Doç. Dr. Simten Malhan. Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi - Ankara

Transkript

1 Doç. Dr. Simten Malhan Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi - Ankara

2 Araştırıcı Simten Malhan Salih Pay Ayhan Dinç Şebnem Ataman Ediz Dalkılıç Eren Erken İhsan Ertenli Sedat Kiraz Esin Ertuğrul Feride Göğüş Vedat Hamuryudan Murat İnanç Merkez Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi, Ankara Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi, Bursa Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi, Adana Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kayseri Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, İstanbul İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi, İstanbul 2

3 Araştırıcı Yaşar Karaarslan Ömer Karadağ Yüksel Karakoç Göksel Keskin Bünyamin Kısacık Fahrettin Öksel Ergun Öksüz Timur Parıldar İsmail Sarı Mehmet Soy Taşkın Şentürk Ali Taylan Merkez Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara Diyarbakır Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Diyarbakır Bursa Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Bursa Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ankara Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi, Gaziantep Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, İzmir Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Ankara Celal Bayar Üniversitesi Tıp Fakültesi, Manisa İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmir Bolu İzzet Baysal Üniversitesi Tıp Fakültesi, Bolu Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Aydın İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İzmir 3

4 Romatoid artrit (RA) ve ankilozan spondilit (AS), morbidite, uzun süreli sakatlık ve yüksek bakım maliyeti ile ilişkili olmakla beraber, mortalite oranı diğer kronik hastalık gruplarına göre daha düşük olan prototipik kronik kas-iskelet sistemi hastalıklarıdır. 4

5 Bu çalışma Türkiye genelinde, RA ve AS hastalıklarına özgü doğrudan (direkt) ve dolaylı (indirekt) maliyetlerin hesaplanarak, toplam hastalık maliyetinin belirlenmesi amacıyla tasarlandı. 5

6 Çalışmanın evrenini, ülke genelinde üçüncü basamakta sağlık hizmeti veren romatoloji (n=53) klinikleri oluşturdu. Rastgele örneklem metoduyla 20 merkezden seçilen 22 uzman ile, konuya yönelik klinik tecrübe ve görüşlerini almak üzere bir uzman paneli toplandı. 6

7 RA ve AS hastalarının tıbbi yönetimine yönelik doğrudan maliyetlerin hesaplanmasında hastalık maliyeti metodolojisi kullanıldı. İş gücü kaybı maliyetleri insan sermayesi yaklaşımı metodolojisi ile hesaplandı. 7

8 Ziyaretler Yatış (Yılda) Ziyaret sıklığı, ziyaret % si ve ziyaret gerektiren poliklinik adı, konsültasyonlar Yatış günü,yatış % si ve yatılan servis Lab. Testleri Görüntüleme Uygulanan test, uygulanma % si ve uyglanma seferi X-ray, MRI, Ultrasound vb. Komplikasyonlar İlaç ve yardımcı maddeler % görülen tüberküloz, kardiyovasküler problemler, nefropati vb. % vakanın aldığı tedavi, günlük doz, süresi

9 %... vaka ortalama...gün...kez (yılda) rapor alarak dinlenmektedir. %...vaka tam iyileşmeden işe geri dönmek zorunda kalmaktadır. %...vaka işe geri döndüğünde 8 saatinin...saatini hastalığı yüzünden (ort)... gün verimli kullanamamaktadır. %...vaka bu hastalık yüzünden (ort)... yıl erken ölmektedir. %...vaka (ort)...yıl erken emekli olmak durumundadır. %...vaka (ort)...yıl evde bakım ihtiyaç duymaktadır. %...vaka(ort)...yıl profesyonel bakıma ihtiyaç duymaktadır.

10 Parametreler a) Müdahaleyi sunabilmek için gerekli olan sağlık hizmetlerinin birim maliyeti (C) b) Müdahale için gerekli her bir hizmet türünün miktarı (V) c) O hizmet için sağlık kurumuna başvuran kişi sayısı (n) 10

11 Notasyonları kullanarak ülkedeki j (Mj) müdahalesinin toplam üretim maliyeti şu şekilde gösterilebilir: M j s i 1 C V ij ij n ij 11

12 Sağlık Uygulama Tebliği (SUT) Poliklinik Fiyatları Klinik Fiyatları İşlem Fiyatları Paket Fiyatları İlaç Fiyatları Kamu İndirimi 12

13 Dolaylı (indirekt) maliyet hesabında; hastalıktan ötürü raporlu geçirilen gün sayısı, sakatlık derecesi, erken emeklilik ve erken ölüm bileşenleri asgari ücret üzerinden değerlendirildi. 13

14 Toplam yıllık doğrudan (direkt) maliyet; RA hastası başına yıllık ortalama maliyet TL, AS hastası başına ise yıllık ortalama maliyet TL olarak bulundu. 14

15 Toplam yıllık dolaylı (indirekt) maliyet; RA hastası başına yıllık ortalama maliyet TL ve AS hastası başına ise yıllık ortalama maliyet TL olarak hesaplandı. 15

16 Doğrudan (Direkt) Maliyet (TL) Dolaylı (İndirekt) Maliyet (TL) Toplam Maliyet (TL) RA AS

17 RA ve AS, Türkiye de sosyoekonomik açıdan toplumsal yükü olan hastalıklardır. İşgücü kaybına bağlı maliyet, hastalığın tıbbi yönetimine ilişkin maliyete nazaran çok daha yüksektir. Bir başka önemli sonuç, dolaylı maliyetlerin RA ve AS hastalarında toplam maliyetin sırasıyla %70 ve %66 lık kısmına karşılık gelmesidir. 17

18 RA için toplumun katlanmak zorunda kaldığı yıllık ortalama maliyet TL olup, bu rakam Türkiye için Gayrisafi Milli Hasıla (GSMH) nın %0.37 sine karşılık gelmektedir. Öte yandan AS için, toplumun katlanmak zorunda kaldığı yıllık ortalama maliyet TL olup, GSMH nin %0.38 ine tekabül etmektedir. 18

19 Sonuç olarak, RA ve AS hastalıklarının Türkiye de ki toplam yükü TL olup, bu rakam ülkemiz GSMH nın % 0.75 ini oluşturmaktadır. 19