MOTORLAR. İbrahim Kolancı Enerji Yöneticisi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "MOTORLAR. İbrahim Kolancı Enerji Yöneticisi"

Belgin Tiryaki
6 yıl önce
İzleme sayısı:

1 İbrahim Kolancı Enerji Yöneticisi

2 Türkiye de; toplam net elektrik tüketiminin yaklaşık %36 sı,sanayi elektrik tüketiminin yaklaşık %70 i üçfazlı AC indüksiyon elektrik motor sistemlerinde kullanılıyor. ENERJİ VERİMLİLİĞİ nin artırılması ile tasarruf edilen enerji en ucuz kaynak ise, elektrik motor sistemlerinde verimliliğin artırılması ile elde edilecek kaynak 2 KEBAN santralı üretimine eşdeğerdir.

3 3 Fazlı Asenkron Motorlar Türkiye de elektrik motorlarında kullanılan enerjinin % 90 ı bu motorlarda harcanıyor. Sanayide en yaygın kullanılan motorlardır. Avantajları: -Tasarımları basittir. -Ucuzdur. -Güç/Ağırlık oranları yüksektir. -Bakımları kolaydır. -AC Güç kaynağına doğrudan bağlanırlar.

4 Ekonomik ömrünü tamamlamış düşük verimli (EFF3) motorları yüksek verimli motor (EFF1) ile değiştirelim, en fazla 2 yılda kâra geçelim. Enerji Verimli Motorlar Daha fazla ve daha kaliteli malzeme, daha az tolerans. Yanan motorların tekrar sardırılması ile motor veriminin %1-4 düşeceğini de unutmayalım!

Enerji Verimli Motorlar Enerji Verimli Motorların Tasarımları -Sargıda %20 60 daha fazla bakır -Gövdede %35 daha fazla çelik -Daha ince çelik laminentler -Yüksek kalitede elektriksel çelik

5 Enerji Verimli Motorlar Enerji Verimli Motorların Tasarımları -Sargıda %20 60 daha fazla bakır -Gövdede %35 daha fazla çelik -Daha ince çelik laminentler -Yüksek kalitede elektriksel çelik -Daha verimli rotor tasarımı -Düşürülmüş sargı ve sürtünme kayıpları ve ek kayıplar -Daha uzun gövdeden dolayı düşürülmüş direnç(i2r) kayıpları -Rotor ve stator arasında optimum hava boşluğu

7 CEMEP (European Committee of Manufacturers of Electrical Machines and Power Electronics) ile Gönüllü Anlaşma Yapan ve Yapmayan AB Ülkelerinde ve Türk Sanayisinde Verim Sınıflarına Göre Motor Kullanımları CEMEP CEMEP DIŞI TÜRKİYE EFF1 %7 %6 %7 EFF2 %85 %66 %28 EFF3 %8 %28 %65

Değişken Hız Sürücüsü(DHS) Yüküne göre alternatif akımın frekansını ve dolayısıyla motorun dönüş hızını ve elektrik gücünü kontrol ederek motoru uygun devirde tutan değişken hız sürücüleri ilave

8 Değişken Hız Sürücüsü(DHS) Yüküne göre alternatif akımın frekansını ve dolayısıyla motorun dönüş hızını ve elektrik gücünü kontrol ederek motoru uygun devirde tutan değişken hız sürücüleri ilave tasarruf fırsatı sunuyor. Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdürlüğü ENERJİVERİMLİLİĞİ& YENİLENEBİLİR ENERJİ Kendini sağladığı tasarruflarla 1-2 yıl içerisinde ödeyebilen bu sürücüler; -Yerleşim bölgelerinin su şebekesinde kullanıldığında %50, -40 beygir gücünde motor kullanan bir yürüyen merdivende %36 tasarruf sağlayabiliyor.

9 Güç Kalitesi (Gerilim Dalgalanmaları) Motorlar, işaret plakasındaki gerilimin %10 undan daha farklı bir gerilimde çalıştırılmamalıdır. Yüksek gerilimler motor sıcaklığını, hızı ve titreşimi olumsuz yönde etkiler. Düşük gerilimler ise, yol verme sırasında motorun aşırı yüklenmesine sebep olabilir. Standart motor verimi %90 Gerilimde %110 Gerilimde %120 Gerilimde Tam yükte %0,5-1 artar %1-4 azalır %7-10 azalır ¾yükte %1-2 azalır %2-5 azalır %6-12 azalır ½yükte %2-4 artar %4-7 azalır %14-18 azalır

10 MOTOR SEÇİMİ Motorlar yüke uyumlu olarak seçilmeli ve aşırı ihtiyatlı davranıp gereğinden büyük motor seçme alışkanlığından vazgeçilmelidir. Böylelikle motorların plakalarında yazılı anma güçlerine göre düşük güçte ve dolayısı ile düşük verimde çalışmaları önlenmelidir. Motorlarda genellikle %75 yükte motor verimi azami seviyeye ulaşır. Düşük yüklerde tüketilen elektrik enerjisi mekanik güç yerine artan oranda ısıya çevrilir ve motorlarda aşırı ısınmadan doğan arıza riskini arttırıp motorun ömrünü kısaltır.

11 Güç İletim Sistemleri Motor gücünün direk bağlantı yerine indirek olarak düz kayış veya standart V-kayışları ile iletildiği sistemlerde kayış kayması ve sürtünmeden dolayı %2 ile %8 arasında kayıplar oluşur. Bu kayıplar ve ortaya çıkan kayış ısınması standart kayışların tırtıllı yüksek verimli V-kayışları ile değiştirilmesiyle önlenebilir.

14 ENERJİ Motorların uygun yükte çalıştırılması ile 400, yüksek verimli motor kullanımı ile 1.300, DHS Kullanımı ile 2.000, yanmış motorların sarılmaması ile 600 GWh tasarruf sağlanabilir.

15 Elektrik Motorlarında Verimlilik Sınıfları CEMEP IE4 IE3 Super- Premium Premium Yüksek Verimli Verimi Arttırılmış Düşük Verimli IFF1 IFF2 IFF3 IE2 IE1 Yüksek Verimli Standart Verimli YENİ IEC

16 YASAL DÜZENLEMELER (AVRUPA) Avrupa Elektrik Makinaları Üreticileri Komitesi (CEMEP) ve Avrupa Komisyonu nun 28 Haziran 1999 tarihli deklarasyonu ile, motorları verim sınıflarına göre ayırmıştır. Sözkonusu deklarasyon 1.1 kw ve üzeri güçteki motorları kapsamaktadır. EFF3 EFF2 EFF1 Düşük Verimli Motorlar Verimli Motorlar Yüksek Verimli Motorlar 1998 yılında CEMEP gönüllü olarak Avrupa Birliği ile anlaşma yaparak, düşük verimli 1, kW, 2 ve 4 kutuplu motorlarda üretimi %50 düşürme ve 2003 yılından itibaren yüksek verimli motorlar üretme kararı almışlardır Yapılan deklarasyona göre 4 kutuplu motorlar için 30 Haziran 2000 ve 2 kutuplu motorlar içinde 31 Aralık 2000 tarihinden sonra EFF3 motorların, Avrupa Birliği ülkelerine girişi yasaklanmıştır.

17 MOTORDAKİ KAYIPLARIN YÜKE GÖRE DEĞİŞİMİ Kayıp(% Tam Yük) Motor Yükü (%) Demir Kaybı Sürtünme ve Rüzgar Kaybı Stator Bakır Kaybı Rotor Aluminyum Kaybı Stray Kaybı

18 DEVAMLI ÇALIŞMADAKİ ELEKTRİK TÜKETİMİ Motor Fiyatı Enerji Tüketimi (%) Çalışma Süresi (Gün) Bir motorun, 40 günlük devamlı çalışmadaki elektrik tüketimi, Satınalma fiyatına eşittir

19 Karşılaştırma: Yatırım Çalışma Maliyeti Yatırım (110 kw) EUR EUR Çalışma Ömrü 15 yıl 15 yıl İlave maliyet EUR 0 EUR Enerji - maliyeti 0,09 EUR / km 0,05 EUR / kwh Mesafe/zaman/yıl km h Çalışma Maliyeti/yıl EUR EUR Çalışma Maliyeti/15 yıl EUR EUR Bakım,vergi, sigorta EUR 300 EUR Bakım /15 yıl EUR EUR Toplam maliyet 15 yılda EUR EUR

20 KATILIMINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER İbrahim Kolancı Enerji Yöneticisi

Benzer belgeler

ELEKTRİK MOTOR SİSTEMLERİNDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ ENERJİ VERİMLİLİĞİ & YENİLENEBİLİR ENERJİ

ELEKTRİK MOTOR SİSTEMLERİNDE ENERJİ VERİMLİLİĞİ Sunum İçeriği Motorların Kullanım Alanları ve Motor Sınıfları Motorların Enerji Kullanımı Enerji Verimli Motorlar Türk Sanayiinde Motor Kullanımları Motor