Kontrol ve Otomasyon Endüstrisi Prof. Dr. Tamer KUTMAN 1

Transkript

1 Kontrol ve Otomasyon Endüstrisi Prof. Dr. Tamer KUTMAN 1

2 Kontrol Endüstrisinin Kapsamı Kontrol endüstrisi, endüstri sektörlerindeki üretim makinaları ve sistemlerinin kontrolu için kullanılan her türlü donanım, yazılım ve hizmetleri sağlayan bir sektördür Prof. Dr. Tamer KUTMAN 2

3 Faaliyet Alanları Programlanabilir Lojik Kontrolörler (PLC) Hareket Kontrolörleri (MC) Motor Sürücüler İnsan-Makine Arayüzleri (HMI) Bilgisayarlı Sayısal Kontrol Sistemleri (CNC) Diğer Donanımlar Üretim Yönetimi Malzeme Akış Kontrol Sistemleri Sistem Entegrasyonu Prof. Dr. Tamer KUTMAN 3

4 Programlanabilir Lojik Kontrolörler (PLC) Giriş modülleri, merkezi işlem ünitesi ve çıkış modüllerinden oluşan programlanabilir ve genel amaçlı elektronik kontrolör Prof. Dr. Tamer KUTMAN 4

5 Hareket Kontrolörleri (MC) Tanımlanan yörüngelere göre bir ya da çok sayıda eksenel hareketi koordine eden ve denetleyen elektronik kontrolör Prof. Dr. Tamer KUTMAN 5

6 Motor Sürücüler AC, DC ve servo motorların moment, hız ve konum kontrolu için kullanılan güç elektroniği sistemleri Prof. Dr. Tamer KUTMAN 6

7 İnsan-Makine Arayüzleri (HMI) Kontrol sistemine veri girme ve çalışma sırasında istenen büyüklükleri izleme amacı ile operatörün kullandığı gösterge paneli Prof. Dr. Tamer KUTMAN 7

8 Bilgisayarlı Sayısal Kontrol Sistemleri (CNC) Programlanabilir lojik kontrolör, hareket kontrolörü, operatör arayüzü ve servo sürücülerden oluşan, belirli bir üretim makinasının sayısal tabanda kontrolunu sağlayan sistem Prof. Dr. Tamer KUTMAN 8

9 Makine İzleme (MV) Kalitenin devamlılığını sağlamak, bozuk üretim oranını azaltmak, ham madde stoğunu daha doğru yönetmek ve ürünlerin güvenilirliğini arttırmak amacı ile görüntü tabanlı kontrol donanımı Prof. Dr. Tamer KUTMAN 9

10 Diğer Ürünler Kontrol vanaları Debimetreler Akıllı pompalar Basınç, yaklaşım ve optik algılayıcılar ve çeviriciler Prof. Dr. Tamer KUTMAN 10

11 Kontrol Mimarileri Prof. Dr. Tamer KUTMAN 11

12 Merkezi Kontrol CPU PLC BAR MAKİNA Prof. Dr. Tamer KUTMAN 12

13 Dağıtılmış Kontrol CPU BAR MAKİNA Prof. Dr. Tamer KUTMAN 13

14 İletişim Hiyerarşisi Fabrika Düzeyi Örn. Örn. Per. Per. < < ms ms Alan Kontrolörü BİLGİ DÜZEYİ PC/VME Büyük Veri Transferi Bölüm Düzeyi Örn. Örn. Per. Per. < < ms ms Hücre Kontrolörü CNC VME/PC SCADA KONTROL DÜZEYİ DCS Çok Başlı Saha Düzeyi Algılayıcı PLC ELEMAN DÜZEYİ Örn. Örn. Per. Per. < < ms ms Saha Prof. Dr. Tamer KUTMAN 14 Elemanı Verici I/O Algılayıcı Küçük Veri Transferi

15 + Ağ Düzeyleri - Veri + Bilgi Bilgi Düzeyi Düzeyi Ağı Ağı + - Fonksiyonellik Otomasyon & Kontrol Düzeyi Düzeyi Ağı Ağı I/O Kontrol Eleman Düzeyi Ağı Ağı Ayrık Algılayıcı Düzeyi Düzeyi Ağı Ağı Proses Eşten eşe - Maliyet + Karmaşıklık Prof. Dr. Tamer KUTMAN 15

16 - Fonksiyonellik + Sahayolları - Veri + DeviceNet Other CAN SDS CT Net Profibus-DP Interbus-S Remote I/O CT Net Fieldbus H1 Profibus-PA Modbus HART ASi, ASi, Seriplex, Seriplex, CT CT Net Net Hardwiring,RS485 Hardwiring,RS485 etc. etc. Ethernet TCP/IP Controlnet Profibus-FMS Data Highway+ Foundation Fieldbus H2 Modbus Plus LONworks - Maliyet + + Karmaşıklık Prof. Dr. Tamer KUTMAN 16

17 Pazar Analizleri Prof. Dr. Tamer KUTMAN 17

18 Toplam Satışlar Million USD Yıllar Prof. Dr. Tamer KUTMAN 18

19 Satışların Ürünlere Göre Dağılımı PM 4% CNC 16% MV 3% Diğer 13% PLC 21% MC 15% HMI 2% AC 26% Prof. Dr. Tamer KUTMAN 19

20 Türkiye de Endüstrileşme Süreci Prof. Dr. Tamer KUTMAN 20

21 Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Prof. Dr. Tamer KUTMAN 21

22 Savunma Endüstrisi 1773 Mühendishane-i i Bahr-i i Humayun 1795 Mühendishane-i i Berr-i i Humayun 1883 Hendese-i i Mülkiye 1909 Mühendis Mekteb-i i Alisi 1928 Yüksek Mühendis Mektebi Prof. Dr. Tamer KUTMAN 22

23 Cumhuriyet Dönemi Prof. Dr. Tamer KUTMAN 23

24 Yılları 1933 Eskişehir Şeker Fabrikası 1935 Paşabahçe Şişe Cam Fabrikası 1936 İzmit Kağıt Fabrikası 1937 Nazilli Basma Fabrikası Prof. Dr. Tamer KUTMAN 24

25 Yılları Endüstriyel otomasyon sistemleri komple yurt dışından sağlandı. İşletme için dışardan yabancı destek alındı. Dışarıya bağımlılık sancıları arttı Prof. Dr. Tamer KUTMAN 25

26 Atılım Yılları: Pazarın büyümesi Bilgi birikiminin artması Rekabet koşullarının gelişmesi Prof. Dr. Tamer KUTMAN 26

27 Atılım Yılları: Sayısal teknoloji ile tanışma Endüstriyel otomasyon cihazları üreten yerli firmaların kurulması Sistem tasarımı, üretimi ve işletmesi yapan yerli mühendislik firmalarının kurulması Üniversite ve meslek yüksek okullarında özgün eğitimlerin başlaması Yabancı üretici firmaların tanıtım ve eğitim yatırımları Prof. Dr. Tamer KUTMAN 27

28 Güncel Durum Donanım ve Mühendislik Hizmeti Sağlayan Şirketler Yerli şirket sayısı : ~ 360 Yabancı şirket sayısı : ~ Prof. Dr. Tamer KUTMAN 28

29 Güncel Durum Araştırma ve Eğitim Çalışmaları Yapan Kuruluşlar Üniversiteler Meslek Yüksek Okulları Enstitüler Özel İşletmeler Prof. Dr. Tamer KUTMAN 29

30 Güncel Durum Otomasyonun Yoğun Olarak Uygulandığı Endüstri Sektörleri Çelik & Aluminyum Cam Tekstil Gıda Otomotiv Kağıt Kimya & Petrokimya Tel & Kablo Çimento Lastik & Plastik Ambalaj Ağaç Prof. Dr. Tamer KUTMAN 30

31 Tipik Uygulamalar Prof. Dr. Tamer KUTMAN 31

32 EF Bobin Dilme Makinası Modernizasyonu Seka - Kastamonu Gerginlik Hız Çap Operatör Arayüzü Operatör İstasyonu Bobin genişliği : 3600 mm Bobin çapı : 2000 mm Prof. Dr. Tamer KUTMAN 32

33 EF Bobin Dilme Makinası Modernizasyonu Seka - Kastamonu Goebel 1979 Hat hızı : 800 m/dak 1200 m/dak Prof. Dr. Tamer KUTMAN 33

34 EF Sürekli Galvanizleme Hattı Tezcan Galvaniz - İzmit Açıcılar Kaynak Tav Fırını Gerginlik Giderme & Yüzey Düzeltme Makas Makaslar Giriş Aküsü Çinko Potası Çıkış Aküsü Sarıcılar Hat hızı : 150 m/dak Prof. Dr. Tamer KUTMAN 34

35 EF Sürekli Galvanizleme Hattı Tezcan Galvaniz - İzmit Prof. Dr. Tamer KUTMAN 35

36 EF Sürekli Galvanizleme Hattı Tezcan Galvaniz - İzmit Prof. Dr. Tamer KUTMAN 36

37 EF Sürekli Galvanizleme Hattı Tezcan Galvaniz - İzmit Prof. Dr. Tamer KUTMAN 37

38 EF CTNet Dağıtılmış Kontrol Ethernet CT32 SYPT BROWSER SCADA PLC Tekrarlayıcı R Hub Gateway CTNet Controlnet Remote I/O Remote I/O Prof. Dr. Tamer KUTMAN 38

39 EF Sürekli Galvanizleme Hattı Tezcan Galvaniz - İzmit Prof. Dr. Tamer KUTMAN 39

40 EF Sürekli Galvanizleme Hattı Tezcan Galvaniz - İzmit Prof. Dr. Tamer KUTMAN 40