BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM

Transkript

1 BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM BİLGİSAYAR Donanım ve yazılımın birleşiminden oluşur. Donanım: : Bilgisayarın bütün somut parçalarına donanım denir. ÖR: Fare, Ekran, Sabit disk, vb. Yazılım: Bilgisayara yüklenen bütün programlar yazılımdır. ÖR: Skype, Chrome, Windows, Oyunlar, vb. DONANIM Bilgisayarın bütün somut parçalarına donanım denir. Dış Donanımlar: 1. FARE: Bilgisayarı kullanmamızı sağlayan en önemli donanımdır. 2. KLAVYE: Bilgisayarda yazı yazmamızı sağlar. Klavyedeki harfler, On Parmak klavye kullananlar için düzenlenmiştir. İki çeşit klavye vardır: F ve Q klavye. F klavyedeki harfler, Türkçe kelimelere göre düzenlenmiştir. Q klavyedeki harfler, İngilizce kelimelere göre düzenlenmiştir. Klavyedeki harfler F harfi ile başlıyorsa ona F Klavye, Q harfi ile başlıyorsa ona da Q Klavye" denir. 3. EKRAN: Bilgisayarda yaptığımız işlemleri gördüğümüz donanımdır. Ekran olmasa da bilgisayar yine de çalışır. 4. YAZICI: Bilgisayarda yazılan yazıları ya da resimleri kağıda yazdıran donanım birimidir. 5. TARAYICI: Kağıt yüzeyinde bulunan resim veya yazıları bilgisayara aktaran aygıttır. 6. WEB KAMERASI: Dışarıdan alınan görüntüleri bilgisayara aktarmamızı sağlayan cihazdır. 7. HOPARLÖR: Bilgisayarımızdan gelen sesleri dış ortama aktaran aygıttır. İç Donanımlar: 1. ANA KART: Bilgisayardaki bütün donanımların bağlandığı karttır. 2. HARDDİSK: Bilgisayarın hafızasıdır. Bilgisayarımızdaki bütün dosyalar ve yazılımlar buradadır. 3. RAM BELLEK: Geçici bellektir. Bilgisayar kapandığında içindeki tüm bilgiler silinir. Henüz Harddiske kaydedilmemiş olan dosyalar geçici olarak bu bellekte tutulur. 4. EKRAN KARTI: Bilgisayara ekranı bağlamamızı sağlayan karttır. Bu kart sayesinde bilgisayarda yaptığımız işlemleri ekranda görebiliriz. 5. İŞLEMCİ: Bilgisayarın beynidir. Bilgisayarda yapılan bütün işlemler İşlemci tarafından yapılır. ÖR: Bilgisayarın açılması, dosya silmek, dosya kaydetmek, program çalıştırmak vb. 1

2 YAZILIM Bilgisayarda kullandığımız bütün programlara Bilgisayar Yazılımları denir. Yazılım Çeşitleri 1. İşletim Sistemleri: Bilgisayarı yöneten, denetleyen, kontrol eden yazılımlardır. Bilgisayarlarda kullanılan işletim sistemleri: Windows, Linux, MacOS Tablet ve Akıllı telefonlarda kullanılan işletim sistemleri: Android, İOS, Windows 8 2. Uygulama Yazılımları: Kullanıcının özel gereksinimlerini karşıladığı yazılımlardır. Örnek: Office (Word, Powerpoint vb.), Skype, chrome, oyunlar vb. gibi. gibi bir kullanım süresi bulunmaktadır. Bu süre sonunda program kullanılamaz. BİT Kullanımı ve Sağlık Yazılımlar kullanım haklarına göre 4 e ayrılırlar: Lisanslı Yazılım (Ücretli) Ücretsiz Yazılım (Freeware) Demo Yazılım (Tanıtım) Paylaşılan Yazılım (Shareware) a) Lisanslı Yazılım: Kullanım haklarını satın almış ya da bu hususta bir sözleşme imzalamış bir kişi ya da bir grup tarafından kullanılabilen yazılımdır. Genellikle ücretlidir. Yazılımı bilgisayara yüklemek istediğimizde şifre ister. Yazılımı kullanabilmek için şifreyi, yani lisansını satın almamız gerekir. b) Ücretsiz Yazılım (Freeware): İnternet üzerinden, bilgisayar dergisi CD lerinden ya da kullanıcı grupları aracılığı ile dağıtılan ve hiçbir ücret talep etmeyen yazılımdır. c) Demo Yazılım: Tanıtım programıdır. Bir programın yeteneklerini gösteren kısıtlı sürüme verilen isimdir. Yeni çıkan bir programın kullanıcılar tarafından incelenebilmesi için dağıtılan programlardır. Bu tür programların sadece izin verildiği kadarı kullanılabilir. d) Paylaşılan Yazılım (Shareware): Demo programlar gibi tanıtım amaçlı ücretsiz dağıtılan programlardandır. Programın bütün özellikleri kullanılabilmesine rağmen genellikle gün Bilgisayar Karşısında duruş biçimi: koltuk tarafından tam olarak desteklenmeli, dirsekler bedene 90 lik bir açıda olmalı, ayaklar yere düz basmalı ekran göz seviyesinin altında bulunmalıdır. Göz sağlığı için: dakikada bir gözler ekran dışına bakılarak dinlendirilmelidir. Monitörünüzün parlaklığını ve karşıtlığını ayarlayın Ekran yazı tipi boyutlarını rahat görebileceğiniz şekilde ayarlayın. Ekranla göz arasındaki uzaklık cm olmalıdır. Ekranın çözünürlüğü gözü yormayacak düzeyde olmalıdır. Zamanı doğru kullanma: Bir saatlik kullanımdan sonra 5-15 dakikalık dinlenme süreleri verilmelidir. Klavye kısayolları öğrenilmeli, temel kısa yollar kullanılmaya alışılmalıdır. 2

3 Çalışma ortamı: Yeterli ışık olmalıdır, ışık ekrana direk vurmamalıdır. Ortam havalandırılmalıdır. Yoksa biriken karbondioksit yorgunluğa ve konsantrasyon bozukluğuna neden olur. Dikkat dağıtıcı etmenlerin ortamdan kaldırılması gerekir. Ergonomik donanımlar tercih edilmelidir DOSYA VE KLASÖR YAPISI 1 ve 0 bilgisayardaki en küçük kayıt birimidir. 1 Byte = a, b, c, 1, 7, +,!,, /, > gibi bir karaktere karşılık gelir. TB X 1000 / 1000 GB / 1000 X 1000 MB Bilgisayar sisteminde bilgiler 1,0 karakterlerinin dizilim şekilleriyle kaydedilir. X 1000 KB / ve 0 ın her birine 1 Bit denir. X 1000 / bit 1Byte 1024Byte 1Kilo Byte 1024KB 1Mega Byte 1024MB 1Giga Byte 1024GB 1Tera Byte 1TB 1000 GB 1GB 1000 MB 1MB 1000 KB 1KB 1000 B B ÖRNEK: 1TB 1TB 1TB GB 1TB MB 1TB KB 1TB B A) 10 KB =? B 10 KB = 10 X 1000 = B B) 100 TB =? GB Dosya Nedir? Bilgisayarda bilgilerin kaydedildiği veri kümelerine dosya adı verilir. Dosya içerisindeki bilgi; resim, yazı, çizim, ses gibi her şey olabilir. Klasör Nedir? Dosyaları bir arada bulunduran sanal birimlere klasör (dizin) denir. 100 TB = 100 X 1000 = TB C) GB =? TB GB = / = 35 TB Klasörleri günlük hayatımızda kullandığımız dosya klasörlerine benzetebiliriz. 3

4 Sürücü Nedir? Dosya ve klasörlerin saklanabileceğini fiziksel ortamlardır. Örneğin sabit disk, CD/DVD ROM sürücüsü, hafıza kartı, USB bellek gibi. Masaüstündeki "Bilgisayarım"" simgesine çift tıklayarak sürücüleri görebiliriz. Dosya adı yapısı: Günlüğüm..TXT Dosya Adı: Her dosyaya özeldir Popüler Dosya Uzantıları Sık kullanılan dosyalara ait uzantıları ve içerikleri aşağıdaki tablodan inceleyelim. DOSYA UZANTISI.mp3.wav.wma.avi.mpeg.wmv.jpeg.gif.png.bmp.doc-.docx.xls-.xlsx Nokta: Dosya adıyla türünü ayırır DOSYA TÜRÜ Müzik dosyası Müzik dosyası Müzik dosyası Video dosyası Video dosyası Video dosyası Resim dosyası Resim dosyası Resim dosyası Resim dosyası Yazı dosyası (Word) Tablo dosyası (Excell) Dosya Uzantısı: Dosyanın türünü belirler.ppt-.pptx.pdf.rar.zip.exe.swf Slayt dosyası (Powerpoint) Yazı dosyası (Acrobat) Sıkıştırılmış dosya (Winrar) Sıkıştırılmış dosya (Winzip) Program dosyası Animasyon dosyası BİLGİSAYAR VİRÜSLERİ Bilgisayar Virüsü: belleğe yerleşen, çalıştırılabilen programlara kendini ekleyen, yerleştiği programların yapısını değiştiren ve kendi kendini çoğaltabilen kötü amaçlı programlardır". Virüsler Nasıl Bulaşır? Virüsler küçük programlar olduğundan aktif hale gelebilmesi için virüslü bir programın çalıştırılması ve.exe uzantılı çalıştırılabilen programlara bulaşması gerekmektedir. Virüs bulaşan bir program çalıştırıldığında, virüs belleğe taşınır; sistemin her açılışında kendisini belleğe yükler ve çalıştırılan her programa bulaşır. Bilgisayarıma Virüs Bulaştığını Nasıl Anlarım? Bilgisayarınız eskiye göre daha yavaş çalışıyor Bilgisayarınız sık sık yanıt vermiyor veya donuyor Bilgisayarınız birkaç dakikada bir çöküyor ve yeniden başlıyor Bilgisayarınız kendi kendine yeniden başlıyor ve ardından normal çalışmıyor Bilgisayarınızdaki uygulamalar düzgün çalışmıyor Disklere veya disk sürücülerine erişilmiyor Düzgün yazdırma yapılamıyor Olağandışı hata iletileri görüyorsunuz Biçimi bozuk menüler ve iletişim kutuları görüyorsunuz Disk alanları hızla azalıyor Mevcut RAM sürekli olarak azalıyor Nasıl oluştuğu bilinmeyen dosya ve dizinler beliriyor NOT: Bunlar, virüs bulaşmasının sık rastlanan işaretleridir. Ancak, virüsle ilgisi olmayan donanım veya yazılım sorunlarına da işaret ediyor olabilir. Güncel bir virüsten koruma yüklemediğiniz sürece, virüs bulaşıp bulaşmadığını anlamanın kesin bir yolu yoktur. VİRÜS ÇEŞİTLERİ 1. Dosyalara Bulaşan Virüsler 2. Bilgisayarın Sistem Alanlarına Bulaşan Virüsler 3. Trojam Horse (Truva Atı) 4. Makro Virüsleri 5. Solucan (Worms) 4

5 BİLGİSAYAR VİRÜSLERİNDEN KORUNMA YOLLARI 1. Bilgisayara antivirüs programı kurulmalıdır. 2. Antivirüs programları sürekli güncellenmelidir. 3. Bilgisayara dosya yüklerken mutlaka virüs taramadan geçirilmelidir. 4. Tanımadığınız kişilerden gelen e-postalardaki iletiler kesinlikle açılmamalıdır. 5. Internet'ten download edeceğiniz (indireceğiniz) her dosyaya virüs testi uygulayın BİLİŞİM SUÇLARI ve ALINACAK TEDBİRLER Bilişim Suçu: Bilgisayar, çevre birimleri, pos makinesi, cep telefonu gibi her türlü teknolojinin kullanılması ile işlenen suçlardır. Kullanıcı Hesapları İle İlgili Suçlar Bir kişiye ait e-posta veya kullanıcı bilgilerini ele geçirmek, değiştirmek veya silmek. Bir kişi veya kurum adına sahte e- posta/profil/hesap oluşturmak. Bu sahte hesapları kullanarak çeşitli paylaşımlar yapmak. Web Sayfaları Kullanılarak İşlenen Suçlar Başkalarının adına web sayfası hazırlamak ve bu web sayfasının tanıtımı amacıyla başkalarına e- mail ve mesaj göndermek ve bu mesajlarda da mağdur olan şahsın telefon numaralarını vermek. Sahte alışveriş siteleri kurarak kullanıcıları dolandırmak. Satışı yapılan ürünlere ait yanlış bilgiler verme. Müşteriye vaat edilen ürün yerine farklı ürün göndermek. Sosyal ağlar, forum ve video sitelerinde başkasına ait fotoğraf, video veya eserleri izinsiz paylaşmak. Devlet karşıtı gruplara ait içerikleri yayınlamak/paylaşmak. İnternetten alışverişte kullanıcıların kredi kartı bilgilerini ele geçirmek. Bilgisayarı veya Bilgileri Ele Geçirerek İşlenen Suçlar Başkasına ait bilgisayara, ağa veya sisteme izinsiz girmek, bilgileri kopyalamak, silmek veya değiştirmek. Lisansız Yazılım ve İçeriklerin Kullanımı İle İlgili Suçlar Telif hakkı ile korunan yazılım, dosya, resim, fotoğraf, müzik, video klip ve film dosyalarını izinsiz indirmek, paylaşmak, tamamını veya bir kısmını kullanmak. Çevrimiçi İletişim Sırasında İşlenen Suçlar Sosyal ağlar, sohbet siteleri, forumlar gibi kullanıcıların birbirleriyle iletişim kurdukları sitelerde kişi ya da kuruluşa hakaret, küfür etmek veya aşağılayıcı ifadeler kullanmak. Kredi Kartı, Kontör/TL Dolandırıcılığı Telefon, e-posta ve çeşitli iletişim araçları kullanarak kişilerden kredi kartı bilgileri istemek. Tehdit veya şantaj yoluyla çeşitli hesaplara TL veya kontör yüklenmesini istemek. Bilişim Suçlarına Karşı Alınabilecek Tedbirler Lisanssız yazılımlar ve içerikler (müzik, resim, fotoğraf video vs.) kullanmayın. Çeşitli yollarla kırılmış, içeriği değiştirilmiş veya güvenilir olmayan yazılımlar yüklemeyin. Bilgisayar sistemini korumaya yönelik antivirüs, güvenlik duvarı gibi yazılımlar kullanın ve mümkün olduğunca güncellemelerini yapın. Kullanılan yazılımların en güncel ve sorunsuz sürümlerini temin etmeye çalışın. Telefon, e-posta vs. gibi yollarla sizden kişisel bilgilerinizi (ad, soyad, adres, telefon gibi), parolanızı ya da kredi kartı şifrenizi isteyenlere itibar etmeyin. Unutmayın hiçbir banka görevlisi size banka veya kredi kartı bilginizi sormaz! İnternet ortamında tanımadığınız veya şüphelendiğiniz kişilere kişisel ve özel bilgilerinizi vermeyin! Telif haklarıyla korunmuş içerikleri (müzik, film, oyun vs.) kesinlikle korsan olarak temin etmeyin, indirmeyin ve paylaşmayın! Başkasına ait bilgisayarı, interneti ve ağları izinsiz olarak kullanmayın, bilgileri silmeyin, değiştirmeyin veya kopyalamayın! Kişisel Şifreler İle İlgili Öneriler Kişisel şifrelerini kesinlikle en yakınınız olsa dahi kimse ile paylaşmayın! Tüm hesaplarınızda aynı şifreyi kullanmayın! Şifrelerinizi hiçbir yere not etmeyin! Şifrelerinizi belirli aralıklar mutlaka değiştirin. Şifrenizi sosyal ağlar, sohbet yazılımları, siteler vs. aracılığı ile kimseye göndermeyin! Şifreler dışında daha güçlü giriş yöntemleri destekleyen bir sisteminiz varsa kullanın. Örneğin, parmak izi, yüz veya ses tanıma özellikleri. Güvenli Şifre Oluşturma Şifrelerinizde kişisel bilgilerinize yer vermeyin. Örneğin, adınız, doğum tarihiniz veya kimlik numaranız. ali1999, , 1986 gibi Şifrenizde ardışık sayılar, harfler kullanmayın. Örneğin, , 1234, abcd gibi. Tahmin edilmesi kolay yanyana bulunan tuşları kullanmayın. Örneğin, qwerty, asdf gibi. Şifreniz en az 7 basamaklı olsun. Mümkün olduğunda aşağıdaki karakterlerden içersin. Büyük/küçük harf (A,a Z,z) Rakam (0-9) Noktalama (.,; gibi) Özel karakter (-!+ gibi) 5

6 BUNLARI UNUTMAYIN!!! İnternet ortamında işlediğiniz suçlardan dolayı evinize kadar takip yapılabilir. Bilişim suçları hakkında yakınlarınızı mutlaka uyarın. Bir bilişim suçundan dolayı mağdur olursanız mutlaka 155 Polis İmdat Hattına veya adresine ihbarda bulunun! arasında veri transferi yapmaktır. 2 çeşit ağ vardır. 1)Yerel Alan Ağı(LAN(Local Area Network)): kısa mesafedeki(aynı oda, aynı bina gibi) bilgisayarların birbirlerine bağlanmasıyla oluşan ağa denir. 2)Geniş Alan Ağı(WAN(Wide Area Network)): Uzak mesafedeki(farklı il, farklı ülke gibi) bilgisayarların birbirlerine bağlanmasıyla oluşan ağa denir. Örnek: İNTERNET E-POSTA HESAPLARI VE ANINDA MESAJLAŞMA YAZILIMLARI E-Posta Nedir? E-posta; günlük yaşamdaki mektubun elektronik ortamdaki karşılığıdır. Daha çok İngilizce karşılığı olan olarak karşımıza çıkar. E-Posta Adresi Nedir? Mektup adresimizin elektronik ortamdaki karşılığıdır. NOT: E posta adreslerinde Türkçe karakterler(ş,ç,ğ ) kullanılmaz. Nasıl E-Posta Adresi Alırım? E-posta adresi almak için yapmanız gereken tek şey hizmeti veren kurum veya kuruluşun sitesine girip başvuru formuna gerekli bilgileri girmek E-Posta Servisleri Outlook(eski adıyla Windows Live Mail (Hotmail)) Gmail Yahoo Mynet Anında Mesajlaşma Yazılımı nedir? Anında mesajlaşma yazılımları; aynı anda çevrimiçi (online) olan kişiler arasında eş zamanlı iletişim sağlayan, ses,dosya ve görüntü aktarımına olanak veren yazılımlardır. Örneğin; Skype (eski ismiyle MSN Messenger)(Outlook Hizmetidir.) Yahoo Messenger(Yahoo hizmetidir) GTalk(Google Hizmetidir.) BİLGİSAYAR AĞLARI Ağ(Network): Bilgisayarların birbirlerine bağlanmasıyla oluşan yapıya ağ denir. Ağ kurmanın amacı bilgisayarlar İnternet: dünya genelindeki bilgisayar ağlarını ve kurumsal bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağıdır. IP Adresi Ağa bağlı her bilgisayara verilen numaradır. Noktalar ile ayrılarak yazılır. Her hanede arası rakam bulunur, Örneğin; veya gibi MAC Adresi Dünyadaki her ağ aygıtının kendine özel numarasıdır. 16lık sistemde : ile ayrılarak yazılır. Örneğin; 00:0c:6e:58:bb:0c WLAN (Wireless LAN) Kablosuz bağlantı ile kurulan yerel ağlardır. Kablosuz bağlantının mesafe sınırı küçük ağlarda m; büyük ağlarda ise 1-10km arasında değişmektedir. Fiber Optik Kablolar Günümüzde ülkelerarası ve kıtalararası ağ bağlantıları fiber optik adı verilen ve içinden geçen ışık demetleri ile veri ileten kablolar ile sağlanmaktadır. İnternet Adresleri Internet adresleri gibi başlangıç, adres ve uzantıya sahiptirler. : Hypertext Transfer Protocol www : World Wide Web siteadresi: sitenin adının bulunduğu bölümdür.com : Site türünü belirler.tr : Türkiye adresi.uk : İngiltere.jp : Japonya.cn : Çin.us veya uzantısı yoksa ABD ye ait adrestir. 6

7 Uzantıya Göre İnternet Adresi Türleri.com : Commercial (Ticari).net : Network (İnternet Servis Sağlayıcısı).gov : Government (Devlet).org : Organisation (Vakıf-Dernek).edu : Education (Eğitim).k12 : İlk ve orta okullar.mil : Military (Askeri).info : Information (Bilgi).tv : Television (Televizyon) İnternet Tarayıcı (Browser) İnternet sitelerini bilgisayarımızda görüntülemek için kullandığımız programlardır. Günümüzde en çok kullanılan tarayıcılar: Internet Explorer (Microsoft) Firefox (Mozilla) Chrome (Google) Safari (Apple) Opera (Opera Software ASA, Norveç) Yandex İnternete Girmek için kullandığımız Donanımlar Bilgisayar Ethernet Kartı Modem UTP kablo-splitter Adsl Bağlantı İNTERNETTE İLETİŞİM YOLLARI İnternette İletişim Yolları 1. Sosyal Paylaşım Siteleri 2. Sohbet Programları 3. Blog Siteleri 4. E-posta ( ) 5. Forum Siteleri SOSYAL PAYLAŞIM SİTELERİ İnternet üzerinde farklı ortamlarda bulunan insanların fotoğraf, video paylaşarak yorumlarda bulundukları, iletişim kurdukları sitelerdir. Örnek: facebook, twitter, youtube, instagram, linkedin, foursquare, google+ vb. SOHBET PROGRAMLARI İnternet üzerinde farklı ortamlarda bulunan insanların görüntülü, sesli ya da sadece yazışarak iletişim kurmalarını sağlayan programlardır. Örnek: skype,mırc,mynet Sohbet BLOG SİTELERİ İnsanların kendi istedikleri konularda yazı yazabildikleri, blogu ziyaret edenlerin yazılara yorum yazabildikleri günlük tarzı sitelerdir. Blog yazan kişilere blogger denir. sitesinden kendinize blog açabilirsiniz. E-POSTA ( ) Açtığımız bir e-posta hesabı ile internet ortamında karşı tarafın e-posta hesabına mesaj ve dosya gönderebiliriz. FORUM SİTELERİ İnternet üzerinde farklı ortamlarda bulunan insanların iletişim kurmak, tecrübelerini paylaşmak, herhangi bir konu hakkında yardım almak için kullandıkları sitelerdir. İnternette her konu hakkında bilgi alabileceğimiz, karşılıklı fikir alışverişinde bulunabileceğimiz forumlar vardır. Örneğin; teknoloji forumları, sağlık forumları, moda forumları, eğitim forumları vb. Forum sitelerinde misafir olarak gezinebilir, konuları inceleyebiliriz. Forum üyeleriyle konuşmak, soru sormak için üye olmamız gereklidir. Forum sitelerine üye olmak için e-posta adresimiz olmalıdır. Bir kullanıcı adı ve şifre belirleyerek forum sitelerine üye olabiliriz. BU SİTELERİ KULLANIRKEN UYMAMIZ GEREKEN KURALLAR Forumlarda, sosyal paylaşım sitelerinde, sohbet ederken ya da blog sitelerine yazı yazarken büyük harflerle yazı yazılmaz. Bu bağırmak anlamına gelir. Göremesek de karşımızda insanlar olduğunu unutmamalı, ona göre davranmalıyız. Kötü sözler yazmamalı, ahlak kurallarına uymalıyız. Kişisel bilgilerimizi (TC no, ev adresi, tel no vs.) tanımadığımız kişilerle paylaşmamalıyız. 7

8 BİLGİSAYAR DONANIM YAZILIM İç Donanımlar Dış Donanımlar İşletim Sistemleri Uygulama Yazılımları -İşlemci -Harddisk -Anakart -Ram Bellek -Ekran Kartı -Kasa -Fare -Klavye -Ekran -Yazıcı -Tarayıcı -Hoparlör -Mikrofon -Web kamerası -Projeksiyon -Windows -Linux -MacOS Tablet ve Akıllı telefonlarda: -Android -İOS Windows 8 -Word -Excell -Powerpoint -Skype -Chrome -Oyunlar -Flash Bellek 8

9 Temel klavye kısayolları Basılacak Tuşları F1 Ctrl+C Ctrl+X Ctrl+V Ctrl+Z Delete (veya Ctrl+D) Shift+Delete F2 PrintScreen Ctrl+A Alt+Enter Alt+F4 Alt+Tab Tab Shift Yaptığı işlem Yardımı Görüntüleme Seçili öğeyi kopyalama Seçili öğeyi kesme Seçili öğeyi yapıştırma Eylemi geri alma Seçili öğeyi silip Geri Dönüşüm Kutusu'na taşıma Seçili öğeyi Geri Dönüşüm Kutusu'na taşımadan silme Seçili öğeyi yeniden adlandırma Ekran görüntüsünü hafızaya alır Belge veya penceredeki tüm öğeleri seçme Seçili öğeye ilişkin özellikleri görüntüleme Etkin öğeyi kapatma veya etkin programdan çıkma Açık öğeler arasında geçiş yapma Sekme tuşu Üst karakter tuşu 9