Vizesiz Avrupa. İdris Kardaş KSP Genel Koordinatorü

Transkript

1 İdris Kardaş KSP Genel Koordinatorü Vizesiz Avrupa AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ın baş müzakereci olarak göreve başladığı 2009 dan beri yoğun emek sarfettiği vize sorununda önemli bir aşama geçildi. 16 Aralık 2013 ta nihai anlaşmanın imzalanmasıyla en erken 3 yıl içerisinde Türkiye vatandaşları Avrupa ülkelerine vize almadan girebilecekler. Bu önemli gelişme 4 yıl boyunca Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve AB Bakanı Egemen Bağış ın yürüttüğü yoğun çabaların bir karşılığı oldu. Bu süreçte de AB nin Türkiye ye uyguladığı çifte standartlar gözler önüne serildi ve diğer ülkelere adaylık sürecinde verilen vize kolaylıkları Türkiye nin önüne engeller getirilerek geciktirildi. AB nin bu konuyu geri kabul anlaşması ile paralel olarak yürütmesi AB-Türkiye arasında çok çetin pazarlıkların geçmesine neden oldu. Fakat özellikle 2009 yılında Egemen Bağış ın Başmüzakereci olması ile hızını arttıran görüşmeler dört yılın sonunda Türkiye nin lehine şekilde sonuçlandı. 11 Aralık 2013

2 Geri kabul anlaşmaları bir ülkenin ülkesinde kalma şartı taşımayan ya da şartları kaybetmiş olan 3. ülke vatandaşlarını, vatandaşı oldukları ülkeye gönderilmeleri düzenlemektedir. Söz konusu yoğun bir göç hareketine maruz kalan AB olduğundan bu anlaşmalar transit ülkeyi de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Bu anlaşmanın detaylarını ve önemini anlamak ve bir kısım medyadaki bilgi kirliliğinden kurtulmak için işi başından anlatmakta fayda var. Malum geri kabul anlaşması ile vize serbestisinin birbirine paralel şekilde gitmesi bazı kesimlerde bu başarıyla ilgili şüpheler yaratmış durumda hatta müzmin muhalifler bunu hemen AK Parti hükümetine bir eleştiri maddesi yapmaya çalıştı. Fakat bu anlaşma bu haliyle başlı başına başarının ve yoğun çabanın ürünü. Kasım 2002 de AB Konseyi, Türkiye ile imzalanması tasarlanan geri kabul anlaşması için Komisyonu yetkilendirdiğinde tüm bu süreç 11 Eylül saldırılarıyla zirveye çıkmış göçmen korkusunun doğal bir sonucuydu. AB ülkeleri tüm ekonomik problemlerini göçmenlerin üzerinden tanımlıyor ve bu grubu bir günah keçisi haline getiriyorlardı. Geri kabul anlaşmaları bir ülkenin ülkesinde kalma şartı taşımayan ya da şartları kaybetmiş olan 3. ülke vatandaşlarını, vatandaşı oldukları ülkeye gönderilmeleri düzenlemektedir. Söz konusu yoğun bir göç hareketine maruz kalan AB olduğundan bu anlaşmalar transit ülkeyi de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Kısacası bir AB ülkesinde yakalanan kaçak göçmen (Türkiye sınırından geçiş yapmış) geri kabul anlaşması uyarınca transit geçiş yaptığı ülkeye iade edilebilir ki bu transit ülke AB nin sınır komşusu olması hasebiyle Türkiye olacaktır. Geri kabul anlaşmasının Türkiye vatandaşlarını ve Türkiye de oturma izni olanlar söz konusu olduğunda Türkiye nin bir itirazı yoktu fakat 3. ülkeden gelen göçmenlerin durumu müzakerelerde en önemli pazarlık maddesiydi. Nitekim yıllarında yapılan dört görüşmede anlaşma için mutabakat sağlanamadı. AB Bakanı Egemen Bağış ın Başmüzakerecilik görevine geldiği 2009 yılının Aralık ayında görüşmeler tekrar başladı. Fakat bu görüşmelerin daha önceki görüşmelerden çok önemli bir farkı vardı. AB, yayınladığı ortak tutum belgesiyle geri kabul anlaşmasının AB için hayati bir öncelik olduğunu deklare etmişti. Türkiye de vize serbestisini en önemli önceliği olduğunu belirterek yeniden başlayan müzakerelerde vize muafiyetinin geri kabul anlaşması için olmazsa olmaz olduğunu vurgulayarak belirtti. Bu hedef doğrultusunda 2 yıl süren müzakereler sonunda taslak bir metin üzerinde anlaşılmıştı. Fakat AB tarafından gelen karışık sinyaller Ocak 2011 de anlaşılan metnin imzalanmasını neredeyse 3 yıl geciktirdi. Son gelinen aşamada, Türkiye 16 Aralık ta geri kabul anlaşmasını imzalayacak ve anlaşmanın onaylanmasıyla başlayan 3 yıllık süre içinde de vize muafiyeti Türkiye vatandaşları için sağlanacak. 2 Vizesiz Avrupa

3 Dört yıl süren müzakereler içinde Türkiye-AB arasında kaçak göçle mücadelede iş birliğinden iki taraf arasında güven artırıcı taahhütlere kadar birçok konu hakkında pazarlıklar yürütüldü. Şimdi gelelim bu anlaşmanın Türkiye ye olan etkilerine. Türkiye geri kabul anlaşmasını kabul etmesi bazı malum kesimlerden hükümete eleştiri yağmurunun gelmesine neden oldu. Öncelikle geri kabul anlaşmaları düzensiz göç ile mücadele etmek için ülkelerin başvurduğu bir yöntem, yani genel bir politika yürütme aracı. Müzmin muhalifler her zamanki gibi bütün anlaşmayı sadece AB de yakalanan her kaçak göçmenin Türkiye ye gönderilmesi şeklinde okuyorlar. Dört yıl süren müzakereler içinde Türkiye-AB arasında kaçak göçle mücaledede iş birliğinden iki taraf arasında güven artırıcı taahhütlere kadar birçok konu hakkında pazarlıklar yürütüldü. Bu denli önemli bir anlaşmanın ve yürütülen çetin müzakerelerin görmezden gelinerek bunu bir taviz olarak sunmak olsa olsa kötü niyetten ileri gelir. Kaldı ki Türkiye, AB ile bu müzakereleri yürütürken dış politikasını Afrika ya ve Ortadoğu ya çeşitlendirmesi sayesinde birçok ülkeyle geri kabul anlaşması imzaladı, birçoğuyla da müzakereler devam ediyor. Yani bir şekilde Türkiye ye gönderilmek durumunda kalan göçmenlerin de önemli bir kısmının transit geçiş yaptığı ya da vatandaşı olduğu ülkeyle sürdürülecek hukuki bir prosedür var. Kötü niyetliler, Türkiye, AB nin çöplüğü olacak diye saldırıyor. Yabancıya olan öfkelerini AK Parti üzerinden tatmin ediyorlar. Türkiye, savaş gibi olağanüstü bir koşulda 600 bini aşkın Suriyeli mülteci büyük bir misafirperverlikle ülkesinde konuk etti. Bu olgunluğu gösteren bir ülkeye, bir siyasi kültüre göçmenleri bir sayıdan ibaret görüp onları güvenlik malzemesi yapmak yakışmaz. Bu anlaşmayla her şeyden önce kaçakçıların aracılığıyla yollarda perişan olan binlerce göçmenin bu tehlikeli yolculuklara çıkması önlenmeye çalışılıyor. Bu uğurda AB ve 3 Vizesiz Avrupa

4 Türkiye sorumluluk paylaşımı yapıyor ve geçen aylarda batan göçmen gemileri yüzünden yaşadığımız insanlık trajedilerinin tekrarlanmaması için ortak çalışma taahhüdünde bulunuyorlar. Türkiye vatandaşlarının AB ülkelerine vizesiz olarak girebilmesi iki taraf arasındaki ticaret hacmini 2-3 katına çıkaracak bir hareketlilik yaratacak. Halihazırda 120 milyar euroluk ticaret hacmi ile Türkiye AB nin 6. Büyük ticaret ortağı ve vize serbestisinin sağlandığı 5 yıl içerisinde ABD ve Çin den sonra AB nin 3. en büyük ticari partneri olabilir. Madalyonun diğer yüzündeki vize muafiyeti ise Türkiye nin açık ara çok karlı çıkacağı bir anlaşma oldu. Türkiye vatandaşlarının AB ülkelerine vizesiz olarak girebilmesi iki taraf arasındaki ticaret hacmini 2-3 katına çıkaracak bir hareketlilik yaratacak. Halihazırda 120 milyar euroluk ticaret hacmi ile Türkiye AB nin 6. Büyük ticaret ortağı ve vize serbestisinin sağlandığı 5 yıl içerisinde ABD ve Çin den sonra AB nin 3. en büyük ticari partneri olabilir. Yüksek büyüme rakamlarını yakalamış, dinamik bir Türkiye ekonomisine krizdeki AB nin her zamankinden çok ihtiyacı var. Bunun dışında, AB ile vize muafiyetinin sağlanması Türkiye ye vize uygulayan birçok ülkenin de bu kısıtlamayı kaldırmasını sağlayacak ve diğer ülkelerle mevcut ticaret hacminde artışlar olacaktır. Özellikle turizm sektörünün vize muafiyetinden dolayı en çok gelişen sektörlerden biri olacağını tahmin etmek zor değil. Tahminler milyar euroluk bir artışı işaret ediyor ama diğer ülkelere genişleyecek vize serbestliği bu miktarı da katlayabilir. Ve en göz önünde yararı ise sıradan insanın cebine getireceği rahatlama olacak. Türkiye vatandaşları her yıl vize ve vize ile ilgili işlemlere tam 100 milyon euro ödüyor. Böylesine yararlarından bahsettiğimizde Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ın desteğiyle yoğun şekilde çalışan AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış ın bu anlaşmayı nihayetlendirmesiyle AB sürecinde çok önemli bir başarının kazanıldığını söylemek çok da yanlış olmaz. Her ne kadar vizesiz Avrupa Türkiye vatandaşının çok önceden beri hakkı olsa da AB nin çifte standartlarını kararlı bir şekilde hedeflere yürüyen bir Türkiye bozabiliyor. 4 Vizesiz Avrupa

5 Hakkımızda Küresel Sorunlar Platformu İstanbul Bilgi Üniversitesi ev sahipliğinde kurulmuş olan bir düşünce kuruluşudur. Platformumuz; insan hakları, sürdürülebilir barış, demokrasi ve refahın arttırılması doğrultusunda, demokrasilerin olmazsa olmazı olan, düşünce kuruluşları, üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve kamu kuruluşları ile ortak çalışmalar yürüterek bölgemizde ve dünyamızda vuku bulan sorunların çözüm süreçlerine katkı sağlamaktadır. Platformumuz; karar vericilerin, akademik çevrelerin, medyanın ve iş dünyasının referans aldığı bir düşünce kuruluşu olup, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa, Kuzey Afrika ve Ortadoğu, Asya Pasifik, Kafkaslar Orta Asya ve Afrika bölgelerinin siyasi, kültürel ve ekonomik gelişmelerini takip eder ve yaptığı çalışmaları kamuoyu, akademik çevreler ve karar vericiler ile paylaşır. İstanbul Bilgi Üniversitesi Santral Yerleşkesi Kazım Karabekir Cad. No: 2/ Eyüp İstanbul +90 (0212)