2011 YILI L ÇEVRE DURUM RAPORU

Transkript

1 T.C. YALOVA VAL L 2011 YILI L ÇEVRE DURUM RAPORU HAZIRLAYAN YALOVA ÇEVRE VE EH RC L K L MÜDÜRLÜ Ü 2011

2 ÇEVRE DURUM RAPORUNUN ANA BA LIKLARI Sayfa A. CO RAF KAPSAM B. DO AL KAYNAKLAR C. HAVA (ATMOSFER VE KL M ) D. SU E. TOPRAK VE ARAZ KULLANIMI F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER G. TUR ZM H. TARIM VE HAYVANCILIK MADENC L K J. ENERJ K. SANAY VE TEKNOLOJ L. ALTYAPI, ULA IM VE HABERLE ME M. YERLE M ALANLARI VE NÜFUS N. ATIKLAR O. GÜRÜLTÜ VE T TRE M P. AFETLER R. SA LIK VE ÇEVRE S. ÇEVRE E T M T. ÇEVRE YÖNET M VE PLANLAMA

3 Ç NDEK LER A. CO RAF KAPSAM A.1. Giri 19 A.1.1. Yalova n n Tarihi 20 A Yalova Ad n n Olu umu 20 A lk Ça larda Yalova 21 A Roma Döneminde Yalova 21 A Tarih Öncesi Dönemlerde Yalova 23 A Türkler Döneminde Yalova 24 A Kurtulu Sava nda Yalova 25 A Yalova da Sosyal Düzen 26 A.2. l ve lçe S n rlar 30 A.2.1. Ç narc k lçesi 31 A Tarihi ve Co rafi Yap s 31 A Nufus Durumu 32 A Sosyal Durum 32 A Ekonomik Durum 32 A.2.2. Alt nova lçesi 33 A Tarihi 33 A Co rafi Durumu 34 A Sosyal Yap 34 A Ekonomik Yap s 35 A.2.3. Çiftlikköy lçesi 35 A Tarihi 35 A Co rafi ve Jeolojik Yap s 36 A Ekonomik Durum 37 A.2.4. Armutlu lçesi 38 A Tarihi 38 A Jeolojik Yap s 38 A klimi 39 A Geçim Kaynaklar 39 A.2.5. Termal lçesi 40 A Tarihi 40 A Co rafi Durumu 41 A Ekonomik Durum 41 A.3. lin Co rafi Durumu 42 A.4. lin Topo rafyas Ve Jeomorfolojik Durumu 42 A.4.1. Da lar 42 A.4.2. Yaylalar 42 A.4.3. Göller 43 A.4.4. Ovalar 43 A.4.5. Vadiler 43 A.4.6. Jeomorfoloji 43 A.5. Jeolojik Yap Ve Stratigrafi 48 A.5.1. Metamorfizma Ve Magmatizma 56 A.5.2. Tektonik Ve Paleoco rafya

4 B. DO AL KAYNAKLAR B.1. Enerji Kaynaklar 59 B.1.1. Güne 59 B.1.2. Su Gücü 59 B.1.3. Kömür 60 B.1.4. Do algaz 60 B.1.5. Rüzgar 60 B.1.6. Biyokütle 60 B.1.7. Petrol 61 B.1.8. Jeotermal Sahalar 61 B.2. Biyolojik Çe itlilik 61 B.2.1. Ormanlar 61 B Odun Üretimine Ayr lan Tar m Alanlar 61 B.2.2. Çay r ve Mera 61 B.2.3. Sulak Alanlar 61 B.2.4. Flora 62 B.2.5. Fauna 62 B.2.6. Milli Parklar,Tabiat Parklar, Tabiat An t, Tabiat Koruma Alanlar ve Di er Hassas Yöreler 62 B.3. Toprak 62 B.4. Su Kaynaklar 62 B.4.1. çme Suyu Kaynaklar ve Barajlar 62 B.4.2. Yeralt Su Kaynaklar 62 B.4.3. Akarsular 62 B.4.4. Göller ve Göletler 64 B.5. Mineral Kaynaklar 64 B.5.1. Sanayi Madenleri 64 B.5.2. Metalik Madenler 64 B.5.3. Enerji Madenleri 64 B.5.4. Ta Ocaklar Nizamnamesine Tabi Olan Do al Malzemeler 64 C. HAVA (ATMOSFER VE KL M) C.1. klim ve Hava 64 C.1.1. Do al De i kenler 64 C Rüzgar 65 C Bas nç 65 C Nem 65 C S cakl k 68 C Buharla ma 68 C Ya lar 68 C Ya mur 69 C Kar, Dolu, Sis ve K ra 69 C Seller 69 C Kurakl k 69 C Mikroklima 69 C.1.2. Yapay Etmenler 70 C Plans z Kentle me 70 C Ye il Alanlar 70 C Is nmada Kullan lan Yak tlar 70 C Endüstriyel Emisyonlar

5 C Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 74 C.2. Havay Kirletici Gazlar ve Kaynaklar 74 C.2.1. stasyon raporu 74 C.2.2. Partikül Madde Emisyonlar 82 C.3. Atmosferik Kirlilik 82 C.3.1. Ozon Tabakas n n ncelmesinin Etkileri 86 C.3.2. Asit Ya lar n n Etkileri 86 C.4. Hava Kirleticilerinin Çevreye Olan Etkileri 87 C.4.1. Do al Çevreye Etkileri 87 C Su Üzerindeki Etkileri 87 C Toprak Üzerine Etkileri 87 C Flora ve Fauna Üzerindeki Etkileri 87 C nsan Sa l Üzerindeki Etkileri 87 C.4.2. Yapay Çevreye Etkileri 87 C Görüntü Kirlili i Üzerine Olan Etkileri 87 D. SU D.1. Su Kaynaklar n n Kullan m 87 D.1.1. Yeralt Sular 87 D.1.2. Jeotermal Kaynaklar 89 D.1.3. Akarsular 90 D.1.4. Göller, Göletler ve Rezervuarlar 93 D çme Suyu Amaçl Depolama Tesisleri 93 D.1.5. Denizler 94 D.2. Do al Drenaj Sistemleri 94 D.3. Su Kaynaklar n n Kirlili i ve Çevreye Etkileri 94 D.3.1. Yeralt Sular ve Kirlilik 94 D.3.2. Akarsularda Kirlilik 94 D.3.3. Göller, Göletler ve Rezervuarlarda Kirlilik 101 D.3.4. Denizlerde Kirlilik 102 D Yalova K y lar n n Su Kalite Özellikleri 102 D.4. Su ve K y Yönetimi, Strateji ve Politikalar 108 D.5. Su Kaynaklar nda Kirlilik Etkenleri 108 D.5.1. Tuzluluk 108 D.5.2. Zehirli Gazlar 108 D.5.3. Azot ve Fosforun Yol Açt Kirlilik 108 D.5.4. A r Metaller ve z Elementler 108 D.5.5. Zehirli Organik Bile ikler 108 D Siyanürler 108 D Petrol ve Türevleri 108 D Polikloro Naftalinler ve Bifeniller 108 D Pestisitler ve Su Kirlili i 108 D Gübreler ve Su Kirlili i 108 D Deterjanlar ve Su Kirlili i 108 D.5.6. Çözünmü Organik Maddeler 108 D.5.7. Patojenler 108 D.5.8. Ask da Kat Maddeler 108 D.5.9. Radyoaktif Kirleticiler ve Su Kirlili i

6 E. TOPRAK VE ARAZ KULLANIMI E.1. Genel Toprak Yap s 109 E.2. Toprak Kirlili i 109 E.3. Arazi 109 E.3.1. Arazi Varl 109 E Arazi S n flar 109 E Kullanma Durumu 109 E.3.2. Arazi Problemleri 110 F. FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER F.1. Ekosistem Tipleri 110 F.1.1. Ormanlar 110 F Ormanlar n Ekolojik Yap s 110 F lin Orman Envanteri 111 F Orman Varl n n Yararlar 113 F Orman Kadastro ve Mülkiyet Konular 113 F.1.2. Çay r ve Meralar 114 F.1.3. Sulak Alanlar 114 F.1.4. Di er Alanlar (Stepler vb.) 114 F.2. Flora 114 F.2.1. Habitat ve Topluluklar 114 F.2.2. Türler ve Populasyonlar 114 F.3. Fauna 118 F.3.1. Habitat ve Topluluklar 118 F.3.2. Türler ve Populasyonlar 118 F Karasal Türler ve Populasyonlar 118 F Aquatik Türler ve Populasyonlar 120 F.3.3. Hayvan Ya ama Haklar 123 F Evcil Hayvanlar 123 F Sahipli Hayvanlar 123 F Sahipsiz Hayvanlar 124 F Nesli Tehlike Alt nda Olan ve Olmas Muhtemel Evcil ve Yaban Hayvanlar 125 F Hayvan Haklar hlalleri 125 F Valilikler, Belediyeler ve Gönüllü Kurulu larla birli i 125 F.4. Hassas Yöreler Kapsam nda Olup (*) Bölümündeki Bilgilerin stenece i Alanlar 127 F.4.1. Ülkemiz Mevzuat Uyar nca Korunmas Gerekli Alanlar 128 F Say l Milli Parklar Kanunu nun 2. Maddesinde Tan mlanan ve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyar nca Belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parklar, Tabiat An tlar ve Tabiat Koruma Alanlar 128 F Say l Kara Avc l Kanunu Uyar nca Çevre ve Orman Bakanl nca Belirlenen Yaban Hayat Koruma Sahalar ve Yaban Hayvan Yerle tirme Alanlar 129 F Say l Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kanunu nun 2.Maddesinin a - Tan mlar Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde Kültür Varl klar, Tabiat Varl klar, Sit ve Koruma Alan Olarak Tan mlanan ve Ayn Kanun ile 3386 Say l Kanunun (2863 Say l Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kanunu nun Baz Maddelerinin De i tirilmesi ve Bu Kanuna Baz Maddelerin Eklenmesi Hakk nda Kanun) lgili Maddeleri Uyar nca Tespiti ve Tescili Yap lan Alanlar

7 F Say l Su Ürünleri Kanunu Kapsam nda Olan Su Ürünleri stihsal ve Üreme Sahalar 129 F /9/1988 Tarihli ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanan Su Kirlili i Kontrol Yönetmeli i nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanan Yönetmelikle De i ik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tan mlanan Alanlar 129 F /11/1986 Tarihli ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanan Hava Kalitesinin Korunmas Yönetmeli i nin 49. Maddesinde Tan mlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri 129 F Say l Çevre Kanunu nun 9. Mad. Uyar nca Bakanlar Kurulu Taraf ndan Özel Çevre Koruma Bölgeleri Olarak Tespit ve lan Edilen Alanlar 129 F Say l Bo aziçi Kanunu na Göre Koruma Alt na Al nan Alanlar 129 F Say l Orman Kanunu Gere ince Orman Alan Say lan Yerler 129 F Say l K y Kanunu Gere ince Yap Yasa Getirilen Alanlar 129 F Say l Zeytincili in Islah ve Yabanilerinin A latt r lmas Hakk nda Kanunda Belirtilen Alanlar 129 F Say l Mera Kanununda Belirtilen Alanlar 129 F Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Sulak Alanlar n Korunmas Yönetmeli i nde Belirtilen Alanlar 129 F.4.2. Ülkemizin Taraf Oldu u Uluslararas Sözle meler Uyar nca Korunmas Gerekli Alanlar 129 F /2/1984 Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Avrupa n n Yaban Hayat ve Ya ama Ortamlar n Koruma Sözle mesi (BERN Sözle mesi) Uyar nca Koruma Alt na Al nm Alanlardan Önemli Deniz Kaplumba as Üreme Alanlar nda Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Ya ama ve Üreme Alanlar 129 F /6/1981 Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Akdeniz in Kirlenmeye Kar Korunmas Sözle mesi (Barcelona Sözle mesi) Uyar nca Korumaya Al nan Alanlar 129 F /10/1988 Tarihli ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlar n n Korunmas na Ait Protokol Gere i Ülkemizde Özel Koruma Alan Olarak Belirlenmi Alanlar 130 F /9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gere i Seçilmi Birle mi Milletler Çevre Program Taraf ndan Yay mlanm Olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 K y sal Tarihi Sit Listesinde Yer Alan Alanlar 130 F Cenova Deklerasyonu nun 17. Maddesinde Yer Alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin Ya ama ve Beslenme Ortam Olan K y sal Alanlar 130 F /2/1983 Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Dünya Kültür ve Tabiat Miras n n Korunmas Sözle mesi nin 1. ve 2. Maddeleri Gere ince Kültür ve Turizm Bakanl Taraf ndan Koruma Alt na Al nan Kültürel Miras ve Do al Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Do al Alanlar 130 F /05/1994 Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Özellikle Su Ku lar Ya ama Ortam Olarak Uluslararas Öneme Sahip Sulak Alanlar n Korunmas Sözle mesi (RAMSAR Sözle mesi) Uyar nca Koruma Alt na Al nm Alanlar 130 F.4.3. Korunmas Gereken Alanlar 130 F Onayl Çevre Düzeni Planlar nda, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tesbit Edilen ve Yap la ma Yasa Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanlar, Jeotermal Alanlar vb.) 130 F Tar m Alanlar : Tar msal Kalk nma Alanlar, Sulanan, Sulanmas Mümkün - 7 -

8 ve Arazi Kullanma Kabiliyet S n flar I, II, III ve IV Olan Alanlar, Ya a Ba l Tar mda Kullan lan I. ve II. S n f ile, Özel Mahsul Plantasyon Alanlar n n Tamam 130 F Sulak Alanlar: Do al veya Yapay, Devaml veya Geçici, Sular n Durgun veya Ak nt l, Tatl, Ac veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Ba ta Su Ku lar Olmak Üzere Canl lar n Ya ama Ortam Olarak Önem Ta yan Bütün Sular, Batakl k Sazl k ve Turbiyeler ile Bu Alanlar n K y Kenar Çizgisinden tibaren Kara Taraf na Do ru Ekolojik Aç dan Sulak Alan Kalan Yerler 130 F Göller, Akarsular, Yeralt suyu letme Sahalar 130 F Bilimsel Ara t rmalar çin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Dü mü Veya Dü ebilir Türler ve Ülkemiz çin Endemik Olan Türlerin Ya ama Ortam Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Olu umlar n Bulundu u Alanlar 130 F Mesire Yerleri; 6831 Say l Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halk n Rekrasyonel Kullan m n Düzenleyip, Kullan m n n Do al Yap n n Tahribine Neden Olmadan Yönlendirilmesini Sa lamak Üzere Ayr lan Alanlar 130 (*) Hassas Yöreler Kapsam na Giren F.4. Bölümündeki Alanlar çin stenen Bilgiler 1. Alan n Resmi Ad 2. Co rafi Konumu ve Koordinatlar (Rak m vb. bilgiler dahil) 3. Alan 3.1. Toplam Alan (km 2 ) 3.2. Kara Yüzeyi (km 2 ) 3.3. Su Yüzeyi (km 2 ) 3.4. K y Uzunlu u (m) 4. Alan n Aç klamal Tan t m 5. Yasal Konumu 6. Yerle imler ve Nüfuslar 7. Sosyo-ekonomik-Kültürel-Tarihsel Özellikler 8. Fiziksel Özellikler (Karasal-Denizsel) 8.1. klim Özellikleri 8.2. Jeomorfoloji (Topografya vb. morfolojik özellikler) 8.3. Jeoloji (Varsa sedimantoloji ile ilgili bilgiler de dahil) 8.4. Hidroloji-Hidrojeoloji (Yerüstü ve yeralt sular, varsa jeotermal kaynaklar da dahil) 8.5. Toprak Yap s 8.6. Flora ve Fauna (Karasal, denizsel ve iç sular kapsam nda, özellikleri, endemik ve tehdit alt ndaki) 9. Alan Kullan m ve Mevcut Durumu (Tar m-envanter ve mülkiyet bilgileri varsa dahil, turizm, rekreasyon, ula m ve altyap, vb.) 10. Mevcut Sorunlar (Hassas Bölgenin Do al Yap dan Uzakla t Alanlar, vb.) - 8 -

9 G. TUR ZM G.1. Yörenin Turistik De erleri 132 G.1.1. Yörenin Do al De erleri 132 G Konum 134 G Fiziksel Özellikler 135 G.1.2. Kültürel De erler 146 G Folklor 146 G El Sanatlar 146 G.2. Turizm Çe itleri 148 G.3. Turistik Altyap 150 G.4. Turist Say s 150 G.5. Turizm Ekonomisi 160 G.6. Turizm-Çevre li kisi 160 H. TARIM VE HAYVANCILIK H.1. Genel Tar msal Yap 160 H.2. Tar msal Üretim 161 H.2.1. Bitkisel Üretim 162 H Tarla Bitkileri 162 H Bu daygiller 163 H Baklagiller 163 H Yem Bitkileri 164 H Endüstriyel Bitkiler 164 H Bahçe Bitkileri 164 H Meyve Üretimi 164 H Sebze Üretimi 165 H Süs Bitkileri 166 H.2.2. Hayvansal Üretim 167 H Büyükba Hayvanc l k 167 H Küçükba Hayvanc l k 167 H Kümes Hayvanc l ( Kanatl Üretimi) 167 H Su Ürünleri 168 H Kürk Hayvanc l 168 H Ar c l k Ve pekböcekçili i 168 H.3. Organik Tar m 168 H.4. Tar msal letmeler 169 H.4.1. Kamu letmeleri 169 H.4.2. Özel letmeler 169 H.5. Tar msal Faaliyetler 169 H.5.1. Pestisit Kullan m 169 H.5.2. Gübre Kullan m 170 H.5.3. Toprak Kullan m

10 I. MADENC L K I.1. Maden Kanununa Tabi Olan Madenler ve Do al Malzemeler 171 I.1.1. Sanayi Madenleri 171 I.1.2. Metalik Madenler 171 I.1.3. Enerji Madenleri 171 I.1.4. Maden Kanuna Tabi Olan Do al Malzemeler 171 I.2. Madencilik Faaliyetlerinin Yap ld Yerlerin Özellikleri 171 I.3. Cevher Zenginle tirme 172 I.4. Madencilik Faaliyetlerinin Çevre Üzerine Etkileri 172 I.5. Madencilik Faaliyetleri Sonucunda Arazi Kazan m Amac yla Yap lan Rehabilitasyon Çal malar 172 J. ENERJ J.1. Birincil Enerji Kaynaklar 172 J.1.1. Ta kömürü 172 J.1.2. Linyit 172 J.1.3. Asfaltit 172 J.1.4. Bitümlü ist 173 J.1.5. Hampetrol 173 J.1.6. Do algaz 173 J.1.7. Nükleer Kaynaklar (Uranyum ve Toryum) 173 J.1.8. Orman 173 J.1.9. Hidrolik 173 J Jeotermal 173 J Güne 173 J Rüzgar 174 J Biyokütle 174 J.2. kincil Enerji Kaynalar 174 J.2.1. Termik Enerji 174 J.2.2. Hidrolik Enerji 174 J.2.3. Nükleer Enerji 174 J.2.4. Yenilenebilir Elektrik Enerjisi Üretimi 174 J.3. Enerji Tüketiminin Sektörlere Göre Da l m 174 J.4. Enerji Tasarrufu le lgili Yap lan Çal malar 176 K. SANAY VE TEKNOLOJ K.1. l Sanayinin Geli imi, Yer Seçimi Süreçleri ve Bunu Etkileyen Etkenler 176 K.2. Genel Anlamda Sanayinin Grupland r lmas 177 K.2.1.Yalova Ticaret ve Sanayi Odas na Kay tl Faaliyet Gösteren Firmalara Ait Genel Bilgiler 181 K.3. Sanayinin lçelere Göre Da l m 194 K.4. Sanayi Gruplar na Göre yeri Say lar ve stihdam Durumu 196 K.5. Sanayi Gruplar na Göre Üretim Teknolojisi ve Enerji Kullan m 201 K.6. Sanayiden Kaynaklanan Çevre Sorunlar ve Al nan Önlemler 203 K.6.1. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirlili i 203 K.6.2. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirlili i 203 K.6.3. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Toprak Kirlili i 204 K.6.4. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Gürültü Kirlili i 204 K.6.5. Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan At klar

11 K.7. Sanayi Tesislerinin Acil Durum Plan 209 L. ALTYAPI, ULA IM VE HABERLE ME L.1. Altyap 209 L.1.1. Temiz Su Sistemi 209 L.1.2. At k Su Sistemi, Kanalizasyon ve Ar tma Sistemi 209 L.1.3. Ye il Alanlar 210 L.1.4. Elektrik letim Hatlar 210 L.1.5. Do algaz Boru Hatlar 210 L.2. Ula m 211 L.2.1. Karayollar 211 L Karayollar Genel 211 L Ula m Planlamas 211 L Toplu Ta ma Sistemleri 211 L Kent çi Yollar 212 L Araç Say lar 212 L.2.2. Demiryollar 212 L.2.3. Deniz, Göl ve Nehir Ta mac l 212 L Limanlar 212 L Ta mac l k 213 L.2.4. Havayollar 214 L.3. Haberle me 215 L.4. lin Plan Durumu 216 L.5. ldeki Baz stasyonlar 216 M. YERLE M ALANLARI VE NÜFUS M.1. Kentsel ve K rsal Planlama 220 M.1.1. Kentsel Alanlar 221 M Do al Özelliklerin Kent Formuna Etkileri 221 M Kentsel Büyüme Deseni 221 M Planl Kentsel Geli me Alanlar 222 M Kentsel Alanlarda Yo unluk 236 M Kentsel Yenileme Alanlar 236 M Endüstri Alanlar Yer Seçimi 239 M Tarihi, Kültürel, Arkeolojik ve Turistik Özellikli Alanlar 239 M.1.2. K rsal Alanlar 239 M K rsal Yerle me Deseni 239 M Arazi Mülkiyeti 240 M.2. Altyap 240 M.3. Binalar ve Yap Çe itleri 240 M.3.1. Kamu Binalar 240 M.3.2. Okullar 240 M.3.3. Hastaneler ve Sa l k Tesisleri 245 M.3.4. Sosyal ve Kültürel Tesisler 245 M.3.5. Endüstriyel Yap lar 245 M.3.6. Göçer ve Hareketli Bar naklar 245 M.3.7. Otel-Motel ve Turizm Amaçl Di er Yap lar 245 M.3.8. Bürolar ve Dükkanlar 245 M.3.9. K rsal Alanda Yap la ma

12 M.3.10.Yerel Mimari Özellikler 245 M.3.11.Bina Yap m nda Kullan lan Yerel Materyaller 245 M.4. Sosyo-Ekonomik Yap 245 M.4.1. Alanlar ve sizlik 245 M.4.2. Göçler 245 M.4.3. Göçebe çiler (Mevsimlik) 245 M.4.4. Kent Topra n n Mülkiyet Da l m 245 M.4.5. Konut Yap m Süreçleri 245 M.4.6. Gecekondu Islah ve Önleme Bölgeleri 245 M.5. Yerle im Yerlerinin Çevresel Etkileri 245 M.5.1. Görüntü Kirlili i 246 M.5.2. Binalarda Ses zolasyonu 246 M.5.3. Havaalanlar ve Çevresinde Olu turulan Gürültü Zonlar 246 M.5.4. Ticari ve Endüstriyel Gürültü 246 M.5.5. Kentsel At klar 246 M.5.6. Binalarda Is Yal t m 246 M.6. Nüfus 246 M.6.1. Nüfusun Y llara Göre De i imi 246 M.6.2. Nüfusun Ya, Cinsiyet ve E itim Gruplar na Göre Da l m 249 M.6.3. l ve lçelerin Nüfus Yo unluklar 250 M.6.4. Nüfus De i im Oran 251 N. ATIKLAR N.1. Evsel Kat At klar 252 N.2. Tehlikeli At klar 254 N.3. Özel At klar 255 N.3.1. T bbi At klar 255 N.3.2. At k Ya lar 257 N.3.3. Bitkisel ve Hayvansal At k Ya lar 257 N.3.4. Pil ve Aküler 257 N.3.5. Cips ve Di er Yakma F r nlar ndan Kaynaklanan Küller 257 N.3.6. Tarama Çamurlar 257 N.3.7. Elektrik ve Elektronik At klar 257 N.3.8. Kullan m Ömrü Bitmi Araçlar 258 N.4. Di er At klar 258 N.4.1. Ambalaj At klar 258 N.4.2. Hayvan Kadavralar 261 N.4.3. Mezbaha At klar 261 N.5. At k Yönetimi 261 N.6. Kat At klar n Miktar ve Kompozisyonu 261 N.7. Kat At klar n Biriktirilmesi, Toplanmas, Ta nmas ve Aktarma Merkezleri 263 N.8. At klar n Bertaraf Yöntemleri 263 N.8.1. Kat At klar n Depolanmas 263 N.8.2. At klar n Yak lmas 264 N.8.3. Kompost 264 N.9. At klar n Geri Kazan m ve De erlendirmesi 264 N.10. At klar n Çevre Üzerindeki Etkileri

13 O. GÜRÜLTÜ VE T TRE M O.1. Gürültü 265 O.1.1. Gürültü Kaynaklar 265 O Trafik Gürültüsü 265 O Endüstri Gürültüsü 265 O n aat Gürültüsü 266 O Yerle im Alanlar nda Olu an Gürültüler 266 O Havaalanlar Yak n nda Olu an Gürültü 267 O.1.2. Gürültü ile Mücadele 267 O.1.3. Gürültünün Çevreye Olan Etkileri 267 O Gürültünün Fiziksel Çevreye Olan Etkileri 267 O Gürültünün Sosyal Çevreye Olan Etkileri 267 O.1.4. Gürültünün nsanlar Üzerine Olan Etkileri 267 O Fiziksel Etkileri 267 O Fizyolojik Etkileri 268 O Psikolojik Etkileri 268 O Performans Üzerine Etkileri 268 O.2. Titre im 268 P. AFETLER P.1. Do al Afetler 268 P.1.1. Depremler 268 P Durum Saptamas P Hasar n Büyüklü ü Ve Nedenleri P Deprem An Yatay Ve Dü ey Yer De i tirmeler P Can Kay plar Yap Hasarlar Ve Kentin Gelece i P Y k k A r Ve Orta Hasarl Konutlar n Mülkiyet Da l m P.1.2. Heyelan ve Ç lar 274 P Heyelan Bölgeleri P Toprak Kaymas P.1.3. Seller 276 P.1.4. Orman, Otlak ve Sazl k Yang nlar 277 P.1.5. Ormanlar Üzerinde Biyotik veya Abiyotik Faktörlerin Etkileri 277 P.1.6. F rt nalar 278 P.2. Di er Afetler 278 P.2.1. Radyoaktif Maddeler 278 P.2.2. Denize Dökülen Petrol ve Di er Tehlikeli At klar 278 P.2.3. Tehlikeli Maddeler 278 P.3. Afetlerin Etkileri ve Yard m Tedbirleri 278 P.3.1. Afet Acil Birimleri 279 P.3.2. Yang n Kontrol ve Önleme Tedbirleri 279 P.3.3. lkyard m Servisleri 280 P.3.4. Afetzedeler ve Mültecilerin Yeniden skan 280 P.3.5. Tehlikeli Maddelerin Yurtiçi ve S n rlararas Ta n m çin Al nan Tedbirler 281 P.3.6. Afetler ve Büyük Endüstriyel Kazalar

14 R. SA LIK VE ÇEVRE R.1. Temel Sa l k Hizmetleri 282 R.1.1. Sa l k Kurumlar n n Da l m 282 R.1.2. Bula c Hastal klar 283 R çme, Kullanma ve Sulama Sular 283 R Denizler 283 R Zoonoz Hastal klar 284 R.1.3. G da Hijyeni 284 R.1.4. A lama Çal malar 285 R.1.5. Bebek Ölümleri 285 R.1.6. Ölümlerin Hastal k, Ya ve Cins Gruplar na Göre Da l m 285 R.1.7. Aile Planlamas Çal malar 285 R.2. Çevre Kirlili i ve Zararlar ndan Olu an Sa l k Riskleri 286 R.2.1. Kentsel Hava Kirlili inin nsan Sa l Üzerine Etkileri 286 R.2.2. Su Kirlili inin nsan Sa l Üzerine Etkileri 286 R.2.3. At klar n nsan Sa l Üzerine Etkileri 286 R.2.4. Gürültünün nsan Sa l Üzerine Etkileri 286 R.2.5. Pestisitlerin nsan Sa l Üzerine Etkileri 286 R.2.6. yonize Radyasyondan Korunma 286 R.2.7. Baz stasyonlar ndan Yay lan Radyasyonun nsan Sa l Üzerine Etkileri 286 S. ÇEVRE E T M S.1. Kamu Kurulu lar n n Çevre E itimi ile lgili Faaliyetleri 286 S.2. Çevre le lgili Gönüllü Kurulu lar ve Faaliyetleri 289 S.2.1. Çevre Vak flar 289 S.2.2. Çevre Dernekleri 289 S.2.3. Çevreyle lgili Federasyonlar 289 T. ÇEVRE YÖNET M VE PLANLAMA T.1. Çevre Kirlili inin ve Çevresel Tahribat n Önlenmesi 290 T.2. Do al Kaynaklar n Ekolojik Dengeler Esas Al narak Verimli Kullan m, Korunmas ve Geli tirilmesi 290 T.3. Ekonomik ve Sosyal Faaliyetlerin Çevrenin Ta ma Kapasitesini A mayacak Biçimde Planlanmas 290 T.4. Çevrenin nsan- Psikososyal htiyaçlar yla Uyumunun Sa lanmas T.5. Çevre Duyarl Arazi Kullan m Planlamas 290 T.6. Çevresel Etki De erlendirmesi 290 TABLO L STES SAYFA A Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi Nüfus Say m A Çiftlikköy lçesi Hayvan Da l m 37 B Y llara Göre Güne lenme Süresi 59 B Yer Alt Suyu Potansiyeli 59 B Yer Üstü Suyu Potansiyeli 59 B Gökçe Baraj

15 C y l Ayl k Maksimumum ve Ortalama Rüzgar H z 65 C Ayl k Ortalama Bas nç (hpa) 65 C Ayl k Ortalama Nisbi Nem (%) 65 C y l Ayl k Ortalama s cakl k 68 C y l Ayl k Toplam Ya 68 C Yalova line Ait 2011 Y l Meteorolojik Parametreler 69 C Yalova linde Kullan lan Toplam Yak t Miktar 70 C Emisyon znine Tabi Tesisler 72 C Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar 74 C.2.1. Merkez lçe 2011 Y l stasyon raporu 74 C.3.1. ehir Havas ndaki Hedef Kirleticiler 82 C.3.2. Ölçüm Sonuçlar 84 D Sellimand ra Dere Gökçe Baraj Ç k 91 D Safran Dere 91 D Yalak Dere-Ayazma 92 D Ölçüm Yerleri 94 D Parametrelerin De erlendirilmesi 95 D Yalova Merkez lçe Deniz Suyu Numune Sonuçlar 104 D Çiftlikköy lçesi Deniz Suyu Numune Sonuçlar 105 D Ç narc k lçesi Deniz Suyu Numune Sonuçlar 106 D Armutlu lçesi Deniz Suyu Numune Sonuçlar 107 E Arazi Kullan m Miktar 109 E Sulama Alanlar n n Sulama Biçimleri 110 F Ormanlar n A aç Cinslerine göre da l m 111 F Y llar itibariyle Devlet Ormanlar ndan Üretilen Orman Ürünleri Miktar 112 F Y l tibariyle Devlet Ormanlar ndan Üretilen Tali Orman Ürünleri Miktar 112 F Yalova linde Mera Alanlar 114 F.2.1. Bölge Floras 115 F Kemirgenler 118 F Y rt c Hayvanlar 118 F Kertenkeleler 119 F Y lanlar 119 F Kaplumba alar 119 F Kurba alar 119 F Semenderler 119 F Ku lar 119 F Bal klar 122 F l Müdürlü ümüz dahilindeki mesire yerleri 131 G Do al De erler ve Konumlar 134 G Yerel Etkinlikler, Belirli Gün ve Haftalar 145 G.2.1. Turizm Sektörüne Genel Bak 148 G.2.2. limizde Bulunan Konaklama Merkezleri ve Potansiyeli 151 G.3.1. limizde Bulunan letme Belgeli Konaklama Tesisleri 154 G Y l Turist Say s 155 G limizde faaliyet gösteren seyahat acenteleri 156 G Restaurant ve e lence yerleri 159 H.1.1. Yalova li Genel Arazi Da l m 160 H.2.1. Tar msal Üretim 161 H Tarla Bitkileri Üretim Alan, Üretim Miktar ve Ürünün De erlendirilmesi 162 H Bu daygiller 163 H Baklagiller

16 H Yem Bitkileri 164 H Endüstriyel Bitkiler 164 H Meyve Üretimi 164 H Sebze Üretimi 165 H Süs Bitkileri 166 H limizde Hayvan Varl ve Hayvansal Üretim 167 H Su Ürünleri 168 H.4.1. lde Tar ma Dayal Sanayi letmeleri Say lar 169 H Y llar nda l S n rlar nda Kullan lmakta Olan Zirai Mücadele laçlar n n Y ll k Tüketimi 169 H Yalova li S n rlar çerisinde Y llar ndaki Kimyevi Gübre Tüketim Miktar 170 H Tar msal Alanlar n S n fsal Da l m 171 J Y l tibariyle Abone Say lar ve Sektörel Bazda Elektrik Tüketimleri 174 K.2.1 Kay t Yapt ran Üyeler statisti i (Meslek Grubuna Göre) 180 K.2.2. Kay t Yapt ran Üyeler statisti i (Firma Tipine Göre) 180 K.2.3. Yalova li Kay tl Firmalar n Sektörlerine Göre Da l m 180 K Son Y l tibariyle Sanayi Sicil Belgesi Alan Önemli Firmalar n Özet Bilgileri Tablosu 181 K.3.1. Sanayi Tesisleri, Yeri, Kurulu y l, Sermaye, Üretim Kapasitesi, stihdam 194 K.4.1. stihdam Durumu 196 K.4.2. Yalova linde Faaliyet Gösteren Yerlerinin Konular na Göre Da l m 196 K.4.3. Yalova li malat Sanayi Firma Adedi ve stihdam Say s 199 K.4.4. Ta köprü Küçük Sanayi Sitesi Özet Bilgiler 199 K.4.5. Ta köprü Küçük Sanayi Sitesi 200 K.4.6. Kirazl Küçük Sanayi Sitesi Özet Bilgiler 201 K.4.7. Kirazl Küçük Sanayi Sitesi Kolu, yeri Alan, Adet, Toplam Alan 201 K.5.1. Yararlan lan Elektrik Enerjisi Kaynaklar Ve Üreten Kurulu lar 201 K.5.2. Sanraller Ve Yararlan lan Elektrik Kayna n n Ad 202 K Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirlili i 203 K limizde Tehlikeli At k Üreten Tesisler 204 L Armagaz Arsan Marmara Do algaz Da t m A..'nin faaliyet Bilgileri 210 L Yalova Yol A (km) 211 L Yalova ili s n rlar içinde geçen devlet yollar n n toplam 211 L : Y ll k Hareket Halindeki Ta t Say s 211 L Araç Say lar 212 L Yalova linde Bulunan Limanlar 213 L Devlet ve l Yollar Üzerindeki Seyir ve Ta malar (Trafik Yükü) 213 L Devlet Yollar Y ll k Ortalama Günlük Trafik Bilgileri 214 L Devlet yollar Y ll k Ortalama Günlük Trafik De erleri 214 L Yollar n y ll k ta mac l kta (insan ve yük) kullan lmas 214 L.3.1. Haberle me 215 L.3.2. Telefon ebekeleri 215 L.5.1. Baz stasyonlar Listesi 217 M Yalova li 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Plan Mekansal Kullan m De erleri 223 M Nüfus Say m Sonuçlar 237 M Konut Alan Büyüklük, Nüfus Ve Yo unlu u 239 M Hazineye Ait Ta nmazlar 240 M Anaokulu Bilgilileri 240 M lkö retim Bilgileri 241 M Lise ve Dengi Okullar 243 M limizde Mevcut Bulunan Yat l ve Pansiyonlu Okullar n Durumu 244 M Özel Yurtlar

17 M Y l Genel Nüfus Say m Sonuçlar 246 M lçelere Göre ehir-köy Nüfusu Ve Nüfus Yo unlu u 249 M lçelere Göre ehir Ve Köy Nüfusu, Y ll k Nüfus Art 250 M lçelere Göre ehir Ve Köy Nüfusu, Yüzölçümü Ve Nüfus Yo unlu u 251 M Nüfusun De i im Oran 251 N.1.1. Yalova Belediyesi Mesken Ticarethane ve Resmi kurum say lar 252 N.1.2. Yalova Belediyesi Kat At k Analizi 252 N.2.1. Tehlikeli At k Ta yan Firmalar çin Lisans Belgesi Alanlar 254 N.2.2. Tehlikeli At k Ta yan Araçlar çin Lisans Belgesi Alanlar 254 N.3.1 T bbi At k Miktarlar 255 N Yalova Geri Dönü üm Çal mas 258 N Y l Toplanan Ambalaj At Miktar 259 N Y l Toplanan Ambalaj At k Miktar Oranlar 259 N.6.1. Yalova Belediyesi 2011 K Dönemi Kat At k Karakterizasyonu 261 N.6.2. Yalova li Y llar Aras Toplanabilecek At k Miktarlar 262 O Gürültü Ölçüm Ortalamalar 266 P Hasar Tespit Durumu 272 P Bahçelievler Mahallesindeki 609 Adet Binan n Hasar Da l m 272 P Yalova Hac mehmet Ovas ndaki186 Adet Binan n Hasar Da l m 272 P Bolu, Kocaeli,Sakarya Ve Yalova llerinde Konutun Hasar Durumuna Göre Hane Halk Mülkiyet Durumu 274 P Yalova Bölgesinde Bulunan Geçici Prefabrikler 274 P Heyelan Bölgeleri 274 P Toprak Kaymas 276 P.1.4. Son On Y ll k Orman Yang nlar 277 P.1.5. Son On Y ll k Ormanlarda Çevre faktörleri Etkileri 277 P Yalova li Afetler Acil Yard m Plan nda yer alan Çad rkent Alanlar 280 P Yalova li Afetler Acil Yard m Plan nda yer alan Geçici skân Olarak Kullan labilecek Tesisler 280 R Sa l k Kurumlar n n Da l m 282 R Yatakl Tedavi Kurumlar nda Yatan Hasta ve Yap lan Ameliyatlar 282 R Bula c Hastal klar 283 R çme Ve Kullanma Suyu Numune Sonuçlar 283 R Deniz Suyu Numune Sonuçlar 283 R G da Hijyeni 284 R A lama Çal malar 285 R Bebek Ölüm H zlar 285 R Ölümlerin Ya Ve Cins Gruplar na Göre Da l m 285 R Y l Yap lan Aile Planlamas Çal malar 285 T.6.1. ÇED Olumlu Karar Verilen Faaliyetler Listesi 294 T.6.2. ÇED Ön Ara t rma Raporuna Tabii Faaliyetler 296 T Y l nda Sonuçlanan Çed Müracaatlar ( Ek-II Liste) 301 T Y l nda Sonuçlanan Çed Müracaatlar ( Ek-I Liste) 301 T Y l nda Sonuçlanan Çed Müracaatlar ( Ek-II Liste) Olumsuzlar 302 T.6.6. ÇED Olumlu Belgesi Alacak Faaliyetler Devam Edenler 303 EK L L STES A.1.1. Yalova Tonami Park 19 A Yalova Cevdet Ayd n Park 27 A Yalova 17. A ustos Park 28 A Yalova Samanl Deresi 28 A Yalova Termal

18 A Yalova-Bar Manço Anfi Tiyatro Park 29 A Yalova Deprem An t 30 A Ç narc k lçesi 31 A Alt nova lçesi 33 A Çiftlikköy Sahili 35 A Armutlu Sahil 38 A Termal kapl calar 40 A.5.1. Yalova Bölgesinin Genelle tirilmi Stratigrafik Kolon Kesiti 49 C : Normalle tirilmi Ya ndeks De erlerinin Farkl Zaman Dilimlerinde De i imi Gösteren Grafik (1 Ayl k ve 3 Ayl k) 67 C : Normalle tirilmi Ya ndeks De erlerinin Farkl Zaman Dilimlerinde De i imi Gösteren Grafik (12 Ayl k ve 24 Ayl k) 68 C Yalova li Merkez lçe Mahalleler Baz nda Evsel Is nmada Kullan lan Yak tlardan Kaynaklanan Emisyon Miktarlar 71 C.3.1. Yalova UOB Ölçümleri 83 C.3.2. Yalova UOB Ölçümleri 83 C.3.3. Ölçüm sonuçlar 85 C.3.4. Ozon Ölçümler 85 C.3.5. Yerle im ve Sanayiden Kaynaklanan SO 2 Emisyonlar n n 24 Saat Ortalama Konsantrasyon Maksimum Da l m 86 C S n rötesi Ta n m 86 D Yalova Civar n n Jeolojisi 89 D Hidrojeoloji Haritas 90 D Yalova Samanl Deresi 98 D Yalova Safran Deresi 99 D Yalova Balaban Deresi 100 D Çal ma Alan 101 D Yalova Gökçedere Baraj Gölü 102 D Yalova K y eridi 102 G Yalova li Termal Turizm Merkezi S n r Geni letilmesi 134 G Yalova Armutlu Termal Turizm Merkezi 134 L.5.1. lin elektromanyetik Kirlilik Haritas 217 M lin ehir-köy Nüfusu ve Nüfus Yo unlu u 249 M Yalova li Genel Nüfusu ve Alt Gruplara Göre Da l m 250 N.1.2. Yalova Belediyesi Kat At k Analiz De erleri 253 HAR TA L STES A.2.1. limiz lçe S n rlar 30 A Do u Marmara Bölgesinin Aktif Faylar 57 A Yalova Bölgesi Jeoloji Haritas 58 A Toprak Tipleri 58 D Yalova li 103 K.2.1 ldeki Sanayi Alan 178 K.2.2 ldeki Sanayi Alan

19 A. CO RAF KAPSAM A.1.G R Yalova, Anadolu nun kuzeybat s nda yer alan ve kuzeyi Karadeniz, bat s Marmara Denizi, güneyi Sakarya nehri, do usu Kocaeli (Karamürsel lçesi) taraf ndan s n rlanan Bitinya k tas nda yer almaktad r. Yüzölçümü 839 km 2 olan Yalova li in yerel yap s palezoik ve mezozoik ya l tortul tabaklardan olu maktad r. Hafif metamorfizme olmu, genellikle geçirimsiz olan bu yap bazen sert, bazen çatlakl kalkerleri kapsamaktad r. K y lar alüvyal ve genç alüvyal, yamaçlar kireçl rendzina, orman ve makilikler kireçsiz kahve renkli orman topraklar ile kapl d r. Yalova ve Do u boylamlar, ve Kuzey enlemleri aras nda yer almakta olup, ehir merkezinin denizden yüksekli i 2 metre, l s n rlar içindeki en yüksek nokta 921 metredir.839 km 2 lik alan ile ülke yüzölçümünün % 0.11 lik bölümünü kaplamaktad r. Bölgede M.Ö y llar nda bat dan gelen bir kavim olan FR GLER görülür.m.ö. 700 y l na do ru meydana gelen K MM RYALILAR n ak m ndan sonra B THYNLER in bölgeye kendi adlar n verdikleri ve tümüyle egemen olduklar görülür. Bizans devrinde stanbul un Konstantinos taraf ndan ba kent yap lmas ve o güne kadar zmit üzerinden geçen yolun Yalova yak n ndan geçmesi yörenin önem kazanmas na neden olmu tur. Bu dönemde stanbul dan yola ç kanlar karadan Gebze ye gelmekte, oradan kay klarla Dil skelesi (A GL ALO ) den kar taraftaki Dil Burnu na (Hersek) ç karlard. Bugünkü Hersek üzerinden K rkgeçit (Yalakdere) deresinin vadisini izleyerek znik e gidilirdi ya da stanbul dan deniz yolu ile do rudan do ruya körfezin güney k y s ndaki PRA NETOS, HELENOPOL S VEYA PYLA iskelelerine ç k larak buradan znik e gidilirdi. Konstantinos devrinde kullan lma a ba lanan yolu sa lamla t rmak için, mparator Justinianos, Kad köy-gebze aras ndaki yolu kullan ma kapatm, stanbul dan gemiyle Dil skelesine, oradan da kay klarla Hersek veya civar ndaki iskelelere ç k lmas n emretmi tir..2. Justinos zaman nda Kapl calar n imar sürdürülmü tür. Şekil A.1. 1 : Yalova Tonami Parkı Osmanl döneminde, Osmanl lar taraf ndan yap lan ak nlar znik ve Pythia aras ndaki yöreyi kaplamakta ve denize kadar yay lmaktayd.1325 y l nda Yalova tamamen Türklerin

20 eline geçmi, Gazi Karamürsel e korumak üzere t mar olarak verilmi tir. 15. ve 16. Yüzy l tarihçileri bu yöre için YALAKOVA veya YALAKABAD ad n kullanm lard r. 17. Yüzy lda da Evliya Çelebi de Yalova kasabas n n ad n, oray fetheden Kara Yalvaço lu ndan ald n söyler. Cumhuriyet döneminde, 1921 oca nda T.B.M.M. Hükümeti Yalova ya kaymakam olarak Demir Bey i gönderdi.1921 y l n n mart ve nisan aylar nda Rum çetelerinin yak p, y kmalar ba lam t r.19 Temmuz 1921 de Yalova ve köyleri dü man i galinden kurtar ld da da Atatürk ün iste i ile Yalova stanbul a ba l bir kaza durumuna geldi. Daha sonra y l nda l olmu tur. Bugün 6 lçe, 9 Belde ve 44 Köye sahip bir ildir. A.1.1 YALOVA TAR H A YALOVA ADININ OLU UMU Yalova yöresi, Türkler den önce Roma - Do u Roma (Bizans ) ya, daha önce de Bitinya ya ba l yd. Bitinya yla ilgili Bizans ar ivlerinin hemen hemen tamam n n kaybolmu olmas, bu bölgenin Osmanl fethi öncesindeki durumunun bilinmesini zorla t rmaktad r. Ancak, Bizans kaynaklar n n suskunlu u, arkeolojik ara t rmalar ve baz 15. yüzy l Osmanl kaynaklar yla bir noktaya kadar giderilebilmektedir. Bitinya ve önceki dönemde, Yalova yöresiyle ilgili olarak; Prainetos Prenektos (Karamürsel ), Drepane Drepanum (Hersek civar nda köy), Pylai (Çiftlikköy civar nda, olas l kla Sahil Mahallesi civar nda yerle im yeri), Pythia Therma (Termal Kapl calar ), Soteropolis (Koru Köy civar nda bir yerle im yeri, vb isimler göze çarpar. Baz kaynaklarda, 1236 y llar ndaki bir evrakta, Yalova yöresinin genel ad n n Pylopythia oldu u yaz l d r. Gerek Pylai ( Çiftlikköy ), gerek Pythia (Termal) bu bölgede olduklar na göre, büyük bir olas l kla bu iki isim birle tirilerek bölgeye ad olarak verilmi tir. Daha sonra, baz kaynaklarda, Yalova yöresiyle ilgili olarak Xenodochion ismine de rastlan r. 13. yüzy lda, günümüzdeki Karamürsel ve Yalova aras ndaki düz k y ovas, Halizones Topraklar ya da Yalak Ovas olarak adland r l yordu. Antik dönemde Arganthonios olarak tan nan Samanl Da lar n n ad da Sifones Da lar yd. Türklerin eline geçtikten sonra, yöre hakk nda çe itli isimlerin kullan ld dikkati çeker. Örne in Katip Çelebi, Yalakabad ad ndan söz etmekte ve kapl can n bulundu u yere, Yal ova denildi ini i aret etmektedir. Ahmet Refik Alt nay n haz rlad, Hicri Onikinci As rda stanbul Hayat isimli kitaptaki Divan- Hümayun belgelerinde, Yalakabad hakk nda çe itli bilgiler vard r. Yaln z bir yerde Yalakabad yerine Yalive kelimesi geçer. Dr. J. Siotis in 1906 y l nda haz rlad Les Thermes de Pythia isimli kitapta ise YALOVA ad yer al r. Türkçe ve Rumca, Yali / Yal bugün, k y sahil anlam na gelmektedir. Bu kelimenin sonuna Ova eklenmesiyle meydana gelen Yaliova / Yal ova, sahildeki ova anlam nda kullan lm ; Yal ova daki harfi, kullan m kolayl ndan dü mü ve YALOVA olarak halk diline yerle mi olabilir. Atatürk ün davran da, bu iddiay do rular görünümdedir. Atatürk, Türk Tarihi ile ilgili olarak Yalova da yapt bir çal man n alt n imzalarken, 16 / tarihini yazm ve alt na :

21 ( YAL OVA / YALOVA ) diye not dü mü tür. A LK ÇA LARDA YALOVA Tunç ça, Anadolu da Ö y llar nda ba lar. Tunç ça n n en önemli özelli i, Anadolu nun bu dönemde Hatti ülkesi olu udur. Ö y llar aras nda din, töre, mitoloji ve sanat bak m ndan büyük bir varl k sergileyen Hattiler in etkileri Anadolu da y la yak n bir süre ya ad. Hattiler ve daha sonra tarih sahnesine ç kan Hititler ( Ö ) zaman nda, onlarla hemcins Anadolu kavimleri de ya yordu. Bunlar (NTH) ve (SS) li co rafya adlar kullan yorlard. Samanl Da lar n n antik dönemlerdeki ad n n ARGANTHON OS olmas, bize tunç ça öncesinde bu bölgede Anadolu kavimlerinin oturdu unu göstermektedir. Ö.1200 lerde Balkanlar dan gelen büyük bir göç dalgas ya and. Bu ak nlar, yerle ik ya am darmada n ederek, Hititler örne inde oldu u gibi, kimi güçlü devletleri y kt. Kültürün bilinen özelliklerinin de de i imine yol açt. lliryal lar n Balkanlar n güneybat s na girmesi, ba ta Firigler olmak üzere, buradaki Traklar Bo azlar üzerinden Anadolu ya itti.frigler le Balkanlar dan gelenler, ortal yak p y karak Anadolu ya girdiler. Hitit devleti y k ld. Anadolu nun kültürel ya am da alt üst oldu. Frig topluluklar,yerli halk n bir bölümünü sürdüler, geride kalanlarla kar arak yerle ik ya ama geçtiler. Ö.7 nci yüzy lda önce Marmara Denizi güney k y lar na Bebrikler yerle ti. Bölgeye Bebrikya dendi. Baz kaynaklara göre Frigler in soyundan oldu u ileri sürülen Bebrikler î Misler,Misler i Bitinler izledi.bitinler in bir kolu olan Tinler,daha çok k y larda oturuyordu. Heredot Tarihi ne göre Güney Marmara bölgesiyle, Lidya ya kadar olan Ege kesiminin ad Mysia (misya), Marmara bölgesinin do u k sm n n da ad Bithinya (Bitinya) idi. Bugünkü Yalova ili topraklar Bitinya bölgesinde bulunuyordu. Günümüzde Gac k Köyü nde bulunan bir stelde Pratomysitai Halk Meclisi nden bahsedilmektedir. Pratomysitai sözcü ünün anlam lk Myssia l d r. Olas l kla Yalova çevresinde ilk yerle imi kuran kahraman n Mysia olu undan kaynaklanmaktad r. Çe itli hakimiyet mücadelesine sahne olan Bitinya da, çe itli kültürlerden etkilenen Bitinler de son ba ms z kral, 3.Nikomedes idi.çocu u olmayan Nikomedes in ülkesini Roma mparatorlu u na ba layarak ölmesinden sonra Bitinya Do u Roma egemenli ine geçti. Yalova, Bitinler döneminde önemli bir yerle im yeri de ildi. Bu sebeple Yalova merkezi ve köylerinde Bitinler e ait önemli bulgu henüz elde edilmemi tir. A ROMA DÖNEM NDE YALOVA Bitinya Krall n n Ö.1 nci yüzy lda veraset yoluyla Romal lar a geçi inden sonra, Bat Anadolu nun kimi bölümleriyle birlikte, günümüzdeki Yalova n n topraklar n n da bulundu u Bitinya yöresinde, Roma egemenli i ba lad. Ancak, Roma egemenli inin ilk dönemlerinde Bursa ve kapl calar daha çok tan n yor,yalova-termal kapl calar, çevre yerle im yerleri halk taraf ndan biliniyordu. Yalova çevresi ve Yalova Kapl calar n n ad, Roma mparatoru Constantinus I ( ) un tahta geçi iyle birlikte tan n r ve an l r oldu. Constantinus I in ilk icraatlar ndan biri, S.330 da, stanbul Bo az n n Avrupa yakas nda, eski bir yerle im yeri olan Byzantion (Bizans) da, Constantinopolis (Konstantin in ehri) ad yla yeni bir kent kurmak olmu tu.. Constantinus I in tahta geçti i y llarda, Byzantion dan Anadolu içlerine giden yol Khalkedon

22 (Kad köy) den ba l yor, zmit Körfezi nin kuzey sahilini takip ederek Nicomedia ( zmit) ya geliyor buradan güneye k vr larak Nicaea ( znik) a ula yordu. Yeni ba kentle birlikte, Anadolu içlerine giden yolda da de i iklik oldu.constantinopolis ( stanbul) dan Nikaea ( znik) e gidecek yolcular, Nicomedia ( zmit) üzerinden dola mak yerine,kara yoluyla Aigialoi (Dil iskelesi) ne gelmeye ve buradan kay klarla kar taraftaki Helenopolis (Hersek) e geçmeye ba lad lar.yolcular buradan da kara yoluyla K rkgeçit Deresi (Dragon Vadisi veya Yalakdere) yoluyla Nikaea ( znik) e gittiler. Yeni yol düzenlemesiyle birlikte zmit Körfezi güney sahillerinde yeni bir tak m geçit yerle meleri meydana gelmeye ve mevcut olanlar da geli meye ba lad. Bunlardan biri (Pronektos veya Pronetios da denilen) Prainetos tu.günümüzde Karamürsel de oldu u bilinen Prainetos 'un d nda, 4 ncü yüzy lda varl bilinen yerlerden biri de Pylai (Çiftlikköy-Sahil mahallesi civar ) idi. Constantinus I zaman nda,helenopolis (Hersek) in farkl bir durumu vard.burada daha önceleri Drepanon (Drepane-Drepana da denilen) küçük bir köy bulunuyordu.buraya zmit te din u runa ölen Lukianos ad nda birinin gömülmesi, Constantinus un da hem bu azizi takdis, hem de annesi Helena n n ad n ya atmak amac yla bu köyü Helenopolis olarak adland rmas ve ehir unvan vermesi, kentin geli mesine sebep oldu. Constantinus I in üzerinde önemle durdu u yerlerden biri de Termal di. mparatorun mide ve cilt rahats zl, annesi Helena n n cilt ve romatizma hastal vard.her ikisi de s k s k Kapl ca ya geliyorlard mparator ve annesi, Kapl ca ya geldiklerine göre, bu s rada kaynak civar nda bina ve tesis olmas gerekir. Tarihçi Prokopios un sözünü etti i Arhangelos Kilisesi ile Hastalar n istirahat na tahsis edilmi olan bina''n n bu imparator taraf ndan yapt r lm olmas pek muhtemeldir. Bölgeye yeni göçler olmas,sahilde yeni yerle im yerlerinin olu mas, Helenopolis in giderek ünlenmesi,yalova Kapl calar n n ba kent Constantinopolis ( stanbul) e Bursa kapl calar ndan yak n olmas, mparator Constantinus I ve annesi Helena n n s k s k kapl caya gelmeleri Bizans halk n n buraya ra betini art rd ve Yalova yöresi ve kapl calar n daha çok tan nmas na vesile oldu. Ancak S. 358, 362 ve 368 deki depremler,marmara Denizi güney k y lar na büyük zarar verdi.yalova yöresi de bu tahribattan pay na dü eni alm olmal d r. Roma imparatorlu u, S 395 te ikiye bölününce,bitinya topraklar Do u Roma (Bizans) mparatorlu u nun egemenli inde kald. Constantinus I den sonra tahta ç kan imparatorlardan ustinianos I ( ), kara yolunda yeni bir düzenleme yapt.khalkedon (Kad köy) ile Dakibyza (Gebze) aras ndaki kara yolunu tahrip etti.ba kentten Anadolu içlerine gidecek yolcular n, deniz yolunu kullanarak Helenopolis (Hersek) ve civar ndaki iskelelere ç kmas n zorunlu k ld. üphesiz bu durum; Marmara Denizi güney k y lar ndaki yerle im yerlerinin ve Anadolu içlerine uzanan yol a zlar n n önemini art rd. mparator ustinianos I de, Constantinus I gibi, stratejik konumundan dolay Helenopolis e önem verdi.kemerler vas tas yla ehre su getirdi. ehrin ortas na bir hamam yapt r rken, eskisini tamir ettirdi.bir çok kilise,bir saray,sütunlu galeriler, oteller ve bir tak m resmi binalar yapt rd. Ne var ki, Helenopolis, bu kadar özene ra men bir türlü beklendi i ekilde geli emiyordu. Büyük bir olas l kla, depremlerin y k c etkisi bu geli mede önemli bir faktör oluyordu

23 ustiniaos I devrinde, Yalova kapl calar da büyük bir imar faaliyetine sahne oldu. ustiniaos I, burada daha önce Constantinus I in yapt rd olas olan Arhangelos kilisesi ile Hastalar n istirahat na tahsis edilen bina"y onartt ve geni letti.burada yeni bir saray, kayna n civar nda genel bir hamam yapt rd.ayr ca, kayalar oydurarak açt rd kanallar vas tas yla so uk su getirerek burada eskiden beri hüküm süren kurakl a bir son verdirtti. Bizans tarihlerinde, mparator ustinianos I in Yalova yöresine ya da Termal Kapl calar na gitti ine dair bir kay t yoktur. Ancak kar s Kraliçe Theodora n n 525 y l nda, 4000 ki ilik bir gurupla kapl caya geldi i bilinmektedir. Theodora, kapl caya gelirken yol üzerinde bulunan kilise, manast r ve ya l lar n bak ld yerlere büyük ihsanlarda (ba larda) bulunmu tu.o dönemlerde, kapl cada 4000 ki inin konaklayaca tesis olmad, gelenlerin çad rlarda kald kabul edilmektedir. Bu devirde, saray n kapl caya önem vermesiyle, Bizans tarihçileri de, yörenin tarihiyle ilgili ara t rmalara ba lad lar.böylece, eski tarihlerden kalma baz adlar yeniden canland r ld ; eski ilah ve ilaheler H ristiyanl k inan lar na göre de i tirildi ve bir tak m efsaneler bu kapl ca ile ilgili gösterildi.6 nc yüzy ldan itibaren tarihçiler, bu kapl calar Pythia, Pythion, Pythia Therma ve ya Pythia daki Kudret Hamamlar olarak göstermeye ba lad lar. mparator ustinos II ( ) zaman nda da kapl cada imar faaliyeti sürdü.bu durum, Park Lokantas arkas nda 1932 y l nda Arif Müfit Mansel in yapt kaz ile do rulanmaktad r. Yar m daire eklinde, da a yaslanm, cephesi aç k ve üstü yar m bir kubbe ile örtülmü olan bu Exedra n n içindeki sütun ba l klar n n üzerinde, mparator ustinos II ile kar s Sophia n n monogramlar (arma/amblem) bulundu. ustinos II den sonraki Bizans mparatorlar döneminde, Helopolis ve Termal kapl calar giderek gözden dü tü.ba kentten Do u ya gitmek isteyenler de, Heleopolis yerine Prainetos (Karamürsel) ve Pylai (Çiftlikköy) gibi iskelelere ç kmay tercih etmeye ba lad lar.ancak, iskeleye ç kt ktan sonra takip edilen kara yolu yine Dragon vadisi (Yalakdere) nden geçiyordu. 11 nci yüzy l n sonlar na do ru, yöre, 1 nci Haçl seferi ne kat lanlar n istilas na u rad.bunu takiben,türkler bölgede görünmeye ba lad lar.bu da, yöredeki sosyal ve kültürel yap y kökten etkileyen olay oldu. A TAR H ÖNCES DÖNEMLERDE YALOVA Yalova s n rlar içinde yap lan arkeolojik ara t rmalar henüz tarih öncesi devirlerdeki ya am yeterli ekilde ayd nlatacak nitelikte de ildir. Yalova yak nlar nda pleistosen taraçalar n n uzand yörede, Çal ca Deresi gravyerlerinde paleolitik ça a ait kaz y c tipinde aletler toplanm t r. Ancak, bu aletlerin paleoliti in (Eski Ta Ça ) hangi kültürüne ait oldu u belirtilmemi tir. Marmara n n güneyindeki bir konaklama yeri de, Ç narc k n 4 km kadar güneydo usundaki bo nun Rampas Mevkii 'dir. Yalova-Ç narc k yolu üzerinde, yolun iki taraf nda uzanan buluntu yeri, deniz k y s ndan 1 km içeridedir. Yüzey ara t rmalar, konak yerinin çok geni bir alana yay ld n göstermektedir. Tigem hudutlar içindeki Göztepe Mevkii nde ele geçen çanak-çömlek de,her ne kadar Fikirtepe kültürü çanak çömle i özelliklerinin tümünü göstermese de, baz benzerlikler vard r ve Ö y la tarihlenmektedir. Ku kusuz ileride jeomorfolojik ara t rmalarla birlikte di er fen ve do a bilimlerinden de yararlanarak yap lacak arkeolojik kaz larla Yalova ve çevresinin yaz öncesi insan topluluklar, yerle meleri ve kültür tarihleri hakk nda çok daha doyurucu ve kesin bilgilere

24 kavu ulabilecektir. Ancak bunun tek art, buluntu yerlerini bilinçli bir ekilde koruyarak, gelecek ku aklara ula t rmakt r. A TÜRKLER DÖNEM NDE YALOVA Malazgirt Meydan Muharebesi nden sonra, fetih hareketleri süratle geli mi ve Selçuklu ordular, k sa sürede Marmara Denizi k y lar na ula m lard.ancak, 1086 da Süleyman ah n ölümünden sonra, Anadolu Selçuklu Devleti bir süre iç kar kl klara sahne olmu tu. Bu durumu, 1906 da ba layan Haçl seferleri takip etti da Haçl ordusu öncüleri,karayolunu takiben stanbul dan zmit e geldiler.buradan ikiye ayr larak bir kolla znik e bir kolla da Marmara Denizi güney sahilini izleyerek Helenopolis(Hersek)civar na kadar ilerlediler. Latinler in C VETOT, Bizansl lar n K BETOS dedikleri yerde ordugah düzenine geçtiler. Selçuklular, 21 EK M 1096 günü, Dragon Vadisi (Yalakdere Vadisi) nde ba layan bir ak nla,haçl lar pusuya dü ürdüler ve ard ndan k l çtan geçirdiler. As l Haçl ordular bölgeye gelince, Selçuklular çekildiler. Bizans mparatorlar,türk tehdidinden dolay tedirgindi. mparator Aleksios I Komnenos( ), Helenopolis(Hersek)yak nlar ndaki Kibetos u tahkim ettirdi. mparator Manuel I.Komnenos( ) da, Pylai (günümüzde Çiftlikköy sahil mahallesi civar )de Pylai Kalesi ve surlar n in a ettirdi ve bir tak m H ristiyan göçmeni buraya yerle tirdi. Yalova yöresi,bundan sonra Osmanl yönetimine geçinceye kadar Bizans hakimiyetinde kald. 14.yüzy l n ba lar nda kurulan Osmanl Beyli i, Bat ya, yani Bitinya topraklar na do ru geni leme siyaseti izlemi ti.türk atl lar,her f rsatta Marmara Denizi güney k y lar na kadar iniyordu. Türkler bir taraftan da znik e bask yapmaya ba lam lard. Türkler in yöreye yönelik tehditleri üzerine, Bizans mparatoru buraya Heteriarkos (muhaf z komutan ) Mouzalon komutas nda bir birlik gönderdi. Bu birlik, Hersek- znik yolunu kontrol eden Çoban Kale (Koyun Hisar )yi tahkim etti, güçlendirdi. Durumu ö renen Osman gazi, 1300 y l nda, Yalakdere Vadisi ne bir öncü birlik gönderdi. Bu birlik, Mouzalon un adamlar yla tahkim etti i anla lan kaledeki karargah etkisiz hale getirecek ve Halizones topraklar na ya da Yalak Ovas na giden yolu açacakt. Osman Gazi nin adamlar taraf ndan yap lan ani sald r, tepelerle çevrili kalenin yak nlar nda gerçekle mi olmal d r. Asl nda, dönemi ya am tarihçi Pahimeres, ba ta Mouzalon un askerleri taraf ndan püskürtülen Osman n kuvvetlerinin geri çekildiklerinden ve sonra ba ar l bir kar sald r yapt klar ndan söz eder. Çoban Kale elde edilememi tir ama, bu ba ar Osman Gazi nin k y daki Yalak Ovas na ula mak için Yalakdere Vadisi ni a ma karar almas n sa lam t r. Böylece,bu öncü muharebelerinden sonra,bizans bilimcilerinin ço unlu unun 27 Temmuz 1301 tarihinde anla t klar Bafeus Muhaberesi meydana geldi. Osmanl gelene i, muhabere meydan n k y daki Yalak Ovas, o dönemle r(halizones Topraklar ) ya da (Yalak Ovas ) olarak an l yordu. Kaynaklar, Bafeus muharebesi ad verilen

25 çarp man n zmit Körfezi nin güney k y lar ndaki k y ovas yla, znik ten gelen kara yolunun k y ovas yla birle ti i bir noktada gerçekle ti inde birle irler. Dönemi ya ayan tarihçi Pahimeras a göre: Bizansl lar, Alan paral askerleri ve yerel milislerden olu an 2000 ki i kadard. Ba lar nda, öncü muharebesinde de bulunan Heteriarkos (Muhaf z Komutan ) Mouzalon bulunuyordu. Ancak, Bizansl lar aras nda birlik sa lanamam t. Emir Nogay n yönetimi alt nda ya ad klar Karadeniz in kuzey kesiminden gelen Türk-Mo ol bozk r taktikleriyle e itilmi Alan paral askerleri ile Bizans askerleri uyu am yor ve i birli i yapmakta gönülsüz davran yorlard. Yine Pahimeras a göre, Osmanl lar müttefiklerinden ald destekle, Bizansl lar dan say ca fazlayd.osmanl birliklerinde atl asker yan nda yaya asker de vard. Yalakdere Vadisi boyunca ilerleyerek Yalak Ovas na inen Osmanl lar ile, Hersek bölgesinde k y ya ç kan Bizansl lar aras ndaki çarp ma, 27 Temmuz 1301 günü meydana geldi. Alan paral askerleri bir süre inatla direnmelerine ra men, yaya Bizans askerleri erken pes edince, üstün Türk muharebe gücüne boyun e mek zorunda kald lar. Bizansl lar, önce zmit istikametinde, oradan da gemilerle stanbul a kaçt lar. Bizans bilimcilerinin ço unlu unun 27 Temmuz 1301 tarihinde anla t klar Bafeus muharebesi nde elde edilen zafer, Osmanl lar n sonraki birkaç on y l içinde Bizans ya da Balkan devletlerine kar alaca kesintisiz ba ar lar n i aretini vermi ti. Prof. Dr. Halil nalc k bunu, Taktiklerindeki üstünlüklerin yan s ra, Osmanl hükümdarlar n n Anadolu dan toplad klar say s z Gazi ya da profesyonel Türkmen gazinin sadece ganimet beklentisiyle Osmanl sanca alt nda sava maya ko arken,bizans ve balkan hükümdarlar n n hazinelerini bo altacak kadar büyük bir miktar ödeyerek, (Türkopoller de dahil olmak üzere)paral asker bulmak zorunda kalmalar yd. diye aç klar. Sonuç olarak Osman Gazi, znik ku atmas ve Bizans mparatoru nun yard m ordusuna kar kazand zaferle, s n r boylar nda ya ayan Türkmenler ve liderleri aras nda benzersiz bir öhret ve karizma elde etti; Bu zafer önderlik ve egemenlik aç s ndan ona ve evlatlar na kal c bir me rula t rma zemini haz rlad. Osman Gazi den sonra Osmanl Beyli i nin ba na geçen Orhan Bey, znik in fethinin ard ndan( ), Yalak Ova k y s na yay lma planlar n uygulamaya ba lad.bölgedeki Yalakova Kalesi ile Çoban Kale(Koyun Hisar ), zmit teslim olana kadar (1337) direnmeyi sürdürdüler. Omsal gelene ine göre, 1337 ye gelindi inde Yalakova Kalesi vhisar ), Bizans prensinin (has) n olu turuyordu. Yalak Ova daki kale, Ylknya( ya da Balknya) ya aitti.koyun Hisar da,ylknya n n erkek karde i Kaloyan n komutas ndayd. Osmanl atl lar, Yalova yöresine 1301,1307,1326 ve 1327 gibi y llarda ak nlar yapmalar na ra men, yöre, kesin olarak Osmanl hakimiyetine 1337 de bu iki kalenin dü mesinden sonra girdi. Emir Ali,Yalakova Kalesi ve Çobankale nin dü mesinden sonra,yalova yöresini ele geçirdi. A KURTULU SAVA I NDA YALOVA 30 Ekim 1918 de Mondros Ate kesi nin imzalanmas ndan sonra, Anadolu yer yer i gal edilirken Yalova, Akköylü bo nun kurdu u te kilat ve düzen sayesinde bu i galin d nda

26 kalm t. 10 A ustos 1920 de Sevr Antla mas imzaland. A ustos ay n n sonlar nda, bo nun tuza a dü ürülerek esir al nmas yla birlikte, Yalova ve civar nda Yunan i gali ba lad. Bu, ayn zamanda civarda bulunan Rum ve Ermenilerle Müslüman Türkler in aralar n n aç lmas n n da ba lang c oldu.yunan Silahl Kuvvetleri nin i gali bir yandan,halk n kurdu u çetelerle olaylara kar mas yla bölge bir anda kan gölüne dönü tü.çe itli çetelerin amans z sald r lar na kar,önce canlar n,sonra köylerini korumak için bir araya gelenler,küçük küçük müfrezeler olu turdular. Özellikle, 2 nci nönü Muharebesi nden sonra, Yunan askeri güçlerinin katliam ba lad. Bu günler, ayn zamanda Kuva-y Milliye nin düzenli orduya geçti i günlerdi. Kaymakam Demir(Hulusi) Bey, Yalova ya Kaymakam olarak atand. Bundan sonra, bölgede bulunan unsurlar, giderek tek komuta alt nda toplanmaya ba lad lar. Ancak,Anadolu içlerinde i ler istenildi i gibi gitmiyordu.türk Ordusu,Eski ehir-kütahya Muharebeleri'nde yenilmi,sakarya do usuna çekiliyordu. Marmara Bölgesi'nde bulunan Yunan kuvvetleri, bu durumdan yararlanmak istediler. Marmara güney k y lar, Yalova, Armutlu Yar madas stratejik hedefti ama, as l amaç Türk Silahl Kuvvetleri nin sava gücünün tamamen ortadan kald r lmas yd. Yunanl lar, Türk Ordusu nun içinde bulundu u durumdan yararlanarak as l amaçlar na ula mak için, Marmara Denizi güney k y lar nda ve Yalova da bulunan kuvvetlerini azaltarak önce Bursa bölgesine çekildiler, buradan da do uya kayd rd lar. Bölgede Yunan hakimiyeti kayboldu Da larda bulunan müfrezeler, olu an yeni durumdan yararlanarak, teker teker bo alan yerleri ele geçirmeye ba lad lar. 4 Temmuz 1921' de bir milli müfreze Karamürsel e, 19 Temmuz 1921 de de Yalova Müstakil (ba ms z) Bölü ü 'nden baz unsurlar, Yalova ya girdi. Yunan askeri bir daha Yalova ya giremedi.anadolu içlerinde Sakarya da u rad yenilgiden sonra geri çekildi;kendine uygun bir hatta savunmaya çal t. Büyük Taaruz, bir sene sonra ba layabildi.haz rl klar ancak bitmi ti.26 A ustos 1922 ' de ba layan Büyük Taaruz kar s nda Yunan askeri, büyük bir bozguna u rayarak zmir 'e do ru kaçmaya ba lad.yalova bölgesinde toplanan Halit (Kars alan ) Pa a komutas ndaki Sa ve Sol Kol birlikleri (Yalova Müstakil Bölü ü de dahil) 4 Eylül 1922 'de Gemlik istikametine do ru harekata ba lad lar. Sonuçta, 18 Eylül 1922' de, son Yunan askeri de Anadolu 'dan çekildi. Günümüzde, U ur Mumcu Kültür Merkezi 'nin bir An t bulunmaktad r. Bu an t, Kurtulu Sava s ras nda Yalova civar nda ehit olanlar n ve kahraman gazilerin an s na dikilmi tir. A YALOVA DA SOSYAL DÜZEN Yalova n n Osmanl topraklar na kat ld dönemde, zmit Körfezi nin güney k y lar boyunca, Yalakdere bat s nda kalan k s m ile Armutlu Yar madas nda Rum ve Ermeni nüfus hakimdi

27 Tablo A Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi Nüfus Say m 2011 l/ lçe merkezi Belde/Köy Toplam Toplam Erkek Kad n Toplam Erkek Kad n Toplam Erkek Kad n Yalova Kaynak: TU K statistikleri (2011 y l internet verileri) Şekil A : Yalova - Cevdet Aydın Parkı Yörenin Türk hakimiyetine girmesiyle birlikte, Müslüman Türk nüfus giderek artt.k r m sava ( ), Osmanl Rus Sava ( ), Osmanl -Yunan Sava (1897), Balkan Sava ( ), Birinci Dünya sava ( ), Kurtulu Sava ( ) s ras nda, bunlar n aras ndaki devrelerde ve Cumhuriyet in ilan ndan sonra,yalova çevresinde büyük nüfus de i iklikleri meydana geldi.yunanistan dan,bulgaristan dan,yugoslavya dan, Romanya dan ve Kafkaslar dan bölgeye gelenler oldu

28 Şekil A : Yalova 17 Ağustos Parkı Birbirini takip eden muhtelif devrelerde,göçmen olarak gelenler bo sahalar süratle doldururken,baz unsurlar da göç ederek veya mübadele ile bu topraklardan ayr ld lar. Zaman içinde Yalakova,Yalakabad gibi isimlerle tan mlanan Yalova,k sa sürelerle Bursa ya ba lanmas na ra men uzun süre Karamürsel e ba l kald tarih ve 877 say l kanunla Nahiye haline getirildi ve Kocaeli Vilayeti Karamürsel Kazas na ba land. Şekil A : Yalova- Samanl Deresi

29 Yalova Nahiyesi,Atatürk ün geli inden sonra tarih ve 1533 say l kanunla kaza haline getirilerek stanbul vilayeti ne ba land. Şekil A : Yalova Termal Yalova Kazas da 6.Haziran 1995 tarihinde 550 say l Kanun hükmündeki Kararname ile,türkiye nin 77 kodlu ili oldu Şekil A : Yalova-Barış Manço Anfi Tiyatro Parkı

30 Şekil A : Yalova - Deprem An t A.2. L VE LÇE SINIRLARI Harita A.2.1 : İlimiz İlçe Sınırları

31 Yalova li, Marmara Bölgesi nin güneydo usunda, Türkiye nin kuzeybat s nda yer al r. lin kuzeyinde ve bat s nda Marmara Denizi,do usunda Kocaeli(Karamürsel lçesi), güneyinde Bursa (Orhangazi,Gemlik ve znik lçeleri) ve Gemlik Körfezi yer almaktad r. Merkez lçe, Alt nova, Armutlu, Ç narc k, Çiftlikköy ve Termal olmak üzere toplam 6 ilçeden olu ur. Merkez lçeye 1 belde, 11 köy; Alt nova lçesine 3 belde, 13 köy; Armutlu lçesine 5 köy, Ç narc k lçesine 4 belde, 3 köy; Çiftlikköy lçesine 1 belde, 10 köy ve Termal lçesine 2 köy ba l bulunmaktad r. A.2.1.ÇINARCIK LÇES Şekil A.2.1.1: Çınarcık İlçesi A Tarihi ve Co rafi Yap s Ç narc k lçesinin bulundu u topraklarda milattan 3-4 bin y l önce kurulmu yerle im merkezleri vard r.bölgeye milattan önce 1229 y llar nda Frigyal lar n M.Ö. 700 y llar nda Kimiryal lar n ak m ndan sonra Bithinler egemen oldular. Pers egemenli inden sonra M.Ö. III. yy. da Vitrinyal lar ba ms z bir krall k kurdular. Ülkeleri Anadolu nun kuzeybat bölgesini, dolay s ile Ç narc k lçesinin de topraklar n kapl yordu. Vitrinya Kral 3. Nikomedes ölürken ülkesini, bu arada Ç narc k ve çevresini de M.Ö. 74 y l nda Roma Devletine ba lad. Roma mparatoru Konstantin zaman ndan kalma tarihi kal nt lara Ç narc k ve köylerinde rastlanmaktad r. Daha sonra lçemiz ve çevresi 1307 y l nda Osman Bey in komutanlar ndan Karayalvaço lu taraf ndan al nm, Orhan Gazi zaman nda Gazi Abdurrahman n Bizans kuvvetlerini bozguna u ratmas üzerine 1325 y l nda Türklerin eline geçmi tir. Kurtulu Sava y llar nda üç defa i gal edilmi ve en son tarihinde dü man i galinden tamam yla kurtar lm t r. lçedeki Ortaburun Köyü, A a Kocadere ve Yukar Kocadere halk n n e yas Rumlar taraf ndan aldat larak al nm, e ya sahipleri ac mas zca öldürülmü tür. Kocadere Köyündeki mezalim, soyk r m, yak p yakma hepsinden korkunçtur. Bu köyde 230 u toplu öldürme kayd ile öldürülenlerin say s 880 i a m t r. Bu olay her y l 29 Nisan da törenle an l r. Ç narc k lçesi Yalova line ba l bir ilçedir. Topraklar do usunda Yalova, Gökçedere, güneyinde Bursa li, Gemlik lçesi, bat s nda Armutlu ve kuzeyinde Marmara Denizi ile çevrilidir. Ç narc k Yalova ya 17 Km. Bursa ya 82 km, stanbul a karayolu ile

32 km uzakl kta olan irin ve turistik bir ilçedir. lçemizin yüzölçümü 174 km dir. Denizden yüksekli i takriben 30 m. Olan lçenin güney ve bat s da lar ve ormanlar ile kapl d r. Kocadere, Te vikiye, Koru, Çapana ve Ay Deresi önemli akarsu kaynaklar n te kil eder. A Nüfus Durumu 2000 y l nda yap lan genel nüfus tespitine göre lçenin genel nüfusu olup; bunun i lçe merkezinde, s belde ve köylerde ya amaktad r. lçe merkezi ile köy ve kasabalarda ya ayan nüfusun ana dili Türkçe dir. lçedeki nüfus yap s cinsiyet olarak; %65 i kad n, % 35 i erkektir. lçedeki toplam nüfusun % 60 turizm sektöründe, % 40 ormanc l k, tar m, hayvanc l k sektöründe çal maktad r. Okuma yazma oran yüksek olmakla birlikte orta ve yüksek ö renim düzeyi ilçe nüfusuna göre oldukça dü üktür. A Sosyal Durum lçede konut s k nt s yoktur. Ç narc k ta e yak n konut mevcut olup, k aylar nda ancak % 15 inde sürekli oturulmaktad r. lçe turistik bir yap ya sahip oldu undan söz konusu konutlar genellikle turizm amac ile in a edilmi tir. Bu nedenle k nüfusu dolay nda olup yaz nüfusu bine ç kmaktad r. Ç narc k sakinleri yo un olarak turizm sektöründe çal makla beraber az da olsa bal kç l k, tar m, ormanc l k ve hayvanc l k ile u ra maktad r. Yörede çok eski tarihlerden kalma zeytin a açlar olup, zeytincilik önemli bir gelir kayna d r. A Ekonomik Durum Ç narc k lçesinin ekonomik yap s sektörel aç dan de erlendirildi inde, sanayi sektörü kapsam na giren hemen hemen hiçbir faaliyet olmad, olanlar n ise halk n günlük ihtiyaçlar na cevap verecek nitelikte oldu u, tar m sektörünün etkin ve yayg n olmayan orman, ba, bahçe ziraat, hayvanc l k ve bal kç l k,alt dallar ndan olu tu u, hizmetler sektöründe ise, iç turizme yönelik yayg n ticari faaliyet ve organizasyonlar n mevcudiyeti genel bir de erlendirme olarak yap labilecek bir tespittir. lçenin ekonomik kazançlar ndan bir di eri de köy ve beldelerde daha a rl kl olmak üzere ormandan makta kar l odun kesimidir. lçe hektar orman alan na sahip olup, bunun % 78 i verimli, % 22 si verimsizdir tarihinde kurulan Orman letme efli i halka hizmet vermektedir. lçe orman ürünlerini i leyecek bir adet parke fabrikas ile küçük atölyelerden ibaret ham parke ve palet üretimi yapan i letmelere sahiptir. Ormandan yer yer toplanan kestane ve hlamur da di er gelir sa layan ekonomik ürünlerdir. Tar msal yap da en önemli gelir kayna bitkisel ürünlerdir. lçemizde 1250 dekar alanda hububat, 1618 dekar aç k alanda sebze ve kesme çiçek, 4828 dekar alanda ise meyve yeti tiricili i yap lmaktad r. Hububat yeti tiricili inde bu day ve m s r, sebze yeti tiricili inde fasulye, bamya ve bezelye, meyve yeti tiricili inde ise zeytin, elma ve k z lc k ön s ralarda gelmektedir. 140 dekarl k plastik serada sebze, 6 dekar cam olmak üzere 406 dekar sera alan nda ise çiçek yeti tiricili i yap lmaktad r. lçemiz genelinde yap lan hayvan yeti tiricili i önemli yer tutmaktad r. Fakat toplam s r popülasyonu içerisinde kültür rk s r oran dü üktür. Ç narc k lçe Tar m Müdürlü ünün çe itli hayvan hastal klar ile mücadelesi h zl bir ekilde sürmektedir

33 Ayr ca çiftçilerin teknik dan manl m zda yürüttükleri bodur elma tesis projesi çerçevesinde 4000 meyve fidan diktirilmi tir. Koru beldesinde sebze, çiçek yeti tiricili i çal malar devam etmektedir. Merkez ve köylerde projeli olarak toplam 10 adet örtü alt naylon sera ve 100 adet ar l kovan projeleri haz rlanm t r adet projeli ceviz fidan bak m ve kontrolü yap lm t r. Çiftçilerimize do rudan gelir deste i ödemesi çal malar tamamlanm olup toplam 132 ki iye 2832 dekar alan için TL (Türk Liras ) ödeme yap lm t r. A.2.2.ALTINOVA LÇES Şekil A : Altınova İlçesi- Merkez A Tarihi lçede bilinen ilk yerle imler M.Ö. XII. Yy. a zmit Körfezi k y lar nda medeniyet kurmu olan Bitinya (Bithynia) dönemine kadar dayanmaktad r. Sonraki dönemlerde Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanl devletlerine ev sahipli i yapan yörenin, özellikle M.S. IV. Yy. n sonlar ndan itibaren Kalehedon (Kad köy- stanbul) dan ba lay p Dacibysa (Gebze) ve Lbyosa (Dilburnu-Hersek) üzerinden Anadolu nun içlerine do ru giden kervanlara konaklama yeri olarak kullan ld görülmektedir. Tarihimizde 93 Harbi (1293) olarak bilinen Türk-Rus Sava ( ) s ras nda kaybedilen topraklardan zorlanarak göç ettirilen ve periyodik dönemlerde Kocaeli sanca na gelen göçmenlere Hersek ve Alt nova yerle im için gösterilmi tir. Ancak, çevrenin batakl k, sivrisinekli ve s tma hastal olmas nedeniyle gelen ki iler buray terk ederek güney k s mdaki samanl da lar n n yamaçlar nda yerle meyi tercih etmi lerdir. 30 Ocak 1923 de imzalanan mübadele (Göçmen Nüfus De i imi) s ras nda Yunanistan dan gelen mübadil göçmenlere de Alt nova çevresi gösterilmi ise de; yerle im olmam t r. Böylece 1928 y l na kadar Alt nova ve çevresi bo b rak lm t r. Cumhuriyet Dönemi; Cumhuriyet ilan ndan sonra stanbul un bulunan Bekta i Dergah n n giri imleriyle 1929 y l nda Bulgaristan n Rusçuk kenti civar ndan gelen bir heyetin bu bölgeyi görmesiyle Alt nzade çiftli i olan yer sat n al narak Rusçuk un çevresi,

34 Domegila, Sinanköy, Solenik Köylerinden gelen k rk hanelik bir göçmen aile grubu buraya yerle tirilmi tir y l nda da Karamürsel lçesine Alt nova Köyü ad yla ba lanm t r y l nda belediye te kilat kurulmu ve belde, 4109 Say l Kanunun verdi i yetkiye dayan larak ç kar lan 550 Say l kanun Hükmünde Kararname gere i, 03 Haziran 1995 tarihinde 3 belde ve 12 köyü ile Kocaeli li, Karamürsel lçesinden ayr larak, Yalova linin bir ilçesi durumuna gelmi tir. A Co rafi Durumu Alt nova, Marmara Bölgesinin güneydo usunda, Kocaeli Körfezinin en dar yeri olan bölgede bulunmaktad r. Hersek deltas ndan güneye do ru yükselen Samanl Da lar na kadar ula an Alt nova, Do u Marmara alt bölgesinde zmit Körfezinin güneyinde 7 * 40 kuzey enlem ve boylam üzerindedir. Bat s ndaki Çiftlikköy lçesi ile 14 km, do usundaki Karamürsel lçesi,le 7 km, güneyinde znik lçesi ile, 30 km ve Marmara K y eridi ile 17 km lik Mülki s n rlara sahiptir. Yalova ya olan uzakl ise 21 km dir. Bu bölge içerisinde kalan alan yakla k 155 km 2 dir. Bölge arazisi genel olarak k y eridinde düz tar m arazisi olup, güney kesimin tamam da l k ve ormanl k arazi yap s na sahiptir. lçenin en önemli da lar güneyinde bulunan Samanl da lar d r. Da etekleri makilik olup, tepelere do ru me e, kay n ve gürgenden olu an ormanlarla kapl d r. lçenin en önemli ve en büyük akarsuyu Yalakdere dir. Söz konusu dere Hersek Ovas n olu turarak Marmara Denizi ne dökülür. Yalakdere yi, Derbent Deresi, Sulu Dere ve Akçat Dereleri besler. Bu dere, ayn zamanda Yalova li nin en önemli derelerinden biridir. Karadeniz ile Akdeniz ikliminin geçi sahas halinde farkl bir iklime sahip olmas nedeniyle her çe it sebze ve meyvenin yeti ti i, her taraf meyve bahçeleriyle bezenmi irin bir lçe olan Alt nova n n bu özel klimas ve iklimi nedeniyle, çiçekçilikte ön plana ç km t r. Do udan bat ya do ru boydan boya geçen E-130 Karayolunun hemen sa ve solundaki düz arazi kesiminde meyve ve sera içi kesime çiçek, d ve iç mekan süs bitkileri, sebze üretimi ile lçe geni çapta bir sektör haline gelmi tir. lçenin toplam yüzölçümü dekard r. A Sosyal Yap Etnik Yap lçede ya ayan halk n etnik orjini oldukça renkli bir yap ya sahiptir. lçe merkezi;balkan göçmenleri, Karadenizliler, Çerkezler ve Do u Anadolu dan göç eden vatanda lardan, Kaytazdere Beldesi Karadenizliler ve Do u Anadolu dan göç eden vatanda lardan, Suba Beldesi Balkanlar dan göç edenlerden,tav anl Beldesi ise manav diye tabri edilen yerli halk ile çok az say da Do u Anadolu dan gçö eden vatanda lardan olu maktad r. Aktoprak, Fevziye, Tevfkiye, Karadere ve Örencik köyleri Kafkasya kökenli olup Çerkezlerdir. Tokmak, Sermayecik, Havuzdere, Ahmediye ve Geyikdere köyleri Bulgaristan dan; Ayazma (So uksu köyü) Yugoslavya dan, Hersek ve Çavu çiftli i köyleri ise Romanya dan göç eden Türkler taraf ndan kurulmu lard r

35 Ula m Alt nova n n l merkezine olan uzakl 21 km. olup ula m, Bursa-Yalova Kocaeli llerini birbirine ba layan E-130 devlet kara yolunun ilçe merkezinden geçmesi dolay s yla tamamen asfalt yoldan sa lanmaktad r. lçe merkezinin beldeleri ve köyleriyle, beldelerin ve köylerin birbiriyle olan ba lant lar n n tamam asfalt yollarla sa lanmaktad r. Ayr ca, Tav anl -Topçular ile Gebze-Eskihisar aras nda çal an feribotlar lçenin ve lin stanbul ile olan ba lant s n n hem zaman hem de yo olarak k saltmakta ve ula m kolayla t rmaktad r. A Ekonomi Yap s lçe ekonomisi özellikle meyvecilik çiçekçili e dayal tar m sektörü ile KOB lerden olu an sanayi sektörüne dayanmaktad r. Turizm de bu sektörlere ilaveten son y llarda oldukça ivme kazanan bir geli me göstermekte ve bu alanda da yeni yat r mlar hizmete girmektedir. Tar m lçe ekonomisinde tar m önemli bir yer tutmaktad r. Ziraat yap labilir toplam 35 bin dekar arazinin her y l 28*30 bin dekarl k k sm i lenmektedir. Tar msal üretimde ilk s ray meyvecilik almaktad r. Karadeniz ve Akdeniz iklimlerinin geçi sahas nda bulunan, bereketli ve verimli topraklara sahip olan lçede tar m, küçük aile i letmeleri eklinde ve bilinçli olarak yap lmakta ve yakla k 1200 ailenin geçim kayna n olu turmaktad r. lçede ays ca tar msal ürünlerin pazarlamas a amas nda bozulmadan muhafaza edilebildi i Bir-Su ve Asla gibi büyük so uk hava depolar mevcuttur. A.2.3.Ç FTL KKÖY LÇES Şekil A : Çiftlikköy Sahili A Tarihi Çiftlikköy ün bilin ilk ad Pylaidir. Yörede Helenistik ça dan Bizans.ça na kadar çok say da ve de i ik zamanlara ait yaz tlar ele geçmi tir. Tarihte ilk kez ad na 4. yy. da rastlanmaktad r. Ad Bizans Kroniklerinde s k s k geçen bu yerle im merkezinin ilk epigrafik kan t 8. yüzy la aittir

36 Attaliota taraf ndan yahut Pylon astü olarak gösterilen ehir 11. ve 12. yüzy llarda önemli bir rol oynam t r. Bizans mparatorlar n n burada saraylar n n bulundu u ve stanbul dan bu k y lara geldiklerinde buradan karaya ç kt klar anla lm t r. Iustinianos devrinde ise, Hersek- znik yolu daha büyük önem kazanmaktad r. mparator Adapazar civar nda köprü yap m s ras nda Kad köy-gebze aras ndaki iskelelerin birinde karaya ç kmaya ve buradan znik e gitmeye ba lam lard r. te bu olaylar Körfezin güneyindeki di er sahil kentleri ile birlikte Pylai kentinin de büyük geli me göstermesine neden olmu tur. Bizans te rifat kitaplar nda imparatorlar n Pylai da karaya ç kmalar nda yap lan bütün törenler ayr nt lar ile anlat lmaktad r. 11.yy. da 1 Haçl seferlerinde Latin ordular n n bir k sm n n buradan geçtikleri görülür.roma ve Bizans döneminin bu bölgedeki varl yaz l belgelerin d nda baz buluntularla da kan tlanmaktad r y l nda Osmanl Egemenli ine geçen köy bu dönemde Karakilise veya Kad çiftli i olarak adland r lm t r. Köy 93 harbinden sonra Bulgaristan n umnu kasabas n n Yenice, Teke,Makop, Bulan k, Pravada, Elasaki ve di er köylerinden gelenlerce iskan edilmi 1923 lerde Kafkaslardan gelen göçmenlerle burada iskan edilmi lerdir. Çiftlikköy ad ATATÜRK taraf ndan 1932 y l nda verilmi ve eski ad olan Kad çiftli i kullan lmam t r. A Co rafi ve Jeolojik Yap s Çiftlikköy, Marmara denizinin güneydo usunda; do uda Alt nova, Güneyde Orhangazi ve bat da Yalova Merkez ile çevrilidir. Bat da Yalova l merkeziyle birle ik görünümdedir. Do uya do ru gittikçe dik inen akarsular n olu turdu u alüvyon ovalar ve alçalan tepelik alanlar yer al r. Güneyde 888 rak ml k karl k tepesi s n r olu turur. lçenin en yüksek noktas Laledere köyünün güneyindeki 897 m. yüksekli indeki Dumanl tepedir. lçe, Armutlu Yar madas n n bat kesiminde Marmara Denizi k y s nda yer alan ve yak n çevresinde Paleozoyik den Kuvaterner e kadar de i ik ya larda meydana gelmi ve farkl olu umlar n ortamlar n belgeleyen kaya birimleri yüzeylerden meydana gelmektedir. Bunlar, yap sal olarak ba l ca üç farkl morfolojik seviye halinde bulunurlar,en ya l birimler k y alan n n gerisinde, güneydeki en yüksek alanlar meydana getirirler. Bunlar paleozoyik ya l ba l ca metamorfik kayaçlardan olu an Pamukova metamorfitleri, bunlar n üzerine aç l uyumsuz olarak oturan ve konglemera, kumta ardalanmas ndan olu an Triyas ya l Ta köprü Formasyonu ve bunlar n üzerinde yine aç l uyumsuz olarak yer alan kumta, marn ardlalanmal Geç Kretase ya l Bakacak Formasyondur. klimi : Marmara bölgesinin do u k sm nda yer alan bölge Makro-Klima tipi olarak Akdeniz iklim ku a içinde bulunmaktad r. Bu iklim tipinin bilhassa etkisi yaz n alan n geni letmekte ve Türkiye nin büyük bir k sm n içine almakla beraber, bölgesel farklar kendisini hissettirmektedir. Marmara Geni tipi veya Marmara iklimi olarak vas fland r lan bölgesel iklim tipine girmektedir. Y ll k ortalama s cakl k C dir. En s cak aylar Temmuz- A ustos, en so uk ay Ocak ay d r. En yüksek s cakl k ise Temmuz, A ustos aylar nda C aras nda de i iklik göstermekte, en dü ük s cakl k ise 10 0 C ile Ocak- ubat aylar nda görülmektedir. Y ll k ortalama bas nç 1014 mb d r. Bas nc n en dü ük oldu u ay Temmuz ay d r. En dü ük bas nç Aral k ay nda mb. Olarak gözlenmi tir. Alar içinde bas nç farklar çok azd r. Yaz ve K aylar ndaki bas nç fark 2-3 mb. Kadard r. Denizden esen rüzgarlar nedeniyle k aylar nemli geçmektedir. Y l içinde tüm aylarda nem % aras nda de i mektedir. Y ll k ortalama n sbi nem % 76 d r

37 Marmara bölgesinin en ya alan yerlerinde birisidir. Ya miktar 760 mm. Olan Çiftlikköy, bütün aylarda ortalama mm. Ya al r. Ya lar genellikle sonbahar ve k aylar nda görülür. Y ll k ya n % 10 u ise yaz aylar nda dü mektedir. K aylar ndaki ya n fazlal ile Karadeniz ikliminin, yaz aylar ndaki ya n azl ile Akdeniz ikliminin özelliklerini ta maktad r. Bitki Örtüsü: Çiftlikköy, maki formasyonu ve ormanlar yla, bat Karadeniz k y bölgesindeki floran n Akdeniz flora alan na sokuldu u, di er deyi le bu iki floran n bu bölgenin kendileri için uygun ko ullar gösteren bölümlerini izleyerek birbirinin içine girdi i, bir geçi alan n karakterlerini ortaya koymaktad r. A Ekonomik Durum Tar m; Çiftlikköy ilçe merkezi ve köylerinde 2073 hane çiftçilikle u ra maktad r.bu say n n ilçe nüfusuna oran % 802e kar l k gelmektedir.sebze, meyve,çiçekçilik ve serac l k tar m n ana ba l klar n olu turmaktad r. lçede yap lan tar m büyük oranda tar msal alet ve makinelerle yap lmaktad r. Özellikle serac l k ve sera çiçekçili i ilçeye büyük oranda gelir sa lamaktad r. lçede toplam dekar tar m alan bulunmaktad r. Bunun dekar sulu aland r. Sulu alan n 3370 dekar nda sera ve aç ktan sebze, dekar nda meyve, 338 dekar nda aç k ve serada süs bitkisi, dekar nda tah l ve baklagil ekimi yap lmaktad r dekar kuru alan bulunmaktad r. Kuru alan n dekar ekilen, dekar çay r ve meradan olu maktad r dekar orman ve dekar tar ma elveri siz alan bulunmaktad r. Hayvanc l k; Tablo A Çiftlikköy lçesi Hayvan Da l m 3240 Büyükba hayvan 4610 Koyun 490 Keçi 145 Tek t rnakl hayvan Tavuk, hindi, kaz vb. (Kaynak:Çiftlikköy Kaymakaml ) Çiçekçilik lçede 338 dekar alanda aç k ve serada süs bitkisi yeti tirilmektedir. Çiftlikköy merkezde 13 çiftçi, 119 serada, K l ç köyünde 11 çiftçi 96 serada, Laleder köyünde 28 çiftçi 219 serada iç mekan çiçekçili i ve Ta köprü beldesinde 8 çiftçi 45 serada d mekan çiçekçili i olmak üzere toplam 60 çiftçi ve 479 sera ile yeti tiricilik yapmaktad r.yeti tirilen çiçekler, ba ta stanbul li ve yurt d olmak üzere, büyük miktarda süs bitkisi çiçek sat eklinde gerçekle mektedir. Sanayi Ülkenin önde gelen Yalova linin can damar say labilecek Sanayi kurulu lar n n büyük bir k sm Çiftlikköy de Ta köprü Beldesi ile Denizçal köyü s n rlar içinde bulunmaktad r. Akrilik Kimya ve tekstil sanayinin önde gelen AK-SA, AK-AL, AK-K M, AK-TOPS,AK-ENERJ ve stanbul Elyaf Kurulu lar ile di er yan hizmet veren kurulu lar da ilçede faaliyet göstermektedirler

38 Ta köprü Beldesi s n rlar içinde; 160 dönüm arazi üzerine kurulmu bulunan Yalova Toplu Yeri Yap Kooperatif i Ba kanl Küçük Sanayi Sitesinde 209 adet i yerinde 564 ki i çe itli meslek dallar nda faaliyetlerini devam ettirmektedir. K l ç köyü s n rlar içinde Seb-Mey G da Ürünleri tesisleri bulunmaktad r. lçede sebze-meyve üretiminde büyük ilerleme kaydeden, oklama eklinde dondurulmu ürün üretimi yapan firmalarda mevcuttur. Yine buna ba l olarak yüksek kapasiteli buzhaneler de faaliyetlerine devam etmektedirler. lçede yazl k sitelerin bulunmas ve ikinci konut alan olmas nedeni ile ; e lence ve hizmet sektörüne yönelik tesisler mevcuttur. A.2.4.ARMUTLU İLÇESİ ekil A : Armutlu Sahili A Tarihçesi Bizans Kral na k z Armodies in vücudunun her yerinde yaralar ç kt bildirilmi, Kral bu durumundan utand için askerleriyle birlikte k z n imdiki kapl calar n bulundu u mevkide b rakm, k z buradaki sularla her gün y kanm ve bütün yaralar geçmi, Kral k z n n iyile ti ini görünce onu tekrar yan na alm ve Armodies ad Armutlu olarak günümüze gelmi tir. Güzel bir k y kasabas olan Armutlu nun tarihi çok eskilere dayan r. Evliya Çelebi, ünlü Seyahatnamesinde, 1050 senesi Sefer ay n n alt nc günü Mudanya kasabas na vard klar ndan ve oradan bir gemi ile Bozburun skelesine geldiklerinden söz eder. Armutlu ya ilk yerle enlerin kimler oldu u ve ne zaman yerle tikleri bilinmemektedir. Yaln z 1320 y llar nda Bizansl lardan al narak Osmanl lara kat ld kay tlarda vard r. Bu da bize 1300 lerden önce Armutlu nun bir yerle im merkezi oldu unu göstermektedir. Armutlu da Türkler ve Rumlar çok uzun bir süre birlikte ya am lard r. Yunan i gali s ras nda Yunan ordusu ile i birli i yapan Rumlar özellikle Kocadere mevkiinde katliamlar yapm lard r. Cumhuriyet in ilan yla birlikte buradaki Rumlar göç etmi lerdir. Bugün Armutlu da hiç Rum kalmam t r. Burada ya ayan Türklerin kökeni ise fetihten sonra Anadolu ya gelip yerle en Türklere, 93 Harbi göçmenlerine ve Cumhuriyetten sonra yap lan müdahale sonucu Rumeli den gelen Türklere dayanmaktad r. A Jeolojik Yap s Alüvyon; lçe içinden geçen ve kuzeydeki kapl calar bölgesinden ilçe merkezine kadar dar bir vadi boyunca gelen bu derenin biriktirdi i alüvyon Armutlu nun güneyine do ru

39 yelpaze gibi aç lmakta ve geni alanlar kaplamaktad r. Kuzeyde killi, kumu,çak l, blok niteli indedir. Bu depremlerin deprem oklar n büyüttü ü ve hasarlar n artmas na neden olduklar bilinmektedir. Pliyosen Seri; Konglomera, kumta, kilta marn tabakalar ndan olu maktad r. Yer yer çapraz tabakal olan bu birimler yataya yak n konumlu ve formasyonun kal nl yakla k 20 metreye ula maktad r. Genellikle gev ek tutturulmu bu birimler güneybat daki deniz kenarlar nda s k tutturulmu tur ve sahilde dik falezler (10-15 m. yükseklikte) olu turulmaktad r. K rm z ms, pembe, boz, krem renklerdeki bu birimlerde tane boylar kil boyutundan 50 cm ye kadar varan bloklara kadar ula maktad r. Granit; lçenin güneydo usunda yer alan bu birim orta büyüklükte taneli, pembemsi,gri renkli s k eklemli olup genellikle 3 mm. Aç kl ktad r Yer yer arena özelli i gösteren bu birim çok dik evlerde de kendini tutabilme özelli i göstermektedir. Yer alt suyu dola m na uygun çatlak sistemi olmad için yer alt suyuna çok az rastlanabilir. Bu birim çok dayan kl kayaç niteli indedir. Volkanik seri; lçenin bat s nda geni alanlar kaplayan bu birimler esasen ya l olup, andezit, bazaltik, lav, tüf, tüfit ve aglomeralardan olu maktad r. Koyu gri, koyu kahve, boz ve ye ilimsi renkte olan bu birimler sert ve s k eklem ve çatlakl d r. Az ayr mal ve masif yap l olmalar nedeniyle deniz kenarlar nda dik ve yüksek falezlerin olu umuna neden olmu lard r. Çatlaklar n genellikle kil dolgusu olmas nedeniyle yer alt suyu dola m na meydan vermeyen bu birimler yer alt suyu bulundurmaktad r. Bu birimler kayaç dayan m s n flamas na göre dayan kl kayaç s n f na girmektedir. Metamorfik Seri; lçenin kuzeyi ile do usunda yayg n olarak yer almaktad r. Amfibolit, amfibol ist, gnays ve bazaltik lav ve tüflerden olu makta olan u birimler ye il, gri, kahve renklidirler. Yer yer derin ayr ma zonlar n n bulundu u bu seride ayr mal alanlar k z l ms, aç k bej renklerdedir. A klimi Genellikle Akdeniz iklimi hüküm sürer. Yazlar s cak ve kurak, k lar l man ve ya l d r. Bitki Örtüsü: lçe arazi da l m a a daki gibidir: Kullan m s n f Miktar (Dekar) Zeytin Alan Di er meyve alanlar Tarla (ekilen-nadas-sebze) Çay r-otlak Alan Tar m ve ormana elveri siz alan Ormanl k alan TOPLAM A Geçim Kaynaklar Zeytincilik, bal kç l k, orman i çili i ve yaz turizmine yönelik küçük say da pansiyonculuktur. Halk n % 80 i zeytin üretimi, % 10 u bal kç l kla geçimini sa lamaktad r dekar alanda a açtan a aç ba na 12 kg. verimle, kg (8.895 ton) ürün elde edilmi tir

40 A.2.5. TERMAL LÇES Şekil A : Termal Kaplıcaları A TAR H Termal, kelime olarak Therma dan gelir. Therma, yeralt ndan ç kan s cak su ya da l ca demektir. Kapl ca sözcü ü de, l can n üstüne bir hamam yap lmas sonucunda ortaya ç kan tesisin (kapl l ca ) biçiminde tan mlanmas ndan türemi tir. Yalova daki Therma n n ( l can n),.ö.2000 y llar nda bir yer sars nt s yla meydana geldi i tahmin edilmektedir. Yalova Kapl calar n n ismi Ramsey e göre Pylai dir. Haçl seferlerini yazanlar ise Helenopolis olarak kaydetmektedirler. Eski Yunan, Roma, Bizans, Selçuk ve Osmanl lar devrini ya ayan Yalova Kapl calar, Kral Justinyen, Sultan Orhan, Sultan Hamit ve Sultan Mecid taraf ndan muhtelif tarihlerde restore edilmi tir. Baz kaynaklarda, yörede ya ayanlar n, do an n ç kard bu buhar ve s cak sular n Garyone isminde bir ejder ya da bir y lan olan bir ilah n koruyuculu unda meydana geldi ine ve bu buhar n gelecekten haber verme kehanette bulundu una inand klar, belirtilmi tir. Termal civar nda ya ayanlar, sonralar bu sular n ifa veren özelliklerini ke fetmi ler, fakat bu özellikleri ilahlar n özel bir arma an olarak de erlendirmi lerdir. Yalova da uzun müddet Herkül, Asklepios ve Nemfler e ibadet edilmi ve hastalar (Mabet uykusuna yatmak ) ve rüya görmek suretiyle mucizevi bir ekilde hastal ktan kurtulmak yolunu aram lard

41 Kur unlu Hamam n cephesindeki pilyelerin d sat hlar nda bulunan adak stellerinin birinde sadece Herkül, birinde üstte Herkül ve Asklepios altta 3 nemf, bir stelde sadece 3 nemf, üç stelde de üstte Herkül altta üç nemf ya da peri k z n n tasvirleri bulunmaktad r. A CO RAF DURUMU Say s z özellikleri ile Yalova n n ve yörenin en büyük turizm merkezi olan Termal lçesi, Gökçedere ve Üvezp nar Mahallelerinden olu up, Akköy ve Yenimahalle Köyleri mücavir alan içerisinde yer almaktad r. Termal; Yalova ya 12 km. mesafede bulunur ve ula m kolayd r. Çok i lek bir hat olan ve gece gündüz gidi dönü olana bulunan Yalova- Termal karayolunun yan s ra Termal-Ç narc k yolu da ula m kolayl na sahiptir. Termal Turistik letmeleri, Samanl Da n n yamac nda vadi içerisinde yer almaktad r. A EKONOM K DURUM Ülkemizde orta ya gruplar n n ço unun tercih etti i turizm türü Termalizm dir. Bu bak mdan Yalova li çok ansl konumdad r. Özellikle kapl ca olanaklar 3.ya turizminin süreklili ini sa lamaktad r. Kapl ca-sa l k Turizmi, tedavi amac ile yap lan turizm türüdür. Do an n sa l k verici özelliklerinden yararlanmak isteyen insanlar n, s cak suyu, maden suyu, hamam, kapl ca ve bunlar tamamlayan kür merkezlerini ziyaret etmeleridir. Kapl ca ve içme suyu kaynaklar ndan yararlanmak için yap lan turizm, uzun bir konaklama süresini gerektirmektedir. Do al kaynak özelli i gösteren kapl calardan öncelikle iç turizm aç s ndan yararlan lmaktad r. Termal kapl calar, Türkiye nin en düzenli geli mi kapl ca alan d r. Altyap sorunu yoktur. Kapl ca ya ula m asfalt yolla sa lanmaktad r. Termal Tesisleri nin giri inde, Yedi Havuzlar da denilen bir ça layan bulunmaktad r. Çe itli, renkli ortancalar ile ünlü Termal de, çok nadide a açlar bulunmaktad r. Termal de bulunan Gökçedere ye kapl ca sular n n verilmesiyle otel ve motellerin büyük bir bölümü tesisleri içerisinde mü terilerinin kapl ca sular ndan faydalanmalar n sa lamaktad rlar. Termal Tesisleri içinde çe itli banyolar bulunmaktad r. Valide Banyo ve Kur unlu Banyo tarihi banyolard r. Ayr ca 8 odal Ç nar Banyo, 26 kabinli Sultan Banyo ve 10 kabinli s ra banyo bulunmaktad r. TERMAL SUYU TAHL L RAPORU ( stanbul Üniversitesi Kimya Enstitüsü) Organik ve Fizik Tahlili Suyun Al nd Mahal Esas Kaynak Numune Suyun Derecesi 66,2 Su Al nan Mahalin Derecesi 11 Rengi Renksiz Kokusu Bariz Hidrojen Sülfür Lezzeti Tatl Manzaras Berrak Densitesi 4 de 1, Resistivite 18 de 5609 Kondüktivite de 0,173,

42 Ph 7,8 Bir Litre Sudaki Kuru Bakiye 1,4484 Resüdü Sülfürik 1,5224 Bir Litre Termal Suyunda Bulunan yonlar n Miktar KAT ON AN YON Potassium K+ 0,0640 Sülfürik So 4-0,7993 Sodium Na+ 0,2314 Nitrigue No 3-0,0000 Ammonium Nh+ 0,0001 Nitreux N0 2-0,0000 Calcium Ca++ 0,1860 Chlore Cl- 0,0902 Fer Fa++ 0,0003 ode L- 0,0000 Manganese Mn++ 0,0007 Carbanigue Hco 3-0,0447 Aluminium Al+++ Eser Phosphurigue Hpo 4-0,0000 Redium Ra++ 2, Arsenigue Haso 4-0,0000 Aniyon ve Katiyon Toplam A rl Gayri Münhal Asitler Silice Sio 0,0504 Anhyoride Borigue Coo 0,0005 Anhyoride Borigue 8.0 Eser Mineraller Toplam 1,4577 A.3. L N CO RAF DURUMU Yalova li kuzey enlemleri, do u boylamlar aras nda olup, denizden yüksekli i 2 m dir.kuzey ve bat s n r n Marmara Denizi olu turur,güneyde Bursa (Orhangazi,Gemlik ve znik ) ve Gemlik Körfezi, do uda Kocaeli(Karamürsel lçesi) ile s n rlan r. A.4. L N TOPO RAFYASI VE JEOMORFOLOJ K DURUMU A.4.1.Da lar lin güney taraf Samanl Da lar taraf ndan kaplanm t r. Samanl Da lar n n en yüksek noktas Yalova ile Gemlik s n r noktas nda bulunan Be p nar Tepesi (926 m) dir.di er yüksek alanlar: -Laledere Köyü güneyindeki Dumanl Tepe (897 m) -Manast r Tepesi (892 m) -Karl k Da Tepesi (888 m) -Kolaçan Tepe (868 m) -Ay c Tepe (718 m) -Çak ll k Tepesi (692 m) -Dümbelek Tepe (594 m) -Re adiye Sivrisi nde yer alan Kale Tepe (569 m) -Hasan Baba Tepesi (545 m) -Mezarl k Tepe (512 m) -Bir uzant halinde devam eden Kat rl S rtlar (683 m). A.4.2.Yaylalar Kocadere Köyü nün güneyindeki Delmece Yaylas

43 A.4.3.Göller Dipsiz göl, Hersek gölü. Hersek Gölü ileri bölümlerde ayr nt l olarak incelenmi tir. A.4.4.Ovalar -Kocadere Köyü yak n ndaki Kocadere Ovas, -Koru Köy ile Akköy aras nda yer alan Koru Ovas, -Devlet Üretme Çiftli i (Baltac Çiftli i) sahilinde Liman Ova ile ba layan ve Sellimand ra ya kadar uzanan Samanl ve Kad köy Ovalar, -Elmal k Köyü nden ba lay p Ara t rma Enstitüsü (Millet Çiftli i) ne kadar uzanan Kaz miye Ovas, -Ta köprü Köyü alt nda Ta köprü Ovas. A.4.5.Vadiler Gemlik Körfezi ve Yalova aras nda bat -do u do rultusunda uzanan da l k alan içinde derelerin yataklar do rultusunda uzanan küçük vadiler bulunmaktad r. Bunlar n içinde en önemli yere sahip olan ise Sellimand ra vadisidir. Genellikle tüm bu vadiler birbirine paralel olarak uzanmaktad rlar. Sellimand ra vadisi Gökçedere yöresinde taban n geni letir ve Marmara Denizi ne aç l r. Bu çe itli vadicikler aras nda küçük tepeciklerle birbirinden ayr lan ovalar bulunmaktad r. A.4.6.JEOMORFOLOJ Yalova li, Armutlu Yar madas n n kuzeyindeki e imli bölgede yer almaktad r. Bu bölge, kuzeyde Kuzey Anadolu Fay Zonu dilimleriyle ku at lm t r. Yar madan n ortas nda, çok sa lam Prekambriyen ya l ba kala m ( metamorfik ) kayaçlarda olu an s rada lar do u bat do rultusunda uzanmaktad r. Bu taban kayaçlar n üzerinde s rada lar n kuzey ve güneyinde kalan e imli bölgelerde Triyas Ça ile III. Dönemin ba lar na ait daha genç tortul ve volkanik kayaçlar bulunmaktad r. Bu kayaçlar, son derece güçlü tektonik devinim yüzünden k vr mlanm ve faylanm t r. Bunun sonucunda, Yalova Bölgesinde denize kadar uzanan genç bir havza olu mu tur. Bu havzada, Orta ve Geç Miyosen devirlerindeki s denizlerde kumta, çamurta ve kireçta kayaçlar olu mu tur. Pleyistosen devrine gelindi inde Kuzey Anadolu Fay Zonu nun etkin hale gelmesi sonucu, Armutlu Yar madas n n yukar do ru kalkmas na neden olmu ve buna kar l k olarakta akarsular taraf ndan a a do ru kesilerek de i ik katmanlar boyunca kuzey güney yönünde e imli derin vadiler olu mu tur. Deniz düzeyi tekrar yükseldikçe vadiler k smen alüvyonla dolmu ve bugünkü konumunu alm t r. Yalova, Anadolu nun paleotektonik ve neotektonik dönemdeki yap sal evrimi aç s ndan önemli bir bölgede bulunmaktad r. Bölge, paleotektonik aç dan Rodop Pontid Ku a ( stanbul Zonu ) ile Sakarya K tas aras ndaki kenet ku a nda bulunur. Bu iki zon, Eosen Erken Oligosen de ntra - Pontid Okyanusunun kapanmas sonucu olu an kenet boyunca bir araya gelmi tir. Yalova çevresinde yüzeylenen paleotektonik dönem kayaç topluluklar, stanbul Zonu içerisinde yer alan birimlerdir. Bölgesel neotektonik evrim Anadolu nun neotektoni i ile uyumlu olup, Orta ve Geç Miyosen devirlerinde ba lar. Bölgenin günümüz jeolojisi neotektonik dönemde ekillenmi olup, bu döneme ait Miyosen ve Kuvaterner ya l çökeller yüzeylenmektedir. Bölgenin en önemli yap sal unsuru olan Kuzey Anadolu Fay, günümüz tektoni ini denetlemektedir. Bölgenin en önemli yap sal unsuru olan Kuzey Anadolu Fay ( KAF ) günümüz tektoni ini denetlemektedir. Bu fay, Armutlu Yar madas nda kuzey ve güney olmak üzere 2 kola ayr l r. Kuzey kol zmit Adapazar koridorunu izleyerek Marmara Denizine do ru

44 uzan r. Yalova yöresinde kabaca do u bat do rultusunda Marmara Denizi çukurluklar n izleyerek bat ya do ru devam eder. Di er kolu ise Geyve Gemlik hatt boyunca Armutlu Yar madas yükselimini güneyden s n rland r r. Yalova yöresinde neotektonik döneme ili kin di er faylar kuzeybat güneydo u ve kuzeydo u güneybat do rultusundad r. Bunlar genelde inaktiftir. Hersek ve Laledere deltalar nda izlenen aktif faylar KAF Zonu içerisinde yer almaktad r. Neotektonik dönem yap lar ndan olan k vr m ve bindirmeler Miyo Pliyosen ya l birimler içerisinde izlenir. K vr mlar n do rultusu genelde do u bat d r. Armutlu Yar madas n olu turan do u bat uzan ml Samanl Da lar silsilesinin kuzeybat kesiminde yeral r. Bu da ku a tektonik kökenli olup, Kuzey Anadolu Fay Zonunun kuzey ve güney kollar aras ndaki yükselim alan na kar l k gelmektedir. Do udaki Sakarya Nehri ile Ç narc k aras nda Samanl da kütlesi kuzeyden Marmara Denizinin çukurluklar ve zmit Adapazar koridoru taraf ndan s n rland r lmaktad r. zmit do usunda Kuvaterner ya l alüvyonlar n düzledi i koridor taban ile yüksek kütle aras nda çok dik yamaçlarla tan nan keskin bir morfolojik uyumsuzluk izlenir.buna kar n Marmara Denizi güneyinde Samanl Da lar yükselimi ile bu deniz aras nda az e imli ve bas k morfolojili etek düzlükleri yeralmaktad r. Yalova bölgesinde bu etek düzlükleri deniz ile güneydeki da l k kütle aras nda do u bat uzan ml bir ku ak olu turur. Bu düzlükler Yalova Ç narc k aras nda Marmara Denizi k y lar na kadar sokulurlar. Ç narc k yöresinde deniz bunlar n ete inde geli mi falezlere yaslan r. Yalova do usunda ise etek düzlükleri ile deniz aras nda k y ovalar ndan olu an düzlükler bulunmaktad r. Do u bat yönlü ku aklar halinde uzanan bu jeomorfolojik üniteler kuzeyden güneye do ru 3 farkl yükselti ku a olu turur. Bu üniteler; k y ku a ve alüvyal vadi tabanlar, etek düzlükleri ve yüksek da l k alan olmak üzere 3 ana yer ekli grubunda toplan r. a) Yüksek da l k alan : Bu rölyef grubu, Yalakdere Ç narc k aras ndaki güney bölümde gözlenir. Yalova kapl calar ile Yalakdere aras nda etek düzlükleri gerisinde aniden yükselen dik e imli yamaçlarla karakteristiktir. Ç narc k güneyinde ise etek düzlükleri ile da l k alan aras nda geçi belirsizdir. Yüksek da l k kütlenin zirve bölümlerinde a n m yüzeylerinin olu turdu u düzlükler izlenir. Bu alanlar içerisinde yayvan morfolojili ve tabanlar nda yer yer eski alüvyon dolgusu içeren vadi formlar bulunur. ( Bilgin ( 1968 ), Emre ve di erleri ( 1998 ) ) Bu özelli i ile da l k kütlenin zirve düzlükleri yüksek plato görünümü sunar. Ç narc k güneyindeki Neojen öncesi ya taki kaya topluluklar n n olu turdu u s rtlarda bu düzlükler hafif e imli yüzeyler eklinde kuzeydo uya do ru alçal rlar. Da l k kütle üzerinde dandritik paternli akarsu a izlenir. Zirve düzlüklerinde akarsular yayvan vadi tabanlar na yerle mi olup, talveg e imleri dü üktür. Zirve düzlükleri ile daha alt seviyede yeralan etek düzlükleri aras ndaki yamaç zonunda ise akarsu a daha yo un ve dik yamaçl kertik vadiler içerisinde olup, talveg e imleri yüksektir. Morfolojik yar lman n en fazla oldu u bu kesimlerdeki vadi yamaçlar ayn zamanda kütle hareketlerinin de yo un olarak izlendi i alanlard r. b) Da ete i düzlükleri : Güneydeki da l k kütle ile k y aras nda do u bat yönünde uzanan ve geni li i kuzey güney yönünde geni li i yer yer 10 km. yi bulan az e imli yüzeyler da ete i düzlükleri olarak tan mlanm t r. Köken aç s ndan bu düzlükler Geç Pliyosen Pleyistosen de biçimlenmi a n m yüzeylerine kar l k gelmektedir. Yalova yöresindeki Neojen ya l kaya topluluklar üzerinde kuzeye do ru dü ük e imli s rtlar eklinde izlenen bu yüzeyler Alt nova güneyindeki temel kayalarda ise bas k morfolojili tepelikler halindedir. Bu yüzeyler üzerinde kal nl yer yer 2 3 metreye kadar ula an derin bir alterasyon ( pedojenez ) zonu geli mi tir. Etek düzlükleri kuzeye do ru kabaca birbirine paralel akan akarsular n yerle mi oldu u vadiler taraf ndan yar larak parçalanm t r. Parçalanma Yalova yöresindeki Neojen kaya topluluklar üzerindeki kesimlerde daha belirgindir. Burada yüzeyler vadiler aras nda kabaca kuzey güney yönünde uzanan s rtlara dönü mü tür. Vadilerdeki yar lman n derinli i kuzeyden güneye do ru artar. Buna paralel

45 olarak yamaç e imlerinde de art izlenir. Kuzeyde tabanl olan vadiler güneydeki da l k kütleye yak n bölgelerde kertik vadilere dönü ür. Bas k morfolojisine ra men etek düzlüklerinde yer alan yamaç zonlar bölgede kütle hareketlerinin en yayg n oldu u alanlard r. Özellikle Miyosen Pliyosen ya l kaya topluluklar ( K l ç ve Yalakdere Formasyonlar ) üzerine rastlayan kesimlerde çok dü ük yamaç e imlerine ra men kütle hareketlerinin geli mi oldu u görülür. Kütle hareketlerinin geli imi kaya türü özellikleri ile ili kilidir. Ancak, bunlar n türü ve alansal da l m morfoloji taraf ndan denetlenmektedir. öyleki, etek düzlüklerini olu turan kuzey güney uzan ml s rtlar n kuzey bölümlerinde dü ük yamaç e imi nedeniyle krip ve akmalar yayg nd r. Bu alanlarda geli en kaymalar küçük boyutlu ve s d r. Ancak, güneye do ru gidildi inde yar lma art na paralel olarak yamaç e imi ve uzunlu u artar. Bu de i ikli e uygun olarak kaymalar yo unluk kazan r. Etek düzlüklerinin güneydeki da l k alana yasland kesimlerdeki kertik vadi içleri kaymalar n maksimum büyüklük ve derinli e ula t alanlard r. c) K y ku a ve alüvyal vadi tabanlar : Yalova Ç narc k bölümünde kalan k y lar yüksek k y özelli ine sahiptir. Bu kesimde dik falezler önünde dar kumsal eritleri uzan r. Yalova do usunda kalan k y ku a ise alçak k y özelli i sunar ve k y gerisinde geni birikim düzlükleri yer al r. Delta ve k y ovas eklinde geli mi olan bu birikim düzlükleri güneye do ru etek düzlükleri içerisine sokulan alüvyal vadi tabanlar ile bütünsellik sunarlar. Bu nedenle k y düzlükleri ile bu vadi tabanlar ayn yer ekli grubu içerisinde de erlendirilmi tir. Bölgedeki konutlar ve sanayi yap lar büyük ölçüde bu yer ekli grubu üzerinde yer almaktad r. K y düzlükleri denizel sekiler ile güncel delta ve k y ovas olmak üzere 2 alt bölgeye ayr l r. Denizel sekiler Yalova do usunda etek düzlükleri önünde geli mi ve olas l kla eski falezlere kar l k gelen yamaç eteklerine s vanm haldedir. Ayr ca, Hersek ve Laledere deltalar nda da basamaklar olu tururlar. Ara t rma alan nda bol fosilli düzeyler içeren bu seki dolgular morfometrik olarak 3 5 ve 8 70 metre olmak üzere 2 seviyede yer al rlar. Üst seviyede yer alan seki dolgular Marmara Denizi nin Tireniyen deki yüksek seviyelerine kar l k gelmektedir. Alt seki ise Holosen de geli mi tir. Alt seki yüzeyleri ço unlukla kolüvyon ve alüvyon çökelleri taraf ndan örtülerek maskelenmi tir. Güncel deltalar ve k y ovas en alt seki basamaklar önünde yer al r. Yalakdere a z ndaki üçgen geometrili Hersek Deltas n n sivri ucu zmit Körfezi nin kuzey k y lar na do ru sokulmu tur. Bu körfez delta lobu taraf ndan kuzey güney yönünde 2 ye bölünmü olup, do u bölümü dar bir bo azla aç k denize ba lanmaktad r. Delta yüzeyindeki Hersek ve Alt nova yöresi olmak üzere iki alanda denizel seki dolgular yüzeylenir. Di er bölümleri ise Holosen çökellerinden olu maktad r. Deltan n kuzey ucu kabaca do u bat do rultulu aktif bir fayla kesilmi tir. Do usunda dar bir k y kordonu ile denizden ayr lan Hersek Gölü lagünü, bu fay boyunca bat ya do ru delta içerisine sokulur. Kendisini ekillendirmi olan Yalakdere nin güncel kanallar deltan n bat bölümünde yeral r. Yap lan sondajlar deltada Kuvaterner kal nl n n 118 metreden fazla oldu unu ve bunlar n Geç Pliyosen Güncel zaman aral nda depoland n göstermektedir. Yalova do usundaki Laledere deltas da Pleyistosen ve Holosen olmak üzere 2 çökel toplulu undan olu maktad r. Deniz içerisine do ru dairesel geometride ilerlemesi olan bu delta kuzeybat güneydo u do rultusunda bir normal fay taraf ndan basamakland r lm t r. Do u kesiminde bu fay n güney blo u denizel taraça, kuzey blo u ise güncel delta çökellerinden olu maktad r depreminde delta üzerinde kabaca bu fay n do rultusu ile uyumlu gidi i gösteren yüzey k r klar geli mi tir. Laledere deltas ile Yalova aras ndaki k y düzlü ü ortalama 1 km. geni li i olan k y ovas niteli indedir. nce bir alüvyon örtüsü ile kapl olan bu k y ovas, güneyden

46 metre kotlar nda yer alan eski bir falez dikli i ile s n rland r lmaktad r. Bu eski k y çizgisi güneyden gelen akarsu a zlar nda vadiler boyunca içerilere sokulur. Vadi a zlar nda yer alan sekiler ve içerilere do ru izlenen batakl klar, Marmara Denizi nin olas l kla Holosen ba lar nda daha yüksek seviyede oldu u dönemlerde bu vadi içlerine küçük koylar halinde sokulmu oldu unu göstermektedir. Yalova bat s nda Sellimand ra dere a z nda k y dan yakla k 1 km. içeride DS taraf ndan vadi taban nda aç lm olan bir sondajda denizel kavk lar içeren çökellere rastlanm olmas bu görü ü desteklemektedir. K y ovalar akarsu a zlar nda, vadiler boyunca güneye do ru sokulan ta k n düzlükleri ile geçi lidir. Ta k n düzlükleri kuzey güney yönlü uzanan vadi tabanlar n n tamam n kapsar. Etek düzlüklerinin yar lmas ile olu an bu vadiler olas l kla Marmara Denizi nin Geç Pleyistosen de seviye alçalmas döneminde ekillenmi tir. Vadilerdeki alüvyon dolgusunun kal nl hakk nda bilgi edinilememi tir. Ancak Geç Pleyistosen de Marmara Denizi seviyesinin günümüzden metre daha a a larda bulundu u göz önüne al n rsa bu dönemde Yalova yöresindeki vadi tabanlar n n da yakla k ayn düzeyde kaz lm olmas gerekir. Buradan hareketle vadilerdeki taban dolgusunun yakla k metre dolay nda oldu u söylenebilir. Bu dolgunun niteli i hakk nda yeterli veri olmamas na kar n Yalova kenti bölümünde Eyrekdere ve Sellimand ra dere, Ç narc k yöresinde Do andere gibi büyükçe vadileri, denizden 4 5 km. kadar içeriye sokulan a z kesimlerindeki çökel dolgusunun tabanda esas olarak denizel / lagüner nitelikte üst seviyelerinin ise akarsu alüvyonlar ndan olu tu u söylenebilir. Bu vadi tabanlar nda akarsular n güncel kanallar çok dar olup, sellenme dönemlerinde tüm vadi tabanlar ta k n süreçlerinin etkisinde kalmaktad r. Jeolojik jeomorfolojik yap s ve iklim özellikleri sonucu Yalova bölgesinde etkin olan güncel yerbilim süreçleri önem s ras na göre deprem, heyelan ve ta k n olarak s ralan r. Bu dinamik süreçler kentsel konut ve sanayi yap la mas n n yo un oldu u bölgede yerel zemin ko ullar yan nda arazi kullan m planlamas nda ön planda tutulmas gereken yerbilim verileridir. Aktif Faylar, Deprem Kaynaklar : Yalova Bölgesi ülkenin en önemli aktif faylar ndan olan Kuzey Anadolu Fay Zonu içerisinde yer almaktad r. Bu fay zonu, ara t rma alan do usuna rastlayan Dokurcun yöresinde 2 ana kola ayr lmaktad r. Güney kol Dokurcun Geyve znik hatt n izleyerek Gemlik Körfezinde Marmara Denizi ne ula maktad r. Buradan bat ya do ru Marmara Denizi güneyini morfolojik olarak s n rland ran güney kol Band rmaya kadar izlenmektedir. Kuzey kol ise Dokurcun Karapürçek Sapanca Gölü üzerinden bat ya do ru devam ederek zmit Körfezinde Marmara Denizine ula maktad r. Hersek Deltas do usunda kalan kesiminde bu koldaki faylar morfolojik olarak zmit Körfezinin güney k y lar n s n rland rmaktad r. Yalova Bölgesinde deprem kayna olabilecek aktif faylar Marmara Denizi taban nda yer almaktad r. Hersek deltas bat s nda Kuzey Anadolu Fay n n bu deniz içerisindeki konumu hakk nda yeterli veri yoktur. Bu denizde fay n yap s ve geometrisi hakk nda de i ik görü ler ileri sürülmektedir. Kuzey Anadolu Fay n n Marmara Denizi içerisindeki konumuna ili kin yap lan bir çok ara t rmada bulunmaktad r. Bu ara t rmalarda fay n kuzey kolunun KD GB yönlü do rultu at ml fay segmentleri ve bunlar aras ndaki normal faylardan olu an bir patern sundu u konusunda görü birli i vard r. Emre ve di erleri 1998 de ise zmit Körfezi nin do u yar s nda Kuzey Anadolu Fay zonundaki aktif ana faylar n do u bat yönünde uzand kuzeydo u güneybat uzan ml faylar n Kuzey Anadolu Fay n n ilk olu um a amas ndaki makaslama yap lar eklinde geli mi oldu u aç klanm t r depreminde geli en yüzey k r klar n n geometrisi ikinci görü ü do rulamaktad r depreminde Alt nova do usunda deniz içerisinden ba layan ve en do uda Gölyaka ya kadar uzanan yakla k 130 km. uzunlu unda yüzey k r lmas gerçekle mi tir. Gölcük Gölyaka aras nda bu deprem k r üzerinde birkaç cm. den 5 metreye kadar de i en

47 miktarda sa yönlü yerde i tirmeler ölçülmü tür. Bu deprem k r bat devam nda bulunan Alt nova yöresinde kara üzerinde izlenememektedir. Ancak, Yalova do usunda yeralan Laledere deltas nda bu depremde geli mi bir faylanmaya yorumlanabilecek yap sal özellikler sunan yüzey k r klar gözlenmi tir. Delta düzlü ü üzerinde kabaca do u bat do rultusunda uzanan bu k r klar devaml l olmayan birkaç cm.lik sa yönlü do rultu at m bile eni olan normal fay ve aç lma çatlaklar eklindedir. Normal faylanma gösterenlerin kuzey bloklar a a da olup, Yalova Havaalan bat s nda 15 cm.lik maksimum e im at m izlenmi tir. Ta köprü kuzeyinde izlenen bu yüzey k r lmas delta üzerinde kabaca WNW ESE do rultusunda uzanan normal fay zonunda geli mi tir. Bu özellikleri ile k r klar n tektonik kökenli, dolay s yla depremine ba l olarak meydana gelen yüzey k r lmas sonucu olu tu u görü ü a rl k kazanmaktad r. Bölgenin yak n gelecekteki deprem tehlikesi aç s ndan, Kuzey Anadolu Fay n n Hersek Deltas bat s nda kalan kesimindeki faylar n k r l p k r lmad önem kazanmaktad r. 1939, 1942, 1943, 1944, 1951, 1957 ve 1967 y llar nda meydana gelen depremler Kuzey Anadolu Fay üzerindeki deprem aktivitesinin do udan bat ya do ru düzenli olarak yer de i tirdi ini göstermi tir depremi ise, fay zonunda bat ya do ru olan deprem göçünün devam etmekte oldu unu ortaya koymu tur. Son deprem, bu fay n Hersek Deltas do usuna rastlayan bölümünün k r lmas sonucu meydana gelmi tir. Fay boyunca depremlerin bat ya do ru düzenli ekilde ilerlemekte olu u Kuzey Anadolu Fay n n Marmara Denizi alt ndaki bölümlerinde yak n gelecekteki deprem riskini artt rm t r. Dolay s yla depremi sonras nda Yalova linin de içerisinde bulundu u bölge deprem riski en yüksek alanlardan biri haline gelmi tir. Tarihsel deprem aktivitesi ve son deprem, bölgedeki aktif faylar n Yalova bölgesi için sürekli tehlike olu turdu unu ortaya koymaktad r. Yap la ma uygulamalar aç s ndan bölge yürürlükte olan Deprem Yönetmeliklerinde 1. derecede deprem bölgesi olarak tan mlanm t r. Ancak, bu Yönetmeliklerde öngörülen beklenen yer ivmesi kaya zemin parametrelerine göre de erlendirilmi tir. Oysa, Yalova kenti ve çevresi yak n alanlardaki yap lar genelde gev ek zeminler üzerinde kurulmu tur. Son depremde, kentte meydana gelen hasarlar n ço unlu unun bu gev ek zeminlerdeki yap larda meydana gelmi olmas sürekli y k c deprem tehdidi alt nda bulunan bölgede, planlama ve uygulama a amas nda yerel zemin özelliklerinin iyi de erlendirilmesi gerçe ini ortaya ç karm t r. Kütle Hareketleri : Bölgede kütle hareketleri yayg nd r. Bölgedeki kütle hareketleri olu um mekanizmalar na göre kayma ( heyelan ), akma ve sürtünme ( krip ) eklinde 3 ana gruptu toplanabilir. Kaymalar ise aktivitelerine göre eski ve yeni ( aktif ) olarak 2 ye ayr lm t r. Toprak ve moloz akmas eklinde gözlenen akmalar ise tiplerine ayr lmadan haritalanm t r. Yayg n olarak gözlenen yava ve s hareketlerde krip olarak ay rtlanm t r. Kütle hareketlerinin türü, da l m, yo unluk ve derinlikleri kaya türü ve morfolojiye ba l d r. Genelde kilta, kumta, çak lta ve marn ardalanmas ndan olu an çökel kaya topluluklar nda izlenirler. Kilta, kumta, çak lta ve çamurta ardalanmal birimlerde tabakalanma düzlemleri ana ve devaml süreksizlik sistemini olu turur. Kumta seviyeleri yeralt suyu dola m n n kolayl kla sa land kesimlerdir. Kilta ve çamurta düzeyleri ise geçirimsiz zonlard r. Bu birimlerde tabaka e imleri ile yamaç e imi aras ndaki ili kiye ba l olarak ( tabakalanman n yamaç d ar ve uygun e imde bulunmas durumunda ) düzlemsel kaymalar geli mi tir. Gev ek tutturulmu masif kumta ve marn türü birimlerde ise yamaç e imine ba l olarak dairesel kaymalar olu mu tur. Toprak ( çamur ) akmalar anakaya üzerindeki günlenme ( ayr ma ) zonunda geli mi s kütle hareketleri niteli indedir. Alansal büyüklükleri ise birkaç on metre ile birkaç yüz metrekare aras nda de i ir. Bölgede izlenen di er s kütle hareketide sürünme ( krip ) tir. Anakaya üzerinde günlenme ile olu an toprak örtüsünün kal n oldu u alanlarda yamaç e imi ve yerçekimine ba l yenilme düzlemleri geli memi kabarma, dalgalanma ve belvermeler eklinde morfolojik özellikler sunan yava

48 ve s hareketler sürünme ( krip ) olarak tan mlanm t r. Sürünmenin kaya türü özelliklerine ba l olarak yamaç e iminin çok dü ük oldu u alanlarda da kolayl kla geli ebildi i izlenmi tir. Derinli i ancak birkaç on cm. ile 2 metre aras nda olabilen sürünme anakaya içerisinde etkili olmad ndan kolayl kla s yr l p al nabilecek niteliktedir. Yamaç e iminin yüksek oldu u alanlarda ilksel hareketi sürünme eklinde ba layan hareketler, ya lar sonucunda suya doygun hale gelerek akmalara dönü ür. Bölgenin yüksek topo rafyas n olu turan Miyosen öncesi temel birimlerdeki kaymalar, yüksek e imli yamaç zonlar nda yeral r. Sar su volkanitleri, ncebel fli i ve Bakacak formasyonu temel kaya topluluklar içerisinde kaymalar n geli mi oldu u birimlerdir. Bu birimlerdeki kaymalar genelde daireseldir. Sar su volkanitlerinde kaymalar n en yo un oldu u bölge Ç narc k güneyindeki Aydere Vadisi dir. Burada bile ik dairesel kaymalar n olu turdu u heyelan kütlelerinin uzunlu u 1,5 km. ye yakla maktad r. Alt nova güneyinde izlenen kaymalar ise volkanik kumta, kilta ve marn ardalanmas ndan olu an ncebel fli i ile yine kumta, marn ve kilta ndan meydana gelen Bakacak formasyonlar nda geli mi tir. Bölgede kütle hareketlerinin en yo un oldu u birimler ise K l ç ve Yalakdere formasyonlar d r. Bu birimler, Yalova yöresinde k y ku a ile güneydeki yüksek da kütleleri aras nda orta yükseklikteki s rtlar olu turmaktad r. Kuzey güney uzan ml bu s rtlar n yamaçlar nda her türlü kütle hareketi izlenmektedir. S rtlar n dü ük e imli yamaçlarla çevrili oldu u kuzey bölümlerinde krip ve çamur akmas gibi s hareketler egemen süreçtir. Bu kesimlerde küçük boyutlu, seyrek olarak s dairesel kaymalarda izlenir. Vadiler boyunca güneye do ru gidildi inde ise yamaç e iminin art na uygun olarak kaymalar yo unluk kazan r. Bu yönde, kayma kütlelerinin büyüklük ve derinliklerinde de art gözlenmi tir. A.5. JEOLOJ K YAPI VE STRAT GRAF Bölgede Paleozoik, Mesozoik ve Senozoik ya l birimler yer almaktad r.yalova ve civar nda ya l dan gence do ru formasyonlar u ekilde s ralanmaktad r. Paleozoik i t, mermer Triyas Kumta -konglomera Üst Kretase Kalker-konglomera Eosen Fili volkan tüfü, andezit lav Neojen Marn, kil ta, silt ta, konglomera Kuvaterner Kil, kum, çak l Yalova-Orhangazi çizgisinin bat s nda kalan k s mda Paleozoik kütle göze çarpmaktad r. Paleozoik olu um Armutlu yar madas n n bat ucundan ba layarak Esenköy ve Kocadereye kadar sürer. Yar madan n bat, güney ve do u k s mlar nda geni alanlar kaplayan paleozoik seri, kuzeybat da Kocadere köyünde granit tabaka ve orta k s mlarda Dumanl da dan ba lay p kuzeydo u do rultusunda Ç narc k-kurtköy çizgisine kadar yay lan volkanik arazi ile kesintiye u ram ve çok büyük bir olas l kla örtülmü bulunmaktad r. Mesozoik olu um ise ancak Ta köprü nün güneyindeki alçak kütlede dar bir k s mda görülür. Üçüncü zaman n çe itli devirlerine ait seriler, da lar n karakteristik ve oran bak m ndan daha yayg n di er ekillerini olu tururlar. Bunlar Eosen ve Neojen olu umlar halinde yer yer süreklidirler. Kocadere-Esenköy aras ndaki tepelik alanda güney-bat -kuzeydo u do rultusunda fili karakterinde Eosen serisi yer al r. Kum, gre, ince elemanl konglomera ve yer yer kalkerden olu an bir neojen serisi ile Yalova k y lar ndan güneydeki yüksek k s mlara kadar uzanan alanda görülür. Neojen alan çe itli yerlerde de i en e imlerle büyük bir yap ya

49 sahiptir ve uzun s rtlar, alçak platolar halinde yüzey ekillerinin geli mesine yard mc olmu tur. Bu neojen alan güneydo uda Yalakdere Havzas na kadar sokulur ve havzay dolduran depolarla birle ir. Neojen formasyonlar konglomera, kumta, kilta, siltta ve mam seviyelerinin ardalanmal tabakalar eklinde s ralanmas ndan meydana gelmi tir. Sar, beyaz ve gri renkli olup bazen aç k mavi ve kahverengi seviyelerde görülmektedir. Tabaka kal nl klar m aras nda de i mektedir. Şekil A.5.1: Yalova Bölgesinin genelleştirilmiş stratigrafik kolon kesiti Bölgenin jeolojisi oldukça karma kt r. Çok gev ek yeni kil ve silt çökeltilerinden daha eski ve çok sa lam mermer ve bazalt kayaçlara kadar de i kenlik göstermektedir. Farkl yereyler, ço unlukla kayaçlar n direnci ve mühendislik özellikleriyle belirlenir. Deniz seviyesinin yükselme h z ndaki de i imler de i ik türden topraklar n toplanmas na yol açm t r. H zl deniz yükselmelerini izleyen k y haliç çökeltileri alüvyonlu vadilerin güneyine kadar uzanm ve deniz sekilerinin bugünkü deniz seviyelerinin üzerinde kalmas na neden olmu tur. Kuzey Anadolu Fay ndaki dü ey hareketlerde 4. Dönem çökeltilerinin da l m n daha karma k hale getirmi tir. Güneyde kayaçlar çok sa lam, ba kala m kayaç yada kor kayaç kökenlidir. Do uda ve bat da ise tortul ve volkanik kayaçlar mevcuttur. Bu kayaçlar sa lam olmas na ra men büyük oranda k vr mlanm ve faylanmaya u ram lard r. 1. Jeolojik Formasyonlar : 1.1. Tortul kayaçlar : Ta köprü Formasyonu, Bakacak Formasyonu, K l ç Formasyonu Yalakdere Formasyonu ve kireçta üyesi, Kuvaterner - güncel ya l alüvyonlar 1.2. Ma matik kayaçlar : ncebel Formasyonu ve tüf üyesi, Sar su Formasyonu, F st kl Graniti

50 1.3. Metamorfik kayaçlar : Pamukova Metamorfitleri 2. Yap sal jeoloji : Yalova li s n rlar dahilinde Paleozoyikten günümüze kadar de i ik zamanlar temsil eden çe itli kaya türleri yüzeylenmektedir. Prekambriyen Alt Paleozoyik ya l oldu u dü ünülen Pamukova Metamorfitleri bölgenin temelini olu turur. Alt Triyas ya l Ta köprü Formasyonu, Üst Kretase ya l Bakacak Formasyonu, Üst Paleosen Orta Eosen ya l ncebel Formasyonu, Eosen ya l Sar su Formasyonu temeli örten sedimanter ve volkano sedimanter birimlerdir. Eosen döneminde F st kl Granitoyidi bölgeye yerle mi tir. Daha üstte ise Sarmasiyen ya l K l ç Formasyonu, Üst Miyosen Alt Pliyosen ya l Yalakdere Formasyonu ve Pleyistosen ya l denizel seki çökelleri ile güncel alüvyonlar yeral r. Bölgede birçok ara t rmac çal m t r. En önemlileri; Akartuna ( 1968), Erendil ve di erleri ( 1991 ), Sak nç ve Bargu ( 1989 ), Bargu ve Sak nç ( 1990 ), Göncüo lu ve di erleri ( 1992 ) ve Seymen ( 1995 ) tir. 3. Yer alt jeolojisi : 3.1. Pamukova Metamorfitleri ( Pm ) : Armutlu Yar madas n n temelini olu turan metamorfik kayalar Erendil ve di erleri ( 1991 ) taraf ndan Pamukova Metamorfitleri ad alt nda incelenmi tir. Pamukova Metamorfitleri; Yalova güneydo usunda Gac k Köyü nün 1 km. kadar güneyinde yüzeylenir. Amfibolit, amfibol ist, granit, metavolkanit, metagrovak, metakuvarsit ve fillitten olu an ve bölgenin temeli oldu u dü ünülen Pamukova Metamorfitleri yer yer aplit, pegmatit ve kuvars damarlar yla kesilmektedir. Birimin temel litolojisi olan amfibolitler ye il, gri ye il ya da çok koyu ye il renkli homojen kütleler halinde bulunur. Hornblend ve plajioklas ana bile enlidir. Kuvars, sfen, epidot ve klorit ana parajenezi tamamlar. Mineralojik bile imi ve homojen yap s ndan dolay bu birimin köken kayalar asidik ma ma kökenli volkanik kayalar olmal d r. Granitlerdeki mafik minerallerin dizilim yönleri amfibolitin istozitesiyle uyumludur. Amfibolitler irili ufakl birçok granitik plütonlarla kesilmi tir. Çevre kayalarda gözlenen mekanik deformasyon granitlerde de aç kça gözlenir. Yapraklanman n a r ölçüde geli ti i kesimlerde ise kaya gnaysik dokuludur. Kuvars, plajiyoklas, ortoklas, hornblend, klorit ve biyotitten olu an pembemsi, sar, beyaz ms gri, beyaz, ye il, ye ilimsi beyaz renkli granitler önemli ölçüde alterasyona u ram t r. Tali mineralleri; apatit, sfen ve opaldir. Baz alanlarda amfibolitlerin üzerinde granit çak llar içeren çak lta ile gelen metak r nt l birim uyumsuz olarak yeral r. Genellikle metagrovak, metakuvarsit ve sleytten olu an birim a r ölçüde deformasyona u ram ve genel olarak milonitik bir yap kazanm t r. Çak lta düzeyleri milonitik dokulu kuvars ve plajiyoklastan olu an hamur içinde deforme granitik çak ll d r. Pamukova Metamorfitleri bölgede Bakacak Formasyonu ve Eosen ya l formasyonlar taraf ndan uyumsuz olarak örtülür. Birimin znik Gölü güneyindeki e leniklerinin Permiyen öncesi ya ta olduklar saptanm t r. ( Genç, 1992 ) Kuzey kesimlerde ise Pamukova Metamorfitleri nin alt seviyelerinin Prekambriyen üst kesiminin ise Alt Paleozoyik ya l oldu u kabul edilmektedir. ( Göncüo lu ve di erleri, 1992 )

51 3.2. Ta köprü Formasyonu ( Trt ) : Erendil ve di erleri ( 1991 ) taraf ndan Pamukova Metamorfitleri içinde de erlendirilen k rm z - mor renkli kumta, siltta ve çak lta ndan olu an birim Bargu ve Sak nç ( 1990 ) taraf ndan Ta köprü Formasyonu olarak tan mlanm t r. Birim Yalova n n do usunda Ta köprü civar nda yüzeylenir. Ta köprü Formasyonu, k rm z mor, gri renkli, çatlakl, k r kl, sert, s k tutturulmu, orta kal n tabakal kumta, siltta ve çak lta ndan olu ur. K r k ve çatlaklarda spekülarit, pirit ve kalkopirit gibi cevher mineralleri hidrotermal olarak geli mi tir. Ayr ca, çatlaklar yer yer kuvars dolguludur. Birim içinde mika pullar içeren siltta ve kumta en yayg n kaya türüdür. Kumta genellikle demiroksit ve hematit çimentolu, bazen klorit çimentolu grovak özelli indedir. Seyrek olarak izlenen çak lta çe itli seviyelerde yeral r ve dereceli olarak kumta na geçer. Çak lta ; az yuvarlak, kristalize kireçta, ist, kuvars ve radyolarit çak llar ndan olu maktad r. Birim genellikle metamorfik birimleri uyumsuz olarak örter. Maestrihtiyen ya l Bakacak Formasyonu ve Üst Paleosen Orta Eosen ya l ncebel Formasyonu taraf ndan aç sal diskordansla örtülür. Litolojik benzerlikleri nedeniyle Kocaeli Triyas ile e tutulmu tur. ( Akartuna ( 1968 ), Erendil ve di erleri ( 1991 ) ve Seymen ( 1995 ) ) 3.3. Bakacak Formasyonu ( Kb ) : K l ç köyü güneyinde yüzeyler. stifin taban seviyeleri, Ta köprü Formasyonuna ait kö eli blok ve çak llar içeren kal n tabakal taban çak lta ile ba lar. Genellikle gri, beyaz, ye ilimsi, sar ms ve pembemsi renkli olan kumta ve çak lta n n çimentosu kalkerli ve / veya killidir. Kumta lar gri renkli, dereceli, laminal, tane destekli, ince kaba tanelidir. Kumta ve çak lta n n çimento maddesi içinde mermer, granit, kristalen ist parçalar, kuvars ve Ta köprü Formasyonuna ait çak llar bulunmaktad r. Çak lta lar ise genellikle yuvarlak, ufak iri çak ll, yer yer blokludur. Çak lta lar mercek eklinde, kötü boylanmal, derecelenmeli, e zamanl yada farkl ya l k r nt lar ve çak llar içerir. Birim Paleozoyik ve Triyas ya l formasyonlar üzerinde uyumsuz olarak bulunmaktad r. Üstte Paleosen Orta Eosen ya l ncebel Formasyonu ile uyumlu, Miyosen ya l K l ç Formasyonu taraf ndan uyumsuz olarak örtülür. Birimin ya Erendil ve di erleri ( 1991 ) taraf ndan Maestrihtiyen olarak belirlenmi tir ncebel Formasyonu ( Tit ) : Ç narc k ilçesi bat s nda, Ortaburun köyü civarlar nda, Yalova do usunda Suba, Mecidiye, ncebel aras nda yüzeyler. ncebel Formasyonu üzerledi i formasyonlar n çak llar ndan olu an ve a nd rd litolojilerin rengine ba l olarak mor, gri yada sar renkli taban çak lta ile ba lar. Genellikle tekdüze bir ekilde kumta, çamurta, marn ve çak lta ardalanmas ile devam eder. Alt düzeylerde çak lta ve kumta n n hakim oldu u metre kal nl kta bir bölüm vard r. Kumta lar hem s, hemde derin deniz fosil ve fosil parçalar içeren laminal, derecelenmeli, tane destekli, bol kuvars taneli, volkanik ve metamorfik kaya parçal türbiditik çökellerdir. Formasyon üste do ru kö eli kuvars taneli kireçta ve çamurta ardalanmas ndan olu an bir istif niteli i kazan r. Bu bölümde yer yer volkanik düzeyler içerir. Bunlar aç k renkli tüf ve daha az oranda da andezitik aglomeralardan olu ur. Birimin kal nl yakla k 1000 metre olarak kabul edilmektedir. ( Göncüo lu ve di erleri, 1992 ) Tüf Üyesi ( Tit ) : ncebel Formasyonu içinde ara seviyeler olarak bulunan tüfler, ncebel Formasyonunun üyesi olarak ay rtlanm t r. Birim Suba, Geyikdere, Ayazma çukur, Dereköy yörelerinde yüzeyler. Genellikle beyaz, ye il, ye ilimsi beyaz renkli, ince iri taneli, s k tutturulmu tüfler, yap ta olarak

52 kullan lmaktad r. Ayr m k s mlar nda kaolinle me izlenir. Vitrofirik kristal tüf olarak tan mlanan birim, cam hamur içinde yeralan plajioklas, ortoklas, kuvars, hornblend, kristal parçalar ndan olu maktad r. Birim Üst Paleosen Orta Eosen ya l olarak kabul edilmektedir Sar su Formasyonu ( Ts ) : Birim Ç narc k güneybat s nda, Elmal k köyü güneyinde ise s n rl bir alanda yüzeylenir. Sar su Formasyonu, metamorfik kayalar üzerinde 5 10 metre kal nl kta bir çökel düzeyi ile ba lar. Bu düzey koyu kahverengi koyu ye il sar, çak lta, çamurta, kumta ve kireçta gibi litolojilerden olu ur. Çak lta lar kö eli kuvars çak llar ndan olu makta olup, tane desteklidir. Çamurta lar kuvars taneli, kalkerli çamurta niteli indedir. Kireçta lar ise nummulitli, kuvars taneli istifta türündedir. Bu seviye üzerinde yakla k 1000 metre kal nl ktaki piroklastik kayalar bulunur. Piroklastik düzeyler ince yada kaba taneli tüf ve lapilli tüf içinde çe itli boyutta andizitik tüf ve kaya parçalar ndan olu ur. stifin kimi düzeyleri ise iri andezit bloklu ve çak ll, olas l kla plaj çak lta niteli indedir. Bu istif içinde lav ak nt lar ortalama 5 metre kal nl kta düzeyler halinde piroklastik kayalarla ardalan r. Lav ak nt lar plajiyoklas, proksen ( ojit ) ve hornblend fenokristalli andezitik volkanik kayalardan olu ur. Tüfler ise cams bir hamur içinde plajiyoklas, cam, fluidal dokulu volkanik kaya parçalar içerir. Tüflerin yan nda sulu piroklastik ak nt larla olu mu normal yada simetrik derecelenmeli lahar çökelleri piroklastik ak nt yüzeylerini kaz yarak çok düzensiz uyumsuzluk düzlemleri olu tururlar. Bütün bu istif, özellikle üst düzeylerinde gözlenen bazalt dayklar yla kesilir. Bazaltlar ojit ve plajiyoklas bile enlidir. Sar su Formasyonu; Orta Eosen döneminde geli en bir volkanik yay ürünü olarak de erlendirilir. ( Güncüo lu ve di erleri, 1992 ) Birim; metamorfik kayalar ise uyumsuz, ncebel Formasyonu ile geçi lidir. F st kl Graniti taraf ndan kesilen birim üstte K l ç Formasyonu taraf ndan örtülür F st kl Graniti ( Tf ) : Birim enköy güneyinde ve Hayriye köyü 2,5 km. güneydo usunda yüzeyler. F st kl Graniti; genel olarak gri, bazen pembe renkli, ayr m seviyeleri aç k sar renkli, orta taneli, sert ve masif yap l sokulum kayas d r. nce kesitlerde orta taneli, holokristalen, genellikle granüler, hipidyomorf, nadiren porfiritik dokulu, bol piritli granodiyorit bile imli olarak izlenir. F st kl Graniti; Armutlu Yar madas nda önemli bir yer tutan Eosen volkanikleriyle ( Sar su ) yak n ili kilidir. Bu yay volkanizmas yla e zamanl sokulum kayalar da F st kl e zamanl sokulum kayalar da F st kl Granitleriyle temsil edilmektedir. ( Erendil ve di erleri, 1991 ) F st kl Graniti; Pamukova Metamorfitleriyle Sar su volkaniklerini kesmektedir. Dokanak ili kileri dikkate al nd nda F st kl Granitinin Sar su volkanikleriyle e zamanl olarak geli ti i ( Eosen ) söylenebilir K l ç Formasyonu ( Tk ) : Yalova li ile güney kesimlerinde, Çiftlikköy, Kaz miye, K l ç köyleri aras nda yüzeyler. Birim sar, kahverengimsi gri, yer yer koyu mavi renkli, laminal, ince tabakal, orta s k tutturulmu kilta, siltta, marn ile mercek ve bant eklinde kumta ve çamurta ndan olu ur. Killer yer yer jips kristallidir. Üst seviyelere do ru marnlar aras nda killi kireçta lar na rastlan r. Ye il, beyaz veya kahverenkli kilta ve marnlar beyaz kum ve ince orta kal nl kta, aç k renkli kireçta lar ile çökelmi tir. K l ç Formasyonu üzerinde yayg n olarak 1 6 metre kal nl nda bir ayr ma seviyesi izlenir. Kil niteli inde olan bu seviyede çamur akmas, krip eklinde kütle hareketleri gözlenir. K l ç Formasyonu kendinden daha ya l birimler üzerine uyumsuz olarak gelir. Birim Sarmasiyen ya ndad r. ( Akartuna, 1968 ) 3.8. Yalakdere Formasyonu ( Ty ) : Yalova ile Ç narc k aras nda, Ç narc k ile Dümbelek Da civarlar nda ve Yalakdere civarlar nda geni alanlar kaplar. K rm z, sar, beyaz renkli kumta, çak lta, siltta, kilta ve çamurta ndan olu ur. Bu seviyeler birbirleri ile geçi lidir. Birim içinde de i ik lokasyonlarda kireçta düzeyleri de izlenir. Çak lta içerisindeki çak llar genellikle yuvarlakla m olup orta boylanmal d r. Ço unlukla

53 tutturulmam olan birim çapraz katmanlanmal, dekir oksit nodüllü ve çamurlu killi topakç klar içerir. Birim yer yer heyelanl olup, tektonizmadan etkilenmi ve Ç narc k Samanl Köyü yolu Demirkap mevkiinde oldu u gibi k vr ml ve k r kl d r. Birimin ya Ponsiyen Pliyosen dir. ( Akartuna, 1968 ) Yalakdere Kireçta Üyesi ( Tyk ) : Ç narc k ilçesi ile Çal ca ve Çiftlikköy aras nda kalan alanda yüzeylenmektedir. Yalakdere Formasyonunun kumta, çak lta, siltta ve kilta lar n n üzerinde beyaz, gri, bej renkli kireçta lar yeralmaktad r. Birim genellikle yataya yak n konumlu olup, yer yer killi seviyeler içermektedir. Kireçta lar içerisinde lamelli ve gastropod kavk lar gözlenmektedir. Masif olan kireçta lar n n alt kesimlerinde tabakalanma iyi gözlenemezken üst seviyelerde belirginlik kazanmaktad r. Kireçta üyesinin kal nl de i ken olup, yer yer 100 metreye eri ebilmektedir. Yalakdere Formasyonunun taban çok iyi görülmemekle birlikte önceki ara t rmac lar taraf ndan K l ç Formasyonu üzerine uyumsuz olarak geldi i belirtilmektedir Kuvaterner Çökelleri : Alt nova Yalova Ç narc k k y eridi ve vadi tabanlar nda yayg n olan Kuvaterner çökelleri ta d klar önem nedeniyle 13 alt birime ayr lm t r. Bunlardan Holosen ya l olanlar n ayr m nda çökelme ortam özellikleri esas al nm, haritalama ise birimlerin jeomorfolojik konumlar na göre gerçekle tirilmi tir. Kuvaterner birimleri denizel seki çökelleri ile k y ve akarsu ortamlar nda çökelmi çökel topluluklar ndan olu maktad r. Denizel seki çökelleri Alt nova Yalova aras nda k y ve gerisindeki düzlükler arkas nda, temel kayalardan olu an yamaç eteklerinde da n k halde küçük yüzlekler eklinde izlenir. Denizel çökellerden olu an seki dolgular morfolojik olarak 3 5 ve 8 70 metre kotlar nda basamaklar meydana getirmi tir. ( Erinç, 1956 ) Üst kotlarda yeralan seki çökelleri Alt nova Formasyonu olarak tan mlanm t r. ( Sak nç ve Bargu, 1989 ) Ara t rmada, bölgede birbirinden farkl ya larda 2 farkl seki çökel toplulu u belirlenmi olmas nedeniyle kar kl a yol açmamak amac yla bu adlama kullan lmam olup bu birim üst seki çökelleri ( QDs1 ) olarak tan mlanm t r. Üst seki çökelleri, Karamürsel Yalova karayolunun Kaytazdere Alt nova bölümünde, yol yarmalar nda küçük mostralar halinde yüzeyler. Ayr ca, Suba köyü kuzeyi, Hersek Deltas ve Ta köprü köyü kuzeyindeki Laledere deltas nda izlenir. Bunlar, sar, boz renklerde tabakal, ço u düzeyleri bol fosilli, gev ek çimentolu kum, killi kum ve siltten olu maktad r. Temele yak n en alt seviyeler s k çimentolanm volkanik kaya ve kireçta çak llar kapsayan taban çak lta ile ba lar. Üste do ru gev ek tutturulmu kumta lar na, daha üst seviyelerde ise siltli kum ve marnlara geçer. ( Sak nç ve Bargu, 1989 ) Üst seki çökelleri kendinden daha ya l birimler üzerine transgresif ve aç sal uyumsuzlukla gelmektedir. Üzerinde ise alüvyon çökelleri yer almaktad r. Tireniyen fosilleri içeren bu çökeller Üst Pleyistosen ya ndad r. ( Sak nç ve Bargu, 1989 ) 3 5 metre kotlar nda yeralan alt seki çökelleri Ta köprü Yalova aras nda Hersek ve Laledere deltalar gerisindeki basamaklar ile k y dan ortalama 1 km. içerideki yamaç önlerinde yüzeylemektedir. Akarsu a zlar nda ise vadi tabanlar nda izlenirler. Tabanda kumta çak lta ile ba layan bu çökeller üste do ru kumta ve siltta na geçer transgresif istifler niteli indedir. Sekiler d nda kalan Holosen birimleri k y da deniz, deniz / akarsu, karada ise akarsu ortam nda depolanm tutturulmam çökellerden olu ur. Daha ya l kaya topluluklar üzerinde uyumsuz olarak bulunan bu çökeller yanal ve dü ey yönde birbirine geçi lidir. Denizel kökenli birimler k y boyunca plaj ( kumsal ) ( QDp ), k y kordonu ( QDo ), k y düzlü ü ( QDk ) ve batakl k ( QDb ) çökellerinden olu maktad r. Yalova Alt nova aras nda sahil boyunca kumsal band n geni li i birkaç metre ile 100 metre aras nda de i mektedir. En yayg n oldu u alanlar ise delta k y lar d r. Batakl k çökelleri güncel ve eski olmak üzere 2 ye ayr l r. Güncel batakl klar Hersek ve Laledere deltalar ndaki lagün gölleri çevresi ile di er akarsu a zlar nda izlenir. Eski batakl klar ise özellikle Yalova merkezi yak n ndaki vadi içlerinde denizden birkaç kilometre içerilerde yer al rlar. Eski batakl k çökelleri Holosen ba lar nda Marmara denizi su

54 seviyesinin daha yüksek oldu u dönemde, vadi içlerindeki haliçlerde çökelmi tir. Öte yandan Marmara Denizi nin k y ak nt lar na ba l olarak geli mi k y kordonlar n n önünü kapatt Hersek Gölü ise bugün lagün çökellerinin ( QDl ) depolanmakta oldu u tek aland r. Akarsu çökelleri kanal ( QAk ) ve ta k n ovas alan ( QAt ) olmak üzere 2 grup alt nda toplanm t r. Kanal depolar vadi içlerinde örgülü akarsu, deltalarda ise menderes çökellerinden olu ur. Ta k n çökelleri delta ve k y düzlükleri yüzeyinde yayg nd r. Akarsu çökelleri kapsam ndaki leve ( do alset ) çökelleri ( QAl ) sadece Yalova l Merkezi bat s nda, Sellimand ra deresinin denize döküldü ü yerde bugünkü batakl k alan içinde çok küçük bir alanda yüzeylenir. Alüvyon yelpazesi çökelleri ( QEy ) Laledere ve Hersek deltalar n n kök k s mlar nda QDs1 ile gösterilen üst seki çökellerinin önünde yay l m gösterir. Bas k bir topo rafya ile tipik geometrilerinde görülen yelpazelerin raksak kesimlerinde 3 5 metre kotundaki alt seki çökelleri daha sonra delta düzlü ü çökelleri ( QDd ) görülür. Kuvaterner birimleri içinde morfostratigrafik konumlar itibar ile en yeni çökellerden olan etek çökelleri ( QEe ) ise Laledere deltas güneyinde alüvyon yelpazelerini örten bir ku ak gibi ayn deltan n güneybat s ndaki derin derenin do u yamaçlar nda ve çok dar bir yay l mla Ç narc k güneybat s ve güneydo usunda yüzeylenir. 4. Ekonomik jeoloji : Akarsu vadilerindeki zengin alüvyonlu topraklarda ve bunlar n Marmara Denizine do ru uzant lar n olu turan Ta köprü ve Alt nova deltalar nda yo un bir biçimde tar m ve bahçecilik yap lmaktad r. Ancak, k y daki bu delta düzlüklerinde önemli askeri tesisler ve havaalan ile büyük ölçekli sanayi kurulu lar da konumlanm bulunmaktad r. Ormanl k tepeler, volkanik su kaynaklar, kumsallar ve deniz ile stanbul ve Anadolu ya yak n ba lant lar son derece aktif bir yerel turizm pazar olu turmu tur. Deniz k y s ndaki belediyelerde yaz nüfusunun k nüfusuna göre on kat fazla olabilmektedir. Yerle imler denize yak n olma iste i do rultusunda sahil eridi boyunca uzanmaktad r. Turizmin yaratt bu geli me, do uda Kaytazdere den bat daki Kocadere ye kadar hemen hemen kesintisiz olarak uzanan bir k y eridi olu turmaktad r. Bu k y eridinin d nda ise bir iç bölge kapl cas olan Termal ile bat ve güneybat da sarp tepeler ve yüksek falezler nedeniyle geli ememi alanlar n ay rd Esenköy ve Armutlu k y yerle imleri yer almaktad r. Tar m, bahçecilik ve serac l n yan s ra di er bir istihdam alan n turizm ba lant l i yerleri olu turmakta olup, ana sanayi faaliyetleri orta ve büyük ölçekli fabrikalar ile yürütülmektedir. Bölgenin hakim bitki örtüsünü genellikle merkezdeki ve güneydeki dik yamaçlar ve vadileri kaplayan ve yaprak döken a açlardan meydana gelen ormanlar olu turmaktad r. Ayn ekilde, yüksek alanlardaki ve sarp yamaçlardaki çaml klarda baz ç plak ve yeniden dikim yap lm yerler görülmekte ve bunlar n ticari amaçl kereste üretiminde kullan ld anla lmaktad r. Bu çaml klar önemli oranda kozalakl türleri içermektedir. Denize yak n bölgelerdeki yüksek ve dik yamaçlar ço unlukla makilik ve kayal klarla kapl d r ve bitki örtüsü s k ve bodur çal l klar ve yer yer ç plak kayal k zemin eklindedir. Göreceli olarak dik e imlere sahip yüksek alanlarda kalmalar na ra men do al bitki örtüsünün temizlendi i platolar ve vadi yamaçlar nda halen tar m yap lmaktad r

55 5. Çevre jeolojisi : Bölge aç s ndan en büyük jeolojik tehlike depremdir. Deprem yerkabu undan enerji sal n m n izleyen yer sars lmas olgusudur. En y k c depremler yeryüzündeki jeolojik güçlerin etkile imi ile, yerkabu undaki jeolojik faylar boyunca uzanan büyük kayaç kütlelerinin aniden yerinden oynamas sonucu olu urlar. Bu olgular tektonik depremler olarak adland r l rlar. Yeryüzeyini 7 büyük plaka ile bir dizi küçük plaka olu turmakta olup, depremlerin büyük ço unlu u bu plakalar n örtü me s n rlar boyunca olu maktad r. Ortado u ve Akdeniz bölgelerindeki tektonik bozulum Avrasya plakas, Afrika plakas ve Arap plakas olmak üzere 3 ana plaka aras ndaki örtü me s n rlar nda olu maktad r. Anadolu ve ran mikroplakalar da dahil olmak üzere daha küçük daha kat ve esnemez bloklar yada mikroplakalar bu ana plakalar birbirinden ay rmaktad rlar. Anadolu mikroplakas kuzeyde 1200 km. uzunlu undaki KAF Ku a ile güneyde adayay ve do uda Do u Anadolu Fay ku a ile sar lm t r. Ana plakalar n birbirlerine göre hareket etmeleri sonucunda Anadolu mikroplakas bat ya do ru hareket etmektedir. Marmara Denizi yöresinde olu an depremler KAF Ku a ile ili kilidir. Bu fay ku a boyunca olu an sürekli devinimler bölgenin bugünkü biçimini almas na yard mc olmu tur. KAF Ku a kesin biçimi tam olarak bilinmemekle birlikte normal ve do rultu at ml faylanmadan olu an karma k bir yap gösterir. Çevresel jeolojik tehlikelerin özelliklerine ve önem s ras na göre s n fland r lmas ise u ekildedir : 1. Yer sars nt s tehlikesi a. Yer devinimi b. Faya yak nl k c. Yerel alan ko ullar d. Topo rafik ve katmansal etkiler 2. S v la ma a. Akma b. Yanal yay lmalar c. Yer sal n m d. Ta ma gücünün kayb yada azalmas ve oturma f. stinat duvarlar nda artan yanal bas nç g. Gömülü yap lar n yüzmesi 3. Fay y rt lma tehlikesi 4. Sismik deniz dalgas ( Tsunami ) ve Sismik göl dalgas ( seiche ) 5. Jeoteknik yer kaymas tehlikesi a. Yüzeysel yer kaymas 1. Toprak akmas 2. S toprak akmas 3. Ak msal kaymalar 4. Ötelenmesel kaymalar 5. Tümseklenme b. Derin yer kaymalar c. Depremin neden oldu u yer kaymas 6. Di er jeolojik tehlikeler a. Düzensiz ufalanma profilleri b. Fosilli toprak katlar c. Çözelti ufalanmas d. Tuz kayaçlar ( Evaporitler ) e. Gömülü akarsu mecralar f. Barajda zarar olu mas g. Zararl maddelerin toprak ve yeralt sular na s zmas

56 A.5.1. METAMORF ZMA VE MA MAT ZMA MAGMAT K KAYAÇLAR Lav, tüf ve anglomeralar Yalova n n güneyinde ve güneybat s nda geni bir alana yay lm lard r. Tüf ve anglomeralar grift bir durumda olup lavlar andezit, riolit, dasit ve bazalt kökenlidir. Ya lar Eosen olarak kabul edilen magmatik kayaçlar kahverengimsi, sar mt rak, beyaz ve ye ilimsi renktedir. Sert ve k r lgan yap da, k r k ve çatlakl d rlar. K r lma yüzeyleri daireseldir ve küresel ayr lmalar görülür. Andezit, dasit, lav, tüf ve anglomeralar, Yalova kapl calar civar nda dere tabanlar nda ve yol yarmalar nda görülmektedir. Yap lar ince kristallidir. METAMORF K KAYAÇLAR Yalova da metamorfik kayaçlar, gnays, amfibolitler, ist, kuvarsitler, metakonglomera, metagrovak, mermer ve yar kristalize kireç ta lar ndan meydana gelmi tir. Eski temel olarak tan mlanan bu kayaçlar genellikle aplit dayklar, granit ve granidiyoritler taraf ndan kesilmi lerdir. Armutlu, Geyve Bo az ve Sakarya Nehri ne kadar uzanan yar madada do u-bat do rultusunda antiklinoryum eklinde metamorfitler alttan üste do ru u ekilde s ralanmaktad r: Gnays, mika ist, amfibol ist ardalenmas Killi ist, grovak, serisitli ist, kloritli ist, serpantinli ist, kuvarsit ist, kristalize kireçta mermer ardalanmas Kuvarsit Mermer ve kristalize kireçta Paleozoik formasyonlar n alt k sm n çe itli istler olu turmaktad r. En çok rastlanan istler gnays, mika ist, klorit ist ve killi istlerdir. Bütün bu istler aras nda tedrici geçi ler mevcuttur. Paleozoik üst formasyonunu mermerler olu turur. Genellikle beyaz, sar mt rak ve gri renkte olup masif yap gösterirler. A.5.2. TEKTON K VE PALEOCO RAFYA Yalova li 1. Derece Deprem Bölgesi ve Kuzey Anadolu Fay Ku a üzerinde yer almaktad r. limiz önümüzdeki y llar süresince de deprem tehlikesi alt ndad r. leride olabilecek afetlerin etkisini azaltmak için zemin güvenli i olmayan yerler imara kapat ld, kat s n rlamas getirildi. Bu konu afetler bölümünde daha ayr nt l olarak incelenecektir

57 Harita A.5.2.1:Do u Marmara bölgesinin aktif faylar

58 Harita A.5.2.2:Yalova Bölgesi Jeoloji Haritas Konglemera Kayan zemin K l ç formation (Kilta - kumta ) Tüf,aglomera, kumta, kilta. Bakacak Formasyonu (Kumta,kilta,çak lta ) Konglemera ve kumta Kumta, silt (ta köprü Formasyonu) Harita A : Toprak Tipleri

59 (B). DOĞAL KAYNAKLAR Ort. Güne len me süresi (saat,dak ) Ort. Güne len me iddeti (cal/cm 2, dak) Ayl k En Yüksek Güne len me Süresi (cal/cm 2, dak) B.1. ENERJ KAYNAKLARI B.1.1. GÜNE Tablo B.1.1.1:Y llara göre güne lenme süresi I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII YIL LIK Rasat Süresi (y l) 18 02: : : : :12 09: :11 07: : :44 01:39 05: B.1.2. SU GÜCÜ Tablo B.1.2.1:Yeralt Suyu Potansiyeli Ova ad letme Rezervi(hm 3 /y l) Y ll k Beslenme(hm 3 /y l) Y ll k Bo alt m(hm 3 /y l) Yalova-Ta köprü Karamürsel-Hersek Kaynak : Yalova Kongresi,19-20 Aral k 1997 Tablo B.1.2.2: Yalova li Su Potansiyeli Yerüstü Suyu Kaynaklar Akarsu Ad Y ll k Su Potansiyeli (m3/y l) Sellimand ra deresi 58(5 y ll k ortalama) Karpuzdere 29 Safrandere 32 Armutlu-Hamamdere 7(8 y ll k ortalama) Elmal dere 0.073(Q 500 e göre al nm t r) Kocadere 0.005(Q 50 ye göre al nm t r)

60 GÖKÇE BARAJI: Gökçe Baraj Ç narc k-yalova-karamürsel sahil eridinin had safhaya varan içmekullanma ve endüstri suyu ihtiyac n kar lamak amac yla yap lm t r. Daha önce Yalova- Karamürsel aras ndaki sahil siteleri,fabrikalar ve Karamürsel ihtiyaçlar n yeralt sular ndan kar lamaktayd. Yeralt suyu rezervinin ihtiyaçlar kar layamamas nedeniyle yeralt suyu seviyesi gittikçe dü mekte ve bu nedenle deniz suyunun karaya do ru nüfuz etmesi sonucu yeralt suyunda a r derecede tuzlanma görülmekteydi.yeralt suyunun seviyesinin dü mesi ve tuzlanmas sonucunda yeterli verim al namamaktayd. Ç narc k-yalova-karamürsel sahil eridinin içme-kullanma ve endüstri suyu ihtiyac n kar layabilecek iki kaynak bulunmaktayd. Bu kaynaklardan birisi Yalova-Termal kesiminde Sellimand ra Deresi üzerinde 1981 de yap m na ba lan lan ve u anda faaliyette olan Gökçe Baraj d r. kinci kaynak ise Alt nova-karamürsel kesiminde Yalakdere üzerinde in a edilebilecek Ayazma Baraj d r.gökçe Baraj daha ekonomik bulundu undan öncelikle yap lmas uygun görülmü tür.ayazma Baraj ise Gökçe Baraj n n ihtiyaçlar kar layamaz duruma geldi inde (25-30) y l sonra devreye girmek üzere gelece e b rak lm t r. Gökçe Baraj ile lgili Genel Bilgiler: Tablo.B.1.2.3: Gökçe Baraj Drenaj alan 86.5 km2 Akarsu Sellimand ra deresi Tesisin Hisse Ayr m çme ve Kullanma suyu %85 Sulama Suyu %15 Y ll k ort. Ak m hm3/y l Barajdan toplam çekilecek su 43 hm3/y l çme suyu 36.6 hm3 /y l Sulama suyu 6.2 hm3/y l Max. Depolama hacmi 25.5 hm3 Max. Depolama alan 127 ha. B.1.3. KÖMÜR l s n rlar içersinde Sugören, So ucak, Çukur ve Kurt Köyleri arazisi içersinde linyit kömürü ocaklar ekonomik de eri olamad için i letilmemektedir. B.1.4. DO ALGAZ l s n rlar nda Bota tan al nan Do algaz n Armagaz (Arsan Marmara Do algaz Da t m) A. taraf ndan da t m yap lmakta olup altyap çal malar devam etmektedir. limiz s n rlar içinde üretim ve s nma amaçl do algaz kullan m yap lmaktad r. Do algaz iletimi çelik ve PE borular vas tas ile yap lmaktad r. limizde 2012 y l itibariyle m çelik, m PE olmak üzere yakla k m do algaz da t m hatt in a edilmi tir.abone Say s tür. B.1.5. RÜZGAR B.1.6. B YOMAS 60

61 B.1.7. PETROL (Bu konular ile ilgili bir çal ma mevcut de ildir.) B.1.8. JEOTERMAL SAHALAR lin 12 km bat s nda ormanl k bir alan içinde yer alan kapl calara her türlü ula m arac bulunmaktad r. Üvezp nar ve Gökçedere köyleri aras ndaki bir bo az içinde yer alan kapl calar her mevsim yemye il bir bitki örtüsü ile kapl d r. S cakl (T C)= 66 C, toplam debi (Q)=20 lt/sn dir metre derinlikten geldi i saptanan termal sular n ph derecesi as l kaynakta 7.8 dir. Armutlu sahas nda Küpeli, Kapl ca, G c k ve Nuri Pa a s cak su kaynaklar vard r. S cakl k (T C)=54-69 C aras nda de i mekte olup,debisi 5 lt/sn dir. Sular n ph derecesi as l kaynakta 7.8 dir ve sular ayr ca radyoaktif özellikler ta maktad r. Böylece bu sular çok say da hastal n tedavisinde kullan lmaktad r. Faydal oldu u hastal klar;romatizma ekillerinin ço u,kan sirkülasyonu,hareket sistemiyle ilgili hastal klar,idrar yollar ve safra kesesi ta lar,cilt hastal klar,kad n hastal klar,genel sinir sistemi düzenlemesi,siyatik ve her türlü nevralji,çe itli felçler,adale hastal klar ve atrofilleri,iltihapl ve a r l kar n hastal klar,gut,diabet ve i manl k gibi metabolizma hastal klar,baz gö üs hastal klar d r. B.2. B YOLOJ K ÇE TL L K B.2.1. ORMANLAR Yalova Orman letme Müdürlü ü nün Armutlu, Ta köprü, Ç narc k ve Yalova olmak üzere 4 i letme efli i bulunmakta olup -Armutlu Orman letme efli i nin 14320,9 Ha., -Ç narc k Orman letme efli i nin 13233,9 Ha., -Ta köprü Orman letme efli i nin 10236,0 Ha., -Yalova Orman letme efli i nin 8822,2 Ha. orman alan bulunmaktad r. Yalova li toplam ormanl k alan 46613,0 ha d r. Yalova Orman letme Müdürlü ü nün genel saha miktar 79185,5 ha d r.yenilenen orman amenajman planlar na göre a açland rma, rehabilite, imar-islah, erozyon kontrol ve mera çal malar ile ilgili sahalar n toplam ha olarak belirlenmi tir. B ODUN ÜRET M NDE AYRILAN TARIM ALANLARI B.2.2. ÇAYIR VE MERA Bu konu hakk nda geni bilgi F bölümünde verilmi tir. B.2.3. SULAK ALANLAR Hersek Gölü, Marmara Denizinin güney yönünde do u bat do rultusunda uzanan çöküntü bir alanda olu mu tur. Gölün denizle olan üç ba lant s eskiden aç k bir durumda iken u anda kumla kapl bir durumdad r. Bu giri lerden bir tanesinde metal zgaral beton bir bal k tuza bulundu u görülmü ama u anda bu tuzak terk edilmi ve da lm durumdad r. Sahil eridi boyunca uzanan beton bir set, lagünü denizden ay rmaktad r. Deniz seviyesinde olan gölün bat yönünde yükseltisi fazla olmayan, üzeri a açl k ve çal l klarla kapl olan ve Deniz Üssü komutanl s n rlar içinde kalan tepelik bir alan bulunmaktad r. Gölün do u ve güney k s mlar çay rl k ve tar m arazileriyle çevrelenmi tir.ortalama göl alan 150 hektar civar nda olup, göl alan y llara ve mevsimlere göre de i iklik göstermektedir. 61

62 Büyük bir bölümü s olan gölün ortalama derinli i metre civar ndad r. Gölü besleyen yüzeysel tatl su kayna bulunmamaktad r. Yeralt suyu beslenimi oldu u tahmin edilmektedir. Göl ekolojik yönden ötrofik ( bol g dal ) bir göl olup, su içi bitkileri bak m ndan oldukça zengindir. Gölün özellikle bat kesimlerinde sazl k alanlar dikkat çekmi tir. Su ürünleri aç s ndan önem ta yan gölde kefal,levrek,pisi,gümü,dil ve ispari gibi bal k türlerin ya ad ö renilmi tir.ba ta bu özellikler olmak üzere alan n biyolojik çe itlilik aç s ndan son derece zengin oldu u ve önem arz etti i gözlenmi tir. Hersek Gölü Anadolu ya Kuzeybat dan giren ku göç yolu üzerinde bulunmas, uygun iklim ko ullar ve besin maddeleri yönünden oldukça zengin olu u de i ik türden kalabal k ku gruplar na beslenme, k lama ve bar nma olana sa lamaktad r. Yap lan gözlemler neticesinde alanda de i ik ördek türleri, sakarmeke,bata an, gri bal kç l, büyük ve küçük beyaz bal kç l, alaca bal kç l,büyük karabatak ve çok say da de i ik mart türlerin varl tespit edilmi tir. Özellikle alandaki ördek ve bal kç l popülasyonlar n çoklu u dikkat çekmi tir. Alan n geneli de erlendirildi inde, ba ta su ku lar olmak üzere çok çe itli yaban hayat bar nd rmas ve floristik aç dan zengin olu u ve yukar da belirtilen di er özellikleri nedeniyle sulak alan özelli i ta maktad r. Ayr ca, Ülkemizin 1994 y l nda taraf oldu u Ramsar Sözle mesinde (Sulak Alanlar n Korunmas Hakk ndaki Sözle me) yer alan sulak alan tan m na uygun bir alan oldu u tespit edilmi tir. B.2.4. FLORA B.2.5. FAUNA B.2.6. M LL PARKLAR, TAB AT PARKLARI TAB AT ANITI VE TAB AT KORUMA ALANLARI Bu konu hakk nda geni bilgi M bölümünde verilmi tir. B.3. TOPRAK B.4. SU KAYNAKLARI B.4.1. ÇME SUYU KAYNAKLARI VE BARAJLAR Bu konuda B.2 bölümünde bilgi verilmi tir. B.4.2. YER ALTI SU KAYNAKLARI B.4.3. AKARSULAR Derelerde en fazla ak genellikle ubat, Mart aylar nda görülür. Yaz n ise debi çok azd r, fakat yataklar nda sürekli su vard r. Beslenme alanlar ndaki orman örtüsünün etkisi ve çe itli kaynaklar yaz aylar nda ak n sürmesine olanak sa lamaktad r. En az ak yaz sonuna rastlar. Bunlar n d nda yazlar genellikle su bulunmayan dereler de bulunmaktad r. Yalova s n rlar içinde yer alan akarsular öyle s ralayabiliriz. 62

63 1-KOCADERE: Kocadere ve enköy güneyindeki s rtlardan do an dereciklerin birle mesiyle olu ur. Kocadere Köyü nden geçtikten sonra denize dökülür. Bu akarsu ad n ta d ovay sulamaktad r. Yaz aylar nda suyu çok azalmakta ve sulama i lerinde pek kullan lamamaktad r. 2-KARPUZ DERE (TE V K YE DERES ): Gemlik ilçe s n rlar içindeki birtak m dereciklerin SAZLI DERE ve SUDÜ TÜ DERES ile birle mesiyle meydana gelir. Sa ndan ve solundan ald birçok derecik ile birle erek kuzeye do ru ak n sürdürür ve GÜNGÖRMEZ DERES ad n al r. Te vikiye Köyü yak n ndaki GÖL DERE ile birle erek TE V K YE DERES ad n alan bu dere ak en h zl olan ve yata çak l ve ta larla dolu bir deredir. Pa a Liman denilen yerde denize dökülür. 3-KORU DERES : Haf z Yolu Tepesi ve Çak ll Tepe s rtlar ndan ç kan dereciklerin birle mesiyle olu an bu dere Ortaburun Köyü içinden geçerek Çal ca Köyü topraklar n n bir bölümünü de sulad ktan sonra Koru Ovas nda denize dökülmektedir.bu ova üzerinde Yalova ekonomisinin yeni bir gelir kayna olan çiçekçili e ait olan seralar yer almaktad r. Yalova n n en eski de irmeni olan ve bo nun De irmeni ad ile bilinen su de irmeni de bu derenin üzerinde Ç narc k yolunun dereyi kesti i yerde kurulmu tur. 4-SAMANLI DERES (SELL MANDIRA DERES ): Samanl Da lar n n Gemlik ilçesi s n rlar içinde kalan TA PINAR, KOLAÇAN TEPE ve BEDESTEN TEPE den do maktad r. Çevresindeki birçok dereciklerle beslenen ve BEDESTEN DERES ad ile il s n rlar na giren bu dere daha sonra NACAKLI DERE ad n al r. Önce bat dan gelen FERHAT DERES ile birle en ve kuzeye do ru ak n sürdüren, daha sonra da EFTAL DERE ve HAVUZ DERE sular n da ald ktan sonra Sellimand ra mevkiinde Kapl calar dan gelen SMA L DERE ile birle en bu dere SELL MANDIRA DERES ad n al r. BU bölümden itibaren yata geni leyen akarsu Yenimahalle, Kad köy, Samanl Köyleri ile Devlet Üretme Çiftli i arazisini sular. Derea z denilen yerde SAMANLI DERES ad ile denize dökülür. Samanl deresi, en geni ve en uzun akarsu oldu u gibi en bol su ta yan d r. Sellimand ra bölgesinin yukar s nda bol miktarda alabal k bulunmaktad r. Nacakl Deresi bölümünde ormanlar aras nda SUDÜ EN mevkiinde 30 metrelik bir de elale bulunmaktad r. Bu bölge yaz n merakl lar n n konaklama yeri durumundad r. Drenin uzunlu u 40 km civar ndad r. 81 km 2 lik su toplama alan na sahiptir ve Yalova istasyonundaki ölçümlere göre ortalama debisi m 3 /sn, y ll k ortalama su hacmi ise 120 milyon metreküptür. 5-SAFRAN DERES : Bu dere de Gemlik ilçesi s n rlar içindeki TA PINAR ve BE PINAR tepelerinin kuzey yamaçlar ndan do maktad r. Etraf ndan birçok dereciklerle beslenir ve Sar kaya Bo az ndan geçer. Kurtköy s n rlar içinde KURTKÖY DERES ad n ald ktan sonra Hac mehmet, Safran Köyleri ve ehir topraklar n n büyük bir bölümünü sulad ktan sonra ilin içinden PTT binas n n yan ndan denize dökülür. Bu akarsuyun Sar kaya Bo az bölümünde de bol miktarda alabal k bulunmaktad r. 6-BALABAN DERE: Sugören Köyü civar ndan do an ve Harita tepe civar ndan gelen dereciklerle birle en Balaban Dere Esadiye Köyü içerisinden geçer. So ucak Köyü alt nda ise Re adiye Deresi ile birle ir ve Ara t rma Enstitüsü s n rlar içinde denize dökülür. Erozyonun fazla oldu u bu dere ile her y l tar ma elveri li topraklar n bir k sm denize dökülmektedir. 63

64 7-ELMALIK DERES : Ay c Tepe yöresinde do an bir çok derenin besledi i bu dere Elmal k Köyü ve Kaz miye Köyü arazisini sulad ktan sonra Ara t rma Enstitüsü s n rlar içinde denize dökülür. 8-SULTAN YE DERES : Gac k Köyü nün güneyindeki ER KL TEPE den do an dereciklerle beslenir ve etraftan yine birçok derecikler alarak Gac k Deresi ad ile Sultaniye Köyü ne kadar gelir. Buradan itibaren Sultaniye Dresi ad n al r ve Çiftlikköy den geçerek denize dökülür. Yaz n kurumaktad r. 9-KILIÇ DERES : Dumanl Tepe den akan dereciklerin Burhaniye Deresi ve Laledere ile birle mesinden meydana gelmektedir. Ta köprü civar nda Çatal Burun mevkiinde denize dökülür. Bu da temmuz ve a ustos aylar nda kurumaktad r. B.4.4. GÖLLER VE GÖLETLER B.5. M NERAL KAYNAKLAR B.5.1. SANAY MADENLER, B.5.2. METAL K MADENLER B.5.3. ENERJ MADENLER ( limizde bu tür madenler bulunmamaktad r) B.5.4. TA OCAKLARI N ZAMNAMES NE TAB OLAN DO AL MALZEMELER limizde Ta Oocaklar Nizannamesine tabii olan Do al Malzemeler mevcut olup ÇED Yönetmeli i Kapsam nda listesi T.6 Çevresel Etki De erlendirmesi bölümünde verilmi tir. KAYNAKLAR : 1-Meteoroloji Müdürlü ü 2-Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü 3-Yalova Belediyesi 4-Orman letme Müdürlü ü 5-Armagaz (Arsan Marmara Do algaz Da t m) 6-DS 1. Bölge Müdürlü ü (C).HAVA (ATMOSFER VE KL M ) C.1. KL M VE HAVA Marmara Bölgesinin do u k sm nda yer alan bu bölge MAKRO-KL MA tipi olarak Akdeniz iklim ku a içinde yer bulunmaktad r. Bu iklim tipinin etkisi bilhassa yaz n alan n geni letmekte ve Türkiye nin büyük bir k sm n içine almakla birlikte, bölgesel farklar kendini hissettirmektedir. Bu ekilde Yalova ve çevresi, Marmara Geçi tipi veya Marmara iklimi olarak vas fland r lan bölgesel iklim tipine girmektedir. Buna ek olarak bu tip içinde co rafi etkenler, lokal farklar n olaca do ald r. Yazlar s cak ve kurak, k lar l k ve bol ya l d r. C.1.1. DO AL DE KENLER 64

65 C RÜZGAR Yalova linde 2011 y l nda ölçülen y ll k ortalama rüzgar h z 1.7 m/sn, En h zl esen rüzgar n yönü y ll k olarak NNW dir. En h zl esen rüzgar n h z y ll k olarak 14,4 m/s dir. Tablo C y l Ayl k Maksimumum ve Ortalama Rüzgar H z Ayl k Maksimum Rüzgar h z (m_sec) ve Yönü STASYON ADI/NO: YALOVA / YIL/AY ,5WNW 9,3/W 13,7/WNW 16,0/W 7,2/N 7,9/NW 10,1/NW 10.1/NW 8,7/ENE 9,9/NNE 10,6/ENE 14,4/ESE STASYON ADI/NO: YALOVA / Ayl k Ortalama Rüzgar H z (m_sec) YIL/AY , Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlü ü 2011 y l NOT:1 Saniyedeki h z ; metre aras ndaki rüzgarlar kuvvetli rüzgar, 17,2 metre ve daha fazla olan rüzgarlar f rt na olarak de erlendirilir. (N)Kuzey,(NNE) Kuzey KuzeyDo u,(ne) KuzeyDo u,(ene)do u KuzeyDo u,(e) Do u,(ese) Do ugüney Do u, (SE)Güneydo u, (SSE)GüneyGüneyDo u, (S)Güney,(SSW) Güney GüneyBat,(SW)GüneyBat, (WSW)Bat Güney Bat,(W)Bat,(WNW) Bat KuzeyBat,(NW)KuzeyBat,(NNW)Kuzey KuzeyBat, C BASINÇ Yalova linde 2011 y l nda ölçülen ayl k en yüksek yerel bas nç de eri 1025,0 hpa d r, en dü ük ayl k yerel bas nç de eri ise hpa d r. Ortalama Yerel Bas nç de eri 1009,3 hpa d r. Tablo C Ayl k Ortalama Bas nç (hpa) YIL/AY ,7 1017,2 1021,9 1014,1 1015,0 1012,3 1009,3 1012,5 1014,7 1019,2 1025,0 1019,5 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlü ü 2011 y l C NEM Tablo C Ayl k Ortalama Nisbi Nem (%) YIL/AY ,8 76,9 78,2 79,3 79,1 70,4 66,2 67,2 69,8 75,3 76,9 71,0 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlü ü 2011 y l NY Nedir? Normalle tirilmi Ya ndeksi metodu, ya eksikli inin farkl zaman dilimleri (1,3, 6, 9,12, 24 ve 48 ayl k) içerisindeki de i kenli ini dikkate alabilen bir kurakl k indeksidir. En az 30 y l süreli periyotta ayl k ya dizileri haz rlan r. NY de erlerinin normalize edilmesi sonucu seçilen zaman dilimi içerisinde kurak ve nemli dönemler tespit edilir. Kurakl n izlenmesi aç s ndan ya taki eksikli in farkl zaman dilimleri içinde kantitatif olarak ifade edilmesi gereklili i ortaya ç kmaktad r. Ya eksikli inin farkl su kaynaklar na olan etkisinin ne kadar sürede hissedilebilece i mant na göre, analizde 1,3, 6, 9, 12 ve 24 ayl k zaman dilimleri seçilebilir. Örne in ayl k toplam ya ta meydana 65

66 gelebilecek eksilme toprak nem düzeyine hemen etki etti i halde yeralt sular na, nehirlere, göllere daha geç etki eder.6,9 ve 12 ayl k zaman dilimlerindeki bir kurakl k durumu akarsu ve göllere, 24 ayl k dilimdeki kurakl k ise yer alt sular na etkisini izlemek bak m ndan tercih edilir. NY indeks de erleri NY De erleri Kurakl k Kategorisi 2 < A r nemli 1.5 ile 1.99 Çok nemli 1.0 ile 1.49 Orta nemli 0 ile 0.99 Hafif Nemli 0 ile Hafif kurakl k -1 ile Orta derecede kurakl k ile iddetli kurakl k < Çok iddetli kurakl k ndeksin s f r n alt na dü tü ü ilk ay kurakl k ba lang c olarak kabul edilirken indeksin pozitif de ere yükseldi i ay kurakl n bitimi olarak kabul edilmektedir. Örne in Yalova iline ait grafik haritalardan 3 ayl kta 1984 y l n n 9. ay ndan 1985 y l n n 9. ay na kadar kurak bir periyot ya anm t r. Bunun anlam bahsi geçen tar m y l nda tar m aç s ndan kurak bir y l ya anm t r diyebiliriz. Buna kar l k 1996 y l n n 4. ay ndan 1998 y l n n 12. ay na kadar devam eden nemli bir periyot vard r. 12 Ayl k grafik haritada ise 1993 y l 8. ay ndan 1995 y l 1. ay na kadar kurak bir dönem ya anm ve muhtemelen bu dönemde akarsu ve göl sular nda bir azalma olmu tur diyebiliriz. Buna kar l k 1980 y l n n 11. ay nda ba lay p 1982 y l n n 9. ay na kadar devam eden nemli dönem grafik haritalardan görülebilir. 66

67 ekil C : Normalle tirilmi Ya ndeks De erlerinin Farkl Zaman Dilimlerinde De i imi Gösteren Grafik (1 Ayl k ve 3 Ayl k) Kaynak: Devlet Meteoroloji leri Genel Müdürlü ü 67

68 ekil C : Normalle tirilmi Ya ndeks De erlerinin Farkl Zaman Dilimlerinde De i imi Gösteren Grafik (12 Ayl k ve 24 Ayl k) Kaynak: Devlet Meteoroloji leri Genel Müdürlü ü C SICAKLIK Yalova linde 2011 y l na ait s cakl k ortalamas y ll k 14.1 o C olup, ayl k en yüksek s cakl k de eri 35.8 o C ile A ustos ay nda, en dü ük de eri ise -1.8 o C olarak ubat ay nda ölçülmü tür. Tablo C y l Ayl k ortlama s cakl k Ayl k Ortalama S cakl k ( C) YIL/AY ,5 6,1 7,7 10,0 15,8 21,5 25,6 23,5 21,4 14,0 7,9 8,8 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlü ü 2011 y l C BUHARLA MA Yalova linde 2011 y l na ait maksimum buharla ma de eri mm (Temmuz), Ayl k minimum buharla ma de eri 17.2 mm (Kas m) olarak ölçülmü tür. C YA I LAR Tablo C y l Ayl k Toplam Ya YIL/AY ,5 13,9 42,8 57,7 34,9 24,1 22,5 6,2 6,0 45,4 13,2 88,2 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlü ü 2011 y l 68

69 C YA MUR Yalova linde 2011 y l nda ortalama toplam ya miktar 323,2. mm olarak kaydedilmi olup; En az ya l ay 6,0 mm ile Eylül ay, en fazla ya alan ay ise 88,2 mm ile Aral k ay olmu tur y l ya l gün say s 111 olarak tespit edilmi tir. C KAR,DOLU,S S VE KIRA I Ortalama Kar Ya l Günler Say s y ll k 5,0; Ortalama kar örtülü Günler Say s y ll k olarak 1,0; En yüksek kar örtüsü kal nl Mart ay nda 1.0 cm, Y ll k Sisli günler say s 2 gün,y ll k k ra l günler say s 18 gündür. C SELLER C KURAKLIK, C M KROKL MA Bu konular ile ilgili mevcut veriler Tablo C de verilmi tir. Bilindi i üzere uzun y llar meteorolojik verilerin ortalamalar n n belirlenmesinde bir y l ait verinin ortalamalar etkileme katsay s çok dü ük kalaca ndan; çevre durum raporunun geçmi y llardaki tan mlamalar nda mevsimsel olark herhangi bir de i ikli e gerek duyulmamakla birlikte Yalova iline ait 2011 y l Meteorolojik Parametreler a a da verilmektedir. Tablo C Yalova line Ait 2011 Y l Meteorolojik Parametreler Ayl k Ort. S cakl k ( o C ) Ayl k Ort. Bas nç (Mb) Ayl k Ort. Nem ( % ) Ayl k Toplam Ya ( mm ) Ayl k Hakim Rüzgar Ayl k Hakim Rüzgar Yönü/Esme Say s Ocak 6, ,8 56,5 SE 126 ubat 6, ,9 13,9 NE 137 Mart 7, ,2 42,8 NE 131 Nisan 10, ,3 57,7 ENE 102 May s 15, ,1 34,9 NW 95 Haziran 21, ,4 24,1 NW 103 Temmuz 25, ,2 22,5 ESE 96 A ustos 23, ,2 6,2 ENE 135 Eylül 21, ,8 6,0 SE 143 Ekim 14, ,3 45,4 SE 124 Kas m 7, ,9 13,2 SE 183 Aral k 8, ,0 88,2 ESE 144 Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlü ü 2011 y l 69

70 C.1.2. YAPAY ETMENLER C PLANSIZ KENTLE ME C YE L ALANLAR C ISINMADA KULLANILAN YAKITLAR Yalova li Hava Kirlili i Çal mas nda [2004] Yalova Merkez, Çiftlikköy ve Ta köprü lçelerinde kullan lan kat yak t olarak odun, yerli kömür, ithal kömür ve s v yak t olarak ta mazot ve fuel-oil oldu u; ilk s ray %58 oran ile odun, ikinci s ray %23 ile Mazot, daha Sonra % 7 Yerli kömür ile %6 ithal kömürün ald belirtilmi tir. Yap lan bu çal mada ise Yalova li Merkez lçesinde kullan lan yak tlarda ilk s ray %72,6 ile kömürün (Bunun %70 ini ithal kömür, %30 nu yerli kömür olu turmaktad r.), 2. s ray %26.3 ile odunun,daha sonra %1,1 ile mazot un yer ald tespit edilmi tir. Yalova ilinde kullan lan yak t türleri oransal bazda büyük de i iklik göstermi tir. Ekonomik ko ullar kullan lan yak t türünün belirlenmesinde etken rol oynamaktad r. thal kömürün yüksek kalorifik de ere sahip olmas bu yak t türünün daha fazla tercih edilmesine sebep olmaktad r. Ayr ca ilimizde s nmada do algaz kulan m da artmakta olup a a daki de erlere do algaz oran kat lmam t r. Tablo C : Yalova linde Kullan lan Toplam Yak t Miktarlar YALOVA L VE LCELER NDE 2011 YILINDA SATILAN YERL VE THAL KÖMÜR Ç ZELGES L VE LCEN N ADI SOSYAL YARDIMLA MA VE DAYANI MA VAKFININ DAGITMI OLDU U KÖMÜR M KTARI F R.SAT.KÖM. M K. THAL (Ton) F R.SAT.KÖM. M K. YERL (Ton) 1 YALOVA L NDE 1.100, ,275 0,000 2 Ç FTL KKÖY LÇES NDE 200, ,895 0,000 3 ALTINOVA LÇES NDE 200, ,810 0,000 4 TERMAL LÇES NDE 195,000 39,900 0,000 5 ÇINARÇIK LÇES NDE 400, ,160 0,000 6 ARMUTLU LÇES NDE 300,000 30,000 0,000 YALOVA L VE LÇELER NDE SATILAN TOPLAM KÖMÜR 2.395, ,040 0, YILI ÇERS NDE YALOVA L NDE TOPLAM SATILAN KÖMÜR M KTARI Kaynak: Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü ,040 TON 70

71 ekil C Yalova li Merkez lçe Mahalleler Baz nda Evsel Is nmada Kullan lan Yak tlardan Kaynaklanan Emisyon Miktarlar stasyon:yalova Periyodik: Tarih PM10 R.HIZI R. YONU H. SIC. B. NEM H. BAS. SO2 Minimum MinDate MinTime Maximum µg/m3 m/s Deg % mb µg/m3 7 1, , :00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00: , , MaxDate MaxTime 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 Avg 40 2, , Num Data[%] STD 16,6 0,6 52,2 4,9 7,9 6,5 8,9 Kaynak: Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü

72 C ENDÜSTR YEL EM SYONLAR Tablo C : Emisyon znine tabi tesisler SIRA NO 1 AKSA AKR L K K MYA SAN. A.. TES S N ADI LÇE ÜRET M Ç FTL KKÖY 2 AKK M K MYA SANAY Ç FTL KKÖY 3 AKK M K MYA SANAY Ç FTL KKÖY Akrilik elyaf Üretimi Enerji Üretimi Karbon elyaf üretimi A-HKKY Ek.4- madde:7.9.c. Ek-8'dekiyeri /grubu Emisyon zin Belgesi tarihi Dosya Bakanl kta YUKARI AKK M ( NORGAN K TES SLER) SKHKKY Ek a A A I AKK M (ORGAN K TES SLER) A-HKKY Dosya Bakanl kta BA VURU DURUMU GFB MÜRACAAT ED LD GFB MÜRACAAT ED LD GFB MÜRACAAT ED LD 5 BAHADIR N. VE MADENC L K MERKEZ Kalsit Madeni ve M c r üretimi 6 ERSUR TEKST L SAN.VE T C.LTD. T. Ç FTL KKÖY plik Üretimi ve boyama EK-8 Liste B.2.2 Ek-5.C EK-3 Liste B ve Madde 43.CC GFB VAR 7 NUH BETON KADIKÖY Haz r Beton Üretimi Ek UYGUNLUK BA VURU 8 BURSA BETON MERKEZ Haz r Beton Ek:8 Liste B UYGUNLUK VAR 9 K BSA KARADEN Z N.ve BETON ALTINOVA Haz r Beton Ek:8.B GFB VAR 10 MANTA MANTAR ÜRET M VE PAZ. MERKEZ Kara salyangozu üretimi Ek: 8 B.1.2.a UYFGUNLUK VAR GFB YOK 11 Özel dare Müd. Ta oca ve Asfalt Plent tesisi Ç FTL KKÖY Asfalt Plent tesisi Ek.8.B.2.1, GFB YOK 12 ERC MAK NA VE K MYA SAN. LTD. T. Ç FTL KKÖY Formik Asit Üretimi Ek:8.B.4.1.a, 4.1.g YALOVA MEZBAHASI MERKEZ Et üretimi Ek.8.B.7.2.b MUAF 14 AKTOPS Ç FTL KKÖY akrilik tops ve bumps üretimi 4.1.g/10.10/10, GFB VAR 15 NUH BETON ALTINOVA TES S ALTINOVA Haz r beton üretimi B GFB YOK 16 AÇILIM N. T C. SAN. LTD. ALTINOVA Asfalt Plent Tesisi Ek.8.B.2.1, GFB YOK 17 ZORLU ENERJ ALTINOVA Kojenerasyon Santrali Ek.8 B ÇEVRE ZN VAR 18 CEMRE BLOK ÖN MALAT TES S ALTINOVA Gemi Blok malat Ek.8.B GFB YOK 19 BE KTA GEM A.. ALTINOVA Gemi Yap m Ek.8 B Uygunluk için ba vurusu devam 72

73 ediyor. 20 GÜRER N.TAAH.VE T C.LTD. T. Ç FTL KKÖY Ta Oca ve K rma Eleme Tesisi Ek.8 B a-2.2.b GFB YOK 21 KARAYOLLARI GÜNEYKÖY KALETEPE MEVK TA OCA I VE KIRMA ELEME TES S MERKEZ Ta Oca ve K rma Eleme Tesisi Ek.8 B a-2.2.b GFB YOK 22 AKSA AKR L K K MYA SAN. A.. AKSA SANTRAL Ç FTL KKÖY Elektrik ve Buhar Üretimi Ek.8 B AGRANA FRU T STANBUL GIDA SAN.VE T C. A.. ALTINOVA Meyve Suyu ve Meyve Püresi Ek.8 B.1.2.a ve GFB MÜRACAAT GFB YOK 24 GÜRER N.TAAH.VE T C.LTD. T. MERKEZ Kalsit Madeni ve M c r Üretimi Ek.8 B a-2.2.b GFB YOK 25 ÖZYAHYAO LU TAVUKCULUK TARIM GIDA N.SAN.T C.LTD. T. ALTINOVA Tavuk Yeti tiricili i ve Yumurta Üretimi Ek.8 B.7.1.a MUAF GFB YOK 26 TÜRKO LU GEM N A SAN.T C.LTD. T. ALTINOVA Gemi Yap m Ek.8 B PEK KA IT SAN.VE T C. A.. ALTINOVA Temizlik Ka d Üretimi Ek.8 B.1.2.b ve CEMRE MÜHEND SL K ALTINOVA Yeni Gemi n as Ek.8 B ve Kaynak: Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü-2011 GFB YOK Çevre znine müracaat edecek 73

74 C TRAF KTEN KAYNAKLANAN EM SYONLAR Tablo C Trafikten Kaynaklanan Emisyonlar S.No Firma Ad Emisyon Ölçümü Yap lan Araç Say s 1 M TA OTOMOT V ERDE ER OTOMOT V KAROTO OTOMOT V ÖZENLER OTOMOT V TÜVTÜRK MUAYENE ST DERMAN OTO 275 TOPLAM Araca Egzoz Emisyon Ölçümü Yap ld. Kaynak: Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü-2011 C.2. HAVAYI K RLET C GAZLAR VE KAYNAKLAR C Y l stasyon Raporu Tablo C.2.1 : Merkez lçe 2011 Y l stasyon Raporu Tarih PM10 SO2 Hava Sýicakligi Ruzgar Yonu Ruzgar Hizi Bagil Nem Hava Basinci µg/m³ µg/m³ C Derece m/s % mbar : : : ,9 69, : ,1 76, : ,5 66, : ,7 69, : ,4 73, : : : : : ,2 52, : ,8 72, : ,4 75, : ,6 75, : ,2 74, : ,4 77, : ,5 75, : ,4 75, : ,3 72, : ,3 55, : ,1 56, : ,7 65,4 1013

75 : ,2 81, : , : ,1 75, : ,8 69, : , : ,9 71, : , : ,8 62, : ,1 67, : ,7 71, : , : ,5 63, : ,8 72, : : : : : : : ,4 42, : : : ,7 66, : , : ,4 61, : ,6 54, : , : ,8 78, : ,7 70, : ,4 78, : ,2 83, : ,9 81, : ,9 83, : ,9 77, : , : , : ,3 72, : ,2 69, : ,6 63, : , : : : : , : ,5 76, : ,3 77, : ,9 67,

76 : : : : ,5 56, : ,5 56, : ,2 59, : ,3 78, : ,9 83, : ,9 80, : ,1 74, : ,2 68, : ,3 62, : ,4 70, : ,8 61, : , : ,2 45, : ,6 79, : , : ,6 72, : ,6 77, : ,8 79, : ,8 82, : ,6 82, : ,2 80, : ,4 76, : ,5 78, : ,6 69, : , : ,2 61, : ,3 64, : , : ,1 60, : ,4 48, : ,7 60, : ,9 60, : ,1 65, : ,4 60, : ,6 80, : ,8 80, : , : ,8 57, : , : ,1 63, : ,9 71, : ,4 67, : , : ,4 79,

77 : ,6 82, : , : ,5 76, : , : ,3 72, : ,3 73, : ,6 79, : ,1 82, : ,3 72, : ,2 65, : , : ,9 69, : ,2 68, : ,2 69, : , : ,7 75, : ,6 72, : ,7 72, : ,4 53, : ,7 56, : ,8 74, : , : ,5 78, : ,7 72, : ,9 66, : , : ,8 68, : ,7 67, : , : ,8 72, : ,4 78, : ,5 75, : ,7 70, : ,3 75, : ,7 73, : ,8 72, : ,8 69, : , : , : , : , : ,7 65, : : ,5 69, : ,5 71, : ,1 72, : ,7 72,

78 : ,9 72, : , : ,7 73, : ,7 72, : ,9 71, : ,1 71, : ,1 69, : ,4 64, : ,4 59, : ,2 57, : ,9 64, : ,1 66, : ,9 61, : , : ,4 54, : , : ,2 56, : ,2 57, : ,8 71, : ,6 61, : ,5 70, : , : ,2 59, : , : ,1 57, : ,1 62, : ,1 64, : , : ,9 67, : ,1 68, : ,1 71, : ,2 67, : ,1 65, : ,8 55, : , : , : ,9 70, : ,5 63, : ,1 56, : ,1 49, : , : , : ,7 61, : ,1 53, : , : , : ,

79 : ,1 66, : ,1 64, : , : ,8 69, : , : ,3 60, : , : , : ,9 64, : ,9 67, : , : ,9 75, : , : ,3 66, : ,8 65, : ,8 63, : ,9 61, : ,8 58, : ,2 65, : ,9 62, : ,1 65, : ,1 66, : , : , : , : , : ,2 65, : , : ,9 68, : , : ,9 71, : ,7 59, : ,8 57, : ,8 57, : , : , : ,3 63, : ,1 69, : , : , : ,5 65, : ,1 59, : ,1 57, : ,2 60, : ,6 68, : ,8 68, : ,

80 : ,8 68, : ,9 61, : , : ,3 72, : ,8 70, : ,9 71, : ,7 78, : ,8 71, : , : , : ,3 60, : ,1 63, : , : ,8 70, : , : , : ,8 66, : , : ,7 66, : ,5 66, : ,6 64, : ,6 66, : , : ,2 70, : ,8 82, : ,9 77, : , : ,1 68, : ,7 79, : ,9 80, : ,7 76, : ,4 70, : ,5 71, : , : ,4 59, : ,3 66, : ,9 72, : , : ,9 72, : ,5 75, : ,5 64, : ,8 55, : ,3 65, : ,2 66, : ,8 62, : ,7 70, : ,7 72,

81 : ,5 72, : ,5 77, : ,7 73, : ,7 71, : ,8 71, : ,1 68, : ,7 71, : ,1 75, : ,6 75, : ,6 70, : ,7 62, : ,7 60, : ,3 58, : ,3 67, : ,2 70, : ,7 72, : ,6 72, : ,6 72, : ,6 77, : ,4 67, : ,5 70, : ,6 71, : ,2 71, : ,8 59, : ,7 67, : ,1 64, : ,2 66, : ,8 61, : ,4 66, : ,5 75, : ,5 70, : ,1 67, : ,6 48, : ,7 45, : ,4 44, : ,8 69, : ,7 77, : , : ,7 55, : ,7 45, : ,6 47, : , : ,6 59, : ,2 67, : , : ,3 52, : ,1 70,

82 : ,3 76, : ,7 66, : ,2 65, : ,7 69, : ,6 78, : ,6 73, : ,8 62, : ,3 68, : ,9 69, : ,1 65, : , : ,1 55, : ,4 63, Minimum ,1 42,6 999 MinDate MinTime 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 Maximum ,5 83, MaxDate MaxTime 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 00:00 Avg ,1 67, Num Data[%] STD 16,6 8,9 4,9 52,2 0,6 7,9 6,5 C.2.2. Partikül Madde (PM) Emisyonlar Tabloda yer almaktad r C.3. ATMOSFER K K RL L K Yalova da k boyunca görülen kirlilik s nmadan kaynaklanmaktad r. Y l boyu ehir atmosferinde gözlenen kirlilik ise ta t emisyonlar ve sanayi kaynakl kirlilik oldu u tespit edilmi tir. Tablo C.3. 1: ehir havas ndaki hedef kirleticiler Benzene isopropylbenzene 1,1,1-Trichloroethane Heptene Allyl chloride Carbon tetrachloride Heptane Acrylonitrile 1,2-Dichloroethane Toluen Chloroform Trichloroethylene Ethylbenzene 1,2-Dibromoethane 1,2-Dichloropropane p+m xylene Chlorobenzene 1,3-Dichloropropane o xylene Bromoform Tetrachloroethene Bromobenzene Kaynak: Marmara Üniversitesi-2002 Ölçüm Sonuçlar 82

83 ekil C.3.1. Yalova UOB Ölçümleri Yalova UOB Ölçümleri Konst. (µg/m3) benzene 1-heptene heptane toluene ethylbenzene m+p xylene o-xylene isopropylbenzene acrylonitrile trichloroethylene tetrachloroethene 10 0 AKK M G AKK M G Y.Mer Y.Mil.E Y.Bel AKK M G Yer ve Tarih Kaynak: Marmara Üniversitesi-2002 Ölçüm Sonuçlar ekil C.3.2: Yalova UOB Ölçümleri Yalova UOB Ölçümleri Konst. (µg/m3) benzene 1-heptene heptane toluene ethylbenzene m+p xylene o-xylene isopropylbenzene acrylonitrile trichloroethylene tetrachloroethene 10 0 AKK M G AKK M G Y.Mer Y.Mil.E Y.Bel AKK M G Yer ve Tarih Kaynak: Marmara Üniversitesi-2002 Ölçüm Sonuçlar 83

84 Tablo C.3.2. Ölçüm Sonuçlar (Marmara Üniversitesi-2002 Ölçüm Sonuçlar ) Kirletici/Yer DM MERKEZ AKK M/AKSA ALTINKUM Benzene Heptene Heptane Toluene Ethylbenzene p+m xylene o xylene Isopropylbenzene Acrylonitrile Chloroform 0.4 1,1,1trichloro ethane ,2dichloroethane Carbontetrachloride Trichloroethylene 3 Tetrachloroethane Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisli i Bölümü taraf ndan yap lan Yalova li Hava Kirlili i çal mas nda a a daki sonuçlar elde edilmi tir. 1. ehir merkezinde ta tlardan gelen UOB kirlili i, hava hareketinin olmad caddelerde dikkat çekecek seviyededir. 2. Sanayi bölgesinde, ehir atmosferinden farkl olarak proseste kullan lan kirleticilere rastlan lmaktad r. 3. Atmosferik artlar, özellikle rüzgar süratinin azalmas, kirletici konsantrasyonlar n n artmas nda en önemli neden olarak görülmektedir. 4. Kirleticilere özgü tek tek s n r de erlerin bulunmamas de erlendirmeyi zorla t rmakla beraber, özellikle sanayi bölgeleri yak n nda prosesten kaynaklanan hava kirlili i aral kl örnekleme süresince görülmemi tir. 84

85 ekil C.3.3: Ölçüm Sonuçlar Ozon Ölçümleri Temmuz 180 Konst.(µg/m³) (Marmara Üniversitesi-2002) Saat ekil C.3.4.Ozon Ölçümleri(Marmara Üniversitesi-2002 Ölçüm Sonuçlar ) Ozon Ölçümleri 27 Kas m-10 Aral k Konst.(µg/m³) :15 01:30 02:45 04:00 05:15 06:30 07:45 09:00 10:15 11:30 12:45 Saat 14:00 15:15 16:30 17:45 19:00 20:15 21:30 22:45 24:00:

86 ekil C.3.5.Yerle im ve sanayiden kaynaklanan SO 2 emisyonlar n n 24 saat ortalama konsantrasyon maksimumlar n n da l m. Kaynak: Marmara Üniversitesi-2002 Ölçüm Sonuçlar C.3.1. OZON TABAKASININ NCELMES N N ETK LER C.3.2.AS T YA MURLARININ ETK LER ekil C S n rötesi Ta nma 86

87 C.4. HAVA K RLET C LER N N ÇEVREYE OLAN ETK LER C.4.1.DO AL ÇEVREYE OLAN ETK LER C SU ÜZER NDEK ETKLER C TOPRAK ÜZER NE ETK LER C FLORA VE FAUNA ÜZER NDEK ETK LER C NSAN SA LI I ÜZER NDEK ETK LER C.4.2. YAPAY ÇEVREYE OLAN ETK LER C GÖRÜNTÜ K RL L ÜZER NE OLAN ETK LER KAYNAKLAR : 1- l Meteoroloji Müdürlü ü 2- l Sa l k Müdürlü ü Halk Sa l Laboratuvar 3- Yalova li Hava Kirlili i Çal mas, Marmara Üniversitesi Çevre Mühendisli i Bölümü- Yalova l Çevre ve Orman Müdürlü ü. 4- Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü (D). SU D.1. SU KAYNAKLARININ KULLANIMI D.1.1.YER ALTI SULARI Yalova ve civar nda i temli olu turan Palezoik ya l ist ve mermerler üzerinde kretaseye ait kalker ve konglemeralar, Eosen ya l fili serileri yer al r. Dere yataklar ve sahil kesimlerinde ise Kuvaterner ya l alüvyonlar yer al r. Sahada önemli say labilecek akarsular ;Balabandere,Safran Çay ve Hersek Ovas konisini olu turan Yalak dere Ta köprü konisini olu turan K l ç deredir. Sahada öneli say labilecek su kayna bulunmamaktad r. Mevcut kaynak debileri ise l/s civar ndad r. Yalova Merkez lçe ve civar yeralt suyu bak m ndan verimli de ildir. Bu sahalarda yayg n olarak gözlenen fili serileri, akifer (su ta r) nitelikli birimler de ildir. Ancak, Yalova-Ta köprü ve Hersek Ovalar yer alt suyu bak m ndan verimli olup,yeralt suyu i letmesine elveri li sahalard r. Hersek ve Ta köprü ovalar nda yeralt suyu hareketi güneyden kuzeye do ru olup, denize bo almaktad r. Yeralt suyu beslenimi genellikle beslenme konilerini olu turan derelerden süzülme yolu ile olmaktad r. Yer alt suyu, mevcut ovalarda kal nl 80 m ye varan akifer nitelikli alüvyonlardan temin edilmektedir.alüvyonlarda aç lm, derinli i m aras nda de i en 70 kadar su kuyusu bulunmaktad r. Yeralt suyu beslenmesi ; Ta köprü ovas nda :4.95 hm 3 / y l Hersek Ovas nda :7.73 hm 3 /y l olarak hesaplanm t r. Her iki ovada da tuzlu su giri imi dolay s yla a r çekim vard r. Yeralt suyu emniyet rezervi ise ; 87

88 Ta köprü ovas nda Hersek Ovas nda : 2.97 hm 3 /y l :4.63 hm 3 /y l olarak belirlenmi tir. Söz konusu ovalarda yer alt suyu niteli i, kalite bak m ndan oldukça dü üktür. Sahil ovalar olmalar nedeniyle tuzlu su giri imi sorunu ya anmaktad r. Kalitenin dü ük olmas nedeniyle içme suyu olarak kullan lmas uygun de ildir. Organik kirlenme, nitrat ve amonyak kirlili i mevcuttur. ehir ve civar nda h zla devam eden yerle im ve sanayile me yeralt suyu kalitesini de olumsuz etkilemektedir. Hidroloji-Hidrojeoloji: Yalova li s n rlar dahilinde içinde yer alt suyu ta yan birçok küçük geçirimli katman ( akifer ) mevcuttur. Bunlar; Vadi tabanlar nda ve k y deltalarda alüvyon, Yalakdere olu umundaki kireçta ve kumta kayaçlar, ( Bunlar merkez bölgesinde kaynak suyu p narlar olu turur. ) Volkanik ve ba kala m kayaçlar bazalt lav ak nt lar ve karstik mermer, Jeotermal kaynak suyu p narlar 1. Alüvyonlu akiferler : Vadi tabanlar nda bulunan alüvyonlar, genellikle akarsular n geçti i yerlerin yak n nda yo unla an kum ve çak l odaklar ve bantlar içerirler. Alüvyonlar, K l ç Kili nin ana kayac üzerinde yer al r ve ara s ra taban çak l kayaçlar üzerinde iri kum ve çak l çökeltilerine rastlan r. Bu taban çak l kayaçlar ve alüvyonlu kum ve çak l tabakas yeralt suyu temini için kullan lmaktad r. Vadi tabanlar nda ve k y deltalarda endüstriyel kullan c lara ya da konut geli melerine kullanma ve içme suyu sa layan birçok su kuyusu vard r. Akarsu yak nlar ndaki alüvyonlu akiferlerin tekrar dolumu, ba l ca akarsular n ta d yüzey sular ile gerçekle irken, taban çak l kayaçlar n suyla beslenmesi ise Yalakdere Olu umu nun yeryüzüne ç kt yüzeyden toplanan sular taraf ndan sa lanmaktad r. Alüvyonlu tabakadan sa lanan kuyu suyunun kalitesi a r su çekimi dolay s yla bozulmu olabilir. A r su çekimi nedeniyle alüvyonlu deltalarda tatl suya kar abilecek tuzluluktan ötürü klorür miktar nda art olabilir. Ayr ca akarsular n alüvyonlu akiferlerin suyla tekrar dolumunu gerçekle tiren yo un tar m bölgelerinden geçmesi nedeniyle suyun nitrat, amonyak ve organik madde içeri inde de art lar gözlenebilir. 2. Yalakdere Kireçta Akiferi : Yalakdere Olu umunda kireçta ve kumta tabakalar ndan gelen kaynak suyu p narlar mevcuttur. S rada lar üzerinde bu p narlar n beslendi i alan genel olarak küçüktür. Bu yüzden bu kaynak p narlar fazla üretken de ildirler. Baz köylerde bu sular n daha kaliteli oldu u inanc yla bu p narlardan mevcut ortak kullan m suyuna ek olarak su al nd bildirilmektedir. Bu kireçta ve kumta tabakalar üzerinde yayg n biçimde kentle me olursa, kentle menin getirece i kirlilikten ötürü yeralt sular n n kirlenme riski artacakt r. 3. Volkanik ve Ba kala m Kayaç Akiferleri : Bazalt lav ak nt lar, ba kala m kayaçlar n üzerinde yeral r ve bölgenin güneyinde kalan yüksek alanlar n büyük bir k sm n olu turur. Ya n büyük bir k sm akarsulara kar maktad r. Ancak bir k sm çatlaklar, tabaka kesintileri ve bazalt tabakas ndan a nm kal nt topraklar içinde birikir. Güney bölgelerdeki yüksek alanlardaki köyler sular n kaynak suyu p narlar ndan al rlar. Ba kala m kayaç tabakas n n mermer bölümlerinin yeryüzüne ç kt yerlerde, çözelti ufalanmas n n kan tlar mevcuttur. Bu çözelti ufalanmas kaya kütlesinin derinliklerine kadar ula p, geçirgen bir olu um olu turarak az miktarda da olsa su tutabilir. 4. Jeotermal Kaynak Suyu P narlar : Bölgedeki termal kaynaklar kayaç kütlesindeki faylardan yüzeye s cak su gelmesini sa larlar. Jeotermal enerjinin olas 88

89 kayna n n Sar su Olu umundaki F st kl graniti ya da bazaltlar n sokulumu oldu u dü ünülmektedir. Bu termal kaynaklar n Termal tatil yöresine önemli derecede turist çektiklerinden Yalova Bölgesi için önem ta maktad rlar. Ayr ca evlere enerji sa lamak ve önemli say lara ula an pazar bahçecili i seralar n s tmak aç s ndan kullan m potansiyelleride vard r. D.1.2. JEOTERMAL KAYNAKLAR YALOVA VE C VARININ JEOLOJ S -H DROJEOLOJ S Yalova zmit in güneyinde yeral r ( ekil 1.) Marmara iklimi etkisinde bulunan sahada; y ll k ortalama ya mm, ortalama s cakl k ise 14.1 ºC dir. Bölge ekonomik aç dan geli mi olup, turizm, sulu tar m ve sanayi en önemli geçim kaynaklar d r. Sahada ya l dan gence do ru; Paleozoyik devrine ait çe itli ist ve mermerler,triyas a ait k rm z gre ve konglomeralar, Kretase ye ait kireçta, gremsi kalker ve konglomera, Eosen devrine ait fili serisi, Neojen e ait konglomera, gre, kilta, siltta, marn ve en üstte Kuvaterner e ait alüvyonlar yer al r.ma matik kayaç olarak; lav, tüf ve aglomeralar mevcuttur ( ekil D ) ekil D : Yalova ve Civar n n Jeolojisi Sahada bulunan derelerin tamam güney-kuzey yönlü olup, Marmara Denizine dökülürler. En önemli akarsu Yalakderedir. Ortalama ak m 4.5 m3/s dir. Bunun d nda, Laledere, Kaz m ye deresi, Balaban dere, Eyrek dere ve Sellimand ra dereleri de di er akarsulard r. Saha kaynak yönünden verimli de ildir. En verimli kaynaklar 20 l/s yi, ortalama kaynak debileri 1-2 l/s yeyi geçmez. Sellimand ra deresi vadisinde iki önemli kaynak vard r. Bunlar n debileri 20 l/s dir. Gökçedere ve Üvezp nar köyleri civar nda termal kaynaklar vard r. Yeralt suyu ta yan formasyonlar, alüvyonlard r. Yer yer 80 metreye kadar kal nl a sahip olan alüvyonun kum, çak l ve bunlar n kar m ndan olu an kesimlerinden su almak mümkündür. Alüvyon d nda Eosen fili inden de bir miktar su al nabilmektedir. Ancak; verimli de ildir. 89

90 ekil D.1.2.2:Hidrojeoloji Haritas D.1.3.AKARSULAR Yalova ilinde bulunan önemli su kaynaklar do udan bat ya do ru s ras ile Laledere (K l ç), Safrandere (Kurtköy), Sellimand ra Deresi, (Gökçedere),Karpuzdere (Te vikiye),hamamdere (Armutlu), Yamandere (Kapakl ) ile do rudan denize ula an bir çok küçük (Balabandere, Korudere, Kocadere vb.) yanderelerdir. Ayr ca lin do usunda yer alan Yalakdere,Karamürsel lçesi ile s n r olduktan sonra Hersek ovas nda denize mansap olmaktad r. Yalova linin hidrolik potansiyeli a a da verilmi tir. Safrandere (Kurtköy) : 32,3 hm 3 / y l Sellimand ra (Gökçedere) : 63,6 hm 3 / y l Karpuzdere (Te vikiye) : 30,2 hm 3 / y l Hamamdere (Armutlu) : 7,2 hm 3 / y l Yamandere (Kapakl ) : 10,2 hm 3 / y l Di er havzalar : 198,5 hm 3 / y l TOPLAM : 342,0 hm 3/ y l Safrandere (Kurtköy) Yalova l merkezinin güneyinde ve Sellimand ra deresinin hemen do usunda yer al r. Samanl Da lar ve Erikli da lar ndan kaynaklanan Kurtköy deresi kuzey yönünde akarak Yalova l merkezinin içinden geçer ve Marmara Denizine dökülür. Safran Derenin üzerinde Kurtköy içerisinde yer alan Safrandere-Kurtköy AG daki ya alan 51,5 km 2, y llar aras ndaki 8 y ll k gözlem periyodundaki y ll k ortalama ak m ise 32,3 hm 3 tür. 90

91 Safranderenin hemen bat s ndaki kom u havzay olu uran Sellimand ra deresi ayn co rafik alandan kaynaklanmkata olup, genelde kuzey yönünde akarak Yalova l merkezinin içinden geçerek denize ula r. Sellimand ra deresi üzerined Yalova-Gölcük sahil eridinin içme kullanma suyu ihtiyac kar lama amac yla Gökçe Baraj tesis edilmi tir. Gökçe Baraj yerindeki Gökçe AG daki ya alan 86,5 km 2 olup, y llar aras ndaki 12 y ll k ortalama ak m 63,64 hm 3 tür. Daha bat da yer alan Karpuzderesi de Armutlu yar madas boyunca uzanan Samanl da lar ndan kaynaklanmakta olup, kuzey yönünde ak na devam ederk Ç narc k içe merkezinin bat ucucndan geçerek denize dökülür. Karpuzderesinin üzerinde ve Te vikiye AG daki ya alan 46,2 km 2, y llar aras ndaki 9 y ll k gözlem periyodundaki y ll k ortalama suyu ise 30,2 hm 3 tür. Armutlu yar madas n n en uç kesiminde yeralan Hamamderesi yar maday olu turan yükseltilerden kaynakland ktan sonra önceleri bat yönünde, daha sonra ise dönü yaparak güney yönünde ak na devam ederek Armutlu lçe merkezinin içinden geçer ve Gemlik Körfezine dökülür. Hamamderesinin üzerinde Il ca mevkiinde yeralan Hamaml dere-armutlu AG daki ya alan 25,3 km ve y llar aras ndaki 8 y ll k gözlemlerine göre y ll k ortalama 10,2 hm 3 tür. Yalova li içerisinde üzerlerinde AG aç l p gözlemleri bulunan ve potansiyelleri ortaya konulan akarsulardan ba ka birçok yandere de mevcuttur. Mevcut Mevsimlik Debiler Derelerin yaz aylar debileri dü er veya kururlar. Tablo D.1.3.1: Sellimandıra Dere-Gökçe Baraj Çıkışı(Mansap) Tarih Debi De eri(q m 3 /sn) , , , , , , , , , , , , ,231 Tablo D.1.3.2:Safran Dere-Kurtköy(Orta) Tarih Debi(Q m 3 /y l) , , ,227 91

92 , , , , , , , , , , , , , , , ,312 Tablo D.1.3.3:Yalak Dere-Ayazma(Mansap) Tarih Debi(Q m 3 /sn) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,322 92

93 D.1.4.GÖLLER,GÖLETLER VE REZERVUARLAR D ÇME SUYU AMAÇLI DEPOLAMA TES SLER Gökçe Baraj Karakteristikleri Biti Y l :1989 Özel Hali : çme suyu tesisleri i letmede li :Yalova lçesi :Termal Akarsuyu :Gökçedere (Sellimad ra Dere) Dolgu Tipi :Kaya Temelden Yüksekli i :62.00 m. Kret uzunlu u : m. Gövde hacmi :1330 x 103 m 3 Rezervuar Hacmi :25500 x 103 m 3 Rezervuar Alan :13280 x 102 m 3 Rezervuar Uzunlu u :2000 m Amac : çmesuyu+sulama Drenaj Alan :86.50 km 2 Dolusavak Kapasitesi :496 m 3 / s. Sulama Alan :600 ha çmesuyu Kapasitesi :37 hm 3 /y l dare :DS Armutlu Göleti Karakteristikleri Biti Y l :1999 Özel Hali : çme suyu tesisleri i letmede li :Yalova lçesi : Armutlu Akarsuyu : Kaledere Dolgu Tipi :Kaya Temelden Yüksekli i :27.00 m. Kret uzunlu u :99.00 m. Gövde hacmi :73 x 103 m 3 Rezervuar Hacmi :480 x 103 m 3 Rezervuar Alan :550 x 102 m 3 Amac : çmesuyu Drenaj Alan :17.80 km 2 sale Kapasitesi : 70 lt/sn Ar tma Kapasitesi : 70 lt/ s / 6048 m 3 / gün Dolusavak Kapasitesi : 85 m 3 / s dare : ller Bankas Selimand ra deresi üzerinde Yalova sahil eridinin içmesuyu ihtiyac n kar lamak üzere Gökçe Baraj bulunmaktad r. Armutlu nun içmesuyu ihtiyac için ller Bankas taraf ndan Hamam Deresi nin üzerinde de gölet in as bitirilmi tir. Ayr ca Kocaeli li ile s n r olu turan Yalakdere üzerinde Yalova-Karamürsel sahil eridinin mutasavver çmesuyu ihtiyac n n kar lanmas Alt nova ve Karamürsel lçeleri güneyinde yeralan köylerin sulama suyu üst kotlarda sa lamak üzere Yalakdere havzas nda 93

94 hsaniye, Avc dere Barajlar n n planlamas onay a amas nda olup, Karadere Baraj n n planlamas ve K nal Baraj n n etüdü devam etmektedir. Gökçe baraj n n y ll k ortalama suyu 60,68 hm 3 tür. Bu de er 22,24lt / sn/ km 2 lik verime,1.92 m 3 / s debiye ve 701,5 mm lik ak a e de erdir. Mevcut durumda Gökçe baraj ndan y lda 38 hm 3 su çekilmekte olup y ll k ortalama suyu 60,68 hm 3 olan sellimand ra deresinin % 65 oran nda regüle etmektedir. Görülece i gibi kullan lmayan su miktar yakla k 29 hm 3 tür. Bunun yan nda Sellimand ra deresinin 1 km do usunda yeralan Safran Derenin y ll k ortalama ak m ise 32 hm 3 tür. Bu iki su potansiyelden istifade amac yla Gökçe Baraj mansab nda ve Sellmand ra deresi üzerinde Harmankaya mevkiinde ikinci bir baraj n projelendirilmesi planlanm t r. Böylece Sellimand ra deresinin kullan lmayan sular ile Safranderenin mevcut su potansiyeli bir derivasyon tesisi yard m ile mevcut Gökçe Baraj gölüne çevrilerek de erlendirilecektir. Harmankaya baraj yeri ise Gökçe baraj n n 5 km menbas ndad r. Baraj yerinde talveg kotu 192 m, kret kot 272 m de baraj yüksekli i 80 m dir.baraj ya alan 48,2 km 2, depolama hacmi 22,80 hm 3 tür. Baraj yerindeki tahmin ortalama ak m ise 33,8 hm 3 tür. Bu amaçla Gökçe baraj n n mansab na 1996 y l nda no.lu Sellimand ra-gökçe giri AG, aç lm ve gözlemlerine devam etmektedir. Safrandere nin Kurtköyün hem üstünde yer alan derivasyon noktas ndaki ya alan 50 km 2 ve y ll k ort. Su miktar 32,3 hm 3 olup, bu suyun / 70 i olan 23 hm 3 ü Gökçe baraj na derive edilebilecektir. Böylece önerilen tesisler yard m ile Sellimand ra ve Safranderenin hidrolojik potansiyelleri optimum bir ekilde de erlendirilmi olunacakt r. D.1.5.DEN ZLER D.2. D.3. DO AL DRENAJ S STEMLER SU KAYNAKLARININ K RL L VE ÇEVREYE ETK LER D.3.1.YER ALTI SULARI VE K RL L K Bu konuda özel bir çal ma yap lmam t r ancak deniz ve akarsularda yap lan çal malar n bu konuyla da ba lant s kurulmu tur. D.3.2.AKARSULARDA K RL L K Çevre Bakanl ile Müdürlü ümüz aras nda yap lan bir y ll k çal ma sonucunda a a daki sonuçlar elde edilmi tir. Tablo D :Ölçüm Yerleri Kod Dere Ad Lokasyon Özellikleri Y-1 Samanl Dere Baraj su toplama alan Y-2 Yalova içme suyu ar tma tesisi Y-3 T GEM Köprüsü Y-4 Safran Dere Yalova Postanesi Y-5 Hac Mehmet Köyü Köprüsü Y-6 Kurtköy Alabal k Tesisi 94

95 Y-7 Balaban Dere Devlet Karayolundaki köprü Y-8 Mezbahane ç k Y-9 Manta de arj öncesi Y-10 K l ç Dere Devlet Karayolundaki köprü Y-11 K l ç Köyü ç k Y-12 Dereköy ç k Y-13 Kara Dere Alt nta Mermer Sanayinin 1.km mansab Y Fevziye levhas ndan sonraki köprü alt Tablo D :Parametrelerin Değerlendirilmesi Parametre Samanl Dere Safran Dere Balaban Dere K l ç Dere Kara Dere Elektriksel Gökçedere Baraj na Derenin Sahadaki en Ak boyunca Ortalaman n bir letkenlik ait de erler sahadaki özellikle yüksek kirlili e çe itli miktar üzerinde en dü ük de erlerdir. mansap maruz kalan kirleticilerin olan de erler Barajdan itibaren kesiminde deredir. kar mas söz ak boyunca Ak yolu boyunca bir kirlilik konusudur. bir miktar genel bir kirlenme söz yükselmektedir. mevcuttur. konusudur. Çözünmü Gökçedere Derenin Özellikle Özellikle Ortalama Oksijen Baraj ndaki yüksek özellikle derenin orta mansap s n rlar de erler ak mansap kesiminde bir kesiminde içerisinde kalan a a s nda kesiminde kirlenme söz olu an bir derede de erler dü mektedir.barajdan bir kirlilik konusudur. kirlilik söz ak boyunca itibaren ak yönünde söz bir kirlilik art söz konusudur. konusudur. konusudur. ayn kalmaktad r. Ask da Kat Madde Kimyasal Oksijen htiyac Barajdan itibaren ak yönünde bir önemli bir kirlilik at söz konusu de ildir. Barajdan itibaren ak yönünde önemli bir kimyasal kirlilik söz Menba kesiminde dü ük olan de erler orta kesimde erozyona ve kirlili e ba l olarak yükselmekte ve mansap bölümünde dü mektedir. Özellikle mansap kesiminde 95 Menba ve orta kesimde yükselen de erler mansap bölümünde oldukça dü mektedir. Dere kesimde kimyasal her Ak boyunca olu an havalanma ile Mansapta en yüksek de ere ula maktad r. Dere boyunca kimyasal kirlilik ayn

96 Fosfat Amonyak Nitrit Nitrat Fe,Zn, B, Mg konusudur. Barajdan itibaren bir kirlilik söz konusudur. Gökçedere baraj ndan itibaren yo un bir kirlilik art söz konusudur. Amonyak ile paralel bir özellik vard r. Amonyak ve nitrit ile paralel özellik vard r. Dere üzerinde kirlilik yaratabilecek düzeyde tespit edilmemi tir. önemli miktarda kimyasal kirlenme söz konusudur. Ak boyunca bir fosfat kirlili i söz konusudur. Ak boyunca genel bir kirlenme söz konusudur. Amonyak ile paralel bir özellik vard r. Amonyak ve nitrit ile paralel özellik vard r. Dere üzerinde kirlilik yaratabilecek düzeyde tespit edilmemi tir. kirlilik etkisi alt ndad r. Ak boyunca artan bir fosfat kirlili i söz konusudur. kendili inden olu an bir temizlenme söz konusudur. derecede etkindir. Genel bir Ak boyunca fosfat kirlili i kademeli bir söz konusudur. art söz konusudur. Yo un bir Ak boyunca Ölçülmü kirlili e sahip genel bir de erler dü ük olan dere ak kirlenme söz sevilerdedir. boyunca da konusudur. kirletilmektedir. Amonyak ile Amonyak ile Ak boyunca paralel bir paralel bir de erler ayn özellik vard r. özellik vard r. seviyede kalmaktad r. Amonyak ve Mansapta Ak boyunca nitrit ile paralel yüksek olan azalmaktad r. özellik vard r. de erler ak boyunca azalmaktad r. Nitrattaki dü ü denitrifikasyon süreci ile aç klanabilir. Dere üzerinde Dere üzerinde Dere üzerinde kirlilik kirlilik kirlilik yaratabilecek yaratabilecek yaratabilecek düzeyde tespit düzeyde tespit düzeyde tespit edilmemi tir. edilmemi tir. edilmemi tir. YALOVA L YÜZEY SU KAYNAKLARININ K RL L K NCELEMES SONUÇ RAPORU: H zl kentle me ve sanayile me h zl nüfus art lar ve çevre sorunlar n da ortaya ç karmaktad r. Yalova l s n rlar içerisinde yer alan derelerin tümü zmit Körfezi nin bat bölgesine sonlanmaktad r. Bu nedenle debilerine ba l olarak,az da olsa zmit Körfezi nin kirlili ine katk lar bulunmaktad r. Bu amaç göz önüne al narak; Yalova li s n rlar içerisinde yer alan 5 dereye ait toplam 14 de i ik noktadan bir y l boyunca ayl k olarak al nan numuneler Su Kirlili i Kontrolü Yönetmeli i kapsam nda de erlendirilmi tir. Yap lan de erlendirmeler sonucunda çevresel aç dan Yalova li için önemli genel özellikler a a da sunulmu tur: 96

97 Bölge genel olarak denizel iklim etkisinde olup makro-klima tipi Akdeniz iklim ku a içinde yer almaktad r. Bölgede iklim l k ve nemlidir. Her mevsim ya alan bölgede yazlar s cak, k lar so uk geçer. Yalova li ni de içine alan bölge Bakanlar Kurulu nun 18 Nisan 1996 tarih ve 96/8109 say l karar ile yürürlü e giren Türkiye Deprem Bölgeleri Haritas na göre 1. derecede tehlikeli bölge içinde kalmaktad r. Bölge ve civar Türkiye nin en büyük k r olan Kuzey Anadolu Fay n n (KAF) üzerinde yer al r. Tarih içerisinde Yalova li ni de içine alan Marmara Bölgesi nde birçok deprem olmu tur. En son olarak 17 A ustos 1999 y l nda 7.4 iddetinde bir deprem meydana gelmi tir. Yalova li zengin bir yüzey suyu a na sahiptir. Yüzey sular n ta yan dereler genellikle güney-kuzey do rultuda uzan rlar. Bu derelerin uzunluklar 40 km yi a maz ve kendilerine özgü olu turduklar konilerden Marmara Denizi ne ula rlar. Bölgede yeralan ba l ca derelerden Samanl Dere, Safran Dere, Balaban Dere, K l ç Dere ve Kara Dere sürekli olarak ak a sahip olan dereler olup bu dereler su kirlili i çal malar nda esas al nm lard r. Samanl Dere üzerinde DS taraf ndan kurulmu olan Gökçedere Baraj, içme suyu (36.2 hm 3 /y l) ve sulama suyu (6.8 hm 3 /y l) amaçl olarak planlanm t r. Ayr ca Gökçedere Baraj Göleti nden su alan içme suyu ar tma tesisi bulunmaktad r. Yeralt suyu genel olarak dere yataklar n olu turan alüvyonlarda bulunmaktad r. Yer alt su hareketi güneyden kuzeye do ru olup denize bo almaktad r. Bu durum deniz k y s olarak uzanan alüvyon içerisindeki tüm yeralt sular için gereklidir. Yer alt sular genel olarak dereleri beslemektedir. Sahile yak n yer alt suyu genellikle tuzlanma nedeniyle bozulmu tur. Bu suyun içme suyu olarak kullan lmas uygun de ildir. Yalova da tekstil ve tekstile dayal Kimya Sanayii oldukça geli mi olup, bunlardan baz lar dünya çap nda tesislerdir. lde bulunan yat r mlar n büyük bölümü büyük ölçekli istihdam meydana getiren ve l ekonomisine katma de er katk s oldukça yüksek olan i letmelerden meydana gelmektedir. lde sanayii kurulu lar n n ülke çap nda büyük ölçekte olmalar, ticaret ve hizmet sektöründe geli mesini sa lamakta ve kent ya am n canl tutmaktad r. Büyük çapl endüstriler genel olarak kendilerine ait ar tma tesislerine sahiptir. Yalova li nden kaynaklanan evsel ve endüstriyel at ksular 8 ayr noktadan denize de arj edilmektedir. Özellikle 17 A ustos depreminin ard ndan Yalova li ndeki nüfusun büyük k sm prefabrik konutlara kayd r lm t r. Bu prefabriklerde ya ayan ki inin at ksular ehir kanalizasyon sistemi ile derin deniz de arj na gönderilmektedir. Ancak yine bu yerle imlerden kaynaklanabilecek s z nt at ksular derlerde kirillik meydana getirmektedir. Yalova li nde bulunan yüzeysel su kaynaklar kalitesinin belirlenmesi amac na yönelik olarak, bölgedeki yerle im yerleri, endüstri kurulu lar ve derelerin mevsimlik su miktarlar n n yan s ra gözle farkedilebilen kirlilik durumlar dikkate al narak, çal ma kapsam na al nacak dereler üzerindeki örnekleme noktalar belirlenmi tir. Samanl Dere, Safran Dere, Balaban Dere, K l ç Dere ve Kara Dere olmak üzere toplam 5 adet derenin çal ma kapsam na al nmas na karar verilmi tir. Söz konusu 5 adet dere üzerinde toplam 14 adet örnekleme noktas belirlenmi tir. Haziran May s 2001 e kadar her ay periyodik örnekler al narak gerçekle tirilen su kirlili i çal malar sonucunda a a da sunulmu tur: Samanl Dere Samanl Dere,Samanl Da eteklerinden do arak, Yalova li nin bat s ndan zmit Körfezi ile birle mektedir. Bu dere Yalova li ndeki en geni ve en uzun akarsu özelli i ta r. Bu dere üzerinde yeralan 97

98 Şekil D : Yalova Samanlı Deresi Gökçedere Baraj Göleti bölgeye içme suyu sa lamas aç s ndan büyük önem ta r. Gökçedere Baraj ve kente su temin eden pompa istasyonu tüm kalite parametreleri aç s ndan uygun durumdad rlar. Ancak pompa istasyonundan itibaren kalite parametrelerinde belirgin bir dü ü görülmektedir. Bu durum Samanl Deresi ne Gökçedere Baraj ndan itibaren çe itli kirleticilerin kar t n göstermektedir. Yalova ve çevresinin içme suyu kayna n olu turan Gökçedere Baraj su kalitesi aç s ndan oldukça iyi durumdad r. Baraj göletinden su alarak ehre içme suyu da t lan ar tma tesisi ise uygulad ar t m süreçleri ile su kalitesini daha iyi kaliteye ula t rmaktad r. Ancak bu noktadan itibaren derenin denize ula ncaya kadar yo un evsel at ksu ve tar msal kirletici tehditi lt nda oldu u görülmektedir. Özellikle derenin denize bo al m noktas nda su oldukça durgunla makta ve ta d kirlticilerin neredeyse tamam n bu noktaya y maktad r. Bu da çevresl ve görsel olarak oldukça olumsuz bir durum ortaya koymaktad r. Gökçedere Baraj ndan itibaren göle kar an kirleticilerin noktasal ve alansal kaynaklar belirlenmeli ve bu kaynaklar kirlilikten ar nd r c gerekli tedbirlerin al nmas gerekmektedir. Suyun denize bo al m noktas ise temizlenerek suyun do al ak için gerekli ortam yarat lmal d r. Safran Dere Bu dere Gemlik lçesi s n rlar nda do makta, birçok dereciklerle beslenerek Kurtköy, Hac mehmet,safran Köyleri ve ehir topraklar ndan geçerek, Yalova li içerisinden denize dökülmektedir. Dere üzerinde, Kurtköy alabal k tesisleri ç k, derenin menba kesiminde ula labilen en uç nokta olarak örnekleme noktas olarak seçilmi tir. Bu noktaya kadar Safran Dere ye sadece Kurtköy ün at ksular kar maktad r. Dere üzerinde belirlenen orta nokta Hac mehmetbey Köyü ç k olarak belirlenmi tir. Hac mehmet Köyü at ksular ile arada yeralan tar m alanlar ndan kaynaklanabilecek kirleticiler menba ve orta kesim aras nda dereye kar maktad r. Dere denize kar madan önce Yalova li s n rlar içerisinden geçmektedir. Yine arada yer alan tar m alanlar ndan kaynaklanabilecek kirleticiler ve il s n rlar ndan itibaren dereye kaçak olarak at lan at kular ile ehir kanalizasyon sisteminden olabilecek s z nt lar dereye kirlilik ta maktad r. 98

99 Şekil D : Yalova Safran Dere Safran Dere nin menba ve orta kesiminde kalite de erleri ortalama seviyededir. Ancak özellikle mansap bölümünde dikkate de er bir kirlenme mevcuttur. K y boyunca çe itli yerle im yerlerinin ve küçük çapl i letmelerin at ksular derede öneli bir kirlilik yaratmaktad r. Genel olarak tüm kirlilik parametreleri aç s ndan kabul edilebilir s n rla içerisinde olan Safran Dere, Yalova li nde nispeten daha az kirlilik tehditi alt nda olan derelerden biri olarak dikkati çekmektedir. Ancak özellikle Yalova l s n rlar içerisinde dereye olabilecek kaçak at ksu de arjlar ve mevcut kanalizasyon sisteminden dereye olabilecek s z nt lar n önlenebilmesi için gerekli tedbirlerin al nmas gereklidir. Balaban Dere Sugören Köyü civar ndan do an dere Esadiye Köyü ve So ucak Köyü nü geçerek Ara t rma Enstitüsü s n rlar içinde denize dökülür. Derenin mansap kesimindeki örnekleme noktas Yalova l s n r n n en uç noktas olarak seçilmi tir. Balaban Dere çal ma alan nda en yüksek kirlilik etkisi al nda kalan deredir. Menbadan mansaba kadar olan hemen her kesimde mevcut olan endüstri kurulu lar na ait at ksular derede meydana gelen kirlili in temel nedenidir. Menba kesiminde dahi daha yukar da yeralan yerle im yerlerinin at k sular ndan yeterince kirlenen Balaban Dere nin bu noktadan itibaren çe itli sanayilerin ve yerle im yerlerinin at k sular n da içine almas yla yo un kirlilik tehditi alt nda bulundu u dikkati çekmektedir. Bugünkü durumu ile Balaban Dere, Yalova li nde en çok kirlilik ta yan deredir. Yerle im yerlerinin atksular n n dereye kar ma noktalar belirlenerek gerekli kirlilik tedbirlerinin al nmas gerekmektedir. Ayr ca söz konusu sanayi kurulu lar n n ar tma tesislerinin denetlenmesi ve gerekiyorsa mevcut ar tma tesislerinin iyile tirilmesi gereklidir. Bu konudaki daha kesin çözüm ise, sanayilerin at k sular n n kanalizasyon sistemine dahil dilerek, dereye at ksu de arj n n yasaklanmas d r. 99

100 Şekil D : Yalova Balaban Deresi K l ç Dere Dumanl Tepe den akan dereciklerin Burhaniye Deresi ile Laledere ile birle mesinden meydan gelen dere Ta köprü civar nda Çatal Burun mevkiinde denize dökülmektedir. Dere üzerindeki ilk örnekleme noktas olark il s n rlar içerisinde menbaya en yak n nokta olarak ula labilen Dereköy ç k seçilmi tir. Bu noktaya kadar olan dereye tar m alanlar ndan kynaklanan kirleticiler ve daha yukar da yer alan Laledere ve Dereköy yerle imlerinin at ksular kar maktad r. Bir sonraki ölçüm noktas derenin co rafik olarak orta noktas olarak K l çköy ç k seçilmi tir. Dereköyden sonra kirletici olarak yine tar msal kirlenme ve K l çköy ün at ksular dereye kirlilik ta maktad r. Dere üzerindeki son örnekleme noktas ise denize dökülmeden önceki nokta olarak Devlet Karayolu üzerindeki köprü alt seçilmi tir. Orta ve mansap aras nda dereye kirletici olarak Devlet Karayolu na paralel olarak uzanan yerle im yerlerinin ve depremden sonra kurulan geçici prefabriklerin at ksular kar maktad r. K l ç Dere de menbadan mansaba do ru kirlilik parametrelerinde genel bir art söz konusudur. Dere ak boyunca evsel at ksular n ve tar msal kirleticilerin dere üzerine genel anlamda olumsuz etkisi vard r. Ancak yinede tüm kirlilik parametreleri aç s ndan kabul edilebilir s n rlar içerisinde kalmaktad r. Genel olarak dere yata boyunca yeralan yerle im yerlerinin at k sular ndan ve tar m arazilerinden kaynaklanan kirleticiler az da olsa kirlili e neden olmaktad r. Var olan kirlilik yükünün daha da a a çekilebilmesi için dereyi kirleten at ksu de arjlar gibi noktasal kaynaklar n kontrol alt na al nmas gereklidir. Bu konudaki öncelik ise menba ve orta kesimdeki yerle im yerlerinden ziyade dereye daha fazla oranda kirletici veren k y ya yak n olan yerle im yerlerine verilmelidir. Kara Dere Kara Dere Yalova n n en do u kesiminde yer almaktad r. Bursa i s n rlar içerisinde do an dere Alt nova Beldesi s n rlar içinde denize ula maktad r. Dere üzerinde seçilen iki adet örnekleme noktas ndan bir tanesi derenin Yalova l s n rlar na giri inde, üç kolun birle iminden hemen sonra So uksu mevkiinden yap lm t r. Bu noktaya kadar dereye daha yukar da kalan tar m alanlar ndan kaynaklanan at ksular kar maktad r. Derenin bu noktadan itibaren denize ula ncaya kadar olan mesafesi k sa oldu undan dere üzerinde orta bir nokta 100

101 belirlenmemi ve ikinci nokta olarak denize en yak n bir mesafe belirlenmi tir. Seçilen iki nokta aras nda dereye yerle im yerlerinden kaynaklanan at ksular, tar msal alanlardan kaynaklanan kirleticilerle beraber, b ölgede bulunan mermer i lem faaliyetlerinden kaynaklanan kirleticiler kar maktad r. Kara Dere içinde menbadan mansaba do ru genel bir kirlilik art nda sözedilebilir. Ancak bu derede dikkati çeken en önemli nokta mansap kesiminde Ask da Kat Madde(AKM) içeri indeki büyük art t r. Dereye at ksular n veren mermer i leme faaliyetleri mansap kesiminde büyük bir kirlilik yaratmaktad r. Genel olarak Kara Dere için kirlili in belirlenen menba örnekleme noktas ndan önce var oldu u söylenebilir. Bu noktaya kadar daha yukar larda yeralan gerek Bursa ve gerekse Yalova li ne ait yerle imlerin at k sular dereyi kirletmektedir. Yalova l s n rlar ndan itibaren dere su kalitesini AKM parametresi d nda korumaktad r. Şekil D : Çalışma Alanı D.3.3.GÖLLER, GÖLETLER VE REZERVUARLARDA K RL L K limiz s n rlar nda yapay göl olarak Gökçedere Baraj Göleti bulunmaktad r. Ölçüm de erleri yukar da verilmi tir. 101

102 Şekil D : Yalova Gökçedere Baraj gölü D.3.4.DEN ZLERDE K RL L K Şekil D : Yalova- Kıyı Şeridi D YALOVA KIYILARININ SU KAL TE ÖZELL KLER Haziran ve Eylül 2000 ile Mart ve Temmuz 2001 tarihlerinde 11 ayr örnekleme noktas nda ölçüm ve örneklemeler yap lm t r ( ekil 5.1). Körfezin bat s n n orta bölgesinde seçilen nokta referans istasyonu olarak tan mlanm t r. Di er örnekleme noktalar de arj bölgelerine yak n toplam derinlikleri en fazla 25 m. olan 8 k y (1, 2,3,4, 5, 6, 7 ve 8 no. lu istasyonlar) ve toplam derinlikleri 100 m nin üzerinde olan (9 ve 10 no. lu istasyonlar) 2 aç k noktadan seçilmi tir. Aç k istasyonlardan birisi körfezin bat bölümünde (9 no. lu istasyon), di eri körfezin orta bölgesindedir (8 no. lu istasyon) (Bkz. Tablo D ). Tablo D ve Tablo D de ise istasyonlardaki yüzey ile 10 m derinlik aras nda yap lan ölçüm ve örneklerin analizinden elde edilen s cakl k ve ÇO ölçümlerinin sonuçlar n n ortalamalar al nm ve bu de erler üst su de erleri olarak verilmi tir. Tablo D de ayn ekilde 102

103 kirletici parametrelerin üst su de erleri yer almaktad r. 20 m ve alt ndan al nan örneklerin analiz ve ölçüm sonuçlar n n ortalamalar ise alt su de erleri olarak Tablo D de verilmi tir. Tablo D deki 2, 6, 7 no. lu istasyonlardaki de erler 20 m. den al nan, 9, 10 no. lu istasyonlardaki ve referans istasyonundaki de erler m aras ndan al nan örneklerin analiz sonuçlar n n ortalamas d r. Harita D : Yalova İli 103

104 Tablo D : Yalova Merkez İlçe Deniz Suyu Numune Sonuçları Numune Alma Noktalar Numune Alma Tarihi Ara t rma Halk Plaj Akasya Park Plaj Su Ürünleri Tatil Park T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S (Sezon Öncesi) T.C. :Total Koliform klavuz de er kirlilik s n r : 1000 zorunlu de er kirlilik s n r (Denize girmek yasaklanmal d r.) F.C. :Fecal Koliform klavuz de er kirlilik s n r : 200 zorunlu de er kirlilik s n r 2000 (Denize girmek yasaklanmal d r.) F.S. :Fecal Streptokok klavuz de er kirlilik s n r : 100 zorunlu de er kirlilik s n r 1000 (Denize girmek yasaklanmal d r.) Kaynak: l Sa l k Müdürlü ü 2011

105 Tablo D : Çiftlikköy İlçesi Deniz Suyu Numune Sonuçları Numune Alma Noktalar Numune Alma Halk Plaj Ba kent 3 Sitesi Ayd nkent - Ceylankent Sahili Tarihi T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S (Sezon Öncesi) T.C. :Total Koliform klavuz de er kirlilik s n r : 1000 zorunlu de er kirlilik s n r (Denize girmek yasaklanmal d r.) F.C. :Fecal Koliform klavuz de er kirlilik s n r : 200 zorunlu de er kirlilik s n r 2000 (Denize girmek yasaklanmal d r.) F.S. :Fecal Streptokok klavuz de er kirlilik s n r : 100 zorunlu de er kirlilik s n r 1000 (Denize girmek yasaklanmal d r.) Kaynak: l Sa l k Müdürlü ü

106 Tablo D : Çınarcık İlçesi Deniz Suyu Numune Sonuçları Numune Alma Noktalar Kumluk Deniz Üçreisler Özenler EsenköyBeldesi Numune Kumluk Mavi Plaj Ta liman Mevkii Deveboynu Mevkii Feneri plaj Mevkii Çaml dere Mevkii Alma Tarihi T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S (Sezon Öncesi) T.C. :Total Koliform klavuz de er kirlilik s n r : 1000 zorunlu de er kirlilik s n r (Denize girmek yasaklanmal d r.) F.C. :Fecal Koliform klavuz de er kirlilik s n r : 200 zorunlu de er kirlilik s n r 2000 (Denize girmek yasaklanmal d r.) F.S. :Fecal Streptokok klavuz de er kirlilik s n r : 100 zorunlu de er kirlilik s n r 1000 (Denize girmek yasaklanmal d r.) Kaynak: l Sa l k Müdürlü ü

107 Tablo D : Armutlu İlçesi Deniz Suyu Numune Sonuçları Numune Alma Tarihi Numune Alma Noktalar F st kl Sahili Y landar Mevkii M T Kamp hlas Armutlu Tatil Köyü (Mavi Bayrak zlem Noktas ) T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S T.C F.C F.S (Sezon Öncesi) T.C. :Total Koliform klavuz de er kirlilik s n r : 1000 zorunlu de er kirlilik s n r (Denize girmek yasaklanmal d r.) F.C. :Fecal Koliform klavuz de er kirlilik s n r : 200 zorunlu de er kirlilik s n r 2000 (Denize girmek yasaklanmal d r.) F.S. :Fecal Streptokok klavuz de er kirlilik s n r : 100 zorunlu de er kirlilik s n r 1000 (Denize girmek yasaklanmal d r.) Kaynak: l Sa l k Müdürlü ü

108 D.4. D.5. SU VE KIYI YÖNET M,STRATEJ VE POL T KALAR SU KAYNAKLARINDA K RL L K ETKENLER D.5.1.TUZLULUK D.5.2.ZEH RL GAZLAR D.5.3.AZOT VE FOSFORUN YOL AÇTI I K RL L K D.5.4.A IR METALLER VE Z ELEMENTLER D.5.5.ZEH RL ORGAN K B LE KLER D S YANÜRLER D PETROL VE TÜREVLER D POL KLORO NAFTAL NLER VE B FEN LLER D PEST S TLER VE SU K RL L D GÜBRELER VE SU K RL L D DETERJANLAR VE SU K RL L D.5.6.ÇÖZÜNMÜ ORGAN K MADDELER D.5.7.PATOJENLER D.5.8.ASKIDA KATI MADDELER D.5.9.RADYOAKT F K RLET C LER VE SU K RL L (Bu konu ba l klar hakk nda yukar daki tablolarda bilgi verilmi tir) KAYNAKLAR: 1-DS 1. Bölge Müdürlü ü 2-Endüstriyel At ksular n Yalova-Topçular K y sal Su Kalitesine Etkilerinin Belirlenmesi Projesi Sonuç Raporu-TÜB TAK-MAM Kas m Yalova li Yüzeysel Su Kaynaklar n n Kirlilik ncelemesi Raporu, Çevre Bakanl Referans laboratuar -Yalova l Çevre Müdürlü ü. 4-Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü 5-Yalova l Sa l k Müdürlü ü

109 (E). TOPRAK VE ARAZ KULLANIM E.1.GENEL TOPRAK YAPISI Yüzölçümü 839 kilometrekare olan Yalova li nin yerel yap s paleozoik ve mezozoiya l tortul tabakalardan olu maktad r. Hafif metamorfizme olmu, genellikle geçirimsiz olan bu yap bazen sert, bazen çatlakl kalkerleri kapsamaktad r. K y lar alüviyal ve genç alüviyal, yamaçlar kireçli rendzina, orman ve makilikler kireçsiz kahve renkli orman topraklar ile kapl d r. Alt bölge toplam arazisinin %7.53 ü Alüvyal topraklar, %5.11 i Kahverengi orman topraklar, %67.49 u Kireçsiz kahverengi orman topraklar, %3.36 s Kolüvyal topraklar, %12.46 s Rendzinalar, %3.25 i di er toprak s n flar ndand r. E.2.TOPRAK K RL L Toprak kirlili i konusunda bir çal ma yap lmam t r. Ancak, D bölümüne anlat lan su kaynaklar nda yap lan çal mada; su kaynaklar ndaki kirlili in bir nedeninin de tar m çal malar nda kullan lan pestisit, insektisid ve topra a at lan baz at klardan kaynakland belirlenmi tir. E.3. ARAZ E.3.1. ARAZ VARLI I E ARAZ SINIFLARI Alt Bölge toplam arazisinin; 1. S n f Topraklar % 7,53 2. S n f Topraklar % S n f Topraklar % 67,49 4. S n f Topraklar % S n f Topraklar % % 3.25 ü Di er toprak s n flar ndand r. E KULLANMA DURUMU Toplam tar m alan 221,738 dekar d r. Arazi da l m a a daki tabloda gösterilmi tir. Tablo E : Arazi kullanım miktarı EKİM ALANI (DEKAR) ÜRETİM MİKTARI (TON) TARLA ÜRÜNLERİ MEYVE ÜRÜNLERİ ZEYTİN SEBZE

110 SÜS BİTKİLERİ MUHTELİF TOPLAM İŞLENEN ALAN Kaynak: l G da, Tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü(2011) Tablo E : Sulanan Alanlar n Sulama Biçimleri 2011 Y l Tablo: l Özel daresi Sulama Alanlar na Ait Bilgiler Sulama Kayna Türü Tesis Say s (Adet) Sulama Göleti 4 Yer Üstü Sular 27 Tablo: lin 2011 Y l Devlet Su leri Sulama Alanlar na Ait Bilgiler Adet Baraj Say s 1 Gölet Say s 4 Kaynak: l G da, Tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü(2011) E.3.2 ARAZ PROBLEMLER Yalova da e im ço unlukla %12 nin üzerinde ve do al örtü de nispeten tahrip edilmi oldu undan topraklar n % 75.7 si erozyondan iddetli ekilde etkilenmi tir. Dolay s yla topraklar n büyük ço unlu u s veya çok s d r. Ayr ca sarp e imli 3384 hektarl k k s mda kayal k vard r. Topraklar n 2804 hektar nda drenaj yetersiz, 772 hektar nda bozuktur. Buralar ço unlukla tar m alan d r. KAYNAKLAR : 1- l G da, Tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü (F).FLORA-FAUNA VE HASSAS YÖRELER F.1. EKOS STEM T PLER F.1.1. ORMANLAR F ORMANLARIN EKOLOJ K YAPISI MTA Enstitüsünün haz rlad 1/ ölçekli Türkiye Jeoloji Haritas na göre; Yalova ve Ç narc k Orman letme efliklerinin kuzey k sm ile do u k sm miosen, güney k sm ise paleozoik devrine aittir. Yer yer volkanik safhalara rastlan r. Paleozoik devri olu umu genellikle sismik bir bünye meydana getirir. Ana kayalar rusubi kalker olup, bunlar n bölünmesinden kumlu killi topraklar olu mu tur. klim bak m ndan Marmara n n güneyinde yer almas sebebiyle bu bölgenin iklim tipi özellikleri görülmektedir. Ortalama s cakl k vejetasyon döneminde 17,2C,ortalama ya 48,2 mm., ortalama nisbi nem % 75,2dir. 110

111 Armutlu Orman letme efli i arazisi paleozoik l. Zaman n silüriyen ve devoniyen devirlerine, ikinci zaman n üst ve alt kretase katlar nda ve ve yer yer lll. Zaman n numilitik devrinin eosen serisi olu uklar ndan olu maktad r. Ço unluk kuartz ve gnays anakayas hakimdir. Olu um ekillerine göre ve bulunu oranlar na göre % 34 tortul, %44 metamorfik ve %22 püskürük kayalar n olu turdu u letme efli i topraklar da esmer orman topra, kahverengi orman topra ve alüvyal topraklardan olu ur. Arazi engebesi ço unlukla %21-60 meyillidir. Bak güney yönüne daha çoktur. letme efli i Marmara Bölgesi nin güney do usundad r m. aras nda rak m göstermektedir. Bölgenin özellikle anakayas yüzeye ç kan çok ta l toprak yap s, istli olan yerlerde orman alanlar n n maki örtüsüne geçi ini h zland rmaktad r. F L N ORMAN ENVANTER Yalova Orman letme Müdürlü ü dahilindeki ormanlar n tümü devlet orman d r.ormanlar n Alan dökümü; ,2 Ha.s normal koru, ,8 Ha.s bozuk korudur. Tablo F : Ormanlar n A aç Cinslerine göre da l m Yalova Ormanlar Sahilçam % 0,2 F st kçam % 1,0 K z lcam % 0,7 Kay n %24,3 Me e %29,4 Kestane % 4,4 Ihlamur % 0,8 Kar k Yaprakl lar %39,2 Ç narc k Ormanlar Sahil Çam % 3,7 F st kçam % 2,1 Karaçam % 0,4 Kay n %26,4 Me e % 2,9 Kestane % 0,8 Ihlamur % 0,3 Ç nar % 0,4 Di er Yaprakl lar % 0,5 Kar k yaprakl lar %59,1 breli yaprakl kar k % 2,9 Armutlu Ormanlar K z lcam % 1,1 F st kçam % 12,6 Sahilçam % 16,6 Karaçam % 15,8 Kay n % 8,6 Me e % 18,4 Di er Yaprakl lar % 14,4 Kar k ibreli % 0,9 Kar k yaprakl lar % 5,5 111

112 breli yaprakl kar k % 6,1 Ta köprü Ormanlar K z lcam % 2,7 F st kçam % 0,5 Sahilçam % 1,1 Karaçam % 0,2 Kay n %11,1 Me e % 27,0 Gürgen % 0,3 Ihlamur % 0,8 Di er Yaprakl lar %13,4 Kar k ibreli % 2,5 Kar k yaprakl lar %34,1 breli yaprakl kar k % 6,3 Kaynak: Orman letme Müdürlü ü (2011 y l ) Tablo F Y llar itibariyle Devlet Ormanlar ndan Üretilen Orman Ürünleri Miktar Tomruk Tel Direk Maden Direk Sanayi Odunu Ka tl k Odun Lif Yonga Odunu S r k Dikili 9.879, , , Sat (DKGH) Yakacak Odun ster ster ster ster ster Tablo F Y l tibariyle Devlet Ormanlar ndan Üretilen Tali Orman Ürünleri Miktar ÜRÜN ADI B R M M KTARI E relti Otu Kg Ruskus Otu Kg Sarma k Kg Karayemi Kg Di er Gövde Dal Kg Bo Kozalak Kg Kocayemi Kg 600 Di er Otlar Kg F st kçam Kozala Kg Ihlamur tomurcuk Kg Defne Yapra Kg Erika Kökü Kg 72 Kocayemi Yapra Kg Ihlamur Çiçe i Kg

113 Karayemi Kg Taflan Yapra Kg Çal Süpürgesi Kg 21 Kuzu Göbe i Mantar Kg 500 F ORMAN VARLI ININ YARARLARI Yalova Orman alanlar n n iklim üzerine etkileri, toprak ve toprak verimlili inin korunmas, yaban hayat n n korunmas ve geli tirilmesi, sa l k, i alan ve geçim kayna, savunma ve güvenlik v.b. konularda yararlar hakk nda yap lm bir proje bulunmamaktada r. Ancak rekreasyon alanlar olarak, Ta köprü i letme efli inde, Esadiye, Arapkuyusu, Geyikdere, Höyüktepe, stihkamtepe, Koyungölleri, Laledere-So uksu piknik ve mesire yeri, Ç narc k ilçesi Te vikiye köyü Kent Orman, Hasanbaba, Bakacak, Erikli Yaylas, Karl k, Kestanelik, elale, Üç Resiler piknik mesire yeri. Armutlu lçesinde; F st kl, Çal dere mesire yeri, Yalova letme efli inde Kapal Ç nar, Üverp nar ve Yenimahalle piknik ve mesire yeri bulunmaktad r. F ORMAN KADASTRO VE MÜLK YET KONULAR y l nda Orman Kadastro çal malar ile ilgili olarak Alt nova Merkez, Karadere, Çavu çiftli i, Çukurköy, Laledere, lyasköy, Dereköy, Geyikdere, Tav anl, Kaytazdere, Suba, Tokmak, So uksu da 6831 say l Kanuna göre aplikasyon ve 2/B çal mas programlanm olup, Çukurköy de tamamlanm. Di er köylerde çal malar devam etmektedir. -Kadastrosu tamamlanm orman alan miktar ha. -Çukurköy de 2/B ile orman s n r d na yap lm ancak ilana ç km, henüz kesinle memi tir. - imdiye kadar 2/B ile orman s n r d na ç kar lan alan 2011 ha. -Tescili yap lm ve tahsise al nan orman alan ha. -Tapulu kesim adedi 35 olup dikili hacmi 454 m 3 tür Say l Orman Kanunu'nun 16, 17 ve 18. maddelerine göre 15 adet 11,7 ha. arazi kullanma izni verilmi tir. 113

114 F.1.2.ÇAYIR VE MERALAR Tablo F : Yalova İlinde Mera Alanlar İLÇESİ KÖY MİKTARI (DA) MERKEZ KAZ M YE 571,7 MERKEZ SAMANLI 43,3 MERKEZ SUGÖREN 48,3 MERKEZ K RAZLI 26,9 MERKEZ TOPLAMI 690,2 Ç FTLIKKÖY DENIZÇALI 75.7 Ç FTLIKKÖY KABAKLI Ç FTLIKKÖY GACIK 1741,7 Ç FTLIKKÖY LALEDERE 287,3 Ç FTLIKKÖY DEREKOY 339,7 Ç FTLIKKÖY ÇUKURKOY 484,7 Ç FTLIKKÖY LYAS KÖY 107,0 Ç FTLIKKÖY Merkez 197,9 Ç FTLIKKÖY KILIÇ 533,1 Ç FTLIKKÖY TOPLAMI 4243,2 TERMAL AKKÖY TERMAL YENIMAHALLE 14.1 TERMAL Merkez TERMALTOPLAMI 1164,5 ARMUTLU MEC D YEKÖY ARMUTLU TOPLAMI 358,3 ALTINOVA AHMED YE 31.8 ALTINOVA SO UKSU 37.1 ALTINOVA ÇAVU Ç FL 15.9 ALTINOVA KARADERE ALTINOVA SUBA I ALTINOVA TAV ANLI 66 ALTINOVA HERSEK 27.9 ALTINOVA TOPLAMI 959,8 YALOVA L TOPLAM MERA ALANI 7416,0 MERA ISLAH ÇALI MALARI Çiftlikköy ilçesi Gac k köyünde ve Merkez Kazimiye Köyünde toplam 2.460dekar alanda mera slah ve amenajman projesi uygulanm t r. F.1.3. SULAK ALANLAR F.1.4. D ER ALANLAR (STEPLER VB.) F.2. FLORA F.2.1. HAB TAT VE TOPLULUKLARI F.2.2.TÜRLER VE POPÜLASYONLARI Yalova linde yap lan arazi gözlemleri ve literatüre göre yap lan çal ma sonucunda lin daha çok Akdeniz Floristik Bölge sinin etkisi alt nda kald gözlenmi tir. Yalova linde Chenopodium, Lacturaserriola, Cichoriuminthybus ve Centaureasolstitialis türleri tahrip edilmi alanlarda ya amaktad r. Ekolojik tolerans fazla olan bu türler kozmopolittir. Yalova 114

115 ilinde kozmopolit türlerin olu turdu u bitkilere ilave olarak park, bahçe ve tarla yabani otlar n olu turdu u genellikle tek tel veya çok y ll k otsu türler ile karakterize edilen bir vejetasyon hakimdir. Tablo F.2.1 :Bölge Florası Türler Türkçe / Yöresel isim Nispi Bolluk Tehlike Kategorisi Endemiz m FTC Bölge Selaginellaceae IsoetesolympicaA.Braun Geni yay l l Ranunculaceae Consolidaorientalis (Gay) Morçiçek Geni Schröd. yay l l AdonisflammeaJacq. Kandamlas Geni Ranunculas constantinopolitianus (DC.) d Urv Papaveraceae Glauciumcorniculatum (L.) yay l l Dü ünçiçe i Geni yay l l Boynuzlu gelincik Geni yay l l Rud. Ssp. Corniculatum PapaverlacerumPopov. Gelincik Geni yay l l Yavrua z Geni yay l l 115 Habitat Sulak alanlar Yol kenar Yol kenar Nemli yerler Yol kenar Yol kenar Yol kenar HypecoumimberbeSibth.&S m Cruciferae Sinapisarvensis L. Hardalotu Lepidiumperfoliatum L. Tereotu Cardariadraba (L.)Desv. Kediotu Ssp. Draba Thlaspiarvense L ErysimumcrassipesFisch. & Caryophyllaceae Minuartiahybrida (Vill.) Schischk. Ssp. Hybrida Silene vulgaris(moench)garckeco mmutatacoode&cullen Salk m çiçe i Polygonacaeae PolygonumcognatumMeissn. Keçimemesi Chenopodiaceae Chenopodiumfoliosum (Moench) Aschers I t r Chenopodiummurale L. I t r Hypericaeae Hypericumcalycinum L. Binbirdelik otu ViciacraccaL.ssp. Fi gerardigaudinpurpurascens (DC.) Ser. Trifoliumalpestre L. Üçgül Posaceae

116 Rubusidaeus L. Bö ürtlen Potentillarecta L. Be parmak otu Umbelliferae Eryngiumcampestre L. Var. Devedikeni campestre Echinophoratenuifolia L. Ssp. Çördük Ir.- Tur.El Sibthorpiana (Guss.) Tutin Bubleuruminteredium Tav ankula Geni Poriot Angelicasylvestris L. Var. sylvestris yay l l Ta l k alanlar Melekotu Avr.- Sib El. Nemli Yerler Tordyliumapulum L Akd.El. Yol Kenar Compositae Inulagermanica L. Anduzotu Avr.- Sib.El Yol Kenar FilagoericocephalaGuss Geni Yol yay l l kenarlar Tusslago farfara L. Kabalak Anthemistinctoria L. Var Papatya pallida DC. Artemisiavulgaris L. Yav an Circiumvulgare (Sav) Ten. Kazankulpu Deniz kenarlar CarduusnutansL.ssp. Nutans. Deve dikeni Yol kenar Centaureasolstitialis L. Ssp. Peygamber Makilik Solstitialis çiçe i CentaureaibericaTrevex. Sprengel Peygamber çiçe i Maki aç kl klar CentaureatriumfettiAll Grup A Peygamber Makilik çiçe i CentauradepressaBieb. Peygamber çiçe i Yol Kenar Crupinastrum (moris) Vis Makilik Xeranthemumannum L. Da karanfili ran- Makilik Tur. El. Picrishieracioioides L Av.- Sib. El. Yol kenar Pilosellahoppeana (Schultes) C.H.&F.W. Schultz var. Pilisquama(NP) Sell&West Geni yay l l Makilik Lactucaserriola L. Yabani marul Av.- Sib. El. Scariolaviminea (L) F. W Geni Schmidt yay l l Taraxacumbutteri Van Soest Karahindiba Geni yay l l Maki aç kl klar Yol kenar Yol kenar 116

117 Crepisfoetida L. Ssp. Rhoeadifolia (Bieb) Celak Tüylü konak Geni yay l l Yol kenar Campanulaceae CampanulaIyrata Lam. Ssp. Lyrata Ç ng rakotu Geni yay l l Yol kenar Campanulapersifolia L. Ç ng rakotu Av.-Sib. Maki El. aç kl klar Anchusaazurea Miller var. S rdili Geni yay l l Yol kenar Scrophulariaceae Verbascumphoenicum L. S rkuyru u Geni yay l l Yol kenar Veronicaanagallis-aquatica L. Mineçiçe i Nemli alanlar Labiatae Ajugaorientalis L. Mayas lotu Geni Çal l k yay l l Scutellariahastifolia L. Kalkantaç Avr-Sib. Deniz El. Kenar Lamiumgarganicum L. Ssp. Ball baba Avr-Sib. Orman LaevigatumArcangeli El. Marrubiumvulgare L. Bozot Geni yay l l Yol kenar MarrubiumastracaniumJacq.ssp Astracanium Thymusroegneri C. Koch Kekik Avr-Sib. Yol Salviaverticillata L. Ssp. Verticillata Salviaverticillata L. Ssp. Amasiaca (Freyn&Bornm) Bornm. El. Kenar Adaçay Adaçay an-tur. El. Euphorbiaceae Euphorbiavalerianifolia Lam. Sütle en Akd. El Yol 117 Yol Kenar Kenar Euphorbiaaleppica L. Sütle en Geni yay l l Liliaceae Alliumpaniculatum L. Ssp. Yabani So an Akd. El. Paniculatum AlliummyrianthumBoiss. Yabani So an Ir.- Tur.El Gramineae BromusintermediusGuss. Brom Geni AlopecurusmyosuroidesHudson var. Tonsus (Blanchheex.Boiss) R. Mill. yay l l Tilki Kuyru u Avr.- Sib. El. Alopecurussetarioides Gren. Tilki Kuyru u Akd.El. Nemli Alanlar

118 Arundodonax L. Karg Geni Yay l l Bromusarvensis L. Brom Yol Kenar F.3. FAUNA Nisbi Bolluk: 1)Çok nadir 2)Nadir 3)Orta derecede nadir 4)Bol 5)Çok bol Endemizm: Türkiye; k talar aras geçi bölgesi konumunda bir ülke olmas sebebiyle endemik bitkiler bak m ndan çok zengindir. Ülkemizde tesbit edilen toplam 2383 endemik tür toplam bitki türlerinin yakla k %30 unu olu turmaktad r. Bunlar n 946 tanesi Akdeniz Fitoco rafik Bölgesi eleman d r. Bern Sözle mesi ile Koruma Alt na Al nan Türler Bern Sözle mesi ile 9/1/1984 tarihli Bakanlar Kurulu karar ile yürürlü e girmi uluslararas bir sözle me olup, amac nesli tehlikeye dü mü ve dü ebilecek türlerin, özellikle göçmen olanlar na öncelik verilmek üzere, yabani flora ve fauna ve bunlar n ya am ortamlar n n korunmas ve bu konuda birden fazla devletin i birli ini geli tirmektedir. Bern sözle mesine göre kesin olarak koruma alt na al nan flora türlerinin kas tl olarak kopar lmas, toplanmas, kesilmesi veya köklenmesi kesinlikle yasaklanm t r. Flora listesinde yer alan türler Bern Sözle mesi ve Sekretaryas n n son düzenlemelerine göre gözden geçirilmi olup, bu sözle meye göre koruma alt na al nm tür bulunmamaktad r. F.3.1.HAB TAT VE TOPLULUKLARI Günümüzde Yalova ili ve çevresinde yaban hayat habitatlar insan etkileri nedeniyle gitgide daralmakta ve yaban hayat n n ya ama alanlar gün geçtikçe s n rlanmaktad r. Yalova ilinde arazi çal mas ve literatür taramas sonucu belirlenen yaban hayvanlar a a da verilmi tir. F.3.2. TÜRLER VE POP LASYONLARI F KARASAL TÜRLER VE POPÜLASYONLARI MEMEL LER (MAMALIA) Tablo. F : KEM RGENLER (RODENTIA) Latince ismi Türkçe ismi Bern sözle mesi SORICIDAE Sorex minutus Cüce fare - ERINACEIDAE Erinaceus concolor Kirpi ** X SPALACIDAE Spalax leucodon Körfare - MURIDAE Rattus rattus S çan - Mus musculus Ev faresi - Tablo. F : YIRTICI HAYVANLAR Latince ismi Türkçe ismi Bern Söz. Canis lupus Kurt - Canis aureus Çakal - 118

119 Vulpes vulpes Tilki* - Mustela nivalis Gelincik* X Meles meles Porsuk Martes martes A aç sansar Urcus arctos Boz ay * X SÜRÜNGENLER (REPT L A) Tablo. F : KERTENKELELER (LACERT L A) Familya Latince ismi Türkçe ismi Bern sözle mesi GEKKONIDAE Crytodactylus nce parmakl X kotschyi kele AGAMIDAE Agama stellio Dikenli keler X LACERTIDAE Lacerta saxicola Kaya kertenkelesi X Tablo. F : YILANLAR (SERPENTES) Familya Latince ismi Türkçe ismi Bern Söz. Colubridae Coluber caspius Ok y lan X Typhlopidae Typhlops Kör y lan X vermicularis Viperidae vipera ammodytes Boynuzlu engerek X Tablo. F : KAPLUMBA ALAR (TESTUD NES) Familya Latince ismi Türkçe ismi Bern Söz. Emydidae Emys orbicularis Benekli X kaplumba a Testudinidae Testudo graeca Adi tospa a X Ç FT YA AMLILAR (AMPHIBIA) Tablo. F : KURBA ALAR (ANURA) Familya Latince ismi Türkçe ismi Bern Söz. Ronidae Rana ridibunda Ova kurba as X Ronidae Rana macrocnemis Uluda kurba as X Bufonidae Bufo bufo Si illi kurba a X Bufonidae Bufo viridis Gece kurba as X Pelobatidae Pelobates syriacus Toprak kurba as X Tablo. F : SEMENDERLER (URODELA) Familya Latince ismi Türkçe ismi Bern Söz. Salamandridae Triturus vulgaris Küçük semender X Salamandridae Triturus cristatus Pürtüklü semender X Tablo. F : KU LAR (AVES) Familya Latince ismi Türkçe ismi Bern sözle mesi Red Data COLUMBIDAE Steptopelia turtur Üveyik X A.4 ALAUDIDAE Melanocorypha Bo makl X - calandra toygar** HIRUNDINIDA Hirundo rustica K r k rlang c X - 119

120 E TURDIDAE Turdus pilaris Tarla ard c ** X - CORVIDAE Pica pica Saksa an*** - - Corvus monedula Küçük karga*** - - STURNIDAE Sturnus vulgaris S rc k** - - LARIDAE Larus argentatus Gümi i mart ** - - PASSERIDAE Passer domesticus Serçe** - - F AQUAT K TÜRLER VE POPÜLASYONLARI MARMARA DEN Z NDE YA AYAN TÜR SAYILARI Gruplar Alg 415 Hydrozoa 38 Polychaeta 83 Mollusca 210 Amphipoda 39 Decapoda 26 Bryozoa 47 Echinodermata 44 Ascidia 14 Bal klar 160 Algler Alcidium helminthochortan Gelidium spp. Gigartina cicularia Gracilaria verrucosa Phyllophora nervosa Porphyra leucosticta Cystoseria spp. Ulva rigida Omurgas zlar Aurelia aurita Mytilus spp. Chamelea gallina Corallium rubrum Ostrea edulis Rapana thomasiana Penaeus spp. Parapenaeus spp. Paleomon spp. Hamarus gammarus Sepia officinalis Dophnia pulex Deniz anas Midye Kum midyesi (Beyaz) K rm z mercan stiridye Deniz salyangozu Karides stakoz Mürrekkep bal Su piresi Yalova K y lar nda En Çok Görülen Fitoplankton Gruplar ve Baz Türleri Diatom Actino sp. Chaetoceros decipiens Coscinodiscus sp. Coscinodiscus oculus-iridis Coscinodiscus radiatus Dactyliosen antarcticus Dithylum brightwelli 120

121 Fragilaria cylindrus Fragilaria islandica Leptocylindrus danicus Leptocylindrus minimus Melosira sp. Melosira monilioformis Melosira nummuloides Nitzschia closterium Nitzschia seriata Rhizosolenia alata Rhizosolenia calcar-avis Rhizosolenia deliculata Rhizosolenia hebeteta Rhizosolenia setigera Thalassiosira sp. Thalassiosira decipiens Thalassiora hyalina Thalassiothrix nitzschioides Skeletonema costatum Striatella unipunctata Dinoflagellat Blastodinium sp. Ceratium bucephalum Ceratium furca Ceratium fusus Ceratium lineatum Ceratium reticulatum Ceratium tripos Dinophysis acuminata Dinophysis acuata Dinophysis caudata Dinophysis hastata Exuviella baltica Exuviella compressa Gonyaulax sp. Gonyaulax polyedra Gymnodinium sp. Gymnodinium splendes Noctilica scintillans Peridinium sp. Peridinium claudicans Peridinium depressum Peridinium leonis Peridinium oblongum Peridinium steinii Peridiniopsis trocdedinium Phalacroma rodundata Plectodinium nucleovalvatum Podolampas elegans Prorocentrum micans Pyrocystis psedonoctilica Oxytoxum sp. 121

122 Oxytoxum milneri Silikoflagellat Dictyhota fibula Dictyhota speculum Tablo F :BALIKLAR (PISCES) TÜRLER BERN SÖZ. HAB TAT TÜRKÇE S M Lamna nasus - Epipelajik Dikburunlu karkarias Schyliorinus canicula - Demersal (Kumlu-çamurlu) Kedibal Squatina squatina - Demersal (Kumlu-çamurlu) Keler Torpedo torpedo - Demersal (Kumlu-çamurlu) Çarpan Sardina pilchardus - Epipelajik Sardunya Sardinella aurita Epipelajik Büyük sardalya Sprattus sprattus - Epipelajik Çaça Engraulis encrasicolus - Epipelajik Hamsi Conger conger - Demersal (kayal k) M gr Lepadogaster - Demersal (kayal k) Yap kanbal k lepadogaster Lithognathus - Demersal (kayal k) M rm r mormyrus Zeus faber - Demersal (Kumlu-çamurlu) Dülger Atherina hepsetus - Epipelajik Gümü Mallus surmuletus - Demersal(kumlu-ta l k) Tekir Smaris alcedo - Demersal zmarit Acipenser stellatus X Demersal (Kumlu-çamurlu) Marmara mersin bal Mugil cephalus - Epipelajik Kefal Raja miraletus - Demersal (Kumlu-çamurlu) Vatoz Mallus barbatus - Demersal (Kumlu-çamurlu) Barbunya Boops boops - Semi-pelaj k Küpez Pagrus pagrus - Demersal (Kumlu-çamurlu) Mercan Sparus aurata - Demersal(Kumlu-çamurlukayal k) Çipura Gadus meralangus - Demersal Mezgit Diplorus annularis - Demersal(denizçay r ) spararoz Lichia amia - Epipelajik Akya Obloda melanura - Demersal (kayal k) Melanura Sciane umbra - Demersal (kayal k) kine (E kine) Trigia lucerna - Demersal (kumlu-çamurlu) K rlang ç Slolea vulgaris - Demersal (kumlu-çamurlu) Dil Dentex dentex - Demersal (kayal k) Sinargit Arnoglossus rhombus - Demersal (kumlu) Pisi Labrus bergyita - Demersal (kayal k) Lapin Schopthalmus - Demersal (kumlu) Kalkan rhombus diplodus vulgaris - Demersal (kayal k) Karagöz Coris julis - Demersal (kayal k) Gelincik Bal Seranellus cabrilla - Demersal (kayal k) Hani Bal Scorpaena porcus m skorpit 122

123 Yukar daki tablolara göre yanlar nda (*) ile gösterilen türler belli zamanlarda avlan lmas na izin verilen türlerdir. Yanlar nda (**) ile gösterilen türler Orman Bakanl Milli Parklar ve Av-Yaban Hayat Koruma Genel Müdürlü ünün Av Dönemi Merkez Komisyonu karar ile koruma alt na al nm t r. Yanlar nda (***) ile gösterilen türler avlanabilen türlerdir. A.1 Nesli tehlikede olanlar A.2 iddetli tehdit alt nda olanlar A.3 Tehdit alt ndakiler A.4 Potansiyel olarak tehlike sinyali verenler B kategorileri Geçici transit türler X ile gösterilen türler Bern Sözle mesi ile koruma alt na al nm t r. Yukar daki bu s n flamaya göre bölgede potansiyel olarak tehlike sinyali veren Üveyik türü oldu u söylenebilir. Bu durum bölgeye has olmay p, yurdumuzda konaklayan göçmen ku lar ve bir çok yerel tür içinde söz konusudur. Zira do al ya ama ortamlar n n zarar görmesi, a r ve kontrolsüz avlanma, ticari amaçlarla yumurta ve yavrular n do adan kopar lmas gibi sebeplerle yurdumuzdaki ve daha genel anlamda dünyada insan yerle imlerinin artt ve koruma önlemlerinin al nmad her bölgede ku populasyonlar her geçen gün daha fazla zarar görmektedir. Bununla beraber bu türler üzerine zararl herhangi bir etki bulunmamaktad r. Marmara Denizi nde çamurlu ortam n m derinde olmas ve dalgalar n denizi fazla buland rmamas, m derinlikte zemini ço unun deniz çay rlar ve yo un bitki örtüsü meydana getirmesi gibi hususlar yumu ak zemini seven, yosunlar otlar ve çay rlar çamur içinde ya ayabilen ve omurgas zlar ile beslenen bal k türlerini çekmi tir. (tekir, kefal, pisi,dil vb.).karadenizde olan Kalkan bal, k y lara kadar girmi olmas na ra men, ancak ufak bir ya ama alan bulabilmi tir. Yalova bölgesinin s bir k ta platformu üzerinde yer almas nedeni ile deniz içi bitki formasyonlar bol bulunur ve bal klar için besin maddesi olur. Bu özellik geçi dönemlerinde göçmen bal k sürülerini Yalova k y lar na çekmekte ve sürülerin bu bölgede bir süre kalmalar na neden olmaktad r. Yine yerli bal klar n (demersal bal klar) kayal k k y noktalar nda geli mesine imkan verilmektedir. Bu do al ko ullar n bu derece iyi olmas na ra men 1950 li y llardan sonra a r ve yanl avlanma, kirlilik yükünün artmas vb bilinen ve bilinmeyen nedenlerden dolay bal k popülasyonlar nda azalma gözlenmektedir. Bal klar n ortaya ç kan yeni ko ullar nedeni ile göç yollar n de i tirmesine neden olmaktad r. Bölge iç sular ve göller aç s ndan zengin de ildir. Bölge sular nda koruma alt nda yaln zca Bern Sözle mesi ek liste 111 de yer alan Acipenser stellatus (Marmara mersin bal ) bulunmaktad r. Ancak bu faaliyette bu tür üzerine avlanma ve vb. Gibi zararl bir etki bulunmamaktad r. Bununla beraber Armutlu Belediyesi nin kanalizasyon ebekesinin h zla tamamlanmas ile at k su sorunu çözüme kavu aca ndan sahile yak n konutlar n at k sular n kontrolsüz olarak denize bo altmalar ve k y kirlenmesine sebep olmalar engellenmi olacakt r. Ayr ca mevcut istinat duvar önüne konulacak olan do al kaya dolgusu bal klar n üremesi ve di er deniz canl lar için uygun bir habitat haline gelecektir. F.3.3.HAYVAN YA AMA HAKLARI F EVC L HAYVANLAR F SAH PL HAYVANLAR l düzeyindeki sahipli hayvanlar n kuduz hastal ndan korunmas için y l n her döneminde tüm l genelinde l Tar m Müdürlü ü taraf ndan kuduz a lama kampanyalar yap lmaktad r. 123

124 l düzeyindeki sahipli hayvanlar n Yalova Belediyesi s n rlar nda ikamet eden vatanda lar bakamad klar köpekleri kendi istekleriyle ve taahhütname alarak Yalova Belediyesi Veterinerlik Müdürlü ü Rehabilatasyon Merkezimize b rakmaktad r. Bu hayvanlar a lan p, k s rla t r l p sahiplendiriliyor. Toplam 158 adet sahipli köpek kabulü yap ld. F SAH PS Z HAYVANLAR Sahipsiz hayvanlar n bar nd r lmas, k s rla t r lmas ve de a lama i lemleri il ve ilçe belediyelerince yürütülmektedir. L GENEL NDE. BA IBO HAYVANLARLA VE KUDUZLA MÜCADELE 3285 say l kanunun 159. maddesi gere i uygulan yor Sokak köpekleri ile mücadele Son y llarda Sa l k, çi leri, Tar m, Çevre ve Turizm Bakanl klar belediyelerin salg n hastal k olan kuduzla mücadele ederek ba bo köpekleri zehirleyerek veya silahlarla öldürmek yerine, toplama merkezlerinde a lama, k s rla t rma ve sahiplendirme yap larak bir mücadele izlenmesi istenerek bunlarla ilgili genelgeler yay nland tarihinde çi leri Bakanl bir genelge göndererek, tüm belediyelerin sokak hayvanlar ile mücadelede koruma iyile tirme ve rehabilitasyon sa layan bar naklar kuracaklar n, buralar n çal t r lmas s ras nda sahipli evcil hayvanlara da veterinerlik hizmeti verecek ekilde yap land rmalar gerekti ini bildirildi. Mahalli idarelerin, bu konuda azami hassasiyeti göstererek, gere ini yapmalar ve genelge hükümlerinin yerine getirilip getirilmedi i konusunda özel ve genel tefti lerde de erlendirilece i belirtildi, bu nedenle gerekli özeni göstermeleri istendi. Sokak köpekleri ile mücadelede Yalova Belediyesi tüm bu genelge hükümlerini yay nlanmadan önce yerine getirdi. Belediye Veteriner leri Müdürlü ü, Hizmet Masalar na direkt yap lan ikayetleri veya 153 numaral telefonla yap lan ikayetleri 24 saat içerisinde ikayet sahibine ula arak problemi çözmektedir / tarihleri aras nda 589 adet Hizmet Masas ndan Ba bo köpek rehabilitasyonu ikayeti de erlendirilip 357 adet köpek, ekiplerimiz program dahilinde cadde ve sokaklar günlük olarak dola p kontrol ederek (rutin çal ma) 200 adet köpek, toplam 557 adet köpek yakalad. 124

125 F NESL TEHL KEDE OLAN VE OLMASI MUHTEMEL OLAN EVC L HAYVANLAR l düzeyinde nesli tehlikede olan ve olmas muhtemel evcil hayvanlar ile yaban hayvanlar n n; türleri, say lar ve bunlar n korunmas na yönelik al nan tedbirler ile ilgili çal malar ba lat lm t r. l hayvanlar koruma kurulu karar ; Sokak hayvanlar iyile tirme merkezi kurma ver var olanlar n aktif hizmet vermesi için acil ihtiyaçlar n tespiti ve temin edilmesi; belediyelerce hayvan bar naklar olu turulmas yoluna gidilmesine; bar naklarda yap lan tüm i ve i lemlerin l Orman ve Su leri Müdürlü üne bildirilmesi, bar nak kurmak için mali deste in 5199 say l Hayvanlar Koruma Kanunun 19. maddesi gere i Orman ve Su leri Bakanl ndan l Orman ve Su leri Müdürlü ü arac l ile istenilmesine ve kurulan bar naklar n l Orman ve Su leri Müdürlü ü ekiplerince denetlenmesine, denetimde l Tar m Müdürlü ü Veteriner Hekimlerinden yard m al nmas na; Yalova Merkez Belediye Ba kanl na ait bar nak haricinde bar nak bulunmamaktad r. Belediyelerin bar nak talebi olmam t r. F HAYVAN HAKLARI HLAL 5199 Say l 5199 say l Hayvanlar Koruma Kanununu Uygulamalar : limiz Hayvanlar Koruma Kurulu kurulmu tur. Yalova ve Armutlu Belediyeleri nin bünyesinde kurulan geçici hayvan bar na nda sahipsiz sokak hayvanlar rehabilite edilip k s rla t r lmaktad r. Bu hayvanlar sahiplendirilmeye çal lmaktad r. Ç narc k ve Çiftlikköy Belediye Ba kanlar da k s rla t rma yapmak üzere binalar n n yap m na ba lam lard r. Sahiplendirilemeyen sokak hayvanlar markalanarak en k sa sürede al nd klar mevzideki ortam na geri b rak lmaktad r.yasal zorunlulu u oldu u halde Geçici Hayvan Bar naklar n kurmayan di er belediyelerimizde k s rla t rma çal malar da yap ld ndan problemler devam etmektedir Yalova Belediyesinde 2011 y l küpe tak lan ve rehabilite edilen köpek say s 314, rehabilite edilen kedi say s 215 tir. a)yalova l Ak am Sanat Okulu ve Halk E itimi Merkezi b)armutlu lçe Ak am Sanat Okulu ve Halk E itimi Merkezi c)ç narc k lçe Ak am Sanat Okulu ve Halk E itimi Merkezi d)termal lçe Ak am Sanat Okulu ve Halk E itimi Merkezi e)çiftlikköy lçe Ak am Sanat Okulu ve Halk E itimi Merkezi f)alt nova lçe Ak am Sanat Okulu ve Halk E itimi Merkezi Müdürlükleri ile birlikte 2005 Y l ndan itibaren ilimiz ve ilçe merkezlerinde ve ilçelerinde 19 adet Avc E itimi Kursu aç lm olup bu kurslarda e itim gören toplam 872 avc aday m za kurs bitirme sertifikas verilmi tir. l Müdürlü ümüzde bu güne kadar 496 ki iye avc l k belgesi verilmi tir. F VAL L KLER, BELED YELER VE GÖNÜLLÜ KURULU LARLA B RL 5199 say l Hayvanlar Koruma Kanununun 15 ve 16 nc maddesi gere ince 125

126 -Yalova Valili i l Hayvanlar Koruma Kurulu nun tarih ve 2 nolu karar ; Sokak hayvanlar ile mücadele süreklilik ve devaml l k isteyen bir i lemdir.bu yüzden ilimizdeki belediyelerin yasadaki ekliyle bu i le ilgili organize olma zorunlulu u vard r 1- lçe belediyelerinin sokak hayvanlar n k s rla t rmak için büro kurmalar ve veteriner hekim istihdam etmeleri gerekti i, 2-Belediyelerin bünyelerindeki sokak hayvanlar n tespit etmelerini ve bununla ilgili k s rla t rma programlar haz rlamalar, 3-Belediyelerin sorumluluk alanlar ndaki sahipli ve sahipsiz hayvanlar kay t alt na almalar, 4- limizdeki yukar daki konularda yap labilecekleri belirlemek üzere,yalova Belediyesi Veteriner Müdürlü ünden Turhan GÖKHAN, Tar m l Müdürlü ü Hayvan Sa l ndan Saffet YILDIZ,Yalova Çevre ve Orman l Müdürlü ü mühendisi Hakan SÖNMEZ den olu an üç ki ilik komisyon kurulmas na karar verilmi tir. -Yalova Valili i l Hayvanlar Koruma Kurulu nun tarih ve 6 nolu karar ; l s n rlar içinde hayvanlar n korunmas na ili kin sorunlar belirleyip koruma sorunlar n n çözüm tekliflerini içeren y ll k, be y ll k, on y ll k planlar yapmak l Hayvanlar Koruma Kurulunun görevlerinden say lm t r. Buna göre; YILLIK PLAN: 1- Toplu köpek ve kedi k s rla t rmas çal malar düzenlenmesi, 2- Bak mevinde hayvanlar n yemek ve su ihtiyac n n kar lanmas nda kullan lan kaplar n paslanmaz, temizlenebilir ve metal malzemeden al nmas, 3- Bak mevinde bahçe düzeni ve görüntü kirlili ine kar a açland rma ve peyzaj i lemlerinin h zland r lmas, 4- Ameliyathane ve karantina ünitelerinin düzenlenmesi (k r k vakalar na müdahale edilebilmesi için gerekli donan m ve malzeme al m ), 5- Bak mevinde ölen hayvanlar n T bbi At klar n Kontrolü Yönetmeli i kapsam nda bertaraf için çal ma yap lmas, 6- Bak mevinde çal an personelin a ve sa l k muayenelerinin periyodik olarak yap lmas, 7- D paraziter kontrol ve uyuz tedavisine yönelik yeteri kadar banyo havuzunun yap lmas, 8- Bak mevi personelinin ve hayvan toplama ekibinin tek tip elbise, eldiven, çizme ve maske gibi gerekli ihtiyaçlar n n sa lanmas, 9- Yetersiz ve dengesiz beslenen hayvanlar n yemek miktar ve kalitesinin artt r lmas, 10- Kay t sisteminin, Yönetmelik çerçevesinde düzenlenmesi, 11- Bak mevinde Cumartesi Pazar ve tatil günleri (sahiplendirme yetkisine sahip) görevli veteriner hekim bulunmas n n sa lanmas, 12- Yavrular ve yavrulu anneler için düzenli ve ayr bir yer yap lmas, 5 YILLIK PLAN: 1- Mevcut bak mevlerinin günün ko ullar na ve bar nak kriterlerine uygun olarak geli tirilmesi, 2- Ameliyathaneye k r k vakalar n n operatif tedavisine yönelik röntgen cihaz ve t bbi ekipmanlar n al nmas, 3- Karantina için, Yönetmeli e uygun olarak çevreden izole edilmi bir yer yap lmas, 4- Bak mevinde k s rla t r lan, a lanan, kay t i lemleri tamamlanan hayvanlara al nd klar ortama b rak lmadan önce küpe tak lmas, 5- l merkezindeki petshop ve hayvan sat yapan yerlerin e itim, ruhsat ve denetim-kontrol mekanizmas n n i ler hale getirilmesi, 126

127 6- Hayvan ölüleri için hayvan mezarl yap lmas, 7- Acil müdahaleler için yeterli donam ma sahip bir araç ve personel ekibinin olu turulmas, 8- Bak mevi çal anlar n n gönüllü, hayvan sever ve e itimli olmalar na yönelik çal malar n yap lmas, 9- Bak mevinde hayvanlar n beslenmesi için ek mama kullan lmas, 10- Bak mevi giri ine sahiplendirilecek hayvanlar için yer yap m, 11- Ücretsiz alo bar nak telefon hatt kurulmas, 12- Sahipli köpek ve kedilerin acil vakalar n n resmi tatil günlerine rastlayan durumlarda tedavi i lemlerinin Geçici Bak mevlerinde yap labilmesi, 13- lçelerin tamam nda sokak hayvanlar için geçici bak mevlerinin kurulmas, 10 YILLIK PLAN: 1- Hayvan sevgisi, hayvan sa l gibi konularda uzman ki iler ve gönüllü kurulu lar ile hayvan severlere yönelik bar nak haberleri ve TV yay n n n hayata geçirilmesi ve bu yay n n haftal k programlar eklinde devam ettirilmesi, 2- Bak mevinde özellikle ö rencilere yönelik hayvan sevgisini a lay c ve ö retici çal malar için uygun bir yer haz rlanmas ve bilgilendirme çal malar yap lmas, 3- Hafta sonlar geçici bak mevini ziyarete gelecek hayvan sever ve gönüllü kurulu lar ile ö renciler için dinlenme yeri yap lmas, 4- Bak mevine gelir getirecek yard mlar için gönüllü kurulu, vak f ve vatanda lardan maddi ve manevi destek sa lanmas na yönelik çal malar n yap lmas. F.4. HASSAS YÖRELER -6 Eylül 1982 gün ve say l Resmi Gazetede yap lan ilana göre Termal Kapl ca letme s n rlar içinde 104 hektarl k alan kamu mülkiyetinde bulunmakta olup tarih ve say l Resmi Gazetede Yalova Termal Turizm Merkezi s n r geni letilmesi yay mlanarak yürürlü e girmi ve Bakanl m zca 1/ ölçekli imar plan haz rlanarak yasal prosedürler çerçevesinde yürürlü e konulmu tur ve say l Resmi Gazete ile ilan edilen Armutlu Termal Turizm Merkezi. 1/ ölçekli imar plan Bakanl m zca haz rlanm t r. * Hassas Yöreler Kapsam na Giren F.4 Bölümdeki Alanlar çin stenen Bilgiler 1.Alan n Resmi Ad : Termal Turizm Merkezi ile Armutlu Termal Turizm Merkezi 2.Co rafi Konumu ve Koordinatlar (Rak m vb. bilgiler dahil ) 3.Alan 3.1.Toplam Alan ( km2 ) 3.2.Kara Yüzeyi ( km2 ) 3.3.Su Yüzeyi ( km2 ) 3.4.K y Uzunlu u ( m ) :114 km 4.Alan n Aç klamal Tan t m -Ülkemizin yüzölçümü en küçük ili olan Yalova topraklar n n tamam nitelikli ve i lenebilir durumdad r. limizin %60 birinci s n f ormanlarla kapl ve Marmara bölgesinin temiz hava ve oksijen deposudur. limizin üç taraf denizlerle çevrili olup, 114 km. lik sahil band yla da bir yar mada konumundad r. l Özel darelerinin 5302 Say l Kanunu ve 5393 Say l Belediyeler Kanununun yürürlü e girmesinden sonra 1/ ölçekli çevre düzeni plan n demokratik kat l m metotlarla haz rlay p, onaylamak suretiyle ilk uygulamaya koyan il Yalova d r. 127

128 Bu ba lamda limizin do usu yani Armutlu yar madas n n tamam organik tar m ve eko turizmi geli tirme bölgesi olarak planlanm t r. Bu planda tarihinde ilan edilen Armutlu/Termal Turizm Merkezi, ha. bir alanda örnek avlak sahas ; ha alanda A tipi mesire yeri ve Kent Orman ; ha alan Delmece ve Karl k yaylas, Yayla Turizmi geli im bölgesi olarak i aretlenmi tir. Ayr ca ilimizin üç taraf denizle çevrili olup, Güney Marmara n n en bakir ve temiz koylar bu bölgededir. Armutlu burnunda hlas Tatil Köyü plaj 2008 y l nda Mavi Bayrak sahibi olmu tur. Armutlu ilçemizin Kapakl köyü eski Osmanl mimarisi evleriyle ünlü bir bal kç köyüdür. Sahilde bulunan F st kl ve Kapakl köyleri bal kç l n yan nda pansiyonculuk, Samanl da lar ete inde bulunan Hayriye, Mecidiye ve Selimiye köyleri ise f st k toplama, zeytincilik, hayvanc l k ve tar mla geçimlerini sa larlar. Delmece yaylas ndaki geleneksel mimari yap, geleneksel (yeme-içme, giyim) kültürel ya am bölgenin flora, fauna ve yaban hayat yönünden zenginli i, büyük metropol kentlere ula m kolayl dikkate al narak, Ç narc k ilçemize ba l Te vikiye beldesinin bulundu u vadiden itibaren, Armutlu yar madas n n tamam n n KTKGB (Kültür ve Turizm Koruma ve Geli im Bölgesi) ilan edilmesi hususunda Bakanl m za Valili imizce yaz yaz lm ancak Bakanl m zca bu a amada kabul edilmemi tir. 5.Yasal Konumu : 2634 Say l Turizmi Te vik Kanunu ve 2863 Say l Kültür ve Tabiat Kanunu F.4.1. Ülkemiz Mevzuat Uyar nca Korunmas Gerekli Alanlar F Say l Milli Parklar Kanunu nun 2. Maddesinde Tan mlanan ve Bu Kanunun 3. Maddesi Uyar nca Belirlenen Milli Parklar, Tabiat Parklar, Tabiat An tlar ve Tabiat Koruma Alanlar Milli Parklar, bilimsel ve estetik bak mdan, milli ve milletleraras ender bulunan tabii ve kültürel kaynak de erleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlar na sahip tabiat parçalar d r. Tabiat Parklar, bitki örtüsü ve yaban hayat özelli ine sahip, manzara bütünlü ü içinde halk n dinlenme ve e lenmesine uygun tabiat parçalar d r. limizde ehir merkezine en yak n ve kolayl kla ula labilecek yer olarak Yalova elmal k köyünde 10,0 ha alan ile Yalova Termal yolul üzerinde yine 10,0 ha alan Tabiat Parklar çal mas ba lat lm t r. Tabiat An t, tabii ve tabiat olaylar n n meydana getirdi i özelliklere ve bilimsel de erlere sahip milli park esaslar dahilinde korunan tabiat parçalar d r. Tabiat Koruma Alanlar, bilim ve e itim bak m ndan önem ta yan nadir, tehlikeye maruz ve kaybolmaya yüz tutmu ekosistemler, türler ve tabii olaylar n meydana getirdi i seçkin örnekleri ihtiva eden ve mutlak korunmas gerekli olup sadece bilim ve e itim amaçlar yla kullan lmak üzere ayr lm tabiat parçalar d r. Yöredeki mevcut Milli Parklar, Tabiat Parklar, Tabiat An tlar, Tabiat Koruma Alanlar s ralanarak, yap lm sa envanterine yönelik bilgilerin (*) bölümünde belirtildi i gibi verilmesi gerekmektedir. 128

129 F Say l Kara Avc l Kanunu Uyar nca Çevre ve Orman Bakanl nca Belirlenen Yaban Hayat Koruma Sahalar ve Yaban Hayvan Yerle tirme Alanlar Yaban hayat koruma ve yerle tirme sahas Yalova-Elmal k Sülün Yerle tirme Sahas ve Yalova Termal Muhafaza Orman d r. Hasanbaba korusu: Ç narc k ilçesine 4-5 km uzakl ktad r. Koruda piknik yapmak için oturma yerleri, içme suyu, ocaklar gibi tesisler bulunmaktad r. Kapl ca alanlar : Kapl calar n bulundu u alan Yalova ya 12 km uzakl kta olup Üvezp nar ile Gökçedere Köyleri aras nda kalmaktad r. Bu yöredeki konaklama tesisleri yan nda Üçkarde ler ad yla bilinen bir mesire yeri mevcuttur F Say l Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kanunu nun 2. Maddesinin a - Tan mlar Bendinin 1.,2.,3. ve 5. Alt Bentlerinde Kültür Varl klar, Tabiat Varl klar, Sit ve Koruma Alan Olarak Tan mlanan ve Ayn Kanun ile 3386 Say l Kanunun (2863 Say l Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kanunu nun Baz Maddelerinin De i tirilmesi ve Bu Kanuna Baz Maddelerin Eklenmesi Hakk nda Kanun) lgili Maddeleri Uyar nca Tespiti ve Tescili Yap lan Alanlar Bölüm G.1.2 de verilmi tir. F Say l Su Ürünleri Kanunu Kapsam nda Olan Su Ürünleri stihsal ve Üreme Sahalar F /9/1988 Tarihli ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanan Su Kirlili i Kontrol Yönetmeli i nin 17 nci ve 1/7/1999 Tarihli ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanan Yönetmelikle De i ik 18.,19. ve 20. Maddelerinde Tan mlanan Alanlar F /11/1986 Tarihli ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanan Hava Kalitesinin Korunmas Yönetmeli i nin 49. Maddesinde Tan mlanan Hassas Kirlenme Bölgeleri F Say l Çevre Kanunu nun 9. Maddesi Uyar nca Bakanlar Kurulu Taraf ndan Özel Çevre Koruma Bölgeleri Olarak Tespit ve lan Edilen Alanlar F Say l Bo aziçi Kanunu na Göre Koruma Alt na Al nan Alanlar F Say l Orman Kanunu Gere ince Orman Alan Say lan Yerler F Say l K y Kanunu Gere ince Yap Yasa Getirilen Alanlar F Say l Zeytincili in Islah ve Yabanilerinin A latt r lmas Hakk nda Kanunda Belirtilen Alanlar F Say l Mera Kanununda Belirtilen Alanlar F Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Sulak Alanlar n Korunmas Yönetmeli i nde Belirtilen Alanlar F.4.2. Ülkemizin Taraf Oldu u Uluslararas Sözle meler Uyar nca Korunmas Gerekli Alanlar F /2/1984 Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Avrupa n n Yaban Hayat ve Ya ama Ortamlar n Koruma Sözle mesi (BERN Sözle mesi) Uyar nca Koruma Alt na Al nm Alanlardan Önemli Deniz Kaplumba as Üreme Alanlar nda Belirtilen I. ve II. Koruma Bölgeleri, Akdeniz Foku Ya ama ve Üreme Alanlar F /6/1981 Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Akdeniz in Kirlenmeye Kar Korunmas Sözle mesi (Barcelona Sözle mesi) Uyar nca Korumaya Al nan Alanlar 129

130 F /10/1988 Tarihli ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanan Akdeniz de Özel Koruma Alanlar n n Korunmas na Ait Protokol Gere i Ülkemizde Özel Koruma Alan Olarak Belirlenmi Alanlar F /9/1985 Tarihli Cenova Bildirgesi Gere i Seçilmi Birle mi Milletler Çevre Program Taraf ndan Yay mlanm Olan Akdeniz de Ortak Öneme Sahip 100 K y sal Tarihi Sit Listesinde Yer Alan Alanlar F Cenova Deklerasyonu nun 17. Maddesinde Yer Alan Akdeniz e Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Türlerinin Ya ama ve Beslenme Ortam Olan K y sal Alanlar F /2/1983 Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Dünya Kültür ve Tabiat Miras n n Korunmas Sözle mesi nin 1. ve 2. Maddeleri Gere ince Kültür ve Turizm Bakanl Taraf ndan Koruma Alt na Al nan Kültürel Miras ve Do al Miras Statüsü Verilen Kültürel, Tarihi ve Do al Alanlar Hersek Gölü Sulak Alan Koruma Bölgesi F /05/1994 Tarih ve Say l Resmi Gazete de Yay mlanarak Yürürlü e Giren Özellikle Su Ku lar Ya ama Ortam Olarak Uluslararas Öneme Sahip Sulak Alanlar n Korunmas Sözle mesi (RAMSAR Sözle mesi) Uyar nca Koruma Alt na Al nm Alanlar F.4.3. Korunmas Gereken Alanlar F Onayl Çevre Düzeni Planlar nda, Mevcut Özellikleri Korunacak Alan Olarak Tesbit Edilen ve Yap la ma Yasa Getirilen Alanlar (Tabii Karakteri Korunacak Alan, Biogenetik Rezerv Alanlar, Jeotermal Alanlar vb.) F Tar m Alanlar : Tar msal Kalk nma Alanlar, Sulanan, Sulanmas Mümkün ve Arazi Kullanma Kabiliyet S n flar I, II, III ve IV Olan Alanlar, Ya a Ba l Tar mda Kullan lan I. ve II. S n f ile, Özel Mahsul Plantasyon Alanlar n n Tamam F Sulak Alanlar: Do al veya Yapay, Devaml veya Geçici, Sular n Durgun veya Ak nt l, Tatl, Ac veya Tuzlu, Denizlerin Gel-Git Hareketinin Çekilme Devresinde 6 Metreyi Geçmeyen Derinlikleri Kapsayan, Ba ta Su Ku lar Olmak Üzere Canl lar n Ya ama Ortam Olarak Önem Ta yan Bütün Sular, Batakl k Sazl k ve Turbiyeler ile Bu Alanlar n K y Kenar Çizgisinden tibaren Kara Taraf na Do ru Ekolojik Aç dan Sulak Alan Kalan Yerler F Göller, Akarsular, Yeralt suyu letme Sahalar F Bilimsel Ara t rmalar çin Önem Arzeden ve/veya Nesli Tehlikeye Dü mü veya Dü ebilir Türler ve Ülkemiz çin Endemik Olan Türlerin Ya ama Ortam Olan Alanlar, Biyosfer Rezervi, Biyotoplar, Biyogenetik Rezerv Alanlar, Benzersiz Özelliklerdeki Jeolojik ve Jeomorfolojik Olu umlar n Bulundu u Alanlar F Mesire Yerleri; 6831 Say l Orman Kanununa Tabi Alanlarda Halk n Rekrasyonel Kullan m n Düzenleyip, Kullan m n n Do al Yap n n Tahribine Neden Olmadan Yönlendirilmesini Sa lamak Üzere Ayr lan Alanlar 130

131 Tablo.F l Müdürlü ümüz dahilindeki mesire yerleri MES RE YER TEKL F RAPORU A- TEKL F SAHANIN TE V K YE A T P MES RE YER -ÇINARCIK -YALOVA ALANI : Ha MEVK : Kum Plaj T P : Mesire yeri A Tipi TESC L TAR H : tarihli onay 1/ ÖLÇ.PAFTANO : Bursa-G22-dl BÖLME NO : 6 (829 parsel) MÜLK YET DURUMU : Orman ULA IM : Yalova =22 km Ç narc k= 4.5km Te vikiye Beldesi 2 km Kocadere Bel:2 km Asfalt yol. MEVCUT ALT YAPI TES-KAP : Yol,su,elektrik mevcuttur. Kanalizasyon, ar tma tesisi mevcut de ildir. MEVCUT ÜST YAPI TES-KAP:Büfe,WC LETME EKL : Te vikiye A Tipi Mesire Yeri yeri 26/04/2010 da ihale edilmi olup SS Te vikiye Tar msal Kalk nma Kooperatifi i letmecili ini yapmaktad r. Piknik ve plaj amaçl kullan m Delmece Yaylas piknik Mesire yeri DELMECE YAYLASI A T P MES RE YER -ÇINARCIK -ARMUTLU ALANI : 19,76 Ha MEVK : Delmece Yaylas T P : Mesire yeri A Tipi TESC L TAR H : tarihli onay 1/ ÖLÇ.PAFTANO : Bursa-G22-d4 BÖLME NO : Ç narc k 271, Armutlu 107 MÜLK YET DURUMU : Orman ULA IM : Yalova =37 km Ç narc k= 20 km Armutlu : 28 MEVCUT ALT YAPI TES-KAP : Tesis Yok Do al haldedir LETME EKL Delmece A tipi Mesire Yeri yeri 22/02/2010 da ihale edilmi olup YATUB ( Yalova Turizm Birli i ) i letmecili ini yapmaktad r. KAYNAKLAR : 1-Orman letme Müdürlü ü 2-Yalova Belediye Ba kanl 131

132 (G). TUR ZM G.1. ve G.1.1. YÖREN N TUR ST K VE DO AL DE ERLER TERMAL KAPLICALARI: Roma ve Bizans dönemi eserlerinden olan Yalova Termal Kapl calar, l merkezine 12 km mesafede olup, kapl ca tesisleri içerisinde Sultan banyo Valide banyo-kur unlu banyo ve köylü hamam gibi tarihi banyolar mevcuttur.tarihi kur unlu hamam içinde sauna suyu olarak adland r lan ifal sular mevcuttur.kapl ca sular sindirim sistemi hastal klar, romatizmal hastal klar ve metabolizma hastal klar nda etkilidir.tesis bünyesinde bulunan Ç nar ve Çaml k Otellerinde konaklama yap labilmektedir. ARMUTLU KAPLICALARI: Kapl ca, ilçe merkezinin 2.5 Km kuzeyinde olup, Armutlu Kapl calar Yalova ya 52 Km. mesafededir. Kapl ca bölgesinde; Otel, Restoran, Türk Hamam, Masaj Salonlar, Jakuzi ve Kapal Yüzme Havuzu bulunmaktad r. Banyo ve içme kürlerine uygun olarak kapl ca sular banyo, içme ve çamur olarak uyguland gibi sudan ç kan gazlar teneffüs yoluyla da uygulan r. Armutlu kapl calar, radyoaktivitesi yüksek kapl calar s n f na girmektedir. Kapl calar kalbin i lemesinde, asidin vücuttan at lmas nda, sinirler üzerinde, iltihabi hastal klarda, mide ve ba rsak hastal klar nda, yaralar n iyile mesinde, karaci erin düzenli çal mas nda, hormonlar n düzenlenmesinde ve irder söktürücü olarak yararlar sa lar. KARACA ARBORETUM (CANLI A AÇ MÜZES ) : 1980 y l nda TEMA Vakf kurucusu Hayrettin KARACA taraf ndan kurulmu tur. Yalova- Termal karayolu üzerinde, l merkezine 5 Km mesafede Peyzaj a rl kl, koleksiyon bir arboretum karakterinde olup, m2 lik bir alanda tesis edilmi tir. çerisinde 3 kaya bahçeleri, bitki bahçeleri, iris bahçeleri, gül bahçeleri, minyatür bitkiler, Türkiye olmak üzere, Asya Avrupa, Afrika, Amerika, Avustralya k talar ve yeni Zelanda dan bitki örnekleri yan nda, Türkiye nin endemik bitki örnekleri mevcuttur. Arboretum içerisinde tahminen 5 bin odunsu, bir o kadarda otsu rizomlu ve so anl bitki mevcuttur. DELMECE YAYLASI: limizin önemli yaylalar ; Kocadere ve Te vikiye beldelerinin güneyinde yer alan Erikli ve Delmece yaylalar d r. Delmece yaylas içerisinde Yalova n n tek do al Göl ü Dipsiz Göl ad ile bilinen krater göl ü bulunmaktad r. Bu yaylalar büyük oranda; çam, me e, kestane, ve hlamur a açlar ndan olu an ormanlarla kapl d r. Yaylalara ula m ise Te vikiye beldesinden ayr lan asfalt yolla yap lmaktad r. SUDÜ EN ELALES : Üvezp nar köyünde 8 km mesafede bulunan elale ve çevresi e siz do al güzelliklere sahiptir. elaleye giden yol, mükemmel bir do a yürüyü (Trekking) parkuru olup, yaz aylar nda yerli ve yabanc turistlerce yo un olarak tercih edilmektedir. elale ye ç kan yol güzergah nda e siz bir baraj gölü, deniz ve do a manzaras mevcuttur ki, bu güzergah foto safari, do a yürüyü ü ve piknik alan olarak kullan lmaktad r. ER KL ELALES : Ç narc k lçesi Te vikiye Beldesinden Delmece Yaylas na ç k lan yol üzerinde bulunmaktad r. Erikli elaleleri e siz do a güzellikleri ile kamp kurmak ve Trekking yapmak isteyenler için harika bir mekand r. VAL DE HAMAM: Termal Kapl ca bünyesinde bulunan hamam, Bizans kral konstantinos taraf ndan 6 kubbeli olarak yapt r lm t r. Geriye 3 kubbesi kalan hamam Osmanl döneminde Sultan l. Abdülmecit taraf ndan onar lm ve annesi burada tedavi gördü ü için Valide Hamam ad n alm t r. Banyonun buharl oda bölümünde mermer üzerinde Osmanl ca bir kitabe bulunmaktad r. ÜÇ AZ ZE KARDE LER: Roma Döneminde ya ayan ve H ristiyanl n yay lmaya ba lad y llarda Menedora, Metrodora ve Nymphodora isimli 3 k z karde Termal Kapl calar civar ndaki tepelere yerle mi lerdir. Günleri ibadetle geçen ve çevredeki insanlara birçok iyilikler yapan k z karde ler kapl calara gelen hastalar da iyile tirmeleriyle ün salm lar. Bu durum zamanla onlar n sayg nl klar n art rm ve tan nmalar n sa lam t r. Koyu bir putperest olan Roma mparatoru Galerius bu durumdan rahats z olmu ve yöre valisi Fronto yu k z karde lerin H r stiyanl terk etmeleri konusunda görevlendirmi tir. K z karde ler bunu iddetle reddetmi lerdir. Bunun üzerine 3 k z karde burada i kence edilerek öldürülmü lerdir. 132

133 Yöre halk bu duruma çok üzülmü ve 3 k z karde e duyduklar sayg ve sevgiyi göstermek için k z karde lerin mezarlar n hep ziyaret etmi ler ve zamanla buras 3 Azize Karde ler ad yla bir ziyaretgah haline gelmi tir YALOVA AÇIK HAVA MÜZES : 29 Ekim 2003 tarihinde aç lan müzede, Roma, Bizans ve Osmanl Dönemine ait eserler yer almaktad r. Ayr ca Yalova n n çe itli yörelerinde bulunan eserlerin maketleri de müzede sergilenmektedir. EL SANATLARI: limiz Sugören Köyünde el sanatlar çok geli mi tir. Sugören Köyünde dokunan ipek hal lar kalitesi ve dokumas ile stanbul ve Avrupa da birçok al c bulmaktad r. Ayr ca limiz Güneyköy de de Kafkas Hal c l çok geli mi tir. Güney Köyde ya ayan Kafkas kökenli vatanda lar m z gümü ten ve boynuzdan yap lma bir çok hediyelik e yalar da üretmektedirler. Üretilen bu hediyelik e yalar özellikle yerli ve Arap turistlerden ra bet görmektedir. HASAN BABA KORUSU (ÇINARCIK): Termal ve Ç narc k ilçeleri aras nda ve Ç narc k s rtlar nda bulunan Hasan Baba piknik ve mesire yeri geni bir alana yay lm olup, me e, kestane ve hlamur a açlar yla kapl, denize naz r, foto safari yap labilecek do al güzellikler içermektedir. Ayr ca bu alanda do al ortamda Geyik koruma alan mevcuttur. Hasan Baba mesire yerinde, içme suyu ve yeme- içme hizmeti sunan Restoran bulunmaktad r. KAMP KARAVAN TUR ZM : Yalova kamp ve karavan turizmine elveri lidir. Özellikle do al güzelliklere sahip k y larda, Üvezp nar ve Kurtköy bölgesi ve l merkezi k y eridinde gençlere yönelik do al de erleri koruyarak kamp yapma olana vard r. Ayr ca Çiftlikköy ilçemizde MER- TUR Camping ad nda bir tesis bulunmaktad r. AV TUR ZM : Yalova hem kara hem de su avc l bak m ndan önemli bir konumdad r. l, do al yap s nedeniyle çe itli hayvan türlerinin ya amas na olanak vermektedir. Bu yüzden av turizmi cazip bir hal almaktad r. B ld rc n ve üveyik av bol miktarda yap lmaktad r. DEN Z TUR ZM : Ç narc k lçesi Kum Plaj, Esenköy ve Armutlu sahilleri, denize girmek için en çok tercih edilen sahil band d r. Buralar kumsal, konaklama ve altyap s yla en düzenli plajlar mevcuttur. TAR H ÇINARLI YOL: limiz Termal yolu ve yolun her iki yan nda Atatürk Dönemine ait tarihi ç nar a açlar koruma alt na al nm ve yol yap m çal malar ile ç nar a açlar n n bak m sa lanm t r. MA ARA TUR ZM : limizde tespit edilen ma aralar n ba nda So ucak Köyü nün hemen üstündeki traverten sahadaki ma aralar gelmektedir. Ayr ca Kurtköy Bölgesinde ara t rmaya de er ma aralar bulunmaktad r. YAT TUR ZM : limiz Merkezinde yap m sürdürülen yat liman 240 yat kapasiteli olup, iç ve d turizme hizmet etmek üzere projelendirilmi tir.yat liman n n hizmete girmesi ile Yalova da ve bölgemizde yat turizmine dayal önemli bir pazar olu turacakt r. YALOVA DA Ç ÇEKÇ L K: Yalova da süs bitkileri üreticili i ülke genelinde önem ta maktad r. Ülkemizde üretilen kesme çiçeklerin 1/5 inden fazlas n Yalova kar lamaktad r. Yalova da süs bitkileri yeti tiricili i 4 k s mda toplan r. 1-Salon süs bitkileri 2-Bahçe ve çevre düzenlemesinde kullan lan a açlar 3-So anl ve Rizomlu süs bitkileri 4-Kesme çiçekçilik EKO-TUR ZM: 133

134 limiz, dünyada sanayi toplumlar n giderek daha çok arad alternatif turizm olanaklar na, yani do al ortamda do al beslenme ve ya ama arzusunun yükseldi i potansiyelle, %60 a yak n ye il alana sahip olan Yalova da organik tar m yap lmakta olup, ayn zamanda Armutlu ilçesi Hayriye, Mecidiye ve Selimiye köylerinde eko-tar m ve turizmcili ine ba lan lm t r. G KONUM: Yalova Termal Kapl calar 6 Eylül 1982 gün ve say l Resmi Gazete ile Yalova Termal kapl ca i letme s n rlar içindeki 104 hektarl k alan turizm merkezi ilan edilmi ve tarih ve say l Resmi Gazetede Termal Turizm Merkezi s n r geni letilmesi ile ilgili Karar yay nlanm olup, Bakanl m zca haz rlanan 1/ ölçekli plan yürürlü e konulmu tur. Armutlu Termal Kapl calar tarih ve say l Resmi Gazete ile yay nlanan Yalova Armutlu Termal Turizm Merkezi ilan edilmi olup, Bakanl m zca haz rlanan 1/ ölçekli plan yürürlüktedir. Tablo G Do al De erleri D Do al De erler Konum Yalova Termal Kapl calar ve Sudü en Termal lçesi elalesi Armutlu Kapl calar Armutlu Delmece Yaylas ve Çifte elaleler Ç narc k/te vikiye Karl k Yaylas ve Çaldere elalesi Ç narc k/esenköy 134

135 Hasanbaba Korusu Kurtköy Kap l -Ç nar Mesire Yeri Ç narc k Yalova/Kurtköy D stihkam Tepe Mesire Yeri Höyük Tepe Mesire Yeri Yalova/Elmal k Köyü Yalova/Sugören Köyü G F Z KSEL ÖZELL KLER G Fiziki Özellikler 839 km2 lik alan ile ülke yüzölçümünün % 0.11 lik bölümü kaplayan Yalova n n denizden yüksekli i 2 metre, en yüksek noktas ise Samanl Da lar n n 926 metreye ula an Be p nar Tepesidir. Yüksek platolar, ovalar, vadileri, akarsular, k y ekilleri, yemye il da lar ve çam ormanlar ile süslü yaylalar vard r. Yalova makro klima iklimi ve bereketli topraklar ile tar m ve çiçekçilik konusunda ön planda bulunmaktad r. TERMAL KAPLICALARI Türkiye'nin 1.derece önemli ve öncelikli kapl calar ndan olan Termal Kapl calar Yalova ya 12 km mesafede, sular n n s cakl as l kaynakta C, içme kayna nda 64 C ve göz kayna nda ise 59 C dir. S cakl bu derecelerin alt na dü meyen kaynaklar hipotermal sulardand r. Hafif kükürt kokulu berrak sular, s cakken ho içimli, so udu unda kekremsi tatl d r. PH derecesi 7.8 olan kaynak sular radyoaktif özellikler ta maktad r. ARMUTLU KAPLICALARI 16 Aral k 2006 tarih ve say l Resmi Gazete de yay mlanan ve s n rlar belirtilen Armutlu Kapl calar alan, Termal Turizm Merkezi ilan edilmi tir. Yalova il merkezine 52 km uzakl kta olan kapl ca çevresi a aç ve makilerle kapl bir vadide, dere yata boyuna s ralanm çok say da kaynaktan olu maktad r. Armutlu kapl calar nda suyun s cakl C, ph de erleri , ak h z ise 10 lt/sn dir. KÜLTÜR ve TAB AT VARLIKLARI S T ALANLARI 1. Yalova Merkezde Değirmen: (Yalova İli, Merkez Bahçelievler Mahallesi, 31 Pafta, 2310 Ada, 7 parselde bulunan Eski Değirmen; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 5744 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 2. Yalova Merkezde Halk Eğitim Merkezi: (Yalova İli, Merkez, 1 pafta, 34 Ada, 9 parselde yer alan Halk Eğitim Merkezi Binası nın Cumhuriyet Dönemi mimari özellik taşıdığı için, İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 3998 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 3. Safran Köyü nde Değirmen: (Yalova İli, Merkez Safran Köyü, 4 pafta, 398 parselde bulunan eski Değirmen; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 4886 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 135

136 4. Sugören Köyü nde Çeşme: (Yalova İli, Merkez, Sugören Köyü, 31 pafta, parseller ile 1947 parselin önündeki çeşmeler; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 9607 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 5. Hersek Köyü nde Ahmet Paşa Hamamı: (Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü 4 pafta, 103 parselde bulunan Hersekzade Ahmet Paşa Hamamı; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 451 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 6. Hersek Köyü nde Hersekzade Ahmet Paşa Camii: (Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü, 9 pafta, 222 parselde bulunan Hersekzade Ahmet Paşa Camii; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 451 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 7. Hersek Köyü nde Çeşme: (Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü, 9 pafta, 222 parselde bulunan Hersekzade Ahmet Paşa Camii; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 451 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 8. Hersek Köyü nde 19. ve 20.y.y.ait Mezarlık: (Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü, 4 pafta, 97 parselde bulunan 19.ve 20.yüzyıla ait Mezarlık; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 2760 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 9. Tavşanlı Köyü, Acıçeşme Mevkii nde Bizans Dönemi Kalıntıları: (Yalova İli, Altınova İlçesi, Tavşanlı Köyü, Acı Çeşme Mevkii, 32 T II c pafta, 1258 parselde çıkan Bizans Dönemi Kalıntıları; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 4966 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 10. Armutlu da Armutlu İskele Camii: (Yalova İli, Armutlu İlçesi, Sahil Caddesi, İskele Mevkii nde 50 L III d imar paftası içinde yer alan İskele Camii; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 4967 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 11. Armutlu da Eski Kitabeli Çeşme; (Yalova İli, Armutlu İlçesi, Sahil Caddesi, İskele Mevkii nde 50 L III d imar paftası içinde yer alan Eski Kitabeli Çeşme; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 4967 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 12. Armutlu da Eski Camii(Hacı Ali Paşa Cami): (Yalova İli, Armutlu İlçesi, 50 L 1c harita no.da kayıtlı 25 pafta, 4474 parselde bulunan Eski Camii; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 976 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 13. Armutlu da Köprü: (Yalova İli, Armutlu İlçesi, 50 L 1c harita no.da kayıtlı meydanda Armutlu Deresi üstünde bulunan Köprü; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 976 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 14. Armutlu da Yeni Hamam: (Yalova İli, Armutlu İlçesi, 50 L 1c harita no.da kayıtlı 25 pafta, 4206 parselde bulunan Yeni Hamam; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 976 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 136

137 15. Armutlu da Çeşme: (Yalova İli, Armutlu İlçesi, 50 L 1c harita no.da kayıtlı Kaplıca Caddesi 5989 parsel önünde bulunan Çeşme; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 976 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 16. Armutlu da Eski Hamam: (Yalova İli, Armutlu İlçesi, Yalova - Armutlu Yolu üzeri Armutlu ya 3 km. uzaklıkta sıcak su kaynağında bulunan Eski Hamam; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 976 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 17. Esenköy de Koza İşletme Binası: (Yalova İli, Armutlu İlçesi, Esenköy, Bülbülderesi Mevkii nde, 9 pafta, 60 parselde bulunan Koza İşletme Binası; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 4532 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 18. Koruköy de Yapı: (Yalova İli, Çınarcık İlçesi, Koruköy de, 25 pafta, 1441 parselde bulunan Yapı; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 262 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 19. Koruköy de Yapı ile birlikte Camii+ Çevredeki Ağaçlar: (Yalova İli, Çınarcık İlçesi, Koruköy de, 25 pafta, 1441 parselde bulunan Yapı ile birlikte Camii + Çevredeki Ağaçlar; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 2540 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 20. Koruköy de Fırın: (Yalova İli, Çınarcık İlçesi, Koruköy de bulunan Fırın; Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu nun tarih sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 21. Kocadere Köyü nde Yapı Kalıntıları: (Yalova İlçesi, Çınarcık İlçesi, Kocadere Köyü, 3 pafta, parseller üzerinde yer alan (341 parsel) Yapı Kalıntıları; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 1366 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 22. Taşköprü Beldesinde Taşköprü: (Yalova İli, Çiftlikköy İlçesi, Taşköprü Köyü, Köyaltı Mevkii nde bulunan Taşköprü; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 3026 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 23. Gacık Köyü nde Hamam: (Yalova İli, Çiftlikköy İlçesi, Gacık Köyü, 23 pafta, 936 parselde bulunan Hamam; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 2845 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 24. Çiftlikköy de Karakilise: (Yalova İli, Çiftlikköy sahilinde bulunan Karakilise; Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu nun tarih ve1930 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 25. Kabaklı Köyü nde Kabaklı Camii (Muratağa Camii): (Yalova İli, Çiftlikköy İlçesi, Kabaklı Köyü nde bulunan Kabaklı Camii (Muratağa Camii); Bursa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 8544 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 26. Termal Suşehri nde Büyük Gazino Binası: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Büyük Gazino Binası; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 137

138 27. Termal Suşehri nde bulunan Sinema: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan sinema; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 28. Termal Suşehri nde Kaynak ve Çevresi: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Kaynak ve Çevresi; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 29. Termal Suşehri nde Valide Hamamı: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Valide Hamamı; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 30. Termal Suşehri nde Çınar Otel: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Çınar Otel; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı karar ile tescil edilmiştir.) 31. Termal Suşehri nde Köprü: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Köprü; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 32. Termal Suşehri nde Kurşunlu Hamam: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Kurşunlu Hamam; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 33. Termal Suşehri nde Büyük Otel: Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan büyük Otel; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 34. Termal Suşehri nde Exedra (Yarım yuvarlak yapı): (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Exedra; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 35. Termal Suşehri nde Yaver Köşkü: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Yaver Köşkü (No:193); Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 36. Termal Suşehri nde Atatürk Köşkü: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde bulunan Atatürk Köşkü (No:193); Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 37. Termal Suşehri nde Termal Otel: (Yalova İli, Termal Su Şehri nde pafta, 397 parselde bulunan Termal Otel; Ulusal Mimarlık Yarışmasıyla elde edilmiş olması nedeniyle; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 8817 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 38. Yalova da Yürüyen Köşk: (Yalova İli Merkez de bulunan Yürüyen Köşk Atatürk Köşkü ; Gayrimenkul Eski Eserler Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 138

139 39. Çınarcık-Teşvikiye Antik Su Sistemi: (Çınarcık-Teşvikiye de Roma dönemine ait Antik Su Sistemi; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tarih ve 1556 sayılı karar ile tescil edilmiştir.) 40. Yalova, Merkez İlçe-Güneyköy'de Bina : (Yalova İli, Merkez İlçe, Güneyköy, Köyiçi mevkiinde 14 pafta, 1176 parselde yer alan bina, Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tarih ve 2100 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 41. Tigem Atatürk Köşkü : (İlimiz merkez ilçe Bahçelievler mahallesi sınırları dahilinde 23 pafta, 2 ada, 8 nolu parselde bulunan ve Ulu Önder Atatürk ile özdeşleşen Atatürk köşklerinden olan "Tigem Atatürk Köşkü"; Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından gün ve 193 sayılı kararı ile 1. grup yapı olarak tescil edilmiştir.) 42. Güneyköy Sultan Reşat Çeşmesi: Yalova İli, Merkez İlçesi, Güneyköy, 13 pafta, 1091 parselde bulunan mülkiyeti köy tüzel kişiliğine ait olan Mehmet Reşat Han Çeşmesi sanatsal ve tarihi değeri nedeniyle Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıkları Bölge Kurulunun tarih 530 sayılı kararı tescil edilmiştir. 43. Şenköy de Kilise Kalıntısı:Yalova İli, Çınarcık İlçesi, Şenköy, Engere Mevkii, 2 pafta, 116 parselde bulunan Kilise Kalıntısı ve Yakın Çevresi 184 dönüm 482 m2 alan İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından tarih ve 4519 sayılı kararı ile, korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiştir. 44. Çobankale Kale Kalıntıları 3.derece ARKEOLOJİK Sit: Yalova İli, Altınova İlçesi, Karadere Köyü, Çobankale Mah. 1/ ölçekli H22c2-H23dI pafta ve 1/1 000 ölçekli orman kadastroda yer alan Çobankale Kale kalıntıları 3.derece Arkeolojik Sit olarak Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 45. Çobankale Kaya Anıtı 3. derece ARKEOLOJİK Sit: Yalova İli, Altınova İlçesi, Karadere Köyü, Çobankale Mah. 1/ ölçekli H 22 c 2-H 23 di pafta ve 1/1000 ölçekli orman kadastroda yer alan Çobankale Kaya Anıtı 3.derece Arkeolojik Sit olarak Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 46. Termal Suşehri 1.derece Doğal, Arkeolojik ve Tarihi Sit: Yalova İli, Termal İlçesi Su Şehri nde, 397 parselde bulunan Kaynak ve Çevresi (Kabtay), Valide Hamam, Çınar Otel, Köprü, Kurşunlu Hamam (No: 210), Büyük Lokanta Binası (Gökçedere Köyü), Büyük Otel, Exedra (İtfaiye binası arkasındaki bina), Yaver Köşkü (No:193), Atatürk Köşkü (No.193); İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 47. Hersek Köyü (Dil Burnu) Hellenopolis 2.derece ARKEOLOJİK Sit: Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü nün doğusunda yer alan 28 rakımlı tepe ve çevresi, Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıkları 139

140 Koruma Bölge Kurulu nun tarih ve 966 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 48. Soğucak Köyü nde Mağara: Yalova İli, Merkez Soğucak Köyü sınırları içindeki Kalıcı Konutlar alanında bulunan Mağara; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 5726 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 49. Altınova Soğuksu Kaya Bloğu: Yalova ili, Altınova İlçesi, Soğuksu Köyü sınırları içinde 22 pafta, parselde bulanan kaya bloğu Bursa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından tarih ve 556 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 50. Hersek Köyü Lagün Gölü: Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü doğusunda, 199 parselde yer alan Lagün Gölü; 1.Derece Doğal Sit olarak Bursa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından tarih ve 202 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 51. Termal Suşehri nde Çınar Oteli önündeki Doğu Çınarı: Yalova İli, Termal İlçesi, Çınar Oteli önünde bulunan Çınar Ağacı; Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu tarafından tarih ve sayılı kararı ile Anıt Ağaç olarak tescil edilmiştir. 52. Termal Yolu üzerindeki Çınar Ağaçları (Çınarlı Hıyaban): Yalova-Termal yolu üzerindeki Çınar Ağaçları; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 4491 sayılı kararı ile Korunması Gereken Anıt Ağaçlar olarak tescil edilmiştir. 53. Termal Suşehri nde bulunan Çınar Ağaçları: Yalova İli, Termal İlçesi, Termal Kaplıca Tesisleri İşletmesinin yer aldığı 1.Derece Arkeolojik-Doğal Sit alanında yer alan pafta, 397 parselde mevcut bulunan 7 adet Çınar Ağacı; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 8738 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. Kadıköy - Termal Belediyesi sınırları içerisinde kalan Çınar Ağaçları: (Yalova İli, Yalova-Termal Yolu güzergâhında bulunan çınar ağaçlarından Kadıköy ve Termal Belediyesi sınırları içerisinde kalan çınar ağaçları da Kent Dokusunu Tamamlayan, Kent İmajına Etkisi Olan Grup Ağaçlar kapsamında İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu tarafından tarih ve 5137 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 54. Gacık Köyü içindeki Çınar Ağacı: Yalova İli, Çiftlikköy İlçesi, Gacık Köyü, Köyiçi Mevkii nde, 23 pafta, 936 parsel ve 1011 parselde bulunan 2 adet Çınar Ağacı; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve sayılı kararı ile Anıt Ağaç olarak tescil edilmiştir. 55. Sugören Köyü nde Çınar Ağaçları: Yalova İli, Merkez, Sugören Köyü, Cumhuriyet Caddesi üzerinde 7 adet Çınar Ağacı ile İlköğretim alanı ve Sağlık Ocağı alanı olan, 3 pafta, 1981 parselde bulunan 5 adet Çınar Ağacı; Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun tarih ve 9607 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 56. Safran Köyü nde Çınar Ağacı: Yalova İli, Merkez Safran Köyü, 4 pafta, 398 parselde bulunan Çınar Ağacı; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 4886 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 140

141 57. Armutlu İlçesi Sahilindeki Çınar Ağacı: Yalova İli, Armutlu İlçesi, Sahil Caddesi, İskele Mevkii nde 50 L III d imar paftası içinde yer alan 3 adet Çınar Ağacı; İstanbul II Nolu Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulu nun tarih ve 4967 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 58. Kurtköy Çınar Ağaçları: Yalova İli, Merkez Kurtköy, sit dışı Devlet ormanı mülkiyetinde, kapılı çınar mesire yerinde bulunan 3 adet çınar ağacı anıt ağaç olarak Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulunun tarih ve 317 sayılı kararıyla tescil edilmiştir. 59. Esadiye Köyü Çınar Ağacı: Yalova İli, Merkez İlçe, Esadiye Köyü, 142 ada, 14 parselde yer alan Esadiye Köyü tüzel kişiliği mülkiyetindeki çınar ağacı anıt ağaç olarak Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulunun tarih ve 589 sayılı kararıyla tescil edilmiştir. 60. Altınova Hersek Dilburnu Deniz Feneri: (Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü sınırları içinde 82 parsel üzerinde N koordinatlarında bulunan mülkiyeti Kıyı Emniyet Müdürlüğüne ait olan Deniz Feneri Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun tarih ve 967 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 61. Altınova Hersek Köyü Kargir Ev: (Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü sınırları içinde 200 parselde bulunan mülkiyeti İstanbul Darülacezesine ait olan kargir yapı Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun tarih 969 sayılı kararı ile tescil edilmiştir) 62. Armutlu Bozburun Feneri: (Yalova İli, Armutlu İlçesi, 1 pafta, 1 parselde bulunan Bozburun Feneri, Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun tarih 1015 sayılı kararı ile tescil edilmiştir.) 63. Altınova Hersek Köyü Sualtı Kalıntıları: (Yalova İli, Altınova İlçesi, Hersek Köyü sınırları içinde 82 parselin kuzeyinde, deniz kenarında ve su altında bulunan kalıntılar Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun tarih ve 968 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. 64. Yalova Merkezde Hükümet Konağı: (Yalova İli, Merkez İlçesi, Süleymanbey Mahallesi 5 pafta, 41 ada sit dışında bulunan yıkılmış Yalova Hükümet Konağı Osmanlı İmparatorluğu nun son dönemlerine ve Cumhuriyetin ilk dönemlerine tanıklık etmesi sebebiyle Kocaeli Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu nun tarih 1199 sayılı kararı ile tescil edilmiştir. Sivil Mimari Örne i: (24 adet) Armutlu lçesinde 24 adet sivil mimari örne i Konut; (Yalova li, Armutlu lçesi, 50 L 1charita no.da kay tl , 4859, 4866, 4864, 4692, 4699, 4731, 4694, 4688, 4686, 4749, 4744, 4752, 4753, 4758, , , , , , 4166, 4253, 4257, 4244 parselde bulunan Sivil Mimari Örne i Konutlar; Bursa 141

142 Kültür ve Tabiat Varl klar n Koruma Kurulu nun tarih ve 976 say l karar ile tescil edilmi tir.) Aç k Hava Müzesi ehit Ömer Faydal Bulvar Sanat Soka kö esinde Valilik Makam n n tarih ve 352 say l Olur lar ile Aç k Hava Müzesi kurulmu tur y ll k geçmi e sahip olan limizin çe itli yerlerinde ç kan ve de i ik yerlerde muhafaza edilen tarihi eserlerin toplanarak sergilendi i güzel bir mekân olu turulmu tur. 29 Ekim 2003 tarihinde aç lan müzede Roma, Bizans ve Osmanl Dönemine ait eserler yer almaktad r. Ayr ca Yalova n n çe itli yörelerinde bulunan eserlerin maketleri de bulunmaktad r. l Kültür ve Turizm Müdürlü ü taraf ndan kurulan Aç k Hava Müzesi; Bursa Müzesi uzman elemanlar taraf ndan dizayn edilmi ve u anda limizde çe itli tarihlerde ç kar lan 2005 y l sonu itibariyle mevcut 46 adet tarihi eserlerin envanter bilgileri haz rlanm t r. Yalova Belediyesi personeline zimmetle teslim edilen eserler 24 saat koruma alt nda olup, mesai saatleri içerisinde ziyaret etmek mümkündür Termal Atatürk Kö kü (Milli Saraylar): Bina kargirdir ve iki katl d r. Arazinin e imine uygun olarak in a edilmi tir.1929 y l nda yap m na ba lan p, k sa sürede tamamlanm t r. Yap n n d cephesinde herhangi bir süsleme ö esine rastlanmaz. Giri cephesi Art- Deco özelliklerine sahiptir. ç mekânda tavandaki alç süslemeler ve mobilyalarda geç rokoko ve ampir uslup izlenir. Binan n iç dekorasyonunda yer alan mobilyalar Dolmabahçe Saray ndan getirilmi tir. Kö k ziyarete aç kt r. Yürüyen Kö k (Yalova Belediyesi): Kö kün hemen yan ndaki Ulu Ç nar a ac n n dallar n kesmeye çal an bir bahç van ile kar la an Atatürk bahç van yan na ça rarak bunun nedenini sorar. Görevli bahç van a ac n dallar n n uzam olmas ndan dolay binan n çat ve duvar na dayanarak binaya zarar verece ini söyler. Atatürk, bu cevab hiç sevmez ve dü ünülmesi bile imkâns z olan bir emir verir: A aç Kesilmeyecek, Bina Kayd r lacak. Görev stanbul Belediye sine intikal eder. Belediye Fen leri Yollar Köprüler ubesi sorumlulu u üstlenir. Ba mühendis Ali Galip Alnar yan na ald teknik elemanlar yla Yalova ya gelerek çal maya ba lar. 8 A ustos 1930 tarihinde önce bina çevresindeki toprak büyük bir dikkatle kaz l p yap n n temel seviyesine inilir. stanbul dan getirilen tramvay raylar dö enir. Santim, santim çal larak bina yap alt na sokulan raylar üzerine oturtularak bina 4.80 m. civar nda kayd r l r. Bu ola anüstü ve riskli i 10 A ustos 1930 tarihinde tamamlan r ve Ulu Ç nar A ac da kesilmekten kurtulur. O günden beri kö kün ad YÜRÜYEN KÖ K olarak kalm t r. Kültür Bakanl Gayrimenkul Eski Eserler ve An tlar Yüksek Kurulu nun gün ve say l karar ile, korunmas gerekli Kültür ve Tabiat Varl klar aras nda say lm ve tescili yap lm t r. 142

143 Karaca Arboretum Canl A aç Müzesi (Hayrettin Karaca) Karaca Arboretuma 1976 y l nda Sn. Hayrettin Karaca taraf ndan bir ev bahçesi olarak ba lanm t r y l nda geli meler ve Sn. Karaca n n konu üzerine ilgisi yo unla t ndan, kendisi taraf ndan Arboretuma dönü türülmeye karar verilmi tir. Arboretum 13,5 hektar arazi üzerinde kurulu bugün yakla k 7000 civar nda de i ik bitki tür, alttür, varyete ve kültür formunu bar nd rmaktad r. Karaca Arboretum Türkiye nin ilk özel Arboretumudur. Dikkate de er koleksiyonlar Acer, Prunus, Malas, Magnolia, Quercus, Betula, Pinus, a abeyes, Picea cinslerine ait önemli birçok tür ve kültür formunu bar nd rmaktad r. M LFÖYLÜ YALOVA KEBABI: (1 porsiyon) Malzemeler: 20 gr. ka ar 150 gr. kemiksiz kuzu eti 1 adet orta boy domates 1 di sar msak 1 adet sivri biber 2 adet taze so an 50 gr. soya sosu 2 adet defneyapra 60 gr. milföy hamuru Yeteri kadar tuz, kimyon, karabiber Yöresel Yemekler YAPILI I: Kemiksiz kuzu eti jülyen do ran r. Teflon bir tavada ya s z sote edilir. Et suyu çekince tereya ilave edilir. Di er malzemelerle ilave edilerek yava ate te iyice demlendirilir. Milföy yuvarlak tabak biçiminde aç l r, k y s k vr larak f r nda pi irilir. Pi tikten sonra servis taba na al narak sote yap lm kebab m z milföyün içine koyarak üzerine ka ar serpilip servis edilir. YALOVA KÖFTES : (5 porsiyon) Malzemeler: 400 gr. koyun k ymas 3 adet yumurta 1 kal n dilim bayat ekmek 2 orta boy so an Yar m su barda ka ar 1 çay ka tuz 1 çay ka karabiber 4 çorba ka sadeya veya margarin ½ bardak süt 2 çorba ka un 1 adet ye il salata 143

144 YAPILI I: Uygun boyda bir kab n içine konulan k yma, rendelenmi so an suyu, ekmek içi, tuz, karabiber, rendelenmi Hindistan cevizi ve iki yumurtan n sar s konularak iyice kar t r l r. Bu kar m malzeme bir kere daha k yma makinesinden çekilir. ri iri parçalara ayr l r. Yuvarlan r, ortas çukurla t r l r. Ya lanm tepsiye dizilir. K yman n çukur k sm na haz rlam oldu umuz krema doldurulur orta hararetli f r nda yar m saatten fazla pi irilir. Üstünün k zarmas makbuldür. Kreman n yap lmas : Ufak tencereye ya konulur, eritilir. Az un eklenir, bir dakika kadar kavrulur. Süt ilave edilerek koyula ncaya kadar telle kar t r l r ve ate ten indirilerek, yumurta, tuz, rendelenmi ka ar peyniri eklenir. Çok ince k y lm ye il salata konularak itina ile kar t r l r. TERMAL SARMA (1 porsiyon) Malzemeler: 120 gr. iki parçaya bölünmü biftek 50 gr. margarin 100 gr. kuru so an 30 2 gr. karabiber 2 gr. karabiber YAPILI I: Biftekler ince bir ekilde dövülür. So an ve mantar margarin ile sote edilir. Tuz ve karabiber ilave edilir. Dövülmü bifteklere birer ka k ilave edilerek sar l r. Kürdan ile tutturulur. Teflon tavada margarin ile k zart l r. Çukur bir kaba al n p et k zartt m z tavada sosu yap l r. K zart lan bifteklerin üzerine ilave edilerek bir ta m kaynat l r. Servis taba na al narak yan nda patates kroket, tereya nda domates soslu spagetti ile servis edilir. TERMAL TATLISI (1 porsiyon) Malzemeler: Krep hamuru için: 15gr. Un 1 ad. Yumurta 3 gr. çiçek ya 1 gr. tuz 1 gr. eker çi ve Sosu: 50 gr. elma marmelâd 5 gr. kavrulmu nüverde 50 gr. vi ne reçeli 5 gr. ni asta 50 gr. Su YAPILI I: Bir çukur kaba un, süt, yumurta, çiçek ya, tuz ve eker ilave edilerek krema k vam alacak ekilde kar t r l r. Teflon tavada pi irilir. Haz rlanan krep so utularak üzerine elma marmelâd sürülür. Kavrulmu nüverde f st klar k r l p krepe serpilir. Rulo eklinde sar l r. Çapraz bir ekilde kesilerek, kesik k s mlar üste gelecek ekilde servis taba na yerle tirilir. Vi ne reçeli su ve ni asta kaynat larak kreplerin üzerine ilave edilerek servise sunulur. 144

145 YAPRAK P DES : Malzemeler: Yo urt 1 su barda So an 1 ba Su 1 su barda M s r Unu 2 su barda Asma Yapra 20 adet Ayçiçe i ya 1 çorba ka Nane ½ ba tuz YAPILI I: Yo urdu su ve tuz ile ç rparak kar t r p ayran haz rlay n (ayran n ek i olmas tercih edilir).yapraklar y kay p süzdürün. Naneyi ince ince k y n. Taze so anlar ay klay p ince ince do ray n. Ayrana m s r ununu, tuzu, naneyi ve so an kat p kar t rarak bir harç haz rlay n. Bir tavay ayçiçe i ya ile ya lay n. Üzerine bir s ra yaprak dizin. Haz rlad n z harc 2 cm. kal nl olacak biçimde alt iyice k zar ncaya kadar pi irin. Tavan n a z na biraz daha geni bir tabak kapat p yaprak pidesini ters çevirin. Tavaya kayd r p di er yan na da k zart n. Ate ten al p dilimleyerek servis yap n. Tablo G Yerel Etkinlikler, Belirli Gün ve Haftalar Ad Kutlama Tarihi Süre Yap ld Yer Uluslararas Çiçekçilik Fuar Uluslararas Yalova Çocuk ve Kültür enli i 30 Eylül 3 Ekim Aras Nisan 1 hafta gün Yalova Merkez 23 Nisan Törenleri (Merkez ve lçeler) Akköy ehitlerini Anma Günü 26 Nisan 1 gün Akköy/Termal Kocadere ehitlerini Anma Günü 29 Nisan 1 gün Kocadere /Ç narc k Ya l Güre Yar malar 10 Haziran 1 gün Tav anl ehitlerini Anma Günü TUFAG Uluslararas Alt n Karanfil Halk Oyunlar enli i YAFEM Türk Boylar Kültür öleni Kuzey Kafkas Kültür öleni Termal Belediyesi Kurtulu enlikleri Fevziye Köyü/Alt nova 3 Temmuz 1 gün Tav anl /Alt nova 29Haziran 6 Temmuz Temmuz Temmuz 30 gün Yalova Merkez ve lçeler Temmuz 2 gün Termal lçesi Ç narc k Alt n Ç nar Festivali A ustos 2 gün Ç narc k lçesi enköy K z lc k enli i A ustos Ay n n lk 1 gün enköy/ç narc k

146 Delmece Yayla enlikleri Kad rga enlikleri Cumas Haziran ay n n 3.Haftas Temmuz ay n n 2. hft 1 gün Delmece Yaylas /Ç narc k 2 gün Ç narc k G.1.2.KÜLTÜREL DE ERLER G Folklor Yöresel anlamda kendine ait bir folklorik oyunu bulunmamakla birlikte Uluslararas platformda tüm Anadolu nun de i ik yörelerden oyunlar sergilenebilmektedir. G El Sanatlar Merkeze ba l Güney Köy de gümü ten tak yap lmakla birlikte boynuz ile gümü i lenip üzerine de natürel mercan ve firuze gibi ta lar kullan larak çe itli tak larla birlikte süs e yalar yap lmaktad r. Ürünlerde kullan lan teknik yald z el i çili idir. El sanatlar nda yörede hal c l kta ekonomide önemli yer tutmaktad r. Merkez Güneyköy de yün hal, Sugören Köyü nde pek Hal dokunmaktad r. Sugören köyünde hal dokumac l büyük bir geçim kayna n olu turmaktad r. Köyde dokunan ipek hal lar n kalitesi ve dokumu stanbul ve Avrupa da birçok al c bulmaktad r. Santimetreye at lan dü üm aç s ndan ünlü ran hal lar ile boy ölçü ebilecek kalitede hal lar dokunmaktad r. Köyde bu amaçla pek çok tezgâhlar bulunmaktad r. Köyün genç kad nlar ve k zlar bu alana ra bet etmekte ve geçim kayna n temin etmektedirler 146

147 G.2.TUR ZM ÇE TLER Tablo G.2.1 Turizm Sektörüne Genel Bak TUR ZM SEKTÖRÜNE A T B LG LER (2011 YILI) L M Z L.BELG.VE BEL.BELG. TUR ZM SEKTÖRÜNE A T B LG LER (2011 y l sonu itibariyle) TOPLAM MERKEZ ALTINOVA ARMUTLU Ç FTL KKÖY ÇINARCIK TERMAL TES.KONAKLAYAN TUR ST SAYISI TUR ZM L.BELGEL TES S SAYISI PANS YON YILDIZLI YILDIZLI 4 YILDIZLI YILDIZLI 1 1 BUT K OTEL 1 1 ÖZEL BELGEL 1 1 TUR ZM L.BELG.TES S YATAK KAPAS TES SEYAHAT ACENTASI SAYISI BELED YELERE A T OTEL VE PANS YON SAYISI BELED YELERE A T OTEL Ve PANS YON YATAK KAPAS TES TUR ZM L.BELG.LOKANTA E LENCE YERLER 1 1 KAPLICA SAYISI

148 DO A TUR ZM ALANLARI NOT:Turist rakamlar i letme belgeli ve nitelikli belediye belgeli tesislerce gönderilen geceleme formlar ndan elde edilmektedir. Kaynak: l Kültür ve Turizm Müdürlü ü

149 G.3. VE G.4. TUR ST K ALTYAPI VE TUR ST SAYISI - limizde 6 adet i letme belgeli otel, 1 adet i letme belgeli pansiyon ve 1 adet de turizm i letme belgeli müstakil e lence yeri faaliyet göstermektedir. - Çiftlikköy ve Ç narc k lçelerimizin k y kesiminde yüzlerce ikinci konut bulunmaktad r. Bu alanlar geçmi te planl bir ekilde turizm konaklama tesislerine ayr lm olsayd, ekonomik aç dan l in kalk nmas na katk sa lanm olacak ve çevresel aç dan da çok daha iyi bir görünüm kazan lacakt. - Yalova, co rafi konumu itibariyle stratejik öneme sahip bir yerle im alan d r. stanbul, zmit ve Bursa gibi sanayi ve ticaret alan nda güç merkezleri olan üç büyük yerle imin ortas nda yer almaktad r. Yalova dan otobüs ile Türkiye nin her yerine ula m mümkün, ayr ca Yalova dan stanbul Kabata ve Kartal a düzenli olarak deniz otobüsü, Yenikap ve Pendik e arabal deniz otobüsü, Topçular dan Eskihisar a araba vapuru seferleri yap lmaktad r. limiz Merkezinde yap m bitirilen yat liman 240 yat kapasiteli olup, iç ve d turizme hizmet etmek üzere projelendirilmi tir. Yat liman n n hizmete girmesi ile Yalova da ve bölgemizde yat turizmine dayal önemli bir Pazar olu maktad r. Yat liman deniz dolgusu ve in aat tamamlanan i letme ihalesi yap lm olup, ihaleyi Koç Grubu irketler Toplulu una ba l SETUR firmas kazanm t r. - Yalova n n tek do al gölü, Kocadere Köyü nün güneyindeki Delmece Yaylas civar nda bulunan ve Dipsiz Göl ad ile bilinen krater gölüdür. Termal lçesi nde yapay Gökçe Baraj Gölü ve Armutlu da yapay gölet bulunmaktad r. 150

150 Tablo G.2.2 YALOVA L VE LÇELER NDE FAAL YET GÖSTEREN BELED YE BELGEL TES SLER ( KONAKLAMA TES SLER ) SIRA NO. TES S N ADI ADRES LÇES TELEFON FAKS TÜRÜ SINIFI ODA SAYIS I YATA K SAYIS I YEREL TUR ZM SEZONU NEDEN YL E TES SLER N KAPALI OLDU U AYLAR OCAK UBAT MART KARACA APART OTEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL OTEL 1. SINIF EV M APART OZEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL OTEL 1. SINIF YA MUR OTEL YEN MAHALLE KÖYÜ TERMAL OTEL 1. SINIF SARAY OTEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL OTEL 1. SINIF D AMOND OTEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL OTEL 1. SINIF AZ M OTEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL OTEL 2. SINIF D NANA OTEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL OTEL 2. SINIF K K K 8. GREEN GARDEN YEN MAHALLE KÖYÜ TERMAL OTEL 1. SINIF ATAY MOTEL GÖKÇEDERE MAH. CAM SOK. TERMAL MOTEL 3. SINIF KER M APART OTEL GÖKÇEDERE MAH. ATATÜRK CAD. TERMAL MOTEL 3. SINIF Ç DEM MOTEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL OTEL 1. SINIF SARAY MOTEL ÜVEZPINAR MAH. TERMAL OTEL 1. SINIF ÇINAR PANS YON GÖKÇEDERE MAH. TERMAL MOTEL 1. SINIF ÜM T PANS YON GÖKÇEDERE MAH. TERMAL MOTEL 1. SINIF ÇA LAR MOTEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL PANS YO N RIZA PANS YON GÖKÇEDERE MAH. TERMAL PANS YO N 1. SINIF ARZUM PANS YON GÖKÇEDERE MAH. TERMAL PANS YO N 1. SINIF BA ARAN PANS YON GÖKÇEDERE MAH. TERMAL PANS YO N 1. SINIF

151 19. AYDIN PANS YON GÖKÇEDERE MAH. TERMAL THERMAL PARK OTEL GÖKÇEDERE MAH. TERMAL PANS YO N 1. SINIF PANS YO N 1. SINIF ÖNCÜ HOTEL YALI CAD. NO:13 MERKEZ OTEL 1.SINIF KIRGIZ OTEL ST KLAL CD.NO:25 MERKEZ YOK OTEL 2. SINIF OTEL 2000 YALI CD.NO:6 MERKEZ YOK OTEL 1.SINIF OTEL Ç FTÇ - 1 CUMHUR YET CD.NO:1/D MERKEZ OTEL 2. SINIF ÖZ EREF HOTEL YALI CD.NO:19 MERKEZ YOK OTEL 1.SINIF FAT H OTEL CUMHUR YET CD.NO:27 MERKEZ OTEL 1.SINIF YALOVA OTEL RÜSTEMPA A MAH.PARK SK.NO:2 MERKEZ YOK OTEL 1.SINIF OTEL Ç FTÇ - 2 CUMHUR YET CD.HUZUR SK.NO:8 MERKEZ OTEL 2. SINIF HOTEL ÜLKE YALI CD.NO:17 MERKEZ HOTEL HOTEL ÖZÜDO RU YALI CD.NO:30 MERKEZ HOTEL 2 YILDIZLI HACIFAZLIO LU PANS YON RÜSTEMPA AMH.HUZUR SK..NO:10 MERKEZ YOK 32. UYGULAMA OTEL EH T ÖMER FAYDALI CD.NO:38 MERKEZ PANS YO N KAMU KUR ERD NÇ N. TUR ZM 33. VE LMT. T. YALI CD.NO:8 MERKEZ YOK OTEL 2. SINIF BOSTANCIO LU PANS YON RÜSTEMPA A MH. SMET ACAR CD.NO:7 MERKEZ PANS YO N A. SINIFI CANLI BALIK OTEL V.AKI CD. SKELE KAR ISI ÇINARCIK OTEL 3. SINIF K K K 36. ESENTEPE OTEL TA L MAN MH. DEN Z SK.N: 6 ÇINARCIK PANS YO N 3. SINIF 8 21 K K K 37. ÇINARCIK OTEL V.AKI CD NO: 27 ÇINARCIK ÇINARCIK OTEL 2. SINIF KILIÇASLAN OTEL V.AKI CD. EM RGAN NO: 81 PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 39. MBAT OTEL V.AKI CD NO: 20 ÇINARCIK PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 40. YALI OTEL BARBOROS CD. DEN Z SK. PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 41. RE S OTEL V.AKI CD. NO: 3 ÇINARCIK PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 42. YEN CE OTEL CAMLIK CD. PINAR SK. NO: 19 ÇINARCIK OTEL 2. SINIF N LTON OTEL V.AKI CD N LTON ÇAR ISI YANI ÇINARCIK OTEL 3. SINIF K K K 44. SEV NÇ OTEL V.AKI CD. SKELE SOK. PANS YO SINIF K K K ÇINARCIK N 152

152 45. TÜRKAN MOTEL HARMANLAR MH. GÜL SK. NO: 9 ÇINARCIK PANS YO N 3,SINIF K K K 46. M MOZA PANS YON V.AKI CD. EM RGAN SOK.NO: 26 ÇINARCIK OTEL 3. SINIF K K K 47. SEFA PANS YON V.AKI CD. NO: 129 PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 48. SERKAN PANS YON V.AKI CD KARANF L SK.NO:7 PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 49. FERAH PANS YON V.AKI CD. KARANF L SK.NO:5 PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 50. MEYDAN PANS YON V.AKI CD NO: 7 PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 51. ÖZKI ILI PANS YON V.AKI CD. EM RGAN SOK.NO:4 PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 52. NAR N PANS YON V.AKI CD. AKASYA SK.NO: 3 PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 53. GEZER PANS YON V.AKI CD. GÜL SK. NO: 5 ÇINARCIK PANS YO ÇINARCIK N 3. SINIF K K K 54. MASAL EV PANS YON HARMANLAR MH. V.AKI CD. NO: 81/1 PANS YO ÇINARCIK N 3.SINIF K K K 0226/ MAW SH TAT L KÖYÜ KAR IYAKA MH. SAH L CD. NO:11 TE V K YE ÇIN/Te vikiye 0 Pansiyon 3.SINIF EYLÜL PANS YON KAR IYAKA MH. YE M SK. NO:15 ÇIN/Te vikiye 0226/ Pansiyon 3.SINIF TE V K YE APART MOTEL KAR IYAKA MH. SAH L CD. NO:21 ÇIN/Te vikiye 0226/ Motel 3.SINIF KAYA PANS YON L MAN MH.YALOVA CD.NO:269 ÇIN/Esenköy Pansiyon K K K 59. HARB OTEL SELV L Ç FTL K MEVK NO:12/A Ç n/koru Otel 1. SINIF REM PANS YON CUM. MAH. HARMANLAR MEVK NO:197 Ç n/koru Pansiyon 2. SINIF K K K 61. AMEDAUS MOTEL CUM. MAH. MENEK E CAD. NO:26 Ç n/koru Motel 2. SINIF K K K 62. MER-TUR HOTEL-CAMP NG ZM T KARAYOLU GAZ ABDULLAH ERBA CD. NO:309 Ç FTL KKÖY Hotel 1.SINIF HÜRR YET MAH. YÜKSEL DEM RC MRK.KAT PANS YO 63. AZRA PANS YON 4 ALTINOVA N 3.SINIF ALTINOVA PANS YON HÜRR YET MAH. YÜKSEL DEM RC MRK.NO:33 ALTINOVA PANS YO N 3.SINIF PEL D ART OTEL PEK KA IT FAB. YANI TOKMAK KÖYÜ ALTINOVA OTEL BATUHAN OTEL TOPÇULAR KAR ISI FER BOT SKELES ALTINOVA Otel 2.SINIF DO AN OTEL TOPÇULAR KAR ISI FER BOT SKELES ALTINOVA Otel 2.SINIF TURUVA TUR ZM MERKEZ MH.DEVLET KARAYOLU CD.65/A KAYTAZDERE/AL OTEL 2.SINIF DALYAN PANS YON KAR IYAKA MAH.DEREA ZI SOKAK NO:31 ARMUTLU Pansiyon K K K 70. HACIBEY OTEL BAYIR MAH.KORDONBOYU CAD.NO:6 ARMUTLU Otel K K K 71. GEN PANS YON BAYIR MAH. DEALTI SOK.NO:1 ARMUTLU Pansiyon K K K 72. MOTEL-MODEL BAYIR MAH.MAHMUT CEVHER CAD.NO:19 ARMUTLU Otel K K K 153

153 73. DEN Z MOTEL BAYIR MAH.FUAT DO U PA A CAD.NO:8 ARMUTLU Motel K K K 74. ÖZER PANS YON BAYIR MAH.KORDONBOYO CAD.NO:2/A ARMUTLU pansiyon K K K 75. ERD LL TERMAL OTEL KAPLICALAR MEVK ARMUTLU Otel M RAY APART OTEL KAR IYAKA MAH. KURTULU CAD. ARMUTLU Otel 3. SINIF K K K 77. V RAJ MOTEL BAYIR MAH. YILANDAR CAD. NO:156 ARMUTLU Motel 3. SINIF 40 K K K TOPLAM Tablo G.3.1 L M ZDE BULUNAN LETME BELGEL TES SLER (2011 Eylül Ay tibariyle) letme Belgeli tesisn Ad,Adresi S n f Grubu Telefon No. Belge Tarihi, Nosu Oda Adet Yat Adet Lokanta S. Ki i Say Bar Disco Yüzme Havuz Sezonluk- Sürekli 1 KONAKLAMA TES SLER BEST WESTERN ELEGANCE OTEL info@eleganceresort.com.tr ALTINOVA **** Var - Var Sürekli 2 L MAK THERMAL BUT QUE HOTEL Gökçedere Mh.Kapl calar Kümesi No: Butik Otel Var - Var Sürekli 3 GRAND BEYZADE OTEL Yalova/Bursa Karayolu üzeri 8 km So ucak Mevkii/Yalova **** Var Var Var Sürekli 4 5 THERMAL UM WELLNESS PARK OTEL Termal/Yalova ***** YALOVA KAPLICALARI LETME DARES Termal/YALOVA Özel Belgeli Var Var Sürekli Var Var Sürekli 6 ÖZÜDO RU OTEL Yal Cad.No:3o Yalova ** Sürekli 154

154 7 N LGÜN PANS YON Vali Ak Cad.No:7 Ç narc k 1.s n f / Sezonluk 8 GRAND YAYLA MÜST.E LENCE YER Kaytazdere Beldesi/Alt nova letme Belgeli Lok Sürekli TOPLAM Tesisin Ad Tablo G LETME BELGEL TES SLERDE KONAKLAYAN 2011 YILI TUR ST SAYILARI 2011 YILI TUR ZM LETME BELGEL TES SLERDE KONAKLAYAN TUR ST SAYILARI Ocak ubat Mart Nisan May s Haziran Temmuz A ustos Eylül Ekim Kas m Aral k Toplam Limak Thermal Botique Hotel Thermalium Wellness Park Otel B.W.Elegance Otel Grand Beyzade Otel Yalova Kapl. l. da Özüdo ru Otel Nilgün Pansiyon TOPLAM:

155 Tablo G L M ZDE FAAL YETTE BULUNAN SEYAHAT ACENTALARI SIRA ADI BELGE ALI GRUBU TELEFON FAX E-MA L NO TAR. 1 spir Turizm Seyahat Acentas A Kurtulu Sk Ça lo lu han No:2/2 YALOVA 2 Nuren Tur Seyahat Acentas A info@nur-en.com Fatih Cd. No:33/1 YALOVA Oba Turizm Seyahat Acentas A satis@obatur.com Mrk:Huzur Sk. Balkan han No:19-B info@obatur.com ube:nalbanto lu Mh.Atatürk Cd. Çatalo lu han No.55 K:3 Osmangazi/BURSA 4 Alhayat Tour Seyahat Acentas A Yal Cd.Varol han No:18 Kat: No:1Yalova ubeler:fevzi Çakmak Cd.Mant c Sk.K smet Han No:22 Osmangazi/BURSA; Sultan Orhan Mh. Menzil Han Cd.No:58 Gebze/KOCAEL 5 Güdeno ullar Turizm Sey.Ac A Arabac lar Sk. No:29/2 YALOVA sem Turizm Seyh.Ac A isemtur@ttnet.net.tr Fatih Cd.No:40 YALOVA Kaspi Turizm Seyahat Acentas A Süleymanbey Mh.K br s Sk.Ata Apt.No:22/B can Turizm Seyahat Ac C Cumhuriyet Cd.Huzur Sk.No:13/ YALOVA 9 aret Turizm Seyahat Ac C info@isarettour.com 156

156 Fatih Cd. mar Sk.No:1/B YALOVA Müderris Turizm Sey.Ac C Fatih Cd.Rauf Orbay Sk.No:2/F YALOVA Toraman Turizm Seyahat Ac C U ur Mumcu Kültür MerkeziKat: YALOVA 12 Antis Turizm Seyahat Acentas C Cumhuriyet Cd. Ya c han K: No:19 YALOVA 13 Tebessüm Turizm Seyh.Ac C Belediye dükkanlar No: skele Meydan /Ç narc k 14 Armutlu Turizm Seyahat Acentas C Kar yaka Mh. Zafer Cd. hlas Tatil Köyü Blok 1.Bodrum No:4 Armutlu/YALOVA 15 FXG Tours Turizm Seyahat Acentas A Süleymanbey Mh. Arabac lar Sk. Do ansoy 5954 Pasaj No:51 D:1 YALOVA 16 The Green Thermal Tourism A Bahçelievler Mh. Fatih Cd. Rauf Orbay Sk No:2/A-B 17 Talih 77 Turizm Seyahat Acentas A Tav anl Alt Handere Mevkii 6520 Topçular/Alt nova 18 Tavaf Turizm Seyahat Acentas A Ak emsettin Mh.Akdeniz Cd.No:48/1 Nur 6930 Apt. Fatih/ STANBUL ube:rüstempa a Mh. Hürriyet Sk. No:3/Yalova 19 Turmatik Turizm Seyahat Acentas A 157

157 Süleymanbey Mh. stiklal Cd. No:42/D Merkez/Yalova 20 Dareyn Turizm Seyahat Acentas A Kurtulu Sk. Eyyüpo lu han No: YALOVA 21 Asfar Turizm Seyahat Acentas A Rüstempa a Mh. Dere Sk. Yaz c Han No:6/A 7113 Yalova Kaynak: l Kültür ve Turizm Müdürlü ü

158 Tablo G RESTAURANT VE E LENCE YERLER N TEL KL LOKANTALAR Sohbet Restorant Y ld z 2 Pide Acarlar Tel: Merkez 0226/ Merkez 0226/ Merkez 0226/ Merkez 2 Lokantas Divan Antep Sofras Merkez 0226/ Merkez 0226/ Harputo lu Tesisleri Termal 0226/ / Liman Restorant Ç narc k 0226/ Asr n Karde ler Çiftlikköy 0226/ Basrio lu Tesisleri Çiftlikköy 0226/ Co kun Bal k Çiftlikköy 0226/ Çel-Tur Alabal k Tesisleri Elmal k Köyü 0532/ / Dört Mevsim Alabal k Tes. Kurtköy 0532/ Esenköy elale Alabal k Tes. Esenköy/Ç narc k 0226/ /

159 G.5. Turizm ekonomisi - limizde turizme yönelik tesisler yeterli düzeyde bulunmamaktad r. lin turizm potansiyeli özellikle termal, deniz ve do a turizmine yap lacak ilave tesisler ile bir taraftan istihdam alanlar n aç lmas, di er taraftan turizmden beklenen gelirin elde edilmesi aç s ndan çok önemlidir. G.6. Turizm çevre ili kisi - Turizm amaçl do an n planl ve plans z kullan m mutlaka do ay etkiler. Bu nedenle çevrenin ve turizmin gelece e yönelik olarak sürdürülebilirli ini sa lamas için turizmin çevreyi ve çevredeki insan merkez alan planl bir ekilde geli im yönü çizmesi gerekmektedir. Turizmin varl, dolay s yla insan n do ayla bütünle mesi, varl bozulmam bir çevreye ba l d r. Bu da kamu kurum ve kurulu lar, sivil toplum örgütleri ve halk n çevre konusunda duyarl olmas ve i birli ine gitmesi ile mümkün olur. KAYNAKLAR : 1- l Kültür ve Turizm Müdürlü ü (2011 y l ) (H).TARIM VE HAYVANCILIK H.1. GENEL TARIMSAL YAPI Tar m yap lan arazilerin % 29 u tarla alan, % 20 si meyve alan, % 17 si zeytin alan, % 3 ü sebze (aç kta) alan, % 1 i sebze (örtü alt ) alan, % 0,1 i kesme çiçek (aç kta) alan, % 1 i kesme çiçek (örtü alt ) alan, % 1 i iç mekan ve d mekan süs bitkileri alan, % 1 i de kavakl k ve sö ütlüktür. limiz dekar tar m alan nda yakla k 5778 çiftçi ailesi tar mla u ra maktad r. limizin tar m geliri daha çok meyvecilik, çiçekçilik ve serac l a dayanmaktad r. lde önemli tar msal faaliyetlerden biri süs bitkileri yeti tiricili idir. Ülkemizde üretilen kesme çiçe in 1/3 ünü kar layan ilimizde, yakla k 600 çiftçi dekar alanda süs bitkileri üretmektedir. hracat gelirleri aç s ndan önemli bir yere sahip olan kesme çiçek üretimi y lda ortalama 144 milyon adettir. ç ve d mekan süs bitkileri üretimi ise y lda yakla k olarak 13 milyon adet gerçekle tirilmektedir. Hububat üretiminde bu day ilk s rada gelmektedir. Yem bitkileri üretiminde fi, sebze üretiminde h yar ilk s rada yer almaktad r. Meyve üretiminde ise kivi, elma, zeytin ve eftali üretimi ilk s ralardad r. Tablo H.1.1 : Yalova li Genel Arazi Da l m YALOVA L MERKEZ VE LÇELER GENEL RAKAMLAR (dekar) MERKEZ ALTINOVA ARMUTLU CINARCIK CIFTLIKKOY TERMALTOPLAM Koy Say s Bld. Say s Nüfusu Yüz Olçümü Orman Çay r-mera

160 Tar m D si Tar m Alan Tarla (Nadas Dahil) Sebze (Sera Dahil) Meyve (Bag Dahil) Bag Zeytin Kavak-Sö ut Kullan lmayan H.2. TARIMSAL ÜRET M Tablo H.2.1 Tarımsal Üretim Cinsi Ekili Miktar dekar Üretim Miktar (Ton) (Tahmini) Cinsi Ekili Miktar dekar Üretim Miktar (Ton) (Tahmini) ARMUT BU DAY ,25 AYVA ARPA ELMA GOLDEN ,4 MISIR S LAJ ,6 ELMA FASULYE KURU ,4 STARK NG ELMA F OT ,65 GRANNYSM TH ELMA D ER ,5 AYÇ ÇE YA LIK ,25 ER K AYÇ ÇE ÇEREZ 50 6,25 K RAZ YULAF EFTAL YULAF( YE L OT) NEKTAL N EFTAL D ER Karanfil V NE Gül (Kesme) 505, CEV Z Gypsohilla KESTANE Kas mpat 60, (Krizantem) DUT 7 247,55 Fresia 63, NC R 0 267,25 ebboy 126, K V ,5 Glayöl NAR Orkide 16, TRABZON 310 HURMASI 613,5 Lale FINDIK 40 86,325 Lilyum (Zambak) ÜZÜM Lilianthus FINDIK Gerbera ZEYT N SOFRALIK Ç ÇEK ADED

161 Tablo H.2.1 Tar msal Üretim (Devam ) Ekili Miktar Üretim Miktar (Ton) Cinsi dekar (Tahmini) ENG NAR ,5 LAHANA BEYAZ LAHANA KIRMIZI ,5 LAHANA KARAYAPRAK 35 72,5 LAHANA BRÜKSEL MARUL GÖBEKL ,5 MARUL KIVIRCIK MARUL KIVIRCIK (SERA) ,5 ISPANAK ,1 PIRASA KABAK SAKIZ ,5 KABAK BAL ,5 HIYAR SOFRALIK ,44 HIYAR SOFRALIK (SERA) PATLICAN ,5 BAMYA DOMATES ,5 DOMATES (SERA) B BER ,5 KAVUN KARPUZ FASULYE TAZE FASULYE TAZE (SERA) BAKLA TAZE BEZELYE TAZE ,4 BROKOL ,8 SEM ZOTU (SERA) B BER SERA Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü 2011 H.2.1. B TK SEL ÜRET M l s n rlar içinde 221,738 dekar tar m alan nda çiftçi ailesi tar mla u ra maktad r. Tar m yap lan arazilerin H TARLA B TK LER Tablo H Tarla Bitkileri Üretim Alan, Üretim Miktar ve Ürünün De erlendirilmesi Bitki Ad Üretim Üretim Alan Ürünün De erlendirilmesi ve Üretim Metodu Miktar (da.) Pazarlanmas (Ton) BU DAY Tohum 6578,25 Unlu mamullerin üretiminde de erlendirilmektedir: ARPA Tohum 3640,75 Hayvan yemi olarak de erlendirilmektedir. 162

162 MISIR S LAJ 2094 Tohum 6605,6 Hayvan yemi olarak de erlendirilmekte ve pazarlanmaktad r. FASULYE 230 Tohum 32,4 KURU Yemeklik olarak kullan lmaktad r F OT 3671 Tohum 2637,65 Hayvan yemi olarak kullna lmaktad r AYÇ ÇE 730 fide 91,25 YA LIK Ya l k olarak kullan lmaktad r AYÇ ÇE 50 fide 6,25 ÇEREZ Çerezlik olarak kullan lmaktad r YULAF 5251 Tohum 1083 Hayvan yemi olarak kullan lmaktad r Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü 2011 H BU DAYG LLER Tablo H : Buğdaygiller Bitki Ad Üretim Alan (da.) Üretim Metodu Üretim Miktar (Ton) Ürünün De erlendirilmesi ve Pazarlanmas BU DAY Tohum 6578,25 ARPA Tohum 3640,75 YULAF 5251 Tohum 1083 Unlu mamullerin üretiminde de erlendirilmektedir: Hayvan yemi olarak de erlendirilmektedir. Hayvan yemi olarak kullan lmaktad r Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü 2011 H BAKLAG LLER Tablo H : Baklagiller Bitki Ad BAKLA KURU FASULYE KURU Üretim Alan (da.) Üretim Metodu Üretim Miktar (Ton) Ürünün De erlendirilmesi ve Pazarlanmas 200 Tohum 40 Yemeklik ve tohumluk olarak kullan lmaktad r 230 Tohum 32,4 Yemeklik olarak kullan lmaktad r FASULYE TAZE 1000 Tohum 1463 Yemeklik olarak kullan lmaktad r BAKLA TAZE 780 Tohum 1039 BEZELYE TAZE 880 Tohum 514,4 Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü 2011 Yemeklik olarak kullan lmaktad r Yemeklik olarak kullan lmaktad r 163

163 H YEM B TK LER Tablo H : Yem bitkileri Üretim Bitki Ad Alan (da.) Üretim Metodu Üretim Miktar (Ton) Ürünün De erlendirilmesi ve Pazarlanmas F OT 3671 Tohum 2637,65 Hayvan yemi olarak kullan lmaktad r MISIR S LAJ 2094 Tohum 6605,6 Hayvan yemi olarak kullan lmaktad r Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü H ENDÜSTR YEL B TK LER Tablo H : Endüstriyel Bitkiler Bitki Ad Üretim Alan (da.) Üretim Metodu Üretim Miktar (Ton) AYÇ ÇE 730 fide 91,25 YA LIK AYÇ ÇE 50 fide 6,25 ÇEREZ Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü Ürünün De erlendirilmesi ve Pazarlanmas Ya l k olarak kullan lmaktad r Çerezlik olarak kullan lmaktad r H MEYVE ÜRET M Tablo H : Meyve Üretimi Üretim Üretim Ürünün Bitki Ad Alan (da.) Üretim Metodu Miktar (Ton) De erlendirilmesi ve Pazarlanmas ARMUT 2252 fidan 4750 Yemeklik ve ya l k olarak de erlendirilmektedir. AYVA 323 fidan 926 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. ELMA GOLDEN 1780 fidan 1513,4 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. ELMA 3545 fidan 2162 Yemeklik olarak STARK NG de erlendirilmektedir. ELMA GRANNYSM TH 3414 fidan 2019 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. ELMA D ER 260 fidan 703,5 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. ER K 1415 fidan 2201 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. K RAZ 3314 fidan 1165 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. EFTAL NEKTAL N EFTAL D ER 2525 fidan 4960 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir fidan 2797 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. 164

164 V NE fidan 36 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. CEV Z fidan 958 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. DUT 7 fidan 247,55 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. NC R 0 fidan 267,25 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir K V 3725 fidan 7847,5 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir NAR 10 fidan 15 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir TRABZON 310 fidan 613,5 Yemeklik olarak HURMASI de erlendirilmektedir ÜZÜM 177 fidan 130 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir ZEYT N SOFRALIK fidan 6900 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir Ç LEK 160 fide 250 Yemeklik olarak de erlendirilmektedir. Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü H SEBZE ÜRET M Tablo H : Sebze Üretimi Üretim Bitki Ad Alan (da.) Üretim Metodu ENG NAR 228 Tohum ve fide LAHANA 143 BEYAZ LAHANA 45 KIRMIZI LAHANA 35 KARAYAPRAK LAHANA 18 BRÜKSEL MARUL 85 GÖBEKL MARUL 300 KIVIRCIK MARUL 1303 KIVIRCIK (SERA) ISPANAK 144 PIRASA 76 KABAK SAKIZ 85 KABAK BAL 145 Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide Fide Fide fide fide fide Tohum ve fide Tohum ve fide Üretim Miktar (Ton) Ürünün De erlendirilmesi ve Pazarlanmas 424,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 436 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir 142,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 72,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir 42 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 132,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir 510 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 3052,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir 187,1 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 118 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 338,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 657,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 165

165 HIYAR 107 SOFRALIK HIYAR 1184 SOFRALIK (SERA) PATLICAN 237 BAMYA 905 DOMATES 464 DOMATES 135 (SERA) B BER 237 KAVUN 210 KARPUZ 486 FASULYE 860 TAZE FASULYE 140 TAZE (SERA) BAKLA TAZE 780 BEZELYE 880 TAZE BROKOL 73 SEM ZOTU 600 (SERA) B BER (SERA) 106 Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide tohum Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide tohum tohum Tohum ve fide Tohum ve fide Tohum ve fide Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü ,44 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 721,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 525 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 2060,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 443,5 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir Taze olarak sofralarda tüketilmektedir Taze olarak sofralarda tüketilmektedir Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 347 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 514,4 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 138,8 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. 237 Taze olarak sofralarda tüketilmektedir. H SÜS B TK LER Tablo H : Süs Bitkileri Bitki Ad Üretim Alan (da.) GÜL 505,7 KARANF L 170 GYSOPH LLA 15 ANEMON 3 ORK DE 16,5 Üretim Metodu Fide ile üretim yap lmaktad r. Fide ile üretim yap lmaktad r. Fide ile üretim yap lmaktad r. Fide ile üretim yap lmaktad r. rizom. Üretim Miktar (Adet) Ürünün De erlendirilmesi ve Pazarlanmas ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r.

166 L S ANTHUS 75 GLAYÖL 20 FRES A 63,55 LALE 15 EBBOY 126,4 GERBERA 15 STARL ÇE 2 L LYUM 50 KASIMPATI 60,95 Fide ile üretim yap lmaktad r. Fide ile üretim yap lmaktad r. Yumru ile üretim yap lmaktad r. So an ile üretim yap lmaktad r So an ile üretim yap lmaktad r So an ile üretim yap lmaktad r Fide ile üretim yap lmaktad r. So an ile üretim yap lmaktad r Fide ile üretim yap lmaktad r SOL 3 Fide ile üretim yap lmaktad r Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. ç ve d piyasalarda tüketicinin talebine sunulmaktad r. H.2.2. HAYVANSAL ÜRET M. H BÜYÜKBA HAYVANCILIK H KÜÇÜKBA HAYVANCILIK H KÜMES HAYVANCILI I ( KANATLI ÜRET M ) Tablo H : limizde Hayvan Varl ve Hayvansal Üretim S ra No Ürünün Ad Üretim Miktar (ton, adet veya Cinsi Say s litre) 1 K rm z Et 500 ton 2 Kültür Bal klar 34,5 ton Yerli Süt litre Büyük Ba Melez Tavuk eti 65 ton Kültür Yumurta (1000 adet) adet Büyük Ba Toplam Deniz Bal klar 4581,9 ton Küçükba Koyun Di er Deniz Ürünleri 167,7 ton Keçi Bal 240,827 ton Küçük Ba Toplam Yapa 7,5 ton Kanatl Ar Kovan Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü

167 limizdeki bölgeler göre hayvanc l k özellikle ormanl k alanlar n az oldu u bölgelerde yap lmaktad r. letmelerin %98 i Aile letmecili i eklinde olup hayvan mevcudu 4 ila 5 aras ndad r.son zamanlarda özellikle 5 adet tar msal Kalk nma Kooperatifi Kurulmu olup hayvanc l n geli tirilmesi ve te viki sa lanmaya çal lmaktad r. limizden Yurt d na hayvan ve hayvan maddesi sevk yap lmamaktad r. Üretilen etler il içinde tüketilmekte olup süt sat da ildeki mevcut Süt leme tesislerinde i lenip tüketilmektedir. Özellikle Kooperatif olan köyler Büyük süt i letmelerine sütlerini satmaktad rlar.at klarda özellikle di er illere sat lmaktad r. limizdeki küçükba hayvanc l k olarak genelde K v rc k rk koyunlar ve k l Keçicili i yap lmaktad r. Özellikle Armutlu lçemizin da l k ve ormanl k bölgelerinde K l keçicili i yap lmaktad r.son y lda limiz Merkez Köylerinden Esadiye Köyünde Koyunculu u geli tirmek için Tar msal kalk nma Kooperatifi kurulmu olup hayvan seçimi i lemlerine ba lanm t r. Kümes hayvanc l olarakta ilimizde 7 adet i letme mevcut olup bunlar n 5 adedi Yumurta tavukçulu u bir taneside fason olarak etçi tavukçuluk yapmaktad r. Bir adette deve ku u i letmemiz mevcuttur. limizde özellikle son y llarda ar yeti tiricili i h zla geli mekte olup toplam 116 adet ar c l k i letmesi bulunmaktad r.bunlar n 93 adeti gezginci ar c i letmesi 23 adeti sabit ar c l k i letmesi 2 adette ana ar c l k i letmesi bulunmaktad r. H SU ÜRÜNLER Tablo H Su Ürünleri H.2,2,4, SU ÜRÜNLER LETME SAYISI ÜRET M KAPAS TES (TOPLAM) ÜRÜNLER N DE ERLEND R LMES VE PAZARLANMASI ton/y l Kendi tesislerinde de erlendirme ve iç pazara sunum Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü H KÜRK HAYVANCILI I limizde Kürk Hayvanc l yap lmamaktad r. H ARICILIK VE PEKBÖCEKÇ L ar kovan mevcuttur.bunlardan 220 tanesi eski usuldur. limizde ipekböcekçili i yap lmamaktad r. H.3. ORGAN K TARIM 2011 Y l nda 12 köyde 29 çiftçi 662,39 dekar alanda organik ürün üretmi tir. Meyve olarak armut, ayva, badem, ceviz, çilek, dut, elma, erik, hlamur, incir, kay s, kiraz, kivi, eftali, üzüm, vi ne, zeytin ürünlerinde toplam kg ürün üretilmi tir.sebze olarak bamya, biber, domates, m s r, fasulye, barbunya, h yar, kabak, karpuz, kavun, patl can, enginar, roka, so an, tere, fesle en, maydonoz, dereotu, s rgan ürünlerinde kg ürün üretilmi tir.ayr ca 9 ar c 800 kovanda kg organik bal üretmi tir. 168

168 H.4. TARIMSAL LETMELER Tablo H.4.1.: lde Tar ma Dayal Sanayi letmeleri Say lar Ürün Gruplar Adet Tah l, Un ve Unlu Mamuller 66 Pastac l k Ürünleri ve Tatl lar 134 Haz r Yemek ve Yemek Fabrikas (Tabldot ) 12 Süt ve Süt Ürünleri 24 Et ve Et Ürünleri 10 Meyve ve Sebze leme 10 Bitkisel Ya ve Margarin 4 G da le Temas Eden Madde ve Malzemeler 2 Yumurta ve Yumurta Ürünleri 1 Bal k ve Di er Su Ürünleri 1 ekerli Mamuller 7 Kuruyemi ve Çerezler 1 Bitki, Çay ve Kahve Ürünleri 8 Aromalar ve Katk Maddeleri 1 TOPLAM 281 Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü H.4.1. KAMU LETMELER limizdeki kamu i letmeleri T GEM ve Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Ara t rma Enstitüsü Müdürlü üdür. H.4.2. ÖZEL LETMELER limizdeki özel i letmeler büyük oranda Süs Bitkileri yeti tirmektedir. Hayvanc l k yap lan i letmelerde ise süt s rc l yap lmakta olup, sürü içindeki erkek hayvanlar ve ekonomik de erini kaybeden hayvanlar et üretiminde de erlendirilmektedir. H.5. TARIMSAL FAAL YETLER -Tar msal Kalk nma Kooperatifleri (33 Adet) -Ziraat Odalar (2 adet) -Üretici birlikleri (6 adet) -Tar m Kredi Kooperatifi limizde tar msal amaçl faaliyet göstermektedir. H.5.1. PEST S T KULLANIMI Tablo H.5.1.1: Y llar nda l S n rlar çinde Kullan lmakta Olan Zirai Mücadele laçlar n n Y ll k Tüketimi YIL K MYASALIN ADI M KTARI (TON) KULLANILAN ALAN (HA) 2009 nsektisitler Akarisitler K l k ve Yazl k Ya lar Herbisitler Fungusitler 46,2 2,90 94,46-0,

169 Rodentisitler Nematosit ve Fumigantlar Di erleri (Demir) Toplam 4,35 13,00 5,50 166, nsektisitler Akarisitler K l k ve Yazl k Ya lar Herbisitler Fungusitler Rodentisitler Nematosit ve Fumigantlar Di erleri (Demir) Toplam nsektisitler Akarisitler K l k ve yazl k ya lar Herbisitler Fungusitler Rodendisitler Nematasit ve Fumigantlar Di erleri (demir) Toplam 30,57 1,01 65,97-0,37 4,37 15,27 5,50 123, ,728 Ton Hektar Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü H.5.2.GÜBRE KULLANIMI Tablo H.5.2.1: Yalova li S n rlar çerisimde Y llar ndaki Kimyevi Gübre Tüketim Miktarlar (Ton) GÜBREN N C NS 2009 YILI 2010 YILI 2011 YILI A.Sülfat (%21) 208, Can 102, A.Nitrat (%33) 582, Üre(%46) Tsp 14, Dap 99, Komp.( ) 285, Komp , Komp.( %1zn) Potasyum Nitrat 31, Potasyum Sülfat 18, Kalsiyum Nitrat Toplam 1.722, Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü-2011 ALTERNAT F ÜRÜNLER VE ÖNER ÜRÜN ALANLARI Organik tar m n yayg nla t r lmas ve mevzuata uygun yap lmas,süs bitkileri üretiminin geli tirilmesi ve desteklenmesi, jeotermal enerjinin tar msal üretimde kullan labilmesi,sulanan tar m alanlar n n art r lmas, kalite standardizasyonu, depolama, 170

170 ambalajlama konusunda destek ve te vik, pazarlama kanallar n n iyile tirilmesi; kivi, hlamur, çilek ve zeytinde organik üretimin te vik edilmesi ve desteklenmesi ALTERNAT F Z RA MÜCADELE GÜBRELEME ÖNER LER Bilinçsiz ilaç ve gübre kullan m n kullan m n engellemeye yönelik e itim çal malar yap lmal d r.gübre ve ilaç kullan m analiz sonuçlar na dayand r lmal d r.zirai ilaç ve suni gübre kullan m teknik eleman raporu do rultusunda yap lmal d r.üreticiler zirai mücadelede biyolojik mücadeleye te vik edilmelidir H.5.3. TOPRAK KULLANIMI Tablo H : Tar msal Alanlar n S n fsal Da l m Toplam LÇE MERKEZ I. S n f (ha) II. S n f (ha) III. S n f (ha) IV. S n f (ha) V. S n f (ha) VI. S n f (ha) VII. S n f (ha) 1786, , , , , , , , , , ,801 ALTINOVA 1530, , , ,553 ARMUTLU 318, , , ,526 ÇINARCIK Ç FTL KKÖY 212,677 60, , , , , ,488 91, , ,097 TERMAL 157,700 66, , , ,494 Kaynak: l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü VIII. S n f (ha) KAYNAK: - l G da,tar m ve Hayvanc l k Müdürlü ü (I). MADENC L K I.1. MADEN KANUNUNA TAB OLAN MADENLER VE DO AL MALZEMELER I.1.1. SANAY MADENLER I.1.2. METAL K MADENLER Yalova ili s n rlar içerisinde metalik maden potansiyeli bulunmamaktad r. I.1.3. ENERJ MADENLER I.1.4. MADEN KANUNUNA TAB OLAN DO AL MALZEMELER Valili imize rapor sunan kurum/kurulu lar ile ; limizde Mahalli Çevre Kurulu nca Çevresel Etkileri Önemlidir/Önemsizdir karar verilen ÇED Ön Ara t rmas na tabi faaliyetlere ili kin liste Bölüm T.6 da verilmi tir. I.2. MADENC L K FAAL YETLER N N YAPILDI I YERLER N ÖZELL KLER Söz konusu ocaklar koruma alanlar d nda i letilmektedir. 171

171 I.3. CEVHER ZENG NLE T RME Yalova ilinde cevher zenginle tirme faaliyeti bulunmamaktad r. I.4. MADENC L K FAAL YETLER N N ÇEVRE ÜZER NE ETK LER l genelinde ta oca faaliyetleri aç k i letmecilik yöntemi ile çal makta olup herhangi bir yer alt faaliyeti yap lmad ndan ocak sahalar nda zemin problemi ve göçük gibi durumlar söz konusu de ildir. Herhangi bir yer alt suyu aç a ç kmas durumu yoktur. Hava kirlili ini önlemeye yönelik; ta ma yapan kamyonlar n üstünün örtülmesi, ocak içinde hareket eden kamyonlara h z s n rlamas getirilmesi, savurma yap lmadan doldurma bo altma yap lmas, ta ma s ras nda olu acak tozu azaltmak amac yla sulama yap lmas gibi önlemler al nmaktad r. K rma Eleme Tesisi olan ocaklarda, tarih ve Say l Bakanl m z yaz s na istinaden tesiste toz kayna olan her bir ünitenin (bunker, k r c lar, elekler, bantlar) kapal ortam içerisinde al naca ve kapal ortam içerisine al nan ünitelere toz indirgeme sistemi (torbal filtre) kurulaca taahhüt ettirilmektedir. Personelin içme ve kullanma suyu ihtiyaçlar sonucu olu acak evsel nitelikli at ksular La m Mecras n as Mümkün olmayan yerlerde yap lacak Çukurlara ait Yönetmelik uyar nca s zd rmas z fosseptiklerde biriktirilmekte, vidanjörle al narak ilgili Belediyenin gösterece i yerlere bo alt lmaktad r. Ocaklar n i letilmesi s ras nda herhangi bir kültür varl na rastlan ld nda, çal ma durdurularak Müze Müdürlü üne haber verilece i ÇED Ön Ara t rma Raporlar nda taahhüt edilmektedir. I.5. MADENC L K FAAL YETLER SONUCUNDA ARAZ KAZANIM AMACIYLA YAPILAN REHAB L TASYON ÇALI MALARI letme faaliyete kapand ktan sonra olabilecek ve süren etkiler ve bu etkilere kar al nacak önlemler kapsam nda saha düzenlenerek a açland rma ve ye illendirme çal malar yap lmaktad r. KAYNAK : 1-Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü (J).ENERJ Bu bölümle ilgili geni bilgi B bölümünde verilmi tir. J.1. B R NC L ENERJ KAYNAKLARI J.1.1. TA KÖMÜRÜ J.1.2. L NY T l s n rlar içersinde Sugören, So ucak, Çukur ve Kurt Köyleri arazisi içersinde linyit kömürü ocaklar ekonomik de eri olamad için i letilmemektedir. J.1.3 ASFALT T 2011 y l nda limizde asfaltit ile ilgili olarak l Müdürlü ümüz kay tlar nda herhangi bir veri bulunmamaktad r 172

172 J.1.4. B TÜMLÜ ST 2011 y l nda limizde bitümlü i t rezervi ile ilgili olarak l Müdürlü ümüz kay tlar nda herhangi bir veri bulunmamaktad r J.1.5 HAMPETROL 2011 y l nda limizde ham petrol rezervi ile ilgili olarak l Müdürlü ümüz kay tlar nda herhangi bir veri bulunmamaktad r. J.1.6. DO ALGAZ limiz s n rlar içinde üretim ve s nma amaçl do algaz kullan m yap lmaktad r y l nda Konut ve Is nma Amaçl Abone Ba lant Anla ma oran %98,27 iken, Mal ve Hizmet Üretim Amaçl Abone Ba lant Anla ma oran %1,73 tür. Do algaz iletimi çelik ve PE borular vas tas ile yap lmaktad r. J.1.7. NÜKLEER KAYNAKLAR (URANYUM VE TORYUM ) 2011 y l nda limizde uranyum ve toryum ile ilgili olarak l Müdürlü ümüz kay tlar nda herhangi bir veri bulunmamaktad r. J.1.8. ORMAN Yalova ilinde odun hammaddesine dayal büyük kapasiteli sanayi sektörü bulunmad ndan ço unlukla odun, yakacak amaçl kullan lmaktad r. Yalova ya do algaz n gelmesi sonucunda odun tüketiminde azalma olmaktad r. J.1.9 H DROL K Yalova linin hidrolik potansiyeli a a da verilmi tir. Safrandere (Kurtköy) : 32,3 hm 3 / y l Sellimand ra (Gökçedere) : 63,6 hm 3 / y l Karpuzdere (Te vikiye) : 30,2 hm 3 / y l Hamamdere (Armutlu) : 7,2 hm 3 / y l Yamandere (Kapakl ) : 10,2 hm 3 / y l Di er havzalar : 198,5 hm 3 / y l TOPLAM : 342,0 hm 3/ y l J.1.10 JEOTERMAL Bölgedeki termal kaynaklar kayaç kütlesindeki faylardan yüzeye s cak su gelmesini sa larlar. Jeotermal enerjinin olas kayna n n Sar su Olu umundaki F st kl graniti ya da bazaltlar n sokulumu oldu u dü ünülmektedir. Bu termal kaynaklar n Termal tatil yöresine önemli derecede turist çektiklerinden Yalova Bölgesi için önem ta maktad rlar. Ayr ca evlere enerji sa lamak ve önemli say lara ula an pazar bahçecili i seralar n s tmak aç s ndan kullan m potansiyelleride vard r. J.1.11 GÜNE 2010 y l nda Sosyal Amaçl Krediler Kapsam nda Güne Enerji Su Is tma Sistemi Projesi için TL ödenek gelmi tir. Uygulama da Esadiye köyü (6 ki i), Çukurköy 173

173 Köyü (19 ki i), Dereköy Köyü(6 ki i), Sugören Köyü (11 ki i) olmak üzere toplam 42 ünite TL kredi da t lm t r Y l nda l Müdürlü ümüze TL ödenek gelmi tir. J.1.12 RÜZGAR 2009 y l nda rüzgar enerjisinden yararlanmaya yönelik olarak 4 firma taraf ndan yap lan ÇED Ba vurular sonuçlanm olup, güçleri toplam 212,4 MW d r y l içerisinde rüzgar enerjisine yönelik ÇED ba vurusu bulunmamaktad r y l içerisinde güçleri toplam 45 MW l k ve rüzgar enerjisine yönelik olarak 2 firma taraf ndan yap lan ÇED ba vurular bulunmaktad r. J B YOKÜTLE 2011 y l nda linizde biyokütle enerjisi üretimi ve tüketimine yönelik herhangi bir çal ma ile ilgili olarak l Müdürlü ümüz kay tlar nda herhangi bir veri bulunmamaktad r. J.2. K NC L ENERJ KAYNAKLARI J.2.1.TERM K ENERJ Zorlu Enerji Elektrik Üretim Otoprodüktör Grubu A. Do algaz Kojenerasyon Santrali; Alt nova ilçesi, Tokmak köyünde bulunan pek Ka t Sanayi ve Tic. A. tesislerinin elektrik ve buhar ihtiyac n kar lamak üzere, tesis s n rlar içersinde 16MW kurulu gücündedir. Yararlan lan Di er Elektrik Enerjisi Kaynaklar Ve Üreten Kurulu lar Bölüm K.5.1 de verilmi tir. J.2.2. H DROL K ENERJ J.2.3.NÜKLEER ENERJ 2011 y l nda linizde nükleer enerji santral kurulmas na yönelik l Müdürlü ümüz kay tlar nda veri bulunmamaktad r. J.2.4 YEN LENEB L R ELEKTR K ENERJ S ÜRET M J.3. ENERJ TÜKET M N N SEKTÖRLERE GÖRE DA ILIMI limize ait 2011 y l itibariyle enerji tüketim de erleri a a daki tabloda verilmi tir. Tablo J.3.1: 2011 Yılı İtibariyle Abone Sayıları ve Sektörel Bazda Elektrik Tüketimleri SEKTÖR KODU ABONE SAYILARI VE ELEKTR K TÜKET MLER (2011-YILLIK DE ER) ANA SEKTÖR DA ITIM RKET ABONE TÜKET M (kwh) 0100 TARIM, ORMANCILIK, AVCILIK, BALIKÇILIK ve HAYVANCILIK A Tar msal Sulama T.SULAMA B Ormanc l k, Avc l k, Bal kç l k, Hayvanc l k D ER SANAY TES SLER

174 0200 Maden Kömürü ve Linyit Üretim Tesisleri SANAY Maden Kömürü ve Linyit D Üretim Tesisleri SANAY G da, Me rubat, çki, Tütün Sanayii SANAY Tekstil, Deri ve Giyim Sanayii SANAY A aç leri ve Ka t Sanayii SANAY Kauçuk, Lastik ve Plastik Sanayii SANAY A Kimya Sanayii SANAY Toprak ve Çimento Sanayii SANAY Demir-Çelik Üretimi ve leme Sanayii SANAY Demir D Metal Üretimi ve leme Sanayii SANAY Makina, Elektrikli Aletler, Ula m Araçlar malat SANAY Organize ve Di er Sanayi Tesisleri SANAY n aat, Bay nd rl k SANAY KAMU ve DAR H ZMET SEKTÖRÜ A Resmi Daireler R.DA RE B Hastane, Banka, Vak f, Okul, Kooperatif vb. T CARET C Köy ve Di er Halk Hizmetleri D ER T CARETHANE, TUR ZM ve D ER FAAL YETLER A Ticarethane, Yaz hane, Turizm, El Sanatlar vb. T CARET B badethaneler AYDINLATMA C Di er Faaliyetler D ER ULA IM, TA IMA ve HABERLE ME A Ula m-ta ma T CARET B Haberle me T CARET GENEL AYDINLATMA AYDINLATMA MESKEN Ç H ZMETLER A Mesken ve Mesken çi Hizmetler MESKEN B Mesken D T CARET T O P L A M Kaynak: Uluda Elektrik Da t m Anonim irketi Yalova l Müdürlü ü (2011 y l ) 175

175 J.4. ENERJ TASARRUFU LE LG L YAPILAN ÇALI MALAR Uluda Elektrik Da t m Anonim irketi Yalova l Müdürlü ü s n rlar içerisinde bulunan bölgelerde Kaçak Takip Servis i personelleri taraf ndan düzenli olarak kaçak kontrolleri yap lmakta, kontrol esnas nda abonelere elektri i daha tasarruflu kullanmalar için gerekli uyar lar yap lmaktad r. KAYNAK : 1- UEDA Müessese Müdürlü ü 2-ARMAGAZ A.. 3-DS Genel Müdürlü ü 1. Bölge Müdürlü ü (K).SANAY VE TEKNOLOJ K.1. L SANAY N N GEL M, YER SEÇ M SÜREÇLER VE BUNU ETK LEYEN ETKENLER Ülkemizde Organize Sanayi Bölgesi, Teknoloji Bölge, Endüstri Bölgesi ile Küçük Sanayi Sitesi gibi, küçük, orta ve büyük sanayi i letmelerinin kurulaca sanayi alanlar n yer seçimleri, bu konuda ç kar lm ilgili kanunlar ve bu kanunlara dayan larak Bakanl m zca Resmi Gazete de yay mlanan Yer Seçimi Yönetmeliklerine göre, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanl nca yap lmaktad r. Yalova linde de yukar da tan mlanan türde bir sanayi bölgesi ya da sitesi in a edilmesi konusunda müracaat, talep gelmesi halinde, yine yukar da belirtildi i üzere, ilgili Kanunlar ve uygulamaya konulan yönetmeliklerine göre, ilgili Bakanl k temsilcilerinden olu turulan komisyonlar marifeti ile incelenmekte ve de erlendirilerek sonuçland r lmaktad r. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanl, sanayinin yukar da tan mlanan türde bir yap lanma modeli ile ortaya ç kan yer seçimi taleplerini, ilgili Kanunlar ve yer seçimi yönetmeli inde de belirtildi i üzere, yine olu turulan komisyonlar yada ilgili kamu kurum ve kurulu lar ndan al nan yaz l görü leri do rultusunda belirlemektedir. Bu görü lerin de erlendirmesi olumsuz ya da olumlu ise buna göre i lem tesis etmektedir. Bunun d nda Yalova' da, Özel dare Kanunu ve Belediyeler Kanunu hükümlerine göre haz rlanm, onaylanarak tarihinden itibaren kesinle erek uygulamaya konulmu, Yalova 1/ ölçekli Çevre Düzen Plan bulunmakta olup, söz konusu planda da sanayinin geli imine uygun düzenlemeler yap lm, bu kapsamda sanayi alanlar i aretlenmi tir. Söz konusu Ç.D.P' n nda Yalova'n n do usu, geçmi ten gelen mevcut sanayi yap lanmas da dikkate al narak sanayi alan olarak i aretlenmi, sanayinin geli iminin bu bölgede olaca plan notlar na i lenmi tir. lde plastik, tekstil, elyaf, mermer, kimya, dondurulmu g da, ka t ürünleri, ambalaj ve otomotiv yedek parças konusunda üretim yapan sanayi kurulu lar faaliyetlerini sürdürmektedir. limizde bulunan sanayi kurulu lar n n i kollar na göre da l m u ekildedir. Tekstil sektöründe 5, konfeksiyon sektöründe 9, kimya sektöründe 3, enerji sektöründe 1, ka t sektöründe 2, plastik sektöründe 4, in aat sektöründe (haz r beton tesisi olarak) 4, g da sektöründe 11, mermer, maden ve seramikte 10 adet büyük sanayi i letmesi mevcuttur. Yalova Ticaret ve Sanayi Odas kay tlar na göre, lde bulunan büyük ölçekli sanayi kurulu lar ile konfeksiyon dikim atölyelerinin say s ; 17 si gerçek, 117 si tüzel olmak üzere toplam 134 tür. Yalova da; Çiftlikköy/Ta köprü Sanayi Sitesi ve Merkez/Kirazl Sanayi Sitesi olmak üzere toplu i yeri niteli inde in a edilmi iki adet küçük sanayi sitesi bulunmaktad r. Bu iki küçük sanayi sitesinde yakla k 800 küçük sanayi i letmesi faaliyet göstermektedir. Bunun yan s ra Alt nova lçesinde 26 yerli Konfeksiyoncular Küçük Sanayi sitesi (Bakanl m z kredisi ile in a edilmi tir), Çiftlikköy lçesinde 2012 y l nda in aat tamamlanacak 60 i yerli ve Ta köprü Beldesinde 14 i yerli küçük sanayi siteleri bulunmaktad r. 176

176 Alt nova lçesi nde Tersaneler Bölgesinde 40 tersane için yakla k 4 km lik bir sahil eridi ayr lm t r. Bu alanda yat r m yapan tersanelerden 24 adedi in aat i lemlerini bitirmi, sanayi sicil belgelerini alarak üretime ba lam t r. Di erleri de dolgu ve in aat i lemlerine devam etmektedir. Bu proje tamamland nda yan sanayi ile birlikte ki iye i imkân sa lanmas ve ülke ekonomisine yakla k olarak y ll k 3 Milyar $ katma de er sa lanmas öngörülmektedir. Bu bölge d nda 6 adet tersane ayr ca bulunmaktad r. Bunlardan 4 ü faaliyettedir. Yalova'daki sanayi kurulu lar kendi sahalar nda ülkemizin en önemli kapasiteye sahip büyük ölçekli kurulu lar d r. l de önemli ölçü de istihdam yarat r ve il ekonomisine katk da bulunurlar. Yalova 'da her hangi bir kamu yat r m yoktur. Tekstil ve kimya sanayinde faaliyet gösteren bu yat r mlar n tümü özel sektöre aittir. K.2. GENEL ANLAMDA SANAY GRUPLANDIRILMASI limizde Merkez Bursa Yolu 4. km. Kirazl Mevkiinde 550 i yerli S.S. Yalova Sanatkârlar Toplu yeri Yap Kooperatifi sorumlulu unda in a edilmi, 2000 y l ndan itibaren bölümler halinde faaliyete aç lm, günümüzde i yerlerinin tamam bitirilmi sanayi sitesi, yine Çiftlikköy lçesi Ta köprü Beldesinde S.S. Çiftlikköy Toplu yeri Yap kooperatifi sorumlulu unda in a edilmi, 1985 y l nda i letmeye aç lm, 375 i yerli sanayi sitesi bulunmaktad r. Bunun yan s ra, Alt nova lçesi Hersek Mevkiinde, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanl n n kredi deste i ile in as na 2007 y l nda ba lanan ve 2010 y l nda tamamlanm t r. 26 i yerli S.S. Yalova Konfeksiyoncular Küçük Sanayi Sitesi Yap Kooperatifine hak sahiplerinin ta nmas beklenmektedir. Çiftlikköy lçesi Ta köprü Beldesi Handere Mevkiinde, 14 i yerli orta ölçekli sanayiciler için, S.S. Yalova orta ölçekli sanayiciler küçük sanayi sitesi yap kooperatifin sorumlulu unda olmak üzere in a edilmi tir. Bir k sm faaliyete geçmi tir. Yalova 'da Çiftlikköy lçesinde Çiçekçilik OSB bulunmakta olup, Bakanl k kredi deste i ile müte ebbis heyet finansman katk s ve sorumlulu unda in a edilmektedir. Kamula t rma i lemleri % 65 seviyesinde tamamlanm t r. Kalan kamula t rma i lemleri için ,00 TL ödenek bulunmaktad r. Bu miktar n kalan kamula t rmaya yetece i dü ünülmektedir tarihli KHK de yap lan de i iklikle 02 May s 2012 tarihine kadar tar msal OSB kapsam nda G da Tar m ve Hayvanc l k l Müdürlü üne devir edilecektir.. Yalova merkez Elmal k köyü yolu üzerinde Yalova Bili im OSB projesi bulunmakta olup, yer seçimi tamamlanm t r. Bakanl kça A ustos 2011 ay nda kamu Yarar karar verilmi olup, 2942 say l Kanuna göre kamula t rmas yap lacakt r. Bakanl m z yat r m program nda yer almaktad r. Projenin kamula t rma ile ilgili finansman, Yalova Belediyesi, l Özel daresi ve Ticaret ve Sanayi Odas taraf ndan kar lanmaktad r. Alt ve üst yap yat r mlar için Bakanl m zca kredi sa lanacakt r. Proje ile ilgili sekretarya çal malar Yalova Belediyesi taraf ndan yap lmaktad r. Yalova l merkezi ile 5 ilçesinde, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl maden leri Genel Müdürlü ünce ruhsata ba lanm madenler bulunmakta olup, bunlar merkezde Güneyköy, Çiftlikköy lçesinde Ta köprü Beldesi ile K l ç ve Denizçal köylerinde, Alt nova lçesinde Havuzdere ve Karadere köylerinde, Ç narc k lçesinde Te vikiye Beldesi civar nda, Armutlu lçesinde ise Narl ve F st kl bölgesinde yo unla m bulunmaktad r say l Maden Kanunu gere i l(a) kapsam ndaki madenler ile ilgili ruhsatlar l Özel dare taraf ndan verildi inden bu tür ruhsatlar n (ta ve kum oca gibi) bilgisi l Özel daresinden al nmas gerekmektedir. 177

177 Harita K.2.1: ldeki Sanayi alan Kaynak: Yalova Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü (2011 yılı) 178

178 Harita K.2.2: ldeki Sanayi alan Kaynak: Yalova Bilim Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü (2011 yılı) 179

179 Yalova linde 5590 say l Kanuna göre kurulmu Yalova Ticaret ve sanayi Odas bulunmakta olup, bu Odaya kay tl Firma/Üye say s n n y llara göre geli imi a a daki tablodaki gibidir. Tablo K.2.1: Kay t Yapt ran Üyeler statisti i (Meslek Grubuna Göre) GRUP MESLEK GRUBU AÇIKLAMASI HAK K HÜKM TOPLAM AHIS AHIS 0101 G da malatç lar n aatç lar G da ve Temizlik Malzemeleri Sat c lar Süs Bitkileri ve Tar msal Kalk nma Kooperatifleri Konfeksiyon-Ayakkab Sat Ma azalar Dayan kl Tüketim Yap Malzeme Sat c lar Turizm Hizmet Otomotiv - Akaryak t Mali ve Mesleki Hizmetler E itim Sa l k ve Sosyal Hizmetler Metal Sanayi A aç Ürünleri ve Madencilik Tekstil ve Kimya Sanayi Kaynak:Yalova Ticaret ve Sanayi Odas TOPLAMLAR: Tablo K.2.2: Kay t Yapt ran Üyeler statisti i (Firma Tipine Göre) Firma Tipi Tan m Adet ANON M S RKET 284 AD KOMAND T S RKET 1.D.T 4 KOLLEKT F RKET 30 KOMAND T RKET 3 KOOPERAT F 321 L M TED RKET 2398 AHIS RKET 1492 D ER-ECZACI 2 DERNEK 1 VAKIF 1 Toplam: 4537 Kaynak:Yalova Ticaret ve Sanayi Odas Tablo K.2.3: Yalova li Kay tl Firmalar n Sektörlerine Göre Da l m F RMA SAYISI (ADET) (2011) LDEK TOPLAM ÜRET C RKET SAYISI MERKEZ L MERKEZ L DI I G da malatç lar Süs Bitkileri

180 Metal Sanayi A aç Ürünleri ve Madencilik Tekstil ve Kimya Sanayi TOPLAM Kaynak: Yalova Ticaret ve Sanayi Odas (2011) K.2.1.YALOVA T CARET VE SANAY ODASINA KAYITLI FAAL YET GÖSTEREN F RMALARA A T GENEL B LG LER Yalova Ticaret ve Sanayi Odas na kay tl gerçek ki i,3.045 tüzel ki i olmak üzere toplam 4537 firma, irket ve tüzel ki ilik bulunmaktad r. Bunlardan üretime yönelik faaliyet gösteren i letmelerinin genel durumlar a a daki tabloda gösterilmi tir. Tablo K.2.1.1: Son Y l tibariyle Sanayi Sicil Belgesi Alan Önemli Firmalar n Özet Bilgileri Tablosu YALOVA L NDA SANAY S C L BELGES ALAN YERLER 2011 YILI SONU T BAR YLE S.NO F RMA ADI VE ADRES SAN S C L NO SAN S C L VER LD TAR H ÇALI AN ORTALAMA PERSONEL SAYISI ÜRET M KONUSU 1 AK-TOPS TEKST L SANAY A TEKST L 2 AKSA AKR L K K MYA SANAY A. Miralay efik Bey Sok. Akhan No:15/17Gümü suyutaksim/ ST. Denizçal Köyü Mevkii Ta köprü - Çiftlikköy / YALOVA TEKST L 3 MANTA MANTAR ÜRET M VE TUR ZM T CARET A. Yeni Bursa Yolu 8. Km.So ucak Köyü Alt YALOVA DONDURULM U SALYANGOZ ET (GIDA) 4 SCA PACKAG NG AMBALAJ SAN. VE T C. A. Kaytazdere Beldesi Balc Mevkii Alt nova / YALOVA OLUKLU MUKAVA (SANAY ) 5 KAYNAK GIDA SAN. VE T C. LTD. T. Ta köprü Köyü Dökmetepe Mevkii Çiftlikköy/YALOVA DONDURULM U B BER- DOMATES (GIDA) 181

181 6 SEBAHATT N BRAAM - BULUT PLAST K Kirazl S.S. Metalciler bölümü NO:38 YALOVA POL ET LEN PLAST K BOYASI (SANAY ) 7 PEK KA IT SANAY VE T CARET A Tokmak Köyü Kavak Mevkii Alt nova / YALOVA KA IIT PEÇETE (SANA ) 8 ZEK DUMANTEPE stanbul Cad. No:187 YALOVA Ta köprü Sanayi Sitesi 1. Yol Keresteciler Böl. No:3 Ç ftlikköy/yalova ÇAM KERESTE (SANAY ) 9 AYDIN BAYIR-AKT F ASANSÖRLER Bursa Yolu Mezbaha Kar s ehit Ömer Faydal Cad. No:111/A YALOVA ASANSÖR (SANAY ) 10 EVC PLAST- EVC PLAST K SAN. VE T C. LTD T. So ucak Köyü Balabandere Mevkii 7. Km. YALOVA PVC KAPI, PENCERE PROF L (SANAY ) 11 ALSA DONDURULMU GIDA ÜRET M SAN. VE T C. A. Ankara Devlet Yolu 24. Km. Kartal / STANBUL Hürriyet Mah. 4. Sok. Alt nova / YALOVA DER N DONDURMA (GIDA) 12 ECE DAYANIKLI TÜKET M MAL. ML. VE PAZ. T C. LTD. T. Ta köprü Sanayi Sitesi 1. Yol No.120 Çiftlikköy / YALOVA GARAJ V NC (SANAY ) 13 TOL-MER TOLON MERMER SAN VE T CARET LTD T Kabakl sapa kar s No 140 K l çköyü / YALOVA MEMRMER KUPA KA DES (SANAY ) 14 KAYALAR DEKARASYON VE N. MALZ.SAN.T C. PAZ. LTD T So ucak köyü Karadere Mevkii De irmen Sok. No:175 YALOVA Meteoroloji Sok. Can Apt. No:47/A YALOVA MERMER T DU TEKNES (SANAY ) 15 AY-KA ELEKTR K SAN. VE T C. THALAT HRACAT LTD T Sultaniye Köyü Çiftlikköy / YALOVA stanbul Cad. Morgül Sok. No:7 YALOVA ELEKTR K P R Z (SANAY ) 16 BA ARAN ORMAN ÜRÜNLER N AAT TAAHHÜT VE YAPI MALZ. SAN. Ç VE DI T C. LTD T. Merkez Mah. Suba Beldesi zmit Yolu Alt nova / YALOVA KERESTE 182

182 17 ZZET YILGÖR KÜÇÜKBAYRAKTAR (YILGÖR TEKN K ) Yeni Bursa Yolu 6. Km. YALOVA H DROL K KR KO (SANAY ) 18 TA ER ORMAN ÜRÜNLER SANAY VE T CARET LTD T Ta köprü Küçük sanayi Sitesi Üstü Çiftlikköy /YALOVA AH AP PALET (SANAY ) 19 U.S. DI T CARET LTD T. Tav anl Beldesi Alt nova / YALOVA TEKST L 20 AHMET BAGATAR Güney Köy YALOVA MICIR (SANAY ) 21 ENKAY MAKINA SANAY VE T CARET L M TED RKET Ta köprü sanayi Sitesi 1Yol No: 54 Çiftlikköy/ YALOVA GARAJ V NC (SANAY ) 22 YALOVA MERVE KONFEK. TEKST L SAN. VE T C. LTD. T. Fatih Cad. Derea z Liman Sok. No:6 YALOVA TEKST L 23 PROCATH TIBBI ÜRÜNLER SAN. VE T C. LTD. T. Musa Gündüz Cad. No:26 Ta köprü - Çiftlikköy / YALOVA TIBB MALZEMELER 24 ÖNCE TEKST L N AAT TUR ZM VE OTO. SAN. VE T C. LTD T. Kurtköy Yolu Üzeri Hac mehmet Köyü YALOVA TEKST L 25 MARKOTEKS MARMARA KON K TEKST L VE YARDIMCI MADDELER SAN. VE T C. A. Ta köprü Sanayi Sitesi 1. Yol No: Çiftlikköy/YALOVA KARTON MASURA (SANAY ) 26 YAZGAN ALÜM NYUM-PLAST K DO. SAN. VE T C.LTD T. Kirazl Sanayi Sitesi No: YALOVA Rüstempa a Cad.No:6 YALOVA PVC DO RAMA 27 YALOVA PLAST K AMBALAJ SAN. VE T C. LTD T. Ta köprü Sanayi Sitesi 2. Cad. No:95 Çiftlikköy / YALOVA PLAST K (SANAY ) 28 B LGEN GÜNE ENERJ S M MARLIK MÜHEND SL K SAN. VE T C. LTD T. Balabandere Mevkii 89 Parsel Özzaim Mobilya Yan So ucak/yalova GÜNE ENERJ S (SANAY ) 183

183 29 SANTES SANAY TES SLER MAK NALARI MAL MONTAJ SAN. VE T C. LTD T. Ta köprü Sanayi Sitesi 3. Yol No:59 Çiftlikköy / YALOVA Hürriyet So MUHTEL F SANAY KAZANLARI (SANAY ) 30 KOZA TEKST L SAN. VE T C.LTD T. Ta köprü Sanayi Sitesi 1. Yol No:116 Çiftlikköy / YALOVA SANDIK T P SANAY ÇUVALI (SANAY ) 31 B.M.T BAHADIR MADEN HAFR YAT NAKL YAT N AAT TAAHHÜT SAN. VE T C. LTD. T. Güney Köyü YALOVA MICIR (MADEN SANAY ) 32 YALOVA LAM NANT SANAY T CARET LTD T Kirazl Alt Yeni Sanayi Sitesi No:77 YALOVA MOB LYA LAM NAT (SANAY ) 33 ÜÇLER MAK NA - OTOMOT V SANAY VE T CARET LTD T Ta köprü Sanayi Sitesi 5. Yol No: 44 Çiftlikköy/YALOVA MAK NA PARÇALARI (SANAY ) 34 SULTAN MUTFAK MOB LYA VE KONFEKS YON SAN. VE T C. LTD T Ta köprü Sanayi Sitesi 5. Yol No:19 Çiftlikköy / YA YAPI TIRICI TUTKAL SANAY 35 SARIKAYA HURDACILIK N AAT NAK. TAAH VE T C LTD T Çavu çiftli i köyü Alt No:12 Alt nova/yalova METAL ATIK SANAY 36 ÖNAY N AAT TAAHHÜT T C. THALAT VE HRACAT LTD. T. zmit Yolu Cad. No:24 Ta köprü - Çiftlikköy/YALOVA BETON BORU ( N AAT SANAY ) DEN Z MADENC L K N AAT SU VE PETROL ÜRÜNLER TH. HRAC. SAN.VE T C. A.. Yalova ubesi F st kl Köyü Çiftlik Mevkii Armutlu /YALOVA Bat YALOVA ERSAN ISI GÜNE ENERJ S S STEMLER SIHHI TES SAT N. DI T C. LTD. T. Kirazl Sanayi Sitesi D Blok No:17 YALOVA TUTMAÇLI MERMER GRAN T MADENC L K NAKL YE N AAT MALZEMELER GIDA SAN. VE T C.LTD T. Ta köprü Sanayi Sitesi 6. Yol No: MARMARA RULO N AAT TEKST L PLAST K MALZ. PAZ. SAN. VE T C LTD. T. Gökçedere Mah. K la Sok. Arap Camii Alt Termal/YALOVA GRAN T PARKE TA I (SANAY ) GÜNE ENERJ S (SANAY ) MERMER (SANAY ) BOYA BADANA RULOSU ( N AAT SANAY ) 184

184 41 AGRANA FRU T STANBUL GIDA SANAY VE T CARET A. Kaytazdere Beldesi Alt nova / YALOVA GIDA 42 ERSUR TEKST L SAN. VE T C. LTD T. Yalova ubesi Denizçal Köyü Mevki Ta köprü çiftlikköy/yalova AKREL K TOPS (TEKST L) 43 OKUYANLAR BA AK PETROL ÜRÜNLER PAZ. SAN. VE T C. LTD T. Kirazl Sanayi Sitesi No:62 YALOVA MUTFAK- BANYO DOLABI (SANAY ) 44 MUSTAFA BALTA TA OCA I VE MICIR LETMES K l ç Köy-Kabakl Köyü Yolu Üzeri Ta oca No:9 Çiftlikköy/YALOVA MICIR (SANAY ) 45 BENO PLAST K AMBALAJ VE KALIP SAN. T C. LTD T. O.Ö.S. Küçük Sanayi Sitesi Yap Kooperatifi Ta köprü -Ç.Köy/YALOVA PLAST K (SANAY ) 46 YALOVA SAFRAN TEKST L SAN. VE T C. LTD T. Çiftlik Mah. Atatürk Cad. Huzur Sok.No: Çiftlikköy/YALOVA TEKST L 47 BALKAN ENDÜSTR YEL ÜRÜNLER VE DEN Z.SAN. T C. LTD T. Hürriyet mah. 2. sok. No:11/2 Alt nova/yalova DEN ZALTI BATARYA (AKÜ) KUTUSU (SANAY ) 48 B R-SU GIDA SANAY VE T CARET LTD T. Kemerköprü Cad. Suba Beldesi Alt nova / YALOVA GIDA 49 ERC K MYA VE MAK NA SAN.VE T C. LTD. T. Ta köprü-k l ç köyü Yolu 1. Km. Çiftlikköy/YALOVA SODYUM SÜLFAT (K MYA SANAY ) 50 YALO FOOD T CARET VE SANAY A. K l ç Köyü Ova Mevkii No:153. Çiftlikköy/YALOVA DONDURULM U GIDA 51 AYTEN LAT F YA MUR PLAST K Ta köprü Sanayi Sitesi 3. Yol No:155. Çiftlikköy/YALOVA PLAST K GRANÜL (SANAY ) 52 CAN KAPTAN GEM N AA YATÇILIK NAKL YE TUR. TIP TEKST. PLAST. MAK. SAN. T C. LTD. T. Ta köprü Beldesi Musagündüz Cad. No:26/B K:2 Çiftlikköy/YALOVA H DROF L K ÜROLOJ K KETETLER (SANAY ) 185

185 53 SEF NE DEN ZC L K TERSANEC L K TUR. SAN. VE T C. LTD T. Yalova ub. Hersek Köyü Kumluk Mevkii Parsel No: Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 54 YA ARSAN GEM N AA SAN. VE T C. LTD T. Hersek Köyü Kumluk Mevkii Tersane Alan Parsel No:A19 Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 55 SELTA DEN ZC L K SAN. VE T C.A. YALOVA UBES. Hersek Köyü Kumluk Mevkii Tersaneler Bölgesi Parsel No:A15 Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 56 ÖZATA YAT N A ÇEKEK BAK. SAN. VE T C. LTD T. YALOVA U. Hersek Köyü Kumluk Mevkii Parsel No:30 Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 57 CEMRE MÜHEND SL K GEM N AAT SAN.VE T C. LTD T ALTINOVA/YALOVA MALAT ATÖLYES UBES Hersek Köyü 6/1 Nolu Pafta Parsel No: 682 Alt nova/yalova ÇEL K KONSTRÜKS Y ON MALATI (SANA ) 58 KATASA TEKST L SAN. VE T C. LTD T. Ta köprü Sanayi Sitesi 1. Yol Sonu Çiftlikköy/YALOVA S ML PL K (TEKST L) 59 BURSA BETON SAN. VE T C. A. YALOVA KUZEY TES SLER UBES Bursa Karayolu 6. Km. So ucak Köyü Balabandere Mevkii YALOVA HAZIR BETON ( N AAT SANAY ) 60 AK-K M K MYA SAN. VE T C. A. YALOVA UBES Denizçal Köyü Ta köprü Mevkii Çiftlikköy/YALOVA K MYASAL ÜRÜNLER (SANAY ) 61 YALOVA Ç FTCAM SAN. VE T C. LTD T Yeni Bursa Yolu No:118 YALOVA Kirazl S.S.Marangozlar Bölüü N0: Ç FT CAM (SANAY ) 62 ALTINTA MERMER VE TERSANEC L K SAN. T C. A. Alt nova u. Hürriyet Mah. Çamurluk Mevkii No:10 alt nova/yalova MERMER (SANAY ) 63 ALTINTA MERMER VE TERSANEC L K SAN. T C. A. Hersek u Hersek Köyü Tersaneler Bölgesi Parsel No:A-22 Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 64 KUTUP KONSERVE VE DONDURULMU GIDA SAN. VE T C. LTD T. Balkaya Mevkii Hac mehmet Köyü YALOVA OKLANMI GIDA (GIDA) 186

186 65 YALOVA GÖKÇE TEKST L SANAY PAZ. T C. LTD T. Yeni Bursa Yolu G.O. Pa a Mah. ehitbihicarettin Cad. Bila No nci Plaza YALOVA TR KO TEKST L 66 OKAYTA MADENC L K MÜHEN. N. OTOM. SAN. T C. LTD T Kirazl Sanayi Sitesi 2.Yol F-1 Blok Yan No: YALOVA SAÇ-BAKIR- P M (SANAY ) 67 NAC SEL MO LU DEN Z LETM. VE T C. A. YALOVA ÜBES Tersaneler Bölgesi Parsel No:A-2 Çavu çiftli i Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 68 PLASTEK PLAST K VE K MYA ENDÜSTR. LTD T.-YALOVA ÜBES Balabandere Mevkii Yalova-Bursa Karayolu 3.Km. YALOVA PVC F LM 69 ALMET METAL ENDÜSTR T C.A. Bursa Karayolu 4.Km. Total Benzinlik Yan. YALOVA METAL (SANAY ) 70 KOCATEPE DEN ZC L K VE GEM N A SAN. T C. LTD T. Hersek Köyü Kumluk Mevkii Parsel No A7 Bila No Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 71 MERKO GIDA SAN. VE T C. A. UBES Kaytazdere köyü Alt nova/yalova DONDURULM U GIDA 72 NUH BETON (YALOVA MERKEZ) A. Yalova Haz rbeton Tesisi Kad köy Beldesi Kamberbaba Mevkii YALOVA HAZIR BETON ( N AAT SANAY ) 73 TÜRKO LU GEM N AA SAN. VE T C. LTD T. Alt nova Tersaneler Bölgesi Parsel No B-6 Bila No Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 74 P GAR K MYA SAN. VE T C. LTD T. YALOVA UBES Yeni Mahalle Köyü 120 Ada 28 Nolu Parselde Bila Numaral Termal/YALOVA AMPUAN (KOZMET K) 75 ABDURAHMAN YAYLA - YAYLA KOLTUK Cumhuriyet Cad.Feza Sok. No:2 YALOVA KOLTUK (MOB LYA) 76 SAVA YILDIZ - SAVA MATBAASI Mimar Sinan Cad. K br s Sok. No:8A YALOVA MATBAA LER 187

187 77 MUZAFFER KARADEN Z ÇA LAYAN MOB LYA VE DO RAMA SA Ta köprü Sanayi Sitesi 5. Yol No:54 Çiftlikköy/YALOVA KAPI (MOB LYA) 78 CEMRE MÜHEND SL K GEM N AAT SAN.VE T C. LTD T Alt nova/yalova TESANE UBES Hersek Köyü Kumluk Mevkii Tersaneler Bölgesi B 12 Parsel Bila Numaral Tersane Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 79 MET N DA - DA MOB LYA Kirazl Sanayi Sitesi Marangozcular Bölümü No:93-95 YALOVA KAPI (MOB LYA) 80 Aç l m n aat Tic ve San.Ltd. ti. Çavu ciftli i Köyü Selvi C var Mevkii, Pafta 10 Parsel HAZIR BETON ( N AAT SANAY ) 81 HATSAN n.madencilik Tur.Gemi n a ve Deniz Nak.San.ve Tic.A.. Hersek Mevkii A 20 Parsel Alt nova GEM N AA (SANAY ) 82 Girgin Kale Denizcilik Sanayi Tic.Ltd. ti. Hersek Kumluk Mevkii C 5 Parsel Alt nova GEM N AA (SANAY ) 83 Promaks Proje ve Makine Sanayi ve tic.ltd. ti. Ta köprü KSS.5 Yol No: PASLANMAZ ÇEL K (SANAY ) 84 Ayk n Tersanecilik Ta mac l k n aat San.Tic.Ltd. ti. Hersek Kumluk Mevkii A 4 Parsel Alt nova GEM N AA (SANAY ) 85 Özelsan Pompa Teks.Mak.ve Yedek Par. ml.san.tic.ltd. ti. Ta köprü KSS.2 Yol No: DOZAJ POMPASI (SANAY ) 86 K BSA KARADEN Z N AAT VE BETON SAN.VE T C A.. Tokmak Köyü Art Otel Kar s Alt nova/yalova HAZIR BETON ( N AAT SANAY ) 87 SEZER TEKST L (FUAT SEZER) Gökçedere Mah.K la Cad.No:29/TERMAL-YALOVA TEKST L 88 SARIGÜL YAPI MALZEMELER N.NAK.SAN.T C.LTD. T. Hürriyet Mah. Eski zmit Yolu Kemerköprü Mevkii No:9 ALTINOVA/YALOVA PARKE TA I (SANAY ) 188

188 89 AS L TEKST L (HÜLYA YILDIRIM) Mehmet Akif Ersoy Mah.Yonca Cad.No:2-1 Ç FTL KKÖY/YALOVA TEKST L 90 DEFNE GIDA N AAT VE TAAHHÜT SANAY DI T CARET LTD. T. Kirazl Sanayi Sit. 1. Giri Üstü/YALOVA DONDURMA (GIDA) 91 ÇAKIRLAR TERSANE LETMEC L SANAY VE T CARET LTD. T. Hersek Köyü Kumluk Mevkii Tersaneler Bölgesi C-4 Parsel ALTINOVA/YALOVA GEM N AA (SANAY ) 92 BAYRAK DEN ZC L K TA IMACILIK, TEMS LC L K A..Topcular skelesi Yan Denizçal Köyü Topcular Mevkii Ç FTL KKÖY/YALOVA GEM N AA (SANAY ) 93 YALOVA G Y M SANAY VE T CARET LTD. T. Rahmi Üstel Cad. No:49 Kat:1 /YALOVA TEKST L 94 HAVA KUVVETLER KOMUTANLI I HAVA MEYDAN KOMUTANLI I Ta köprü-çiftlikköy/yalova KAMU KURULU U (MOB LYA ) 95 SMA L FIRAT FIRAT N AAT VE YAPI MALZEMELER ) Cumhuriyet Mah.Devlet Yolu Üzeri Alt nova/yalova DEM R BOYAMA 96 AR F KALKAVANO ULLARI GEM C L K A. Hersek Köyü Kumluk Mevkii Tersaneler Bölgesi A/18 PARSEL ALTINOVA/YALOVA GEM N AA (SANAY ) 97 BE KTA GEM N A A.. Hersek Köyü Tersaneler Bölgesi Tersaneler Cad.Parsel No: A-10 ALTINOVA/YALOVA GEM N AA (SANAY ) 98 BO AZ Ç TERSANEC L K GEM N A SANAY VE T CARET A.. Tav anl Alt skele Yolu Bo aziçi Cad.No: 28 ALTINOVA/YALOVA GEM N AA (SANAY ) 99 KARES MÜMESS LL K DANI MANLIK VE T CARET LTD. T. So ucak Köyü No: 125 /YALOVA OTO D L S (SANAY ) 100 VK K MYA KOZMET K AMBALAJ MAK NA SANAY VE T CARET LTD. T. Kad köy Beldesi Merkez Mah.Termal Cad.No: 162 TERMAL/YALOVA KOZMET K AMBALAJ (SANAY ) 189

189 101 ALKIM TEKST L SAN. VE T C. LTD. T Yalova- zmit Karayolu 6. Km. Ayd n 6 kar s Ç FTL KKÖY/YALOVA TEKST L 102 N-T GRUP TEKST L KONFEKS YON N. TAAH. TH. HR.SAN.LDT. T Sultaniye Mah. Bayrak Cad. No:1/1 Ç FTL KKÖY/YALOVA TEKST L 103 ALTINOVA TERSANELER MALAT THALAT HRACAT LTD. T HERSEK KÖYÜ TERSANELER BÖLGES A-11 PARSEL ALTINOVA-YALOVA GEM N AA (SANAY ) 104 DÜZG T YALOVA GEM N A SANAY A.. Cumhuriyet Mah.Ova Mevkii Tersaneler Bölgesi A:14 Alt nova / YALOVA GEM N AA (SANAY ) 105 MAX Ç VE DI T CARET LTD. T. Gaziosmanoa a Mah.No: 676/5 Bursa Yolu 3. Km. YALOVA GIDA (BAL, REÇEL MALATI) 106 KURBAN GEM N AA N AAT TAAHHÜT TUR ZM ORMAN ÜRÜNLER SAN.VE T CARET LTD. T. Hersek Köyü Kumluk MevkiiTersaneler Bölgesi B-7 Parsel Alt nova /YALOVA GEM N AA BAKIM ONARIM(TERS ANEC L K) 107 SAMET BAYKARA Kirazl Sanayi Sitesi B-1 Blok No: 30 YALOVA REKLAM SANAY TABELA ÜRET M 108 META DEN ZC L K GEM N AA MÜHEND SL JK M MARLIK ÇEL K KONSTRÜKS YON N AAT YAPI MALZEMELER THALAT VE HRACAT SAN.VE T C.LTD. T. Kirazl Sanayi Sitesi B3 Blok No:1 YALOVA ÇEL K KONSTRÜKS Y ON MALATI (SANA ) 109 LOKUMHANE GIDA MALAT SANAY VE T CARET LTD. T. Yeni Bursa Yolu No:4 YALOVA LOKUM (GIDA SANAY ) 110 MURAT KAD R MALÇIK (ENDÜSTR MAK NA MÜHEND SL K) Ta köprü Sanayi Sit. 2.Yol No: 61 Ç FTL KKÖY/YALOVA ÇEL K KONSTRÜKS Y ON MALATI (SANA ) 111 DEN-TA DEN ZC L K T CARET VE SANAY LTD. T.(YALOVA B.) Hersek Köyü Kumluk Mevkii, Terfsaneler Bölgesi A-13 Parsel Alt nova/yalova GEM N AA (SANAY ) 190

190 112 C HANG R ENGEL (ALP MADENC L K) Bursa Yolu 5.Km. Büyük Karatepe Mevkii YALOVA MADEN (KU,ÇAKIL) KISMET ORMAN ÜRÜNLER N AAT NAK.SAN. VE T C.LTD. T. Kaytazdere Beldesi Narl me e Cad.No:8 ALTINOVA/YALOVA YÜKSEL TERSANEC L K SANAY VE T CARET A.. Hersek köyü Kumluk Mevkii Alt nova Tersaneler BölgesiB-8 Parsel Alt nova/yalova ÖZKANO LU MAK NE ÇEL K KONS. N.NAK.OTO.GIDA TARIM HAY.SAN VE T C.PAZARLAMA LTD. T. Ta köprü Sanayi sitesi 2.Yol C Blok No:71 Çiftlikköy/YALOVA PA AKÖY SÜT VE GIDA ÜRÜNLER N AAT ELEKTR K LTD. T. Yalova-Bursa Karayolu 4.Km Kirazl mevki YALOVA HAZIR MUTFAK DOLABI ÜT TES (ORMAN ÜRÜNLER ) GEM N AA (SANAY ) ELEKTRO- K M.YÖN.KAP LAMA TES GIDA 117 YALOVA GÜR-ER N AAT TAAHHÜT VE T CARET LTD. T. K l ç Köyü Yolu üzeri 2.Km.Ta köprü- Çiftlikköy/YALOVA KIRMA TA - MICIR MALATI(MAD EN) MERS N TROP KAL MEYVELER DI T CARET SANAY ( YALOVA UBES ) LTD. T. Suba Beldesi Merkez Mah. Kemerköprü Cad. No. 32 ALTINOVA/YALOVA YALOVA GÜR-ER N AAT TAAHHÜT VE T CARET (GÜNEY MADEN OCA I TES SLER UBES ) LTD. T. Güney köy YALOVA HAS-PEK PALET VE AMB.ÜR.NAK. N.TAAH.GIDA OTO. TH. HR.ORM.ÜR.PAZ.T C.LTD. T. Yalova- zmit Yolu 10.Km.No:44 Ta köprü- Çiftlikköy/YALOVA MEYVE PAKETLEME (GIDA SANAY ) KIRMA TA - MICIR MALATI(MAD EN) AH AP PALET VE AMB.SANDI I (MOB LYA) 121 NUH BETON (ALTINOVA TES S ) A. Alt nova Haz rbeton Tesisi Havuzdere Köyü Harmalar Mevkii Alt nova-yalova HAZIR BETON ( N AAT SANAY ) 122 KORU A AÇ LER SANAY VE T CARET LTD. T.(YALOVA B.) K ranlar Mevkii Koru beldesi Hürriyet Mh.Parsel 2290 Pafta Ç narc k -YALOVA AH AP SAP (MOB LYA) 191

191 123 AKILLIO LU THALAT HRACAT PAZ.M M. N.VE TAAH. LTD. T. K l çköy Yolu 2.Km.No:152 K l çova Mevkii Çiftlikköy -YALOVA B TK ÇAYI,MARMEL AT ÜRET M (GIDA SANAY ) 124 ASRIN KARDE LER UN VE UNLU MAM.GIDA N.TEKS.TURZM.SAN.T C.LTD. T. M.Akif Ersoy Mh.Yonca Cd.No:2 Ç.Köy/YALOVA UNLU MAM. VE EKMEK (GIDA) 125 ZEK PARLAYAN- PARLAYAN MOB LYA Kirazk Sanayi Sitesi Marangozlar bölümü No:13-14 YALOVA MOB LYA MALATI 126 DO AN GÜRBÜZ-PROSES T CARET, MALAT,MÜHEND SL K(PROSES- T..M.) Ta köprü Sanayi Sitesi 5.yol No:2 Ta köprü-ç FTL KKÖY/YALOVA KARTU F LTRE MALATI (TIBB ÜRÜN) 127 EROL ENKAYA - ERNE E DEN ZC L K Tersaneler Bölgesi C-6 Parsel Alt nova-yalova GEM N AA (SANAY ) NESOS GIDA SANAY VE T CARET A. Merkez Mah.Kemerköprü cad.no:22 Suba ALTINOVA/YALOVA ICT YAT SANAY TUR ZM VE T CARET A.(YALOVA UBES ) -32T.IC PAFTA 101 ADA 4 PARSEL TAV ANLI- ALTINOVA/YALOVA( YER ADRES ) -KO UYOLU MÜTEVELL ÇE ME CD.ATAYURT S T.NO:D.BLOK NO:35D/1 ÜSKÜDAR- ST.(BÜRO ADRES ) ALTINOVA YAT N AACILAR SANAY VE T CARET(YALOVA UBES ) A.. HERSEK KÖYÜ KUMLUK MEVK SEF NE-ÖZATA TERSANELER YANI ALTINOVA/YALOVA YALOVA TEKN K ALÜM NYUM PLAS.DO. N.PET.NAK.TUR.SAN.VE T C.LTD. T. Yalova Bursa Yolu Üzeri 3.Km. Kirazl Mevkii No:151 YALOVA METMA MOB LYA ELK. B L. TEK. H Z. TA. T C. SAN. LTD. T. (Rüstempa a Mah. Fatih. Cad. Hürriyet Sok. Pirinç Apt No:26/A Yalova G SAN ALTINOVA GEM N SAN. T C. A.. Hersek mevkii Özel Sektör Tersaneler Böl. A5 Parsel Alt nova YALOVA KARPAK PAKETLEME SAN. PAZ. A.. Yalova ubesi Yalova Karamürsel Yolu Çavu çiftli i Köy Alt nova YALOVA GIDA SANAY GEM - N AA GEM - N AA ALÜM NYUM- PLAST K DO R.-CAM YAPIMI ELEKTRON K SANAY GEM N AA GIDA AROMAT K ÇAY 192

192 135 ALKA BORU SAN. T C. A.. Yalova Bursa Yolu 15. km Sugören Köyü Ba evler Mevkii Yalova ET-SE HAYVANCILIK ET VE ET ÜRÜNLER GIDA YEMEK H Z. TAR. 136 ÜR. TH. HR. LTD. T Mehmet Afif Ersoy Cad. Y ld z Sok. No:1 Çiftlikköy Yalova SOYTEZ META SAN. T C. LTD. T. Kirazl köyü D budakl k Mevki Bila No YALOVA B SK M K MYASAL ÜR. T. HR. T C. SAN. LTD. T Hersek Köyü Alt Konfeksiyoncular Sit G Blok No:4 Alt nova YALOVA YAPIN N. ÇEL K KONS. M. TEKS. SAN. T C. LTD. T zmit Yalova Karayolu Üzeri Çavu çiftli i Alt Alt nova YALOVA ASMAZ ENERJ LE. N. TAAH. SAN. T C. LTD. T. Kandere O.Ö.S.S No:10 Topçular Ta köprü Çiftlikköy YALOVA M MAKS K MYA VE DI T CARET LTD. T YALOVA UBES Kirazl San. Sit. 4. Cad. B2 Blok No:26 YALOVA M NEL TH. HR. KOZ. GIDA. TAR. HAY. TUR. SAN. T C. A.. ose Alt Süpürgelik Mevki Sugören YALOVA SAKARYA EM R TEKST L SAN. T C. LTD. T. smetpa a Mah. Atatürk Bulvar No:92 YALOVA SUPERFOS AMBALAJ SAN. T C. LTD. T. YALOVA UBES S.S. O.Ö. K.S.S Yap Koop. Ankara Mevkii Ta köprü Çiftikköy YALOVA HARPUTO LU ORMAN ÜRÜNLER SAATÇ L K GIDA PLAS. DAN. T C. A.. Kirazl San. Sit. Marangozlar Bölümü F4 Blok No:35-37 YALOVA HLAS MOTOR A.. Yalova ubesi hlas Evleri Mah. inasi Sok No:13 Çiftlikköy YALOVA CTP BORU MALATI GIDA METAL MALATI K MYA ÇEL K MALATI PREFABR K AH AP YAPI K MYA SANAY DONDURUL- MU GIDA TEKST L PLAST K ORMAN ÜRÜNLER OTOMOT V Kaynak: Yalova Bilim Sanayi ve Teknoloji l Müdürlü ü (2011 y l ) 193

193 K.3. SANAY N N LÇELERE GÖRE DA ILIMI Tablo K.3.1: Sanayi Tesisleri, Sektörü, Yeri, Kurulu y l, Sermaye Durumu, Üretim Kapasitesi, stihdam irketin Ad Sektörü Yeri Hukuki Statü Kur ulu y l (Kamu/ Özel) AKK M Kimya San. Kimya Çiftlikköy Özel 197 A.. 7 AKSA Akrilik Tekstil Çiftlikköy Özel 196 Kimya San. A.. 8 AKTOPS Tekstil Tekstil Çiftlikköy Özel 198 San.A.. 5 BALKAN 200 Plastik Alt nova Özel End.Ür.San.Ltd ti. 5 YALOVA Safran 200 Konf. Çiftlikköy Özel Teks.Ltd ti Cemre Tersanesi Tekstil Alt nova Özel 7 Gemi n aa 200 Be ikta Tersanesi Alt nova Özel 7 ÖNAY in aat Taah. n aat Çiftlikköy Özel 199 Ltd ti. 7 Alt nta Mermer 199 Maden Alt nova Özel San. Tic. A.. 6 Evci Plastik San. Tic. A.. Plastik Merkez Özel pek Ka t A.. Kâ t Alt nova Özel Manta Mantar A.. G da Merkez Özel SCA Packag ng A.. Ambalaj Alt nova Özel ERSUR Tekstil San. A.. Tekstil Çiftlikköy Özel Üretim Konusu Kimya Sanayi Akrilik Elyaf plik Üretimi Akü Kutusu Bayan Elbise Gemi Gemi Beton Büz. Sermaye Durumu Taah hüt (TL) Öden mi (mily on Üretim Kapasitesi Kurulu Kapasit esi Ton Ton Ton 9584 Adet Adet DWT stihdam Fiili Kapasi te Ton Mem ur 93 çi 236 Toplam Ton Ton Adet Adet Adet 2 Adet Adet Mermer m2 Plastik Boru Ka t Ürünleri G da Maddesi Kâ t Ambalaj plik Üretimi DWT Adet m Ton 2261 Ton Ton Ton Ton 846 Ton Ton Ton Ton 1460 Ton

194 TOPL AM Kaynak : Bilim Sanayi ve Teknoloji l Müdürlü ü ( 2011 y l ) 195

195 K.4.SANAY GRUPLARINA GÖRE YER SAYILARI VE ST HDAM DURUMU Tablo K.4.1: stihdam Durumu Aktif Arayan Aral k Erkek Kad n Sonu tibariyle Vas fl Vas fs z Toplam Genel Toplam 7234 Kaynak: Türkiye Kurumu Yalova l Müdürlü ü (2011 Y l ) Sektör tibariyle limizde 1+ stihdaml yerleri ve Çal t rd klar çi Say lar : Sektör Ad : Çal an Say s : yeri Say s : Hizmet Sektörü Sanayi Sektörü Tar m Sektörü TOPLAM Yalova Ticaret ve Sanayi Odas na ve Esnaf ve Sanatkarlar odalar na kay tl i yerleri ve kurulu lar n faaliyet konular na göre da l m a a da tablo olarak verilmi tir. Tablo K.4.2: Yalova linde Faaliyet Gösteren Yerlerinin Konular na Göre Da l m Birim Tic. Ve San.Od Ayakkab Malzeme, malat ve Sat c lar adet 27 Bankac lar adet 27 Bilgisayar, Bilg.Sarf Malzeme Sat c lar adet 48 Boya ve Yang n Söndürme Malzemeleri malatç lar ve Sat c lar adet 3 Camc lar adet 2 Canl Hayvan Ticaret ve Komisyoncular adet 19 Çad r malatç lar ve Yorganc lar adet 0 Çiçekçi ve Baharatç lar adet 124 Demir,Saç Profil ve Metal San. Ürünleri adet 55 Dö emeciler ve Mobilya malatç lar adet 49 Eczac lar,ecza. Dep.ve Laboratuarlar adet 3 Elektrikli Cihaz ve Malzemecileri adet 3 Elektrikli ev Aletleri,Bilgisayar Sat c lar adet 74 Emlak Komisyoncular adet 71 Et-Bal k,et ve Bal k Ürünleri Kesimlik Kümes Hayvan Ticareti adet 28

196 F r nc lar adet 53 Fota raf ve Fota raf Malz. Sat c lar adet 5 G da Maddeleri malatç lar adet 173 G da Maddeleri Toptan Ticareti adet 173 G da ve htiyaç Maddeleri Perakendecileri adet 95 Gözlükçüler,Antikac lar ve Hediyelik E ya Sat c lar adet 19 Hal c lar adet 13 Her Nevi Mü avirlik Hizmetleri adet 5 Her Nevi Proje leri adet 42 Her Türlü Sigortac l k leri adet 67 H rdavatç lar adet 46 Hurdac lar adet 10 n aat Demir ve Çeli i Ticareti adet 80 n aat Malzemesi malatç lar adet 6 n aat Malzemesi Sat c lar adet 87 n aat Müteahhitleri adet 658 thalat, hracat ve Gümrük Komisyoncular adet 1 Kamu Bay nd rl k Yap m leri adet 0 Keresteciler adet 64 K rtasiyeciler adet 14 Kimyevi Madde ve Kolonya malatç lar adet 21 Kitap,Dergi,Gazete ve Büro Malzemeleri adet 7 Konfeksiyoncular adet 107 Kuru Temizleyiciler adet 2 Kuyumcular adet 30 Lokanta,Pasta hane ve K raathaneler adet 122 Madenciler,Petrol Aray c ve stihsalcileri adet 39 Mahrukatç lar (Yakacak Odun Vb.) adet 10 Makine ve Madeni E ya,çelik Konstüriksiyon,Di er malatlar ve Tamir 197 adet 60

197 Marangoz ve Do ramac lar adet 44 Matbaac ve Mücellitler adet 13 Mefru atç lar adet 19 Meyve ve Sebze Toptan Ticareti ve Müteahhitleri adet 22 Motorlu Ta t ve Yedek Parça Sat c lar adet 107 Nakliyeciler adet 113 Nalburiyeciler adet 13 Orman Ürünleri adet 59 Otelciler adet 88 Oto Last Ticareti adet 4 Özel E itim ve Ö retim Kurumlar adet 34 Petrol ve Mü taklar adet 105 Reklamc lar,halkla li kiler ve leti im Hiz. adet 8 Sair Taahhhhüt leri adet 0 Saraciye malatç lar adet 0 Seyahat Acentalar ve Otobüs letmeleri adet 42 Sinema ve E lence Yerleri adet 6 Süt ve Süt Ürünleri malat ve Toptan Tic. adet 12 Telekominikasyon ve Elektrik Malzemeleri thalat, hracat ve Ticareti adet 107 Temizlik Hizmetleri ve Ürünleri Sat c lar adet 15 T bb Cihaz Sat c lar ve Özel Hast. adet 52 Toprak Mahsulleri Sat c lar adet 12 Tuhafiyeciler adet 4 Tüccar Terziler adet 0 Ya Meyve ve Sebze Komisyoncular adet 23 Züccaciye ve Mutfak Levaz mat adet 29 Di er letmeler adet 1038 TOPLAM adet 4511 Kaynak:Yalova Ticaret ve Sanayi Odas

198 Tablo K.4.3: Yalova li malat Sanayi Firma Adedi ve stihdam Say s MALAT SANAY KOLLARI 2011 Firma Adeti stihdam (Ki i) TÜKET M MALI ÜRETEN SANAY LER ARA MALI ÜRETEN SANAY LER YATIRIM MALI ÜRTEN SERMAYELR G da ve çecek ve Tütün ürünleri imalat Tekstil, Giyim, Deri ve lgili ürünlerin imalat TOPLAM Kok kömürü ve rafine edilmi petrol ürünleri Kimyasallar n ve kimyasal ürünlerin imalat A açve Ka t ürünleri imalat Temel eczac l k ürünlerinin ve eczac l a ili kin malzemelerin imalat Kauçuk ve plastik ürünlerin imalat TOPLAM Ana metal sanayii imalat Bilgisayarlar n, elektronik ve optik ürünlerin imalat Elektrikli teçhizat imalat Ba ka yerde s n fland r lmam makine ve ekipman imalat 7 57 Ula m araçlar n n imalat Di er imalatlar Kaynaklar: Türkiye Kurumu verileri (2011 y l ) TOPLAM GENEL TOPLAM Tablo K.4.4: Ta köprü Küçük Sanayi Sitesi Özet Bilgiler TA KÖPRÜ KSS ÖZET B LG LER ADET Mevcut dükkan say s 378 Faal Dükkan say s

199 Çal an Ki i say s 745 Kooperatifte çal an ki i say s 4 Kaynak : Bilim Sanayi ve Teknoloji l Müdürlü ü ( 2011 y l ) Tablo K.4.5: Ta köprü Küçük Sanayi Sitesi KOLU ADET KOLU ADET Akü imalatç s 1 Marangoz ve Mobilyac lar 101 Ambalaj Çember malatç s 1 Torna ve Tesviyeci 22 Ambalaj Sand k malat 2 Kamyon Tamircileri 8 Bakkal 1 Mermerciler 7 Bitkisel Çay malatç s 2 Elek.Tes.MIz. malatç lar 5 Bobinajc lar 2 Keresteciler 5 Bütangaz Bayii 1 OtoKaborta ve Boya 5 Çelik Konstrüksüyoncular 3 Çelik Konstrüksüyoncular 3 Dekorta malatç lar 1 Ekmek F r n malatç lar 3 Dökümcüler 1 Hurdac 3 Dö emeci(koltuk) 1 Makinesi Tamircileri 3 Ekmek F r n malatç lar 3 Y kama Ya lamac lar 3 Elek.Tes.MIz. malatç lar 5 Bobinaja lar 2 Hurdac 3 Bitkisel Çay malatç s 2 Makinesi Tamircileri 3 Jut Çuval malatç lar 2 Jut Çuval malatç lar 2 Kahvehane 2 Kahvehane 2 Kamyon kasas malatç lar 2 Kamyon kasas malatç lar 2 Lokanta 2 Kamyon Tamircileri 8 Oto Makas Tamiri 2 Karton Konik ;lmalatç s 1 Rektefeciler 2 Keresteciler 5 Yedek Parçac lar 2 Kimyasal Madde 1 Pompa ve Enjektörcü 2 Lokanta 2 Ambalaj Sand k malat 2 Marangoz ve Mobilyac lar 101 Seramikçiler 2 Mermerciler 7 Traktör Tamircisi 2 Naylon Po etçiler 2 Pimapenciler 2 Oto Elektrikçi 2 Oto Elektrikçi 2 Oto Lift malat 1 Naylon Po etçiler 2 Oto Makas Tamiri 2 Akü imalatç s 1 Oto Rot Balans 1 Ambalaj Çember malatç s 1 OtoKaborta ve Boya 5 Bakkal 1 Pimapenciler 2 Bütangaz Bayii 1 Pompa ve Enjektörcü 2 Dekorta malatç lar 1 Rektefeciler 2 Dökümcüler 1 Seramikçiler 2 Dö emeci(koltuk) 1 S cak Demirci 1 Karton Konik ; malatç s 1 S cak Lastik Kaplamac s 1 S cak Lastik Kaplamac s 1 Sobac lar 1 Oto Rot Balans 1 Terzi Makasç s 1 Oto Lift malat 1 200

200 Torna ve Tesviyeci 22 S cak Demirci 1 Traktör Tamircisi 2 Sobac lar 1 Yedek Parçac lar 2 Terzi Makasç s 1 Y kama Ya lamac lar 3 Kimyasal Madde 1 Toplam 215 Toplam 215 Kaynak : Bilim Sanayi ve Teknoloji l Müdürlü ü ( 2011 y l ) Tablo K.4.6: Kirazl Küçük Sanayi Sitesi Özet Bilgiler K RAZLI KSS ÖZET B LG LER ADET Mevcut dükkan say s 712 Faal Dükkan say s 482 Bo Dükkan Say s 230 Kaynak : Bilim Sanayi ve Teknoloji l Müdürlü ü ( 2011 y l ) Tablo K.4.7: Kirazl Küçük Sanayi Sitesi Kolu, yeri Alan, Adet, Toplam Alan S ra No Kolu Yeri Alan m² Adet Toplam Alan m² 1 A aç leri Mermerciler Oto Elektrik Oto Kaporta /Boya Oto Tamir/ Torna Yedek parça TOPLAM YER SAYISI Kaynak : Bilim Sanayi ve Teknoloji l Müdürlü ü ( 2011 y l ) K.5. SANAY GRUPLARINA GÖRE ÜRET M TEKNOLOJ S VE ENERJ KULLANIMI Tablo K.5.1.Yararlanılan Elektrik Enerjisi Kaynakları Ve Üreten Kuruluşlar Bilgi al nan Sanayi Tesisi Aksa Akrilik Kimya A.. Aksa Akrilik Kimya A.. Aksa Akrilik Kimya A.. Yararlan lan Elektrik Santrali Kayna n n Ad Akenerji Elektrik Üretim A.. Akenerji Elektrik Üretim A.. Akenerji Elektrik Üretim A.. Türü (Hidroel ektrik/ Termik) Termik Termik (Kömür) Termik (Kömür) Sahiplik Durumu (TEA /Ayr cal k l irketler/otopro düktörler/tea ' n Ba l Ort. Akenerji Elektrik Üretim A.. Akenerji Elektrik Üretim A.. Akenerji Elektrik Üretim A.. Safhas ( letme/ n aat/p roje) Halen letmed edir. Halen letmed Kurulu Güç (Kwh/ Y l) 59,5 MW letmeye Aç l Tarihi 1991 Y l ndan itibaren kademeli olarak edir. 25 MW Halen letmed edir. 75 MW Kurulu Yeri Çiftlikköy - YALOVA Çiftlikköy - YALOVA Çiftlikköy - YALOVA Uzakl (Km/Met re) AKSA Tesisleri çi AKSA Tesisleri çi AKSA Tesisleri çi 201

201 Ak-tops Tekstil Sanayi A.. Aksa Enerji Santrali (Gaz Türbinleri /Buhar Türbinleri) Sca Packag ng Amb.San.ve. Tic.A Ersur Tekstil San.ve Tic.Ltd. ti. termikkojenera syon elektrik üretim irketi/ baras na ba l grup irketlerine elektrik ve buhar enerjisi sat yap lmaktad r. Enerji Kullanan i letme Uluda Eda Uluda Elektrik Da t m A.. i letmed e Sanayi letmesi Aksa Enerji Santrali Termik Otoprodüktör Tekstil ( tarihi itibariyl e) 30/04/2009 YALOVA 960x12 = Kwh Alt nova YALOVA Kwh/Y l Yalova ~300 metre Enerji nakil hatt ndan 800mt 13 Km. Beno Plastik Ambalaj ve Kal p San. Tic.Ltd. ti. AkKim Kimya San.ve Tic.A.. Aksa Akrilik Kimya San.A.. Kaynak: - TEİAŞ (2011 yılı) - Yalova Ticaret ve Sanayi Odası (2011 yılı) Enerji Kullanan i letme Uluda Eda Uluda Elektrik Da t m A.. letmed e Do alga z Çevrimli Santral Otoprodüktör letme Kwh 1977 Denizçal Köyü Ta köpr ü Mevkii Yalova Aksa Akrilik Kimya A.. ye uzakl klar ; Ak-Kim norganik Tesisler: 1000 m. Ak-Kim Organik Tesisler: biti ik Tablo K.5.2.Santraller ve Yararlan lan Elektrik Kayna n n Ad YALOVA-AKSA SANTRALI Elektrik kayna n n ad : Do algaz Kömür Sahiplik Durumu : Özel Safhas : letmede Kurulu Güç : 159,5 MW letmeye Aç l Tarihi : Gaz Türbini I Gaz Türbini II Kömür Santrali I Kömür Santrali II Kaynak: TEİAŞ (2011 yılı) 202

202 K.6.SANAY DEN KAYNAKLANAN ÇEVRE SORUNLARI VE ALINAN ÖNLEMLER K.6.1. SANAY TES SLER NDEN KAYNAKLANAN HAVA K RL L Yalova linde Emisyon izin Belgesi alan kurulu lara ait liste C Endüstriyel Emisyonlar bölümünde gösterilmi tir. K.6.2. SANAY TES SLER NDEN KAYNAKLANAN SU K RL L Tablo K Sanayi Tesislerinden Kaynaklanan Su Kirliliği NO TES S ADI ADRES DE ARJ YER ALTINTA MERMER SAN. ve T C.A. AKK M K MYA SAN.ve T C.A. ( NORG) AKK M K MYA SAN.ve T C.A. (ORG) Çamurluk Mevkii No.10 Alt nova Denizçal köyü Ta köprü mevkii Ta köprü Mevkii (Aksa Yan ) Dere Marmara Denizi Marmara Denizi SKKY YE GÖRE SEKTÖRÜ STANDART DE ER Maden Sanayi (Çimento, ta k rma, toprak sanayi vb) Tablo 7. 5 Kar k Endr. At ksular n (K. ve B. Ölçekli Org. San. Bölgesi) Tablo 19 Kimya Sanayi Tablo Z N TAR H (SKKY) DEB m 3 /gün ç zleme Numune Alma Aral 52 2 ayda bir 90 2 ayda bir ayda bir 4 5 AKSA PEK KA IT SAN.ve T C.A. Denizçal Köyü Karamürse l Yolu 13.km Tokmak Köyü Alt nova Marmara Denizi Darl k Deresi Tekstil Sanayi Tablo Selüloz,ka t vb. sanayi Tablo günde bir günde bir 6 AK-TOPS- ERSUR TEKST L SAN. Denizçal köyü Çiftlikköy Marmara Denizi Tekstil Sanayi Tablo günde bir 7 SCA PACKAGING Kaytazdere Beldesi Alt nova Marmara Denizi Selüloz,ka t karton vb. Tablo <50 4 ayda bir 8 K BSA KARADEN Z N. VE BETON SAN. VE T C.A.. Kaytazdere Beldesi Alt nova Darl k Deresi Maden Sanayi (Çimento, ta k rma, toprak sanayi vb) Tablo (GFB) <50 4 ayda bir 203

203 K.6.3.SANAY TES SLER NDEN KAYNAKLANAN TOPRAK K RL L Bu konuda herhangi bir çal ma yap lmam t r. K.6.4.SANAY TES SLER NDEN KAYNAKLANAN GÜRÜLTÜ K RL L K.6.5.SANAY TES SLER NDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR limizde bulunan sanayi tesislerinin at klar ilgili belediyeler taraf ndan al narak bertaraf edilmektedir.tehlikeli At k Üreten Tesisler Listesi Tablo K da verilmi olup, tesisler Tehlikeli at klar n Yönetmeli e uygun olarak bertaraf etmekte ve bildirimlerini Çevre ve ehircilik Bakanl na yapmaktad rlar. Tablo K : İlimizde Tehlikeli Atık Üreten Tesisler TES S TES S ADI ADRES B LG LER TELEFON FAKS NO NO NO 1 AKSA AKR L K K MYA SAN.A.. YALOVA - KARAMÜRSEL YOLU 13. KM TA KÖPRÜ YALOVA AKSACA KARBON ELYAF A.. 2 ALTINOVA TERSANELER MALAT THALAT V E HRACAT LTD T 3 ALTINTA MERMER VE TER. SAN. T C. A.. 4 ALTINTA MERMER VE TERSANEC L K SAN.T C.A.. (MERMER TES S ) YALOVA - KARAMÜRSEL YOLU 13. KM TA KÖPRÜ YALOVA HERSEK KÖYÜ TERSANELER BÖLGES A-11 PARSEL YALOVA HERSEK TERSANELER BÖLGES A-21 ALTINOVA/YALOVA HÜRR YET MAHALLES 2. SOK. NO: Ta köprü Mevkii Ak-Tops Tekstil San. A.. Çiftlikköy/Yalova Ak-kim Kimya San. ve Denizçal Köyü Ta köprü Tic. A.. Yalova Tesisi Mevkii Çiftlikköy Yalova Akçansa Çimento San. Bal c Mevkii Kaytazdere ve Tic. A.. Yalova Tesisi Beldesi Alt nova YALOVA Çavu çiftli i Köyü Selvicivar Mevkii 19 pafta 291 parsel AÇILIM N AAT ASFALT PLANT TES S zmit-yalova Devlet Yolu Üzeri Alt nova/yalova B.M.T.BAHADIR MADENC L K HAFR YAT NAKL. N.TAAH.SAN.VE T C. LTD. T. GÜNEYKÖY YALOVA BAHADIR N AAT ve MADENC L K - AHMET BA ATAR Güneyköy Ta ocaklar Mevkii Yalova BARI PETROL ÜRÜN SA VE T C.LTD. T. LTD. T. Yalova 12 BENO PLAST K AMBALAJ VE KALIP SAN. T C. LTD. T. 13 BEYAZTA PETROL TAAH ÜT VE T CARET Aksa Fabrikas Kar s Ta köprü Çiftlikköy Yalova yalova sanayiciler sitesi handere mevkii no:4 ta köprü yalova AYDIN 6 S TE KAR ISI YALOVA- ZM TYOLU 6KM

204 LT D. T. 14 BE KTA GEM N A A.. 15 BO AZ Ç TERSANEC L K GEM N A SAN VE T C A.. 16 BURSA BETON SAN. VE T C.A.. YALOVA KUZEY TES SLER B. 17 CEMRE MÜHEND SL K GEM N A SAN. VE T C. A..GEM N A YAN SAN. BLOK ÖN MALAT TES S 18 CEMRE MÜHEND SL K GEM N A SAN. VE T C. LTD. T.TERSANE UBES 19 Cihangir ENGEL Alp Madencilik Üretim Kum Ta Altyap Hizmetleri 20 DEN-TA DEN ZC L K T C. VE SAN. LTD. T. Yalova ubesi 21 DERMAN OTOMOT V MALAT SAN. VE T C. LTD. T. 22 DÜZG T YALOVA GEM N A SAN. A.. 23 ENKAY MAK NA SAN.VE T C.LTD. T. 24 ERC K M.VE MAK.SAN.T C.LTD. T. 25 ERDE ER MOTORLU ARAÇ LAR VE N.SAN.T C. A..YALOVA 26 ERDO AN USTA TERSANEC L K TUR ZM L MAN LETMEC L SAN. VE T C.LTD. T 27 ERSUR TEKS.SAN.VE T C.LTD. T.YALOVA.B. 28 ESEY PETROL N AAT T UR ZM VE OTOMOT V SA N.T C.LTD. T. 29 EVC PLAST EVC PLAST K SAN.VE T C.LTD. T. 30 GEZER PETROL T C.ORT. 31 GULF MARINE DEN Z ARAÇLARI MALAT SAN. VE T C.LTD. T. 32 GÜVEN PETROL KOLL. T. 33 G SAN ALTINOVA GEM N A SANAY VE T CARET ANON M Ç FTL KKÖY Tersaneler Bölgesi Tersaneler Caddesi No:A10 Parsel Alt nova/yalova ACI ÇE ME MEVK BO AZ Ç CD. No:18 TAV ANLI BELDES ALTINOVA YALOVA-BURSA KARAYOLU 6.KM SO UCAK KÖYÜ BALABANDERE MEVK YALOVA HERSEK KÖYÜ G R 6/1 PAFTA 642 PARSEL ALTINOVA / YALOVA TERSANELER BÖLGES B11-12 PARSEL ALTINOVA/YALOVA Yalova Bursa Yolu 5.Km. Büyükkara Tepe Mevki YALOVA Kumluk Mevkii Hersek Köyü Tersaneler Bölgesi A-13 Parsel Alt nova/yalova Yeni Bursa Yolu 3. Km. No: 116 Yalova A 14 TERSANELER BÖLGES ALTINOVA TA KÖPRÜ SAN.S T.1.YOL NO:52 Ç FTL KKÖY YALOVA KILIÇ TA KÖPRÜ YOLU 1.KM Ç FTL KKÖY YALOVA KIIÇKÖY AK AK MEVK ZM T YOLU Ç FTL KKÖY KAPAKLI KÖYÜ KABAMERS N MEVK ARMUTLU - YALOVA DEN ZÇALI KÖYÜ MEVK TA KÖPRÜ Ç FTL KKÖY YALOVA TOPÇU Ç FTL MEVK DEN ZÇALI KÖYÜ Ç FTL KKÖY YALOVA SO UCAK KÖYÜ,BALABANDERE MEVK 7.KM. YALOVA TERMAL YOLU NO:21 MERKEZ HERSEK TERSANELER BÖLGES ALTINOVA YALOVA YALOVA ZM T KARAYOLU TA KÖPRÜ MEVK Ç FTL KKÖY YALOVA HERSEK MEVK ÖZEL SEKTÖR TERSANELER BÖLGES A-5 PARSEL

205 RKET 34 HAT-SAN N AAT MADENC L K TUR ZM GEM N AA VE DEN Z NAKL YAT SAN. VE T C. A.. 35 KAROTO OTOMOT V T CARET SANAY A.. YALOVA UBE 36 KAZ M YE PETROL ÜRÜNLER VE SÜS B TK LER T C. ÖZCAN AR 37 KOCATEPE DEN ZC L K VE GEM N A SAN T C LTD T 38 Karadeniz n aat Beton San. ve Tic. A. Yalova Tesisi 39 Karayollar 14. Bölge Müd ube ef. Cankurtaran Bak m Evi Yalova 40 K M-PA K M.MAD.VE PE TROL ÜRÜN.PAZ.SA N.VE T C.LTD. T 41 L MAK N. SAN. VE T C. A.. YALOVA TERMAL BÜYÜK OTEL VE BÜYÜK GAZ NO N AATI 42 MARKOTEKS MARMARA KON K TEKST L VE YARDIMCI MAD.SAN.VE T C. A.. 43 MUSTAFA BALTA TA OCA I-KIRMA ELEME TES S 44 NUH BETON A.. YALOVA 45 NUR CENNET PETROL TU R ST K TES.GIDA N.OTO SAN.VE Tic. YALOVA 46 ONURLU OTOMOT V N A AT SANAY VE T C ARET LTD. T. Yalova ubesi 47 PETSA PETROL VE TUR ZM SANAY VE T C LTD. T. Yalova 48 PROCATH TIBB ÜRÜNLER SAN. VE T C.LTD. T. 49 S.S. Bursa Eczac lar Ütd. Koop. Yalova ubesi 50 SADE KARDE LER OTOM. SAN. TH. HR. TUR. T C. LTD. T YALOVA ALTINOVA / YALOVA TERSANELER BÖLGES A-20 PARSEL ALTINOVA/YALOVA FEVZ ÇAKMAK MH.YEN BURA YOLU 2.KM. / YALOVA ELMLIK YOLU KAZ M YE KÖYÜ YALOVA HERSEK KÖYÜ KUMLUK MEVK B LA NO ALTINOVA/YALOVA Tokmak Köyü Giri i Alt nova/yalova ube efli i Cankurtaran Bak mevi Yalova tav anl beldesi devlet yolu alt alt nova yalova Gökçedere Mah. Termal YALOVA SANAY ÇAR.1.YOL NO TA KÖPRÜ YALOVA KILIÇKÖYÜ-KABAKLI KÖYÜ YYOLU ÜZER TA OCA I NO:9 Ç FTL KKÖY/YALOVA ÖZDEN MAHALLES KAMBERBABA MEVK KADIKÖY / YALOVA YEN BURSA YOLU 2. KM YALOVA Yalova zmit Yolu 8. Km. Çiftlikköy/YALOVA Yalova- zmit Karayolu 8. Km. Ta köprü Yalova TA KÖPRÜ BELDES MUSA GÜNDÜZ CD. NO: 48/1 Ç FTL KKÖY/YALOVA Kaz m Karabekir mah. ehit Ömer Faydal Cd. No: 145/A Yalova zmit Karayolu Üzeri 2. Km. Bp Sade Petrol

206 51 SANTES SANAY TES SLER MAK NALARI MAL MONTAJ SAN. VE T C. LTD. T. 52 SARAY PETROL AKARYAKIT TUR ZM VE NAKL.SAN.T C.LTD. T. 53 SCA PACKAG NG AMBALAJ SAN.VE T C.A.. 54 SEF NE DEN ZC L K TERSANEC L K TUR ZM SAN. VE T C. A.. 55 SELTA DEN ZC L K SAN. VE T C.A.. 56 SERHAT OTO YIKAMA VE YA LAMA YALOVA UBES 57 SS ALTINOVA KAYTAZDERE KAMYONCULAR KOOPERAT F AKARYAKIT STASYONU (PETROL OF S ) 58 SS. TA KÖPRÜ TANKER KAMYONCULARI MOTORLU TA IYICILAR KOOPERAT F 59 TE A 2. LET M TES S VE LETME GRUP MÜDÜRLÜ Ü YALOVA TRAFO MERKEZ 60 TUNA N AAT MADENC L K T CARET VE SANAY LTD T. YALOVA 61 TURHAN TRANSPORT NAK L YAT VE T C.KOL L. T.TUR.UYS.OR. YALOVA 62 Tunal Madeni Ya Tic. 63 TÜRKO LU GEM N AA SAN. VE T C.LTD. T. 64 US DI T C.LTD. T. 65 USTALAR OTOMOT V 66 VK K MYA KOZM.AMB.LOJ.SAN.VE T C.LTD. T. 67 VOPAK TERM NAL MARMARA DEPOLAMA H ZM.VE T C.A.. YALOVA UBES 68 YALOVA DEVLET HASTANES ORTA ÖLÇEKL LER SANAY S TES NO.13-TOPÇULAR- HANDERE-YALOVA DEN Z E T M KOMUTANLI I YANI KAYTAZDERE BELDES ALTINOVA/YALOVA BALCI MEVK KAYTAZDERE BELDES ALTINOVA YALOVA TERSANELER BÖLGES HERSEK KÖYÜ KUMLUK MEVK ALTINOVA / YALOVA KUMLUK MEVK TERSANELER BÖLG.A 15 PARSEL HERSEK KÖYÜ ALTINOVA/YALOVA Kirazl San. Sit. No: Merkez/YALOVA DEVLET KARAYOLU SCA KAR ISI Kaytazdere- ALTINOVA/YALOVA SANAY S TES 1.YOL ÇAYDERE MEVK TA KÖPRÜ BELDES Ç FTL KKÖY / YALOVA Ç FTL K MAH. ATATÜRK CAD. Ç FTL KKÖY YALOVA ÇAYDERE SK.AKK M ARKASI MERKEZ MAH.TA KÖPRÜ Ç FTL KKÖY YALOVA BURSA YOLU MERKEZ No:83 Yalova Kirazl San. Sit. C-3 Blok No: Merkez / Yalova ALTINOVA TERSANELER BÖL.B-6 ALTINOVA/YALOVA TAV ANLI BELDES ALTINOVA YALOVA C.3 BLOK 14 K RAZLI SANAY S TE MERKEZ / YALOVA ESK TERMAL YOLU YEN MAHALLE KÖYÜ G22 D1D4B PAFTA 120 ADA 28 PARSEL TERMAL YALOVA YALOVA KARAMÜRSEL KARAYOLU 13. KM. TA KÖPRÜ Ç FTL KKÖY/YALOVA ZM T KARAYOLU 3. KM. YALOVA

207 BA TAB PL 69 YALOVA DO U OTOMOT V MAK NA MÜH.GID. N.T EM.H Z.ÇEV.TEK.PLA.S 70 YALOVA GÜR-ER N AAT TAAH. VE T C. LTD. T. (DEN ZÇALI) 71 YALOVA GÜR-ER N AAT TAAH.VE T C.LTD. T. (TA KÖPRÜ) 72 YALOVA GÜRER N AAT TAAH. T C. LTD. T.(GÜNEYKÖY) 73 YALOVA M TA OTOMOT V VE YEDEK PARÇA PAZ.SAN.T C.LTD. 74 YALOVA PETROL ÜRÜNLE R GIDA TUR ZM S ANAY VE T C.LTD 75 YALOVA PLAST K AMBAL AJ SAN.VE T C.LT D. T. 76 YALOVA UZMANLAR SA LIK H Z.SAN.PAZ.T C. A.. 77 YALOVA L TELEKOM MÜDÜRLÜ Ü 78 YAPIN N AAT ÇEL K KONSTRÜKS YON ML.TEKS.SAN.VE T C.LTD. T 79 YA ARSAN GEM N AA SAN.VE T C.LTD. T. 80 ZORLU ENERJ ELEKTR K ÜRET M A.. YALOVA TES S 81 suat meydan- ufakar petrol 82 ÇAKIRLAR TERSANE LETMEC L SAN.VE T C.LTD. T. 83 ÖMER SEFA KUTLUAY 84 ÖNAY N AAT TAAHHÜT T C. TH.VE HR.LTD. T. 85 ÖZATA YAT N A ÇEK.BAK.ONR.SAN.VE T C.LTD. T.YALOVA.B. 86 ÖZEL UZMANLAR F Z K TEDAV VE REHAB L TASYON MERKEZ YALOVA 87 A-BLOK K RAZLI SANAY S TES MERKEZ - - DEN ZÇALI YOLU ÜZER TOPÇULAR MEVK Ç FTL KKÖY YALOVA KILIÇKÖYÜ YOLU ÜZER 2. KM TA KÖPRÜ YALOVA YUMURTA TEPE MEVK GÜNEYKÖY YALOVA YALOVA BURSA YOLU ÜZER NO:308 YALOVA SAH L M. ZM T YOLU ÜZER 3. KM. Ç FTL KKÖY YALOVA SANAY S TES 2.YOL 95 TA KÖPRÜ Ç FTL KKÖY FEVZ ÇAKMAK MAH. EH T ÖMER FAYDALI CD. FIRIN SOK. NO:33 YALOVA RÜSTEM PA A MH.FAT H CD. EF KA SK. No: YALOVA YALOVA- ZM T KARAYOLU ÜZER ÇAVU Ç FTL ALTI ALTINOVA/YALOVA HERSEK KÖYU KUMLUK MEVKII TERSANE A LANI A- 19 PARSEL ALTINOVA YALOVA PEKKA IT FABR KASI Ç TOKMAKKÖYÜ ALTINOVA YALOVA merkez cad. no : 63 te vikiye beldesi ç narc k yalova HERSEK KÖYÜ KUMLUK Mevki Tersaneler Bölgesi C Parsel ALTINOVA /YALOVA SHELL BAY YEN BURSA YOLU MERKEZ YALOVA ZM T YOLU CAD. NO:28 TA KÖPRÜ Ç FTL KKÖY YALOVA KUMLUK MEV.30.PARSEL HERSEK KÖYÜ ALTINOVA YALOVA ZM T YOLU ÜZER SAH L MAH. NO:81 Ç FTL KKÖY ÖZEL YALOVA MERKEZ SEMA S. NO:

208 S A LIK H ZMETLER RÜSTEMPA A M. MERKEZ SAN.VE T C.A.. 88 ÖZENLER OTO ÖZEL K RAZLI SANAY S TES A1 RENAULT SERV S BLOK NO:67/69 YALOVA ÜÇLER MAK NA OTOMOT V SAN.VE YALOVA SANAY C LER S TES HANDERE MEVK T C.LTD. T. NO:11 YALOVA PEK KA IT SAN.VE TOKMAKKÖYÜ KAVAK T C.A.. MEVK ALTINOVA YALOVA Kaynak: Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü-2011 K.7.SANAY TES SLER N N AC L DURUM PLANI limizdeki tüm sanayi kurulu lar n n Acil Eylem Planlar bulunmaktad r. KAYNAKLAR : 1- Yalova Ticaret ve Sanayi Odas 2- kur l Müdürlü ü 3- Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü 4- Bilim Sanayi ve Teknoloji l Müdürlü ü 5-TE A Bölge Müdürlü ü (L). ALTYAPI,ULA IM VE HABERLE ME L.1.ALTYAPI L.1.1.TEM Z SU S STEM Yalova Belediyesi temiz su ihtiyac n 1989 y l ndan bu yana Gökçe Baraj ndan temin etmektedir. Ye il Körfez Su Birli i taraf ndan i letilen ar tma tesisi, di er birlik üyesi Belediyeler ve abonelerine içmesuyu standartlar na uygun su sa lamaktad r. çme suyu ar tma tesisi 1200 lt/sn kapasiteli olup; havaland rma, kimyasal madde ile çöktürme, filtrasyon ve klorlama ünitelerinden olu maktad r. Baraj kapasitesi m 3 tür ve baraj için 60 y l ömür öngörülmektedir. çme suyu ar tma tesisinden Yalova Belediyesi ebekesine günlük m 3 su iletilmektedir. letilen suyun içerisindeki mineral miktarlar TS- 266 ve WHO nun standartlar na uygunluk sa lamaktad r. Mevsime göre de i en mineraller: Toplam çözünmü madde (TDS= mg/ lt), Mg ( 7-10 mg/lt), Ca ( mg/lt), Al ( ,1 mg/lt), Fe (0,01-0,05 mg/lt),, NO 3 (0,1-0,7 mg/lt), Si( 3-4,5 mg/lt), PO 4 (0,1-0,7 mg/lt), SO 4 (20-40 mg/lt), Sertlik ( 7-15 Fs) eklindedir. ehir içmesuyu ebekesi Çelik isale hatlar, CTP, Asbest, PVC ve HDPE cinsi borulardan olu maktad r ve tüm ebeke yakla k 220 km dir. L.1.2.ATIK SU S STEM, KANAL ZASYON VE ARITMA S STEM Yalova Merkez, Çiftlikköy, Termal, Ta köprü ve Kad köy Belediyelerinin imar plan s n rlar içerinden kaynaklanan evsel at ksular n getirdi i kirlilik yükünün artmas ve mevcut ön ar tman n çok yetersiz olmas, evsel at ksuyun biyolojik yöntem ile ar t lmas n gerekli duruma getirmi tir. Bu gereklilik nedeniyle slam Kalk nma Bankas ile ller Bankas aras nda imzalanan anla ma ile finansman sa lanan Yalova leri Biyolojik At ksu Ar tma Tesisi ihalesi yap lm olup 2006 y l içerisinde tesis ile ilgili çal malara ba lanm t r. 209

209 Yalova, Çiftlikköy, Ta köprü, Kad köy ve Termal Belediyeleri bir araya gelerek Yalova leri Biyolojik At su Ar tma Tesisi ile kolektör ve ebeke hatlar n n i letilmesi amac yla Yalova At ksu ve Kanalizasyon letmeleri Birli i (YASK ) ni 21/ 06/ 2006 tarih ve 2006/ say l Bakanlar Kurulu Karar ile kurmu tur. Tesis, Yalova Belediyesi s n rlar içerisinde, Bahçelievler Mahallesi, 22 Pafta, 317 Ada, 9 Parsel üzerinde bulunmaktad r. Yalova leri Biyolojik At ksu Ar tma Tesisi Giri Kaba Izgaralar, Giri Pompa stasyonu, Kaba ve nce Izgaralar, Havaland rmal Kum Tutucu, Fosfor Giderimi için Anaerobik Bio-P Tank, Karbon ve Azot Giderimi için Oksik ve Anoksik Tanklar, Son Çökeltim Tanklar, Geri Devir ve Fazla Çamur Pompa stasyonu, Havaland rmal Çamur Depolama Tank ve Çamur Susuzla t rma ünitelerinden olu maktad r. ller Bankas taraf ndan imalat tamamlanan Yalova (Merkez), Ta köprü, ve Kad köy,termal Ortak At k Su Ar tma Tesisi tarihinde YASK Birlik Ba kanl na devredilmi tir.tesisin bak m ve i letme hizmetleri devir tarihinden itibaren birlik taraf ndan yürütülmektedir. Yalova li kanalizasyon ebeke hatlar Ø1600mm ile Ø200mm, çaplar aras nda de i en yakla k 350 km beton borudan olu maktad r. L.1.3. YE L ALANLAR Yalova li kent merkezinde Yalova Belediyesi s n rlar ile halk n hizmetine sunulmu, m2 ye il alan mevcuttur. Yalova Merkez nüfusu olarak tespit edilmi tir. Dolay s yla Yalova Merkez de ki i ba na dü en ye il alan miktar 4,37 m2 dir. (Bu miktar, Yalova kenti geneline yans mamaktad r. Sadece kent merkezindeki miktard r.) L.1.4.ELEKTR K LET M HATLARI L.1.5.DO ALGAZ BORU HATLARI Tablo L.1.5.1: Armagaz Arsan Marmara Do algaz Da t m A.. nin Faaliyet Bilgileri a) - Kullan m Alanlar : tim, - Nakledilme ekli: Çelik ve polietilen hat - Abone Say s : 60,544 b) - Hatlar n Uzunlu u; Polietilen: Çelik: Resmi Daireler, Sanayi - Boru Çaplar : Polietilen; Ø20, Ø32, Ø40, Ø63, Ø90, Ø125 Çelik; 2, 4, 6, 8 - Kompresör stasyonlar : 58 - Do al gaz miktar ; Mesken: 89,090,

210 Ticaret: 6,807,405 Resmi Daire: 7,323,754 Sanayi: 169,343,786 Di er: 0 - Kullan ld yerler; Mesken: 58,715 Ticaret: 1304 Resmi Daire: 508 Sanayi: 17 Di er: 0 Kaynak: Armagaz Arsan Marmara Do algaz Da t m A.. L.2.ULA IM L.2.1.KARAYOLLARI L KARAYOLLARI GENEL Tablo L : Yalova Yol A ı (km) Yolun Cinsi Sat h Cinsleri Asfalt Betonu Toplam Bölünmü Yol Devlet Yolu l Yolu TOPLAM Kaynak : Karayolları Genel Müdürlüğü 14. Bölge Müdürlü ü-2011 Tablo L : Yalova ili sınırları içinde geçen devlet yollarının toplamı Devlet yolu uzunlu u l yolu uzunlu u TOPLAM Kaynak : Karayolları Genel Müdürlüğü 14. Bölge Müdürlüğü (2011 yılı) 17 km 85 km 102 km Tablo L : Yıllık Hareket Halindeki Taşıt Sayısı Güzergah Otomobil Orta Yüklü Ticari Araç Yalova Orhangazi Otobüs 211 Kamyo n Tır Toplam Yalova Çınarcık (Yalova-Kocaeli İl sınırı)-yalova- Bursa İl Sınırı) Kaynak : Karayolları 1. Bölge Müdürlüğü ve 14. Bölge Müdürlüğü (2011 yılı) L ULA IM PLANLAMASI L TOPLU TA IMA S STEMLER Belediyemiz taraf ndan toplu ta ma hizmeti verilmemektedir. Kent içi ta mac l kta toplu ta m sistemi olarak 167 adet Ticari Tahditli Plakal araç kullan lmaktad r. Söz konusu araçlarda yak t olarak motorin kullan lmakta olup y ll k yak t miktar ortalama

211 Litredir.323 S plaka ö renci servis arac bulunmakta olup y ll k yak t miktar ortalama Litredir L KENT Ç YOLLAR Parke yollar % 36,Asfalt yollar % 36,Sathi kaplama asfalt yollar % 14 ve Stabilize yollar %14 dir. Toplam Planlanan alan 2700 hektar olup, 440 hektar trafik yollar, 294 hektar yaya yoludur. Trafik Yollar n n Toplam Planlanan alana oran %16, Yaya Yollar n n Toplam Planlanan alana oran ise %11 dir. L ARAÇ SAYILARI Tablo L : Araç Sayıları Motorlu Araçlara Ait Bilgiler Araç Cinsi Araç Say s Mot orsik let H.Oto Mini büs Otobüs Kam yone t Kamyon Traktör Çekici Özel Amaç l Tan ker Arazi Ta t Motorsuz Araçlara Ait Bilgiler Römork Yar Römork Genel Toplam Kaynak:Emniyet Müdürlü ü (2011 y l ) L.2.2. DEM RYOLLARI L.2.3.DEN Z,GÖL,NEH R TA IMACILI I limizde Eskihisar-Topçular aras nda Arabal Vapurlar ile ta t(otomobil, kamyon, otobüs vs.) ve yolcu ta mac l, stanbul Deniz Otobüsleri letmesine ait H zl Feribot ile Yenikap -Yalova aras nda araç(otomobil-minibüs))-yolcu ta mac l, deniz otobüsleri ile Kartal-Yalova aras nda yolcu ta mac l sa lanmaktad r. L L MANLAR limiz Liman S n rlar içerisinde Yükleme ve bo altma liman olmad ndan herhangi bir yük ta ma olmam t r. Bal kç Bar naklar nda denize sintine bo alt lmamakta ve deniz kirlili i olu mamaktad r. limiz Merkezinde Marina (Yat Liman ) yap lm olup hizmete girmi tir.. Yalova Liman Ba kanl sorumluluk sahas nda bulunan Bal kç Bar naklar ve skeleler a a ya ç kart lm t r. YALOVA : DO Yolcu SKELES (Eski.Hatlar skelesi) DO H zl Feribot skelesi Yalova Bal kç Bar na Yalova Derea z Bal kç Bar na ÇINARCIK:Ç narc k Bal kç Bar na DO Yolcu skelesi (Eski.Hatlar skelesi) Koruköy Bal kç Bar na En ere-kocadere skelesi ESENKÖY: Esenköy Bal kç Bar na 212

212 Tablo L : Yalova İlinde Bulunan Limanlar Ba l Oldu u Liman n Ad Liman Ba kanl Yalova Bal kç Bar na Ç narc k Bal kç Bar na Esenköy Bal kç Bar na Armutlu Bal kç Bar na Yalova Yalova Yalova Yalova Liman letmecisi Belediye ve S n rl Sorumlu Bal kç lar Koop. Su Ürünleri Kooperatifi Su Ürünleri Kooperatifi Belediye ve S n rl Sorumlu Bal kç lar Koop. F st kl Bal kç Bar na Gemlik Kooperatif AKSA zmit AKSA Akrilik Kimya San. A.. stanbul Elyaf zmit stanbul Elyaf Akçansa Kartal Deniz Otobüsleri ve ehir Hatlar Feribot skelesi Topçular Arabal Vapur skelesi Esenköy skelesi Ç narc k skelesi Armutlu skelesi zmit stanbul Bölge Müdürlü ü stanbul Bölge Müdürlü ü stanbul Bölge Müdürlü ü stanbul Bölge Müdürlü ü stanbul Bölge Müdürlü ü Gemlik Akçansa Çimento San.ve Tic.A.. Liman n Türü Bal kç Bar na Bal kç Bar na Bal kç Bar na Bal kç Bar na Bal kç Bar na skele (Dolfin) / Liman letmesi skele/ Liman letmesi skele/ Liman letmesi Liman n Adresi Merkez Ta liman Mah. Esenköy Derea z (R ht m) F st kl DO skele Heykel Fabrika sahas - Ta köprü Fabrika Sahas - Ta köprü DO skele Merkez SCA Fab. Arkas Tesis Sahas Alt nova DO skele Topçular DO skele Esenköy DO skele Ç narc k DO, Deniz letmeleri ve Belediye B k. skele Armutlu L TA IMACILIK Tablo L : Devlet ve l Yollar Üzerindeki Seyir ve Ta malar (Trafik Yükü) Otoyol, Devlet ve l Yollar üzerinde Seyir ve Ta malar ( Trafik Yükü) Ta t ( adet-km) Devlet Yolu Otoyol 0 Toplam Yük ( ton-km) Devlet Yolu Otoyol 0 Toplam Kaynak : Karayollar Genel Müdürlü ü 1. Bölge Müdürlü ü (2011 y l ) Yolcu ( ki i-km) Devlet Yolu Otoyol 0 Toplam

213 Tablo L : Devlet Yollar Y ll k Ortalama Günlük Trafik Bilgileri Yalova-Orhangazi (Bursa l S n r ) Otomobil Otobüs 914 Orta Yüklü Tic.Araç 1352 Kamyon 4376 Treyler 2749 TOPLAM : Kaynak : Karayollar Genel Müdürlü ü 14. Bölge Müdürlü ü (2011y l ) Karamürsel-(Orhangazi- znik) Ayr. Otomobil 392 Otobüs 80 Orta Yüklü Tic.Araç 1 Kamyon 77 Treyler 7 TOPLAM : 557 Kaynak : Karayollar Genel Müdürlü ü 14. Bölge Müdürlü ü (2011y l ) Tablo L : Devlet yollar Y ll k Ortalama Günlük Trafik De erleri K.K.K NO D L M NO UZUNL UK KM SAYIM TÜRÜ OTOM OB L OTOBÜS Bursa- Yalova) l sn.- (Yalova- Ç narc k) ayr. TOPLA M YOGT Ta t/g ün ORTA YÜKL Ü T CA R TA IT KAMYON KYM+ RÖMORK, ÇEK C +YA RI RÖMORK A IR TA IT YÜZDE S 17 OTSS ,9 Kaynak : Karayollar Genel Müdürlü ü 14. Bölge Müdürlü ü (2011 y l ) G.TRAF : Güzergah Trafi i OTSS1 : Otomatik Ta t S n fland rma Say m TAHM N : Projeksiyon Tablo L : Yollar n Y ll k Ta mac l kta (insan ve yük) Kullan lmas Ta t nsan Yük adet adet ton Kaynak: Karayollar Genel Müdürlü ü 14. Bölge Müdürlü ü (2011 y l ) L.2.4.HAVAYOLLARI limizde Ta köprü ilçesinde sadece askeriyeye ait bir hava alan bulunmaktad r. 214

214 L.3.HABERLE ME Tablo L.3.1 : Haberleşme D) HABERLE ME Toplam Santral Kapasitesi Toplam Abone Say s ebeke Durumu Kartl Ankesör 380 Teleks Abone 0 ISDN Abone 18 Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve leti im Kurumu-2011 y l Tablo L.3.2: Telefon Şebekeleri SANTRAL ADI TELEFON EBEKES YÜZDES YER ALTI(%) HAVA(%) YALOVA ÇINARCIK Ç FTL KKÖY KADIKÖY KAZ M YE KORUKÖY ESENKÖY TA KÖPRÜ KAPLICA SUGÖREN ÇUKURKÖY SO UCAK KILIÇ ENKÖY GÜNEY K RAZLI YALI TE V K YE SAFRAN 5 95 SULTAN YE AKKÖY ALAN FEVZ YE ALTINOVA TAV ANLI ARMUTLU FISTIKLI KAPAKLI ELMAKENT YEN MHALLE KURTKÖY GACIK SUBA I

215 L.4. L N PLAN DURUMU Yalova Valili i l Özel daresi ve Yalova Belediye Ba kanl aras nda, Yalova li 1/ ölçekli Çevre Düzeni Plan yap m na ili kin i birli i protokolü yap lm t r. Bu protokol, 4856 say l Çevre ve Orman Bakanl Te kilat ve Görevleri Hakk ndaki Kanun a dayan larak Bakanl kça 5 May s 2004 tarih ve say l Genelge ile Valili e verilmi olan yetki ile 5302 say l l Özel daresi Kanunu nun 6. maddesiyle l Belediyesi ve l Özel daresine verilen görev ve yetkiye dayan larak haz rlanm t r. Söz konusu protokol, Belediye Meclisinin tarih ve 168 say l karar yla uygun bulunmu tur. 1/ ölçekli Çevre Düzeni Plan na, planlama alan Yalova ili s n rlar n n tamam n kapsamakta olup, planlama s n rlar içine Yalova ilinde yer alan toplam 6 ilçe ve 15 belediye ile bunlara ba l köyler girmektedir. lgili plan, Yalova ilinin mevcut olanak, potansiyel ve kaynaklar n n tespiti, gerek sosyoekonomik yap deseninin, gerekse mekansal arazi kullan m durumunun bir bütün içinde incelenerek, yap lan ara t rma-analiz-de erlendirme çal malar nda, 2025 y l hedef al narak ve il s n rlar n n tamam n kapsayacak ekilde Yalova ilinin ülkesel ve bölgesel konumu ile önemi göz önünde bulundurularak haz rlanm t r. Yalova Valili i l Özel daresi ve Yalova Belediyesi taraf ndan haz rlat lan 1/ ölçekli Çevre Düzeni Plan, Belediye Meclisinin tarih, 58 say l karar yla onanm olup, tarihleri aras nda ask ya ç kar lm t r. Ask süresi içinde, 5393 say l Belediye Kanununun Belediye Meclisinin görev ve yetkileri ile ilgili 18. maddesinin (c) bendine göre incelenen ve l Özel daresi ile ortakla a haz rlanan Çevre Düzeni Plan na yap lan itiraz dilekçeleri, mar ve B ay nd rl k Komisyonu, Tar m ve Hayvanc l k ve Köye Yönelik Hizmetler Komisyonu ve Belediyemiz mar Komisyonu ile birlikte yap lan çal malar sonucunda tek tek incelenerek de erlendirilmi olup, Belediye Meclisi nin tarih, 270 say l karar ile plan kesinle mi tir. Belediye s nr lar m z içerisinde herhangi bir sit alan m z olmad ndan dolay koruma amaçl imar plan m z bulunmamaktad r. L.5. LDEK BAZ STASYONLARI Elektronik teknoloji h zla geli mesini sürdürerek topluma ya am kolayla t r c yönde yararl hizmetler vermeye devam ettikçe Elektromanyetik kirlilik de h zla artacakt r. Gelece in sa l kl ku a n geli tirmek ve toplumun sa l n korumak, Elektromanyetik Kirlili i kontrol ve olumsuz etkilerini minimuma indirmek aç s ndan önem ta maktad r tarihli ve say l Resmi Gazete de yay mlanan 10 KHz-60 GHz frekans Band nda çal an Sabit Telekomünikasyon Cihazlar ndan Kaynaklanan Elektromanyetik Alan iddeti Limit De erlerinin Belirlenmesi, Ölçüm Yöntemleri ve Denetlenmesi Hakk nda Yönetmelik gere i ikayetlerin de erlendirilmesi Telekomünikasyon Kurumunun yetki ve sorumlulu undad r. limizde baz istasyonlar kaynakl tart malara ayd nl k kazand rabilmek amac yla l Müdürlü ümüzce haz rlanan proje kapsam nda, Sakarya Üniversitesine ilk planda kurulu baz istasyonlar civar nda ölçümler ard ndan da l merkezinde cadde ve sokaklar kapsayan genel Elektromanyetik Kirlilik taramas yapt r lm t r. Ayr ca, Radyo ve TV yay n envanterleri civar nda ve ehir merkezlerinde baz trafo civarlar nda da EMK ara t rmas yap larak Yalova linde gerek dü ük gerekse de yüksek frekanslarda Elektromanyetik Kirlili in genel bir görüntüsü elde edilmi tir. Bu ara t rma çerçevesinde yap lan ölçümlerde limizde Elektromanyetik kirlili in önemsiz bir boyutta oldu u görülmü tür. 216

216 Şekil L.5.1:Elektromagnetik Kirlilik Haritası Tablo L.5.1 :Telekomünikasyon Kurumu İstanbul Bölge Müdürlüğü Tarafından İletilen Ve Mahalli Çevre Kurulunda Görüşülen Baz İstasyonları S ra No Adres Operatör 1 Fatih Cd. Bahçelievler Mh. No: VODAFONE 2 stanbul Cd. Ç narl Cami Sokak Arslan Ap. No:29 VODAFONE 3 Karadeniz Cd. smetpa a Mh. No: 4 VODAFONE 4 Tokmak Mevki pek Ka t Fab. yan AVEA 5 Ceylankent Tatil Sitesi AVEA 6 Azmak Mevki Derealt -Armutlu KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 7 Bahçelievler Mahallesi, Pafta 28 Ada 370 Parsel 247 AVEA 8 Bahçelievler Mahallesi Pafta 12 Ada 338 Parsel 22 KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 9 Süleymanbey Mahallesi Pafta 6 Ada 55 Parsel 74 (hatipo lu i Han ) 217 KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 10 Süleymanbey Mahallesi Ada 268 Parsel 55 KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 11 Süleymanbey Mahallesi Pafta 8 Ada 321 Parsel 124 KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 12 Fevziçakmak Mahallesi Pafta 29 Ada 113 Parsel 36 KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 13 Gaziosmanpa a Mahallesi Pafta 49 Parsel 212 Parsel 23 AVEA 14 M. Kemal Pa a Mah. Eser Sokak ile osmaniye Soka n kesi ti i yerdeki arsa 77 ada 14 Parsel AVEA 15 Fevziçakmak Mah. Radar Cad. Binlik Su Deposu Yan KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 16 Bahçelievler Mah. GaziOsman Pa a Cad. Donanma Sokak No: 7 Yüzy l Ap. KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR

217 17 Bahçelievler Mahallesi, Pafta 28 Ada 370 Parsel 247 KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 18 Denizçal Köyü Topçuçiftli i Mevkii Pafta 1/4 Parsel 1004 AVEA 19 Sahil Mahallesi Pafta 2/1 Parsel 1017 AVEA 20 zmit TopçularYolu üzeri Ceylankent Sitesi Çiftlikköy AVEA 21 zmit Yalova yolu üzeri Çiftlikköy TT AVEA 22 Kaz m Karabekir Mah. (Ye ilova Mah. Belediye Park lan Radyo KAYITLARDA vericisi yan -Kad köy/yalova RASTLANMAMIŞTIR 23 Ye ilova Mah. Kad köy S rt Yolu Çiftlik Evi AVEA 24 Üvezp nar Mahallesi Köy içi Mevkii Parsel 346 AVEA 25 Alt nova Belediyesi su deposu (Cumhuriyet Mah. Suba cad.) AVEA 26 Ç narc k TT AVEA 27 Yeni Bursa Yolu Sanayi Sitesi Temizlik Binas yan TURKCELL 28 Süleymanbey mah. Yal Cad. No:30 VODAFONE 29 Kaytazdere Beldesi SCA Fabrikas Arkas nda TURKCELL 30 Ç narc k lçesi, Koru Beldesi,Yan kl k Mevkii, 6/1 pafta,3138 parselde TURKCELL 31 Ç narc k lçesi, Esenköy Beldesi,Çal dere Mevkii, 22 pafta,2531 parselde TURKCELL 32 Alt nova lçesi, Kaytazdere Beldesi 32 pafta, 300 ada, 1 parselde VODAFONE 33 Alt nova lçesi, Suba Deprem Konutlar TURKCELL 34 Alt nova lçesi, Örencik Köyü, 103 ada no,69 parselde TURKCELL 35 Termal lçesi, Akköy, Kavac k Mevkii, 9 pafta, 289 parselde ( ahin Tepesi) AVEA 36 Ç narc k lçesi, Koru Köy, Köy civar Mevkii, 20 pafta, 1294 parselde (su deposu yan ) AVEA 37 Ç narc k lçesi, Koru Köyü, Çiftlik Mevki, 15 pafta, 1001 parselde AVEA 38 Ç narc k lçesi, Esenköy, Köyüstü mevki, 11/1 pafta, 1260 ada, 3 parselde AVEA 39 Armutlu lçesi, Koyun A l Mevkii, 18 pafta, 921 parselde AVEA 40 Ç narc k lçesi, Vali Ak Cad. Karanfil Sokak, No:5 Ferah Pansiyon AVEA 41 limiz, Alt nova lçesi, Cumhuriyet Mah. 25. Sokak Alt nova Su Deposu yan nda TURKCELL 42 limiz, Ç narc k lçesi, Üçreisler Tepesi, Mersinlik mevkiinde AVEA 43 Merkez lçesi, Cumhuriyet Cad. Aliler Kav a, Ç narc k Yol Ayr m, Sardunya Cafe üzerinde İPTAL 44 Alt nova lçesi, Suba Kal c Deprem Konutlar T.T. yan nda AVEA 45 Merkez lçesi, Süleymanbey Mah. Zab ta Müdürlü ü Binas arkas nda KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 46 Merkez lçesi, Bahçelievler Mahallesi, Spor Cad. Muammer Aksoy Sk. No:3 adresinde TURKCELL 47 Merkez lçesi, Fevziçakmak Mahallesi, Cumhuriyet Caddesi,Y ld z Sokak No:10 KAYITLARDA RASTLANMAMIŞTIR 48 Merkez lçesi, Fatih Cad. No:16 da TURKCELL 49 Ç narc k lçesi, Üçreisler mevkiinde VODAFONE 50 Ç narc k lçesi, Özcan Kamping, Te vikiye Sahil Kum Plaj TURKCELL 218

218 adresinde 51 Armutlu lçesi, Derea z Mevkii 4. Cadde adresinde VODAFONE 52 Armutlu lçesi, Koyuna l Mevkii Yal üstü adresinde TURKCELL 53 Çiftlikköy lçesi, Ayd nkent Mer-Tur Otel Deposu üzerinde TURKCELL 54 Armutlu lçesi, Tav antepe Mevkii hlas Evleri Yolu Nazarkent tatil Sitesi yan nda TURKCELL 55 Alt nova lçesi, Tav anl Köyü Dipgölcük Mevkii Pafta:9 Parsel:324 TURKCELL 56 Merkez lçesi, Gazipa a Cad. Belediye Park alan Kristal Büfe Yan nda TURKCELL 57 Merkez lçesi, Ya ar Okuyan Bulvar eski Cad. No:4 TURKCELL 58 Çiftlikköy lçesi, Çiftlik Mah. Gaffar Okan Cad. No:83 TURKCELL 59 Alt nova lçesi, Tav anl Beldesi Emekevler Mah. Yeniferibot Yolu adresinde TURKCELL 60 Merkez lçesi, Ye ilova Mah. Megateknik e ait Verici Kulelerinde İPTAL 61 Armutlu lçesi, hlas Evleri çat s nda AVEA 62 Merkez lçesi, Yalova Belediyesi Hizmet Binas çat s nda AVEA 63 Merkez lçesi Süleymanbey Mah. Bar Manço Aç k Hava Tiyatrosu üzerinde TURKCELL 64 Çiftlikköy lçesi Sahil Mah. Yal Cad. No:24 Alt n Apt. üzerinde TURKCELL 65 Merkez lçe Kazimiye köyü 3 pafta 183 parsel VODAFONE 66 Esenköy Beldesi 6. Parsel Çal dere Mevkii Ç narc k AVEA 67 Bahçelievler mah. Spor Cad. Muammer Aksoy Sok. AVEA 68 Yalova Spor Kulb Kirazl Sanayi sitesi Çevtem T yan VODAFONE 69 Suba Konutlar Yan Merkez Mah. Cumhuriyet Cad. VODAFONE 70 Bursa Yolu 8.km Su Deposu yan VODAFONE 71 K.Karabekir Mh. 565 Ada 1 Parsel Makine kmal Park AVEA 72 Hasanbaba Belediye Mezbahalar Mevki Ç narc k TURKCELL 73 Te vikiye Beld stiklal Mah. stiklal Cad. No: 40/2 Ç narc k TURKCELL 74 stanbul Cad. BP Benzin stasyonn 150 m yakn Kurul.Direk TURKCELL 75 Ta liman Sahil Cad.Rüzgar Sokak Kesi imi Ayd.Dire i Ç narc k TURKCELL 76 Harmanlar Mah.Vali Ak n Cad.Üçreisler Kanaliz De arj Pompa Binas Ç narc k TURKCELL 77 Örencik Köyü 103 Ada 69 Parsel Turkcell Kulesi Yan Alt nova VODAFONE 78 Pafta 5 Parsel 960 Mezarl k Mevkii Kad köy Merkez AVEA 79 Pafta 5 Parsel 574 Mezarl k Mevkii Top Sahas Yan K l ç köyü Merkez AVEA Kaynak: Bilgi Teknolojileri ve leti im Kurumu-2011 y l KAYNAKLAR : 1-Yalova Belediyesi 2-Karayollar Genel Müdürlü ü 3- l Emniyet Müdürlü ü 4- Çevre ve ehircilik l Müdürlü ü 5-Bilgi Teknolojileri ve leti im Kurumu 6- Armagaz A.. 219

219 (M). YERLE M ALANLARI VE NÜFUS M.1.KENTSEL VE KIRSAL PLANLAMA Do al özelliklerin kent formuna etkileri; Türkiye de ve dünyada co rafi konum, daima kent yerle meler üzerinde etkin olmu tur. Belli bir co rafya için ula labilirlik de önemli bir k stas olarak kar m za ç kmaktad r. Di er merkezlerde ba lant ehirlerin daha h zl geli tikleri gözlenmektedir. Planlama kavram bir anlamda koruma/ kullanma dengesini sa lamak ve bunu kamu lehine yönlendirmeyi amaçlamaktad r. Planlamaya altl k olu turan çe itli basamaklar ve bunlar bir ön çal ma/ ön fizibilite olarak de erlendirilmektedir. Bu kavramlar; -Jeolojik yap, -Mülkiyet yap s, - klim durumu, -Toprak yap s, -Ula labilirlik, Nüfus ve gelece e yönelik projeksiyon, - dari bölünü, -Arazi kullan m çal mas ( sektörel bazda da l mlar ) vs. gibi çe itli faktörleri içermektedir. Jeolojik Yap ; ta k na maruz alanlar, zemin emniyet gerilmesini, kaç metrede sa lam zemine ula labildi ini, istinad duvarlar n, yerle ilebilir/ l yerle ilemez alanlar n tespitini, temel kullan mlar ve fayda / maliyet analizleri neticesinde yo unluk kararlar n etkileyen bir faktör olarak kar m za ç kmaktad r. Topo rafya ; konut formunu belirleyen bir faktör olup, planlamada özellikle ula m ve in aat a amas nda hafriyat ve alt yap çözümleri aç s ndan önem kazanmaktad r. (Örn. Ta t yollar n n % 15 e imi geçmemesi gerekmektedir.) Ancak zemin ön seviyesi aç s ndan de erlendirildi inde, yüksek alanlar n genelde daha sa lam zemin yap s na sahip oldu u (özellikle deniz k y s kentlerde) ve zemin alt otopark kullan mlar na olanak sa lad fakat hafriyat ve istinad gibi kavramlar aç s ndan ekonomik külfiyet getirdi i söylenebilir. klim Yap s ; kent makroformuna bina yönlenmeleri (genellikle istenen güney do u / güney bat istikameti ), s yal t m, çat e imi yine ula labilirlik ve e im (buzlanma vs.) hakim rüzgar yönü ve ehirsel hava sirkülasyonu (hava koridorlar ), s cak ehirlerde merkezlerde binalar n ak am saatlerinde s cak hava yaymas, trafik, büyük otopark alanlar n n ve asfalt n s nmas vs. psikolojik faktörler yaratmaktad r. Toprak Yap s ; Tar m ve Köy leri Bakanl taraf ndan yap lan toprak analiz haritalar, s n f tar m topraklar, 1. ve 2. s n f topraklar üzerinde yerle ilemez durumu, yine zeytinlik alanlar n n korunmas na ili kin kanun, mera alanlar n n korunmas, orman kadastral paftalar üzerinde yer alan Devlet Ormanlar, Kültür ve Tabiat Varl lar n Koruma Kurulu üzerinde etkin oldu u tarihsel de erler ve sit alanlar yerle ime kapal alanlard r. Mülkiyet Yap s ; ortalama parsel büyüklükleri, raiç m 2 de erleri, mülkiyeti çevreleyen s n rlardaki mevcut olu umlar (geli me, konut mu, sanayi mi, hizmet sektörü) destekleyici mi yoksa engelleyici mi (rant pozitif mi, negatif mi etkileniyor). Özel mülkiyet, kamu mülkiyeti gibi kavramlar. Yine olaya tersten bak l rsa bugün Yalova da 2 kat imarla in aat sektörü / vatanda (özel mülkiyet) nas l geli ebilecektir? Gibi birbirini etkileyen / dengeleyen bir kavramlar bütünüdür. 220

220 Ula labilirlik ; Günümüz dünyas nda gerek bili im anlam nda, gerek pazarlamada, gerek demokrasilerde gerekse fiziki / kentsel geli im anlam nda ula labilirlik büyük önem kazanm t r. Ki isel veya toplumsal geli meler tüm imkanlardan haberdar olma ve bunun gereklerini yerine getirebilmekle mümkün olmaktad r. Özellikle 1980 sonras Türkiye de büyük geli meler ya anm ve tar m / sanayi dengesi giderek sanayile me ve bununla beraber hizmet sektörüne do ru yönelmeler göstermi tir. Günümüzde ula labilirlik özellikle ana arterlerle k sa zamanda ) ve ula lan noktada kalabilme (otopark ) kapasitesi) özellikle hizmet sektörü aç s ndan büyük önem ta maktad r. Yine büyük sanayi tesislerinin ana arterleri üzerinde yer seçtiklerini gözlemlemekteyiz. Ula lamayan noktalar n gerek yönetim anlamda, gerekse ekonomik anlamda, gerekse yerle me / kent anlam nda denetimimiz d nda oldu u bir gerçektir. Bu gün için deniz, hava, kara ta mac l na, metre kavram da eklenmi tir. Bu durum ula m pazar nda kamu lehine bir geli me olmu tur. M.1.1.KENTSEL ALANLAR M DO AL ÖZELL KLER N KENT FORMUNA ETK LER M KENTSEL BÜYÜME DESEN Kentlerin canl birer organizma oldu u gerçe i unutulmamal d r. binlerce parametre bulunmaktad r. 221 Kentsel geli meleri etkileyen Kentsel geli me için en önemli saptama geçmi ten gelece e bir köprü kurmaktan geçmektedir. Tüm mevcut kentsel fonksiyonlar n yer seçimlerinin kapasitelerinin, etkinliklerinin saptand bir arazi kullan m çal mas ve bunu destekleyen anket çal malar gerçekle tirilmelidir. Bugün için Yalova da ya anm bir deprem gerçe i bulunmaktad r. Canl organizma olan kent bir evrim geçirmektedir. Merkezde büyük bir bo alma gerçekle mi ve vatanda lar mücavir alanlara do ru yönlenmi lerdir. Yalova li genelinde gerçekle tirilen revizyon imar planlar yo unluk azalt m na gidilmi tir. Bugün Belediye olarak planl / güvenli geli me alanlar planlanmaktad r. Toplu Konut Alan ile ilgili olarak (Elmal k-kaz miye) çal malar devam etmektedir. Organize Sanayi Yaz l m Bölgesi Yalova için büyük bir ad md r. Büyük firmalarla temasa geçilmi ve yat r mlar bölgeye yönlendirilmeye çal lmaktad r. Ba ar ya ula ld taktirde önemli bir merkez yarat lacak, bir nevi serbest bölge olu turulacakt r. Yalova-Bursa yolu üzerinde yer alan sanayi sitesi de önemli bir ekonomik yat r m / etkinlik olarak kar m za ç kmaktad r. Planl Kentsel Geli me Alanlar : 3194 say l mar Kanununa göre Belediyeler bir önceki y l içerisinde verilen in at ruhsat say s na tekamül edecek ekilde,planlanm ve alt yap s haz rlanm geli me konut alanlar n rezerv olarak haz rlamakla yükümlüdürler. Yalova li genelinde, Elmal k-kaz miye bölgesinde gerçekle tirilen Toplu Konut Alan, smetpa a Mahallesinin güney k s mlar, Gaziosmanpa a Mahallesinin güney k s mlar, Ba larba Mahallesinin güney-bat s rtlar ve Kaz mkarabekir Mahallesinin güney k s mlar, planl geli me konut alan olarak ayr lm bölgelerdir. Kentsel Alanlarda Yo unluk : Kentsel yo unluk 2001 y l nda gerçekle tirilen Revizyon mar Planlar ile dü ünülmü tür.

221 Kentsel Yenileme Alanlar : limiz genelinde koruma amaçl imar plan çal mas bulunmamaktad r. Bununla beraber ; tüm Türkiye de oldu u gibi, limizde de ruhsats z yap la ma söz konusudur. Bu tip yap la malar kent çeperlerinde ve hazine arazileri üzerinde gerçekle mektedir. Bu bölgeler için slah imar planlar gerçekle tirilecektir, ancak u an için kanuni süreç buna izin vermemektedir. M PLANLI KENTSEL GEL ME ALANLARI YALOVA L 1/ ÖLÇEKL ÇEVRE DÜZEN PLANI (2025) KARARLARI PLANLAMA ALANI GENEL ARAZ KULLANIM KARARLARI Yalova li 1/ ölçekli Çevre Düzeni Plan planlama çal malar na ba lamadan önce ilgili kurum ve kurulu lardan al nan veriler, yerinde yap lan arazi çal malar ve belediyeler ve ilgili kurum ve kurulu larla yap lan görü me ve toplant lar sonucunda yap lan mevcut durum, potansiyel, olanak tespitleri ve sentez çal malar ile planlamaya altl k olu turacak veriler tespit edilmi, bu veriler nda planlama a amas na geçilmi tir. Mevcut durum, potansiyeller, e ikler, yat r mlar, talepler, mevcut imar planlar, ilgili kurum ve kurulu görü leri, Yalova l Stratejik Plan, Yalova Belediyesi Stratejik Plan, l geli me planlar, l Tar m Master Plan vb. veriler planlama ilkeleri ve gereklilikleri neticesinde de erlendirilerek 1/ ölçekli Çevre Düzeni Plan kararlar olu turulmu tur. 1/ ölçekli Yalova l Çevre Düzeni plan çal malar sürdürülürken bu planla e zamanl gerçekle tirilen ve plan n mekansal anlamda uygulamaya geçmesindeki araçlardan birisi olan l Stratejik Plan çal malar n n temel misyon, vizyon, ilke, stratejik amaç ve hedefleri de planla bir bütün olarak de erlendirilmi, bu konuda sürdürülen çal malarda özel sektör temsilcisi olarak planlama ekibinde yer al nm t r. Yalova l Çevre Düzeni Plan Çal malar yap l rken yak n bölgesi içinde ve etkile im alan içinde kalan stanbul, zmit, Bursa gibi önemli yerle me merkezlerinin üst ölçekli plan kararlar incelenmi, bu planlarla bütünlük ve uyum sa lanmaya çal lm, söz konusu planlar n haz rlay c lar ile görü al veri lerinde bulunulmu ve plan haz rlanma sürecindeki toplant lardan baz lar na da özellikle stanbul Üst Ölçekli Plan çal mas n yürüten ekipten ki iler kat lm lard r. Planlama alan içinde önemli verilerden birisi olan mevcut yap la ma alanlar ve daha önce onaylanm alt ölçekli planlarla ilgili kararlar verilirken; bu planlar çevre düzeni plan na i lenmesi gerekli direk bir veri olarak kabul edilmemi olup, çevre düzeni plan n n temel hedef, ilke ve stratejileri ile uyumu irdelenerek ve ilgili kurum ve kurulu görü leri de dikkate al narak plan kararlar olu turulmu tur. Yalova li nin planlama hedef ve ilkelerine göre mekansal geli im stratejileri özetle a a daki gibidir: Tüm kentsel sektörlerin dengeli geli iminin sa lanmas ve sektörlerde uzmanla ma. Sanayi sektöründe ihtisas OSB leri, tersane alanlar, küçük sanayi sitelerinin planlanmas ile altyap maliyetini azaltan, ihtisasla m, çevreye duyarl sanayi geli imi. Geli en sanayi ve kentsel servislerin kontrollü geli imi Tar m ve orman alan potansiyellerinin tar m, ekolojik turizm ve do a turizmi sektörlerinde korumakullanma dengesi içerisinde geli imi Turizm sektöründe sa l k-termal, eko turizm, yayla turizmi, do a turizmi, inanç turizmi, yat turizmi vb. konularda çe itlenme ve ihtisasla ma kinci konutlar n turizm amaçl veya daimi ikametgah amaçl kullan m K y kulan m n n çe itlendirilmesi ve deniz ile olan ili kinin güçlendirilmesi Merkez i levlerinin ve kentsel servislerin güçlendirilmesi ve ilde dengeli da l m Kentsel ve bölgesel sosyal donat alanlar n n planlama alan içerisinde dengeli da l m 222

222 Arkeolojik, do al, tarihi de erlerin korunarak, turizm potansiyeli olarak geli tirilmesi. Karayolu, denizyolu, havayolu ba lant lar n n güçlendirilmesi K rsal yerle melere turizme yönelik i levler yüklenmesi Planlama alan bütünündeki öneri mekansal kullan m de erleri a a daki gibidir. Tablo M : Yalova li 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Plan Mekansal Kullan m De erleri KULLANIMLAR ALAN (ha) % KONUT YERLEŞME ALANLARI KENTSEL YERLEŞİK KONUT ALANLARI Düşük Yoğunluk ( k/ha) Orta Yoğunluk ( k/ha) Yüksek Yoğunluk ( k/ha) KENTSEL YERLEŞİK KONUT ALANLARI TOPLAMI KENTSEL GELİŞME KONUT ALANLARI Düşük Yoğunluk ( k/ha) Orta Yoğunluk ( k/ha) KENTSEL GELİŞME KONUT ALANLARI TOPLAMI KIRSAL YERLEŞME VE GELİŞME KONUT ALANLARI ARA TOPLAM KENTSEL SERVİS, ÇALIŞMA, SANAYİ VE DEPOLAMA ALANLARI ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ (OSB) SANAYİ ALANLARI KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ (KSS) DEPOLAMA ALANLARI (D) TARIMSAL DEPOLAMA ALANLARI (TD) KENTSEL SERVİS ALANLARI (KSA) TERSANE ALANLARI (TS) ARA TOPLAM TURİZM VE REKREASYON ALANLARI TURİZM TESİS ALANLARI (TTA) TURİZM + KONUT YERLEŞME ALANLARI TURİZM TESİS ALANLARI-YAYLA TURİZMİ (YT) TERCİHLİ KULLANIM ALANLARI (TKA) GÜNÜBİRLİK VE REKREASYON ALANLARI ARA TOPLAM BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIŞLARI KENTSEL SOSYAL DONATI ALANLARI ARBORETUM ALANLARI FUAR, PANAYIR, FESTİVAL ALANLARI BÜYÜK KENTSEL YEŞİL ALANLAR MESİRE ALANLARI KENTSEL VE BÖLGESEL BÜYÜK SPOR ALANLARI KENTSEL VE BÖLGESEL SAĞLIK TESİSLERİ KENTSEL VE BÖLGESEL EĞİTİM ALANLARI ARAŞTIRMA GELİŞTİRME MERKEZLERİ (AR-GE) TEKNOLOJİ GELİŞTİRME MERKEZLERİ (TGM) MEZARLIK BÜYÜK ALAN KUL. GERK. KAMU TES. ALANLARI

223 ARA TOPLAM TARIM ALANLARI MUTLAK TARIM ALANLARI ORGANİK TARIM ALANLARI DİĞER TARIM ALANLARI SERA ALANLARI ORMAN ALANLARI ORMAN ALANLARI AĞAÇLANDIRILACAK ALANLAR AĞAÇLANDIRILACAK ALANLAR DİĞER ARAZİ KULLANIM ALANLARI ASKERİ ALANLAR KORUMA ALANLARI SİT ALANLARI BUGÜNKÜ ARAZİ KULLANIMI DEVAM ETTİRİLEREK DOĞAL KARAKTERİ KORUNACAK ALANLAR MAKİLİK, FUNDALIK, ÇALILIK ALANLAR (MF) DOĞAL KARAKTERİ KORUNACAK ALANLAR (DKKA) MERA ALANLARI MERA (TESCİLLİ) ALANLARI (MT) ARA TOPLAM KENTSEL TEKNİK ALTYAPI ALANLARI TERMİNAL ALANLARI ARITMA TESİS ALANLARI GÖLLER-BARAJLAR YOLLAR ARA TOPLAM PLANSIZ ALANLAR GENEL TOPLAM Kaynak: l Özel daresi Yalova li 1/ ölçekli Çevre Düzeni Plan kapsam nda kentsel ve k rsal alanlara ili kin planlama kararlar a a da verilmi tir. Konut Yerle me Alanlar Kentsel Konut Yerle me ve Geli me Alanlar l bütününde kentsel konut yerle me ve geli me alanlar belirlenirken; mevcut yap la ma durumlar, do al e ikler, yerle ilebilirlik analizleri ve projeksiyon nüfuslar ile mevcut imar planlar çevre düzeni plan n n temel amaç, hedef ve stratejileri ile plan bütünlü ü kapsam nda de erlendirilerek irdelenmi bu do rultuda geli me alan ve yo unluklar belirlenmi tir. Bu alanlar a rl kl olarak konut alanlar ve konut alanlar için gerekli sosyal donat ve kentsel altyap alanlar n kapsamaktad r. Toplam kentsel yerle ik konut alanlar ha, kentsel geli me konut alanlar ise ha olarak planlanm t r. Kentsel yerle ik konut alanlar nda dü ük yo unluk, orta yo unluk ve yüksek yo unluk olmak üzere 3 farkl yo unluk bulunmaktad r. Kentsel geli me konut alanlar nda ise dü ük yo unluk ve orta yo unluk olmak üzere 2 farkl yo unluk önerisi yap lm t r. 224

224 K rsal Yerle me ve Geli me Alanlar l bütününde k rsal yerle me ve geli me alanlar mevcut durum, do al e ikler, yerle ilebilirlik analizleri ve projeksiyon nüfuslar kapsam nda de erlendirilmi, geli me alan ve yo unluklar belirlenmi tir. Bu alanlar k rsal konut alanlar ve donat alanlar n kapsamaktad r. K rsal konut yerle me ve geli me alanlar planda toplam ha olup dü ük yo unluklu olarak planlanm t r. Kentsel Servis, Çal ma, Sanayi ve Depolama Alanlar Planlama alan içerisinde toplam 2330,08 ha alan kentsel servis, çal ma, sanayi ve depolama alan olarak planlanm t r. Yalova l Stratejik plan ekonomik sektör amaç ve hedeflerinde de belirtilen l in mevcut sanayi varl n n korunmas ve ekolojik dengeyi koruyarak yüksek katma de er yaratacak yeni sanayi alanlar n belirlenmesi ve yat r mlarla ilgili giri imlerin h zland r lmas ; belirlenen alanlar n d nda geli igüzel sanayile menin ortaya ç kmamas için gerekli tedbirlerin al nmas gerekti i amac do rultusunda planlama alan içerisinde mümkün oldu unca da lmadan bir bütünlük arz eden ve birbirleriyle devaml etkile im içerisinde olacak nitelikli kentsel servis, çal ma, sanayi ve depolama alanlar na ili kin yerseçim kararlar verilmi tir. Bu türdeki alanlar özellikle Yalova Merkez yerle menin do usunda Çiftlikköy-Ta köprü-tav anl -Alt nova- Hersek aras ndaki bölgede ve arka k s mlarda yer almaktad r. Bu alanlara ili kin kararlar a a daki gibidir. Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) l de mevcut yat r m karar bulunan Bili im Organize Sanayi Bölgesi ve Çiçekçilik Organize Sanayi Bölgeleri planlama kararlar belirlenirken göz önünde bulundurulmu tur. Bu türde ihtisasla m organize sanayi bölgelerinin l de yer almas planlama ilke ve hedefleri kapsam nda uygun bir plan yakla m olarak kabul edilmi tir. Bili im ve Çiçekçilik OSB alanlar n n yerseçimleri ilgili kurum ve kurulu lar taraf ndan belirlenmi ve planlama-altyap çal malar na ba lanm t r. Bu organize sanayi bölgeleri Yalova li ekonomisi için çok büyük önem arz etmektedir. Dünyada son y llarda internet, elektronik fon transferi ve elektronik ticaretin geli mesi, bilgi ve bilginin ileti iminin önem kazanmas na yol açm t r. Türkiye nin rekabet gücünün artt r lmas na yönelik çal malar, yaz l m sektörünün geli tirilmesi giri imleri, en önemli finans, ihracat ve ithalat merkezi stanbul a yak nl ve co rafi üstünlü ü dikkate al narak, Yalova ekonomisinin bili im sektöründen pay almas n n fizibil oldu u belirlenmi tir. Ayr ca Yalova l Stratejik Plan amaç-hedefleri kapsam nda Bili im Organize Sanayi Bölgesi projesinin hayata geçirilmesi için her türlü destek ve giri imde bulunulmas, projenin Gemi ve Yat n aat Tersaneleri Bölgesi Projesi ne paralel olarak gemi elektroni i ve teknolojisi ile ilgili sektörleri de kapsayacak ekilde geli tirilmesi yer almakta olup, bu kapsamda yap lacak faaliyetlerde belirlenmi tir. Bu veriler kapsam nda ve Bili im OSB nin Yalova ekonomisine sa layaca ekonomik pay ve istihdam n ne kadar önemli oldu unu da dikkate al narak alan çevre düzeni plan nda merkez ilçede Bili im OSB alan olarak planlanm t r. Yalova da kesme ve saks l, iç ve d mekan süs bitkileri üretimi ülke ekonomisinde önemli bir paya sahiptir. Yalova l Stratejik Plan amaç-hedefleri kapsam nda Süs bitkileri sektörünün, teknolojik geli melere paralel olarak geli tirilmesi ve Yalova n n k sa vadede ulusal, uzun vadede uluslararas alanda bir pazarlama merkezi haline getirilmesi yer almakta olup, bu kapsamda yap lacak faaliyetlerde belirlenmi tir. Yalova li nin çiçekçilik sektöründe bir marka olmas n sa lamak amac yla yat r m çal malar kapsam na al nan ve yer seçimi belirlenen Çiftlikköy ilçesinde yer alan Çiçekçilik OSB çevre düzeni plan nda bu yönde planlanm t r. Bu alan n kuzeybat s nda bulunan bölge Çiçekçilik OSB Alan için geli me alan olarak önerilmi tir. Planlama alan içerisinde toplam 262,38 ha alan OSB alanlar olarak planlanm t r. 225

225 Sanayi Alanlar Yalova da büyük sanayi alanlar planlama alan n n a rl kl olarak kuzeydo usunda yo unla m t r. Bunlar ülke ekonomisine büyük girdiler sa layan önemli sanayi kurulu lar d r. Planlama sentez verileri, stratejik plan amaç ve hedefleri do rultusunda a r sanayi alanlar n mümkün oldu unca belli bir bölgede toplayarak organize bir ekilde bir arada bulunmalar öngörülmü tür. Bu durum hem sanayi alanlar için altyap maliyetini azaltacak hem de çevreye daha duyarl bir sanayi geli iminin olu mas n sa layacakt r. Ta köprü de bulunan askeri hava alan n n do usundaki mevcut sanayi alanlar n ile yine mevcuttaki zmit- Bursa yolu üzerinde planlama alan n n kuzey do u ucunda pek Ka t ve SCA Packing vb. sanayi alanlar planlara i lenmi tir. Mevcut sanayi alanlar d nda ilgili kurumlarla yap lan görü meler sonucu ileride yat r m yapmas olas sanayi kurulu lar için de l de sanayi geli imine imkan sa layacak alanlar olarak Ta köprü de bulunan askeri hava alan n n kuzeyi ile Çiftlikköy de Çiçekçilik OSB alan n n kuzeyi sanayi alan olarak önerilmi tir. Bu alanlar ula m ba lant lar, fiziksel yap s, konumu ve di er sanayi ve yan sektörlerle olan yak nl vb. nedenleriyle planlama ilke ve hedefleri çerçevesinde de erlendirildi inde uygun bir yerseçimi karar olarak ortaya ç kmaktad r. Bu alanlar d nda nitelikli sanayi geli mesi önerilmemi tir. Planlama alan içerisinde toplam sanayi alan 62,00 ha d r. Küçük Sanayi Siteleri (KSS) Mevcut Kirazl ve Ta köprü Küçük Sanayi Siteleri d nda l de yat r m karar bulunan biri Ta köprü de di erleri de Hersek ve Tav anl da olmak üzere 3 adet Küçük Sanayi Sitesi bulunmaktad r. Kendi içlerinde organize haraketleriyle sa lad klar dü ük altyap maliyeti, çevreye daha duyarl bir sanayi olu umu, ekonomiye sa layaca katma de er ve istihdam bu alanlar n planlamada Küçük Sanayi Siteleri olarak planmas nda etken olmu tur. Planlama alan içerisinde toplam Küçük Sanayi Sitesi alan 128,87 hektard r. Depolama (D) ve Tar msal Depolama (TD) Alanlar Bu alanlar sanayi ve tar m n geli mesiyle ortaya ç kacak depolama, paketleme, transfer hizmetlerini kar lamaya dönük olarak uygun alanlarda planlanm t r. Planlama alan içerisinde toplam hektar depolama, ha da tar msal depolama alan planlanm t r. Kentsel Servis Alanlar (KSA) Planlama alan içerisinde geli ecek sanayi, tersane, turizm ve yerle me alanlar beraberinde kentsel teknik, sosyal, kültürel, ticari, ye il alan ihtiyaçlar ile sanayi ve tersane alanlar için gerekli yan hizmet alanlar ihtiyac n ortaya ç karacakt r. Bu nedenlerle tersane ve sanayi alanlar gerisinde veya çevresinde, belli yol güzergahlar nda gerekli büyüklükte alanlar kentsel servis alanlar olarak planlanm t r. Özellikle Topçular iskelesi Alt ova, Hersek Burnu aras ndaki bölgede denizle Yalova zmit karayolu aras nda kalan tersane olarak geli imi dü ünülen k s mlar n arkas nda kalan bölgeler a rl kl olarak kentsel servis alanlar olarak planlanm t r. Bunun yan s ra lde ihtiyaç duyulacak, birbirleriyle uyumlu olarak bir tak m imalat, depolama vb. kullan mlar ile yerleri bu ölçekte kestirilemeyen baz sosyal donat alanlar için ihtiyaç duyulacak kentsel servis alanlar planlamada ayr lm t r. Bu türdeki alanlar yine a rl kl olarak Yalova Merkez yerle mesinin do usunda Tav anl -Alt nova-hersek aras ndaki bölgede, tersane alanlar olarak planlanan alanlar n arka k s mlar nda, Yalova- zmit yolu güzergah nda Çiftlikköy-K l ç Köyü civar nda ve Yalova Bursa yolu güzergah nda önerilmi tir. Bu alanlar içerisinde konut d kentsel çal ma alan niteli indeki tesisler, ticari amaçl yap lar, resmi ve sosyal tesisler, e itim ve sa l k tesisleri, pazarlama alanlar, içerisinde motel lokanta da bulunabilen akaryak t sat ve bak m istasyonlar, LPG ve do algaz ikmal istasyonlar, 1593 say l yasa ve ilgili yönetmeli ine uygun olarak dumans z, kokusuz, at k ve art k b rakmayan ve çevre sa l yönünden tehlike yaratmayan imalathaneler ile patlay c, parlay c ve yan c maddeler içermeyen depolar n, tar msal ürünlerin 226

226 bitkisel ve hayvansal mamul hale getirilmelerini sa layan entegre veya entegre nitelikte olmayan imalathanelerin yap labilece i alanlard r. Bu alanlarda nitelikli sanayi ve konut yerle me alanlar yer alamayacakt r. Planlama alan içerisinde toplam ha kentsel servis alan bulunmaktad r. Tersane Alanlar Planlama alan ve l s n rlar içinde Ta köpü Belediyesi ile Tav anl Belediyesi s n r nda yer alan Topçular skelesi ile Hersek Burnu aras nda kalan bölümde tersane kurulmas amaçl yap lan çal malar ve belediyeler ile Bay nd rl k ve skan Bakanl nca onaylanm dolgu ve uygulama imar planlar bulunmaktad r. Bu planlar n onay a amas nda konu ile ilgili kurumlar n görü ve önerileri dikkate al narak alt ölçekli planlar onaylanm t r. Deniz ve kara taraf nda yap lacak tersane alanlar ile ilgili olarak yap lan de erlendirme ve irdelemede; bu alanlar n ve yat r mlar n yarataca istihdam ve getirece i kentsel hizmetler sayesinde il ekonomisine ve ülke ekonomisine sa layaca büyük katk lar dikkate al narak onayl alt ölçekli planlar de erlendirilmi, plan bütünlü ü içinde yak n çevresi ile bütünlü ü sa lanm çevre düzeni plan içinde plan kararlar olu turulmu tur. Bölgede kurulmas dü ünülen tersane bölgesinin dünyan n en büyük ikinci tersane bölgesi olaca ifade edilmektedir. Tersane alanlar n n deniz ve çevresel anlamda etkileri konusunda ilgili kurumlar n görü lerine uyulmas, bu türdeki alan ve tesislere dönük haz rlanacak ÇED raporlar nda belirtilen önlemlerin al nmas, uygun i letme ve teknolojilerin seçimi ile çevreye olumsuz etkileri olmayacakt r. Tersane alanlar yla ilgili gerekli idari prosedürün tamamlanarak; altyap çal malar n n en k sa zamanda bitirilmesi ve üretim faaliyetine geçilmesinin sa lanmas ; üretim s ras nda çevreye zarar verilmemesi için gerekli tedbirlerin al nmas l Stratejik Plan amaç ve hedefleri aras nda da yer almaktad r depremi sonras nüfus ve ekonomik kay plara u rayan Yalova, tersane alanlar ile hem istihdam yap s n artt racak hemde ekonomik rekabet ortam nda kendini gösterecektir. Bu alanlar n arka k sm nda yine bu alanlarla ba lant l kentsel servis alanlar önerilmi tir. Söz konusu plan kararlar n n olu turulmas nda dikkate al nan di er hususlar a a da belirtilmi tir. Üç taraf denizlerle çevrili ve oldukça uzun (8333 km) bir sahil eridine sahip ülkemizde bu avantajlardan ulusal ve uluslar aras bazda yeterince yararlan lamamaktad r. Denizyollar ile ula m n geli tirilmesi ve gemi sanayinin geli mesi ulusal kalk nma için gerekli ko ullardan birisidir. Bu nedenle bu yönde çal malar n art r lmas, gemi in a sektörünün geli mesi için bu sektöre deste in art r lmas, buna paralel olarak da yeni tersanelerin yap lmas, tersanelerin yap lmas n n yan s ra, limanlar nda yap lmas ihtiyaç ve zorunluluklar bulunmaktad r. Denizyolu ta mac l karayoluna göre oldukça ucuz olmas na ra men, ülkemizde deniz ta mac l n n yük ve yolcu ta mac l ndaki pay sürekli azalmaktad r. Denizyollar n n ula mdaki pay n n art r lmas için yük ve yolcu gemilerinin yenilenmesi ve say lar n n art r lmas, bunun için de tersane say s n n ülke genelinde art r lmas gereklili i bulunmaktad r. Bu sayede hem ülkede gerekli olacak gemilerin yine ülkemizde üretilmesinin yan s ra kurulacak tersanelerde yurt d na yap lacak gemiler sayesinde ülke ekonomisine oldukça yüksek döviz sa lanm olacakt r. Gerek ülke ekonomisine sa layaca katk, gerekse kendi içinde ve özellikle yan sektörlerinde yarataca istihdam ile tersane yat r mlar n n mümkün oldu unca çabuk faaliyete geçirilmesi gere i bulunmaktad r. Yine bölge içinde bu konuda avantajl bir konuma gelmek, benzer ülkelerle yar abilmek ve dünyada bu konuda gerekli pay alabilmek için de gemi in atersane alanlar n n ve yeni limanlar n bir an önce faaliyete geçirilmesi gereklili i bulunmaktad r. Bu kapsamda yap lacak tesisler beraberinde oldukça fazla say da i kolunu destekleyecektir. Ekonomik geli me ve istihdam olanaklar k s tl, yüzölçümü oldukça küçük Yalova ilindeki bu türdeki geli melerle birlikte, l s n rlar içinde Tav anl -Hersek Burnu aras nda kalan ve tersane geli imine uygun bir alan olarak tespit edilen bölgedeki yap lacak tersane yat r mlar ve beraberinde gelecek yan sanayideki yarat lacak istihdam sayesinde ülke ekonomisine sa layaca katk n n yan s ra l in ekonomisi için de oldukça yüksek bir girdi olu turacak ve özellikle deprem sonras bölgenin geli mesinde motor görevi görecektir. 227

227 Bu kapsamda söz konusu bölgede yak n dönemde Bay nd rl k ve skan Bakanl ile ilgili belediyelerce onaylanm alt ölçekli dolgu ve uygulama imar planlar bulunmaktad r. Bu planlar n bulundu u bölge Ta köprü-tav anl s n r nda yer alan Topçular skelesinin oldu u bölgeden Alt nova lçesindeki Hersek Burnuna kadar uzanmaktad r. Özellikle bu bölümde 4.5 km. uzunlu undaki dolgu imar plan bütüncül olarak Bay nd rl k ve skan Bakanl nca onaylanm t r. Söz konusu planlar; Bay nd rl k ve skan Bakanl nca Plan Yap m na Ait Esaslara Dair Yönetmelik çerçevesinde, tüm ilgili kamu kurum ve kurulu lar n n da görü leri do rultusunda onaylanm olup planla getirilen kararlar n sürdürülebilir kalk nma ve istihdama, ülke ve bölgenin ekonomik kalk nmas na da katk da bulunaca bu yönüyle kamu yarar na bir uygulama niteli i ta d belirlenmi tir. lgili planlar haz rlan rken plana, yer seçimine ve bölgeye ili kin ilgili kurumlar n görü leri al nm olup bu görü lerde; Tar m ve Köyi leri Bakanl Koruma ve Kontrol Genel Müdürlü ü nün görü ünde, Belirtilen dolgu malzemesinin ta nmas s ras nda geri sahadaki tar m arazilerine zarar verilmemesi için gerekli önlemler al nmak ko uluyla; tersane alan yol ve ye il alanla tar m alanlar ndan ayr ld için ve tersane alan ndan kara yönünde yolun d nda kalan e im fark ndan dolay herhangi bir dere ak nt s ve s v at k verilemeyece i için ula m bak m ndan tersane alan n n tar m alanlar na ve Hersek Deltas na olumsuz bir etkisinin söz konusu olmayacakt r. denilmi tir. Yine k y kenar çizgisinin kara taraf ndan kalan k sm ndaki toprak kullan m s n f n n A 3.1, A 4.1, IIw, IIIw,VIII eklinde grupland r labildi i, arazinin hemen hemen düz e imli ve deniz seviyesine yak n olmas nedeniyle hem drenaj problemi hem de tuzlama sorunu oldu u, dolay s yla k y kenar çizgisinden belli bir mesafede bulunan topraklar n tar ma elveri li olmad, gerek dolgu alan, gerekse de geri planda kullan lacak olan alanlar n tar msal alan olarak kay p say lmayaca belirtilmi tir. T.C. Çevre ve Orman Bakanl n n özellikle su ku lar ya ama ortam olarak uluslar aras öneme sahip sulak alanlar hakk ndaki sözle menin (RAMSAR SÖZLE MES ) uygulanmas na yönelik olarak Sulak Alanlar n Korunmas Yönetmeli i ni ç kard, bu yönetmeli in Ramsar Sözle mesi çerçevesinde sulak alanlarla, ulusal sulak alanlar kapsad, Çevre ve Orman Bakanl taraf ndan Türkiye genelinde 136 sulak alan ilan edildi i, Hersek Gölü ve Deltas n n bu listede yer almad belirlenmi tir. Ayr ca yönetmeli i yay mlayan ve uygulamas ndan sorumlu olan Çevre ve Orman Bakanl nca dava konusu faaliyet alan için haz rlanm olan iki adet ÇED raporuna ÇED olumlu belgesi verilmi tir. lgili görü ve raporlarda gerçekte Hersek Gölü ve Hersek Deltas n n faaliyet alan ndan yeteri kadar uzakta oldu u için dolgu alan, tersane in alar ve yan sanayi tesislerinden etkilenmeyece i, zmit Körfezi nin en kirli k sm n n Dilovas sahilleri ve Dil Deresi nin körfeze döküldü ü sahil eridi oldu u, bu k sm n dava konusu alan n hemen kar s nda olup ak nt larla tersane amaçl dolgu alan na do ru ta nd, dolgu alan nda yap lan ölçümlerle civa ve di er a r metal konsantrasyonlar n n limitlerin üstünde bulundu u, civa besin zincirine girerek insana kadar ula an son derece tehlikeli bir a r metal oldu undan bu derece kirlenmi bir su yata n n Su ürünleri istihsal sahas olarak dü ünülmesinin mümkün olmad, Yalak Dere nin su ürünleri istihsal sahas oldu una dair herhangi bir kay t bulunmad gibi denize aç ld nokta ve yak nlar nda herhangi bir içme ve kullanma suyu temininin söz konusu olmad belirtilmi tir. Deprem ku a ve fay hatt konusunda ilgili planlar haz rlan rken mar Plan na Esas Jeolojik Jeomorfolojik Etüt Raporu nun haz rlanm, Bay nd rl k ve skan Bakanl Afet leri Genel Müdürlü ü elemanlar nca incelenip uygun bulunarak onaylanm t r depreminden sonra Marmara Fay sisteminin yerli ve yabanc pek çok bilimsel kurulu ve bilim adam taraf ndan incelendi i, bu incelemelerde Hersek Deltas üzerinde fay k r lmas olmad ; fay n Hersek te bat ya do ru iki kola ayr larak gitti i, ancak bu durumun Alt nova daki deprem tehlikesine etki edecek bir unsur olarak de erlendirilmemesi gerekti i vurgulanm olup, bu incelemelerden de anla laca gibi önlemlerin al nmas art yla tersane in as na fay hatt n n engel te kil etmeyece i belirlenmi tir. Tersane alan ve deniz dolgusunun çevresel, ekonomik ve denize olan etkilerinin Çevre ve Orman Bakanl, Çevresel Etki De erlendirilmesi ve Planlamas Genel Müdürlü ü taraf ndan Çevresel Etki De erlendirilmesi Olumlu karar verilmi tir. Rapor yönetmeliklere, gerekli kurum ve kurulu lar n görü lerine ve halk n kat l m toplant s prosedürüne göre uygun haz rlanm olup, gerekli duyarl l n 228

228 gösterilmesi durumunda gemi sanayinin ve denizcilik sektörünün geli tirilmesinin çevre ya da do al kaynaklar ile bir kar tl k içermedi i, gemi tersanelerinin bacas z sanayiler oldu u, boya vb. i lemler kapal atölyelerde yap laca ndan atmosferin kirlenmeyece i, bu nedenle arkada kalan meskun bölgelerle, tar m alanlar n n etkilenmeyece i, körfeze herhangi bir at k de arj edilmeyece i belirtilmi tir. Bölgede yap lacak tersane ve ba lant l faaliyetler ve yat r mlar ülke ekonomisi, sürdürülebilir kalk nma, istihdam ve AB standartlar n n yakalanmas aç s ndan olumlu olaca ilgili kurum ve kurulu görü lerinde de bulundu u konum itibariyle bir uygunsuzluk yaratmad, plan notlar na, ÇED Raporuna ve Deprem Yönetmeli ine uyularak yap laca için çevreye, denize, ekolojik dengeye, tar msal alanlar ve Hersek Deltas üzerine herhangi bir olumsuz etkisinin olmayaca anla lmaktad r. Tersane alanlar n n bölgeye yakla k bin ki ilik bir istihdam getirece i, yan sektörlerle birlikte bu rakam n çok daha artaca 3-4 kat na kadar ç kaca tahmin edilmektedir. Çevre düzeni plan kapsam nda bölgedeki plan kararlar üretilirken bu hususlar ile onayl planlar da göz önünde bulundurularak; bölgenin plan bütünü içinde çevresiyle bütünlü ü sa lanm, ula m ba lant lar dü ünülmü, beraberinde bölgeye gelecek yan tesisler için gerekli alan düzenlemeleri (kentsel servisçal ma alanlar düzenlemeleri) yap lm ve yine bölgede olu acak istihdamla birlikte bölgeye gelecek ek nüfusun yerle ece i konut alanlar plan bütünlü ü içinde dü ünülmü tür. Planlama alan içerisinde toplam ha alan tersane alanlar olarak ayr lm t r. Turizm ve Rekreasyon Alanlar Planlama alan içerisinde toplam 1664,93 ha alan turizm ve rekreasyon alanlar olarak planlanm t r. Bu alanlara ili kin kararlar a a daki gibidir. Turizm Tesis Alanlar (TTA) l de turizmi geli tirmeye ve çe itlendirmeye yönelik nitelikli turizm tesislerinin geli ebilmesi için özellikle Yalova merkezin bat s nda Yalova k y kesiminde, Termal, Ç narc k, Te vikiye, ve Armutlu yerle melerinde, mevcut potansiyeller do rultusunda turizm tesis alanlar planlanm t r. Yalova Termal Turizm Merkezi ve Yalova Armutlu Termal Turizm Merkezi 4957/2634 say l Turizm Te vik Kanunu uyar nca, tarih ve say l Resmi Gazete de yay nlanarak ilan edilmi tir. Yalova Termal Turizm Merkezi ve Yalova Armutlu Termal Turizm Merkezi içerisinde öncelikli olarak turizm yat r mc lar na tahsise konu olabilecek kamu arazilerine yönelik ve k smi olarak Kültür ve Turizm Bakanl nca haz rlanan 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planlar 4957/2634 say l kanunun 7. maddesi uyar nca onaylanm t r. Onaylanan planlar Yalova l Çevre Düzeni Plan na aktar lm t r. Planlama alan içerisindeki s n rlar i aretlenmi Yalova Termal Turizm Merkezi ve Yalova Armutlu Termal Turizm Merkezi nde Kültür ve Turizm Koruma ve Geli im Bölgelerinde ve Turizm Merkezlerinde mar Planlar n n Haz rlanmas ve Onaylanmas na li kin Yönetmelik ko ullar geçerli oldu undan, bu kapsamdaki alanlarda plan onamalar Kültür ve Turizm Bakanl nca yap lacakt r. Planda bu alanlar için plan bütünlü ü aç s ndan plan kararlar olu turulmu olup söz konusu s n rlar içerisindeki planlar ilgili mevzuat hükümleri gere ince Kültür ve Turizm Bakanl taraf ndan onayland ktan sonra yürürlü e girecektir. Planlama alan içerisinde toplam turizm tesis alan ha d r. Turizm + Konut Yerle me Alanlar Yalova her zaman çevre yerle imlerle olan ula labilirli i, do al güzellikleri ve potansiyelleri ile ikinci konut geli imine sahne olmu tur. Gelecek dönemde bölgesel baz da da Yalova bölge içinde özellikle stanbul için bir sayfiye merkezi özelli i kazanacakt r. Bu ba lamda l de sahile yak n kesimlerdeki yerle meler de yaz n veya sürekli kullan ma dönük konut talepleri giderek artacakt r ve bu durum da kaç n lmaz olup planlamada dikkate al nmas gerekli önemli bir veridir. Bunun yan s ra bu türdeki konutlar her ne kadar planlama dilinde II. konut diye tabir edilse de, özellikle Yalova n n konumu ve yap s ile bu konutlar n imdiki ve gelecekteki kullan m amaçlar dü ünüldü ünde II. konut diye bir ayr m n yap lmas n n çok anlaml olmayaca dü ünülmü tür. Öyleki sürekli (yaz-k ) oturulan konutlarla, sadece yaz n kullan lan konutlar ço u yerde iç içe bir durumdad r. Bunun yan s ra söz konusu geli me ile birlikte turizm tesisi 229

229 geli meleri ve bu yöndeki talepler de ço alacakt r. Planda mevcut potansiyellerin de erlendirilmesiyle geli ecek turizm faaliyetleri nedeniyle bu alanlar n ikinci konut özelli ini koruyaca öngörülmü tür. Bu nedenle a rl kl olarak Yalova merkezin bat s nda k y bölgelerde, Te vikiye, Kocadere, enköy, Esenköy ve Armutlu da mevcut konut yap la malar n n da yer ald k s mlarda turizm + konut yerle me alanlar planlanm t r. Ancak bo k s mlarda öncelikli olarak turizmin geli imine dönük olarak bu alanlar turizm tesis alanlar olarak planlanm t r. Planlama alan içerisinde turizm+ konut yerle me alanlar toplam 468,03 ha d r. Yayla Turizmi (YT) Alanlar Yayla turizmi l de önemli bir paya sahiptir. Delmece ve Ovac k yaylalar ile Armutlu yar madas nda hsaniye Mah., Sazakl k Mevkii, Lütfiyeköy Mevkii alanlar sahip olduklar do al güzellikleri ile yayla turizmi için önemli bir potansiyel olu turmaktad r. Planlamada turizm çe itlili inin artt r lmas hedefi ile bu alanlar k rsal turizm nitelikli Turizm Tesis Alanlar -Yayla Turizmi alanlar olarak planlanm t r. Bu alanlarda k rsal turizmin ve yayla turizminin geli tirilmesine dönük Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine li kin Yönetmelik te belirtilen K rsal Turizm Tesisleri ba l alt ndaki kullan mlar; alternatif turizme dönük do al hayat korumaya ve geli tirmeye yönelik, ülke ve yöre kültürünü tan t c faaliyet ve düzenlemeler içeren, do al ya ama ve çiftlik hayat na aktif kat l m n sa lanabildi i Eko- K rsal-agro Turizm niteli inde soft turizm kullan mlar yer alacakt r. Turizm tesis kapsam nda yayla evi, çiftlik evi,butik oteller,günübirlik tesisler, küçük çiftlik i letmeleri, organik tar m alanlar, folklorik (yöresel), eko-park alanlar, binicilik ve bisiklet turlar, foto safari, do al ve organik ürün üretimine kat l m gibi aktiviteler, do al ve organik g dalara yönelik sat birimleri, i letme ve yönetim birimleri, geleneksel pazarlar, e itim merkezi, el yap m ürünler ile do al ürünlere yönelik atölyeler, hobi bahçeleri, sa l kl ya am tesisleri, spor tesisleri, at-bini parkurlar, at çiftli i, bisiklet güzergahlar ve at-bisiklet kiralama birimleri yer alabilecektir. Planlama alan içerisinde yayla turizmi alanlar toplam 144,40 ha d r. Tercihli Kullan m Alanlar (TKA) Termal lçesi nin Gökçe Baraj Koruma ku aklar içerisinde, turizm merkezi s n rlar kapsam nda kalan turizm tesis alanlar ve di er yap la malar n oldu u alanlar planda tercihli kullan m alan olarak planlanm t r. Planda bu kullan m n Termal de ya ayan yerli halk n, yat mc lar n ve gelecek yerli ve yabanc turistin taleplerini kar layacak farkl büyüklükte nitelikli otel, motel, butik otel, pansiyon, apart otel gibi çe itli kullan mlar n n geli imini sa layarak turizmin geli mesine etken olaca öngörülmektedir. Bu alanlarda konut veya turizm tesisi yap labilinecektir. Su Toplama Havzalar, Yeralt Kaynaklar Ve Koruma Ku aklar na li kin Hükümlere Uyulacakt r. Planlama alan nda toplam 117,91 ha alan tercihli kullan m alan olarak planlanm t r. Günübirlik Rekreasyon Alanlar Planda k y kesiminde plaj, ye il alan, spor alan, e lence, dinlenme ve yeme-içme gibi günübirlik ihtiyaçlar kar lamaya yönelik alanlar Yalova da ya ayanlar n veya gelecek olan yerli ve yabanc turistlerin deniz ve k y ile olan ili kilerini güçlendirmek amac yla günübirlik rekreasyon alanlar olarak planlanm t r. Günübirlik-rekreasyon alanlar planda toplam ha d r. Mesire Alanlar Yalova n n sahip oldu u do al ve tarihi de erleri turizm ve rekreasyon için önemli bir potansiyel te kil etmektedir. Orman içi yüyü yollar, bisiklet parkurlar, yaylalar, gölleri önemli turizm odaklar olu turmaktad r. Mesire alan olarak planlanan alanlar; Armutlu da gölet alan ve çevresinde Karl k, Delmece ve Ovac k yaylas nda 230

230 Erikli elalesi ve Kent orman alan nda Esenköy de orman içinde Termal de orman içinde Gac k da Murat Tepe mevkiinde Armutlu gölü ve çevresi Çaldere elalesi ve çevresi Hasanbaba Piknik alan ve çevresi Dipsiz Göller ve çevresi Gökçe Baraj ve çevresi Kurtköy orman içinde Burhaniye köyü orman içinde Sar kaya mesire alan nda Seyir teras olarak planlanan alanlar; Kale tepe Pilav tepe Dumanl tepe Karl k tepe Planlama alan içerisinde mesire alanlar noktasal veya alansal olarak gösterilmi tir. Bu alanlara ait ayr nt l düzenlemlerin alt ölçekli planlarda yap laca öngörülmektedir. Bisiklet Yollar -Do a Yürüyü Parkurlar -Turizm Seyir Yollar Alt nova lçesi Hersek Köyünden ba lay p, Armutlu lçesinde tamamlanan 127 km Ye il-mavi Yol uzunlu u, 62 km ba lant yollar ile toplam 189 km yi bulan ve çe itli tarihi, turistik ve do al de erleri bünyesinde bar nd ran bir projedir. Alternatif turizmi geli tirmeye yönelik önemli bir projedir. Proje kapsam nda düzenlenen do a yürüyü parkurlar ve turizm seyir yollar birçok seyir noktas n, kapl calar, organik tar m havzalar n, yayla ve elaleleri, arkeolojik ve do al de erleri içinde bar nd ran zengin bir potansiyele sahiptir. Ye il-mavi Yol Projesi kapsam ndaki güzergahlar ve konaklama, seyir noktalar a a daki gibidir. Hersek (Hersek Camii ve Gölü), Alt nova Merkez, Suba, So uksu, Çobankale ve Ball Kaya, Karadere, Fevziye (Fevziye Güre leri), Tevfikiye, Aktoprak, Sermayeci, Burhaniye, Sugören, Güneyköy, Güneyköy- Be p narlar Tepesi Karadere- lyasköy- Denizçal -Kabakl -Ta köprü Burhaniye-Çukurköy- Dereköy-Laledere-Gac k-çiftlikköy Sugören-Elmal k-kirazl -Yalova Merkez-Yürüyen Kö k Gac k-elmal k-kirazl -Yalova Merkez-Yürüyen Kö k Güneyköy-Kurtköy-Kap l Ç narlar Kurtköy-Yenimahalle- Kad köy-ç narl Yol- Karaca Arboretum, Samanl -Yalova Merkez Yenimahalle-Gökçedere Baraj -Termal-Termal Kapl calar -Atatürk Kö kü-sudü en elalesi Termal-Ortaburun-Ç narc k-te vikiye-hasanbaba-erikli Çifte elaleler-erikli Kent Orman - Karl k Yaylas -Dipsiz Göller-Delmece Yaylas -Onno Tunç An t -Selimiye-Hayriye-Narl Kapakl -Hayriye Mecidiye-Hayriye-Narl Armutlu-Mecidiye-F st kl Erikli Çifte elaleler-erikli Kent Orman -Karl k Yaylas -Dipsiz Göller-Esenköy elalesi Planda ematik olarak gösterimi yap lan do a yürüyü parkuru ve turizm seyir yollar ; Te vikiye- Hasanbaba-Erikli Çifte elaleler-erikli Kent Orman -Karl k Yaylas -Dipsiz Göller-Delmece Yaylas, Erikli Çifte elaleler-erikli Kent Orman -Karl k Yaylas -Dipsiz Göller-Esenköy elalesi, Sugören-Elmal k, Sugören- Burhaniye, Kurtköy-Güneyköy ve Sermayeci-Aktoprak, Çaldere elalesidir. Yukar da 231

231 güzergahlar belirtilen ancak planda gösterilemeyen do a yürüyü parkuru ve turizm seyir yollar ile ilgili düzenlemeler yap labilir. Büyük ve Aç k Alan Kullan lar Planlama alan içerisinde toplam ha alan kentsel sosyal donat alanlar, tar m, orman, a açland r lacak alan, askeri alan,bugünkü arazi kullan m devam ettirilerek do al karakteri korunacak alanlar; makilik-fundal k ve mera alanlar olarak planlanm t r. Bu alanlara ili kin kararlar a a daki gibidir. Kentsel-Bölgesel Sosyal Donat Alanlar Planlama alan içerisinde kentsel sosyal donat alanlar toplam 1034,29 ha d r.planda belli bir büyüklü e ula an baz sosyal donat alanalr gösterilmi olup, alt ölçekli planda gereksinim olan sosyal donat alanlar ilgili mevzuat gere ince planlarda ayr lacakt r. Arboretum Alanlar Yalova-Termal karayolu üzerinde bulunan, koleksiyon bir arboretum karakterinde olan alan içerisinde kaya bahçeleri, bitki bahçeleri, iris bahçeleri, gül bahçeleri, minyatür bitkiler, Türkiye do umlu bonsai bitki koleksiyonlar vb. örnekler vard r. Ba ta Türkiye olmak üzere, Asya, Avrupa, Afrika, Amerika, Avusturalya k talar ve Yeni Zelanda'dan bitki örnekleri yan nda, Türkiye'nin endemik bitki örnekleri mevcuttur. Çiçekçilik ve bitki-tar m ara t rmalar ile önemli bir paya ve geli ime sahip l de bu alan korunarak planda Arboretum Alan olarak belirtilmi tir. Planlama alan içerisinde arboretum alan toplam 5,14 ha d r. Fuar, Panay r ve Festival Alanlar Yalova da geli ecek sanayi, turizm, tar m ve bunlara ba l hizmetler sektöründe fuar ve festival ihtiyaçlar n n kar lanabilmesi için planda Çiçekçilik OSB alan n n kuzeyinde ve Yalova Merkezin do usunda fuar alanlar planlanm t r. Planlama alan içerisinde fuar alan ha d r. Büyük Kentsel Ye il Alanlar Bu alanlar kente veya bölgeye hizmet edecek büyük ye il alanlard r. Planlama alan içerisinde büyük kentsel ye il alanlar ha olarak planlanm t r. Kentsel ve Bölgesel Büyük Spor Alanlar Bu alanlar kente veya bölgeye hizmet edecek, içerisinde farkl spor tesislerinin yer alabilece i alanlard r. Planlama alan içerisinde golf alan da dahil olmak üzere toplam spor alan 122,13 ha olarak planlanm t r. Kentsel ve Bölgesel Sa l k Tesisleri Bu alanlar kente veya bölgeye hizmet edecek sa l k tesis alanlar d r. Planlama alan içerisinde toplam sa l k tesisi alan 4.94 ha olarak planlanm t r. Kentsel ve Bölgesel E itim Alanlar Bu alanlar kente veya bölgeye hizmet edecek e itim alanlar d r. Bu alanlarda e itim,ara t rma-bilgi üretime dönük kullan mlar yer alabilecektir. Yalova merkez de 2, Çiftlikköy de 3 adet olmak üzere toplam 5 adet ve 175,32 ha e itim tesisi planlanm t r. Ara t rma Geli tirme Merkezleri (AR-GE) Bu alanlar tar msal ve bahçe kültürleri ara t rmalar n n yap labilmesi ve Yalova n n çiçekçilik ve tar m ürünleri konusunda ihtisasla mas n sa lamak amac yla Yalova merkez de ha olarak planlanm t r. Teknoloji Geli tirme Merkezleri (TGM) Bili im sektöründe uzmanla man n sa lanmas ve geli iminin ivme kazanmas için gerekli teknoloji geli tirme merkezi Yalova da Bili im OSB nin bat s nda 7,60 ha olarak planlanm t r. 232

232 Kongre Merkezleri Yalova da geli ecek sanayi, turizm, tar m ve bunlara ba l hizmetler sektörünün gereksinimi olan kongrelerin düzenlenebilece i alanlar merkezde planlanm t r. Planlama alan içerisinde ayr lan kongre merkezi alan 6.33 ha d r. Büyük Alan Kullan m Gerektiren Kamu Tesis Alanlar Bu alanlarda belli bir büyüklükte kente veya bölgeye hizmet eden kamu tesis alanlar yer alamktad r. Yine afete yönelik koordinasyon, yönetim, altyap alanlar bu alanlara dahildir. Planlama alan içerisinde toplam büyüklü ü hektard r. Tar m Alanlar Yalova li Çevre Düzeni Plan na esas olacak tar msal alanlar ve arazi kullan m durumunun tespiti ilgili ve yetkili kurum olan Tar m l Müdürlü ü taraf ndan leke çal mas ile belirlenmi tir. lgili Müdürlük çe ayr nt l çal malar n alt ölçekli planlama çal malar s ras nda yap labilece i ve bu a amada Kurumlar ndan görü al nmas gerekti i, böylece daha ayr nt l ve sa l kl bir de erlendirme ve tespit ile görü ün verilebilece i, tar msal alan s n flamas n n yap labilece i belirtilmi tir. Planda gösterilen-gösterilmeyen tar m alanlar için alt ölçekli planlarda ilgili yasal mevzuat kapsam nda Tar m l müdürlü ünden görü al nacak olup bu do rultuda tar msal s n flama yap lacak ve uygun olanlarda plan notlar nda belirtilen hususlarda dikkate al narak ifraz ve yap la ma ko ullar belirlenecektir. Yine planda yerle me veya geli me alanlar lekesi içinde kalan veya plan ölçe i gere i belli bir büyüklü ün alt nda oldu u için gösterilemeyen tar msal alanlar alt ölçekli planlarda gösterilecektir. Yukar da belirtilen nedenlerle planda 5403 say l Toprak Koruma Ve Arazi Kullan m Kanunu belirlenen tar msal alan s n flamas bu ölçekte tam olarak yap lmam /yap lamam olup ayr nt ya inilmeden genel kararlar n üretilmesinin daha sa l kl olaca yönünde plan yakla m uygun görülmü tür. Tar m alanalr nda; Organik tar m havza s n r içerisindeki tar m ve orman alanlar nda, organik tar m n geli tirilmesine yönelik uygulamalar yap lacak, bu alanlar n korunmas na ili kin gerekli tedbirler al nacakt r. Planda gösterilen veya alt ölçekli planlar haz rlan rken mutlak tar m alanlar, organik tar m alanlar ile di er tar m alanlar nda Tar m ve Köy leri Bakanl -Tar m l Müdürlü ü nce belirlenecek mutlak tar m arazileri, özel ürün arazileri ile sulu tar m arazileri tar msal niteli i korunacak alanlard r. Bu alanlar tar msal üretim amac d nda kullan lamaz. Ancak, tüm tar m alanlar nda, tar m d amaçla kullan lmas na dair talepler için l Toprak Koruma Kurulu nun uygun görü ünün al nmas gerekmekte olup yap sahiplerince yap n n amac d nda kullan lmayaca na dair taahhütte bulunulmas zorunludur. lgili bakanl k ve ya kurulu taraf ndan haz rlanacak olan tar msal amaçl arazi kullan m plan ve projelerine uyulacakt r. Tar m alanlar n n korunup, ürün çe itlili i ve verimlili inin geli tirilmesi temel esast r. Bu amaçla tar m ana plan haz rlan p, organize tar m bölgeleri organize besicilik ve hayvanc l k bölgeleri olu turulmas, tar m ve hayvanc l k borsalar kurulmas, sunulabilir tar m arazilerinin miktar n n art r lmas hedeflenmektedir. Bu amaçla ilgili tüm kurum ve kurulu lar ile koordineli çal ma yürütülecek, DS genel müdürlü ünün sulama proje ve uygulamalar ile çeli en yerle im ve kullan m kararlar üretilmeyecektir. Planda ifade edilen tar m alanlar gösterimi ematik olup plan paftas üzerinden ölçü al narak i lem tertip edilemez. Tar m alanlar nda yap lacak olan ifraz, tevhid, sat, vb. i lemler ile tar m d arazi kullan m talepleri, ilgili uzman kurum/kurulu lardan al nacak görü ler ve Tar m l Müdürlü ünce yerinde yap lacak etütlerde ula lacak sonuç do rultusunda de erlendirilecektir. Tar msal amaç d ndaki faaliyet taleplerinde; yap lacak faaliyetin niteli i, bu faaliyetten dolay çevre arazilerde meydana gelecek muhtemel toprak kaymalar ve arazi bozulmalar ile bu olumsuzluklar 233

233 giderici tedbirlere yönelik toprak koruma projelerinin haz rlanmas esast r. Toprak koruma projesine gereksinim olup olmad na ve projenin içeri ine ilgili uzman kurum/kurulu taraf nda arazi ve/veya toprak etütleri yap larak karar verilir. Mutlak tar m arazileri, özel ürün arazileri ile sulu tar m arazileri tar msal üretim amac d nda kullan lamaz. Tar msal nitelikli alanlar n korunmas amac yla her türlü önlemin al nmas esas olup her tür ve ölçekteki planlama çal mas öncesi Tar m Ve Köy leri Bakanl ndan tar m d amaçla kullan ma uygundur görü ü al nmas zorunludur. Bu görü ün al nmad alanlarda hiçbir suretle planlama yap lamaz. Yap la ma karar verilemez. Yap la ma ve Parsel Ko ullar Bu Alanlarda; 5403 say l Toprak Koruma Ve Arazi Kullan m Kanunu ve tarih ve say l Resmi Gazete de Yay mlanan Toprak Koruma ve Arazi Kullan m Kanunu Uygulama Yönetmeli i hükümlerine uyulacakt r. Yap la ma ko ullar, parsel büyüklükleri vb. konular a a daki hususlar ile, ilgili kanun ve yönetmelik hükümleri de göz önünde bulundurularak alt ölçekli planlar veya tar msal arazi kullan m planlar nda belirlenecektir. Ancak planda tar msal alanlar olarak ayr lm olan alanlarda, 5403 say l Toprak Koruma Ve Arazi Kullan m Kanunu ve tarih ve say l Resmi Gazete de Yay mlanan Toprak Koruma ve Arazi Kullan m Kanunu Uygulama Yönetmeli i hükümlerine uyulmas, yap lacak her türlü parsel büyüklü ü ve yap için Tar m ve Köy leri bakanl -Tar m l Müdürlü ü nün veya l Toprak Koruma Kurulu nun uygun görü ünün ve gerekli di er izinlerin al nmas ko ullar ile plan notlar nda belirtilen ko ullarda yap la maya izin verilir. Planlamada ekili, dikili tar m alanlar, sulu tar m alanlar ile nitelikli tar m alanlar koruma kullanma ilkesi çerçevesinde mutlak tar m alanlar olarak i aretlenmi ve ha olarak planlanm t r. Tar m l Müdürlü ü ve l Turizm Müdürlü ü nün yapm oldu u çal malar sonucunda; Te vikiye idari s n r n n bat s ndaki tüm tar m ve orman alanlar tar msal üretimi geli tirmek ve çe itlendirmek için organik tar m havzas olarak belirlenmi tir. Organik tar m alanlar planda toplam 796,18 ha d r. Bu alanlar içerisine orman alanlar nda yap lacak organik tar m alanlar dahil de ildir. Sera alanlar a rl kl olarak Koru belediyesi çevresinde Kad köy-yalova yolu üzerinde ve Kazimiye köyü ve çevresinde yo unla m olup toplam 275,21 ha d r. Planda di er tar m alanlar olarak gösterilen alanlar genellikle kuru tar m arazileri olu turmaktad r ve ha olarak planlanm t r. Orman Alanlar Planlama alan içerisinde toplam ha orman alan bulunmaktad r. Orman kullan mlar içinde kalan parçal ve fazla büyük olmayan 2B ye tabi baz alanlar da plan bütünlü ü aç s ndan planda orman kullan m içine dahil edilmi tir. Bu alanlarla ilgili mevcut ve yap lacak yasal düzenlemeler geçerli olacakt r. Bu ölçekte gösterilmeyen 6831 say l Orman Kanunu nun 2b ye tabi alanlarla ilgili alt ölçekli planlarda gerekli tespit ve gösterim yap lacak ve bu alanlar ilgili kurumlar n görü ü ve yasal mevzuat dikkate al narak düzenlenecektir. Plan s n rlar içinde kalan 6831 say l Orman Kanunu nun 2b maddesine tabi alanlardaki mülkiyet sorunlar çözülüp yasal süreç tamamlanmadan ve ilgili kurumdan gerekli görü -izin al nmadan uygulama yap lamaz. A açland r lacak Alanlar Planlama alan içeriside toplam 203,22 ha a açland r lacak alan planlanm t r. Askeri Alanlar Planlama alan içerisinde muhtelif bölgelerde toplam ha alan askeri alan olarak düzenlenmi tir. 234

234 Sit Alanlar Yalova kent merkezinde ve özellikle ilçelerinde pek çok arkeolojik, do al ve tarihi sit alanlar ile birçok tescilli sivil mimari örne i yap lar ve tarihi yap kal nt lar bulunmaktad r. Çobankale kale kal nt lar ve kaya an t, tarihi Helenopolis kenti, Hersek Gölü ve Termal Su ehri l deki önemli sit alanlar ndand r. Hersek Gölü korunmas gerekli sulak alan niteli indedir. Planlama alan içeriside arkeolojik, do al, tarihi ve karma sit alanlar toplam ha d r. Bugünkü Arazi Kullan m Devam Ettirilerek Do al Karakteri Korunacak Alanlar Bu alanlar makilik-fundal k-çal l k alanlar, do al karakteri korunacak alanlar, mera alanlar ve tescilli mera alanlar ndan olu maktad r. Bu alanlar topo rafyas, flora ve faunas yla bugünkü arazi kullan m n n (tar m, maki, funda, a açl k, çal l k, sazl k, batakl k vb) devam ettirilece i alanlard r. Bu alanlarda izinsiz, mevzuata ayk r yap lm yap lar yer alamaz. Bu alanlarda varsa tar msal kullan m, do al bitki örtüsü ve ekolojik yap korunacakt r. Bu bölgelerde tar msal olarak kullan lan alanlar için tar m alanlar ko ullar geçerlidir. Varsa orman statüsündeki alanlar için orman alanlar ko ullar geçerlidir. Tescilli mera alanlar s n rlamas, tespiti ve tescili yap lm mera alanlar d r Mera olarak tescilli olan alanlarda 4342 say l kanuna göre uygulama yap lacakt r. Bu alanlar n mera, orman veya tar m alan olmamas durumunda çevre düzeni plan de i ikli i yap larak farkl amaçlarla kullan labilir. Bu alanlarda 4342 say l Mera Yasas uyar nca uygulama yap lacakt r. Ancak, ÇED uygulamas gerektiren yat r m istemleri için, tahsis amac de i ikli i söz konusu oldu unda Tar m ve Köy leri Bakanl n n görü ü al nacakt r. Planda mera alanlar olarak gösterilen alanlar tar msal alanlarda oldu u gibi Tar m l Müdürlü ü görü üne göre lekesel olarak ayr lm alanlar olup alt ölçekli planlarda ilgili kurum görü leri ve ayr nt l çal malar do rultusunda kesin arazi s n flamas yap lacakt r. Planda Makilik, fundal k, çal l k alanlar 1063,54 ha, do al karakteri korunacak alanlar ha, mera alanlar 2487,14 ha ve tescilli mera alanlar da 394,11 ha olarak planlanm t r. Kentsel Teknik Altyap Alanlar Planlama alan içerisinde toplam 1769,45 ha alan kentsel teknik altyap alanlar olarak planlanm t r. Planlama alan do usunda Denizçal Köyünün oldu u k s mda daha önce ilgili kurum ve kurulu görü leri al narak yer seçimi ve projelendirmesi yap lm olan ve bölgedeki belediyelerin ve yerle melerin bu yöndeki ihtiyaçlar n kar lamaya dönük çöp toplama tasfiye alan -kat at k depolama alan niteli indeki teknik altyap alan yer almaktad r. Bu alan planlamada da çöp toplama tasfiye alan olarak i aretlenmi tir. Yine ayr ca Armutlu nun oldu u k s mda ayn amaçla çöp toplama tasfiye alan ayr lm t r. Armutlu, Ç narc k, Yalova ve Suba ndaki yer seçimleri yap lm terminal alanlar planda gösterilmi olup toplam büyüklükleri 9.90 ha d r. Yine ar tma tesis alanlar Armutlu, Ç narc k, Kad köy, Termal, Yalova merkez ve Hersek de toplam ha olarak planlanm t r. Göller ve barajlar planlama alan içerisinde ha alan kaplamaktad r. Planlama alan içerisinde ana ula m sistemi u ekildedir; Otoyol: Hersek otoyol proje tasla planlara i lenmi, gerekli yol ba lant lar yap lm t r. zmit-bursa karayolu ve Armutlu-Yalova karayolu geçi leri ile zmit-yalova Devlet Yoluna alternatif güzergah çal mas kapsam nda Karayollar Genel Müdürlü ü nce haz rlanm K lavuz Yol 235

235 Plan da (Yalova-Bursa yolundan do uya Kirazl -Elmal k-gac k-laledere-dereköy- Çukurköy hatt ) planlara i lenmi tir. Bunlar planlama alan n n toplay c ana yol sistemini yani ula m sisteminin ana omurgas n olu turmaktad r. Bili im OSB, Çiçekçilik OSB ve bunlar n getirdi i di er hizmet alanlar planlama alan nda Yalova merkezin güneydo u k sm nda planlanm olup ula m ba lant lar bu alanlar çevreleyen bir sitemle çözülmü tür. Bu kapsamda zmit-bursa karayoluna as lan ikinci bir yol ba lant s önerilmi tir. Tersane alanlar ile gerisinde bu fonksiyona hizmet edecek olan Kentsel Servis Alanlar n n zmit- Yalova Karayolu ve Hersek Otoyolu ile ba lant s n sa layacak Alt nova Merkez, Çavu çiftlik ve Tav anl noktalar nda gerekli düzenlemeler yap lm t r. Termal ilçe merkezi yol ba lant s n güçlendirmek için Yalova Merkez ve Ç narc k-armutlu güzergah ba lant lar toplay c ana yol olarak düzenlenmi tir. Bunlar n d nda kent içi yollar birinci ve ikinci derece, k rsal yerle me ba lant lar ve orman yollar da üçüncü derece yollar olarak planlanm t r. M KENTSEL ALANLARDA YO UNLUK M KENTSEL YEN LEME ALANLARI 17 A ustos 1999 Marmara Depreminde Yalova da konutlar n% 18 inin y k ld veya a r hasar gördü ü tespit edilmi tir. Depremde etkilenen toplam nüfus ki i, y k k/a r hasar hasarl hane say s 3805, bu hanelerde ya ayan say s ise civar ndad r. Bu nüfusun Yalova li toplam kentsel nüfusa oran ise yakla k % 13,3 dür. Yalova l merkezinde konutlar n % 16 s y k k/ a r hasarl, % 14 ü orta hasarl, % 25 i az hasarl ve % 45 i hasars zd r. Y k k /a r hasarl ve orta hasarl konutlar n toplam içindeki oran % 30 gibi yüksek bir orana ula maktad r. 17 A ustos 1999 tarihinde Marmara Bölgesinde meydana gelen depremden sonra gerek Yalova li merkez yerle mesinde gerekse ba l di er yerle me birimlerinde büyük çapl hasarlar meydana gelmi tir. Felaketin boyutunun hayli yüksek olmas n n nedenleri aras nda en önemlileri olarak ülkesel ve bölgesel ölçekte bilimsel ara t rma ve tespitlere dayal bir planlama ve uygulama bütünlü ü olmamas n n yan s ra kentsel yerle melere baz nda da gerek planlamadaki gerekse yerel yönetimlerdeki hatal karar ve uygulamalar gösterilebilir y l nda Atatürk ün iste i ile stanbul line ba lanan Yalova daha sonra 5 Haziran 1995 de l haline gelmi tir. Bununla birlikte Bursa linin Gemlik lçesine ba l Armutlu Beldesi ile Kocaeli nin Karamürsel lçesine ba l Alt nova, Suba ve Kaytazdere beldeleri l s n rlar içine al nm t r. Yalova li, alt ilçe ve onbe belediyeden olu mu tur. Bunlar: Yalova Merkez lçe Kad köy Beldesi, Çifttlikköy lçesi, Ta köprü Beldesi, Alt nova lçesi, Kaytazdere Beldesi, Suba Beldesi, Tav anl Beldesi, Termal lçesi, Ç narc k lçesi, Esenköy Beldesi, 236

236 Koru Beldesi, Te vikiye Beldesi, Kocadere Beldesi, Armutlu lçesi Nüfus: Yerle menin 1997 y l nüfus say m na göre nüfusu dur Deprem sonras yap lan son nüfus say m na göre ise olarak ç km t r. Yerle menin aras nüfus geli imi a a daki gibidir dönemi Adrese Dayal Nüfus Kay t Sistemi Nüfus Say m Sonuçlar na göre il nüfusu tir. Tablo M :Nüfus Sayımı Sonuçları ( ) YILLAR NÜFUS * ** ** ** ** Kaynak:TU K Nüfus Say m Sonuçlar *1995 y l nüfusu y llar say m sonuçlar na göre bulunmu tur. **Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Nüfus Sayımı Sonuçları Yalova nüfus projeksiyonlar yap l rken dört farkl yönteme göre yap lm t r. Bunlar üssel yöntem, en küçük kareler yöntemi, bile ik faiz yöntemi ve aritmetik yöntemdir. Yalova da deprem sonras, depreme ba l olarak göçlerinde etkisiyle nüfusta bir azalma söz konusu olmu tur. Bu nedenle mevcut nüfusa göre yap lan projeksiyonlar sa l kl bir sonuç vermeyecektir y llar nüfus de erleri baz al narak yap lan projeksiyonlar sonucunda 2015 y l ortalama nüfus de eri ki i olarak bulunmu tur. Ancak deprem sonras Yalova dan ba ka yerlere giden nüfusun tekrar buraya dönme e ilimleri de dikkate al narak, nüfus projeksiyonlar n n 2000 y l nüfusu dikkate al nmadan daha önceki aras dönem dikkate al narak yap lmas daha do ru bir yakla m olacakt r. Bu veriler do rultusunda yap lan nüfus projeksiyonu sonucunda yerle menin 2015 y l nüfusu ortalama olarak ç kmaktad r. Planlamada projeksiyon nüfusu olarak nüfus kabulünün yap lmas do ru bir yakla m olacakt r. 237

237 ARAZ KULLANIM KARARLARI Yalova da yak n dönemde 1986,1990 y llar nda ller Bankas Genel Müdürlü ünce, 1995 y l nda ise yerle menin l olmas yla birlikte idari de i imin getirece i mekandaki yans malar dikkate al narak belediyece imar plan revizyonu çal malar yap lm t r y l nda yap lan planlama çal mas revizyon eklinde ele al nm de i en ko ullar göz önünde bulundurularak özellikle kamu kurumlar ve di er sosyal donat alanlar için alanlar ayr lmas amac n n ön planda oldu u bir çal ma yap lm t r. Planlama alan toplam 1500 ha l k bir alan kapsamaktad r. 3 Tip yo unluk önerisi getirilmi olup yakla k nüfusun yerle mesi öngörülmü tür. Ancak bu planlarda da sosyal donat alanlar n n olmas gerekenden çok daha az oldu u saptanm t r Y l ndan bu yana geçen süre içinde ise uygulama a amas nda ortaya ç kan sorunlar imar plan de i iklikleri ile çözümlenmi tir. Özellikle yap la ma ve kentsel geli melerin yo un oldu u bölgelerde, deprem sonras nda mevcut planlar n i levini kaybetmesiyle, kentsel geli me ve yap la ma konusunda yönlendirici ve düzenleyici bir belgenin olmamas nedeniyle ya anan s k nt lar n bir an önce a lmas, deprem sonras yeniden yap lanma sürecinin h zland r lmas gere i do mu tur. Deprem sonras Yalova da y k mlar n ve kay plar n bu denli yüksek olmas n n en büyük nedenlerinden birisi hatal yer seçimi kararlar ve zemine uygun yap la ma eklinin olmamas d r.bu nedenle deprem sonras yerle me alanlar bütününde detayl olarak haz rlanan jeolojik etüd çal malar sonucunda ortaya ç kan sonuçlar n imar planlar na yans t lmas zorunlulu u ortaya ç km t r. Rapor sonuçlar na göre konut alanlar nda yap la ma 2 kat ile s n rland r lm t r. Ayr ca raporda belirtilen ve yap la ma s ras nda al nmas gerekli tedbirler planlar ve plan notlar na aktar lm t r. Jeolojik etüt raporlar do rultusunda M A ve ticaret alanlar nda ise plan notlar nda yaz l gerekli artlar n yerine getirilmesi ko uluyla 4 kata kadar yap la ma önerisi getirilmi tir. Yerle menin l olmas ndan dolay özellikle resmi-idari tesisler konusunda, gerekse kentin gereksinim duydu u ve mevcut imar planlar nda eksikli i bulunan sosyal-donat (Pazar alan, resmi kurum alan, belediye hizmet alan, kültürel tesis, halk e itim merkezi,sa l k tesisi, e itim tesisleri vb.) alanlar için uygun konumlarda mülkiyet yap s ve yap la man n elverdi i ölçüde alanlar ayr lm t r. Meskun ve planl bölge içerisindeki ana ula m sistemi korunmu gerekli görülen yerlerde aç k veya kapal otopark alanlar önerilmi tir. Yerle menin en önemli yol ba lant s olan zmit-bursa yol geçi i ile kent içine ba lant sa layan yollar n olu turdu u kav aklarda yeni düzenleme projeleri dikkate al narak gerekli düzenlemeler yap lm t r. Mülkiyet yap lar ve mevcut fiziki olu umlar ile plan aras ndaki baz uyumsuzluklar mümkün oldu unca giderilmeye çal lm, uygulama a amas nda ortaya ç kan problemler konusunda imar plan nda gerekli düzenlemeler yap lm t r. Onanl imar planlar dahilinde kalan Samanl mevkiinde, Ç narc k yolu ile Samanl deresi aras nda kalan ve büyük oranda yap la mam olan bölge mevcut durum, mülkiyet yap s, uygulama zorluklar vb. hususlar da dikkate al narak yeniden irdelenmi ve yeni bir planlama önerisi getirilmi tir. Bu kapsamda ula m belli bir sistematik ve kademele meye oturtulmu, sosyal donat alanlar ile konut alanlar dengeli olarak ve burada ya ayacak nüfusun ihtiyaçlar n kar layacak ekilde düzenlenmi tir. Kent merkezinden kopuk ve Denizçal mevkiinde bulunan yap la m ve planlama kararlar genelde korunmu kat yükseklikleri-yo unluklar jeolojik raporlar do rultusunda yeniden belirlenmi tir. 238

238 Yerle me bütününde gelecek dönemde nüfusun mekanda yerle imi ve da l m için alternatif yerle im alanlar planlamas söz konusudur. Onanl imar planlar nda konut geli me alanlar olarak planlanan alanlar aynen kabul edilmi tir. Yerle me genelinde eski imar plan karlar ndaki yo unluklar n azalmas ndan dolay artan nüfusun konut alan ihtiyac n kar lanmas için mekanda daha çok alan ayr lmas gere i bulunmaktad r. Buna dönük olarak belediyece Kaz miye-elmal k köyleri aras nda kalan bölgelerde toplu konut alan planlamas yap lm t r. Bu alan yakla k 80 ha. Büyüklü ünde ve 8000 civar nüfusu bar nd rabilecektir. Mevcut geli me ve eski imar planlar nda önerilen geli me alanlar d nda,özellikle güney ve bat kesimlerde tar m alanlar, çok e imli alanlar ve jeolojik sak ncal alanlar vb. e ikler nedeniyle alternatif ilave geli me alanlar bulmak hayli güçtür. Onanl imar planlar nda geli me alan olarak gösterilen alanlar ve toplu konut alan olarak önerilen alan d nda konut geli me alan olarak, Kaz miye ve Elmal k köyleri aras nda önerilen toplu konut alan ile mevcut planl bölge aras birle tirilmi yine toplu konut alan olarak önerilen alanlarla organize yaz l m sanayii olarak önerilen bölgeler aras geli me konut alanlar olarak planlanm t r. Bu bölgelerde kalan tar m alanlar tar msal niteli i korunacak alanlar olarak korunmu tur. Yine bu alanlarda toplam 170 ha. lave geli me alan planlanm olup, toplam nüfus bar nd rabilecektir. Yerle menin güney k s mlar nda kalan ve pasif-aktif heyelan alan olmas nedeniyle planlama s n rlar d ar s nda tutulmu alanlarda mevcutta çok say da konut yap la mas yer almaktad r. Bu alanlarda yüzeyde m. Civar akma oldu u alt k s mlar n ise sa lam zemin oldu u belirtilmektedir. Bu bölgelerle ilgili yeni jeolojik etüd çal malar yap lmakta olup, etüdler sonucunda gerekli tedbirlerin al nmas ko uluyla yap la maya izin verilmesi durumunda bu alanlarda da alternatif geli me alanlar olabilecektir. Planlama s n rlar içerisinde toplam 650 hektar büyüklü ünde konut alan önerilmi tir. Ortalama 200 ki i/ha yo unlukta toplam ki i bu alanlarda ya ayabilecektir. Sosyal donat alanlar nda mevcut planl bölgelerde yo unluklar n azalmas yla meydana gelecek olan ki i ba kullan m miktar n n art n n yan s ra, ilave alanlarda da ihtiyac kar lamaya dönük sosyal donat alanlar ayr lm t r. Planlama s n rlar içerisinde konut alan büyüklük, nüfus ve yo unluk a a daki gibidir: Tablo M : Konut Alanı Büyüklük, Nüfus ve Yoğunluğu TOPLAM KONUT ALANI (m 2 ) NET ALAN ORT. EMSAL TOPLAM N AAT ALANI *0,80= m 2 0, KONUT SAYISI A LE BÜYÜKLÜ Ü TOPLAM BRÜT YO. NÜFUS /100= , K /HA M ENDÜSTR ALANLARDA YER SEÇ M M TAR H,KÜLTÜREL, ARKEOLOJ K VE TUR ST K ÖZELL KL ALANLAR Bu konu ile ilgili bilgiler G.1 Yörenin Turistik De erleri bölümünde verilmi tir. M.1.2.KIRSAL ALANLAR M KIRSAL YERLE ME DESEN 239

239 M ARAZ MÜLK YET HAZ NEYE A T TA INMAZLAR Tablo M : Hazineye ait taşınmazlar YALOVA L MERKEZ LÇE SINIRLARI ÇER S NDE BULUNAN HAZ NEN N ÖZEL MÜLK YET NDEK TA INMAZLAR MAHALLE/KÖY ADED HAZ NE YÜZÖLÇÜMÜ Ba larba Mahallesi ,28 Bahçelievler Mahallesi ,56 Fevziçakmak Mahallesi ,94 Gaziosmanpa a Mahallesi ,13 Rüstempa a Mahallesi ,44 Süleymanbey Mahallesi ,07 Elmal k Köyü ,48 Esadiye Köyü ,93 Güneyköy Köyü ,66 Hac mehmet Köyü ,64 Kad köy Beldesi ,25 Kazimiye Köyü ,24 Kirazl Köyü ,08 Kurtköy Köyü ,44 Safran Köyü ,95 Samanl köyü ,24 So ucak Köyü ,72 Sugören Köyü ,90 TOPLAM ,95 Kaynak: Defterdarl k Milli Emlak Müdürlü ü (2011 y l ) M.2.ALTYAPI M.3.B NALAR VE YAPI ÇE TLER M.3.1.KAMU B NALARI M.3.2.OKULLAR L M ZE BA LI ANAOKULU- LKÖ RET M -ORTAÖ RET M B LG LER Tablo M.3.2.1:Anaokulu Bilgileri S. NO LÇE ADI OKUL ADI ADRES KAPAS TES RESM ÖZEL 1 Merkez Gaziosmanpa a Anaokulu Gaziosmanpa a Anaokulu /Yalova 137 X - 2 Merkez Zübeyde Han m Ba larba Mh. Aydo an Cd. Yalova 93 X - 240

240 Anaokulu 3 Alt nova Piyalepa a Anaokulu E itim Merkezi Alt nova/yalova 67 X - 4 Merkez Aydede Anaokulu Gaziosmanpa a Mah.Tuna Cad. No:3 Yalova 79 X - 5 Alt nova Geyikdere Anaokulu Geyikdere Köyü Alt nova 17 X - 6 Alt nova Kaytazdere Anaokulu Kaytazdere Alt nova/yalova 77 X - 7 Ç narc k Çiçek Yuvas Anaokulu Çiçek Yuvas Anaokulu Ç narc k- Yalova 70 X - Çiftlik Mh.Stadyum Cd. Mart Sk Anaokulu No:2 Çiftlikköy-Yalova 8 Çiftlikköy Rag p Naile Saraç 67 x - 9 Merkez Özel Popüler smetpa a Mh Ceylan SokNo: X Çocuklar Anaokulu 10 Merkez Özel Kartopu Anaokulu 11 Armutlu Vilayetler Birli i Hafize Sak z Anaokulu 12 Merkez Özel lkyaz Anaokulu 13 Merkez Özel Benim Okulum Anaokulu Yalova Ye ilova Mh.Yunus Emre Cd.No:17 Yalova X Kar yaka Mah.Zafer Cad.No:15 Armutlu/YALOVA 12 X - Özden Mah.Rahman Sk.No:5 Yalova Özden Mah. hlas Sk. No:8 YALOVA 14 Çiftlikköy Özel Mavi Ay Mehmet Akif Ersoy Mh.Nam k Anaokulu Kemal Cd.K l ç Sok:No 29 Çiftlikköy Yalova Kaynak: İl Milli Eğitim Müdürlüğü(2011 Yılı) Tablo M.3.2.2: lkö retim Bilgiler 25 - X 16 X 16 - X S. NO LÇE ADI OKUL ADI ADRES KAPAS TES RESM ÖZEL 1 Merkez Zübeyde Han m ÖO Ba larba Mh.Kurtulmu Cd.No:11-Yalova 713 X - 2 Merkez Kad köy ÖO Kad köy lkö retim Okulu Yalova 182 X - 3 Merkez aban Temuge ÖO Ba larba Mh.Millet Cd.Koyuncu Sk.No:23 Yalova 398 X - 4 Merkez Gaziosmanpa a ÖO GOP Mh. 3.Sokak No:1 Yalova 1291 X - 5 Merkez Ö retmen Yusuf Ziya ehit Ömer Faydal Bulvar ÖO Mehmet Durmam Cd.No:1 Yalova 861 X - 6 Merkez Saffet Çam ÖO stanbul Cad.No:118 Yalova 1185 X - Yalova 7 Merkez Atatürk ÖO Cumhuriyet Caddesi No: X - 8 Merkez Rahmi Tokay ÖO Mustafa Kemal Pa a Mah.Akdeniz Cd. No:91 Yalova 354 X - 9 Merkez Yalova Müf.Hamdi Girgin ÖO Müfetti Hamdi Girgin ÖO 403 X - 10 Merkez smetpa a Mazlum Palab y k iöo smetppa a Mh. Girne Cd.No:86 Yalova 525 X - 11 Merkez Bahçelievler ÖO Spor Sk.No:38 Yalova 670 X - 12 Merkez Safran ÖO Safran Köyü Yalova 144 X - 13 Merkez Sugören smet Koçhan öo Sugören Köyü Yalova 174 X - 14 Merkez Orgl Selahattin Bahçelievler Mh.Külttür Yalova RisaletDemircio lu ÖO 626 X - 15 Merkez ÖO Elmal k Salim Delen Elmal k Köyü Yalova 204 X - 16 Merkez Samanl Rebia enavçen ÖO Samanl Köyü Yalova 123 X -

241 17 Merkez Hac mehmet ÖO Hac mehmet Köyü Yalova 9 X - 18 Merkez 700.Y l Osmangazi ÖO smetpa a Mh. M.T.Rasim Koçal Cd.No:164 Yalova 615 X - 19 Merkez 75.Y l Mehmet Akif Kad köy Beldesi Ye ilova Mah. Ersoy ÖO Yalova 964 X - 20 Merkez 75.Y l Ziya Gökalp ÖO Kanberbaba Mevkii Ahmet Yesevi Cd. Özden Mh Yalova 821 X - 21 Merkez Rasim Koçal ÖO Elmal k Köyü Yalova 22 X - 22 Merkez Kurtköy ÖO Kurtköy-Yalova 15 X - 23 Merkez Kirazl ÖO Kirazl Köyü-Yalova 22 X - 24 Merkez Cumhuriyet ÖO Ba larba Mah.Eski Bursa Cd.No:1 Yalova 810 X - 25 Merkez Kardelen ÖO Yalova So ucak Köyü Kal c Konutlar- 299 X - 26 Merkez Milli Piyango ÖO ve smet Pa am Mh.Milis Te men Okulu Rasim Koçal Çömlek Mevki Yalova 116 X - 27 Merkez Hüseyin Alka ÖO Kaz m Karabekir Mah.Kamber Baba Yolu Yalova 334 X - 28 Merkez bni Sina Otistik E itim Merkezi Faydal Cd No:238/1 Yalova Bahçelievler Mh. ehit Ömer 26 X - 29 Merkez Özel Yalova ÖO GOP Mah. Karadeniz Cad. No:121 Yalova X 30 Merkez Özel Bahçe ehir ÖO Kabaktepe Mevkii Yalova X 31 Merkez Özel Yücebilgili ÖO Fevzi Çakmak Mh. Radar yolu Bilali Habe Camii Arkas Yalova X 32 Alt nova Hürriyet ÖO Alt nova-yalova Hürriyet Mh.Sa l k Oca yan 387 X - 33 Alt nova Suba ÖO Merkez Mh.Atatürk Cd.36.Sk No:2 Suba Beldesi Alt nova 161 X - 34 Alt nova Tav anl ehitlik ÖO Tav anl ehitlik ÖO Alt nova- Yalova 323 X - 35 Alt nova Fevziye Sözdinler ÖO Fevziye Köyü Alt nova-yalova 92 X - 36 Alt nova Piyalepa a ÖO P yalepa a lkö retim Okulu Alt nova-yalova 445 X - 37 Alt nova Tokmak ÖO Tokmak lkö retim Okulu Alt nova-yalova 96 X - 38 Alt nova Kaytazdere Teda Tekstil ÖO Merkez Mh K rkp nar Cad.No:11 Alt nova-yalova 216 X - 39 Alt nova Fatih Sultan Mehmet ÖO Çavu çiftli i Köyü Alt nova- Yalova 124 X - 40 Alt nova Vak fbank ÖO Vak fbank lkö retim Okulu Alt nova-yalova 300 X - 41 Alt nova Hac Ali Saruhan ÖO Hac Ali Saruhan ÖO Kal c konutlar Alt nova-yalova 530 X - 42 Armutlu Armutlu Avukat Necati Toker öo Kar yaka Mh. Okul Cd.No:40 Armutlu-Yalova 416 X - 43 Armutlu F st kl ÖO F st kl Köyü Armutlu-Yalova 143 X - 44 Armutlu Kapakl ÖO Kapakl Köyü Armutlu-Yalova 97 X - 45 Armutlu Armutlu stiklal ÖO Bay r Mh Be selviler Sk skele Mevki Armutlu-Yalova 219 X - 46 Ç narc k Hüdaverdi Ayd n ÖO Gazi Süleyman Aslan Caddesi- Ç narc k-yalova 481 X - 47 Ç narc k Koruköy ÖO Koruköy lkö retim Okulu- Ç narc k-yalova 292 X - 48 Ç narc k Esenköy ÖO Esenköy lkö retim Okulu- Ç narc k-yalova 268 X - 49 Ç narc k Te vikiye Cumhuriyet ÖO Te vikiye Beldesi Ç narc k- Yalova 163 X - 50 Ç narc k Kocadere ÖO Kocadere lkö retim Okulu 139 X - 242

242 Ç narc k-yalova 51 Ç narc k enköy ehit Ünal Akal n ÖO enköy ehit Ünal lkö retim Okulu Ç narc k-yalova 10 X - 52 Ç narc k Ç narc k ÖO Hasanbaba Mevkii Ç narc k- Yalova 131 X - 53 Ç narc k Gülkent ÖO Çal ca Kal c Konutlar Ç narc k- Yalova 425 X - 54 Ç narc k Ç narc k Füruzan K nal öo Ç narc k Füruzan K nal ÖO Vali Ak Cd.Ç narc k-yalova 246 X - 55 Ç narc k Atatürk Bilim Sanat Merkezi Natoyolu alt Ç narc k-yalova 72 X - 56 Çiftlikköy Gaziabdurrahman ÖO Sahil Mh Kumsal Cd Okul Sk No 2 Çiftlikköy -Yalova 1129 X - 57 Çiftlikköy Ta köprü ÖO Okul Cd.No:1 Ta köprü- Çiftlikköy-Yalova 419 X - 58 Çiftlikköy Sultaniye ehit Baçeretttin Özgür iöo Sultaniye ehit Baçerettin Özgür ÖO-Çiftlikköy-Yalova 238 X - 59 Çiftlikköy GSD E itim Vakf Çiftlikköy ÖO Çiftlik Mah.Stadyum Cad.Ezgi sok.no:10-çiftlikköy-yalova 752 X - 60 Çiftlikköy K l ç ÖO K l ç lkö retim Okulu Çiftlikköy-Yalova 121 X - 61 Çiftlikköy Çukurköy ÖO Çukurköy Çiftlikköy-Yalova 32 X - 62 Çiftlikköy 75.Y l Nam k Kemal ÖO Gac k Köyü A A I Gac k Mh.Çiftlikköy-Yalova 157 X - 63 Termal Akköy ÖO Akköy-Termal Yalova 111 X - 64 Termal Yenimahalle ÖO Yenimahalle Köyü Termal- Yalova 102 X - 65 Termal Üvezp nar ÖO Üvezp nar Mah.Termal-Yalova 93 X - 66 Termal Termal Yeni Ya am Yat l Bölge ÖO Gökçedere Mh. Termal /Yalova 98 X - Kaynak: l Milli E itim Müdürlü ü (2011Y l ) Tablo M.3.2.3: Lise Ve Dengi Okullar S. N LÇE ADI OKUL ADI ADRES KAPAS TES RESM ÖZEL 1 Merkez Yalova Anadolu Lisesi Fatih Cad.Spor Sk.No:20 Yalova 1516 X - 2 Merkez Fatih Sultan Mehmet Lisesi GOP Mah. GOP Cad.3.Sk.No:3 Yalova 1008 X - 3 Merkez ehit Osman Altunkuyu Anadolu Lisesi ehit Osman Altunkuyu Anadolu Lisesi Samanl Köyü Yalova 737 X - 4 Merkez Yalova Fen Lisesi Yalova Fen Lisesi Termal-Yalova 249 X - 5 Merkez Anadolu Ö retmen Lisesi Safran Köyü Yalova 383 X - 6 Merkez Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Gökçedere Mh.Termal Yolu Fen Lisesi Yan Termal-Yalova 238 X - 7 Merkez Ticaret Meslek Lisesi Kaz m Karabekir Mah. Yalova 990 X - 8 Merkez K z Teknik ve Meslek Lisesi Bahçelievler Mah.Fatih Cad.Kültür Sk Yalova 1101 X - 9 Merkez Mrk E.Sabri Ayta man K z Teknik ve Meslek Özden Mah. Eski Kad köy Yolu Üzeri Yalova 271 X - Lisesi 10 Merkez Anadolu mam Hatip Bahçelievler Mh.Fatih Cd.Kültür Sk. Lisesi No: 1 Yalova 622 X - 11 Merkez Teknik ve Endüstri GOP Mh.Tuna Caddesi Sonu Yan Meslek Lisesi Yalova 1836 X - 12 Merkez Ka garl Mahmut Ba larba Mah.Safran Yolu-Yalova Ticaret Meslek Lisesi 218 X 13 Merkez Özel Bahçe ehir Koleji Kabaktepe Mevkii Yalova 41 - X 243

243 14 Merkez Özel Yalovam Lisesi GOP Mah. Karadeniz Cad. No:121 Yalova 15 Alt nova Alt nova Bülent Özyürük Çok Programl Lisesi 16 Alt nova Tersane Giri imcileri A.. Denizcilik Anadolu Meslek Lisesi X Alt nova Bülent Özyürük Çok Programl Lisesi Alt nova-yalova 335 X - Çavu çiftli i Mevkii Alt nova 17 Armutlu Armutlu Dr.Enver Ören Armutlu Dr.Enver Ören Çok Çok Programl Lisesi Programl Lisesi Armutlu-Yalova 18 Ç narc k Gazi Mustafa Kemal Ç narc k yolu Petko Çe mesi Mevkii Sa l k Meslek Lisesi Ç narc k-yalova 19 Ç narc k Ç narc k Çok Programl Ç narc k Çok Programl Lisesi Lisesi Ç narc k-yalova 20 Çiftlikkö Aksa Teknik ve Ta köprü Beldesi Raif Dinçkök Cad. y Endüstri Meslek Lisesi Zambak Sk N:2 Çiftlikköy Yalova 21 Çiftlikkö Çiftlikköy Atatürk Çiftlik Mah.Stadyum Cd.Mart Sk. y Anadolu Lisesi No:4 Çiftlikköy-Yalova 22 Çiftlikkö Çiftlikköy Mustafa M.Akif Ersoy Mh.M.Akif Ersoy Cd y Kemal Lisesi Kahraman Sk No:47 Çiftlikköy- Yalova Kaynak: l Milli E itim Müdürlü ü (2011 Y l ) 269 X 248 X X X X X X - Tablo M.3.2.4: limizde Mevcut Bulunan Yat l Ve Pansiyonlu Okullar n Durumu S.N OKUL ADI OKULUN KAPAS TES RESM ÖZEL 1 Anadolu mam Hatip Lisesi 53 X - 2 Esvet Sabri Ayta man K z Teknik ve Meslek Lisesi 66 X - 3 Yalova Fen Lisesi 162 X - 4 Çiftlikköy Atatürk Anadolu Lisesi 84 X - Kaynak: l Milli E itim Müdürlü ü (2011 Y l ) Tablo M.3.2.5: limizde Bulunan Özel Yurtlar S.NO YURDUN ADI ADRES KAPA- S TES Özel Elif Yüksekö retim K z ve Ba larba Mh.Vatan Caddesi Nar Sk 1 Erkek Ö renci Yurdu No:15 Yalova 251 Özel Emirbay r Ortaö retim Erkek Kaz m Karabekir Mh. Doruk Sk No:5 2 Ö renci Yurdu Emirbay r Yalova 69 Özel Nergis- nci Yüksekö retim Fevzi Çakmak Mh.Bursa Yolu No:14 3 Erkek Ö renci Yurdu Kat:1 Yalova 79 Özel Tuna Yüksekö retim Erkek Gaziosmanpa a Mah. Yenido an 4 Ö renci Yurdu Cd.No:39 Yalova 63 Özel lkem Yüksekö retim K z ve Ba larba Mah.Mavi Sok.(Yüksek 5 Erkek Ö renci Yurdu Okulu Yan )No:5 Yalova 142 Özel Topçular Ortaö retim Erkek Alt nova lçesi Tav anl Beldesi 6 Ö renci Yurdu Atatürk Cad.No:54 Alt nova Yalova 65 Özel Çiftlikköy Ortaö retim K z Al Faffar Okkan Cd.No:129 7 Ö renci Yurdu Çiftlikköy /Yalova 79 8 Özel Reyhan Yüksek Ö retim K z Kaz m Karabekir Mahallesi Rahmi Ö renci Yurdu Üstel Cad. No:8 Yalova 80 9 Özel Radar Yüksekö retim Erkek Ö renci Yurdu. Ba larba Mahallesi Fazilet Sokak No:3 Yalova

244 10 Özel Mina Yüksekö retim Erkek Ö renci Yurdu Ba larba Mahallesi Yunus Emre Sokak No:1 Yalova 42 Kaynak: l Milli E itim Müdürlü ü (2011Y l ) M.3.3.HASTANELER VE SA LIK TES SLER Bu konu ile ilgili bilgiler R.1 Temel Sa l k Hizmetleri bölümünde verilmi tir. M.3.4.SOSYAL VE KÜLTÜREL TES SLER tarihlerinde l Özel daresi Binas kar s nda;yalova Belediyesi ve AKKÖK irketler Grubu nca içinde 600 ki ilik konser salonu, al veri merkezi ve sineman n bulundu u bir kültür merkezinin temeli at lm t r. M.3.5.ENDÜSTR YEL YAPILAR M.3.6.GÖÇER VE HAREKETL BARINAKLAR M.3.7.OTEL, MOTEL VE TUR ZM AMAÇLI D ER YAPILAR Bu konu ile ilgili bilgiler G.1 Yörenin Turistik De erleri bölümünde verilmi tir. M.3.8.BÜROLAR VE DÜKKANLAR M.3.9.KIRSAL ALANDA YAPILA MA M.3.10.YEREL M MAR ÖZELL KLER M.3.11.B NA YAPIMINDA KULLANILAN YEREL MATERYALLER M.4.SOSYO-EKONOM K YAPI M.4.1. ALANLARI VE S ZL K M.4.2.GÖÇLER lde, göçe neden olan etkenler; ba ta 1999 depremi olmak üzere, nüfus art ve geleneksel ya am tarz n n bozulmas, yetersiz kazanç, daha çok kazanmak, çocuklara daha iyi bir gelecek haz rlamak, e itim, sa l k, kültür hizmetlerinden yararlanma ve daha iyi bir ya am standard na eri mek olarak s ralanabilir. Her ne kadar bu tür nedenlerden dolay ilde göç görülsede genel olarak göç alan bir ildir. Yalova li nin 2010 y l verilerine göre ald göç 10455, verdi i göç 10984, net göç 529 ve net göç h z -2,59 d r. M.4.3.GÖÇEBE Ç LER (MEVS ML K) M.4.4.KENT TOPRA ININ MÜLK YET DA ILIMI M.4.5.KONUT YAPIM SÜREÇLER M.4.6.GECEKONDU ISLAH VE ÖNLEME BÖLGELER M.5.YERLE M YERLER N N ÇEVRESEL ETK LER 245

245 M.5.1.GÖRÜNTÜ K RL L M.5.2. B NALARDA SES ZOLASYONU M.5.3.HAVAALANLARI VE ÇEVRES NDE OLU TURULAN GÜRÜLTÜ ZONLARI M.5.4.T CAR VE ENDÜSTR YEL GÜRÜLTÜ M.5.5.KENTSEL ATIKLAR Bu konu ile ilgili bilgiler N. At klar bölümünde verilmi tir. M.5.6.B NALARDA ISI YALITIMI Bu konuda bir bilgi edinilememi tir. M.6.NÜFUS M.6.1.NÜFUSUN YILLARA GÖRE DE M lin Merkez lçe dahil toplam 6 lçesi, 9 Beldesi ve 44 köyü bulunmaktad r. Merkez lçede 1 (Kad köy), Alt nova da 3 ( Kaytazdere, Tav anl ve Suba ), Ç narc k ta 4 (Koruköy,Esenköy,Kocadere, Te vikiye) ve Çiftlikköy de 1 (Ta köprü) Belde Belediyesi bulunmaktad r. Tablo M : 2011 Yılı Genel Nüfus Sayımı Sonuçları YALOVA L MERKEZ KÖYLER Belde/Köy Toplam Erkek Kad n ehir Elmal k Esadiye Güneyköy Hac mehmet (B) Kad köy Kaz miye Kirazl Kurtköy Safran Samanl So ucak Sugören Bucak toplam ALTINOVA LÇES MERKEZ VE KÖYLER Toplam Erkek Kad n ehir

246 Ahmediye Aktoprak Çavu çiftli i Fevziye Geyikdere Havuzdere Hersek Karadere (B) Kaytazdere Örencik Sermayecik So uksu (B) Suba (B) Tav anl Tevfikiye Tokmak Bucak toplam ARMUTLU LÇES MERKEZ VE KÖYLER Toplam Erkek Kad n ehir F st kl Hayriye Kapakl Mecidiye Selimiye Bucak toplam ÇINARCIK LÇES MERKEZ,BUCAK VE KÖYLER Toplam Erkek Kad n ehir Çal ca Esenköy Kocadere Koru Ortaburun enköy Te vikiye Bucak toplam

247 Ç FTL KKÖY LÇES MERKEZ,BUCAK VE KÖYLER Toplam Erkek Kad n ehir Gac k Burhaniye Çukurköy Denizçal Dereköy lyasköy Kabakl Laledere Ta köprü K l ç Bucak toplam TERMAL LÇES MERKEZ VE KÖYLER Toplam Erkek Kad n ehir Akköy Yenimahalle Bucak toplam l Toplam Kaynak: TU K

248 Şekil M : İlin Şehir Köy Nüfusu ve Nüfus Yoğunluğu M.6.2.NÜFUSUN C NS YET VE YA GRUPLARINA GÖRE DA ILIMI Tablo M.6.2.1: İlçelere göre şehir ve köy nüfusu 2000 YILI I.ALT BÖLGE II.ALT BÖLGE III.ALT BÖLGE Alt nova Çiftlikköy Toplam Merkez Termal Toplam Armutlu Ç narc k Toplam TOPLAM NÜFUS EH R NÜFUSU ERKEK KADIN TOPLAM ERKEK KADIN TOPLAM KÖY NÜFUSU ERKEK KADIN TOPLAM Kaynak:TUİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi

249 Şekil M.6.2.1:Yalova İli genel nüfusu ve alt gruplara göre dağılımı I.ALT BÖLGE II.ALT BÖLGE III.ALT BÖLGE TOPLAM NÜFUS EH R NÜFUSU KÖY NÜFUSU M.6.3. L VE LÇELER N NÜFUS YO UNLUKLARI Tablo M.6.2.2:İlçelere göre şehir ve köy nüfusu, yıllık nüfus artışı 250

250 Tablo M : İlçelere göre şehir ve köy nüfusu, yüzölçümü ve nüfus yoğunluğu M.6.4.NÜFUSUN DE M ORANI Tablo M.6.4.1:Nüfusun Değişim Oranı KAYNAKLAR : 1- l Özel daresi 2-TU K 3- l Milli E itim Müdürlü ü 4-Deftedarl k Milli Emlak Müdürlü ü 251

251 (N).ATIKLAR N.1.EVSEL KATI ATIKLAR Yalova Belediyesi mücavir alan içersinde toplan on mahallede; mesken, 3985 ticarethane, 195 adet resmi kurum bulunmaktad r. (tablo 1) MAHALLE MESKEN T CARETHANE RESM KURUM BAHÇEL EVLER RÜSTEMPA A SÜLEYMANBEY FEVZ ÇAKMAK SMETPA A MUSTAFA KEMAL PA A KAZIM KARABEK R GAZ OSMAN PA A BA LARBA I PA AKENT TOPLAM Tablo N.1.1: Yalova Belediyesi Mesken Ticarethane ve Resmi kurum say lar Toplanan çöpler Yalova li Kat At k Tesisleri Yapma ve letme Birli i (YAKAB) taraf ndan i letilen düzenli depolama sahas nda bertaraf edilmektedir.toplanan çöp miktar k l k ortalama 90 ton/gün, yaz n 110 ton/gün olmaktad r. Kat at klar belediyemizce program dahilinde düzenli olarak toplanmakta ve Düzenli Depolama Alan na kontrollü bir ekilde transferi sa lanmaktad r. Ayr ca 24/06/2007 tarihinden itibaren Ambalaj At klar n Kontrolü Yönetmeli i ne istinaden yap lan üçlü protokolle kayna nda ay rma i lemi yap lmakta, ambalaj at klar n n geridönü ümü sa lanarak düzenli depolama tesisine iletilmesi önlenmektedir. Evsel kat at klar n n kayna n çok büyük oranda meskenler olu turmakta, ticaret hanelerde olu an evsel at k miktar daha azd r. Belediyemizce i yerleri için yapt m z uygulama ile havaleli ambalaj at klar geri dönü üm toplama sistemine dahil edilerek, yeniden kazan lmaktad r. A a da tabloda belediye s n rlar içersinde toplanan kat at k ile ilgili olarak yap lan kat at k analizi sunulmu tur. KATI ATIK B LE ENLER GEL R SEV YES DÜ ÜK ORTA YÜKSEK ÇAR I ORTALA MA 252

252 ORGAN K ATIKLAR % % % % % 57,5 49,7 48,4 58,7 53,6 GER DÖNÜ EB LEN ATIKLAR 8,2 34,8 36,3 32,6 28,0 KÜL 28 8,7 5,2 4,3 11,6 TEHL KEL ATIKLAR 0,5 0,1 D ER YANAB LEN ATIKLAR 4,5 6,8 7,8 2,2 5,3 D ER YANAB LEN HAC ML ATIKLAR 1,8 0 1,8 0,6 1,1 Tablo N.1.2: Yalova Belediyesi kat at k analiz de erleri KATI ATIK ANAL Z % % % % % DÜ ÜK ORTA YÜKSEK ÇAR I ORTALAMA GEL R SEV YES ORGAN K ATIKLAR GER DÖNÜ EB LEN ATIKLAR KÜL TEHL KEL ATIKLAR D ER YANAB LEN ATIKLAR D ER YANAB LEN HAC ML ATIKLAR ekil N.1.2: Yalova Belediyesi kat at k analiz de erleri Yalova kent merkezinin yaz döneminde nufüsu civar nda olmakta, ilin turizm ve di er merkezi illere geçi yolu olma özelli inden artan de i ken bir popülasyon trendi çizmektedir. Bunun sonucunda kat at k kompozisyonunda organik ve geri dönü ebilen at klar n miktarca artaca öngörülmü tür. 253