ATIK ARA DEPOLAMA TESİSLERİ TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

Transkript

1 Tarih: Resmî Gazete Sayı : TASLAK TEBLİĞ Çevre ve Orman Bakanlığından: ATIK ARA DEPOLAMA TESİSLERİ TEBLİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Hukuki Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, atıkların tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ek-II A da sıralanan bertaraf tesisleri ile Ek- II B de sıralanan ve maddesel geri kazanım yapan veya EPDK dan enerji üretim lisansı olan geri kazanım tesislerine ulaştırılmalarından önce güvenli ve çevreye duyarlı bir şekilde depolanmasının sağlaması ve kontrolünün yapılmasıdır. Kapsam MADDE 2 - (1) Bu Tebliğ, tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ek-IV yer alan atıkların ara depolanmasını ve ara depolama tesislerinde bulunması gereken asgari şartları kapsamaktadır. Hukuki dayanak MADDE 3 (1) Bu Tebliğ, a) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununun 8 inci,11 inci ve 13 üncü maddesine, b) 05/07/2008 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmeliğin 5 inci maddesine, c) 14/3/2005 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 24 üncü Maddesine, d) tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Çevre Kanununca Alınması gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmeliğin 4 ncü Maddesine ve e) 11/03/2010 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Tehlikeli Maddeler İçin Yaptırılacak Sorumluluk Sigortaları Hakkında Karar a, dayanılarak hazırlanmıştır. Tanımlar MADDE 4 - (1) Bu Tebliğde geçen; a) Ara Depolama: Atıkların geri kazanım ve nihai bertaraf tesislerine ulaştırılmadan önce atık miktarı yeterli kapasiteye ulaşıncaya kadar güvenli bir şekilde depolanmasını, b) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını, c) Üretici: Faaliyetleri sonucu atık oluşumuna neden olan kişi ve/veya atığın bileşiminde veya yapısında bir değişikliğe neden olacak ön işleme, karıştırma veya diğer işlemleri yapan herhangi bir gerçek veya tüzel kişiyi, ç) Lisans: Ara depolama tesisi kurmak isteyenlerin, konu ile ilgili yeterli uzman ve teknolojik imkanlara sahip olduğunu belirten belgeyi, d) TAKY: Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği ni e) Atık Taşıma Formu: Üretici ve taşıyıcı tarafından ortak doldurulacak, üretim noktasından atık bertaraf tesisine kadar kayıt ve beyanları içeren, (TAKY-Ek 9 A-B) de yer alan formları,

2 f) Taşıyıcı: Yurtiçi ve yurt dışında atıkların taşınması işleminin tümünü veya bir bölümünü gerçekleştiren gerçek ve tüzel kişileri g) Bertaraf Eden: Atıkların bertaraf işlemini yapan veya yaptıran gerçek ve tüzel kişileri, ğ) UATF: Ulusal Atık taşıma Formu h) Protokol: Tehlikeli atıklar için, ara depolama tesisi ile geri kazanım/bertaraf tesisleri arasında yapılan atıklara ilişkin müteselsilen sorumlu olduğunu belirten sözleşmeyi, ifade etmektedir. İKİNCİ BÖLÜM Genel Kurallar Genel Kurallar MADDE 5 (1) Atıkların insan sağlığına ve çevreye risk oluşturmayacak şekilde güvenli depolanması ve geri kazanım/bertaraf tesislerine güvenli bir şekilde sevkini sağlayacak tedbirlerin alınması esastır. (2) Ara depolama tesisleri atıkların türüne göre güvenli bir şekilde depolanmasını sağlayacak belli işletim ve donatım ihtiyaçlarına sahip olmalıdır. (3) Birbirleriyle reaksiyona girebilecek tehlikeli atıkların depo alanı içinde ayrı bölmelerde depolanması esastır. (4) Mevzuatında ara depolanmasına izin verilmeyen özel atıklar depolama tesislerine kabul edilemez. (5) Ara depolama tesislerinde depolama süresi miktara bakılmaksızın bir yılı geçemez. (6) Ara depolama tesislerinde patlayıcı ve radyoaktif atıkların depolanmasına izin verilmez. (7) Ara depolama tesisleri, maddesel geri kazanım yapan veya EPDK dan enerji üretim lisansı olan geri kazanım tesisleri ve nihai bertaraf tesisleri ile atık kodu esasına dayanarak atıkların kabul edileceğine dair müteselsilen sorumluluk içeren protokolleri yapmak, yıllık olarak yenilemek ve uygulanmasını sağlamakla yükümlüdür. (8) Ara depolama tesislerinde Çevre Denetimi Yönetmeliği kapsamında oluşturulan çevre yönetim birimine bağlı tesiste mesul mühendis olarak görev yapacak tehlikeli atık yönetimi ve ADR (Tehlikeli Yük Taşımacılığı) konularında işletme mühendisi olarak deneyimli en az 1 çevre mühendisi veya kimya mühendisi, ayrıca laboratuarda çalıştırılmak üzere 1 kimyager istihdam edilmelidir. (9) Ara depolama tesisleri kapasiteleri ve atık türüne bağlı olarak mali sorumluluk sigortası yaptırmakla yükümlüdür. (10) Ara depolama tesisleri Bakanlıktan Lisans almakla yükümlüdür. (11) Ara depolama faaliyetinde bulunan gerçek ve tüzel kişiler müteselsilen sorumludur. (12) Entegre atık bertaraf tesisi içinde yer alan ara depolama tesisleri ile Organize Sanayi Bölgelerinde OSB yönetimi tarafından veya beraber kurulan ara depolamalar hariç, ara depolama tesislerinin mülkiyeti tesisi işleten gerçek veya tüzel kişiye ait olmalıdır. ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Özel Hükümler Ara Depolama Tesisi teknik özellikleri MADDE 6 - (1) Ara depolama tesisleri; aşağıda sıralanan teknik donanıma sahip olmakla ve bu donanım ile atıkların güvenli bir şekilde depolanmasını sağlamakla

3 yükümlüdür. (a) Atık türü ve kapasitesine bağlı olmakla beraber bir ara depolama tesisinin toplam alanı asgari 1000 m 2 olmalıdır. (b)tesis etrafı yetkisi olmayan insanların tesise girişlerinin engellenmesini sağlayacak şekilde çit veya duvarla tamamen çevrilerek izole edilmelidir. Giriş noktası sadece yetkili personelin denetiminde açık tutulmalıdır. (c)atık depolama alanına yakın alanlar kolaylıkla yanabilen bitkilerden arındırılmalıdır. Bitki örtüsünün depolama alanına yakınlığı 10 metre ile sınırlandırılmalıdır. (d) Tesis alanı yangın gibi acil durumlarda tesis içi birimlere müdahale için gereken tüm araçların kolayca erişilebileceği şekilde düzenlenmelidir. Acil durum araçlarınca kullanılabilecek, birbirinden mümkün olduğu kadar uzağa yerleştirilmiş asgari iki giriş kapısı olmalıdır. (e) Tüm birimler işaretlemeler ve etiketlemeler ile açıkça gösterilmiş olmalı, ve ilgili yerlere uygulama talimatları ve uyarı levhaları asılmalıdır. (f) Elektrik altyapısı, gazların patlama riski, yanıcı sıvıların ve paslandırıcı/aşındırıcı atıkların bulunması göz önüne alınarak standartlara uygun olarak düzenlenmelidir. Ara Depolama Tesisinde genel uygulama prosedürleri Madde 7- (1) Aşağıdaki tehlikeli atıklar ayrı bölmelerde depolanmalıdır: a) patlayıcı özelliği olan atıklar b) yanıcı içerikli sprey kutuları (toplam içerik yaklaşık 0,5 m3 ten büyükse) c) suyla temas ettiğinde yanıcı gazlar çıkartan tehlikeli atıklar (30 kg dan fazla ve yangın söndürme aracı olarak su veya köpük kullanılıyorsa) d) kendiliğinden yanıcı tehlikeli atıklar (30 kg dan fazlaysa) (2) Tesisin kapasitesi geri kazanım ve bertaraf tesisleri ile yapılcak protokol kapsamında hesaplanır. Tesiste bekletilen atık miktarı yıllık kapasitenin % 10 unu geçemez. Uyuşmazlık kriterleri esas alınarak, lisanlı bir tesise birlikte sevkiyatı mümkün olan atıkların miktarı bir aracın taşıyabileceği miktara ulaştığında atıklar geri kazanım/bertaraf tesisine gönderilmelidir. Atığın yükleme ve boşaltma işlemleri Madde 8- (1) Tehlikeli atığın yükleme ve boşaltma işlemleri özellikle bu amaç için donatılmış ve aşağıda sıralanan yeterliliğe sahip alanlarda gerçekleştirilmelidir. (a) Taban geçirimsiz olacak nitelikte, atıkla temasa dayanıklı malzemeler ile inşa edilmeli ve dökülmeye karşı önlemler alınarak kolaylıkla uzaklaştırılabilir şekilde donatılmalıdır. (b)yükleme ve boşaltma alanı yükleme ve boşaltmanın emniyetli yapılmasına olanak sağlayacak şekilde donatılmalıdır. (c) Yükleme ve boşaltma alanı tesis içinde depo alanına kolay erişilebilecek şekilde planlanmalıdır. Depo alanı Madde 9 (1) Atıklar türüne bağlı olarak kapalı bir binada ve aynı zamanda açık alanda depolanabilir. Kapalı ve açık alanlar için alınacak önlemler ve kullanılacak gereçler aynı güvenlik düzeyine sahip olmalıdır. Atığın miktarı, türü, atığın tehlikelilik özelliği ve ambalaj türü açık havada depolama yapılıp yapılmayacağını belirler. Kontamine IBC tankları, varil gibi büyük boyutlu tehlikeli atıklar tabanın uygun yapıya sahip olması ve ambalajın kapalı olması şartıyla açık alanda depolanabilir. (2) Depolama alanı yanıcı nitelikli ambalaj malzemeleri gibi yangın riskini artıran maddelerden arındırılmış olmalıdır. Sızıntı veya hasarlı ambalajlar için düzenli kontrol sistemi oluşturulmalı ve hemen önlem alınmalıdır.

4 Atıkların Depolanması İçin Kapalı Alan Madde 10- (1) Depo olarak kullanılacak bina tek katlı olmalıdır. Binanın taban yüzeyi tutuşmaz malzemeden yapılmalı, geçirimsiz olmalı, atıkla temasa dayanıklı olmalı ve dökülmelere karşı önlem alınmış olmalıdır. Tabanda tehlikeli atığın kanalizasyon veya yüzey suyuyla temas edebileceği drenaj noktaları bulunmamalı, ayrı toplama mekanizması geliştirilmelidir. Sadece yangın söndürme sırasında kullanılan suyun kontrollü tahliye edileceği drenaj noktalarına izin verilir. (2)Binada depolama alanı ve komşu alanlar arasındaki duvarlar ve kapılar tuğla, beton gibi yanmayan malzemeden inşa edilmeli ve yangına en az 60 dakika dayanacak özelliğe sahip olmalıdır. Bu duvarlardaki, tabandaki ve çatıdaki kapılar, pencereler ve havalandırma gereçleri de aynı dayanıklılığa sahip olmalıdır. (3) İki kapalı alan arasındaki mesafe asgari 3 m olmalıdır. (4) Depo binasının çatısı rüzgarla yayılan yangına dayanabilecek malzemeden yapılmalıdır. Çatı yapısı en az 30 dakika yangına dayanabilecek şekilde ve malzemeden olmalıdır. (5) Depo binasının tercihen binanın karşıt duvarlarında iki kapısı olmalıdır. Bu kapılar dışardan kilitlenebilir olmalı fakat içerden anahtarsız açılabilmelidir. (6)Depo binası yangının dışardan binaya girmesini engelleyici uygun bir havalandırma sistemi ile elektrik kaçağı ve yıldırıma karşı topraklama sistemine sahip olmalıdır. Atıkların Açık Alanda Depolanması; Madde 11- (1) Depo taban yüzeyi tutuşmaz malzemeden yapılmalı, geçirimsiz olmalı, atıkla temasa dayanıklı olmalı ve dökülmelere karşı önlem alınmış olmalıdır.açık alan yağmur suyundan korunma amaçlı olarak sundurma ile donatılmalıdır. Dökülen tehlikeli atığın toprağa, kanalizasyona veya yüzey suyuna akmasını/girmesini engelleyici önlemler alınmalıdır. (2) Eğer 1000 litre veya kilogramdan fazla tehlikeli atık depolanacaksa, açık alan ile kapalı alan arasındaki uzaklık en az 5 metre olmalıdır. (3)Eğer sıvı atıklar IBC gibi uygun ambalajlarda depolanmıyor ise, bu tür atıkların depolanmasına olanak sağlayacak tank çiftliği oluşturulmalı ve güvenlik havuzları ile donatılmalıdır. Her bir tank arası uzaklık asgari 3 m olmalıdır. DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Acil Durum ve Güvenlik Önlemleri Yangın teşhisi/algılanması ve söndürme Madde 12- (1) Otomatik yangın teşhis ve söndürme sistemlerinin yanında taşınabilir yangın söndürücüler de mevcut olmalı ve periyodik bakımları yapılarak her zaman kullanıma hazır bulundurulmalıdır. (2) Yangın teşhis ve söndürme sistemlerinin yetkili bir kurum tarafından (Belediye- İtfaiye) uygunluğu düzenli bir şekilde kontrol edilmeli ve belgeler Bakanlığa ibraz edilecek şekilde saklanmalıdır. (3) Yangın teşhisi ve algılanması durumunda bölümler arası kapıların otomatik olarak kapanacağı ve yangının sıçramasının önleneceği şekilde kapıların ve pencerelerin kendiliğinden kapandığı sistem olmalıdır. Yangın söndürme sırasında kullanılan suyun ve dökülmüş tehlikeli atığın toplanması Madde 13-(1) Depolanan atığın, ambalajlama malzemesinin tipine ve depolanan atık miktarına bağlı olarak, yangın söndürücüler ile toprak, yeraltı suyu ve yüzeysel suyun kirlenmesini önlemek için ayrı bir toplama sistemi gereklidir. Uyuşmaz atıklar için yangın

5 söndürücüler ve dökülmüş atıklara ait toplama sistemleri ayrı tutulmalıdır. Toplama sistemi en büyük depo alanına göre boyutlandırılır. (2) Dökülmüş atıklar, mümkün olan en kısa sürede tesisten absorbe edilmeli ve uzaklaştırılmalıdır. Tesiste absorbe etmek üzere kullanılacak maddeler/malzemeler yeterli miktarlarda mevcut olmalıdır. Dökülmüş atıkların nasıl uzaklaştırılacağıyla ilgili talimatnameler depolama alanında bulunmalıdır. Bu talimatnameler, aşağıdaki faaliyetleri kapsamalıdır: a) Döküntüyü temizlemekle sorumlu kişiler, her bir durum için alınacak emniyet tedbirleri b) Dökülen atığın yayılmasını engelleyecek absorpsiyon kimyasallarına ilişkin bilgiler ve kullanım şekli c) Depo bölümünün havalandırma sıklığı d) Dökülen atık ve kullanılan absorbanların uzaklaştırılma yöntemler Kişisel koruma, hijyen ve ilk yardım yöntemleri Madde 14- (1) Tesisin yükleme, boşaltma, sınıflandırma veya depolama alanlarındaki çalışanlar, aşağıdaki kişisel korunma yöntemlerine sahip olmalıdır ve kullanımı sağlanmalıdır: a) Solunum koruması için uygun aletler b) Yan perdesi ya da yüz perdesi olan koruyucu gözlükler c) Bilekleri de koruyan uzun eldivenler d) Güvenlik botları e) Kimyasallara dayanıklı, su geçirmez ve pantolon paçalarının botların, giysi kollarının eldivenlerin ve ceketlerin pantolonların üzerine giyilebileceği şekilde tasarlanmış güvenlik giysileri (2) Eğer depolama alanında solunumla ilgili risk taşıyan atık depolanıyorsa alan etrafında acil durum kullanımı için sıkıştırılmış hava (SCBA) ile donatılmış en az iki tane solunum koruma maskesi bulunmalıdır. (3) Depolama alanı yanında çalışanların kişisel korunma aletlerini ve kirli giysilerini bırakabilecekleri (temiz giysiler ve kullanılmamış koruma aletleri ayrı tutulmalıdır) ellerini yıkayabilecekleri ve duş alabilecekleri bir oda (depolama alanından ayrılmış) tahsis edilmelidir. (4) Depolama alanı içinde her bir birimde göz duşu ve lavabo bulunmalıdır. Depolama alanına mümkün olduğu kadar yakın bir ilk yardım birimi kurulmalıdır. (5) Acil durum planları olmalıdır. BEŞİNCİ BÖLÜM İşletme Lisansı ve Tesisin İşletilmesi İle İlgili Hükümler MADDE15 (1) Bu Tebliğin Üçüncü ve Dördüncü Bölümünde verilen asgari teknik donanıma sahip tesisler Çevre Kanununca Alınması gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik kapsamında İşletme Lisansı almak zorundadır. MADDE16 (1) Tesisin işletmesinde çalışan mühendisin görevleri

6 Tesise, lisansta kodları belirtilen atıkların haricinde atık kabul edilmemesini sağlamak/sağlattırmak, Taşıma Lisansı olmayan araçlarla sevkıyatı yapılan atığın hiçbir şekilde tesise kabul edilmemesini sağlamak/sağlattırmak, Tesise gelen atıkların analizini yapmak/yaptırmak, İşletme esnasında çalışan personelin baret, kulaklık, toz maskesi gibi koruyucu malzeme kullanmasını sağlamak, Tesisin risk taşıyan bölümlerinde çalışan personelin her türlü güvenliğini sağlamak Bu bölümlere izinsiz olarak ve yetkili kişilerin dışında girişlerin önlenmesini sağlamak, Yangın söndürme araçlarının düzenli olarak kontrolünün yapılması, dolu ve boş olarak ayrı depolanmasını, kolaylıkla görülebilecek yerlere konulmasını, bulunduğu yerlerin levha ile işaretlenmesini ve tüplerin yerini gösteren krokinin tesis giriş ve çıkışlarında kolay görünebilecek yerlere asılmasını sağlamak gibi işleri yapmak/yaptırmak, Tesiste Güvenlik Talimatnamesi, itfaiye, sağlık kuruluşu, ambulans gibi acil yardım kuruluşlarına ait bilgiler herkesin görebileceği yerlere asılması, acil eylem planının hazırlanarak, İl Çevre ve Orman Müdürlüğüne sunulmasını sağlamak, Tesise hiçbir şekilde gaz, patlayıcı madde ve bulaşıcı hastalık riski olan materyaller kabul edilmemesini sağlamak, sağlattırmak, Tesise giren ve tesisten çıkan atıkların bilgilerini depolamak, ALTINCI BÖLÜM Diğer hususlar Ara depolama tesislerinde bulunması gereken ek hizmet birimleri Madde 16- (1) Ara depolama tesisinde yukarıda verilen sistemlerin yanı sıra aşağıda sıralanan ek hizmet birimlerinin bulunmaları gereklidir: a) Kantar ve Atık kabul bölümü (büro dahil) b) Araç parkı c) Laboratuar d) Kamyon ve konteynır temizleme yeri e) Yemekhane, soyunma yeri, duş, idari bina f) Atıksu arıtma tesisi Eğitim Madde 17- (1) Çalışanlar periyodik olarak atık yönetimi konusunda ve çeşitli kişisel koruma yöntemlerinin doğru kullanımı üzerine yetkili kurum/ kuruluşlardan eğitim almalıdır.

7 YEDİNCİ BÖLÜM Son Hükümler Cezai müeyyide MADDE 18 (1) Bu Tebliğde belirtilen şartlara uyulmaması halinde 2872 sayılı Çevre Kanununun 15 ve 20 inci maddelerindeki yaptırımlar uygulanır. Geçiş Süreci Geçici Madde 1 Bu tebliğ yürürlüğe girdiği tarihten önce lisans alan işletmeler protokollerini 3 ay içinde yenileyerek kapasitelerini belirlemek zorundadır. Alt yapı ile ilgili diğer hususlar için 1 yıl içinde tebliğ hükümlerini sağlamaları gerekmektedir. Yürürlük MADDE 19 (1) Bu Tebliğ yayımlandığı tarihte yürürlüğe girer. Yürütme MADDE 20 (1) Bu Tebliğ hükümlerini Çevre ve Orman Bakanı yürütür.