Kolit; Kolitis ülseroza; İltihabi barsak hastalığı.

Transkript

1 ÜLSERATİF KOLİT Kolit; Kolitis ülseroza; İltihabi barsak hastalığı. Ülseratif kolit kronik iltihabi bağırsak hastalığıdır. Bağırsakda iltihap ülser kanama atakları ile seyreden kronik iltihaplara neden olur. İltihabi barsak hastalığıdır. İltihabi barsak hastalıkları iki tanedir: ülseratif kolit ve kron hastalığı. Bu hastalıklarda genetik ve ailesel bir eğilim vardır. Hastalık kesintisiz kolon ülseri şeklide dir. Arada iyi bölümler yoktur. İltihabi barsak hastalığına yakalanmış kişilerde kolon kanseri görülme şansı yüksektir. Her iki hastalık da beyaz tenlilerde ve sanayileşmiş ülkelerde daha fazla görülür. Cins ayrımı yapmaz erkek kadın eşit tutulur. Her yaşta görülse de hastalar genellikle yaşında teşhis edilirler, çok az bir hastada teşhis yaşında konur. Çocuk yaşta ortaya çıkan vakalarda büyüme gelişme geriliği sık görülür. Ülseratif kolit hastalarında kolon kanseri daha sık görülür. Ülseratif kolit sebebi nedir? Ülseratif kolit hastalığının sebebi belli değildir. İmmün sistemin aşırı cevap vermesine bağlı olarak bağırsakların hasar görmesi olarak kabul edilir. İltihabi barsak hastalıkları ailesel ve genetik bir özellik taşır. Yani ailede var ise sizde de ortaya çıkma ihtimali yüksektir. Mikrobik olduğu iddia edilmiş ancak kanıtlanmamıştır. Ülseratif kolit belirtileri nelerdir? Ülseratif kolit ataklar halinde seyreder, arada iyilik dönemleri görülür, en sık görülen şikayetler: İshal, kanlı ishal, Kramp tarzında karın ağrıları,

2 Rektal kanamalar, Kansızlık, Kilo kaybı, Yorgunluk, çabuk yorulma, Bulantı, Ateş tir. Hastalık anüsten başlayıp kalın bağırsağın üst kısımlarına doğru ilerler. En tehlikeli komplikasyon toksik megakolon dur. Barsağın bir bölümünün felç olması sonucu ani karın ağrısı, şişme ve ateş ile ortaya çıkan çok acil ve ölümcül tablodur. Ülseratif kolit teşhisi nasıl konur? Hasta şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcıdır. Kan ve dışkı testleri yapılır, baryumlu mide barsak filmleri değerli bulgular verir. Kesin tanı kolonoskopi ile alınan parçanın patolojik incelemesi ile konur. Ülseratif kolit teşhisine yardımcı olan kan testleri: panca (Perinükleer antinötrofilik sitoplazmik antikor ): Ülseratif kolit hastalarının yarısında pozitiftir. ASCA (Saccharomyces cerevisiae antikorları), IgG ve IgA: Ülseratif kolit hastalarının dörtte birinde pozitif bulunur. Hastalığın takibi sırasında Dışkı testleri, Kan sayımı, Demir, TDBK, Sedimantasyon ve CRP takibi yapılmalıdır.

3 Ülseratif kolit tedavisi : Ülseratif kolit hastalığının tedavisinde ilk basamak diet değişikliğidir: şikayetleri arttıran gıdaların kesilmesi istenir. Her hastada farklı olsa da ortak özellikler olarak: Kümes ürünleri, Sera ürünleri ve Yüksek fiber içeren ürünler Ülseratif kolit şikayetlerini arttırdığı için ilk etapta kesilir. İkinci etapta ilaç tedavisi gelir. Aşağıdaki ilaçlar Ülseratif kolit tedavisinde kullanılır: Aminosalisilatlar: sülfosalazin, mesalazin, olsalazin, vb, Anti İnflamatuar ilaçlar: prednizon, metilprednizon, budesonide, vb, İmmün modifiye ilaçlar: azatiopürin, 6-merkaptopürin, cyclosporin, vb, TNF inhibitörleri : infliximab, adalimumab, etanercept, certolizumab, golimumab, vb, Antibiyotikler: metronidazole, ampicilin, ciprofloksasin, vb, İlaçlar ile kontrol edilemeyen Ülseratif kolit hastalarında iltihaplı barsak kesiminin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Cerrahi olarak çıkarılsa da hastalık alevlenebilir. Ülseratif kolit hastalığına bağlı tıkanma ve fistüllerde de cerrahi onarım gerekmektedir. Ülseratif kolit hastalığının yan etkileri tedavi almayan hastalarda daha sık görülür. En sık görülen yan etkiler: Artrit : eklem iltihapları; Kalça, diz, omuz, bilek gibi büyük eklemleri tutan ve biri düzelip diğeri başlayan kronik eklem iltihaplarıdır. Göz iltihapları, Karaciğer iltihapları,

4 Böbrek taşları, Deri döküntüleri, Kemik erimesi, Kolon kanseri dir. Referanslar: 1. American Gastroenterological Society 2. Crohns and Colitis Foundation of America 3. The Canadian Association of Gastroenterology 4. Crohns and Colitis Foundation of Canada 5. About ulcerative colitis and proctitis. Crohns and Colitis Foundation of America website. Available at: Accessed July 9, Goroll AH, Mulley AG, Mulley AG Jr. Primary Care Medicine. 4th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; Ulcerative colitis. National Digestive Diseases Information Clearinghouse, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases website. m. 8. Ulcerative colitis patient education resources. Digestive Health Initiative. American Gastroenterological Society website Yamada T, Alpers DH. Textbook of Gastroenterology. 4th ed. Philadelphia, PA: Lippincott Williams & Wilkins; 2003

5 HELİCOBACTER Helicobacter Pylori; Gastrit, Ülser ve Mide kanserinin en büyük sebebidir. Helicobacter pylori ( H. pylori ) mide mukus duvarı içine yerleşerek gastrit, ülser ve mide kanseri sebebi olan bakteridir. Varlığı 1980 ler de gösterilmiştir. Mide duvarı içine yerleşerek koruyucu mukus salgısını azaltır, mide suyu ve asitlerin mide duvarına zarar vermesine yol açar yani kronik gastrite ve ülsere neden olur. Gastrit mide duvarında hasar olmasıdır. Ülser mide duvarının delinmeye başlamasıdır. Peptik ülser de denir midede ise mide ülseri, 12 parmak bağırsağında ise duodenal ülser denir. H. pylori ülser, gastrit ve mide kanserinin en sık sebebidir. H. pylori midenin asit ortamına ve birçok canlıyı öldüren enzimlerine rağmen mide duvarı içine giren ve yaşayan bakteridir. Vücudun başka bölümüne gitmez. Midenin koruyucu mukus tabakasını geçerek mide yüzeyindeki hücrelere saldırır. İmmun sistem bunu fark etse de o bölgede savaşamaz ve bakteriyi yok edemez. Gastrit ve ülser Mukus tabakası mideyi asitten koruyan bariyerdir. Bunu bozan her şey gastrit ve ülser yapar. birkaç yıl öncesine kadar kişilik yapısının, acı ve baharatlı yemenin, stresin gastrit yaptığı zannediliyordu oysa anlaşıldıki gastrit ve ülserin en büyük sebebi midemizde yer alan bir bakteridir. En sık görülen gastrit ve ülser sebepleri: H. pylori, Ağrı kesiciler, Zehirli maddeler, Cerrahi girişimler,

6 Bazı hastalıklar dır. Bu durumların hepsi mide mukozasını bozarak asitin mideye zarar vermesine gastrit ve ülsere neden olur. Son yıllarda ortaya çıka nbulgular H. pylori nin mide kanseri ve mide kaynaklı lenfomaların da en önemli sebebi olduğunu göstermiştir. Sebebi, Sıklığı ve Risk faktörleri Dünya nüfusunun neredeyse üçte ikisinin midesinde H. pylori olduğu bilinmektedir. Birçok insanda şikayete sebep olmaz ancak mide direncini çok zayıflatırsa gastrit ve ülsere neden olur. Az gelişmiş ülkelerde, kalabalık ortamlarda yaşayanlarda, sanitasyon şartlarının kötü olduğu durumlarda sık görülür. Kişiden kişiye ağız ağıza temas ile bulaşır, aile içinde sık görülür, kontamine gıdalar ve içecekler ile yayılır, Çocuk yaşlarda bulaşır, Sadece midede yaşar. H. pylori ne gibi şikayetlere neden olur? H. pylori gastrit, ülser, mide kanseri ve mideden kaynaklanan lenfomaların en sık sebebidir. Mide kanseri dünyada en sık görülen ikinci kanserdir. Midesinde H. pylori olan hastaların birçoğunda kronik gastrit vardır ancak bu hastaların çok azı şikayetçi olur. Birçok hastada kronik gastrite rağmen hiç şikayet olmaz. Mide mukozasını çok zedeler ise ülser yapar. Gastrit ve ülserde en sık görülen şikayetler : Karın ağrısı, Midede yanma, Mide boşken olur, öğünler arasında ve gece olur, yemekle geçer, birkaç dakika veya saat sürebilir,

7 gelip geçicidir, bazı günler ve haftalar hasta rahat olabilir, Yemekten 1-3 saat sonra acıkma, Gaz, şişkinlik, çabuk doyma, sık geğirme, Hazımsızlık, Hafif bulantı şikayetleri görülür. Bu şikayetlerin hepsi bir arada görülmez. Ağrı kesiciler, kahve, alkol, sigara bu şikayetleri arttırır. Helikobakter nasıl teşhis edilir? H. pylori birçok yolla teşhis edilebilir. En basit ve kola yöntem kan ve dışkı testleri ile H. pylori tespitidir. Kanda H. pylori karşı vücudun yaptığı antikorlar tespit edilir. Tedaviden sonra hala pozitif kalır. Dışkıda H. pylori bakterisinin varlığına bakılır, tedaviden sonra negatif olur. Ayrıca gastroskopi sırasında alınan mide parçasından kimyasal analiz ile, üre nefes testi ile, de tespit edilebilir. H. pylori tespiti için gastroskopi yapılması şart değildir. Gastroskopi sadece aşağıdaki şartlar varlığında yapılmalıdır: Yutma güçlüğü, Kansızlık, Mide barsak sistemi kanaması, Açıklanamayan kilo kaybı, 45 yaş üstü ve yukarıda sayılan gastrit ve ülser şikayetleri var ise gastroskopi yapılmalıdır. Helikobakter enfeksiyonu nasıl tedavi edilir? H. pylori antibiyotikler ile tedavi edilir, tedavi edilmez ise ömür boyu kalır. Tedavide antibiyotikler ile birlikte mide asidini azaltan ilaçların da uzun süre kullanılması gerekir. Tedavi her hastada başarılı olmaz. H. pylori tedaviden sonra tekrarlayabilir. Tedaviden en az 4 hafta sonra testler tekrarlanır. H. pylori varlığı devam ediyor ise tedavi tekrarlanır, tekrarlanan tedavide farklı antibiyotikler seçilir.

8 Referanslar: 1. Atherton JC. The pathogenesis of Helicobacter pyloriinduced gastro-duodenal diseases. Annual Review of Pathology 2006; 1: [PubMed Abstract] 2. Kusters JG, van Vliet AH, Kuipers EJ. Pathogenesis of Helicobacter pylori infection. Clinical Microbiology Reviews 2006; 19(3): [PubMed Abstract] 3. Ramakrishnan K, Salinas RC. Peptic ulcer disease. American Family Physician 2007; 76(7): [PubMed Abstract] 4. Helicobacter and Cancer Collaborative Group. Gastric cancer and Helicobacter pylori: a combined analysis of 12 case control studies nested within prospective cohorts. Gut 2001; 49(3): [PubMed Abstract] 5. Parsonnet J, Friedman GD, Vandersteen DP, et al. Helicobacter pylori infection and the risk of gastric carcinoma. New England Journal of Medicine 1991; 325(16): [PubMed Abstract] 6. Huang JQ, Sridhar S, Chen Y, Hunt RH. Meta-analysis of the relationship between Helicobacter pylori seropositivity and gastric cancer. Gastroenterology 1998; 114(6): [PubMed Abstract] 7. Eslick GD, Lim LL, Byles JE, Xia HH, Talley NJ. Association of Helicobacter pylori infection with gastric carcinoma: a meta-analysis. American Journal of Gastroenterology 1999; 94(9): [PubMed Abstract] 8. Uemura N, Okamoto S, Yamamoto S, et al. Helicobacter pylori infection and the development of gastric cancer. New England Journal of Medicine 2001; 345(11): [PubMed Abstract] 9. Ferlay J, Shin HR, Bray F, et al. Estimates of worldwide burden of cancer in 2008: GLOBOCAN International Journal of Cancer 2010; 127(12): [PubMed Abstract] 10. Anderson WF, Camargo MC, Fraumeni JF, et al. Age-specific trends in incidence of noncardia gastric cancer in U.S. adults. Journal of the American Medical Association 2010; 303(17): [PubMed Abstract] 11. Forman D, Burley VJ. Gastric cancer: global pattern of the disease and an overview of environmental risk factors. Best

9 Practice & Research Clinical Gastroenterology 2006; 20(4): [PubMed Abstract]