa olarak sıralanmaktadır. 41

42 Almanya ya ihracat 2014 yılında 2013 yılına kıyasla %11,9 oranında artarak 1 milyar dolara yükselirken, İngiltere ye ihracat %29,6 oranında artarak 503,7 milyon dolara ulaşmıştır. Diğer yandan, üçüncü büyük pazar Irak a ihracat %8,1 oranında artarak 290,7 milyon dolara yükselmiş, dördüncü büyük pazar İspanya ya ihracat %5,1 oranında artarak 226,7 milyon dolara çıkmış, beşinci büyük pazar olan Fransa ya ihracat ise %0,5 oranında artarak 219,4 milyon dolara yükselmiştir. Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,9 28,3 İngiltere ,6 14,1 Irak ,1 8,1 İspanya ,1 6,3 Fransa ,5 6,1 Hollanda ,4 5,2 İtalya ,1 3,9 Danimarka ,2 3,4 Belçika ,8 2,9 Polonya ,0 1,8 İsveç ,6 1,7 Romanya ,8 1,3 Rusya Federasyonu ,5 1,1 Ukrayna ,8 1,1 Avusturya ,9 1,0 ABD ,3 1,0 Slovakya ,2 0,8 Suudi Arabistan ,2 0,7 İsviçre ,0 0,7 Bulgaristan ,5 0,7 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,4 90,1 Türkiye Toplam Örme T-shirt, Atlet ve Benzeri Giysi İhracatı ,8 100,0 20 Ülkenin Payı % 89,6 90,1 Türkiye Toplam Örme Konfeksiyon İhracatı Örme T-shirt, Atlet ve Benzeri Giysi İhracatının Örme Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: ebirlik Sistemi / Ocak 2015 En Fazla Örme T-shirt, Atlet ve Benzeri Giysi İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık ,4 35,3 35,4 Ürün grubunun en fazla ihraç edildiği yirmi ülke içerisinden oniki ülkeye ihracat %0,5 ile %50,8 arasında değişen oranlarda artmış, diğer sekiz ülkeye ise %2,2 ile %13 arasında değişen oranlarda azalmıştır. Bu yirmi ülke dikkate alındığında ihracatın en yüksek oranlı arttığı ülke %50,8 artış oranı ve 45,7 milyon dolar ihracat değeri ile Romanya olurken, %29,6 artış oranı ve 503,7 milyon dolar ihracat değeri ile İngiltere, %21,5 artış oranı ve 25 milyon dolar 42

43 ihracat değeri ile Bulgaristan ve %21,2 artış ve 26,5 milyon dolar ihracat değeri ile S.Arabistan, yüksek oranlı artışların olduğu pazarlardır. Diğer yandan, İsviçre %13 düşüş ve 25,5 milyon dolarlık ihracat rakamı ile, Avusturya %7,9 düşüş ve 34,7 milyon dolarlık ihracat rakamı ile, Slovak Cumhuriyeti %7,2 düşüş ve 28,1 milyon dolar ihracat rakamı ile, ihracatın azaldığı belli başlı ülkelerdir. IV.3 Çorap İhracatındaki Artış Sektörel Artışın Gerisinde: %5,9 Türk hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün önde gelen alt sektörlerinden biri olan çorap sanayiinin ihracatı, 2014 yılında %5,9 oranında artarak 1,2 milyar dolara yükselmiştir. Çorap ihracatındaki yıllık artış oranının toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki artış oranından (%8) düşük olması, çorap ihracatının sektörel ihracattaki payının %12,2 ye gerilemesine yolaçmıştır. Çorap ihracatındaki artış, oransal olarak örme konfeksiyon ihracatındaki artışın da (%8,4) altında kalmıştır. Dolayısıyla hazırgiyim ve konfeksiyonun bu önemli alt sektöründe 2014 yılsonu itibarıyla sektörel ihracatın biraz gerisinde bir performans gösterildiği söylenebilir yılında Türkiye den en fazla çorap ihraç edilen ülkeler İngiltere, Almanya, Fransa, İspanya ve Hollanda olarak sıralanmaktadır. İngiltere ye ihracat 2013 yılına kıyasla %13,8 oranında artarak 321,2 milyon dolara yükselmiş, Almanya ya ihracat %7,8 oranında artarak 253,9 milyon dolara çıkmıştır. İngiltere ye yapılan çorap ihracatının Türkiye toplam çorap ihracatı içinde payı %26,1 ve ikinci büyük pazar Almanya nın Türkiye toplam çorap ihracatında payı %20,7 dir. Üçüncü en fazla çorap ihraç edilen ülke Fransa ya çorap ihracatı 2014 yılında %14,2 oranında artarak 113,1 milyon dolardan 129,2 milyon dolara yükselmiştir. Dördüncü sırada İspanya ya ihracatta %34,6 oranında düşüşle 90,7 milyon dolardan 59,2 milyon dolara azalma söz konusudur. Ancak, 2013 yılında İspanya ya çorap ihracatının %21,1 oranında arttığı dikkate alındığında, 2014 te bu pazarda ciddi bir kayba uğranıldığı, ortaya çıkmaktadır. Beşinci sırada Hollanda ya ihracat ise %6,6 oranında azalarak 50,9 milyon dolara gerilemiştir. Çorap ihracatının en yüksek oranlı arttığı ülkeler, %80,1 oranında artış ve 26,6 milyon dolar ihracat değeriyle Romanya, %36,9 oranında artış ve 19,3 milyon dolar ihracat değeriyle Slovak Cumhuriyeti ve %24,2 oranında artış ve 11,8 milyon dolar ihracat değeri ile Birleşik Arap Emirlikleri dir. Diğer yandan, 2014 yılında fazla çorap ihraç edilen ilk yirmi ülke içerisinde en yüksek oranlı düşüş %34,6 ile yukarıda da bahsedildiği gibi İspanya da söz konusu olurken, ABD %17,7 düşüş ve 14,9 milyon dolarlık ihracat değeri 43

44 ile ikinci kayba uğranılan pazardır. %10,6 düşüş ve 20,5 milyon dolarlık ihracat rakamı ile Polonya, %6,6 düşüş ve 50,8 milyon dolarlık ihracat rakamı ile Hollanda ve son olarak %6,6 azalış ve 8,7 milyon dolarlık ihracat rakamı ile Yunanistan, çorap ihracatının azaldığı diğer önemli ülkelerdendir. Birim: ABD $ En Fazla Çorap İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % İngiltere ,8 26,1 Almanya ,8 20,7 Fransa ,2 10,5 İspanya ,6 4,8 Hollanda ,6 4,1 İsveç ,9 3,1 İtalya ,7 3,1 Belçika ,4 2,9 Romanya ,1 2,2 Danimarka ,8 2,0 Rusya Federasyonu ,1 1,8 Polonya ,6 1,7 Slovak Cumhuriyeti ,9 1,6 İsviçre ,1 1,3 ABD ,7 1,2 Norveç ,0 1,1 Birleşik Arap Emirlikleri ,2 1,0 İrlanda ,1 0,8 Suudi Arabistan ,4 0,7 Yunanistan ,6 0,7 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,4 91,3 Türkiye Toplam Çorap İhracatı ,9 100,0 20 Ülkenin Payı % 91,8 91,3 Türkiye Toplam Örme Konfeksiyon İhracatı Çorap İhracatının Örme Konfeksiyon İhracatındaki Payı % ,4 12,5 12,2 Kaynak: ebirlik Sistemi / Ocak 2015 IV.4. Dokuma Konfeksiyon İhracatında Artış Sektörel Artıştan Fazla: %9, yılında Türkiye den yaklaşık 6,3 milyar dolar değerinde dokuma konfeksiyon mamulü ihraç edilmiştir. Bu ürünlerin ihracatı 2013 yılına kıyasla %9,4 oranında artmıştır. Dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatındaki artış, oransal olarak genel hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki artışının (%8) üzerindedir. Diğer yandan, dokuma konfeksiyon ihracatının toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatındaki payı %33,7 dir. 44

45 2014 yılında en fazla dokuma konfeksiyon ihraç edilen ilk yirmi ülke incelendiğinde, sırasıyla Almanya, İspanya, İngiltere, Hollanda ve Fransa nın en büyük ilk beş pazar olduğu görülmektedir. Bu ilk beş ülkenin tamamında ihracat geçen yılın aynı dönemine kıyasla artmıştır. Birim: ABD $ En Fazla Dokuma Konfeksiyon İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,7 15,1 İspanya ,2 13,0 İngiltere ,6 11,5 Hollanda ,7 5,8 Fransa ,3 5,3 İtalya ,4 3,7 Irak ,6 3,3 Danimarka ,3 3,2 Romanya ,1 3,0 Polonya ,6 2,5 İsrail ,1 2,2 Suudi Arabistan ,6 2,2 Belçika ,0 2,0 Rusya Federasyonu ,2 1,9 ABD ,2 1,8 Ukrayna ,9 1,5 İsveç ,0 1,3 Cezayir ,4 1,3 Çek Cumhuriyeti ,3 1,2 Birleşik Arap Emirlikleri ,5 1,1 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,0 Türkiye Toplam Dokuma Konfeksiyon İhracatı ,4 100,0 20 Ülkenin Payı % Kaynak : ebirlik Sistemi / Ocak 2015 En fazla ihracat yapılan ülkelerden, Almanya ya dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatı dolar bazında %4,7 artışla 941,5 milyon dolar olurken, İspanya ya ihracat %19,2 artışla 813 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın Türkiye toplam dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatında payı %15,1, ve İspanya nın payı %13 tür. Üçüncü en fazla ihracat yapılan pazar İngiltere ye ihracat 2014 yılında 2013 yılına kıyasla %16,6 oranında artarak 716,6 milyon dolara yükselirken, Hollanda ya dokuma konfeksiyon ihracatı %1,7 oranında artarak 362 milyon dolar olmuştur. Türkiye nin dokuma konfeksiyon ihracatı açısından beşinci büyük pazar olan Fransa ya ihracat 2014 yılında %5,3 oranında artarak 329 milyon dolara yükselmiştir yılında oransal olarak dokuma konfeksiyon ihracatının en fazla arttığı ülke Romanya dır. Bu ülkeye ihracat, 2013 yılına kıyasla %83,1 oranında 45

46 artışla 103,7 milyon dolardan 189,8 milyon dolara yükselmiştir. Dokuma konfeksiyon ihracatında dikkate değer artış kaydedilen diğer ülkeler, Polonya (%32,6 artış) ve Irak (%25,6 artış) olarak sayılabilir. Diğer yandan, 2014 yılında ihracatta en yüksek oranlı düşüş kaydedilen ülke %17,3 düşüşle 72,3 milyon dolarlık ihracat yapılan Çek Cumhuriyeti olmuştur. %14,2 düşüşle 121,7 milyon dolarlık ihracat yapılan Rusya Federasyonu ve %5 düşüşle 126,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Belçika, dokuma konfeksiyon mamulleri ihracatının azaldığı diğer ülkelerdir. Dokuma konfeksiyon ihracatı ürün grupları bazında değerlendirildiğinde, 2014 yılında Türkiye den en fazla ihraç edilen ürünlerin 2,4 milyar dolarlık ihracat düzeyi ile GTİP başlıklı bayan takım, ceket, elbise, etek, pantolon vb. giysiler olduğu görülmektedir. Bu ürünlerin ihracatı, 2013 yılına kıyasla %6 oranında artmıştır. Birim : ABD $ / 14 GTİP Başlığı Kapsam Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Takım, Ceket, Elbise,Etek, Pantolon, Tulum, Şort , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Takım,Ceket, Pantolon, Tulum, Şortlar , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Bluz, Gömlek Ve Gömlek Bluzler , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Gömlekler , Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Külot, Slip, Gecelik, Pijama, Sabahlık, Bornoz Ve Benzerleri Kadın Ve Kız Çocuklar İçin Manto, Kaban,Rüzgarlık, Anorak Ve Benzerleri , , Eşofman Takımlar,Kayak Kıyafetleri, Yüzme Kıyafetleri , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Palto, Kaban, Anorak, Rüzgarlık Ve Benzerleri , Bebek Giysileri Ve Giyim Aksesuarları , Korse Ve Benzeri Destekleyici Aparatlar , Şal, Eşarp Ve Benzeri , Erkek Ve Erkek Çocuklar İçin Külot, Slip,Pijama, Bornoz, Robdöşambr Ve Benzerleri 5903,5906 Ve 5907 Tarifeli Örme Mensucattan Mamül Giysiler , , Diğer Giyim Aksesuarları , Kravat , Eldivenler , Mendiller ,3 Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları / Ocak 2015 Temel Ürün Grupları İtibariyle Dokuma Konfeksiyon İhracatı Ocak - Aralık Bu ürünleri takiben, 1,6 milyar dolarlık ihracatı ile GTİP başlıklı erkek ve erkek çocuklar için pantolon, ceket, takım vb., 742,3 milyon dolarlık 46

47 ihracatı ile GTİP başlıklı dokuma bayan bluz ve gömlekler ve 635,2 milyon dolarlık ihracat değeri ile GTİP başlıklı dokuma erkek gömlekleri, dokuma konfeksiyon ihracatında önde gelen ürün gruplarıdır yılında oransal olarak ihracatı en fazla artan ürün grubu, %97,3 artışla 860,5 bin dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı mendillerdir. Ancak mendiller aynı zamanda bu grubun en az ihraç edilen ürünleridir. %38,2 artışla 76,9 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı bebek giysileri ve giyim aksesuarı, %36,8 artışla 130,2 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı eşofman takımlar ile kayak ve yüzme kıyafetleri ve %31,6 artışla 144 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı kadın ve kız çocuklar için dokuma manto, kaban, rüzgârlık, anorak ve benzerleri, ihracatı dikkate değer şekilde artan diğer ürün gruplarıdır. Dokuma konfeksiyon ürünleri içerisinde 2014 yılında sadece iki ürün grubunda ihracat azalmıştır. Bunlar, %10,4 düşüşle 9,7 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı diğer giyim aksesuarları ve %7,7 düşüşle 1,1 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı eldivenlerdir. IV.5. En Fazla İhraç Edilen Dokuma Konfeksiyon Mamullerinde Durum 2014 yılında Türkiye den en fazla ihraç edilen dokuma konfeksiyon mamulleri, GTİP başlıklı bayan dokuma takım, ceket, elbise, etek, pantolon, tulum, şort ve benzeri giysiler olmuştur. Bu ürünlerin ihracatı 2013 yılına göre %6 oranında artarak 2,3 milyar dolardan 2,4 milyar dolara yükselmiştir GTİP başlıklı bayan dokuma giysilerin en fazla ihraç edildiği ülkeler Almanya, İngiltere, İspanya, Hollanda ve Fransa olarak sıralanmaktadır yılında Almanya ya ihracat %7,3 oranında artışla 425,8 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın Türkiye toplam GTİP başlıklı giysi ihracatındaki payı %17,6 düzeyindedir. İngiltere ye ihracat %17,8 oranında artışla 379 milyon dolara yükselirken, İspanya ya ihracat %21,8 oranında artarak 340,3 milyon doları aşmıştır. Dördüncü büyük pazar Hollanda ya ihracat %4,1 oranında azalarak 182 milyon dolardan 174,6 milyon dolara gerilerken, beşinci büyük pazar Fransa ya ihracat ise %6,5 oranında artışla 113 milyon dolar olmuştur yılında en fazla GTİP başlıklı dokuma konfeksiyon mamulü ihraç edilen ilk yirmi ülkeden on beşine ihracat %2,3 ile %97,8 arasında değişen oranlarda artarken, beş ülkeye ihracat %4,1 ile %26,7 arasında değişen oranlarda azalmıştır. En yüksek oranlı artış %97,8 ile Polonya da görülürken, ihracat rakamı 28,2 milyon dolardan 55,7 milyon dolara yükselmiştir. Irak %52,5 oranında artışla 32,7 milyon dolarlık, Ukrayna %42,1 artışla 28,3 milyon dolarlık ve Romanya %32,4 oranında artışla 24 milyon dolarlık ihracat yapılan diğer önemli pazarlardır. 47

48 En Fazla Dokuma Bayan Takım, Ceket, Elbise, Pantolon ve Benzeri Giysi İhraç Edilen Ülkeler Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,3 17,6 İngiltere ,8 15,7 İspanya ,8 14,1 Hollanda ,1 7,2 Fransa ,5 4,7 Danimarka ,1 3,8 İtalya ,2 3,7 Suudi Arabistan ,8 2,9 Polonya ,8 2,3 İsrail ,5 2,2 İsveç ,3 1,8 Belçika ,7 1,7 ABD ,8 1,4 Rusya Federasyonu ,5 1,4 Birleşik Arap Emirlikleri ,1 1,4 Irak ,5 1,4 Ukrayna ,1 1,2 Çek Cumhuriyeti ,7 1,1 Mısır ,6 1,1 Romanya ,4 1,0 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,5 87,5 Türkiye Toplam Dokuma Bayan Takım, Ceket, Elbise, Pantolon ve Benzeri Giysi İhracatı ,0 100,0 20 Ülkenin Payı % 84,7 87,5 Türkiye Toplam Dokuma Konfeksiyon İhracatı Toplam Dokuma Bayan Takım, Ceket, Elbise, Pantolon ve Benzeri Giysi İhracatının Dokuma Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: ebirlik Sistemi / Ocak Ocak - Aralık ,4 40,0 38,8 Çek Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Belçika GTİP başlıklı bayan giysilerin ihracatında yüksek oranlı düşüş görülen ülkelerdir. Çek Cumhuriyeti ne bu ürün grubunda ihracat %26,7 oranında azalarak 36,4 milyon dolardan 26,7 milyon dolara gerilerken, Rusya ya ihracat %24,5 düşüşle 34,1 milyon dolara, Belçika ya ihracat %18,7 düşüşle 40,3 milyon dolara inmiştir. IV.6 Denim Giysi İhracatı %5 Arttı Denim giysiler, Türkiye de dokuma konfeksiyon sanayinin önemli üretim dallarından biri olarak yıllardır Türkiye nin dokuma konfeksiyon ihracatından %25-30 arasında önemli bir pay almaktadır yılında da bu durum 48

49 değişmemiş, denim giysi ihracatı 2013 yılına kıyasla %5 oranında artışla 1,6 milyar dolardan 1,7 milyar dolara yükselmiştir. Sektörel ihracat %8 oranında ve dokuma konfeksiyon ihracatı %9,4 oranında artarken denim giysi ihracatının %5 oranında artması, dokuma konfeksiyon ihracatı içerisinde denim giysilerin payını %28 den %26,9 a geriletmiştir yılında Türkiye den en fazla denim giysi ihraç edilen ülkeler, %7,4 oranında artışla 294,8 milyon dolarlık ihracat yapılan Almanya, %15 oranında artışla 252,5 milyon dolarlık ihracat yapılan İngiltere ile %13,9 oranında artışla 212,2 milyon dolarlık ihracat yapılan İspanya olarak sıralanmaktadır. Türkiye den en fazla denim giysi ihraç edilen ilk yirmi ülkeden on dördünde %0,2 ile %374,6 arasında değişen oranlarda artışlar kaydedilirken, altı ülkede %2,6 ile %52,4 arasında değişen oranlarda düşüşler olmuştur Ocak - Aralık Birim: ABD $ Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,4 17,6 İngiltere ,0 15,0 İspanya ,9 12,6 Hollanda ,3 9,7 Danimarka ,8 6,8 İtalya ,9 4,8 Fransa ,3 4,2 Belçika ,6 4,1 Çek Cumhuriyeti ,6 3,4 İsveç ,7 2,2 Rusya Federasyonu ,4 1,6 ABD ,9 1,6 Romanya ,6 1,6 Polonya ,9 1,2 Ukrayna ,7 1,2 Cezayir ,2 1,0 Norveç ,0 0,8 Estonya ,3 0,7 Kanada ,8 0,7 Tunus ,1 0,6 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,9 91,4 Türkiye Toplam Denim Giysi İhracatı ,0 100,0 20 Ülkenin Payı % 90,7 91,4 Türkiye Toplam Dokuma Konfeksiyon İhracatı Denim Giysi İhracatının Dokuma Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak : ebirlik Sistemi / Ocak 2015 En Fazla Denim Giysi İhraç Edilen Ülkeler ,4 28,0 26,9 49

50 İlk yirmi ülke içerisinde denim giysi ihracatının en yüksek oranlı arttığı ülke %374,6 oranında artışla 26,1 milyon dolarlık ihracat yapılan Romanya dır. %95,1 oranında artışla 10,9 milyon dolarlık ihracat yapılan Tunus, %45,9 artışla 20 milyon dolarlık ihracat yapılan Polonya, ihracatın yüksek oranlı arttığı diğer ülkelerdir. Denim giysi ihracatının yüksek oranlı azaldığı ülkeler ise, %52,4 düşüşle 27,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Rusya Federasyonu, %34,3 düşüşle 11,5 milyon dolarlık ihracat yapılan Estonya, %20,6 düşüşle 56,3 milyon dolarlık ihracat yapılan Çek Cumhuriyeti ve %7,9 düşüşle 79,9 milyon dolarlık ihracat yapılan İtalya olmuştur. IV.7 İç Giyim ve Yatak Kıyafetlerinin İhracat Performansı İyi İç giyim ve yatak kıyafetleri, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün oldukça gelişmiş alt sektörlerinden biridir yılında Türkiye den 808,8 milyon dolar değerinde dokuma ve örme, bay ve bayan külot, slip, sütyen, pijama, gecelik, sabahlık, bornoz, robdöşambr gibi iç giyim ve yatak kıyafeti ihraç edilmiştir. İhracat, 2013 yılına kıyasla %11,2 oranında artmıştır. Bu oran, gerek sektörel ihracat artışına (%8) gerekse toplam dokuma ve örme konfeksiyon ihracatındaki %8,8 lik artışın üzerinde bir artıştır. Dolayısıyla iç giyim ve yatak kıyafetlerinde daha iyi bir ihracat performansı gösterildiği çıkarımı yapılabilir. İç giyim ve yatak kıyafeti ihracatının toplam dokuma ve örme konfeksiyon ihracatındaki payı %5 tir yılında Türkiye den en fazla iç giyim ve yatak kıyafeti ihraç edilen ülkeler Almanya, İngiltere, Fransa, Romanya ve Cezayir olarak sıralanmaktadır. Almanya ya %0,7 oranında artışla 128,8 milyon dolar değerinde iç giyim ve yatak kıyafeti ihraç edilirken, İngiltere ye %1,2 düşüşle 77,1 milyon dolarlık, Fransa ya %9,3 oranında düşüşle 50,1 milyon dolarlık, Romanya ya %143,6 artışla 47,9 milyon dolarlık ve Cezayir e %34 oranında artışla 35,9 milyon dolarlık ihracat yapılmıştır. Almanya nın Türkiye toplam iç giyim ve yatak kıyafeti ihracatında payı %15,9, İngiltere nin payı %9,5, Fransa nın payı %6,2, Romanya nın payı %5,9 ve Cezayir in payı %4,4 tür. 50

51 Birim: ABD $ En Fazla İç Giysi ve Yatak Kıyafeti İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,7 15,9 İngiltere ,2 9,5 Fransa ,3 6,2 Romanya ,6 5,9 Cezayir ,0 4,4 Ukrayna ,7 4,2 Hollanda ,9 3,6 Irak ,3 3,3 ABD ,5 2,9 Polonya ,4 2,9 Rusya Federasyonu ,5 2,7 Libya ,0 2,4 İtalya ,9 2,3 İspanya ,0 2,2 Mısır ,9 2,0 Suudi Arabistan ,7 1,8 Belçika ,3 1,8 Finlandiya ,3 1,7 İsrail ,9 1,5 Estonya ,2 1,3 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,3 78,7 Türkiye Toplam İç Giysi ve Yatak Kıyafeti İhracatı ,2 100,0 20 Ülkenin Payı % 79,3 78,7 Türkiye Toplam Örme ve Dokuma Konfeksiyon İhracatı Toplam İç Giysi ve Yatak Kıyafeti İhracatının Örme ve Dokuma Konfeksiyon İhracatındaki Payı % Kaynak: ebirlik Sistemi / Ocak ,8 4,8 5,0 En fazla iç giyim ve yatak kıyafeti ihraç edilen ilk yirmi ülkeden onbeşine ihracat %0,7 ile %143,6 arasında değişen oranlarda artarken, beş ülkeye ihracat %1,2 ile %17,5 arasında değişen oranlarda azalmıştır. İç giyim ve yatak kıyafeti ihracatının 2014 yılında en yüksek oranlı arttığı ülke, Romanya olmuştur. Romanya iki paragraf önce de bahsedildiği gibi aynı zamanda en fazla iç giyim ve yatak kıyafeti ihraç edilen 4. Büyük pazardır. %129,3 oranında artışla 13,9 milyon dolarlık ihracat yapılan Finlandiya, %48,9 oranında artışla 16,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Mısır ve %37,2 oranında artışla 10,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Estonya, iç giyim ve yatak kıyafetleri ihracatının yüksek oranlı arttığı diğer ülkelerdir. 51

52 2014 yılında iç giyim ve yatak kıyafeti ihracatının en yüksek oranlı azaldığı ülke Rusya Federasyonu olmuştur. Rusya ya %17,5 düşüşle 22,2 milyon dolar değerinde iç giyim ve yatak kıyafeti ihraç edilmiştir. %9,3 düşüşle 50 milyon dolarlık ihracat yapılan Fransa, %6,3 düşüşle 14,4 milyon dolarlık ihracat yapılan Belçika, ilk yirmi büyük pazar içinde iç giyim ve yatak kıyafeti ihracatının azaldığı diğer önemli pazarlar olmuşlardır. IV.8 Diğer Hazır Eşya İhracatında Artış %1,8 Ev tekstili mamullerinin de ağırlıklı olarak içerisinde yeraldığı diğer hazır eşyaların ihracatı 2014 yılında %1,8 artışla 2,19 milyar dolardan 2,23 milyar dolara hafifçe yükselmiştir. Türkiye genelinde hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının %8 oranında arttığı, örme konfeksiyon ihracatının %8,4 oranında ve dokuma hazırgiyim ihracatının %9,4 oranında arttığı dikkate alındığında, diğer hazır eşya ihracatında oldukça düşük bir performans gösterildiği anlaşılmaktadır yılında en fazla hazır eşya ihraç edilen ülkeler Almanya, ABD, Fransa, Hollanda ve İngiltere olarak sıralanmaktadır yılına göre Almanya ya hazır eşya ihracatı %1,3 oranında düşüşle 552,1 milyon dolara gerilerken, ABD ye ihracat %5,6 oranında artarak 226,3 milyon dolara yükselmiştir. Almanya nın toplam hazır eşya ihracatında payı %24,8 ve ABD nin payı %10,2 düzeyindedir. Üçüncü sıradaki Fransa ya ihracat %5,5 oranında azalarak 183,5 milyon dolara düşerken, dördüncü sıradaki Hollanda ya ihracat %18,2 lik artışla 134,8 milyon dolara yükselmiştir. İngiltere %15,1 lik artış ve 109,4 milyon dolar ile beşinci en fazla hazır eşya ihraç edilen ülkedir yılında en fazla hazır eşya ihraç edilen ilk yirmi ülkeden onbirinde %0,8 ile %74,4 arasında değişen oranlarda artışlar olurken, dokuz ülkede %1,3 ile %29,5 arasında değişen oranlarda düşüşler olmuştur. İlk yirmi ülke içinde ihracatın en yüksek oranlı arttığı ülke Polonya dır yılında Polonya ya 17,7 milyon dolar değerinde hazır eşya ihraç edilmiş iken, 2014 yılında ihracat değeri %74,4 oranında artışla 30,9 milyon dolara yükselmiştir. Hazır eşya ihracatında yüksek oranlı artış kaydedilen diğer ülkeler %72,9 artışla 32,1 milyon dolarlık ihracat yapılan Suriye, %39 oranında artışla 25,2 milyon dolarlık ihracat yapılan Romanya ve %21 artışla 38,3 milyon dolarlık ihracat yapılan İsviçre olmuştur. 52

53 Birim: ABD $ En Fazla Hazır Eşya İhraç Edilen Ülkeler Ocak - Aralık Değişim Pay Ülkeler Ocak - Aralık Ocak - Aralık % % Almanya ,3 24,8 ABD ,6 10,2 Fransa ,5 8,2 Hollanda ,2 6,0 İngiltere ,1 4,9 İtalya ,4 4,0 Rusya Federasyonu ,2 3,0 Irak ,5 2,6 İspanya ,5 2,0 Avusturya ,7 1,8 İsviçre ,0 1,7 Suudi Arabistan ,8 1,6 Suriye ,9 1,4 Polonya ,4 1,4 Ukrayna ,5 1,3 Belçika ,4 1,2 İsrail ,9 1,2 Romanya ,0 1,1 İsveç ,0 1,1 Cezayir ,9 1,0 İlk 20 Ülkenin Toplamı ,6 Türkiye Toplam Hazır Eşya İhracatı ,8 100,0 20 Ülkenin Payı % Kaynak: ebirlik Sistemi / Ocak yılında Türkiye den en fazla hazır eşya ihraç edilen ülkeler arasında ihracatın yüksek oranlı azaldığı ülkeler Ukrayna, Rusya Federasyonu ve İtalya olmuştur. Ukrayna ya ihracat %29,5 oranında azalarak 41,2 milyon dolardan 29,1 milyon dolara, Rusya Federasyonu na ihracat %26,2 düşüşle 89,8 milyon dolardan 66,3 milyon dolara ve İtalya ya ihracat %8,4 düşüşle 90 milyon dolara gerilemiştir. Türkiye nin diğer hazır eşya ihracatına temel ürün grupları itibarıyla bakıldığında, GTİP başlıklı yatak çarşafları, masa örtüleri ile tuvalet ve mutfak bezleri, en fazla ihraç edilen hazır eşyalar olarak görülmektedir. Bu ürün grubunda ihracat, 2014 yılında %3,6 oranında artışla 1,4 milyar dolar olmuştur GTİP başlıklı ev tekstili mamullerini takiben, %2,5 düşüşle 382,7 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı ambalaj için torba ve çuvallar, %18,9 düşüşle 133,9 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı diğer mefruşat eşyası ve %2 artışla 128,8 milyon dolarlık ihracat yapılan

54 GTİP başlıklı perdeler ve iç storlar, diğer hazır eşya ihracatında önde gelen ürün gruplarıdır. Hazır eşyalar içerisinde 2014 yılında on ürün grubundan beşinde %2 ile %93,4 arasında değişen oranlarda artışlar olurken, diğer beş ürün grubunda %1,5 ile %18,9 arasında değişen oranlarda düşüşler kaydedilmiştir. Birim : ABD $ / 14 GTİP Başlığı Kapsam Ocak - Aralık Ocak - Aralık Değişim % 6302 Yatak çaşafları, masa örtüleri, tuvalet ve mutfak bezleri , Ambalaj için torba ve çuvallar , Diğer mefruşat eşyası , Perdeler ve iç storlar; perde ve yatak farbelaları , Battaniyeler ve diz battaniyeleri , Diğer hazır eşya , Vagon ve mavna örtüleri, tenteler ve dış storlar, çadırlar, kamp eşyası Kullanılmış ve yeni paçavralar,sicim, ip ve halat döküntüleri ve bunlardan kullanılmış eşya Kilim, halı, işlemeli masa örtüsü ve peçete yapımında kullanılan mensucat ve ipliklerden müteşekkil takımlar Kullanılmış giyim eşyası ve kullanılmış diğer eşya Kaynak: İhracatçı Birlikleri Kayıtları / Ocak 2015 Temel Ürün Grupları İtibariyle Diğer Hazır Eşya İhracatı Ocak - Aralık , , , ,4 İhracatı en yüksek oranlı artan ürün, %93,4 oranında artışla 911,7 bin dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı kullanılmış giyim eşyaları ve kullanılmış diğer eşyalardır. Bu ürün grubu aynı zamanda dolar değeri olarak ihracatı en az olan hazır eşya ürün grubudur. %74,5 oranında artışla 38,4 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı vagon ve mavna örtüleri ile tenteler, dış storlar ve çadır-kamp eşyası ve %26,6 artışla 74,1 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı diğer hazır eşya, 2014 yılında ihracatı yüksek oranlı artan diğer hazır eşyalardır yılında ihracatı azalan hazır eşya ürün grupları ise %18,9 düşüşle 133,9 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı diğer mefruşat eşyası, %9,5 düşüşle 3,8 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı kilim, halı, işlemeli masa örtüsü, peçete yapımında kullanılan mensucat ve ipliklerden müteşekkil takımlar, %2,5 düşüşle 382,7 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı ambalaj için torba ve çuvallar ile %1,8 düşüşle 74,9 milyon dolarlık ihracat yapılan GTİP başlıklı battaniyelerdir. 54

55 V. HAMMADDE İTHALATI Türkiye nin üretim, istihdam ve ihracata katkı açısından önde gelen imalat sanayi sektörlerinden biri hazırgiyim ve konfeksiyon sektörüdür. Dünyanın 7. büyük hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatçısı olan Türkiye de sektör, üretim ve ihracat kapasitesi itibarıyla, çok çeşitli nitelikte ve önemli miktarda hammadde kullanmaktadır. Bu sebeple, elyaf, iplik ve kumaş gibi tekstil materyalleri ihtiyacı, hem iç piyasadan hem de uluslararası pazarlarda rekabetçi kalabilmek açısından yurt dışından ithalat yoluyla da temin edilmektedir. Sektör için, dünyanın çeşitli bölgelerinden rekabetçi fiyat ve türlerde hammadde ve ara malı ithalatı yapılagelmektedir. Yapılan ithalat, tekstil sanayii ya da konfeksiyon sanayii için hammadde veya ara malı niteliğindedir. Bu açıdan hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün 2014 yıllık ihracat performansını ortaya koyarken, hammadde ithalatına ilişkin veriler de irdelenmektedir. Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi nden temin edilen TÜİK kaynaklı verilere göre 2014 yılının Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye, 2,9 milyar dolar değerinde 1,4 milyon ton elyaf (pamuk, yün, suni-sentetik, bitkisel ve ipek lifleri), 3 milyar dolar değerinde 1,1 milyon ton iplik (pamuk, yün, suni-sentetik, bitkisel ve ipek iplikleri), 1,8 milyar dolar değerinde 219,1 bin ton dokuma kumaş (pamuklu, yünlü, suni-sentetik, bitkisel ve ipek liflerinden mamul dokuma kumaşlar) 436,9 milyon dolar değerinde 62,7 bin ton örme kumaş, 320,9 milyon dolar değerinde 60,2 bin ton dokusuz yüzey, vatka ve keçe ile 609,1 milyon dolar değerinde 88,8 bin ton diğer tekstil ürünleri ithal edilmiştir. Bu veriler ışığında, Türkiye nin temel hammaddeler itibariyle yaklaşık 3 milyon ton elyaf, iplik, dokuma ve örme kumaş ile dokusuz yüzey ithal ettiği ve bu ithalatın değer olarak 9 milyar doları bulduğu anlaşılmaktadır. Söz konusu ithalatta, 2014 yılının Ocak-Kasım döneminde, 2013 yılının aynı dönemine kıyasla miktar olarak %9,1 oranında, dolar bazında ise %5 oranında artış olmuştur. Aşağıdaki tabloda, Türkiye nin hammadde niteliği itibarıyla tekstil, açık ifadesi ile elyaf, iplik, kumaş ve dokusuz yüzey ithalatına ilişkin, miktar ve değer bazında karşılaştırmalı istatistikler yeralmaktadır. 55

56 2014 Ocak-Kasım döneminde Türkiye nin elyaf ithalatı 2013 yılının Ocak- Kasım dönemine kıyasla miktar bazında %7,1 oranında, dolar bazında %4,8 oranında artmıştır. En fazla ithal edilen elyaf, pamuk lifleri ve sentetik-suni devamsız liflerdir yılının ilk on bir ayı içerisinde 1,7 milyar dolar değerinde 855,9 bin ton pamuk lifi ithal edilmiştir. İthalat miktar bazında %6,6 artarken değer olarak %6,7 artmıştır. Diğer önemli ithalat kalemi sentetik-suni devamsız liflerin ithalatı ise miktar bazında %8,2 artarken, dolar olarak %2,1 artmıştır. 56

57 Öte yandan, iplik ithalatında miktar bazında %13,7 artış, dolar bazında ise %7,6 artış olmuştur. Hem miktar hem de değer olarak Türkiye ye en fazla ithal edilen iplikler sentetik-suni filament iplikleridir. Bu ürün grubunda 2014 yılının Ocak-Kasım döneminde 1,6 milyar dolar değerinde 607,1 bin ton ithalat yapılmıştır. İthalat miktar bazında %18,4 artarken, dolar bazında %13,3 artmıştır. Sentetik-suni devamsız liflerden iplikler, dolar bazında en fazla ithal edilen ikinci ürün grubudur Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye 596 milyon dolar değerinde 174,1 bin ton sentetik-suni devamsız liflerden iplik ithal edilmiştir. İthalat, miktar olarak %3,1, değer olarak %6,6 azalmıştır. Üçüncü en fazla ithal edilen iplik türü pamuk iplikleridir Ocak-Kasım döneminde 477 milyon dolar değerinde 140,1 bin ton pamuk ipliği ithal edilmiştir. Pamuk ipliği ithalatı 2013 yılının Ocak-Kasım dönemine kıyasla miktar bazında %15,5 oranında artarken, dolar bazında %8,1 oranında artmıştır. Dokuma kumaş ithalatında, 2014 yılının Ocak-Kasım döneminde miktar bazında %0,1, dolar bazında %0,4 düşüş olurken, örme kumaş ithalatında miktar bazında %6,1 değer bazında %5,9 artış ve dokusuz yüzey, vatka ve keçe ithalatında miktar bazında %3,9 artış ile değer bazında %9,8 artış olmuştur Ocak-Kasım döneminde dolar değer olarak en fazla ithal edilen dokuma kumaşlar pamuklu dokuma kumaşlardır. Bu ürün grubunda ithalat, miktar bazında %11,6 oranında azalırken, değer bazında da %8,5 azalarak 696,5 milyon dolara düşmüştür. Sentetik-suni filament ipliklerinden dokuma kumaşlar 550,7 milyon dolar değerinde 84,3 bin ton ile ikinci en fazla ithal edilen dokuma kumaş türü olmuştur. 57

58 VI. KONFEKSİYON İTHALATI %3,5 pay ile dünyanın yedinci büyük konfeksiyon ihracatçısı olan Türkiye de yaklaşık 75 milyona ulaşan nüfus dolayısıyla ihtiyaçların ve taleplerin çeşitlenmesi, perakende pazarının büyümesi, tüketimin hızlanması, talebin canlanması, çeşitli ülkelerden Türkiye ye nihai ürün halinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulleri ithalatını da beraberinde getirmiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün uluslararası rekabet edebilirliğini devam ettirmek, hızlı moda kavramına uygun üretim sürecinde, pazarın gerektirdiği ürün çeşitliliğini sağlamak gibi nedenlerle ithal edilen elyaf, iplik ve kumaş gibi tekstil materyallerinin ithalatı ile karşılaştırıldığında değer olarak daha az olan hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı, 2013 yılında 3 milyar doları bulmuştur. İthalatın özellikle son yıllarda giderek artması ve mevcut sektörel koşullar dikkate alınarak, altı aylık ve yıllık ihracat performans raporlarında Türkiye nin hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatına ilişkin kısa bilgilere de yer verilmektedir. VI.1 Temel Ürün Grupları İtibariyle İthalat Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi nden alınan, TUİK kaynaklı kesinleşmiş ithalat istatistiklerine göre, 2014 yılının Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye 139 farklı ülkeden 2,9 milyar dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı yapılmıştır yılı on bir aylık dönemine kıyasla 2014 yılının Ocak- Kasım döneminde ithalat, dolar bazında %4 oranında artmıştır. Hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatının 2013 yılında 2012 yılına kıyasla %18,7 oranında artarak 2,5 milyar dolardan 3 milyar dolara yükseldiği dikkate alındığında, 2014 ün sonuna gelinirken ithalatın daha düşük bir ivme ile arttığı tesbiti yapılabilir. Temel ürün grupları bazında bakıldığında, yapılan ithalatın dolar değeri üzerinden %62 sini dokuma konfeksiyon mamulleri, %32 sini örme konfeksiyon mamulleri ve %6 sını diğer hazır eşyalar oluşturmaktadır Ocak-Kasım döneminde örme giyim eşyası ve aksesuarı ithalatı %6 oranında artarak 870,4 milyon dolardan 920,1 milyon dolara yükselmiştir. Dokuma giyim eşyası ve aksesuarları ithalatı %2 oranında artışla 1,7 milyar dolardan, 1,8 milyar dolara çıkarken, ev tekstili ürünlerinin de içerisinde yeraldığı mensucattan mamul diğer hazır eşyaların ithalatı %18 oranında artarak 177,5 milyon dolara yükselmiştir. 58

59 2014 yılında hazır eşya ihracatının %1,8 oranında artmışken, 11 aylık dönemde ithalatın %18 gibi oldukça yüksek bir oranla artması düşündürücüdür. Temel ürün grupları itibariyle ithalat verileri ile paylar, aşağıdaki tablo ve grafikten izlenebilir. Birim ABD $ /14 Toplam Konf.da Fasıl Ürün Grubu Ocak - Kasım Ocak - Kasım Değişim % Pay % 61 Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları Örülmemiş Giyim Eşyası ve Aksesuarları Mensucattan Mamul Diğer Hazır Eşya Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Ocak 2015 Temel Ürün Grupları İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı Ocak - Kasım TOPLAM Temel Ürün Grupları İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı 2014 Ocak - Kasım Mensucattan Mamul Diğer Hazır Eşya 6% Örme Giyim Eşyası ve Aksesuarları 32% Örülmemiş Giyim Eşyası ve Aksesuarları 62 % Ürün grupları itibariyle ithalatın detayına inmek üzere, 2014 yılının Ocak- Kasım döneminde en fazla ithal edilen konfeksiyon mamulleri listelenmiş ve GTİP başlıklı bayan dokuma takım, ceket ve benzeri giysilerin en fazla ithal edilen ürün grubu olduğu görülmüştür. Bunları, GTİP başlıklı erkek dokuma takım elbise, ceket ve benzeri giysiler, GTİP başlıklı örme kazak, süveter ve benzerleri, GTİP başlıklı dokuma zemin üzerine plastik, kauçuk sıvanmış, kaplanmış, emdirilmiş kumaşlardan giyim eşyaları ile GTİP başlıklı bayan dokuma manto, kaban, pelerin, anorak vb. giysiler takip etmektedir. 59

60 2014 Ocak-Kasım döneminde Türkiye ye %4 düşüşle 389,3 milyon dolar değerinde GTİP başlıklı bayan dokuma takım, ceket ve benzeri giysi, %6 düşüşle 323,1 milyon dolar değerinde GTİP başlıklı erkek dokuma takım elbise, ceket ve benzeri giysi, %1 düşüşle 295,1 milyon dolar değerinde GTİP başlıklı örme kazak, süveter ve benzerleri, %2 düşüşle 194 milyon dolar değerinde GTİP başlıklı dokuma zemin üzerine plastik, kauçuk sıvanmış, kaplanmış, emdirilmiş kumaşlardan giyim eşyaları ve %26 artışla 192,6 milyon dolar değerinde GTİP başlıklı bayan dokuma manto, kaban, pelerin, anorak vb. giysiler, ithal edilmiştir. En fazla ithal edilen ilk onbeş ürün grubunun on tanesinde 2013 yılının Ocak-Kasım dönemine kıyasla %4 ile %26 arasında değişen oranlarda artışlar kaydedilmiş, beş ürün grubunda ise %1 ile %21 arasında değişen oranlarda düşüşler olmuştur. İthalatı azalan beş ürün grubundan dördü aynı zamanda en fazla ithal edilen ve bir önceki paragrafta açıklanan ürünlerdir. En fazla ithal edilen ilk onbeş ürün grubunun dolar bazında ithalat tutarı, Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatını %84 üne karşılık gelmektedir yılının Ocak-Kasım döneminde en fazla ithal edilen hazırgiyim ve konfeksiyon mamulleri ile ithalat artış oranlarını gösteren bir tablo, aşağıda verilmektedir. Birim ABD $ GTİP / 14 Başlığı Ürün Grubu Ocak - Kasım Ocak - Kasım Değişim % Kadınlar Ve Kız Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Elbise, Etek, Pantolon Etek, Vb. Erkekler Ve Erkek Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Pantolon, Tulum Ve Şort Kazak, Süveter, Hırka, Yelek Vb. Eşya (Örme) Plastik, Kauçuk Sıvanmış, Emdirilmiş Elyaftan Hazır Giyim Eşyası Ürün Grupları İtibariyle Türkiye'nin Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthalatı Ocak - Kasım Kadın Ve Kız Çocuk İçin Manto, Kaban, Kolsuz Ceket, Pelerin, Anoraklar (Kayak Ceketleri Dahil), Tişörtler, Fanilalar, Atletler, Kaşkorseler Ve Diğer İç Giyim Eşyası (Örme) Erkekler Ve Erkek Çocuklar İçin Gömlekler Erkek Veya Erkek Çocuk İçin Palto, Kaban, Kolsuz Ceket, Pelerin, Anorak (Kayak Ceketleri Dahil) Kadınlar Ve Kız Çocuklar İçin Bluzlar, Gömlekler Ve Gömlek-Bluzlar Eldiven (Örme) Kadın Ve Kız Çocuk İçin Takım Elbise, Takım, Ceket, Blazer, Etek, Pantolon, Tulum Ve Şort (Örme)(Yüz Diğer Hazır Eşya (Elbise Patronları Dahil) Şallar, Eşarplar, Fularlar, Kaşkollar, Peçeler, Duvaklar Vb Eşya Spor, Kayak Ve Yüzme Kıyafetıeri; Diğer Giyim Eşyası Sütyen, Korse, Korse Kemer, Pantolon Askısı, Çorap Bağı, Jartiyer Vb. Eşya Ve Bunlar İçin Parçalar İlk 15 Ürün Toplamı Toplam Konfeksiyon İthalatı İlk 15 Ürünün Toplamda Payı % Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Ocak

61 İthalatı en yüksek oranlı artan ürün grubu 2014 Ocak-Kasım döneminde %26 artışla 192,6 milyon dolar değerinde ithalat yapılan GTİP başlıklı bayan dokuma manto, kaban, pelerin, anoraklar olmuştur. %21 artışla 80,3 milyon dolarlık ithalat yapılan GTİP başlıklı bayan örme takım elbise, ceket, etek ve elbiseler, %16 artışla 82,2 milyon dolarlık ithalat yapılan GTİP başlıklı örme eldivenler, ithalatı yüksek oranlı artan hazırgiyim ve konfeksiyon mamullerindendir Ocak-Kasım döneminde ithalatı en yüksek oranlı azalan ürün grubu ise %21 düşüşle 66 milyon dolardan 51,9 milyon dolara düşüş görülen GTİP başlıklı spor, kayak ve yüzme kıyafetleridir. VI.2 Ülkeler İtibariyle İthalat 2014 yılının Ocak-Kasım döneminde en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti olmuştur yılından 2013 yılına kadar Türkiye nin en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithal ettiği ülke konumunda olan Çin Halk Cumhuriyeti, 2014 ün Ocak-Kasım döneminde de konumunu korumuştur Ocak-Kasım döneminde Çin den 843,3 milyon dolar değerinde hazırgiyim ve konfeksiyon mamulü ithal edilmiş, ithalat 2013 yılının Ocak- Kasım dönemine kıyasla %0,3 oranında artmıştır. Çin den yapılan ithalatın Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatında payı %29,5 tir. Diğer bir ifade ile 2,9 milyar dolarlık toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatının hemen hemen üçte biri Çin den gerçekleştirilmektedir. En fazla ithalat yapılan ikinci ülke Bangladeş ten 2014 ün ilk on bir ayı içerisinde 726,4 milyon dolarlık ithalat yapılmış, Bangladeş ten ithalat %0,5 oranında artmıştır. Bangladeş ten yapılan ithalatın Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatında payı %25,4 düzeyindedir. Çin ve Bangladeş in ardından en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı yapılan ülkeler İtalya, Mısır ve Hindistan olarak sıralanmaktadır. İtalya dan ithalat %13 artışla 154,8 milyon dolara yükselirken, Mısır dan ithalat %4 düşüşle 127 milyon dolara gerilemiş ve Hindistan dan ithalat %5 oranında artarak 114,7 milyon dolara çıkmıştır. İtalya dan yapılan ithalatın Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatında payı %5,4, Mısır dan yapılan ithalatın payı %4,4 ve Hindistan dan yapılan ithalatın payı %4 tür Ocak-Kasım döneminde, en fazla ithalat yapılan ilk on beş ülkeden on üçünde %0,3 ile %51 arasında değişen oranlarda artış görülürken, iki ülkede %2 lik ve %4 lük düşüşler olmuştur. İlk onbeş ülkeden yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatı, 2,9 milyar dolar değerindeki Türkiye toplam hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatının %88 ine karşılık gelmektedir. 61

62 Türkiye nin 2014 yılının Ocak-Kasım döneminde en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithal ettiği ülkelere ilişkin istatistiki bilgi, aşağıdaki tabloda verilmektedir. Türkiye'nin En Fazla Hazırgiyim ve Konfeksiyon İthal Ettiği Ülkeler Ocak -Kasım Birim ABD $ / 14 Toplamda Ülkeler Ocak - Kasım Ocak - Kasım Değişim % Pay % 1 Çin ,3 29,5 2 Bangladeş ,5 25,4 3 İtalya ,4 4 Mısır ,4 5 Hindistan ,0 6 Kamboçya ,1 7 Vietnam ,9 8 İspanya ,1 9 Gürcistan ,8 10 Fas ,7 11 Mersin Serbest Bölge ,6 12 Sri Lanka ,4 13 Romanya ,4 14 Pakistan ,4 15 Portekiz ,3 İlk 15 Ülke Toplamı ,5 Toplam Konfeksiyon İthalatı ,0 İlk 15 Ürünün Toplamda Payı % Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Bilgi Sistemi / Ocak Ocak-Kasım döneminde en fazla hazırgiyim ve konfeksiyon ithal edilen ilk onbeş ülke arasında ithalatın en yüksek oranlı arttığı ülke Kamboçya olmuştur. Mersin Serbest Bölge ve Gürcistan yüksek oranlı ithalat artışları ile dikkat çeken diğer iki yerdir. Kamboçya dan ithalat 2013 yılının Ocak-Kasım dönemine kıyasla %51 oranında artarak 58,6 milyon dolardan 88,3 milyon dolara yükselmiştir. Mersin Serbest Bölge den yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı 2014 ün ilk on bir ayı sonunda %46 oranında artışla 31,5 milyon dolardan 46 milyon dolara çıkarken, Gürcistan dan yapılan hazırgiyim ve konfeksiyon ithalatı ise, 2013 ün Ocak-Kasım dönemine kıyasla %45 oranında artarak 35 milyon dolardan 50,6 milyon dolara yükselmiştir. 62

63 VII. KAPASİTE KULLANIM ORANI Hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün 2014 yılında gösterdiği ihracat performansı değerlendirilirken, kapasite kullanım oranı konusundaki gelişmelerin de dikkate alınmasında fayda görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) tarafından açıklanan son İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı tablosundaki bilgilere göre, 2013 yılının Aralık ayında %76 olan imalat sanayii kapasite kullanım oranı, 2014 yılının Aralık ayı itibarıyla %74,6 ya gerilemiştir. Hazırgiyim ve konfeksiyon sanayiinde 2013 Aralık ayında %76,6 olan kapasite kullanım oranı, 2014 yılının Aralık ayında %77,5 e yükselmiştir. Sektörel kapasite kullanım oranı 2013 Aralık ayına göre %1,2 oranında artmış durumdadır. Yıllar Tekstil ve Konfeksiyon Sektörlerinde Kapasite Kullanım Oranı İmalat Sanayiinde Kapasite Kullanım Oranı % Yıllık Değişim % Tekstil Ürünleri İmalatında Kapasite Kullanım Oranı % Yıllık Değişim % Giyim Eşyası İmalatında Kapasite Kullanım Oranı % ,9 79,4 82,7 Yıllık Değişim % ,9-6,6 76,2-4,0 79,0-4, ,4 6,3 82,5 8,3 84,1 6, ,3 3,8 81,0-1,8 84,7 0, ,2 3,7 80,4-0,7 83,5-1, ,3-1,1 80,8 0,5 81,7-2, ,0 0,9 80,6-0,2 82,5 1, ,8 1,0 81,5 1,1 83,6 1, ,1-4,5 75,7-7,1 80,2-4, ,0-16,8 67,5-10,8 67,3-16, ,6 16,3 80,1 18, , ,4-0,3 76,6-4,4 76,4-2, ,2-1,6 78,0 1,8 77,8 1, ,6 0,5 79,3 1,7 77,4-0, Aralık 76 79,8 76, Aralık 74,6-1,8 79,3-0,6 77,5 1,2 Kaynak: TCMB / İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı - Ocak 2015 Hazırgiyim ve konfeksiyon sanayiinin hammadde ihtiyacını karşılayan tekstil sektörünün kapasite kullanım oranı ise 2014 yılının Aralık ayında %79,3 olmuştur. Tekstil sektörünün 2013 Aralık ayındaki kapasite kullanım oranı 63

64 %79,8 idi. Buradan tekstil sektörünün kapasite kullanım oranının, 2014 yılının Aralık ayında 2013 yılının aynı ayına kıyasla %0,6 oranında azaldığı ortaya çıkmaktadır. Yılın son ayında imalat sanayiinde kapasite kullanım oranı azalırken, gerek hazırgiyim ve konfeksiyon sektöründe gerekse tekstil sektöründe kapasite kullanım oranının artması, olumlu ihracat performans göstergesi olarak değerlendirilebilir. 64

65 VIII. PERFORMANSA ETKİ EDEN FAKTÖRLER Euro/Dolar Paritesi nin Etkileri Ocak Aralık Dönemi 2014 yılında gerçekleştirilen 18,7 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının, 14,021 milyar dolarla %74,8 i ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB28 ülkelerine yapılmaktadır yılında 1 Euro 1,3280 ABD Dolarına eşit iken, 2014 yılında Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %0,14 lük artışla 1,3299 dolar düzeyine yükselmiştir. Bu durumda, 2014 yılında Euro bazında yapılan ihracat, dolar olarak istatistiklerde yer alırken, dolar bazındaki istatistiklerde %0,14 oranında fiktif bir artış yaratmaktadır. Bu çerçevede, 14,021 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %0,14 lük pariteden kaynaklanan fiktif artıştan arındırıldığında, AB ne ihracatın gerçek değeri 14,001 milyar dolar olmakta ve bu durumda 2014 yılında toplam ihracat tutarı 18,724 milyar dolar olarak hesaplanmaktadır. Bu durumda, hazırgiyim ve konfeksiyon sektörünün ihracat performansında %8 lik değil, reel bazda %7,86 lık artış meydana gelmiş olmaktadır. Aralık Ayı 2014 yılı Aralık ayında yapılan 1,372 milyar dolarlık hazırgiyim ve konfeksiyon ihracatının 1,035 milyar dolarla %75,4 ü ihracatın Euro üzerinden gerçekleştirildiği AB28 ülkelerine yapılmaktadır yılı Aralık ayında 1 Euro 1,3693 ABD Dolarına eşit iken, 2014 yılının Aralık ayında Euro nun değeri ABD Dolarına karşı %9,92 lik düşüşle 1,2335 dolar düzeyine yükselmiştir. Bu çerçevede, 1,035 milyar dolarlık Euro bölgesine yapılan ihracat, %9,92 lik pariteden kaynaklanan fiktif düşüşten arındırıldığında, 1,137 milyar dolarlık gerçek değere ulaşılmakta ve bu durumda 2014 yılı Aralık ayında reel bazda toplam ihracat tutarı 1,474 milyar dolar olup ihracatta %3,5 lik düşüş değil, reel anlamda %3,75 lik artış meydana gelmiş olmaktadır. 65

66 EURO - DOLAR PARİTESİ Aylar Çapraz Kur Çapraz Kur Değişim % Ocak 1, , ,68 Şubat 1, , ,95 Mart 1, , ,54 Nisan 1, , ,23 Mayıs 1, , ,88 Haziran 1,319 1, ,05 Temmuz 1, , ,84 Ağustos 1, , ,15 Eylül 1, , ,02 Ekim 1, ,2683-6,96 Kasım 1, , ,56 Aralık 1, , ,92 Yıllık Ortalama 1, , ,14 Ocak-Aralık Ortalaması 1, , ,14 1 Euro=... ABD Doları Olarak Verilmiştir. Berna TÜRKANT İTKİB Genel Sekreterliği Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şube Şefi Bu raporun Dünya ve Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler bölümü, Hazırgiyim ve Konfeksiyon Şubesi Uzmanı Ahmet Şişman tarafından hazırlanmıştır İTKİB Genel Sekreterliği kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz. 66

67 Ek 1: Sektörler ve İhracatçı Birlikleri Bazında Türkiye İhracat Kaydı 2014 Yıllık 67

68 Ek 2: Türkiye Hazırgiyim ve Konfeksiyon İhracat Kaydı: 2014 Yıllık 68