Question. Kur an kıraatinin batini adabından kasıt nedir?

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Question. Kur an kıraatinin batini adabından kasıt nedir?"

Esin Orbay
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Question Kur an kıraatinin batini adabından kasıt nedir?

2 Answer: Kur an ın İslam Peygamberinin ebedi mucizesi ve yüce Allah ın kelamı olması itibari ile, İslam ın başından beri Müslümanlar arasında özel bir saygı ve değere sahiptir. Müslümanlar, Kur an ayetlerine teveccühle ve Peygamber Efendimizin (s.a.a) tavsiye ve hadisleri doğrultusunda, hatta bu semavi kitabın kıraatinde bile şu ana kadar eşi görülmemiş bir özel adap ve şartlara riayet etmişlerdir. Kur an ın bu tür adapla tilavet edilmesi, bu semavi kitabın zahiri tilavet adabı diye şöhret buldu. Ama rivayetlere binaen Kur an ın bir zahiri ve birçok batını boyutu var olma gereğince onun kıraat adabı da aynı şekilde birinci merhalede bir takım zahiri adaba ve bir sonraki merhalede de batini adap olmak üzere kuran bağlamındaki adaplar iki kısma taksim edildi. Bazı Kur an ayetlerinde ve Peygamber (s.a.a) ve İmamların rivayetlerinde bu konuya en güzel şekilde değinilmiştir. Detaylı cevaplar: Kur an ın tilavet adabını; adabı zahiri ve adabı manevi ya da batini olarak iki kısma taksim edebiliriz, Kur an tilavetinin zahiri adabında bir takım mukaddime ve şartlara riayet etmek gerekir ki kendi yerinde beyan edilmiştir. Kur an ın batıni adaplarını, Kur an ayetleri ve rivayetlere teveccüh ettiğimizde elde etmemiz mümkündür, Kur an-ı Kerim birkaç ayette Kur an-ı Kerim i tilavet edenlere, Kur an-ı tertille ve derinlemesine düşünerek okumalarını tavsiye ederek şöyle buyurmaktadır: Kur an ı ağır ağır, tane tane oku. [1] Ve başka bir ayeti kerimede ise şöyle buyurmaktadır: Kendilerine kitap verdiğimiz kimseler, onu gereği gibi okurlar. İşte bunlar ona inanırlar. Onu inkâr edenlere gelince, işte onlar ziyana uğrayanların ta kendileridir. [2] Bu iki ayet, hadis ve rivayetlere teveccüh edildiğinde hem Kur an-ı Kerim in tilavetinin zahiri adabını hem de batini adabını irade etmektedir. Bakara Suresinin 121. ayetinin zımninde yer alan hadiste, İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmaktadır: Kur an tilavetinin gereken hakkını vererek okuyanlar, biz Ehlibeytiz. [3] Tabii olarak İmam Sadık (a.s) burada tilavet edenlerin gerçek misdakını beyan etmektedir ve birçok mü min, Kur an ın zahiri ve batini adabına riayet ederek gerçek manada Kur anı Kerimi tilavet edenler derecesine ulaşabilirler. Bu nedenle Bu Kur an, ayetlerini düşünsünler ve akıl sahipleri öğüt alsınlar diye sana indirdiğimiz mübarek bir kitaptır [4] ayetinin beyanında İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmaktadır: Kur an-ı hakkıyla tilavet etmekten kasıt, ayetleri dikkatli okusunlar. Hakikatlerini derk etsinler. Hükümlerine amel etsinler. Vaatlerinden ümitli, azabındansa korksunlar. kıssalarından ibret aslınlar. Emirlerini boyun eğip yasaklarını kabul etsinler. Allah'a yemin olsun ki Kur an ın hakkıyla tilavet edilmesi, ayetleri ezberlemek, kelime ve harflerini birbiri ardınca okumak yâda sureleri tilavet etmek değildir. Onlar Kur an harflerini

3 ve kelimelerini ezberlediler ama sınır ve anlamlarını zayi ettiler. Kur an-ı hakkıyla tilavet etmekten kasıt, ayetleri üzerinde düşünsünler ve hükümlerine amel etsinler. Nitekim Allah-u Teâlâ da şöyle buyurmaktadır: " Bu Kur an, ayetlerini düşünsünler ve akıl sahipleri öğüt alsınlar diye sana indirdiğimiz mübarek bir kitaptır [5] Bu nurani hadisi dikkate alarak Kur an tilavetinin batini adabı hakkında aşağıdaki konulara değinmemiz mümkündür: 1. Ne zaman vaatte bulunulan bir ayete denk gelirse, ona ulaşma ümidini taşısın ve ne zamanda bir uyarı ayetine denk gelirse ona müptela olacağından korksun. Sonuç itibari ile ne zaman cennet veya cehennem ayetine denk gelirse, durarak Allah tan cenneti isteyip cehennemden O na sığınsın.[6] İmam Ali (a.s) müminlerin özellikleri hakkında şöyle buyurmuştur: Geceleri ayakları üzerinde durup Kur'an ayetlerini ona has adapla, anlamını düşünerek ağır ağır (tertil üzere) okurlar. O sırada müjdeleyen bir ayet geçtiği zaman, ona gönül bağlarlar ve ona ulaşmak için sevinçten sanki sevdiği azizi gelen biri gibi o şevke gönül bağlarlar. Ama korkutucu bir ayet geçtiği zaman, can kulaklarını ona verirler. Bedenlerini bir titreme sarar ve kalpleri korku içindedir ve bedenleri zayıf. Cehennem alevlerinin uğultusu ve ateşli zincir halkalarının birbirine çarpması adeta kulaklarında yankılanmaktadır. (rükûda) iki büklüm olurlar, gözyaşları akar ve böylece kurtulmaları için (bu azaptan) Allah a sığınırlar. [7] 2. Kur an tilavetinin batini adabından bir diğeri; Kur an-ı anlama, ayetlerinde tedebbür etme ve İlahi hükümleri bilme ve amel etmektir. İmam Sadık (a.s) İmam Ali den (a.s) şöyle nakletmektedir ki şöyle buyurmuştur: Biliniz ki dikkatli ve tedebbürle kıraat edilmeyen Kur'an'da hayır yoktur. [8] 3. Kur an ın beşeri bir kelam olmadığını dikkate alarak, yaratıcının azametini nazara almak için; nitekim kelamı tazim etmek, mütekellimi tazim etmektir. 4. Kur an tilavetinin batini adabından bir diğeri de tahliyedir ;(تحليه) yani kendisini okuduğu her ayetin muhtevasına göre ayarlamaktır. Eğer Enbiyaların hikâye ve kıssalarını okuyorsa onlardan ibret alsın ve eğer ilahi isim ve sıfatları kıraat ediyorsa onun misdaklarında dikkat etsin.[9] 5. Tahliye (تخليه) de Kur an dan bir şeyler öğrenmek isteyenler için bir başka Kur an kıraatı adaplarından bir tanesidir. Kur an a yönelen birisi, Kur an ı anlamasını etkilememesi için kesinlikle kendisini önyargılardan ve zihni şüphelerden boşaltmalıdır (temizlemeli).[10] 6. Kur an tilavetinin batini adabından biriside özellikle kibir, riya[11], haset ve tama etme gibi uygun olmayan sıfatları bertaraf etmektir. Zira paslanmış kalple Kur an a yönelen insanda hak kelamının mana ve mefhumu tecelli etmez. 7. Kur an tilavetinin manevi adabından en üstünü, ruhi ve manevi taharettir (temizliktir).

4 İnsan temiz olmayana kadar Kur an hakikatlerini ona göstermez; çünkü kendisi şöyle buyurmuştur. Ona, ancak tertemiz olanlar dokunabilir. [12] Şairin dediği gibi: Önce temiz ol, sonra o pak olana nazar at. 8. Kur an tilavetinin batini adabından bir diğeri; Kur an karisinin Kur an a bir metne bakar gibi değil de şifa veren nüsha unvanıyla bakması ve ondan şifa beklentisi içinde olmasıdır. Rivayetlerde Kur an a bu yönlü bakanların olduğunu ve ondan dertlerinin devasını talep etmekteler. Allah-u Teala kalplerinin şifasını Kur an dan alan karilerden dolayı bela ve düşmanları halktan uzaklaştırdı ve rahmet yağmurlarını onlara nazil etmektedir.[13]refrence: [1] Müzzemmil Suresi, 4. ayet [2] Bakara Suresi, 121. ayet [3] Kuleyni, Muhammed bin Yakup, Kafi, Tahran: Daru l Kitabı İslamiye, c: 1, s: 215, 1365 h.ş. [4] Sad Suresi, 29. ayet [5] Mekarim Şirazi, Nasır, Tefsir-i Numune, Tahran: Daru l Kitabı İslamiye, c: 1, s: 432, 1374 h.ş. [6] Meşhedi, Muhammed, Kenzu d Dekaik ve Behru l Garaib, Tahran: Sazmanı İntişaratı Vezareti irşad, c: 2, s: 132, 1368 h.ş. [7] Nehcü l Belağa, Subhi Salih, s: 304. [8] Kafi, c: 1, s: 36. [9] Kaşıfi Sebzevari, Molla Hüseyin, Cevahiru t Tefsir,Tahran: Defteri Neşri Mirası Mektup, bita, s: 270. [10] a.g.e, tasarruflu. [11] İnne mine n nasi men yegreu l Kur an e liyugale fulanun kari un ve minhum men yegreu l Kur an e liyetlube bihi d Dünya ve la hayere fiz zalike ve minhum men yegreu l Kur an e liyentedi e bihi fi salatihi ve leylihi ve neharihi. ; Hürr ü Amuli, Muhammed bin Hasan, Vesailu ş Şia, Kum: A lul Beyt, c: 6, s: 182, 1409 h.k. [12] Vakıa Suresi, 79. ayet [13] Ve Raculun garee l Kur an e fevezea devae l Kur an i ala dai kalbihi feeshere bihi leyletu ve etme e bihi neharehu, ve game bihi fi mesacidihi ve tecafa bihi an firaşihi febaulaike yedfe ullahu l azizu l Cabbaru l Bela e ve baulakike yudilullahu azze ve celle mine l A dai ve baulake yünezzelullahu azze ve celle el- gayse mine s Semai. Fevallahi lehaulai fi gurrei l Kur ani e azzun mine l kibriyti i ehmer. ; Kafi, c: 2, s: Kaynak:www. islamquest.net

5 Sunulan cevaplar zorunlu olarak Ehl-i Beyt (a.s) Kurultayı nın görüşünü yansıtmamaktadır

Benzer belgeler

Kur an ın varlık mertebelerini beyan eder misiniz ve ilahi vahiyde lafızların yerinin ne olduğunu

Question Kur an ın varlık mertebelerini beyan eder misiniz ve ilahi vahiyde lafızların yerinin ne olduğunu belirtir misiniz? Kur an ın lafızdan soyut olduğu bir merhale var mıdır? Answer: Her şeyin lâfzî