Lojistik sektörünün gelişmesi için, lojistik çalışma grubunca geliştirilen strateji ve öneriler aşağıda sıralanmıştır.

Transkript

1 9. LOJİSTİK Ülkemiz nakliye, gümrük ve depolama vb. hizmetlerin ayrı ayrı verildiği dönemden, bu hizmetlerin entegre bir şekilde verildiği lojistik hizmetler dönemine geçiş süreci içine girmiştir. Ancak lojistik hizmetler daha yüksek düzeyde kurumsallık, profesyonellik, uzmanlık ve bilgi teknolojisi gerektirmektedir. Bu çerçevede çağdaş lojistik yaklaşım ve yöntemlerin öncelikle öğrenilmesi, istenen düzeyde etkinlik ve verimliliği sağlayacak fiziksel ve kurumsal altyapının oluşturulması gerekmektedir. Ülkemize karayoluna dayalı taşımacılığın çok yaygın olması esnek ve verimli lojistik çözümlerin gerçekleşmesini engellemektedir. Kurumsallaşma, bilişim ve iletişim teknolojisi kullanımı, standardizasyon, sertifikasyon ve akreditasyon konularında yeterli düzeye gelinmemiştir. Lojistik eğitimi yaygın değildir. Nakliye ve depolamada konsolidasyon düzeyi ve kapasite kullanım oranları düşüktür. Ülkemiz coğrafyasının mükemmel konumu intermodal ve transit taşımacılığa dayalı lojistiğin gelişmesi için çok önemli bir fırsattır. Uluslar arası lojistik entegrasyonlarda ülkemizin öngörülmemesi ise önemli bir tehdit olarak gözükmektedir. Lojistik sektörünün gelişmesi için, lojistik çalışma grubunca geliştirilen strateji ve öneriler aşağıda sıralanmıştır. Strateji ve Öneriler 1. Dünya ve Avrupa Birliği genelinde lojistik entegrasyonlar sağlanması ve global lojistik ağlarına dahil olunması. Uluslararası lojistik karar süreçlerinde katılımcı ve etkin olunması. Lojistik sektörünün dünya çapında tanıtım faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi. a) Global lojistik gelişmeler yakından izlenmeli, lojistik entegrasyonlar sağlanmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır. b) Lojistikte uluslararası koordinasyon ve işbirliği arttırılmalı, ikili ve uluslararası ticari görüşmelerde lojistik konulara gerekli önem verilmelidir. c) Ülkemizin ulaştırma ve lojistiğe yönelik üstünlüklerinin uluslararası düzeyde tanıtım ve pazarlama faaliyetleri yapılmalı ve teşvik edilmelidir. 2. Komşu ülkeler ile lojistik kapsamdaki ticari ilişkilerin geliştirilmesi. a) Komşu ülkelerle olan ticaret canlandırılmalı, bu ülkelerin serbestleştirme ve alt yapı çalışmalarına destek olunmalı, ortak şirketler kurulmalı ve lojistik entegrasyonlar sağlanmalıdır. b) Komşu ülkeler ile ortak ve uygun sınır noktalarında ortak serbest bölgeler kurulması teşvik edilmelidir. 9-1

2 3. Lojistikte çağdaş standardizasyon ve sertifikasyon sistemleri oluşturulması. Dünya ve Avrupa Birliği lojistik standartları ile mevzuatına uyum sağlanması. a) Sektörler bazında lojistik hizmet(taşıma, depolama, paketleme, bilişim, vb.) standartları oluşturulması ve uygulanması sağlanmalıdır. Depolar ve dağıtım merkezlerinin işletmeye alınmasında belirli standartlar aranmalıdır. b) Tersine(Geri Dönüş) ve Yeşil lojistiğe önem verilmelidir. c) Gürültü ve hava kirliliğine karşı önlemler alınmalıdır. d) Araçlarda aşırı yükleme önlenmeli, sürücü ve denetleme elemanı eğitimlerinin yanı sıra, araç yaş ve kalite denetimlerine önem verilmeli, araç muayene istasyonları çalışma düzeni etkinleştirilmelidir. e) Ulaştırma taşıtlarına yönelik olarak, Yatırım Teşvik Mevzuatı çerçevesinde filo yenileme girişimleri teşvik edilmeye devam edilmelidir. f) Avrupa Birliği normları çerçevesinde, ambalaj malzemelerinin yeniden kullanımı ve geri kazanımı yönünde çalışmalar yapılmalıdır. Ürün ve ambalaj standardizasyonu yapılmalı ve kodlanmalıdır. g) Özel sektörün etkin katılımının sağlandığı afet lojistik planlaması yapılmalıdır. 4. Ülke genelinde lojistik entegrasyonlar sağlanması, sektörel verimlilik ve etkinliği arttıracak altyapı yatırımlarının yapılması veya tamamlanması. a) Uygun bölgelerde şirketlerin ulusal demiryolu ulaşım ağına bağlanması (iltisak), istasyon işletimi ve demiryollarının kullanılması teşvik edilmeli ve kolaylaştırılmalıdır. b) Belirlenen havayolu, denizyolu limanları ile demiryolu aktarma istasyonları büyük kapasiteli taşıtlara, yüksek hızla, güvenli ve en verimli bir şekilde hizmet veren ve özel lojistik şirketlerin içinde çalışabileceği şekilde lojistik alanlar (lojistik park/köy) düzenlenmeli ve plan kararlarına bağlanmalıdır. c) Ana ulaştırma koridorları üzerinde uygun kapasite ve hizmet çeşitliliğinde organize lojistik bölgeler oluşturulmalı, gümrükleme, depolama, taşımacılık vb lojistik hizmetlerin tek merkezden alınması sağlanmalıdır. d) Kalkınmada öncelikli bölgelerin ulaştırma altyapısı lojistik bakış açısıyla planlanmalıdır. e) Her organize sanayi bölgesinde ve küçük sanayi sitelerinde ana taşıma yollarına kolay bağlanan, büyük hacimli ve organize taşıma, depolama ve katma değerli hizmetler veren lojistik merkezler için yer ayrılmalı ve özel lojistik şirketler tarafından işletilmelidir. Lojistik hizmeti sağlayan şirketlerin bu bölgelerde çalışabilmesi için sanayi bölgeleri mevzuatında bu kapsamda düzenleme yapılması önerilmektedir. f) Ana taşımacılık eksenleri üzerinde uygun yerlerde dağıtım merkezleri için yer ayrılmalı, bu merkezlerin oluşturulması ve işletilmesi teşvik edilmelidir. 5. Ülke genelinde farklı lojistik sistem seçenekleri kullanma olanakları oluşturulması. Intermodal ve Transit taşımacılığa dayalı lojistiğin ülkemize çekilmesi. a) Lojistik sektöründe özellikle maliyet, hız, güvenlik ve esneklik etmenleri açısından, coğrafi özellikler de dikkate alınarak, tüm taşımacılık türü seçenekleri, uygun entegrasyon ve kombinasyonlar dahilinde kullanıma sunulmalı, intermodal ve transit taşımacılık olanakları artırılmalıdır. b) Ülkemizin en uygun intermodal ve transit taşımacılık hatları belirlenmelidir. 9-2

3 6. Lojistikte kamu ve özel sektör kurumları arasında eşgüdüm sağlanması. Kamunun, lojistik sektörünü, iş etiği, kurumsallaşma, güvenlik, eğitim, çevre koruma ve sürdürülebilir lojistik, serbest ticaret, kamu menfaati, altyapı vb açılardan düzenlemesi ve özel sektörün bu düzenlemeler ışığında etkin ve verimli lojistik hizmet vermesinin sağlanması. a) Ulaştırma, dış ticaret, gümrükleme, depolama, bilgi ve iletişim teknolojileri vb bir çok alanı ilgilendiren lojistik planlama, koordinasyon ve denetimler, yasa ile düzenlenecek bir üst kurul tarafından gerçekleştirilmelidir. b) Lojistik sektörüne yönelik ulusal bazda veri toplama, değerlendirme ve raporlama çalışmaları yapılmalıdır c) Demiryolu, havayolu ve denizyolu işletmeciliğinde tam rekabet koşullarına yönelik serbestleştirme bir plan dahilinde gerçekleştirilmelidir. d) Bölgesel özel havayolu yük taşımacılığı teşvik edilmelidir. e) Lojistik sektörüne girdi oluşturan bilgi ve iletişim teknolojileri, enerji, taşıt üretimi, vb sektörlerde tam rekabet ortamı sağlanmalıdır. f) Tüm sektörde serbest rekabet-sürekli denetim esas olmalıdır. g) Birleşmeler ve yatırımlar yoluyla ölçek büyütme desteklenmelidir h) Sektörde kurumsallaşmaya ve profesyonelleşmeye yönelik uygulamalar teşvik edilmelidir. i) Lojistik sektörünün gelişimi için büyük önem arz eden dış kaynak kullanımının artması için güven ortamı sağlanmalıdır. Bu çerçevede lojistik şirketlerin kurumsallaşmasına, sektörde iş yapmanın sıkı kurallara bağlanmasına yönelik düzenlemelere gidilmelidir. Özellikle askeri amaçlı gizlilik dereceli lojistiğe olanak sağlayacak lojistik şirket akreditasyonlarının verilmesine yönelik düzenlemeler yapılmalı, bu şekilde güvenilir şirketler ile çalışılarak savunma lojistiğinde tasarruflar sağlanmalıdır. 7. Sektördeki insan kaynaklarının bilgi, beceri ve yetkinliklerinin arttırılması. Sektöre yönelik eğitim, yayın, araştırma ve proje çalışmalarının desteklenmesi. a) Üniversitelerin, bilimsel kuruluşların ve sivil toplum örgütlerinin sektöre katkıları desteklenmelidir. b) Lojistik eğitimi yüksek öğrenim düzeyinde verilmeli, depolama, taşımacılık, vb. lojistiğin temel faaliyet alanlarına yönelik eğitim orta ve yüksek öğretim düzeylerinde verilmelidir. c) Lojistik meslek standartları(görev tanımları, görevli nitelikleri, vb.) oluşturulmalıdır. d) Lojistik meslek içi eğitim ve öğretimi teşvik edilmelidir. e) Lojistik alanındaki tezler, proje, araştırma, yayın, kongre ve konferanslar desteklenmelidir. f) Uluslararası eğitim projelerine katılınmalıdır. g) Lojistik eğitim kurumları bazında standardizasyon ve sertifikasyon sağlanmalıdır. 8. Lojistikte çağdaş ve ekonomik bilişim ve iletişim teknolojileri ile donanımlardan yararlanılması. a) Internet altyapısı sürekli geliştirilmelidir. 9-3

4 b) E-devlet, e-belge uygulamaları hızla yaygınlaştırılmalı ve desteklenmelidir (evergi, e-tescil, e-sözleşme, e-imza, e-beyanname vb.) c) Elektronik ticaret desteklenmelidir. d) Lojistik bilişim ve iletişim standartları oluşturulmalıdır. e) Araç, yük, taşıma kabı ve doküman izlenebilirliği (uydu haberleşmesi, akıllı ulaştırma sistemleri, vb.) artırılmalıdır. f) ULAŞ-NET sistemi geliştirilerek yetki belgesi, taşıt kartı vb. belgelerin elektronik ortamda verilmesi sağlanmalıdır. 9. Gümrük işlemlerinin basitleştirilmesi ve hızlandırılması, kısa iş süreçleri oluşturulması. a) Gümrük otomasyonu çalışmaları devam etmeli, taşımacılık ve lojistik şirketler ile de entegrasyonu sağlanmalıdır. b) Serbest bölgeler mevzuatına depolama şirketlerinin yanısıra lojistik şirketler dahil edilmelidir. c) Mevcut gümrük ve serbest bölge mevzuatının gerek AB müktesebatı, gerekse lojistik bakış açısıyla uyumlaştırılması gerekmektedir.(gümrüklü-gümrüksüz mal ayırımı, birden fazla transit eşyayı aynı araca koyamama vb. sorunlar lojistik faaliyetleri olumsuz etkilemektedir) d) Gümrük kapılarında beklemeler en aza indirilmelidir. e) Serbest bölgeler uygun ulaştırma ve iletişim teknolojisi altyapısına sahip yerlerde kurulmalı (büyük limanlara, uluslararası havaalanlarına, karayolu ve demiryolu ağlarına yakın), bölge lojistik altyapısı etkin bir şekilde planlanmalı ve bölgeler lojistik bakış açısıyla düzenlenmelidir. f) Resmi doküman akışı basitleştirilmeli ve hızlandırılmalı, gümrük ve serbest bölge yönetimleri arası koordinasyon düzeyi arttırılmalıdır. g) Serbest bölgelerin bilgisayar ağı, vinç, vb. ekipmanlar açısından yetersizlikleri önlenmelidir. 10. Sektöre yönelik bankacılık ve sigortacılık hizmetlerinin geliştirilmesi. a) Sigorta kapsama alanı genişletilmeli, yurtiçi yük taşımalarında sigorta zorunlu olmalıdır. b) Demiryolu ve denizyolu lojistiği yapacak şirketlere bankalarca orta ve uzun vadeli kredi desteği sağlanmalıdır. c) Riskli bölgelerdeki lojistik ve taşımacılık faaliyetlerinde devlet gerekli önlemleri almalı ve destek sağlanmalıdır. d) Türk Lojistik Şirketlerinin yurtdışı yatırımları EXIMBANK kredileri yoluyla desteklenmelidir. e) Leasing anlaşmaları sırasında küçük taşımacılar için asgari sınırlamalar ve koşullar oluşturulmalıdır. 11. Sektörler arası işbirliğine dayalı lojistik planlamalar yapılması. a) Dış ülkelerde ihracatçı birlikleri yoluyla depolama tesisleri kurularak bu ülkelerde sürekli ürün bulundurma konusunda bir avantaj oluşturulmalıdır. b) Lojistik Merkezler arasında iletişim, planlama ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik bir yapılanma gerçekleştirilmelidir. c) KOBİ lere konsolide taşımacılık, ortak depolama, stok yönetimi, palet bankası, koruyucu ambalajlama vb. operasyonel destek konularda, Lojistik Danışmanlık 9-4

5 Hizmetleri, KOSGEB, Sanayi ve Ticaret Odaları vb. merkezler üzerinden verilmelidir. d) KOBİ yüklerinin konsolidasyonunun sağlanarak maliyetlerinin düşürülmesi, lojistik anlamda pazara tepki hızlarının arttırılması için, iletişim ve bilişim altyapı gereksinmelerine yönelik ortak çözümler oluşturulmalıdır (portal, ortak yazılım kullanımı, vb.) e) Lojistik sektöründe yer alan ve KOBİ tanımına giren şirketler, Ulusal ve Avrupa Birliği nin KOBİ kapsamındaki teşviklerinden yararlanmalıdır. 12. Lojistik hizmetlerin yurt geneline yayılması. a) Transit ticaret geliştirilmelidir. b) Taşıma güzergahı ve taşıma türü bazında dış ticaret dengelenmeye çalışılmalı, boş araç dönüşü ve boş kap nakli en aza indirilmeye çalışılmalıdır c) Ülke içi üretim tüketim dengesi sağlanarak lojistikte verimlilik arttırılmalıdır. d) Lojistik faaliyetlerin Anadolu ya yayılması teşvik edilmelidir. e) Kamu kurum ve kuruluşlarının lojistik faaliyetlerinde dış kaynak kullanımı(outsourcing) teşvik edilmelidir. 13. Yabancı sermayenin kontrollü bir şekilde Türk Lojistik sektörüne girmesinin desteklenmesi. a) Dış ülkelere yönelik lojistik faaliyetlere katkıda bulunabilecek uluslararası şirket birleşmeleri ve işbirlikleri desteklenmeli ve kolaylaştırılmalıdır. b) Büyük ulaştırma ve lojistik yatırımlarına katkıda bulunabilecek yabancı sermayeye daha fazla kolaylıklar sağlanmalıdır. c) Demiryolu ve denizyolu kullanımına yönelik yabancı sermaye yapacağı yatırımlarla orantılı olarak desteklenmelidir. 14. Kent içi lojistiğe özel önem verilmesi. a) Kentsel yük lojistiğinde demiryolu ve denizyolu kullanımı olanakları yaratılmalıdır. b) Kentlerde depo kirliliğini ve verimsizliğini önlemek amacıyla, kent sınırları veya uygun yerlerinde büyük ölçekli ve çağdaş terminal depoların(çok sayıda şirket tarafından kullanılabilen) kurulması için yer ayrılmalı ve teşvik edilmelidir c) Kent planlaması yapılırken Toptancı Halleri, Organize Sanayi Bölgeleri ve Siteleri, Liman, Demiryolu İstasyonu ve Güzergahları, Çevre Yolları, Yanıcı, Parlayıcı ve Patlayıcı Madde Depoları, Gümrük, Nakliyat Ambarları için ayrılacak yerler hız, maliyet, esneklik, çevresel (ÇED raporu) ve toplumsal duyarlılık vb lojistik performans ölçütleri dikkate alınarak bir bütün olarak öngörülmelidir. 9-5