Transkript

1 PISA EARGED PISA BÜLTENÝ 2 OECD MEB Eðitimi Araþtýrma ve Geliþtirme Dairesi Baþkanlýðý nýn Uluslararasý Öðrenci Deðerlendirme Programý (PISA-Programme for International Student Assessment) ile ilgili hazýrladýðý bültendir. PÝLOT UYGULAMA PISA 2012 nin pilot uygulamasýndan önce örneklem iþlemleri ve KeyQuest programýnýn senkronizasyonu konsorsiyum þirketlerinden Westat ile iþbirliði içerisinde, kullanýlan maddelerin çeviri ve doðrulama iþlemleri ise konsorsiyum þirketlerinden CapStan ile iþbirliði içerisinde tamamlanmýþtýr. Kitapçýklarýn basýmý ve okullara daðýtým iþlemleri tamamlandýktan sonra PISA 2012 çalýþmasýnýn pilot uygulamasý 2011 yýlý Nisan ayý içerisinde Türkiye genelinde 24 ilden belirlenen 55 okulda gerçekleþtirilmiþtir. Katýlýmcý okullardaki eðitimcilerin özveri ve gayretleriyle baþarýyla tamamlanan uygulamada seçkisiz yöntemle belirlenen 1434 öðrenci yer almýþtýr. Ülkemiz, PISA 2012 de kâðýt-kalem sýnavý ile öðrenci, okul ve biliþim teknolojileri (ICT) anketlerinin yaný sýra bilgisayar ortamýnda gerçekleþtirilen PISA nýn bilgisayar tabanlý deðerlendirme uygulamalarýndan birine ilk kez katýlmaktadýr. Öðrencilerin problem çözme becerilerini deðerlendirmek amacýyla yapýlan PISA 2012 bilgisayar tabanlý deðerlendirmesinin (BTD) pilot uygulamasý; EARGED ile okullardaki okul koordinatörleri ve test uygulayýcý yardýmcýlarýnýn iþbirliðiyle, interaktif ortamda ve projenin standartlarýna uygun bilgisayarlar aracýlýðýyla gerçekleþtirilmiþtir. Problem çözme alanýnda yapýlan 40 dakikalýk bilgisayar tabanlý deðerlendirmeye her bir okuldan ortalama 20 öðrenci katýlmýþ, BTD uygulamasý EARGED tarafýndan görevlendirilen test uygulayýcýlarý tarafýndan yürütülmüþtür. Bilgisayar tabanlý uygulamada kullanýlan bilgisayarlarýn donanýmlarýnýn yeterli ve uygun olup olmadýðýný kontrol etmek için Sistem Tanýlama (System Diagnostic) iþlemi uygulanmýþtýr. Bu çalýþma okullarýn bilgisayar altyapýsýnýn belirlenmesine ve varsa eksikliklerin giderilmesine yardýmcý olmaktadýr. Bu konuda 17 Þubat 2011 tarihinde Ankara da, PISA 2012 pilot uygulamasý yapýlacak okullardan seçilen test uygulayýcý yardýmcýlarý için bir bilgilendirme toplantýsý düzenlenmiþtir. Toplantý sonrasý test uygulayýcý yardýmcýlarý Sistem Tanýlama iþlemini okullarýnda, uygulamada kullanýlacak bilgisayarlarda gerçekleþtirmiþlerdir. Daha önceden çeviri, uyarlama ve doðrulama iþlemleri tamamlanan sorular, uygulama yapýlacak okullara taþýyýcý bellekler aracýlýðýyla iletilmiþ ve deðerlendirme günü uygulama, okullardaki bilgisayarlara takýlacak taþýyýcý bellekler aracýlýðýyla yapýlmýþtýr. Öðrenciler bu taþýyýcý belleklerdeki özel bir program aracýlýðýyla sanal ortamda günlük hayattaki problem durumlarý ile karþýlaþmýþlar ve interaktif olarak problemleri çözmeye çalýþmýþlardýr. Öðrencilerin bu problemlere verdikleri cevaplar kullanýlan program aracýlýðýyla þifreli bir ortama aktarýldýktan sonra deðerlendirilmek üzere PISA Ulusal Merkezi ne ulaþtýrýlmýþtýr. PISA 2012 VE MATEMATÝK OKURYAZARLIÐI 2012 yýlýnda yapýlacak PISA uygulamasýnda Matematik Okuryazarlýðý aðýrlýklý konu alaný olacaktýr. PISA da özellikle üzerinde durulan Okuryazarlýk kavramý; öðrencilerin bilgilerini günlük yaþamda kullanma, mantýksal çýkarýmlar yapma, çeþitli durumlarla ilgili problemleri yorumlamak ve çözmek için öðrendiklerinden çýkarýmlar yapma kapasitesi olarak tanýmlanmaktadýr. PISA 2012 de deðerlendirilen matematik okuryazarlýðý bireyin, dünyada matematiðin oynadýðý rolü fark etmesini ve anlamasýný, saðlam temellere dayanan yargýlara ulaþmasýný, yapýcý, ilgili, duyarlý bir vatandaþ olarak kendi ihtiyaçlarýný karþýlayabilecek þekilde matematiði kullanmasýný ifade etmektedir. Matematik Okuryazarlýðý, matematiðin daha geniþ ve iþlevsel kullanýmýný dikkate almakta ve çeþitli durumlarda matematiksel problemleri tanýma ve formülleþtirme becerisini kapsamaktadýr. PISA 2012 ile ilk defa matematiksel düþünme süreçlerine göre de rapor hazýrlanmasý planlanmaktadýr. Bu süreçler durumlarý matematiksel olarak formüle etme; matematiksel kavramlarý ve iþlemleri kullanma, akýl yürütme ve matematiksel çýktýlarý yorumlama, uygulama ve deðerlendirme þeklinde ifade edilmektedir. P

2 OKULÖNCESÝ EÐÝTÝM VE PISA 2009 SONUÇLARI * P Okulöncesi eðitim alan 15 yaþ grubu öðrenciler, sosyoekonomik altyapý dikkate alýnsa bile okulöncesi eðitim almayan öðrencilere göre PISA da daha iyi baþarý göstermektedir. Neredeyse her ülkede, özellikle de okulöncesi eðitimin yaygýn olmadýðý ülkelerde, dezavantajlý öðrencilerin okul öncesi eðitim alabilme durumlarý avantajlý öðrencilere oranla daha azdýr. Yüksek baþarý gösteren ve eþitlikçi okul sistemlerinde, ayný zamanda okul öncesi eðitime eriþimde sosyoekonomik eþitsizliðin az olduðu görülmektedir. Nasýl bir okulöncesi eðitimin verildiði öðrencinin okul öncesi eðitime devam etmekten saðlayacaðý faydayý etkilemektedir. Okulöncesi eðitimin faydasý olduðu açýktýr ve bu neredeyse tüm dünyada geçerlidir. Öðrencilerin okul öncesi eðitimden faydalandýklarý çok açýktýr. PISA 2009 sonuçlarýna göre, neredeyse bütün OECD ülkelerinde okulöncesi eðitim almýþ 15 yaþ grubu öðrenciler, okulöncesi eðitim almayanlardan daha baþarýlý olmuþtur. PISA okuma becerileri alanýnda bir yýldan daha fazla okulöncesi eðitim almýþ öðrencilerle hiç okulöncesi eðitim almayan öðrenciler arasýndaki puan farký ortalama 54 puandýr ya da bir eðitim öðretim yýlýna karþýlýk gelen puandan (39 puan)daha fazladýr. Okul öncesi eðitim alan öðrencilerin büyük bir kýsmý sosyoekonomik açýdan avantajlý gruptan gelmektedir. Ayný sosyoekonomik altyapýya sahip öðrenciler okul öncesi eðitim durumlarýna göre karþýlaþtýrýldýðýnda da baþarý puanlarý arasýnda fark görülmeye devam etmektedir. Sosyoekonomik altyapý dikkate alýndýðýnda, okulöncesi eðitim alan öðrenciler ile bu eðitimi almayanlarýn baþarý puanlarý arasýnda 33 puanlýk bir fark vardýr. Belçika, Fransa ve Ýsrail de bir yýldan daha fazla okulöncesi eðitim aldýðýný belirten öðrenciler okuma becerilerinde okulöncesi eðitim almayan öðrencilerden en az 100 puan daha fazla almýþlardýr. Benzer sosyoekonomik altyapýdan gelen öðrenciler birbirleriyle kýyaslandýðýnda bu fark azalmaktadýr ancak yine de fark 60 puanýn üzerindedir. Diðer taraftan, Estonya, Finlandiya, Kore ve Amerika Birleþik Devletleri nde benzer sosyoekonomik altyapýdaki öðrencilerin okulöncesi eðitim alma durumlarý ile daha sonraki baþarýlarý arasýnda çok az bir iliþki vardýr ya da hiç yoktur. * OECD nin süreli bülteni PISA IN FOCUS un çevirisidir (

3 Ýsrail Singapur Belçika Katar Makao-Çin Ýtalya Fransa Hong Kong-Çin Ýsviçre Danimarka Birleþik Krallýklar Lihtenþtayn Dubai(BAE) Yunanistan Kýrgýzistan Uruguay Arjantin Þanghay-Çin Almanya Ýspanya Yeni Zelanda Avustralya Slovakya Ýsveç Brezilya Macaristan Lüksemburg Meksika Tayland Trinidad ve Tobago Kanada OECD ortalamasý Tayvan-Çin Endonezya Polonya Ýzlanda Kazakistan Panama Romanya Çek Cumhuriyeti Japonya Tunus Peru Avusturya Ürdün Bulgaristan Norveç Arnavutluk Azerbaycan Rus Federasyonu Kolombiya Portekiz Þili ABD Litvanya Türkiye Sýrbistan Karadað Hollanda Ýrlanda Slovenya Hýrvatistan Finlandiya Kore Letonya Estonya IKaynak: OECD, PISA 2009 Veritabaný EARGED PISA BÜLTENÝ Okulöncesi Eðitimin Faydalarý Sosyoekonomik alt yapý dikkate alýndýðýnda bir yýldan fazla okul öncesi eðitim alýnmasýyla oluþan puan farký 34 OECD ülkesinden 31 inde ve diðer 25 katýlýmcý ülkede, sosyoekonomik açýdan avantajlý ve dezavantajlý öðrenciler okulöncesi eðitimden ayný derecede faydalanmaktadýrlar. Amerika Birleþik Devletleri nde dezavantajlý 15 yaþ grubu öðrenciler okulöncesi eðitimden daha fazla faydalanma eðilimindedirler. Bununla birlikte, Kanada, Finlandiya ve Ýrlanda da göçmen ailelerden gelen öðrencilerin okulöncesi eðitim almýþ olma durumlarý ile geliþmiþ okuma becerileri performanslarý arasýndaki iliþki diðer öðrencilere göre daha güçlüdür. Bu yüzden, kaliteli okulöncesi eðitimi almýþ göçmen öðrenciler ve dezavantajlý öðrencilerin okul öncesi eðitimden daha fazla fayda saðlamalarý muhtemeldir. Ülkeler, sosyoekonomik alt yapý dikkate alýndýðýnda bir yýldan fazla okul öncesi eðitim alýnmasýyla oluþan puan farkýna göre sýralanmýþlardýr. Not: Ýstatistiksel olarak anlamlý olmayan puan farklarý açýk renkle gösterilmiþtir puan farký Okulöncesi eðitim birçok OECD ülkesinde yaygýndýr PISA 2009 sonuçlarýna göre, OECD ülkelerinin genelinde PISA da deðerlendirmeye alýnan 15 yaþ grubu öðrencilerin ortalama %72 si bir yýldan daha fazla okul öncesi eðitim aldýðýný belirtmiþtir. Belçika, Fransa, Macaristan, Ýzlanda, Japonya ve Hollanda da okulöncesi eðitim aldýðýný belirten öðrenci oraný %90 dan fazladýr. Aslýnda, 27 OECD ülkesinde öðrencilerin %90 ýndan fazlasý en azýndan bir süre okulöncesi eðitim aldýðýný belirtmiþtir.

4 OKULÖNCESÝ EÐÝTÝM Ancak, Türkiye de okulöncesi eðitim yaygýn deðildir. 15 yaþ grubu öðrencilerin %30 undan daha azý en az bir yýl okul öncesi eðitim aldýðýný belirtmiþtir. Ayrýca, Kanada, Þili, Ýrlanda ve Polonya da öðrencilerin %50 sinden daha azý bir yýldan daha fazla okulöncesi eðitim almýþtýr. Okulöncesi eðitim, çocuklarýn öðrenmelerini, duygusal ve sosyal geliþimlerini güçlendirmek için düzenlenmiþ, anasýnýfý, kreþ ve gündüz bakýmevi gibi düzenli, süreklilik gösteren ve bir merkezden yürütülen çalýþmalarýn tamamýný kapsar. Bu programlar genellikle üç yaþ ve üzeri çocuklar içindir. ancak OECD ülkelerinin genelinde, okulöncesi eðitim almýþ öðrenciler sosyoekonomik altyapý açýsýndan daha avantajlý gruplardan gelmektedir. Bazý ülkelerdeki yüksek çocuk bakým masraflarý (Ýrlanda), çocuk bakýmý alanýnda verilen devlet desteðindeki sýnýrlamalar (Polonya) ve zorunlu olmadýðý sürece bu yaþtaki göçmen çocuklarýn resmî hizmetlerden faydalanma ihtimalinin daha az olmasý (Belçika ve Hollanda), sosyoekonomik açýdan dezavantajlý altyapýya sahip öðrencilerin okul öncesi eðitim alma oranýnýn daha düþük olmasýnýn sebeplerindendir. Okulöncesi eðitim alma durumuna göre farklý okul sistemlerindeki ortalama puan farký Okulöncesi eðitime bir dolar (PPP-SGP) daha fazla para harcama Okul öncesi okullardaki öðrenci öðretmen oranýnda 1 öðrencilik azalma Okulöncesi eðitimin süresinin bir yýl artmasý Okulöncesi eðitime devam eden öðrenci oranýnýn %1 artmasý PISA sonuçlarýna göre, en iyi baþarý gösteren ve tüm öðrenciler için eþit öðrenme imkâný saðlayan okul sistemleri ayný zamanda okul öncesi eðitime daha etkin katýlým saðlayan sistemlerdir. Örneðin, Japonya, Kore, Estonya, Ýzlanda ve Hong-Kong Çin, okulöncesi eðitim almýþ ve almamýþ olan öðrenciler arasýndaki sosyoekonomik altyapý farkýnýn OECD ortalamasýndan daha az olduðu eðitim sistemlerine sahiptir. Ortalamanýn altýnda baþarý gösteren ve daha az eþitlikçi eðitim veren ülkeler arasýnda sadece Bulgaristan da okul öncesi eðitime katýlým oraný ortalamanýn üstündedir. Okul öncesi eðitime devam etme süresi ile 15 yaþ grubu öðrencilerin eðitim çýktýlarý arasýnda bir iliþki vardýr ve bu okulöncesi eðitimin kalitesine baðlýdýr. PISA 2009 sonuçlarýna göre, okulöncesi eðitime devam etmek ile 15 yaþ grubunda daha iyi bir baþarý elde etmek arasýndaki iliþkinin en güçlü olduðu sistemler: öðrenci nüfusunun büyük bir kýsmýna okul öncesi eðitim sunan; uzun bir süre okul öncesi eðitim veren; okul öncesi eðitimde öðrenci-öðretmen oraný düþük olan ve okulöncesi eðitim düzeyinde öðrenci baþýna daha fazla yatýrým yapan okul sistemleridir. Okulöncesi eðitimin ortalama süresi 1.8 yýl Okulöncesi eðitim veren okullardaki öðrenci-öðretmen oraný 14 Öðrenci Okulöncesi eðitimde öðrenci baþýna düþen kamu harcamasý (PPP-SGP) Amerikan Dolarý Sosyoekonomik altyapý dikkate alýndýktan sonra, bir yýldan fazla bir süre okulöncesi eðitim aldýðýný belirten öðrencilerle okulöncesi eðitim almayanlar arasýndaki okuma becerileri puan farký Sosyoekonomik açýdan avantajlý ve dezavantajlý öðrencilerin okulöncesi eðitim alma durumlarý arasýndaki fark Ýstatistiksel olarak anlamlý deðil Amerika Birleþik Devletleri Deðer ve sýralama (Verinin elde edilebildiði OECD ülkeleri içinde) 12 puan 82/59% (23 yüzdelik fark) 1.8 (32) 15 (28) 1 (29) 27 (34) 5 (34)

5 Daha fazla öðrencinin okulöncesi eðitim almasýnýn saðlandýðý okul sistemlerinde okul öncesi eðitim almanýn faydalarý genel olarak daha iyi bir baþarýya katký saðlar mý? PISA sonuçlarý, OECD ülkelerinin ortalama baþarý puaný ile okulöncesi eðitim almýþ öðrencilerin oranlarý arasýnda hiçbir iliþki olmadýðýný göstermesine raðmen, PISA 2009 deðerlendirmesine katýlan tüm ülkeler düþünüldüðünde, ülkelerin ulusal geliri dikkate alýnsa bile, okulöncesi eðitim almýþ öðrenci oranlarý ile ülkelerin baþarý puanlarý arasýnda pozitif bir iliþki vardýr. Örneðin, okulöncesi eðitim almýþ öðrenci oranýnda %10 luk bir avantaja sahip okul sistemlerinde PISA okuma becerileri alanýndaki baþarý puaný ortalama 12 puan daha fazladýr. Okulöncesi eðitimin ortalama süresi 3.0 yýl Okulöncesi eðitim veren okullardaki öðrenci-öðretmen oraný 19 Öðrenci Okulöncesi eðitimde öðrenci baþýna düþen kamu harcamasý (PPP-SGP) Amerikan Dolarý Sosyoekonomik altyapý dikkate alýndýktan sonra, bir yýldan fazla bir süre okulöncesi eðitim aldýðýný belirten öðrencilerle okulöncesi eðitim almayanlar arasýndaki okuma becerileri puan farký Sosyoekonomik açýdan avantajlý ve dezavantajlý öðrencilerin okulöncesi eðitim alma durumlarý arasýndaki fark Fransa Deðer ve sýralama (Verinin elde edilebildiði OECD ülkeleri içinde) 65 puan 96/89% (7 yüzdelik fark) 1 (32) 26 (28) 14 (29) 4 (34) 25 (34) Bu konuda yapýlan araþtýrmalara göre, erken çocukluk eðitim programlarý, çocuklarýn daha mutlu olmalarýna, hayat boyu öðrenme için bir temel oluþturmasýna, öðrenme çýktýlarýnýn daha eþitlikçi olmasýna, yoksulluðun azalmasýna ve nesiller arasýnda sosyal hareketliliðin artmasýna yardýmcý olmaktadýr. PISA sonuçlarý, okulöncesi eðitimin kalitesini artýrmaya yönelik politikalarýn uygulandýðý ülkelerde, okulöncesi eðitim almýþ olmak ile özellikle 15 yaþ grubu öðrencilerin okuma becerileri baþarýsý arasýnda güçlü bir iliþki bulunduðunu göstermektedir. Sonuç: Kaliteden ödün verilmediði sürece, okulöncesi eðitime eriþimi yaygýnlaþtýrmak, öðrenciler arasýndaki sosyoekonomik eþitsizlikleri azaltarak hem genel baþarýyý hem de eþitliði artýrmaktadýr. Kaynakça: PISA 2009 Sonuçlarý, Sosyal Altyapýnýn Üstesinden Gelmek: Eðitim Fýrsatlarýnda ve Çýktýlarýnda Eþitlik (II.Cilt) PISA 2009 Sonuçlarý, Bir Okulun Baþarýlý Olmasýný Saðlayan Nedir? Kaynaklar, Politikalar ve Uygulamalar (Uluslararasý Rapor IV.Cilt)