İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ

Transkript

1 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ İSG. Uzm. Ahmet ASLANCAN Çalışan Sağlığı ve Güvenliği Daire Başkanlığı 1

2 İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ İLE İLGİLİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

3 6331 KANUNUNDAKİ TANIMLAR-1 Çalışan: kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiyi, Genç çalışan: Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışanı, Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği (İSG) ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışanı,

4 TANIMLAR-2 Konsey: Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyini, Kurul: İş sağlığı ve güvenliği (İSG) kurulunu, İşveren: Çalışan istihdam eden gerçek veya tüzel kişi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları, İşyeri hekimi: İSG alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, işyeri hekimliği belgesine sahip hekimi, İş güvenliği uzmanı: İSG alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip mühendis, mimar veya teknik elemanı,

5 TANIMLAR-3 Asıl işveren: İşyerinde yürüttüğü mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işleri veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işleri diğer işverene veren, asıl işte kendisi de işçi çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,

6 TANIMLAR-4 Alt işveren: Bir işverenden, işyerinde yürütülen mal veya hizmet üretimine ilişkin yardımcı işlerde veya asıl işin bir bölümünde işletmenin ve işin gereği ile teknolojik nedenlerle uzmanlık gerektiren işlerde iş alan, bu iş için görevlendirdiği işçilerini sadece bu işyerinde aldığı işte çalıştıran gerçek veya tüzel kişiyi yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşları,

7 TANIMLAR-5 İşyeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB): İşyerinde İSG hizmetlerini yürütmek üzere kurulan, gerekli donanım ve personele sahip olan birimi, Ortak sağlık ve güvenlik birimi (OSGB): Kamuda oluşturulan İSGB nin özel sektördeki karşılığı Yetkilendirilmiş Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM): Halk Sağlığı Müdürlükleri tarafından İSG hizmeti sunmak üzere kurulan birim

8 TANIMLAR-6 İş kazası: İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen özre uğratan olayı, Risk değerlendirmesi: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi, tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları,

9 İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜĞÜ-1 İSG hizmetleri, sağlık gözetimi İşyeri hekimleri ve iş güvenliği uzmanları Tehlike sınıfının belirlenmesi Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma Acil durum planları, yangınla mücadele ve ilk yardım Tahliye İş kazası ve meslek hastalıklarının kayıt ve bildirimi Çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimi Çalışanların görüşlerinin alınması ve katılımlarının sağlanması

10 İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜĞÜ-2 Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılar. İşyerinde İSG hizmetlerini yürütenler arasında iş birliği ve koordinasyonu sağlar. İSG ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir.

11 İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜĞÜ-3 Çalışanların sağlık ve güvenliğini etkileyen konular hakkında; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşları bilgilendirir. İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini, Sağlık Bakanlığına ait döner sermayeli kuruluşlardan doğrudan alabileceği gibi 4/1/2002 tarihli 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümleri çerçevesinde de alabilir.

12 İSG KURULU sayılı Kanunun 22 nci maddesi ve 18/01/2013 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren «İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulları Hakkında Yönetmelik» hükümleri gereği; Elli ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul oluşturur. İşveren, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına uygun kurul kararlarını uygular.

13 İSG KURULU-2 Bahse konu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinde; Altı aydan fazla süren asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu hallerde; Asıl işveren alt işverenin çalışan sayıları ayrı ayrı elli ve daha fazla ise, asıl işveren ve alt işveren ayrı ayrı kurul kurar. İş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin yürütülmesi ve kurullarca alınan kararların uygulanması konusunda işbirliği ve koordinasyon asıl işverence sağlanır.

14 KURULUN OLUŞUMU-1 Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur: a) İşveren veya işveren vekili, b) İş güvenliği uzmanı, c) İşyeri hekimi, ç) İnsan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi, d) Bulunması halinde sivil savunma uzmanı, e) Bulunması halinde formen, ustabaşı veya usta, f) Çalışan temsilcisi, işyerinde birden çok çalışan temsilcisi olması halinde baş temsilci.

15 KURULUN OLUŞUMU-2 Kurulun başkanı işveren veya işveren vekilidir. Kurulun sekreteri ise iş güvenliği uzmanı, yoksa insan kaynakları, personel, sosyal işler veya idari ve mali işleri yürütmekle görevli bir kişi tarafından yürütülür. Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde gösterilen üyeler işveren veya işveren vekili tarafından atanırlar.

16 KURULUN OLUŞUMU-3 (e) bendindeki üye; işyerindeki formen, ustabaşı veya ustaların yarıdan fazlasının katılacağı toplantıda açık oyla seçilir. Seçimle belirlenememesi halinde işveren tarafından atanır. (e) ve (f) bentlerinde sözü geçen kurul üyelerinin aynı usullerle yedekleri seçilir.

17 ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ-1 İşveren; çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir: 2-50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde bir arasında çalışanı bulunan işyerlerinde iki arasında çalışanı bulunan işyerlerinde üç arasında çalışanı bulunan işyerlerinde beş.

18 ÇALIŞAN TEMSİLCİSİ-2 Birden fazla çalışan temsilcisinin bulunması durumunda baş temsilci, çalışan temsilcileri arasında yapılacak seçimle belirlenir. Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya tehlikeden kaynaklanan riskin azaltılması için, işverene öneride bulunma ve işverenden gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir. İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.

19 KURULUN GÖREV VE YETKİLERİ-1 İşveren tarafından, kurulun üyelerine ve yedeklerine iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilmesi sağlanır. Asıl işveren alt işveren ilişkilerinde ortak kurul oluşumunda eğitimden her iki işveren birlikte sorumludur.

20 KURULUN GÖREV VE YETKİLERİ-2 Kurul üyeleri ve yedeklerinin eğitimleri asgari aşağıdaki konuları kapsar; a) Kurulun görev ve yetkileri, b) İSG konularında ulusal mevzuat ve standartlar, c) Sıkça rastlanan iş kazaları ve tehlikeli vakaların nedenleri, ç) İş hijyeninin temel ilkeleri, d) İletişim teknikleri, e) Acil durum önlemleri, f) Meslek hastalıkları, g) İşyerlerine ait özel riskler, ğ) Risk değerlendirmesi.

21 KURULUN GÖREV VE YETKİLERİ-3 İSG konularında işyerinde çalışanlara yol göstermek, İşyerinde İSG ye ilişkin tehlikeleri ve önlemleri belirlemek, işveren veya işveren vekiline bildirimde bulunmak, İş kazaları ve meslek hastalığı ile ilgili alınması gereken tedbirleri bir raporla tespit ederek işveren veya işveren vekiline vermek,

22 KURULUN GÖREV VE YETKİLERİ-4 İşyerinde yapılacak bakım ve onarım çalışmalarında gerekli güvenlik tedbirlerini planlamak ve bu tedbirlerin uygulamalarını kontrol etmek, İşyerinde yangın, doğal afet, sabotaj ve benzeri tehlikeler için alınan tedbirlerin yeterliliğini ve ekiplerin çalışmalarını izlemek,

23 KURULUN GÖREV VE YETKİLERİ-5 İşyerinin İSG durumuyla ilgili yıllık bir rapor hazırlamak, ertesi yılın çalışma programında yer alacak hususları değerlendirerek belirlemek ve işverene teklifte bulunmak. İşyerinde teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörleri geliştirmeye yönelik çalışmalar yapmak. Kurul üyeleri kendilerine verilen görevleri yapmalarından dolayı hakları kısıtlanamaz, kötü davranış ve muameleye maruz kalamazlar.

24 KURULUN ÇALIŞMA USULLERİ-1 Kurullar ayda en az bir kere toplanır. Toplantının gündemi, yeri, günü ve saati toplantıdan en az kırk sekiz saat önce kurul üyelerine bildirilir. Ölümlü, uzuv kayıplı veya ağır iş kazası halleri veya özel bir tedbiri gerektiren önemli hallerde kurul üyelerinden herhangi biri kurulu olağanüstü toplantıya çağırabilir. Bu konudaki tekliflerin kurul başkanına veya sekreterine yapılması gerekir. Kurul, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile işveren veya işveren vekili başkanlığında toplanır ve katılanların salt çoğunluğu ile karar alır. Çekimser oy kullanılamaz. Oyların eşitliği halinde başkanın oyu kararı belirler.

25 İSG KURULUNUN YÜKÜMLÜLÜĞÜ Kurullar, yapacakları tekliflerde, bulunacakları tavsiyelerde ve kararlarda işyerinin durumunu ve işverenin olanaklarını göz önünde bulundururlar. Kurul üyeleri, işyerlerinin yapım ve üretim teknikleri, ticari sırları ve ekonomik durumları hakkında gördükleri ve öğrendiklerini gizli tutmak zorundadırlar. Kurullar, İSG yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık iş müfettişlerine yapacakları teftiş ve incelemelerde kolaylık sağlamak ve yardımcı olmakla yükümlüdür.

26 işyerinde gerekli niteliklere sahip personel bulunmaması halinde sayılan yükümlülüklerinin tamamını veya bir kısmını, OSGB lerden hizmet alarak yerine getirebilir. İşveren, işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının tam süreli görevlendirilmesi gereken durumlarda İSGB kurar. Tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir

27 İşveren; a) İş sağlığı ve güvenliği hizmetleri ile ilgili görevlendirilen personelin etkin bir şekilde çalışması amacıyla gerekli kolaylığı sağlamak ve bu hususta planlama ve düzenleme yapmakla, b) Görevlendirdiği kişi veya OSGB lerin görevlerini yerine getirmeleri amacıyla araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün ihtiyaçlarını karşılamakla, c) İşyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürütenler arasında işbirliği ve koordinasyonu sağlamakla, ç) Görevlendirdiği kişi veya hizmet aldığı OSGB ler tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirmekle, d) İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personelinin görevlerini yerine getirebilmeleri için, Bakanlıkça belirlenen sürelerden az olmamak kaydı ile yeterli çalışma süresini sağlamakla, yükümlüdür.

28 İşveren, işyerlerinde alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasının izlenmesi, iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi, çalışanların ilk yardım ve acil tedavi ile koruyucu sağlık ve güvenlik hizmetlerinin yürütülmesi amacıyla; çalışanları arasından bu Yönetmelikte belirtilen nitelikleri haiz bir veya birden fazla işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli görevlendirir. Gerekli nitelikleri haiz olması halinde tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.

29 Yetkilendirilmiş İş Sağlığı Ve Güvenliği Birimi Sorumluluk alanında İş Sağlığı Ve Güvenliği ile ilgili faaliyetleri yürütmek,

30 Görev ve sorumlulukları Bölgesindeki ondan az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri ile diğer işyerlerine ilgili mevzuata uygun olarak hizmet sunmak, Sağlık çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği konusunda farkındalık eğitimlerini planlamak ve sunmak, Çalışanların bulaşıcı hastalıklar konusunda Hijyen Eğitimi Yönetmeliğine uygun eğitim almalarını organize etmek,

31 Görev ve sorumlulukları Meslek hastalıkları ve iş kazalarının önlenmesi veya azaltılması konusunda ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapmak, Bölgesinde meslek hastalıkları ve iş kazalarından korunma, doğru kayıt ve uygun bildirimlerin sağlanması ve kontrol altına alınması çalışmalarını yürütmek,

32 Görev ve sorumlulukları Tespit ettiği iş kazaları, meslek hastalıkları ile şüpheli vakaları sevk ederek takiplerini yapmak, Halk sağlığı açısından önem arz eden durumlarda meslek hastalığı veya iş kazasının meydana geldiği işyerleri hakkında ilgili kurumlarla işbirliği halinde gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak,

33 Görev ve sorumlulukları İş Yeri Sağlık ve Güvenlik Birimleri (İSGB) ile Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinde (OSGB) birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında (laboratuvar, röntgen, solunum fonksiyon testi, işitme testleri vb.) hizmet verilmesi durumunda, söz konusu birimleri kayda almak, Sağlık hizmetleri yönünden usul ve esasları Kurumca belirlenen çerçevede ilgili birimleri denetlemek, Müdürlük ve Kurum tarafından verilen diğer hizmetleri yürütmek,

34 Personel standardı Yetkilendirilmiş iş sağlığı ve güvenliği biriminde görev alacak personel: 1. İş yeri hekimi 2. İş güvenliği uzmanı Mühendis, mimar veya teknik eleman (teknik öğretmenler, üniversitelerin fizik, kimya, biyoloji bölümü mezunları, meslek yüksek okullarının iş sağlığı ve güvenliği programı mezunları) 3. Diğer sağlık personeli Hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni, çevre sağlığı teknisyeni, Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişileri 4. TSM bünyesinde görevli Tıbbi Sekreter veya Veri Hazırlama Kontrol İşletmeninden destek alır

35 Yetkilendirilmiş iş sağlığı ve güvenliği birimleri mevzuat gereği, çalışanların periyodik muayenesini yapmak ve tehlike sınıfına göre gerek duyulan tetkikleri yapmakla yükümlüdürler. Bu nedenle bu hizmetlerin verilmesi durumunda aşağıdaki personellere de gerek duyulmaktadır. Laboratuvar teknisyeni, Röntgen teknisyeni, Solunum fonksiyonu testi (SFT) yapmak için eğitilmiş personel, İşitme testleri teknisyeni (Odyometrist)