İSVEÇ EKONOMİK GÖSTERGELERİ VE TÜRKİYE-İSVEÇ DIŞ TİCARETİ

Transkript

1 İSVEÇ EKONOMİK GÖSTERGELERİ VE TÜRKİYE-İSVEÇ DIŞ TİCARETİ DIŞ EKONOMİK İLİŞKİLER MÜDÜRLÜĞÜ MART 2013

2 I.GENEL BİLGİLER Resmi Adı: İsveç Krallığı Yönetim Şekli: Anayasal monarşi Coğrafi Konumu: İskandinav Yarımadası ndadır. Batı ve kuzeybatıda Norveç, kuzeydoğuda Finlandiya, doğuda Botni Körfezi, güneydoğuda Baltık Denizi ve güneybatıda Kuzey Denizi ile çevrilidir. Başkent: Stockholm Önemli Şehirleri: Göteborg, Malmö, Uppsala, Linköping Zaman Ayarı - Türkiye: Türkiye den 1 saat geridir. Yüzölçümü: km 2 Nüfus: 9,103,788 (2012) Nüfus Yoğunluğu: 20 kişi/km 2 Resmi Dil: İsveççe (Germen dilleri grubundan) Ticari Dil: İngilizce Din: Hristiyanlık Para Birimi: İsveç Kronu II. TEMEL EKONOMİK GÖSTERGELERİ GSYH : 384,7 milyar Dolar (2011) Kişi başı Milli Gelir : 40,700 Dolar (2011) Enflasyon Oranı : %3 (2011) İşsizlik Oranı : %7,5 (2011) İhracat : 189,1 milyar Dolar (2011) İthalat : 176,1 milyar Dolar (2011) Başlıca İhracat Ortakları : Almanya %10.4, Norveç %9.3, Birleşik Krallık %7.4, Danimarka %6.5, Finlandiya %6.4, Amerika %5.5, Hollanda %5.2, Fransa %4.8, Belçika %4.7 (2011) Başlıca İthalat Ortakları : Almanya %18.1, Danimarka %8, Norveç %7.7, Hollanda %5.9, Birleşik Krallık %5.8, Rusya %5.6, Finlandiya %5.3, China 4.6%, Fransa %4.5 (2011) Başlıca İhraç Ürünleri : makina, motorlu taşıtlar, kağıt ürünleri, kağıt hamuru ve ağaç, demir-çelik ürünleri, kimyasallar Başlıca İthal Ürünleri : makina, petrol ve petrol ürünleri, kimyasallar, motorlu taşıtlar, demir-çelik; gıda maddeleri, giysi Kaynak: CIA World Factbook

3 III. TÜRKİYE-İSVEÇ DIŞ TİCARETİ (1000 Dolar) Yıl Ortalama Döviz Kuru İthalat İhracat Denge Hacim , , , , , , , , , , , , Kaynak: T.C. Stockholm Büyükelçiliği, Ticaret Müşavirliği Raporu, Haziran 2012 Ürün Gruplarına Göre İsveç-Türkiye Dış Ticareti (1000 ABD $) İsveç in Türkiye den İthalatı İsveç in Türkiye ye İhracatı Gıda ve canlı hayvanlar İçecek ve tütün mamulleri Hammaddeler (yakıt hariç) Mineral yakıtlar, yağlar, elektrik Hayvansal ve bitkisel yağlar Kimyasallar Mamul maddeler Makinalar ve ulaşım araçları Diğer işlenmiş ürünler Diğer ürünler Kaynak: T.C. Stockholm Büyükelçiliği, Ticaret Müşavirliği Raporu, Haziran 2012 IV. EGE BÖLGESİ NDEN İSVEÇ E YAPILAN İHRACAT 2006 $ 2007 $ 2008 $ 2009 $ 2010 $ 2011$ Toplam Kaynak: Ege İhracatçı Birlikleri

4 V. İSVEÇ İN EXPO 2020 ADAYI ÜLKELER İLE OLAN DIŞ TİCARETİ Yıl 2011 İHRACAT (000$) İHRACAT ÜRÜNLERİ BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 686,642 Makinalar, Nükleer Reaktörler, Elektronik Ekipmanlar, Plastik, İlaç BREZİLYA 2,015,238 Makinalar, Nükleer Reaktörler, Elektronik Ekipmanlar, Demir-Çelik ürünleri, İlaç RUSYA 4,099,193 Elektronik Ekipmanlar, makina, nükleer reaktörler, Kağıt, mukavva, kağıt hamuru, plastik TAYLAND 884,287 Makinalar, Nükleer Reaktörler, Elektronik Ekipmanlar, Kağıt ve Kağıt Ürünleri TÜRKİYE 2,391,028 Makinalar, Nükleer Reaktörler, Elektronik Ekipmanlar, Demir-Çelik ürünleri, kül, cüruf, kağıt ve mukavva, kağıt hamuru, ilaç Yıl 2011 İTHALAT (000$) İTHALAT ÜRÜNLERİ BİRLEŞİK ARAP EMİRLİKLERİ 74,760 Uçak, Uçak parçaları, Elektronik Ekipmanlar, makina, nükleer reaktörler, Demir-Çelik ürünleri BREZİLYA 700,618 Kahve, Çay, baharatlar, kül, cüruf, makina RUSYA 9,729,494 Mineral yağlar, Petrol, Damıtma ürünleri, inorganic kimyasallar, demir-çelik, ağaç ürünleri TAYLAND 644,240 Elektronik Ekipmanlar, makina, nükleer reaktörler, Kamera vs ürünleri, et-balık ürünleri TÜRKİYE 1,297,198 Demiryolu harici taşıtlar, elektronik ekipman, giysi, aksesuar, örgü işleri, makina Kaynak: Trademap VI. İSVEÇ İN TÜRKİYE İLE ARASINDA YÜRÜRLÜKTEKİ ANLAŞMALAR 1. Adli Yardımlaşma Anlaşması (1932) 2. Ticaret Anlaşması (1948) 3. Hava Ulaştırması Anlaşması (1970) 4. Uluslararası karayolu Nakliyatına İlişkin Anlaşma (1977) 5. Sosyal Güvenlik Sözleşmesi (1978) 6. Çifte Vergilendirmenin Önlenmesine İlişkin Anlaşma (1988) 7. Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma (1997) 8. Ekonomik ve Ticari İşbirliği Karma Komitesi Kurulmasına İlişkin Mektup Teatisi (1999) 9. Ekonomik ve Ticari İşbirliği Karma Komitesi I. Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı (2000)

5 Kaynak: T.C. Stockholm Büyükelçiliği, Ticaret Müşavirliği Raporu, Haziran 2012 VII. ODAMIZI ZİYARET EDEN HEYETLER 11 Şubat İsveç Büyükelçiliği Birinci Sekreteri Henrik Otterval ın Ziyareti 11 Şubat 2000 tarihinde İsveç Büyükelçiliği 1.Sekreteri Henrik Otterval Odamızı ziyaret etmiş Genel Sekreter Prof.Dr. Cengiz Pınar tarafından karşılanmıştır. Otterval, ziyareti esnasında Odamız hakkında bilgiler almıştır. Otterval a Ege Bölgesi ve İzmir de faaliyet gösteren en büyük sektörler konusunda bilgi verilmiştir. Avrupa Birliği standartlarından bahseden Otterval, üretim teknikleri ve ürünlerin dış görüntüsünde benzerlik şartlarına Türk iş dünyasının uyum göstermesinin beklendiğini vurgulamıştır. 22 Haziran İsveç Büyükelçisi Christer Asp ın Odamızı Ziyareti İsveç Büyükelçisi Christer Asp, 22 Haziran 2007 tarihinde Odamızı ziyaret etmiş ve Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş tarafından karşılanmıştır. Büyükelçiye, İsveç İzmir Fahri Konsolosu Haluk Özsaruhan eşlik etmiştir. Büyükelçi Asp, bunun İzmir e ilk resmi ziyareti olduğunu, bir önceki yıl İsveç kral ve kraliçesinin Türkiye yi ziyareti sırasında kendilerine eşlik ederek Efes i ziyaret ettiğini belirtmiştir. İzmir i çok dinamik, köklü bir tarihe sahip bir kent olarak tanımlayan Büyükelçi, İsveçli firmalar arasında Türkiye ve İzmir e ilginin giderek arttığını ifade etmiştir. Demirtaş, İsveç ile ülkemiz arasında hem ticari hem de politik ilişkilerin oldukça iyi olduğuna dikkat çekmiştir. Türkiye nin AB üyeliği ile ilgili İsveç Dışişleri Bakanı nın Nicolas Sarkozy e verdiği cevap için teşekkür etmiş ve iki ülke arasındaki ticari ilişkilere değinmiştir. Demirtaş, 2,2 milyar dolaşa ulaşmış olan iki ülke ticaretinin daha da arttırılması gerektiği üzerinde durmuştur. İkili ticaretin son 5 yıldır düzenli olarak artmakta olduğunun sevindirici bir gelişme olduğunu belirtmiştir. Türkiye de 122 adet, İzmir de 8 adet İsveç sermayeli firmanın bulunduğunu belirtmiştir. İzmir de İKEA nın açılmasının önemli bir gelişme olduğu üzerinde durulmuştur. Asp, İzmirli ve İsveçli iş adamları arasındaki potansiyel işbirliği alanları konusunda Demirtaş ın görüşlerini öğrenmek istemiştir. Demirtaş birçok işbirliği alanı olduğunu bunlardan birinin de deniz araçları özellikle de yat üretimi olduğunu belirtmiştir. Dünyada kişi başına en fazla geminin İsveç te bulunduğuna dikkat çeken Demirtaş gerekli kontakların sağlanması halinde, yat üretimi ile ilgili işbirliği olanağı yaratabileceğimizi ifade etmiştir. Türkiye ye gelen turistlerin de genelde yat kiraladığını söyleyen Demirtaş, Türkiye de marinaların daha ucuz olması nedeniyle İsveçli tekne sahiplerine yatlarını Türkiye deki marinalarda demirlemelerinin önerilebileceğini ifade etmiştir. Aynı zamanda turizm alanında da önemli bir potansiyel olduğunu iletmiştir yılında İsveçli turistin ülkemizi ziyaret ettiğini belirten Demirtaş, Çeşme de önemli yatırım alanları bulunduğunu ve ortak yatırımlar yapılabileceğini söylemiştir. Diğer bir işbirliği alanı olarak sağlık sektörü üzerinde durulmuştur. Bu sektörün İsveç te çok gelişmiş olduğunu, İzmir de yılın 300 günü mevcut olan güneş ve termal tedavi olanakları nedeniyle Norveç, İsveç gibi ülkelerden birçok kişinin İzmir i tercih ettiğini belirtmiştir. Tıbbi turizmin çok önemli bir sektör olduğunu söyleyen Asp, sağlık sektöründeki İsveçli firmaların

6 işbirliği için çok istekli olduklarını açıklamıştır. Bu konu ile ilgili İsveç e ziyaret gerçekleştirilmesinin çok yararlı olabileceğini söylemiştir. Asp, her iki tarafın işadamları ile ilgili çok olumlu avantajların var olduğunu, İsveçli işadamları ile konuştuğunda Türkiye pazarı ile çok ilgilendiklerini gözlemlediğini söylemiştir. Beyaz eşya, sağlık, tarım makineleri ve otomotiv yedek parçaları gibi sektörlerde işbirliğine istekli olduklarını belirtmiştir. İsveç Kralı nın delegasyonunda birçok işadamının yer aldığına dikkat çeken Asp, sonbaharda yeni bir organizasyon yapılması için çalışmaların yürütüldüğünü açıklamıştır. Asp ın ziyaret teklifi üzerine, Demirtaş Ekim 2007 de tekne yapımı, tarım makineleri, sağlık ve turizm sektöründeki temsilcilerinden oluşan bir heyet ile İsveç e ziyaret gerçekleştirilebileceğin belirtmiştir. Büyükelçi, bu ziyarete çok sevineceğini ve İsveçli iş adamları ile tanışma olanağını ayarlayacağını söylemiştir. Asp, İsveç Hükümeti tarafından oluşturulan Swedish-Turkish Fund (İsveç- Türk Fonu) isimli fondan söz etmiştir. Söz konusu fonun Türkiye nin üyeliğini kolaylaştırıcı projeler üretmek olduğunu belirtmiştir. Şu an İsveç belediyeleri ile Türkiye deki belediyeler arasında bir proje yürütülmekte olduğunu, bu projeye yakın bir zamanda Manisa Belediyesi nin de dahil olduğunu belirtmiştir. Belediyelerin çevre, turizm, ticaret ve sosyal hizmetler gibi alanlarda ortak projeler yürütebileceklerini ifade etmiştir. Ziyarette ayrıca İzmir in EXPO 2015 adaylığı hakkında bilgi verilmiştir. Temanın sağlık olacağı, fuarın İzmir de gerçekleştirilmesi halinde bunun yaklaşık 25 milyar dolarlık bir yatırım anlamına geleceği ve bu yatırımların sağlık sektöründekiler de dahil olmak üzere İsveçli yatırımcılar için önemli bir fırsat olabileceğini ifade etmiştir. EXPO 2015 in İzmir de gerçekleştirilmesi halinde bunun mükemmel bir zamanlama olacağını belirten Asp, aynı yıllarda Türkiye nin AB üyesi olacağını ve İsveç in Türkiye nin AB üyeliğini çok samimi bir şekilde desteklediğini söylemiştir. İsveç Ankara Büyükelçisi Hakan Akesson un Odamızı Ziyareti İsveç Ankara Büyükelçisi Hakan Akesson 19 Aralık 2012 tarihinde Odamızı ziyaret etmiştir. Kendisine İsveç İzmir Fahri Konsolosu Haluk Özsaruhan eşlik etmiştir. Heyeti Odamız Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Jak Eskinazi karşılamıştır. Büyükelçi bunun kendisinin İzmir Ticaret Odası na ilk resmi ziyareti olduğunu belirterek, İsveç ve Türkiye nin iki dost ülke olduğunu, aralarındaki ticaretin geçtiğimiz yıl iki kat artış gösterdiğini ifade etmiştir. Kendisinin iki ülke arasındaki fırsatların ortaya çıkarılması ve değerlendirilmesi adına çalıştığını, İsveçli firmaların Türkiye nin dinamik yapısına ilgi duyduğunu söylemiştir. Odamız Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Jak Eskinazi, ülkelerimiz arasındaki ticaretin ilerleme kaydettiğini, Türkiye nin İsveç e ihracatının biraz geride kaldığını, Türkiye nin İsveç pazarında yer bulmasını sağlamayı amaçladıklarını ifade etmiştir. Özellikle İsveçli turistlerin İzmir de ağırlanmasının önem taşıdığını eklemiştir. Eskinazi, Büyükelçi den EXPO 2020 oylaması kapsamında da destek talep etmiştir. Büyükelçi, 9 milyon İsveç nüfusundan 600 bin turistin geçen yıl tatil için Türkiye ye gelmiş olduğunu açıklamıştır. Türkiye nin İsveçlilerin, İspanya nın ardından ikinci olarak en çok tercih ettikleri ikinci turizm destinasyonu olduğunu söylemiştir. İsveç in Türkiye nin modern yüzünü artık tanıdığını ve Türkiye yi sevdiğini belirtmiştir. Eskinazi İsveç in Türkiye den ithal edebileceği pek çok ürün olduğunu, örneğin Ege Bölgesi nden zeytinyağı ve çeşitli gıda ürünlerinin tüm dünyaya ihraç edildiğini açıklamıştır. Ancak Avrupa

7 Birliği ne gıda ihracatında çeşitli kotalar bulunması nedeniyle sorun yaşandığını, bu kotaların ticareti kısıtladığını vurgulamıştır. Büyükelçi, İsveç in ülke olarak serbest ticaretten yana olduğunu belirtmiştir. İsveç Türkiye ticaretini geliştirme açısında diğer bir seçenek olarak birlikte üçüncü ülkelerle işbirlikleri yapılabileceğini sözlerine eklemiştir. Büyükelçi ye İzmir in yatırım çekme çalışmaları, ekonomi, serbest bölgeler ve endüstriyel bölgeler ile ilgili bilgi verilmiştir. Ayrıca EXPO 2020 adaylığımız ile ilgili bilgi aktarılmış ve destek talebimiz yinelenmiştir. Büyükelçi bu konuyla ilgili destek sağlamaya çalışacaklarını ifade etmiştir. Büyükelçi ülkesinin özellikle çevre teknolojileri, atık yönetimi gibi konularda işbirliklerine açık olduğunu vurgulamıştır. Büyükelçi, 2013 yılının Ocak ayının ilk haftasında İzmir i ziyaret edecek olan Büyükelçiler beraberinde İsveç Dış İşleri Bakanı nın da İzmir de bulunacağını belirtmiş, bu vesile ile kendisinin tekrar İzmir e geleceğini bildirmiştir. Jak Eskinazi, İsveç Büyükelçisine İzmir kitabı ve incir hediye etmiştir. İsveç Dışişleri Bakanı nın Odamızı Ziyareti 4-7 Ocak 2013 tarihleri arasında İzmir de düzenlenen Büyükelçiler Konferansı kapsamında İzmir e gelen İsveç Dışişleri Bakan Carl Bidlt, 4 Ocak 2013 tarihinde, Odamız Yönetim Kurulu Başkanı Ekrem Demirtaş ı makamında ziyaret etmiştir. Görüşmede öncelikli olarak Odamız Yönetim Kurulu Ekrem Demirtaş, İsveç Dışişleri Bakanı na ziyaretinden ötürü teşekkür etmiştir. Carl Bildt İzmir deki gelişimi görmek için geldiğini, İzmir in tarihteki yerini, coğrafi ve demografik önemini bildiğini, kentimizin Türkiye için gelecek vaat ettiğini ifade etmiştir. Demirtaş, Bakan a ülkemizin ekonomik ve siyasi durumundan bahsetmiş ve Türkiye nin ekonomisinin kendi içerisinde dengede olduğunu, enflasyonun düştüğünü, siyasi istikrarın olumlu sonuçlarının alındığını, yakın coğrafyamızda siyasi problemlerin olmaması halinde daha da iyiye gidileceğini vurgulamıştır. Türkiye nin yüzünü batıya çevirmiş bir ülke olduğunu, ancak Avrupa Birliği ne girmeye eskisi kadar istekli olmadığını fakat Avrupa dan uzaklaşmış da olmadığını ifade etmiştir. Demirtaş, Türkiye nin 1995 yılında Gümrük Birliği ne girerek yeni pazarlara yöneldiğini, çeşitli ülkelerle, özellikle Afrika ülkeleriyle ilişkilerini geliştirdiğini, 34 Afrika ülkesinde Büyükelçiliğimizin bulunduğunu sözlerine eklemiştir. Türk Hava Yolları nın dünyada 32 başkente uçtuğunu vurgulamıştır. Türkiye-İsveç ticareti konusunda, Türkiye nin ithalatının ihracatından daha yüksek olduğunu, bu açığın kapatılması için Türkiye nin ara mal üretimini arttırması gerektiğini söylemiştir. Türkiye nin en önemli sorununun enerji ithalatı yapmak zorunda olması ve yıllardır devam eden terör sorununa halen bir çözüm bulunamayışı olduğunu ifade etmiştir. Bildt pek çok konuda Avrupa Birliği ülkelerine Türkiye yi örnek verdiğini söyleyerek sözlerine başlamıştır. Türkiye nin ekonomisinin önceki yıllarda kötü durumda olduğunu, 1995 yılında Gümrük Birliği ne girdikten ve geçtiğimiz yıllarda ekonomik krizi başarıyla atlattıktan sonra ülkemizin çok çalıştığını, bunun sonucunda siyasi istikrarın da katkısıyla büyüme sağlandığını

8 söylemiştir. Enerji alanında yaşanan bütçe açığının önemli bir sorun olduğunu belirtmiştir. Dünya Ekonomi Forumu nda açıklanan rakamlara göre Türkiye nin rekabet edebilirlik oranının oldukça düşük olduğunu ancak ülkemizde ekonomik anlamda olumlu potansiyel olduğunu, ekonominin gelişmesiyle beraber bu düşük endekslerde yükselme sağlanacağına inandığını söylemiştir. 90 lı yıllarında başlarında İsveç te de ekonomik kriz yaşandığını, 1995 te AB ye üye olduklarını, şu anda İsveç ekonomisinde fazla olduğunu ifade etmiştir. Ancak İsveç te de halen uzun dönemde yaşanabilecek yapısal sorunlar olacağını, örneğin nüfusun giderek yaşlandığını, bu kapsamda sosyal sistemde değişiklikler yapılması gerektiğini söylemiştir. Elektrolux, Erikkson gibi bir çok büyük firmanın artık üretimlerini İsveç te yapmadıklarını, üretimlerinin %50 nin Çin Halk Cumhuriyeti nde, %25 inin Estonya da, geri kalanınsa Hindistan, Brezilya başta olmak üzere farklı ülkelerde gerçekleştiğini, bunun İsveç için bir dezavantaj olduğunu belirtmiştir. Üretimin Polonya, Ukrayna, Macaristan gibi ülkelere kaydığını belirtmiştir. Bildt, Türkiye nin çok karmaşık bir coğrafyada yer aldığını, etrafındaki pek çok ülkenin siyasi, ekonomik sorunlar yaşadığını söylemiştir. Avrupa da ise Yunanistan, İtalya ve İspanya nın ekonomik krizde olduğunu, ancak kendisini en çok Fransa nın endişelendirdiğini dile getirmiştir. Bildt İsveç in Türkiye ile işbirliğini arttırması gerektiğini, Türkiye nin AB ile entegrasyonun önem taşıdığını, bu konuda çalışmaların devam ettirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Demirtaş, Türkiye nin dış ticareti için en büyük engelin AB ülkeleriyle yaşanan vize sorunu olduğunu vurgulamıştır. Yunanistan daki ekonomik krizin çözümünün Türkiye de olduğunu ancak vize sorunu nedeniyle iki ülke arasındaki ticaretin yeterince gelişmediğini söylemiştir. Bildt vize konusunun önemli olduğunu, Yunanistan la Türkiye nin arasında yıllardır süregelen siyasi sorunların çözümünün bu konuda etkili olacağını düşündüğünü açıklamıştır. Demirtaş kendisinin Güney Kıbrıs a Türkiye den ilk resmi ziyarette bulunan kişi olduğunu ifade etmiştir. Siyasi sorunlar yüzünden ticari potansiyeli geliştiremediklerini belirtmiştir. İsveç Dışişleri Bakanı Carl Bildt Odamız Yönetim Kurulu Başkanı nı ziyaretinin ardından İzmir Limanı na götürülmüştür. Limanda tanıtıcı bir sunum yapılmış ve ardından Bakanlık heyeti Agora yı, EXPO 2020 alanı nı ve İzmir Ekonomi Üniversitesi ni ziyaret etmişlerdir. Bakan a hediye olarak incir, İzmir Kitabı, İzmir Tanıtım Filmi ve cam kase takdim edilmiştir. VII. ULUSLARARASI SERGİLER BÜROSU (BIE) DELEGE BİLGİLERİ Mme Nina ERSMAN İsveç Paris Büyükelçiliği, Basın Müşaviri 17, Rue Barbet-de-Jouy, Paris Tel: Faks: Nina.ersman@foreign.ministry.se