III. ULAŞIM VE TRAFİK

Transkript

1 tmmob makina mühendisleri odası III. ULAŞIM VE TRAFİK KONGRESİ - SERGİSİ BİLDİRİLER KİTABI Kasım 2001 / Ankara Yayın No E/2001/280

2 tmmob makina mühendisleri odası Sümer Sok. 36/1-A Demirtepe / ANKARA Tel: (0312) Faks: (0312) e-posta: mmo@mmo.org.tr Yayın No: E/2001/280 ISBN: X Bu yapıtın yayın hakkı Makina Mühendisleri Odası'na aittir. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez. MMO'nm izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik vb. yollarla kopya edilip kullanılamaz. Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir. i Kasım 2001 / Ankara Baskı: Özkan Matbaacılık Ltd. Şti (0312) ı

3 SUNUŞ Ülkemizde kentler arası ve kentiçi ulaşımda yaşanan sorunlar giderek büyümüş, plansız, hızlı ve çarpık kentleşme, alt yapı yetersizlikleri, yanlış ulaşım politika tercihleri, taşımacılığın yoğunluklu olarak karayollarına yönlendirilmesi nedenleriyle trafik kazaları, ekonomik kayıplar artmış, yaşamı ve ekonomik gelişmeyi tehdit eder hale gelmiştir. Odamız, böylesine ciddi boyutlara ulaşan sorunların, rutin söylemlerin ötesinde yeni ve radikal çözümlere kavuşturulması amacıyla geleneksel hale dönüştürmeye çalıştığı kongre ve serginin üçüncüsünü gerçekleştirmiştir. Kongrede, öncelikli olarak uygulanan ulaşım politikaları değerlendirilmiş, sorunların temel kaynağı olarak görülen eğitim eksikliği, plansızlık, araçların mevcut teknik donanımı ve geliştirilmesi ile raylı sistemler, denizyolu ve havayolu ulaşımı konularında bildiriler sunulmuştur. Ayrıca "Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu ve Kombine Taşımacılık" başlıklı bir panel gerçekleştirilmiş, hazırlanan sonuç bildirgesi ile de toplum ve ülkemiz çıkarları açısından doğru politika tercihlerinin neler olması gerektiği kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. Bütün bu çalışmaların, tüm ilgililerin yararlanabilecekleri kalıcı bir yapıta dönüştürülebilmesi amacıyla hazırlanmıç olan bu bildiriler kitabında, Kongremizde sunulan bildiriler ve Kongre kapsamında gerçekleştirilen panellerde yapılan konuşmalar yer almaktadır. Odamız adına Ankara ve İstanbul Şubemiz sekreteryalığında gerçekleştirilen III. Ulaşım ve Trafik Kongresi- Sergisi'nin gerçekleşmesini sağlayan Düzenleme Kurulu'na, Yürütme Kurulu'na, Danışmanlar Kurulu'na, Kongreyi Destekleyen Kurum ve Kuruluşlara, sekreterya görevini yürüten Şubelerimizin Yönetim Kurulu üyelerine, Kongre Sekreterlerine ve Şube çalışanlarına, bildiri sunan ve panelist olarak katılan meslektaşlarımıza, uzmanlara, katılımcılara ve tüm emeği geçenlere teşekkür ederiz. Kongrenin ve kitabın sanayileşen, bağımsız ve demokratik bir Türkiye için katkı sağlaması dileğiyle... TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Kasım 2001

4 KONGRE DÜZENLEME KURULU Ali Ekber ÇAKAR Alparslan PARLAK Özcan BAYRAKÇI Recep AKKOYUNLU Refik AKIN Kamuran BASKIN Halil DALAK Metin ÖZGÜÇ Sadulah SARIDOĞAN Harun DEMİRTAŞ Faik YÜZÜGÜLLÜ Mustafa VURAL Cengiz GÜLEBAY MMO Genel Merkez MMO Genel Merkez MMO Genel Merkez MMO Antalya Şube Ömer ATALAY Faruk İNCEOĞLU Zeki ADER Fatih ÖZTOSUN Fikret PALABIYIK Münir AYDIN Atilay YEŞİL Niyazi OĞUZ Fettah KARAAĞAÇ Ali AKIN Ali AYDEMİR Necdet KURNAZ Seyhan DAL MMO Bursa Şube MMO Denizli Şube MMO Eskişehir Şube MMO Gaziantep Şube MMO İstanbul Şube MMO İstanbul Şube MMO İzmir Şube MMO İzmir Şube MMO Kayseri Şube MMO Kocaeli Şube MMO Konya Şube MMO Samsun Şube MMO Zonguldak Şube KONGRE YÜRÜTME KURULU Refik AKIN Kamuran BASKIN Metin ÖZGÜÇ Sadullah SARIDOĞAN Halil DALAK Harun DEMİRTAŞ Faik YÜZÜGÜLLÜ Mustafa VURAL Fikret PALABIYIK KONGRE SEKRETERİ Ali ERDOĞAN Erkan CİVELEK KONGRE DANIŞMANLAR KURULU Bekir AKKAŞ Engin ALGÜL Unsal ALTUNBAŞ Mehmet AVCIOĞLU İbrahim BELENLİOĞLU Demir BÜKEY Ekrem BULGUN M. Zeki ÇELEBİ Gülümser ÇETİNER Prof. Dr. Mustafa DEMİRSOY Ahmet ER Dr. Murat ERGÜN Süleyman EVCİLMEN Haluk GERÇEK İlhan GÜLGEÇ Dr. Ali HELVACI S.ErsuHIZIR Dr. A. Faik İYİNAM Yrd. Doç. Dr. Şükriye İYİ! AM Doç. Dr. Hülagü KAPLAN Murat KARAYALÇIN Prof. Dr. Sefa KURALAY Dr. Nihat KURTİÇ Ali Oğuz MEYDAN Mete ÖRER Süreyya Yücel ÖZDEN Ethem ÖZBAKIR Ayşe Fazile ÖZKURT Ahmet TAN Prof.Dr. Ercan TEZER Tınaz TİTİZ Resmiye Barlas TÖRÜN Prof. Dr. Mehmet ULUÇAYLI Prof. Dr. İbrahim UZMAY Selçuk YILDIRIM Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL

5 PROGRAM 18 MAYIS :30-10:30 Kayıt 10:30-11:15 Açılış Konuşmaları I.OTURUM Oturum Başkanı: Ali Ekber Çakar (MMO Genel Sekreteri) 11:15-11:25 Türkiye'deki Trafik Kazalarının Son 10 Yıllık Değerlendirmesi ve İyileştirme Önerileri Dr. Süleyman Işıldar, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Araştırma Merkezi Müdürü 11:25-l 1:35 1.Antalya Kent İçi Ulaşım ve Trafik Sempozyumu 11:35-l 1:45 Mustafa Karaman, MMO Antalya Şube Başkanı Ankara Kent İçi Ulaşımında Alt/Üst Geçitler Paneli Faik Yüzügüllü, Kongre Düzenleme Kurulu Üyesi 11:45-12:15 Ulaştırma - Toplumsal Kalkınma İlişkisi ve Türkiye'nin Ulaştırma Politikaları Doç. Dr. Fazıl Çelik 12:15-13:30 Öğle Yemeği II.OTURUM Oturum Başkam: Refik Akın ( Sekreteri) 13:30-14: 'li Yılların Başında Türk Deniz Taşımacılığının Yeri ve Önemi Dr. Serap İncaz Güner, Günay Bilican, Ş. Ayfer İncaz 14:00-14:30 Türkiye'de Konteyner Taşımacılığı Dr. Süheyla Üçışık, Dr. Muhsin Kadıoğlu 14:30-15:00 Havayolu Ulaşımında Dikey Ayırma Kriterleri ve Yeni Uygulamalar Yrd. Doç. Dr. Öznur Usanmaz, Raif Aktaş 15:00-15:30 Uçakların Havaalanlarına Yaklaşmada Kullandıkları Standart Uçuş Prosedürleri ve Yaklaşma Yörüngeleri Tasarım Kriterleri Yrd. Doç. Dr. Öznur Usanmaz 15:30-15:45 Ara III.OTURUM Oturum Başkanı: Üzeyir Uludağ (MMO İstanbul Şube Başkam) 15:45-16: Yüzyılda Yük Taşımacılığında Tüm Ulaşım Sistemleri İçin En Uygun Çözüm: Kombine Taşımacılık Yrd. Doç. Dr. Nesrin (Cilasın) Baykan, Ömer Çelik, Taner Bulut 16:15-16:45 İstanbul - Ankara Arası Demiryolu Araçları Seyir Simülasyonu: Yatar Gövdeli ve Konvansiyonel Hızlı Trenlerin Performans Değerlendirmesi Prof. Dr. İsmail Çallı, Yrd. Doç. Dr. Baha Güney, Yrd. Doç. Dr. Kemal. Çakır, Dr. Mehmet Çoban, Arş.Gör.Uğur Tanyeli 16:45-17:15 Raylı Toplu Taşım Sistemleri ve Raylı Toplu Taşıma Sistemlerinde Güvenliği Tehdit Eden Tehlikeler Doç. Dr. Nizami Aktürk, Remzi Toprak 19 MAYIS 2001 IV.OTURUM Oturum Başkanı: Mustafa Karaman (MMO Antalya Şube Başkanı) 09:30-10:00 Kent İçi Ulaşımda Yaya Yolları Yrd. Doç. Dr. Şükriye İyinam, Dr. A. Faik İyinam, Dr. Murat Ergün

6 10:00-10:30 Kent İçi Yaya Ulaşımında 'Erişebilirlik ve Engellilik' Arş. Gör. Erkan Polat 10:30-10:45 Ara i V.OTURUM Oturum Başkanı: Recep Akkoyunlu ( Başkanı) 10:45-11:15 Ulaşım Kaynaklı İklim Değişimi ve Maliyeti Doç. Dr. Zübeyde Öztürk 11:15-11:45 Kent İçi Trafik Yoğun Bölgelerde Çevreyi ve Sağlığı Etkileyen Taşıt Emisyonu ve Çözümü, Yrd. Doç. Dr. Kemal Erşan f 11:45-12:15 Kent İçi Ulaşımda Uygulamalar ve Değerlendirmeler ', Yrd. Doç. Dr. Şule Kuşdoğan 12:15-13:30 Öğle Yemeği VI.OTURUM Oturum Başkanı: Metin Özgüç (MMOAnkara Şube Ulaşım Trafik Komisyonu Başkanı) 13:30-14:00 Sinyal Devre Tasarımının Kavşak Kapasitesine Etkisi Arş. Gör. Y. Şazi Murat 14:00-14:30 Taşıtların Serbest Ulaşım Hızını Azaltıcı Faktörlerin Kent İçi Ulaşım Performansı Üzerine Etkileri Y. Müh. Ahmet Akbaş i 14:30-15:00 Şehirlerarası Yollarda Yapılan Sollama Manevrasının Teorik İncelemesi ve Hatalı " Sollama Sonucu Oluşmuş Trafik Kazalarının Analizi Prof. Dr. N. Sefa Kuralay, Dr. Atilay Yeşil 15:00-15:15 Ara 15:15-17:15 PANEL Oturum Başkanı: Zeki Ader (MMO Eskişehir Şube Başkan Vekili) Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu ve Kombine Taşımacılık S. Yücel Özden Ulaştırma Bakanlığı Eski Müsteşarı j Mete Örer İnşaat Yüksek Müh. / Aydın Elkama Denizcilik Müsteşarlığı Emekli Daire Başkanı ' Ali Ekber Çakar MMO Genel Sekreteri 17:15-17:30 Kapanış

7 İÇİNDEKİLER AÇILIŞ KONUŞMALARI 1 I.OTURUM (18 MAYIS 2001) Türkiye'deki Trafik Kazalarının Son On Yıllık Değerlendirmesi ve İyileştirme Önerileri Dr. Süleyman IŞILDAR 11 1.Antalya Kent İçi Ulaşım ve Trafik Sempozyumu Mustafa KARAMAN 30 Ankara Kent İçi Ulaşımında Alt/Üst Geçitler Paneli Faik YÜZÜGÜLLÜ 35 Ulaştırma-Toplumsal Kalkınma İlişkisi ve Türkiye'nin Ulaştırma Politikaları Doç. Dr. Fazıl ÇELİK 37 Sorular ve Tartışmalar 44 II.OTURUM (18 MAYIS 2001) 2000'li Yılların Başında Türk Deniz Taşımacılığının Yeri ve Önemi Dr. Serap İNCAZ, Günay BİLİC AN, Ş.Ayfer İNCAZ 49 Türkiye'de Konteyner Taşımacılğı Dr. Süheyla ÜÇIŞIK, Dr. Muhsin KADIOĞLU 57 Havayolu Ulaşımında Dikey Ayırma Kriterleri ve Yeni Uygulamalar Yrd. Doç. Dr. Öznur USANMAZ, RaifAKTAŞ 63 Uçakların Havaalanlarına Yaklaşmada Kullandıkları Standart Uçuş Prosedürleri ve Yaklaşma Yörüngeleri Tasarım Kriterleri Yrd. Doç. Dr. Öznur USANMAZ 69 Sorular ve Tartışmalar 76 III.OTURUM (18 MAYIS 2001) 21.Yüzyılda Yük Taşımacılığında Tüm Ulaşım Sistemleri İçin En Uygun Çözüm: Kombine Taşımacılık Yrd. Doç. Dr. Nesrin (Cilasın) BAYKAN, Ömer ÇELİK, Taner BULUT 81 İstanbul-Ankara Arası Demiryolu Araçları Seyir Simülasyonu: Yatar Gövdeli Konvansiyonel Hızlı Trenlerin Performans Değerlendirmesi Prof. Dr. İsmail ÇALLI, Yrd. Doç. Dr. Baha GÜNEY, Yrd. Doç. Dr. Kemal ÇAKIR, Dr. Mehmet ÇOBAN, Arş. Gör. Uğur TANYELİ 91

8 Raylı Toplu Taşım Sistemleri ve Raylı Toplu Taşıma Sistemlerinde j? Güvenliği Tehdit Eden Tehlikeler Doç. Dr. Nizami AKTÜRK, Remzi TOPRAK 99 Sorular ve Tartışmalar 109 IV. OTURUM (19 MAYIS 2001) Kent İçi Ulaşımında Yaya Yolları Yrd. Doç. Dr. Şükriye İYİNAM, Dr. A. Faik İYİNAM, Dr. Murat ERGÜN 115 j Kent İçi Yaya Ulaşımında 'Erişebilirlik ve Engellilik' /. Arş. Gör. Erkan POLAT 123 V. OTURUM (19 MAYIS 2001) Ulaşım Kaynaklı İklim Değişimi ve Maliyeti Doç. Dr. Zübeyde ÖZTÜRK 131 Kent İçi Trafik Yoğun Bölgelerde Çevreyi ve Sağlığı Etkileyen Taşıt Emisyonu ve Çözümü Yrd. Doç. Dr. Kemal ERŞAN 138 / Kent İçi Ulaşımda Uygulamalar ve Değerlendirmeler Yrd. Doç. Dr. Şule KUŞDOĞAN 146 ', Sorular ve Tartışmalar 149 VI. OTURUM (19 MAYIS 2001) Sinyal Devre Tasarımının Kavşak Kapasitesine Etkisi Arş. Gör. Y. Şazi MURAT 153. Taşıtların Serbest Ulaşım Hızını Azaltıcı Faktörlerin Kent İçi Ulaşım /. Performansı Üzerine Etkileri Y. Müh. Ahmet AKBAŞ 161 Şehirlerarası Yollarda Yapılan Sollama Manevrasının Teorik İncelemesi ve Hatalı Sollama Sonucu Oluşmuş Trafik Kazalarının Analizi Prof. Dr. N. Sefa KURALAY, Dr. Atilay YEŞİL 166 ' Sorular ve Tartışmalar 178 SUNUMU YAPILMAYAN BİLDİRİLER \ Trafik Güvenliğinde Veri Tabanı Yönetimi Dr. Süleyman IŞILDAR, Korkut ÖZKAN 183 Motorlu Taşıtların Sürüş Güvenliği İçin Bir Elektronik Yaklaşım Prof. Dr. Veli ÇELİK, Yrd. Doç. Dr. Şerafettin EREL, Yrd. Doç. Dr. Ali Payidar AKGÜNGÖR 189

9 Taşıtlarda Aşırı Yükleme ve Hız Bağlamında Uygulamaya Yönelik Sorunlar ve Çözüm Önerileri Murat KARACASU, Şafak BİLGİÇ 193 Osmanlı İmparatorluğu' ndan Günümüze Raylı Taşıtlardaki Gelişmeler ve Ülkemiz Demiryolları ile Avrupa Demiryollarının Karşılaştırılması Murat ÖZSOY, Sedat İRİÇ 197 Türkiye ve Farklı Dünya Ülkelerindeki Trafik Kazalarının Değerlendirilmesi ve Türkiye'ye Özgü Kaza Nedenleri Yrd. Doç. Dr. Şükriye İYİNAM, Dr: A. Faik İYİNAM, Dr. Murat ERGUN 202 Ankara Metrosunda Kazalara Karşı Emniyet Politikası Ve Emniyet Sorumluluklarının İncelenmesi Doç. Dr. Nizami AKTÜRK, Nuri BİNGÖL, Yük. Müh. Remzi TOPRAK 207 Karayolunda Trafik Tıkanıklığı ve Çözüm Önerileri Doç. Dr. Zübeyde ÖZTÜRK 213 Hız Durumu ile Trafik Kazaları Arasındaki İlişkinin Türkiye'de Bir Grup Sürücü Üzerinde Değerlendirilmesi Y. Doç. Dr. Ş. Figen KALYONCUOĞLU, Y. Doç. Dr. Mesut TIĞDEMİR 221 Ulaşım Sistemlerinde Güvenlik ve Milimetrik Dalgalarla Doppler Ekisinin Değerlendirilmesi Yrd. Doç. Dr. Şule KUŞDOĞAN, Canan PERDAHÇI 226 Ulaştırma Sistemleri İçinde Demiryollarının Yeri, Mevcut Durumu ve Geleceği Hasan BAŞKÖY 229 Yüksek Hız Demiryolu Teknolojisinde Farklı Bir Strateji Yatar Gövdeli Trenler Mustafa ESER 234 Karayolu Üstyapı Tabaka Kalınlıklarını Artırmak Ağır Taşıt Yüklerinin Bozucu Etkisini Azaltır mı? Dr. Mehmet SALTAN..: 237 Ulaşım Konusundaki Politika ve Stratejilerin Güncel Projelere Yansıması Doç.Dr. İlyas YILMAZER, Özgür YILMAZER 242 Trafik Eğitiminde Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Yeri Mustafa ÇANDIR 251 Niğde-Bor Kentsel Ulaşım Planlama ve Modelleme Yaklaşımı Fatih TURAN 257 PANEL : Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu ve Kombine Taşımacılık (19 Mayıs 2001) 271 PANEL : Ankara Kent İçi Ulaşımında Alt/Üst Geçitler Paneli (20 Mart 2001) 289 Sonuç Bildirgesi 307