MEHMET AKİF ERSOY - Genç Gelişim Kişisel Gelişim

Transkript

1 Mehmet Akif, 1873 yılında İstanbul da doğdu. Fatih Camii Medresesi nde hoca olan babası Arnavutluk asıllı, annesi ise Buhara lıdır. Dört yaşında Emir Buhari mahallesinde başladığı eğitimini Fatih Merkez Rüştiyesi'nde sürdürdü. Ardından Mülkiye Mektebi'nin idadi (lise) bölümünü bitirdi. Babasından Arapça öğrendi. Fatih Camii nde İran edebiyatı okutan Esad Dede nin derslerini takip etti. Şiire olan ilgisi erken yaşlarda başladı. Kaleme aldığı mesnevileri hocalarıyla paylaştı, büyük bir beğeni topladı. Farsça ve Fransızca öğrendi. Babasının ölümü ve evlerinin yanması üzerine Mülkiye'nin yüksek kısmından ayrılmak zorunda kaldı da girdiği Halkalı Mülkiye Baytar Mektebi ni 1893 te birincilikle bitirdi. Ziraat ve Ticaret Nezareti'nde veteriner olarak çalışmaya başladı. Rumeli, Arnavutluk ve Arabistan'da dolaştı. Geniş halk kesimleriyle, köylülerle yakın ilişkiler kurdu. Halkalı Ziraat Mektebi ve 1907 de Çiftçilik Makinist Mektebi nde dersler verdi. Umur-i Baytariye Müdür Muavinliği nde çalışırken Darülfünun Edebiyat-ı Umumiye müderrisliğine atandı edebiyat derslerine burada devam etti. Balkan Savaşı'ndan sonra Umur-i Baytariye şubesindeki görevinden, ardından Darülfünun'daki görevinden 1914 senesinde ayrıldı. Meşrutiyet'in ilk döneminde, Ziya Gökalp'in öncülüğünü yaptığı Türkçülük akımına karşı, Mısırlı bilgin Muhammed Abduh'un fikirlerini benimsedi ve İslâm birliği görüşünü yaymak için yoğun çalışmalara başladı. İlk şiirleri Resmi Gazete de yayınlandı. Mısır lı yazarlardan çeviriler yaptı, düzenli olarak yazıları Eşref Edip'le birlikte çıkardığı Sırat-ı Müstakim ve Sebil ür Reşad dergilerinde yayınlandı. Yayımladığı makaleler, şiirler, çevirilerle düşüncesini yaymaya çalıştı. 1 / 6

2 Mehmed Akif, İttihat ve Terakki Cemiyetine üye olacağı zaman, üyeliğin şartlarından olan Cemiyetin bütün emirlerine, kayıtsız şartsız itaat edeceğim şeklindeki ifadeye itiraz edip; kayıtsız şartsız itaat ifadesini yerine, sadece iyi ve doğru olanlara şeklinde düzeltilmesi şartıyla yemin edebileceğini söyler. Akif in bu hassasiyeti yaşamının her alanında kendini gösterir. Mehmed Akif, Birinci Dünya Savaşı sırasında Ortadoğu'da bir İslâm Birliği kurma düşüncesi üzerine, İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne bağlı olan Teşkilât-ı Mahsusa tarafından Berlin'e gönderildi. Savaş sırasında Almanların eline esir düşen Müslümanların durumlarını inceledi. Çanakkale Savaşı nı ve gelişmeleri Almanya da takip etti. Dönüşte Lübnan a gitti ve Dâr-ül Hikmet-ül İslâmiye adlı kuruluşun başkâtipliğine getirildi. Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu nun pek çok şehrinde konuşmalar yaparak milli mücadele konusunda halkı bilinçlendirdi. Kuvayı Milliye'den yana davranışları ve yazılarından dolayı, Dâr-ül Hikmet-ül İslâmiye'deki görevinden 1920 de alındı. Mehmed Akif Anadolu'ya geçerek halkı Kurtuluş Savaşı için direnişe çağırdı. Birinci Büyük Millet Meclisi'nde milletvekili olarak görev aldı. Konya ayaklanmasını önlemek için Konya'ya gönderildi. Daha sonra Kastamonu'ya geçti ve Nasrullah Camii'nde Sevr Antlaşması'nın içreği hakkında halkı bilgilendirecek konuşmalar yaptı. Bu konuşması Diyarbakır'da basılarak ülkenin dört bir yanına dağıtıldı. TBMM nin Milli Marş için açtığı yarışmaya katılan şiirlerden beklenen sonuç alınamayınca Mehmet Akif e şiir yazması teklif edilmiş, 17 Şubat 1921'de yazdığı İstiklal Marşı, 12 Mart'ta Meclis tarafından kabul edilmiştir. Mehmet Akif, ödül olarak kendisine verilen 500 lirayı Türk Ordusu'na hibe etmiştir. İstiklal Harbi nin kazanılmasında büyük emeği olan Mehmet Akif, ilk mecliste Burdur milletvekili olarak görev yaptıktan sonra Milli Mücadele'nin yarattığı koşullarla çelişkiye düştüğü için 1923'te Mısır'a gitti. 1936'ya kadar Mısır'daki üniversitelerde Türk dili ve edebiyatı dersleri verdi. Bir yandan da Kur'an'ın Türkçe tercümesi için çalışıyordu. Siroz hastalığına yakalandı. Hava değişimi için 1935'te Lübnan'a, 1936'da Antakya'ya gitti. Aynı yıl Türkiye'ye döndü. 27 Aralık 1936'da İstanbul da vefat etti. 2 / 6

3 Sanat anlayışı Mehmet Akif in edebiyata olan merakı, baytar mektebindeki öğrencilik yıllarına dayanır. İlk şiiri, Kur'an'a Hitab, 1895'te Mektep adlı dergide yayınlanır. Ardından Resimli Gazete de başka şiirleri de yayınlanmaya başlar. İlk dönem eserlerinde didaktik unsurlar fazlasıyla dikkat çeker. Hocası İsmail Safa'nın etkisini taşıyan mesnevileri, edebiyat çevrelerinin ilgisini çekmiştir. Mehmet Akif'in şiiri anlatıya ve öğüde dayanır. Zaman zaman da coşku ve içtenlik gibi öğeler şiiri söylev parçası olmaktan kurtarır. Mehmet Akif, Sanat sanat içindir görüşüne her zaman karşı çıkmıştır. Ona göre şiir, Gerçeği her an ve bütün çıplaklığıyla yakalamalıdır. Karşıt düşüncedeki şair ve yazarlarla uzun süren polemiklere girişmiştir. İstanbul Türkçesini ustalıkla şiirinde kullanan Akif, Aruz ölçüsünü nesre yaklaştırarak kendine has bir üslup oluşturmuştur. Savaş, bunalım ve yokluk yıllarının yoksul insanları Türk edebiyatında gerçek yüzleri ve sorunlarıyla ilk kez onun şiirlerinde ele alınır. Eserleri: 3 / 6

4 Kastamonu Kürsüsünde, Kur an dan Ayet ve Nesirler, Mehmet Akif Ersoy'un Makaleleri. Bu eserlerinin yanı sıra Fransızca, İngilizce ve Arapça dan bir çok eser ve onlarca makaleyi dilimize çevirmiştir. Mehmed Akif in temel eseri ise Safahat tır. Bütün şiirlerinin toplandığı bu eser yedi kitaptan oluşur: 1. Safahat Birinci Kitap: İçinde 44 manzume vardır. Toplamı 3000 dize kadardır. Konularını toplumun acı çeken çeşitli kesimlerinden, hürriyet, istibdat gibi siyasal olaylardan, şairin mistik duygularından ve bu dünyevi vazifelerden almaktadır. 2. Safahat İkinci Kitap: Süleymaniye Kürsüsünde. Süleymaniye Camii'ne giden iki kişinin söyleşilerini içeren bir başlangıçla kürsüde Seyyah Abdürreşit İbrahim'i konuşturan uzun bir bölümden oluşmaktadır dizedir. 3. Safahat Üçüncü Kitap: Hakkın Sesleri. Toplumsal felaketler karşısında insanları uyarmak için gerçek İslami mesajı yansıtmaktadır. Toplamı 500 dize tutan 10 parça manzumedir. Manzumelerde Akif, partizanlığa, umutsuzluğa, ırkçılığa ve ateizme çatmaktadır. 4 / 6

5 4. Safahat Dördüncü Kitap: Fatih Kürsüsünde. İki arkadaşın Fatih yolundaki konuşmalarını içeren bir bölümle, Fatih Camii Kürsüsü'ndeki vaizin konuşması olarak verilen uzunca metni içermektedir dizedir. Toplumsal ve siyasal bir yergidir. Tembellik, gerilik ve batı mukallitleri hedef alınmıştır. 5. Safahat Beşinci Kitap: Hatıralar. Tümü 1600 dizedir. Manzumelerde toplumsal felaketler karşısında Allah'a yakarılmakta, İslamiyeti gerektiği gibi ve geri kaldığı için tembel halk ve aydınlar suçlanmakta, Akif'in gezdiği yerlerdeki izlenimleri anlatılmaktadır. 6. Safahat Altıncı Kitap: Asım dizelik tek parçadan meydana gelmektedir. Savaş vurguncuları, köylülerin durumu, geçmişe bakış anlayışı, eğitim-öğretim, medrese, ırkçılık, batıcılık, gençlik gibi birçok konu üzerinde durmakla birlikte, Akif'in gerçek görüşünü temel alır. Hocazade (Akif) ile Köse İmam arasında karşılıklı konuşmalar biçiminde geliştirilmiştir. 7. Safahat Yedinci Kitap: Gölgeler. Akif'in yılları arasında yayımlanmış manzumelerini içermektedir. Bunların toplamı bir kısmı kıta olmak üzere 41'dir. Manzumelerin üçü ayet yorumu olarak kaleme alınmıştır. Yazdıkları dönemin Akif üzerindeki etkilerini yansıtmaktadır. 8. Son Safahat: Ölümünden sonra, damadı Ömer Rıza Doğrul tarafından Akif'in basılmamış şiirleri bir araya getirilerek bu ad verilmiş ve 1943'teki toplu basımın sonuna konmuştur. 16 manzumedir ve birçoğu kıtadır. Safahat'ın daha sonraki basımlarında "Son Eserleri" başlığı altında verilmiştir. M. Ertuğrul Düzdağ'ın tertip ettiği 8. Basımda bunlara 11 yeni manzume eklenmiştir. 5 / 6

6 6 / 6