İŞSİZLİKLE İLGİLİ İŞLEMLER

Transkript

1 İŞSİZLİKLE İLGİLİ İŞLEMLER İŞKUR a İş Arayan Olarak Nasıl Kayıt Olunur? Kurumumuza kayıt yaptırmak isteyen iş arayanlar, ikamet ettikleri yerdeki İl Müdürlüğümüze T.C. kimlik numarasını belirleyen bir belge ile şahsen müracaat edebilirler ya da ekranda belirtilen internet adresinden kullanıcı kaydı oluşturarak kayıt olabilirler. Kayıt Şartları Nelerdir? 14 yaşını doldurmuş olmak, T.C. kimlik numarası, yabancılar için İçişleri Bakanlığı tarafından verilen yabancı kimlik numarasına sahip olmak, Engelliler için "Sağlık Kurulu Raporu"na, eski hükümlüler için "Eski Hükümlü Belgesi ne öncelik hakkına sahip olanlar için de bu durumlarını kanıtlayıcı belgeye sahip olmak gerekir. İş Arayan Kaydı Nasıl Yapılmaktadır? İş arayanın T.C. Kimlik Numarasına göre kaydı alınmaktadır. İşsizlik ödeneği almak üzere müracaat eden yabancı işçiler ile Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanuna göre süresiz çalışma izni alan oturma ve çalışma izni almış yabancılar da kayıt edilmektedir. Kayıt için beyan esas alınır. En fazla 5 meslekten kayıt alınmaktadır. Kayıt edilenlere Türk Meslekler Sözlüğündeki meslek kodu verilmektedir. İş Arayan Kaydı Geçerlilik Süresi Nedir? İş arayanların kayıtlarının geçerlilik süresi, bir yıldan az olmamak kaydıyla İŞKUR tarafından belirlenmektedir. Mesleki Eğitim Kursları Nedir? İşgücü piyasasının nitelikli insan gücü ihtiyacını karşılamak ve işsizlerin istihdam edilebilirliklerini arttırmak amacıyla düzenlenen eğitimlerdir. Mesleki Eğitim Kurslarının Uygulama Alanları Nelerdir? İşgücü piyasasının ihtiyaç duyduğu tüm mesleklerde kurs düzenlenebilmektedir.

2 Mesleki Eğitim Kurslarının Uygulama Şekli Nedir? Teorik ve uygulamalı eğitimlerden oluşan kurslar azami 160 eğitim günüdür. Bu eğitimler günlük en az beş en fazla sekiz saat ve haftada ise altı günü geçmemek üzere en az otuz en fazla kırk saat olarak uygulanmaktadır. Mesleki Eğitim Kurslarından Yararlanma Şartları Nelerdir? Kurslardan yararlanabilmek için öncelikli olarak aşağıda yer alan temel koşullar aranmaktadır; a) Kuruma kayıtlı işsiz olmak, b) 15 yaşını tamamlamış olmak, c) Mesleğin gereklerine uygun olarak belirlenen özel şartlara sahip olmak, ç) Kurumca düzenlenen kurslara aynı meslekte daha önce katılmamış olmak, d) İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanarak, danışmanın uygun görüşüne sahip olmak, e) Emekli olmamak, f) Kurslara katılmama yönünde yaptırım uygulanmıyor olmak, şartları aranır. Mesleki Eğitim Kurslarında Hizmet Alım Yöntemi Nedir? 4734 sayılı yasa 22/ı bendi hükmü uyarınca aktif işgücü hizmetleri yönetmeliği ve ilgili mevzuatı çerçevesinde doğrudan temin usulü ile yapılmaktadır. Ayrıca yine ilgili mevzuat çerçevesinde işbirliği yöntemiyle de kurs düzenlenebilmektedir. Mesleki Eğitim Kurslarında İstihdam Garantisi Nedir? İstisnai durumlar hariç kursiyerlerin en az yüzde ellisi, kurs sınav sonucunun açıklandığı tarihten itibaren en geç otuz gün içinde işe başlatılmak şartı ile yüz yirmi günden az olmamak üzere en az fiili kurs süresi kadar istihdam edilir. Engellilere Yönelik Kurslar Nelerdir? Herhangi bir mesleği olmayan engellilere ilgi, ihtiyaç ve yeteneklerine uygun mesleklerde bilgi ve beceri kazandırmak ve bu suretle işe yerleştirilmelerini veya bağımsız çalışmalarını sağlamak amacıyla mesleki eğitim kursları düzenlenmektedir.

3 Engellilere Yönelik Kurslardan Yararlanma Şartları Nelerdir? Dezavantajlı gruplar arasında yer alan engellilere kurslardan yararlanma konusunda öncelik verilmektedir. Ancak bu grupta yer alanların kurslardan yararlanabilmesi için öncelikli olarak aşağıda yer alan temel koşulları taşımaları gerekmektedir; a) Kuruma kayıtlı işsiz olmak, b) 15 yaşını tamamlamış olmak, c) Mesleğin gereklerine uygun olarak belirlenen özel şartlara sahip olmak, ç) Kurumca düzenlenen kurslara aynı meslekte daha önce katılmamış olmak, d) İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanarak, danışmanın uygun görüşüne sahip olmak, e) Emekli olmamak, f) Kurslara katılmama yönünde yaptırım uygulanmıyor olmak, şartları aranır. Hükümlülere/ Eski Hükümlülere Yönelik Kurslar Nelerdir? Hükümlülere yönelik mesleki eğitim kursları, tahliyelerine az süre kalan hükümlülerin, tahliyeleri sonrasında ekonomik ve sosyal hayata entegrasyonlarını kolaylaştırmak amacıyla düzenlenen eğitimlerdir. Bu eğitimler Adalet Bakanlığı ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği halinde düzenlenmektedir. Ceza evlerinde bulunanlara yönelik olarak düzenlenen bu tür eğitimler eski hükümlülere yönelik olarak da düzenlenmektedir. Hükümlülere/Eski Hükümlülere Yönelik Kurslardan Yararlanma Şartları Nelerdir? Kurslardan yararlanabilmek için öncelikli olarak aşağıda yer alan temel koşullar aranmaktadır; 15 yaşını tamamlamış olmak, Mesleğin gereklerine uygun olarak belirlenen özel şartlara sahip olmak, Kurumca düzenlenen kurslara aynı meslekte daha önce katılmamış olmak, İş ve meslek danışmanlığı hizmetlerinden faydalanarak, danışmanın uygun görüşüne sahip olmak, Emekli olmamak, Kurslara katılmama yönünde yaptırım uygulanmıyor olmak, şartları aranır. Toplum Yararına Program (TYP) Nedir? İşsizliğin yoğun olduğu dönemlerde veya yerlerde doğrudan veya yüklenici eli ile

4 toplum yararına bir iş ya da hizmetin gerçekleştirilmesi yoluyla özellikle istihdamında zorluk çekilen işsizlerin çalışma alışkanlık ve disiplininden uzaklaşmalarını engelleyerek işgücü piyasasına uyumlarını amaçlayan ve bunlara geçici gelir desteği sağlayan programlardır. Toplum Yararına Programın Uygulama Şekli Nedir? Azami 9 ay süreyle haftada 45 saattir. Toplum Yararına Programdan Yararlanma Şartları Nelerdir? a) Kuruma kayıtlı işsiz olmak, b) 18 yaşını tamamlamış olmak, c) Emekli, malul, dul ve yetim aylığı almamak, ç) Öğrenci olmamak (açık öğretim öğrencileri hariç), d) TYP den yararlanılmaya başlanan gün itibarıyla Sosyal Yardım Bilgi Sistemi üzerinden yapılacak sorgulamada herhangi bir sosyal yardım almamak. İşbaşı Eğitim Programları Nedir? Katılımcılara mesleki deneyim kazandırmak üzere, Kurumca belirlenen asgari şartları taşıyan işyerlerinde işbaşında verilen uygulamaya yönelik eğitimlerdir. İşbaşı Eğitim Programlarının Uygulama Alanları Nelerdir? 2 ve üzerinde işçi çalıştıran özel işyerlerinde tüm mesleklerde uygulanmaktadır. Ancak vasıf gerektirmeyen işler için işbaşı eğitim programı düzenlenmemektedir. İşbaşı Eğitim Programlarının Uygulama Şekli Nedir? Günlük en az beş en fazla sekiz saat olmak üzere, haftalık kırk beş saatten ve toplamda yüz altmış fiili günden fazla olamaz. İşbaşı Eğitim Programlarından Yararlanma Şartları Nelerdir? a) Kuruma kayıtlı işsiz olmak, b) 15 yaşını tamamlamış olmak, c) İşverenin birinci veya ikinci derece kan hısmı olmamak. İşbaşı Eğitim Programlarında İşbirliği Yapılabilecek Kurum/Kuruluşlar Kimlerdir? İşbaşı eğitim programları hizmet akdiyle en az iki çalışanı bulunan özel sektör işyerleri, dernekler, vakıflar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, meslek

5 birlikleri, sendikalar, ticaret ve sanayi odaları, noterler gibi işyerlerinde düzenlenmektedir. İşbaşı eğitim programına katılanların işyerinin son 3 aylık ortalama sigortalı sayısına ilave olması gerekmektedir. Girişimcilik Programı Nedir? Kendi işini kurmak isteyenleri genel girişimcilik hususlarında eğiterek; iş planlarını oluşturmaları, KOSGEB ve benzeri finansman kaynaklarına erişimlerini kolaylaştırmak için yürütülen eğitim programlarıdır. Girişimcilik Programlarının Uygulama Alanları Nelerdir? Girişimcilik eğitimleri bir girişimcide bulunması gereken bazı özelliklerin kazandırılmasına yönelik olarak düzenlenen modül ya da modüllerden oluşmaktadır. Girişimcilik Programlarından Yararlanma Şartları Nelerdir? a) Kuruma kayıtlı olmak, b) 18 yaşını tamamlamış olmak, c) Girişimcilik eğitim programında aynı modülden daha önce yararlanmamış olmak gibi temel şartlar aranmaktadır. Ayrıca bu eğitimlere katılmak isteyenelerin iş ve meslek danışmanları ile irtibata geçmeleri gerekmektedir. Çalışanların Mesleki Eğitimi Nasıl Uygulanmalıdır? Çalışanların mesleki eğitimi 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu çerçevesinde tehlikeli ve çok tehlikeli işler için gerekli mesleki eğitim belgelerini temin etmek üzere düzenlenen eğitimlerdir. İşsizlik Ödeneği Hizmetleri: İşsizlik sigortası; kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen de olsa karşılayarak kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini önleyen ve Devlet tarafından kurulan zorunlu bir sigorta koludur. İşsizlik Sigortası Kapsamında Hangi Çalışanlar Yer Almaktadır? Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanlar ile gelir vergisinden muaf olup, esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olanlardan hizmet akdine dayalı olarak çalışan sporcu veya sanatçılar, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun geçici 20 nci maddesinde açıklanan sandıklara tabi sigortalılar,

6 Ülkemizde çalışma vizesi ile çalışan yabancı işçiler, işsizlik sigortasının kapsamında bulunmaktadır. İşsizlik Sigortasına Prim Miktarı Nasıl Hesaplanmaktadır ve Kimler Tarafından Karşılanmaktadır? İşsizlik sigortası zorunlu olup, prime esas aylık brüt kazançlar üzerinden; Sigortalı % 1, İşveren % 2, Devlet %1 oranında prim ödemektedir. İşsizlik Ödeneğine Hak Kazanan Sigortalı İşsizlere Sunulan Hizmetler aşağıda yer almaktadır. İşsizlik ödeneği ödenmektedir. Bu ödenek, sigortalı işsizin çalışmış olduğu süre ile doğrudan ilişkilidir. Sigortalı işsizler prim ödeme sürelerine göre; en az 180, en fazla 300 gün süre ile işsizlik ödeneği alabilmektedirler. İşsizlerin ödenek aldıkları süre içinde; genel sağlık sigortası primleri, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından yatırılmaktadır. İşsizlik ödeneği alan sigortalı işsizlere, işgücü piyasası ve mesleki eğitim alanında danışmanlık hizmetleri verilmektedir. Meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi verilmektedir. İşsizlik ödeneği alan sigortalı işsizlere, yeni bir iş bulmalarında yardımcı olunmaktadır. İşsizlik Ödeneğinden Yararlanma Koşulları Nelerdir? 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununa göre, işsizlik sigortası kapsamında bir işyerinde çalışırken; çalışma istek, yetenek, sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenler; hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış olmak kaydıyla son üç yıl içinde en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi ödemiş olmak ve hizmet akdinin feshinden sonraki 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine şahsen ya da elektronik ortamda portalı üzerinden başvurarak iş almaya hazır olduğunu bildirmek koşulu ile işsizlik sigortası hizmetlerinden yararlandırılmaktadır. Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir.

7 İşsizlik Ödeneği Miktarı Nasıl Hesaplanmaktadır? Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 4857 sayılı İş Kanununun 39 uncu maddesine göre onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez Yılı 1. Dönem Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık Ortalaması Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı Damga (%0.759) Vergisi Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞAN SAYISI 978,6 391,44 2,97 388,47 AYLIK 1500 TL ÜCRETLE ÇALIŞAN 1.500,00 600,00 4,55 595,45 AYLIK 3000 TL ÜCRETLE ÇALIŞAN 3.000,00 782,88* 5,94 776,94* 2013 Yılı 2. Dönem ASGARİ ÜCRETLE ÇALIŞAN SAYISI AYLIK 1500 TL ÜCRETLE ÇALIŞAN AYLIK 3000 TL ÜCRETLE ÇALIŞAN Son 4 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık Ortalaması Hesaplanan İşsizlik Ödeneği Miktarı Damga Vergisi (%0.759) 1.021,50 408,60 3,10 405, ,00 600,00 4,55 595,45 Ödenecek İşsizlik Ödeneği Miktarı 3.000,00 817,20* 6,20 811,00* (*) Hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçmediği için ödenecek aylık işsizlik ödeneği miktarı bu şekilde hesaplanmıştır.

8 İşsizlik Ödeneği Süresi Ne Kadardır? İşsizlik ödeneği alabilmek için dört temel koşul öngörülmüştür; 1. Hizmet akdinin sona erdiği tarihten önceki son 3 yıl içinde en az 600 gün sigortalı olarak prim ödenmiş olması, 2. Hizmet akdinin sona ermesinden önceki son 120 gün prim ödeyerek sürekli çalışılmış olunması, 3. Hizmet akdinin, İşsizlik Sigortası Kanununun 51 inci maddesinde sayılan hallerden birisine dayalı olarak sona ermiş olması, 4. Sigortalı işsizin işten ayrıldığı tarihten itibaren 30 gün içinde İŞKUR un ilgili birimine doğrudan veya elektronik ortamda başvurması (Mücbir sebepler dışında 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir), Bu öngörülen şartları taşıyanlardan; 600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün, 900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün, 1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün, süre ile işsizlik ödeneği ödenmektedir. İşsizlik Ödeneği Hangi Hallerde Kesilmektedir? İşsizlik ödeneği almakta iken; 1. Kurumca teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddeden sigortalı işsizlerin ödenekleri kesilir ve kalan işsizlik ödeneği hak sahipliği kaybedilir. 2. Gelir getirici bir işte çalıştığı veya herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan yaşlılık aylığı aldığı tespit edilen sigortalı işsizlerin ödenekleri kesilir ve kalan işsizlik ödeneği hak sahipliği kaybedilir. 3. Kurum tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeden veya kabul etmesine karşın devam etmeyen ve haklı bir nedene dayanmaksızın Kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamayan, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermeyen sigortalı işsizlerin işsizlik ödenekleri kesilir. Ancak, bu hallerin sona ermesi durumunda, ödemelere yeniden başlanır. Şu kadar ki, bu suretle yapılacak ödemenin süresi başlangıçta belirlenmiş olan toplam hak sahipliği süresinin sona erdiği tarihi geçemez. İşsizlik Ödeneği Almakta Olan Sigortalı İşsizler, İŞKUR tarafından Önerilen İş Hangi Nedenler Dışında Reddedemez? a) Sigortalı işsizin, mesleğine uygun ve son çalıştığı işin ücret/çalışma koşullarına yakın olmayan bir işte çalıştırılmak istenmesi, b) Sigortalı işsizin eğitim durumuna, yaşına, cinsiyetine, fizik ve sağlık durumuna

9 uygun olmayan bir işte çalıştırılmak istenmesi, c) İşverenin önerdiği iş sözleşmesinin, iş yasalarında belirlenmiş olan asgari ücret, günlük ve/veya haftalık çalışma süresi, fazla çalışma ücreti, yıllık ücretli izin gibi çalışma koşulları hükümlerine aykırı koşullar içermesi, d) Sigortalı işsizin ikamet ettiği yerin belediye mücavir alanı sınırları dışında bir iş olması, e) İşsizin, önerilen işyerinde daha önce 4857 sayılı İş Kanununun 24/II maddesine istinaden haklı sebeple ayrılmış olması. Önerilen işin haklı neden olmaksızın reddedilmesi halinde işsizlik ödeneği kesilir.