6.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ SINAVA HAZIRLIK ÇALIŞMA SAYFALARI. Ne yapmamalı?

Transkript

1 6.SINIFLAR BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ SINAVA HAZIRLIK ÇALIŞMA SAYFALARI TEKNOLOJİ BAĞIMLILIĞI Teknoloji bağımlılığı nedir? Kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün kaybolması ve teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanmasıdır. Teknoloji bağımlılığının belirtileri Ne yapmamalı? Akıllı telefon/tablet vs. gibi aletleri çocukları teselli etmek, susturmak için asla kullanmayın. Çocukların kontrolsüz ve uzun süre internet kullanmasına izin vermeyin. Yemek ve çay saatlerinde bilgisayar başındaki çocuğa servis yapmayın, size katılmasını sağlayın. İŞLETİM SİSTEMİ NEDİR? Bilgisayardaki tüm donanımların, yazılımların ve dosyaların yönetimini sağlayan en temel yazılımdır. Yalnızca birkaç dakika diyerek saatler harcamak. Çevrenizdekilere ekran karşısında geçirdiğiniz zaman hakkında yalan söylemek. Uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlardan şikâyet etmek. İnternete girmek için yemek öğünlerinden, derslerden ya da randevulardan ödün vermek. Bilgisayarınızın başında çok fazla zaman geçirdiğiniz için suçluluk duyuyorken bir yandan da büyük bir zevk almak ve bu iki duygular arasında gidip gelmek. Gece geç saatlere kadar bilgisayar başında kalmak. Teknoloji bağımlılığının neden olduğu sorunlar Gözlerde yanma Boyun kaslarında ağrı ve sertleşme Elde uyuşukluk Halsizlik Ders başarısında düşüş Uyku bozuklukları Ne yapmalı? Çocuklarınızı yetenek ve ilgi alanlarına uygun spor dallarına yönlendirin. Çocuğunuzun arkadaşlık ilişkilerini destekleyin, onları bir araya getirecek aktivite planlayın. Çocuğunuzun bilgisayar kullanımını kontrol edin ve sanal ortamdaki arkadaşlarını tanıyın. Bilgisayarlarınızda güvenli internet uygulamalarının olmasına özen gösterin. İşletim Sisteminin Görevleri -Merkezi işlem birimini ayrı işlere yönlendirmek ve yönetmek. -Ana belleği yönetmek. -Harici kayıt cihazlarını yönetmek. -Bilgisayar sisteminin güvenliği ve kontrolünü sağlamak. -Dosya yönetimini sağlamak. Masaüstü İşletim Sistemleri Günümüz kişisel bilgisayarında çoğunlukla Windows, MacOS, PARDUS veya Linux işletim sistemleri kullanılır. Mobil İşletim Sistemleri Cep telefonu ve tabletlerde ise Android, iosve Windows işletim sistemleri yaygın olarak kullanılır. DOSYA YÖNETİMİ DOSYA NEDİR? Bilgisayarda bilgilerin kaydedildiği birimlere dosya adı verilir. Dosya ve klasör isminde aşağıdaki karakterleri kullanamayız. : / \ ><? *

2 Popüler Dosya Uzantıları Dosya Uzantısı TXT MP3, WAV BMP, JPG GİF PDF AVİ, MPEG, MOV EXE İçerik Yazı Ses ve Müzik Resim Hareketli Resim Kitap Film Çalıştırılabilir Program DİJİTAL VATANDAŞKİMDİR? -Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen, -Çevrimiçi yapılan davranışların etik sonuçlarını bilen, -Ahlaki olarak çevrimiçi kararlar alabilen, -Teknolojiyi kötüye kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen, -Sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken doğru davranışı teşvik eden vatandaştır. DİSK BİRLEŞTİRME Bilgisayarın daha verimli çalışması için parçalanmış verilerin birleştirilmesidir. Disk birleştiriciyi açmak için izlenecek yol. Araçları Disk birleştirme Disk Temizleme Diskinizde yer açarak bilgisayarın daha hızlı çalışmasını sağlamak için kullanılır. Disk temizlemeyi açmak için izlenecek yol. Araçları Disk temizleme Sistem Geri Yükleme Daha önceki bir tarihe ait sistem dosyalarını bilgisayara geri yüklemeye yardımcı olur. Sistem Geri Yüklemeyi açmak için izlenecek yol. Araçları Sistem Geri Yükleme ELEKTRONİK DEVLET (E-DEVLET) Devletin vatandaşa, vatandaşında devlete karşı görev ve sorumluluklarını elektronik ortamda yapmasıdır. Zamandan tasarruf sağlanacak, Maliyetler düşecek verimlilik artacaktır, Memnuniyet artacaktır, Ekonomik gelişim desteklenecektir, Hayat kalitesi artacaktır, Bireysel katılım artacaktır, Kağıt bağımlılığı ve kullanımı azalacaktır, ELEKTRONİK BANKACİLİK Elektronik bankacılık, elektronik kanallar vasıtasıyla bankacılık hizmetlerinin sağlanması demektir. -ELEKTRONİK BANKACİLİĞİN AVANTAJLARİ -Hızlı ve kesintisiz bankacılık işlemleri -Şubeye gitmeden, sıra beklemeden kolay bankacılık -Detaylı rapor ve bilgi alabilmek -Çok çeşitli bankacılık ürünlerini görerek bu ürünlerden faydalanabilmek -Bankacılık işlemlerini çok daha ucuza yapabilmek

3 BİLİŞİM SUÇU NEDİR? Bilgisayar, çevre birimleri, pos makinesi, cep telefonu gibi her türlü teknolojinin kullanılması ile işlenen suçlardır. Bilişim Suçlarına Örnekler: -Başka bir kişinin bilgisayarındaki verilere casus yazılımlar veya virüsler vb. ile ulaşma ve erişilen bilgisayarlardaki verileri, gezilen siteleri, bilgisayar içeriğindeki bilgilerin işe yarayan kısımlarını öğrenme. -Bilgisayar teknolojisi kullanarak başka bir kişinin sistemine sızıp bu bilgisayardaki bilgilerin silinmesi, yok edilmesi ve değiştirilmesi. -Başkalarının adına göndererek özellikle ticari ve özel ilişkileri zedeleme. -İnternet üzerinden yasa dışı yayın yapma. -Atatürk aleyhine işlenen suçlar, intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, kumar oynanması için yer ve imkan sağlamayı içeren internet sitelerinin oluşturulması ve yayınlanması. -Kanunla korunmuş bir yazılımın izinsiz kullanımı yasa dışı yöntemlerle kopyalanması, çoğaltılması, satılması, dağıtılması. - Vatanın bölünmez bütünlüğüne aykırı olarak terör içerikli internet sitelerin hazırlanması ve yayınlanması. - /msn bilgilerini hackleme (çalma), internette kullandığınız hesaplarınızın şifrelerinin izinsiz olarak ele geçirilmesi ve bu şifreyle hesabınıza girilmesi. BİLİŞİM SUÇU İLE KARŞILAŞTIĞINIZDA YAPABİLECEKLERİNİZ -Yasadışı siteler (web sayfaları) ile ilgili şikâyetlerinizi 155@iem.gov.tr adlı ihbar adresine bildirebilirsiniz. -Şahsınız ile ilgili şikâyetçi olduğunuz konular ile ilgili elde edebildiğiniz tüm deliler ile birlikte en yakın Cumhuriyet Başsavcılığına müracaat ederek şikâyetçi olabilirsiniz. BİLİŞİM SUÇLARI İLE İLGİLİ OLARAK MAĞDUR OLMADAN ÖNCE YAPILABİLECEKLERİNİZ Güvenlik yazılımları kullanın. Tanımadığınız kimseler ile bağlantı kurmayın. Tanımadığınız kişilerle kesinlikle dosya paylaşımı yapmayın. İnternette veya chat ortamında kesinlikle kendinizle ilgili bilgi vermeyin. (isim, adres, telefon..) Okuduğunuz her şeyin doğru olamayacağını unutmayınız!! Güvenli şifre kullanın. Korsan yazılım kullanmayın. İnternet ortamında tanıştığınız kişilere kredi kartı bilgilerinizi vermeyin. İNTERNET VE BİLGİSAYAR AĞLARI İNTERNET NEDİR? Dünya genelindeki bilgisayar ağlarını ve kurumsal bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağıdır. 12 Nisan 1993 te ODTÜ de Türkiye nin ilk internet bağlantısı gerçekleştirildi. BİLGİSAYAR AĞI NEDİR? İki ya da daha fazla bilgisayarın birbirine bağlanmasıyla oluşan yapıya bilgisayar ağı denir. BİLGİSAYAR AĞLARI NEDEN KULLANILIR? Bir bilgisayar ağı kurmanın en temel nedeni ağdaki bilgisayarlar arasında iletişim kurmaktır.

4 Bilgisayar ağlarına şu sebeplerden dolayı ihtiyaç vardır: Dosya paylaşmak. Yazıcı, tarayıcı gibi donanımları paylaşmak. Birbirleriyle iletişim kuran yazılım, oyun vs. kullanmak. İnternet hizmeti gibi çeşitli servisleri paylaşmak. Ağ üzerinden cihazların kontrolünü ve yönetimini sağlamak. PEKİ AĞ BAĞLANTISI NASIL KURULUR? BİLGİSAYAR AĞI ÇEŞİTLERİ YEREL ALAN AĞI (LAN) Birbirine yakın, aynı oda veya bina içerisinde yer alan bilgisayarların bağlanmasıyla oluşturulur. Örneğin okuldaki hatta evimizdeki bilgisayarları birbirine bağlayarak oluşturduğumuz ağ bir yere alan ağıdır. Geniş Alan Ağı (WAN) Bir ülke ya da dünya çapında, aralarında yüzlerce veya binlerce kilometre mesafe bulunan bilgisayar ve ağların birbirine bağlanmasıyla oluşur. Bilinen en büyük Geniş Alan Ağı, İNTERNET tir. ZARARLI YAZILIMLAR Kötü niyetli bilgisayar kullanıcıları tarafından bilgisayarımıza, sistemimize ve bilgilerimize zarar vermek, onları ele geçirmek amacıyla hazırlanmış yazılımlardır. ZARARLI YAZILIM TÜRLERİ VİRÜSLER Bilgisayarımıza girip dosya ve programlarımıza zarar verir. Virüsler bilgisayarınızda bilgileri bozabilir hatta silebilir. Bilgisayar virüsü pek çok zararlı yazılımdan çok daha tehlikelidir çünkü doğrudan dosyalarınıza zarar verirler.

5 TRUVA ATI (TROJAN) Truva atı bir virüs değildir. Gerçek bir uygulama gibi gözüken zararlı bir program türüdür. Truva atı bilgisayarınıza güvenlik açığı oluşturur ki bu da zararlı programların, kişilerin sisteminize girmesi için bir yol açar. SOLUCAN (WORM) Yerel sürücüde ya da ağda kendini tekrar tekrar kopyalayan bir programdır. Tek amacı sürekli kendini kopyalamaktır. Herhangi bir dosya ya da veriye zarar vermez ancak sürekli kopyalama yaparak sistemi meşgul eder ve bilgisayar hızını etkiler. REKLAM YAZILIMI (ADWARE) Herhangi bir program çalışırken reklam açan yazılımdır. Adware internette gezerken otomatik olarak bilgisayarınıza inebilir ve tarayıcı pencereleri ile görüntülenebilir. CASUS YAZILIM (SPYWARE) Kullanıcının izniyle veya izni dışında bilgisayara yüklenen ve kullanıcı ya da bilgisayar hakkında bilgi toplayıp bunları uzaktaki bir kullanıcıya gönderen bir program türüdür. ZARARLI YAZILIMLARDAN KORUNMA Bilgisayarınıza güçlü bir güvenlik yazılımı yükleyin. Bu güvenlik yazılımının güncel ve çalışıyor olduğundan emin olun. Bilmediğiniz programları bilgisayarınıza yüklemeyin, çalıştırmayın. Kimden geldiğini bilmediğiniz e-postaları açmayın. Kullandığınız işletim sistemine ait güncelleştirmeleri ihmal etmeyin. Ödül, hediye vs. kazandığınızı belirten reklamlara aldanmayın, tıklamayın. Güvenmediğiniz bir bilgisayara USB bellek, hafıza kartı vs. takmayın. Bilgilerinizin düzenli olarak yedeğini alın. Belirli aralıklarla bilgisayarınızı kötü amaçlı yazılımlara karşı tarattırın. Bilmediğiniz, güvenmediğiniz internet sitelerine girmeyin. GÜVENLİK YAZILIMLARI Kötü amaçlı yazılımlara karşı bilgisayarımızın güvenliğini sağlayan yazılımlardır. En çok kullanılan güvenlik yazılımı türleri şunlardır: ANTİVİRÜS Antivirüs yazılımı bilgisayarımıza virüs, truva atı, solucan gibi kötü amaçlı yazılımların girmesini engeller. Ayrıca bu yazılımları tespit edip temizleyebilir. Antivirüs yazılımının tüm kötü yazılımları tanıyabilmesi için sürekli güncelleştirilmesi gerekir. GÜVENLİK DUVARI (FIREWALL) Güvenlik duvarı yazılımı internet veya ağ üzerinden bilgisayarımıza erişimi denetler, yetkisiz kişilerin bilgilerimize ulaşmasını engeller