EKONOMİ BAKANLIĞI EKONOMİK GÖRÜNÜM

Transkript

1 EKONOMİ BAKANLIĞI EKONOMİK GÖRÜNÜM MART 2015 Güncelleme Tarihi: 24/03/2015

2 A- MAKROEKONOMİK GÖRÜNÜM. 4 B- DIŞ TİCARETİN GÖRÜNÜMÜ. 20 1) MAL TİCARETİ ) HİZMETLER TİCARETİ. 34 C- YATIRIM ORTAMI, YABANCI SERMAYE ve TEŞVİK.. 40 D- SERBEST BÖLGELER 48 E- İKİLİ, BÖLGESEL, ÇOKLU ve ÇOK TARAFLI TİCARET Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 2

3 A- MAKROEKONOMİK GÖRÜNÜM Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 3

4 Bazı Ekonomilere İlişkin Büyüme Tahminleri IMF OECD DB Kaynak: IMF, OECD, Dünya Bankası Bazı Ülke-Ülke Gruplarına İlişkin Büyüme Tahminleri (%) Dünya Türkiye Avro Bölgesi ABD Brezilya Rusya Hindistan ÇHC ,3 3,0 0,8 2,4 0,1 0,6 5,8 7, ,5 3,4 1,2 3,6 0,3-3,0 6,3 6, ,3 3,0 0,8 2,2 0,3 0,3 5,4 7, ,2 1,4 3,1-0,5 0,0 7,7 7, ,6 3,1 0,8 2,4 0,1 0,7 5,6 7, ,0 3,5 1,1 3,2 1,0-2,9 6,4 7,1 Türkiye ekonomisi 2013 yılında Orta Vadeli Program da ( ) belirtilen %3,6 lık gerçekleşme tahminin üstünde %4,1 oranında büyümüştür. IMF, Türkiye nin 2014 yılında %3 ve 2015 yılında %3,4 oranında büyüyeceğini tahmin etmektedir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 4

5 Dünya Ticaretine İlişkin Tahminler IMF DTÖ Mal Ticaretine İlişkin Tahminler (%) İhracat İthalat Dünya Yıllar Gelişmiş Ekonomiler Yükselen Ekonomiler Gelişmiş Ekonomiler Yükselen Ekonomiler Ticaret Hacmi ,6 3,9 3,4 4,5 3, ,6 5,6 4,5 6,2 3, ,5 4,0 3,4 2,6 3, ,8 4,5 3,7 4,5 4,0 Kaynak: IMF ve DTÖ IMF tahminine göre, dünya toplam mal ve hizmet ticareti hacmi 2014 ve 2015 yıllarında sırasıyla %3,1 ve %3,8 oranında artacaktır. DTÖ tahminine göre, dünya toplam mal ve hizmet ticareti hacmi 2014 ve 2015 yıllarında sırasıyla %3,1 ve %4 oranında artacaktır. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 5

6 En Büyük 20 Ekonomi (SGP-Cari) Kaynak: Dünya Bankası 2013 yılı itibarıyla Türkiye Dünya nın 17. (SGP ye göre 17.), Avrupa nın 6. (SGP ye göre 6.) büyük ekonomisidir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 6

7 Orta Vadeli Program Hedefleri 2013* GSYH (Milyar $, Cari Fiyatlarla) Kişi Başına Milli Gelir (GSYH, $) GSYH Büyümesi (1) 4,1 3,3 4,0 5,0 5,0 İşsizlik Oranı (%) 9,0 9,6 9,5 9,2 9,1 Turizm Gelirleri (Milyar $) 28,0 29,5 31,5 33,5 35,5 Cari İşlemler Dengesi (Milyar $) -65,1-46,0-46,0-49,2-50,7 Cari İşlemler Dengesi / GSYH (%) -7,9-5,7-5,4-5,4-5,2 *Gerçekleşme Orta Vadeli Program, Kalkınma Bakanlığı (1) Sabit fiyatlarla yüzde değişimi göstermektedir dönemini kapsayan Orta Vadeli Programın temel amacı; büyüme performansını yükseltirken cari işlemler açığını düşürmeye devam etmek, enflasyon hedefine ulaşmak ve böylece makroekonomik ve finansal istikrarı güçlendirmektir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 7

8 Başlıca Bölgeler ve Ülkeler İtibariyle GSYH Gelişmeleri (2013) Kaynak: TÜİK ve IMF 2013 yılında %4,1 oranında büyüyen Türkiye ekonomisi, 2014 yılının ilk dokuz aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla %2,8 artış kaydetmiştir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 8

9 Yıllık Büyüme Oranları Kaynak: TÜİK Türkiye, küresel ekonomik krizden en hızlı çıkan ve son dönemlerdeki küresel ekonomik belirsizlikten göreli olarak az etkilenen ülkelerdendir döneminde yıllık ortalama büyüme oranı %5 olmuştur ilk 3 çeyreğinde Türkiye ekonomisi %2,8 oranında büyümüştür. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 9

10 Kişi Başına Düşen GSYH Kaynak: Dolar değeri TÜİK, SGP Dolar değeri Dünya Bankası Kişi başına gayri safi yurtiçi hasıla, 2013 yılında, 2002 yılına göre 3 kattan fazla artarak dolardan dolara yükselmiştir. Satın alma gücü paritesine göre ise kişi başına gayri safi milli gelir, 19 bin dolara ulaşmıştır. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 10

11 Kapasite Kullanım Oranı (%) Kaynak: TCMB 2015 Şubat ayında kapasite kullanım oranı 0.9 puan düşüşle, 72.8 olarak gerçekleşmiştir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 11

12 Sanayi Üretim Endeksi (2010=100) Kaynak: TÜİK Sanayi üretim endeksi, 2015 Ocak ayında 112,3 (2010=100) olmuş, bir önceki yılın aynı ayına göre %1,8 oranında azalış göstermiştir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 12

13 Satınalma Yöneticileri Endeksi(PMI) Kaynak: Markit Economics PMI değeri, 2015 Şubat ayında 49,6 olarak bir önceki aydaki değerin (49,8) altında gerçekleşmiştir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 13

14 Enflasyon (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına Göre) Kaynak: TÜİK 2015 Şubat ayında, önceki yılın aynı ayına göre, TÜFE de %7,6 oranında, Yİ-ÜFE de ise %3,1 oranında artış gerçekleşmiştir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 14

15 İstihdam-İşsizlik Kaynak: TÜİK 2014 Aralık döneminde işsizlik oranı %10,9 mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise %10,4 düzeyinde gerçekleşmiştir yılında işsizlik oranı %9,9 olmuştur. Mevsimsellikten arındırılmış işsizlik oranı, 2015 Ocak ayında Avro Bölgesi nde %11,2 ve AB(28) ülkelerinde %9,8 olarak gerçekleşmiştir. Ülkelerin mevcut en güncel verileri karşılaştırıldığında, Türkiye nin işsizlik oranı 7 AB üyesinden daha düşük seyretmektedir. Türkiye; Rusya, Almanya, İngiltere ve Fransa dan sonra Avrupa daki 5. büyük işgücüne sahip ülkedir. (2013, Dünya Bankası) Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 15

16 Türkiye-CDS ( ) Kaynak: DB Research * CDS primi yükseldikçe, algılanan risk düzeyi artmaktadır. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 16

17 Merkezi Yönetim Bütçe Açığı / GSYH (%) Kaynak:Eurostat,T.C. Maliye Bakanlığı Türkiye nin merkezi yönetim bütçe açığının GSYH ye oranı 2013 yılında %1,2 olarak 22 AB ülkesinden daha iyi konumda gerçekleşmiş ve %3 olan Maastricht kriterini gerçekleştirmiştir yılı Ocak-Şubat döneminde merkezi yönetim bütçe fazlası 1.4 milyar TL olmuştur. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 17

18 AB Tanımlı Kamu Borcu / GSYH (%) Kaynak: Eurostat, T.C. Hazine Müsteşarlığı Türkiye nin AB tanımlı borç oranı, 2013 yılında, Maastricht kriteri olan %60 ın oldukça altında, %36,2 düzeyinde gerçekleşmiştir. Türkiye, 25 AB ülkesinden daha iyi performans göstermiştir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 18

19 Ödemeler Dengesi Milyon Dolar * 2015* I- CARİ İŞLEMLER HESABI A. DIŞ TİCARET DENGESİ B. HİZMETLER DENGESİ C.GELİR DENGESİ D.CARİ TRANSFERLER II- SERMAYE HESABI III- FİNANS HESAPLARI Doğrudan Yatırımlar Yurtdışında Yurtiçinde Sermaye Giriş Çıkış Diğer Sermaye (Net) Gayrimenkul (Net) Portföy Yatırımları Diğer Yatırımlar Rezerv Varlıklar IV- NET HATA NOKSAN *Ocak Kaynak: TCMB Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 19

20 B- DIŞ TİCARETİN GÖRÜNÜMÜ Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 20

21 I) MAL TİCARETİ Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 21

22 Mal Ticaret Hedefleri (Milyar Dolar) 2013* 2014* 2015** 2016** 2017** 2023*** İhracat 151,8 157,6 173,0 187,4 203,4 500,0 İthalat 251,7 242,2 258,0 276,8 297,5 625,0 D.T. Hacmi 403,5 399,8 431,0 464,2 500,9 1125,0 D.T. Dengesi -99,9-84,5-85,0-89,4-94,1-125,0 İhracat/İthalat (%) 60,3 65,1 67,1 67,7 68,4 80,0 *Gerçekleşme (Kaynak: TÜİK) **Beklenti (Orta Vadeli Program, Kalkınma Bakanlığı ) ***2023 İhracat Stratejisi Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 22

23 Türkiye'nin Küresel Mal İhracatındaki Payı Türkiye nin dünya mal ihracatındaki payı 2013 yılında %0,81 düzeyindedir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 23

24 Türkiye'nin Küresel Mal İthalatındaki Payı Türkiye nin dünya mal ithalatındaki payı 2013 yılında %1,33 düzeyindedir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 24

25 * Enerji, 27. fasıla karşılık gelmektedir. Kaynak: Ekonomi Bakanlığı Dış Ticaretin Gelişimi / Ocak Yıllık (Milyar $) Dönemsel (Milyar $) Değişim (%) / OCAK 2015 / OCAK 2014/2015 İhracat 151,8 157,6 12,4 12,3-0,6 Enerji İhracatı* 6,7 6,1 0,5 0,4-23,9 Altın İhracatı 3,3 3,2 0,2 1,3 513,1 İthalat 251,7 242,2 19,3 16,6-13,7 Enerji İthalatı* 55,9 54,9 4,9 3,7-24,5 Altın İthalatı 15,1 7,1 0,4 0,2-42,6 Dış Ticaret Hacmi 403,5 399,8 31,7 29,0-8,6 Dış Ticaret Dengesi -99,9-84,5-6,9-4,3-37,5 Enerji Dışı Denge -50,7-35,8-2,5-1,0-60,6 İhracat / İthalat (%) 60,3 65,1 64,3 74,1 15, yılının Ocak ayında, 2014 yılının aynı ayına kıyasla; İhracat %0,6, ithalat ise %13,7 oranında azalış kaydetmiştir. Dış ticaret açığı %37,5 lik azalışla 4,3 milyar dolara gerilemiştir Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 25

26 İhracatın Aylık Gelişimi Aylara Göre İhracat ve İthalat, Milyar Dolar 2015 Ocak ayında, 2014 Ocak ayına göre, ihracat %0,6 azalarak 12,3 milyar dolar, ithalat ise %13,7 azalarak 16,6 milyar dolar olmuştur. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 26

27 Geniş Ekonomik Grupların Sınıflaması (BEC) İHRACAT İHRACAT (Milyon $) Yıllık 2013/2014 Dönemsel (Ocak) Pay (%, 2014/ Değ.% Ocak) Ocak Değ. % Yatırım malları , ,3 8,2 Ara mallar , ,4-0,1 Tüketim malları , ,9-2,9 Diğerleri , ,4-4,8 TOPLAM , ,0-0,6 İTHALAT İTHALAT (Milyon $) Yıllık 2013/2014 Dönemsel (Ocak) Pay (%, 2014/ Değ.% Ocak) Ocak Değ. % Yatırım malları , ,2-1,1 Ara mallar , ,7-16,4 Tüketim malları , ,8-11,1 Diğerleri , ,2 7,6 TOPLAM , ,7 Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 27

28 Başlıca İhraç Ürünleri Dönemsel (Ocak) Milyon Dolar İHRACAT İTHALAT DENGE DEĞ. % Sıra Fasıl Fasıl Adı / İNCİLER,KIYMETLİ TAŞ VE METAL MAMULLERİ , MOTORLU KARA TAŞITLARI , KAZANLAR, MAKİNALAR, MEKANİK CİHAZLAR VE ALETLER , ÖRME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI , DEMİR VE ÇELİK , ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR , ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI , DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA , PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA , YENİLEN MEYVALAR,KABUKLU YEMİŞLER ,5 LİSTE TOPLAMI ,7 TOPLAM ,6 * Değişim ihracata göredir. Kaynak: TÜİK Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 28

29 Başlıca İthal Ürünleri Dönemsel (Ocak) Milyon Dolar İTHALAT İHRACAT DENGE DEĞ. % Sıra Fasıl Fasıl Adı / MİNERAL YAKITLAR VE MİNERAL YAĞLAR , KAZANLAR, MAKİNALAR, MEKANİK CİHAZLAR VE ALETLER , ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR , DEMİR VE ÇELİK , PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA , MOTORLU KARA TAŞITLARI , ORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR , OPTİK, FOTOĞRAF, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR CİHAZLARI, TIBBİ ALETLER , ECZACILIK ÜRÜNLERİ , İNCİLER,KIYMETLİ TAŞ VE METAL MAMULLERİ ,5 LİSTE TOPLAMI ,3 TOPLAM ,7 * Değişim ithalata göredir. Kaynak: TÜİK Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 29

30 Başlıca İhraç Ürünleri (Yıllık) Yıllık (Milyon Dolar) İHRACAT İTHALAT DENGE DEĞ. % Sıra Fasıl Fasıl Adı / MOTORLU KARA TAŞITLARI , KAZANLAR, MAKİNALAR, MEKANİK CİHAZLAR VE ALETLER , ÖRME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI , ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR,AKSAM VE PARÇALARI , DEMİR VE ÇELİK , İNCİLER,KIYMETLİ TAŞ VE METAL MAMULLERİ , DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA , ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARLARI , MİNERAL YAKITLAR VE MİNERAL YAĞLAR , PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA ,7 LİSTE TOPLAMI ,6 TOPLAM ,8 * Değişim ihracata göredir. Kaynak: TÜİK Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 30

31 Başlıca İthal Ürünleri (Yıllık) Yıllık (Milyon Dolar) İTHALAT İHRACAT DENGE DEĞ. % Sıra Fasıl Fasıl Adı / MİNERAL YAKITLAR VE MİNERAL YAĞLAR , KAZANLAR, MAKİNALAR, MEKANİK CİHAZLAR VE ALETLER , ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR,AKSAM VE PARÇALARI , DEMİR VE ÇELİK , MOTORLU KARA TAŞITLARI , PLASTİK VE PLASTİKTEN MAMUL EŞYA , İNCİLER,KIYMETLİ TAŞ VE METAL MAMULLERİ , ORGANİK KİMYASAL MÜSTAHSALLAR , OPTİK, FOTOĞRAF, ÖLÇÜ, KONTROL, AYAR CİHAZLARI, TIBBİ ALETLER , ECZACILIK ÜRÜNLERİ ,7 LİSTE TOPLAMI ,4 TOPLAM ,8 * Değişim ithalata göredir. Kaynak: TÜİK Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 31

32 İhracatımızda İlk 5 Ülke (% Pay) İhracat ve İthalatta İlk Beş Ülke (Ocak 2015) İthalatımızda İlk 5 Ülke (% Pay) Kaynak: TÜİK Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 32

33 İhracatın Bölgesel Dağılımı (Milyon Dolar) Ocak 2014 Pay (%) 2015 Pay (%) Değişim (%) A- AB (28) , ,7-3,4 B- SERBEST BÖLGELER 177 1, ,2-15,1 C- DİĞER ÜLKELER , ,0 2,1 1- DİĞER AVRUPA , ,0 52,8 2- AFRİKA , ,6-18,6 Kuzey Afrika 817 6, ,2-21,9 Diğer Afrika 331 2, ,4-10,4 3- AMERİKA 726 5, ,1 4,2 Kuzey Amerika 537 4, ,5 2,8 Orta Amerika ve Karayip 71 0,6 63 0,5-11,2 Güney Amerika 118 1, ,2 19,8 4- ASYA , ,9-7,5 Yakın ve Ortadoğu , ,2-2,6 Diğer Asya 910 7, ,7-23,0 5- AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA 39 0,3 47 0,4 19,9 6- DİĞER ÜLKE ve BÖLGELER 3 0,0 6 0,1 92,8 Kaynak: TÜİK TOPLAM ,6 Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 33

34 İthalatın Bölgesel Dağılımı Ocak (Milyon Dolar) Değişim 2014 Pay (%) 2015 Pay (%) (%) A- AB (28) , ,5-12,3 B- SERBEST BÖLGELER 88 0,5 96 0,6 8,6 C- DİĞER ÜLKELER , ,9-14,6 1- DİĞER AVRUPA , ,0-24,8 2- AFRİKA 459 2, ,4-13,4 Kuzey Afrika 287 1, ,2-32,2 Diğer Afrika 172 0, ,2 18,2 3- AMERİKA , ,2-18,1 Kuzey Amerika , ,1-24,0 Orta Amerika ve Karayip 66 0,3 67 0,4 2,8 Güney Amerika 273 1, ,7 1,0 4- ASYA , ,5-6,8 Yakın ve Ortadoğu , ,8-20,7 Diğer Asya , ,7-1,8 5- AVUSTRALYA VE YENİ ZELANDA 56 0,3 20 0,1-64,4 6- DİĞER ÜLKE ve BÖLGELER , ,7-20,6 TOPLAM ,7 Kaynak: TÜİK Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 34

35 2) HİZMETLER TİCARETİ Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 35

36 Hizmetler Sektörüne İlişkin Hedefler Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 36

37 Türkiye'nin Küresel Hizmet İhracatındaki Payı (%) Kaynak: DTÖ Türkiye nin 2013 yılı küresel hizmet ihracatındaki payı %0,95 düzeyindedir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 37

38 Türkiye'nin Küresel Hizmet İthalatındaki Payı (%) Kaynak: DTÖ Türkiye nin 2013 yılı küresel hizmet ithalatındaki payı %0,51 düzeyindedir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 38

39 Ödemeler Dengesi-Hizmet Kalemleri (Milyon ABD $) * 2015* Değişim (%) Hizmetler Geliri ,7 Taşımacılık Geliri ,0 Turizm Geliri ,7 İnşaat Hizmetleri Geliri ,3 Sigorta Hizmetleri Geliri ,9 Finansal Hizmetler Geliri ,8 Diğer Ticari Hizmetler Geliri ,0 Resmi Hizmetler Geliri ,9 Diğer Hizmetler Geliri ,2 (Milyon ABD $) * 2015* Değişim (%) Hizmetler Gideri ,0 Taşımacılık Gideri ,0 Turizm Gideri ,6 İnşaat Hizmetleri Gideri ,0 Sigorta Hizmetleri Gideri ,0 Finansal Hizmetler Gideri ,9 Diğer Ticari Hizmetler Gideri ,3 Resmi Hizmetler Gideri ,7 Diğer Hizmetler Gideri ,6 Kaynak: TCMB *Ocak Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 39

40 Yurtdışında Müteahhitlik Hizmetleri Sektörün ekonomiye katkıları: Döviz girdisi, ihracata katkı, istihdama katkı, teknoloji transferi, makina parkına etki, dışa açılma sürecine etki Dünyanın en büyük 250 müteahhitlik şirketi listesinde 2014 yılında 42 si Türk firmasıdır. Türkiye, bu bakımdan Çin den sonra 2. sırada yer almaktadır. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 40

41 C- YATIRIM ORTAMI YABANCI SERMAYE ve TEŞVİK Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 41

42 Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması 94 ülke ile imzalanan ve 75 adedi yürürlüğe giren YKTK Anlaşmaları ile; Taraf ülkeler arasındaki uluslararası doğrudan yatırımların artmasını teşvik etmek; Karşılıklılık ilkesi çerçevesinde; uluslararası doğrudan yatırımların doğrudan ve dolaylı kamulaştırmalara karşı uluslararası hukuk çerçevesinde korunmasını sağlamak; Ev sahibi ülkenin yabancı yatırımcılara ve bunların yatırımlarına milli muamele ve en çok kayırılan ulus muamelesi ne tabi olarak adil ve eşit bir muamelede bulunmasını güvence altına almak; Yabancı yatırımcıların elde ettiği karların ve diğer gelirlerin gecikme olmaksızın transfer edilmesini güvence altına almak; Yabancı yatırımcı ile ev sahibi devlet arasında çıkan uyuşmazlıklarda uluslararası tahkim seçeneğini çözüm yolu olarak sunmaktır. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 42

43 Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ABD; Almanya; Arnavutluk; Avusturya; Avusturya (Revize); Azerbaycan; BAE; Bahreyn; Bangladeş; Belçika; Beyaz Rusya; Bosna Hersek; Bulgaristan; Cezayir; Çek Cumhuriyeti; Çin Halk Cumhuriyeti; Danimarka; Endonezya; Estonya; Etiyopya; Fas; Finlandiya; Fransa; Güney Afrika; Güney Kore; Gürcistan; Hindistan; Hırvatistan; Hollanda; İngiltere; İran; İrlanda; İspanya; İsrail; İsveç; İtalya; Japonya; Katar; Kazakistan; Kırgızistan; Kuveyt; K.K.T.C.; Letonya; Litvanya; Lübnan; Lüksemburg; Macaristan; Makedonya; Malezya; Mısır; Moğolistan; Moldova; Norveç; Özbekistan; Pakistan; Polonya; Portekiz; Romanya; Rusya; S. Arabistan; S. Arabistan (Hava Taşıma); Sırbistan-Karadağ; Singapur; Slovakya; Slovenya; Suriye; Sudan; Tacikistan; Tayland; Tunus; Türkmenistan; Ukrayna; Umman; Ürdün; Yemen; Yunanistan Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 43

44 Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kaynak: TCMB döneminde 14,6 milyar ABD Doları olan doğrudan yabancı yatırım tutarı, döneminde 149,3 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır yılının Ocak ayında doğrudan yabancı yatırım tutarı önceki yılın aynı ayına göre %44 artarak 1,8 milyar ABD Doları olmuştur. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 44

45 Yabancı Yatırımların Sektörlere Göre Dağılımı (Milyon $) * 2015* TARIM SEKTÖRÜ SINAÎ SEKTÖRLER Madencilik ve Taşocakçılığı İmalat Elektrik, Gaz, Buhar ve Sıcak Su Üretimi ve Hizmetler Sektörü TOPLAM *Ocak ayı verisidir *Ocak ayı verisidir. Ocak 2015 O Ekonomi Bakanlığı 45

46 Yabancı Yatırımların Ülkelere Göre Dağılımı Milyon $ * 1 Hollanda İngiltere Rusya Azerbaycan Almanya Lüksemburg İtalya ABD Fransa Kuveyt Japonya Norveç Singapur İsviçre Birleşik Arap Emirlikleri Yunanistan Hong Kong İspanya İrlanda Avusturya LİSTE TOPLAMI TOPLAM *Ocak Kaynak: TCMB Ödemeler Dengesi İstatistikleri Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 46

47 YENİ TEŞVİK SİSTEMİ Yeni Teşvik Sistemi Genel Teşvik Uygulamaları Bölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımların Teşviki Stratejik Yatırımların Teşviki KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği KDV İadesi Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 47

48 Teşvik Belge Adedi Sabit Yatırım Tutarı (Milyon TL) Öngörülen İstihdam (Kişi) Toplam Toplam Toplam * BELGE ADEDİ 1. Bölge 2. Bölge 3. Bölge 4. Bölge 5. Bölge 6. Bölge Muhtelif TOPLAM * *Ocak Kaynak: Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü, Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 48

49 D- SERBEST BÖLGELER Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 49

50 Serbest Bölgelerin Sağladığı Avantajlar Üretici Kullanıcılar için Vergi Avantajlarından Yararlanma İmkânı Orta ve Uzun Vadede Geleceği Planlayabilme İmkânı Kâr Transferi İmkânı Ticaret Kolaylığı İmkânı Gümrük Vergisi Prosedüründen Arındırılmış Ticari Faaliyet İmkânı AB ve Gümrük Birliği Kriterlerinin Gerektirdiği Serbest Dolaşım Belgelerinin Temini İmkânı Eşitlik Prensibi Zaman Kısıtlaması Bulunmaması Pazar İhtiyaçlarına ve Şartlarına Göre Serbestçe Belirlenecek Ticari Faaliyet İmkânı Gerçekçi Bir Enflasyon Muhasebesi İmkânı Yerli ve Yabancı Tüm Pazarlara Erişim İmkânı Azaltılmış Bürokratik Prosedür ve Dinamik İşletme Yönetimi Stratejik Avantaj Her Türlü Ticari ve Sınai Faaliyete Uygun ve Ucuz Altyapı İmkânı Tedarik Zinciri İmkânlarından Yararlanma Kolaylığı Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 50

51 Serbest Bölgeler 19 Serbest Bölgede 2014 yılında toplam kişi istihdam edilmiştir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 51

52 Serbest Bölgelerin Ticaret Hareketleri Milyon Dolar Yurtiçinden Bölgelere Bölgelerden Yurtdışına Yurtdışından Bölgelere Bölgelerden Yurtiçine TOPLAM TİCARET HACMİ Kaynak: Serbest Bölgeler, Yurt Dışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü 2014 yılında Serbest Bölgelerdeki toplam ticaret hacmi, bir önceki yıla göre %3,5 oranında azalarak 22,4 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 52

53 Serbest Bölgelerde Sektörel Yoğunlaşma İstanbul AHL Hizmetler ve yazılım Antalya Yat inşası, medikal aletler Kocaeli Gemi inşası Avrupa Hazır giyim Mersin Hazır giyim Bursa Otomotiv alt endüstrileri İzmir Deri TÜBİTAK-MAM Ar-Ge faaliyetleri Adana-Yumurtalık Gemi tamir ve bakımı Kaynak: Serbest Bölgeler, Yurt Dışı Yatırım ve Hizmetler Genel Müdürlüğü Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 53

54 E- İKİLİ, BÖLGESEL, ÇOKLU ve ÇOK TARAFLI TİCARET Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 54

55 Ticari İlişkiler İkili Ticari İlişkiler Avrupa, Asya-Pasifik, Avrasya, Orta Doğu ve Kuzey Afrika, Sahra Altı Afrika, Amerika Bölgesel ve Çoklu Ticari İlişkiler AB, EİT, D8, KEİ, İİT, İSEDAK Çok Taraflı Ticari İlişkiler DTÖ, OECD, G20 Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 55

56 STA Ülkeleri 1. EFTA (Norveç, İsviçre, İzlanda, Liechtenstein) 2. İsrail 3. Makedonya 4. Bosna Hersek 5. Filistin 6. Tunus 7. Fas 8. Suriye 9. Mısır 10. Arnavutluk 11. Gürcistan 12. Karadağ 13. Sırbistan 14. Şili 15. Ürdün 16. Güney Kore 17. Morityus 18. Lübnan* 19. Kosova* 20. Malezya* (*) İç Onay Sürecinde Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 56

57 STA Ülkeleri (Devam Eden Müzakereler) 1. Moldova* 2. Gana* 3. Ukrayna 4. Kolombiya 5. Ekvador 6. Kongo Demokratik Cumhuriyeti 7. Kamerun 8. Seyşeller 9. Körfez İşbirliği Konseyi 10. Libya 11. MERCOSUR 12. Faroe Adaları 13. Japonya 14. Singapur 15. Peru 16. Meksika * Müzakere süreci tamamlanmıştır. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 57

58 Çok Taraflı Ticari İlişkiler Hizmet Ticareti Anlaşması (TISA) Doha Kalkınma Turu müzakerelerinin kesintiye uğraması ve hizmetler alanında rekabetçi ülkelerin iddialı bir anlaşma hedeflemeleri nedeniyle Hizmetler ticaretinin %70 ini oluşturan katılımcılar arasında serbesti düzeyini büyük ölçüde arttıracak bir anlaşma olan TISA müzakereleri Türkiye nin katılımıyla devam etmektedir. Tarım Dışı Ürünlerde Pazara Giriş (NAMA) Toplam dünya mal ihracatının yaklaşık %90 ını oluşturan DTÖ Tarım Anlaşması kapsamı dışında kalan ürünlerde (sanayi ürünleri + yakıt + madencilik ürünleri + balık ve balıkçılık ürünleri + ormancılık ürünleri) tarife ve tarife dışı engellerin azaltılarak ticaretin bu ürünlerde daha fazla serbestleştirilmesi hedeflenmektedir. G-20 Dönem Başkanlığı ABD, Almanya, Arjantin, Avrupa Birliği Avustralya, Brezilya, Çin, Endonezya, Fransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan ve Türkiye den oluşan G-20 ülkeleri, dünya ekonomisinin yaklaşık %90 ını; dünya ticaretinin %80 ini ve dünya nüfusunun üçte ikisini temsil etmektedir. G 20, dönem başkanlığı her sene bir üye ülke tarafından yürütülmektedir. G-20 dönem başkanlığı 2015 yılında Türkiye tarafından deruhte edilecektir. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 58

59 İhracatın Ülke Gruplarına Göre Dağılımı (Milyon $) % % Pay % % Pay 2014* 2015* Değişim (2014) Değişim (2015*) AB ,7 43, ,4 42,8 Bağımsız Devletler Topluluğu ,7 9, ,2 7,1 Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi ,4 2, ,7 9,0 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ,5 7, ,5 7,1 İslam İşbirliği Teşkilatı ,5 30, ,0 29,2 Karadeniz Ekonomik İşbirliği ,3 12,5 Teşkilatı ,5 9,6 Serbest Ticaret Anlaşması Yapılan Ülkeler** ,0 11, ,6 15,8 OECD Ülkeleri ,7 48, ,0 54,8 Türk Cumhuriyetleri ,9 4, ,2 3,5 GENEL TOPLAM , ,6 100 * Ocak **Henüz STA ları yürürlüğe girmeyen Lübnan ve Kosova hariç Kaynak: TÜİK 2014 yılında 2013 yılına göre, EFTA Ülkelerine ihracat seçilen özel bölgeler içerisinde yıllık bazda en hızlı artışı yaşayarak %128,4 oranında artmıştır. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 59

60 Ekonomi Bakanlığı Yurtdışı Teşkilatı Halihazırda 110 ülke 160 Merkez ve 5 ofiste 179 Ticaret Müşaviri/Ataşesi görev yapmaktadır. Mart 2015 Ekonomi Bakanlığı 60

61 AMERİKA Buenos Aires New York Karakas Sao Paulo Mexico City Şikago Ottava Toronto Santiago Miami Vaşington San Francisco Houston Seattle Los Angeles AFRİKA Abuja Addis Ababa Akra Cezayir Dakar Darüsselam Hartum İskenderiye Kahire Nairobi Pretoria Rabat Trablus Tunus Kazablanka ASYA Astana Aşkabat Bangkok Bişkek Cakarta Duşanbe Hanoi İslamabad Kabil Kuala Lumpur Manila Pekin Seul Singapur Taşkent Tokyo Ulan Bator Yeni Delhi Almatı Guangzhou Hong Kong Karaçi Mumbai Şangay Georgetown GEORGETOWN AVRUPA/KAFKASYA AB DTÖ OECD Atina Bakü Belgrad Berlin Bern Bratislava Brüksel Budapeşte Bükreş Dublin Helsinki Kiev Kişinev Kopenhag Lahey Lizbon Lefkoşa Londra Lubliyana Madrid Minsk Moskova Oslo Paris Podgorica Prag Priştine Roma Saraybosna Sofya Stokholm Tiflis Tiran Üsküp Varşova Viyana Zagreb Barselona Batum Düsseldorf Hamburg Hannover Kazan Marsilya Milano Münih Novorossisk Odessa Rotterdam Selanik St. Petersburg Stutgart Birmingham Krasnodar Novosibirsk Yekaterinbur g EKONOMİ BAKANLIĞI YURT DIŞI TEŞKİLATI ORTA DOĞU Abu Dhabi Amman Bağdat Beyrut Doha Kuveyt Manama Muskat Riyad Sana Şam Tahran Tel Aviv Basra Cidde Dubai Erbil Halep Kudüs Musul Tebriz Daimi Temsilci Yardımcılığı AVUSTRALYA Sidney Melbourne Ticaret Müşavirliği Ticaret Ataşeliği İrtibat Büroları