Upgrading Internet Technology skills of Information and Communication Technologies (ICT) Professionals. Module 3: Cloud Computing

Transkript

1 The European Union s Making the Labour Market more Inclusive III programme For North Cyprus Upgrading Internet Technology skills of Information and Communication Technologies (ICT) Professionals Module 3: Cloud Computing Modül 3: Bulut Bilişim Laboratuar Notları #2 This project is funded by The European Union A project implemented by CyberSoft Bilişim Teknolojileri Ltd.

2 İçerik Bölüm 2: PHP ye Giriş 1. Yaratılan Amazon EC2 Istance üzerine Apache HTTP Server, Mysql ve PHP Kurulması: WinSCP Kurulumu..(Cloud Computing) Nedir? XAMPP Kurulumu Eclipse Kurulumu ve Kullanımı PHP ye Başlangıç PHP ile Merhaba Dünya PHP de Yorum PHP de Değişkenler PHP de Matematiksel İşlemler PHP de Form Oluşturma

3 2

4 1.Yaratılan Amazon EC2 Istance üzerine Apache HTTP Server, Mysql ve PHP Kurulması: Öncelikle Putty programını açınız ve yarattığınız Amazon EC2 instance ına bağlanınız. Eğer nasıl yapacağınızı hatırlamıyorsanız lütfen lab1 deki labsheet e bakınız. Bağlantıyı başarıyla sağladıktan sonra aşağıdaki adımları takip ediniz. 1.1 Yaratığınız instance üzerine Apache HTTP Server, mysql, mysql-server ve php kurabilmek için aşağıdaki satırı yazınız ve ekrana gelecek bütün sorulara y tuşuna basarak yanıtlayınız sudo yum install httpd php mysql mysql-server 1.2 Apache HTTP Server in kurulumu tamamlandıktan sonra Apache yi başlatmak için aşağıdaki satırı yazınız. sudo /etc/init.d/httpd start Apache HTTP Server i durdurmak için ise komutunu kullanabilirsiniz. sudo /etc/init.d/httpd stop 1.3 Daha sonra web tarayıcınıza gidiniz ve yazınız. Ekrana aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir. Simdi yarattığınız instance ile çalısmaya baslayabilirsiniz!!!! Tebrikler. 3

5 2. WinSCP Kurulumu: 2.1 WinSCP - WinSCP Windows Güvenli Kopyalama nın kısaltılmış adıdır ve güvenli dosya aktarımı yapan bir programdır. Esas olarak kullanıcı bilgisayarı ile uzaktaki bir bilgisayar arasında güvenli dosya aktarımı yapabilmeyi sağlar. Bu programı aşağıdaki linki kullanarak bilgisayarınıza indirebilirsiniz Winscp bilgisayarınıza indirdikten sonra kurulumunu yapınız. 2.3 Daha önceden PuttyGen ve Putty programını kullanarak Amazon dan aldığımız.pem uzantılı private key i.ppk uzantılı bir key e nasıl dönüstürebileceğimiz görmüştük. Eğer bu adımı yapmadıysanız, lütfen lab#1 den bakınız. Winscp yi çalıştırmak için.pkk uzantılı key e ihtiyacımız olacaktır., 2.4 WinSCP yi açınız. Karsınıza aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir. Host name olarak amazon EC2 instance ızın public DNS ini giriniz. Eğer public DNS nizi bilmiyorsanız Amazonda yaratığınız EC2 instance ınıza gidiniz ve üzerine tıklayınız. Username olarak ec2-user kullanınız. Password kısmını boş bırakınız. Private key file kısmına yaratığınız.ppk uzantılı private key yazılmalıdır. Bunun için üç nokta ( ) basıp.ppk uzantılı private key bulunuz. 4

6 2.5 Önceki adımdaki bütün bilgileri girdikten sonra Login butonuna basınız. Eğer bilgilerinizi doğru girip bağlantıyı sağlayabildiyseniz karşınıza aşağıdaki gibi bir ekran gelecektir Simdi artık sizing bilgisayarınızdan Amazon EC2 Linux instance ınıza WinSCP sağladığı arayüzle güvenli dosya aktarımı yapabilirsiniz. Ancak aktarım yapabileceğiniz yer sadece /home/ec2-user directory sidir. 2.7 Ancak php dosyalarınızı calıştırabilmek için /var/www/html/ directory sinin altına kopyalamanız gerekmektedir. Bunun için de linux komutlarını kullanarak /home/ec2- user directory sindeki dosyaları için /var/www/html/ directory sinin altına kopyalayabilirsiniz. Linux komut satırına geçmek için Putty programını açınız ya da WinSCP programının yukarıdaki komut alanından Putty programının ikonuna basınız. 5

7 2.8 Ekranınıza Putty programının komut penceresi açılacaktır. 3. XAMPP Kurulumu Bilgisayarınızda PHP çalıştırabilmek için öncelikle PHP yi, ardından PHP dosyalarını çalıştırabilecek bir web server kurmamız gerekiyor. Windows XP Professional Edition ile birlikte gelen IIS i kullanabileceğiniz gibi, Apache web server kullanarak da bilgisayarınızda PHP koşturabilirsiniz. İleride sıkça değineceğimiz ve PHP ile database uygulamaları geliştirirken, olmazsa olmazımız olan Mysql i de kurmamız gerekecek. Bütün bunları tek tek kurmak yerine, XAMPP programını kullanarak hepsini birden, sorunsuz bir şekilde kurabilirsiniz. XAMPP ın kurulumu oldukça basittir. Kurulum dosyasına çift tıklayarak kurulum işlemini tamamlayın. Daha sonra XAMPP Control Panel a basıyorsunuz. Karşınıza aşağıdakine benzer bir sayfa çıkmalıdir. Aşağıdaki gibi Svc yi işaretsiz bırakarak Apache ve Mysql i start edin. Burada htdocs a attığımız dosyaları tarayıcımızdan yolunu kullanarak görebiliriz. 6

8 XAMPP ile ilgili daha fazla bilgi için e gidebilirsiniz. 4. Eclipse Kurulumu ve Kullanımı PHP kodlarımızı yazabilmek için kullanabileceğimiz bir dolu program var ama en ucuzu ve şu anda elimizde olanı Notepad dir. Ancak bizim sizlere önerimiz Eclipse dir. 4.1 Önce adresine girin. Burada yukardaki Download kısmından Eclipse'i indirebilirsiniz. İşletim sisteminize uygun versiyonu belirleyin. (Gerçi sistem uygun versiyonu belirleyip, direkt onu yüklemenizi önerecektir.) Sonra verilen linke tıklayıp, sıkıştırılmış boyutta olan programı indirin. Aşağı yukarı 100 MB olan sıkıştırılmış dosyayı indirip açıktan sonra, hemen kullanmaya başlayabilirsiniz. 4.2 Extract ettiğiniz klasörde Windows için eclipse.exe diye bir çalıştırılabilir dosya göreceksiniz. Buna tıklarsanız Eclipse'i başlatırsınız. İlk başlatmada, size çalışma ortamınızı sorar. Çalışma ortamı (workspace) projelerinizin kaydedileceği ve yürüteleceği temel yerdir. Burayı C:\xampp\htdocs olarak belirleyiniz. 7

9 4.3 Bundan sonra karşınıza Eclipse'in karşılama ekranı çıkacaktır: Sorunsuz bir şekilde Xampp I ve Eclipse i kurduk. Bize lazım hizmetlerin çalışıyor olduğunu da gördük. Sıra geldi PHP ile ilgili temel bilgileri öğrenmeye. 4.4 Buradan File New PHP Project I seçiniz. Karşınıza yeni proje yaratmak için kullanacağınız pencere çıkacaktır. Adını Learn PHP verin ve Finish butonuna basınız. 8

10 4.5 Daha sonra yeni bir PHP dosyası yaratmanız gerekmektedir. Bunun için File New PHP file seçin ve Source Folder olarak Learn PHP yi seçin ve File Name kısmına da Merhaba.php yazın ve Finish butonuna basınız. 9

11 4.6 Karşınıza PHP kodlarınızı yazacağınız editor açılacaktır. Buraya istediğiniz PHP kodunu yazıp, save butonuna basınız. 4.7 Programı çalıştırmak için Run Run as PHP Web Page seçiniz. Size programınızın çalışacağı URL ekrana gelecektir. OK basınız. 4.8 Eğer hersey tamamsa program sonuç ekranı yeni bir tabda açılacaktır. 5. PHP ye Başlangıç 5.1 PHP ile Merhaba Dünya Bir programlama dili öğrenirken genelde olaya Merhaba Dünya diyerek başlarız Adet yerini bulsun diye, biz de ekrana Merhaba Dünya yazdıralım. Böylelikle belki de en çok kullanacağımız PHP fonksiyonu, echo() yu da öğrenmiş olacağız. Bunun için öncelikle yukarıda XAMPP kurulumu sırasında anlattığım htdocs klasörüne girin ve Notepad, Eclipse yada benzer bir yardımcıyla aşağıdaki kodları yazıp bunu htdocs klasörü içine merhaba.php olarak kaydediniz. echo( Merhaba Dünya ); 10

12 Yazdığınız kodları php dosyası olarak kaydettikten sonra XAMPP ın çalışır olduğundan ve Apache nin Start yapılmış olduğuna yani Running olarak görüldüğüne emin olalım. Web Tarayıcımızı açarak ye girelim. Eğer herşeyi doğru yapmışsak Merhaba Dünya yazısını ekranın sol köşesinde göreceksiniz.peki ya ekranın ortasına yazdırmak isteseydik ne olacaktı? Burada yeri gelmişken belirtmekte fayda var. PHP ile HTML tag lerini bir arada kullanmanız mümkün. Echo() fonksiyonu ile birlikte, string değer girebileceğiniz gibi, HTML etiketleri de kullanabilirsiniz. Yani: echo ( <p align = "center"> Merhaba Dünya </p> ); Şeklinde kod yazdığınız vakit, Merhaba Dünya yazısı ekranın ortasına gelecektir. Peki tek tırnak yerine çift tırnak kullanırsanız ne olur? Elbetteki PHP hata verir. Ancak echo fonksiyonunu kullanırken, parantez yerine doğrudan tırnak veya çift tırnak kullanırsanız, kodunuz sorunsuz çalışacaktır. Tek tırnak kullanıyorsanız, parantez de kullanabilirsiniz. Şimdi yukarıdaki, ilk Merhaba Dünya örneğini diğer yollar ile ekrana yazdıralım: echo Merhaba Dünya ; echo Merhaba Dünya ; Gördüğünüz gibi PHP nin esnek bir yapısı var. Echo yerine print yazmanız halinde, aynı sonuca ulaşabilirsiniz. Ancak ileride, başka web programcılarının yazdığı kodları incelediğinizde, genellikle echo yu tercih ettiklerini göreceksiniz. Bu yüzden siz de kendinizi, echo() fonksiyonunu kullanmaya alıştırın. 5.2 PHP de yorum Her programcı, kendi yazdığı kodları dahi aradan belli bir süre geçtikten sonra unutabilir. Yada bazı projelerde birden fazla programcı görev alıyor olabilir. Dolayısıyla siz ve sizden sonraki programcıların, yazdığınız kodları anlayabilmesi için çeşitli yerlere yorum eklemekte fayda var. PHP de üç şekil yorum yazabilirsiniz: // Bu birinci yorum şekli. # Bu ikinci yorum şekli. /* Bu da üçüncü yorum şekli. */ 11

13 // ve # işaretinden sonra sadece tek satırlık yorumlar yapılabilirken, /* ve */ arasına satır sınırlaması olmaksızın, istediğiniz kadar yorum ekleyebilirsiniz. 5.3 PHP de Değişkenler Değişkenler bir programın yapı taşlarıdır. Adı üstünde sürekli değişim gösteren değişkenler, her programlama dilinde olduğu gibi PHP'de de bulunmakta. Değişkenlere sayı veya string istediğiniz değeri verebilirsiniz. PHP'de bir değişken yaratmak için, değişken isminin $ işareti ile başlaması, ardından da değişkenin alacağı değeri yazmanız yeterli. Ancak bir değişken yaratırken, PHP'nin izin verdiği isimleri kullanmanız gerekiyor. Örneğin bir değişken sayı veya yazı karakteri dışında bir karakter ile başlayamaz. Aşağıda doğru ve yanlış olarak göreceğiniz değişken isimleri size yardımcı olacaktır: Doğru $degisken $degisken1 $de_gisken $de2gisken $_degisken Yanlış $1degisken $değişken $+degisken $de&gisken Burada önemli olan bir diğer nokta, PHP'nin case sensitive, yani büyük-küçük harf duyarlı bir web programlama dili olması. Diğer bir deyişle $degisken isimli değişken ile $Degisken veya $DEgisKeN adlı değişkenler, PHP'ye göre farklı değişkenlerdir. Aşağıdaki kodu web tarayıcınızdan çağırın ve sonucu gözlemeyin. $degisken = 1; $DegiSkeN = 2; echo $degisken; echo "<br>"; echo $DegiSkeN; Gördüğünüz gibi bir değişkene değer atamak için, değişken ismini = işareti koyup, değişkene atadığımız değeri yazıyoruz. Yukarıdaki örnekte değişkenlerimiz birer Integer (Tam sayı) değer aldılar. Bir string değer atamak için ise, bu değişkenin alacağı değeri " " işaretleri arasına yazmanız gerekiyor. 12

14 $distro = "Open Suse "; $versiyon = 10; echo ("Şu an kullanıyor olduğum linux dağıtımı $distro $versiyon"); Bu PHP dosyasını çalıştırdığınızda ise karşınıza Şu an kullanıyor olduğum linux dağıtımı Open Suse 10 yazısı çıkacaktır. Şimdi lütfen çift tırnak yerine tek tırnak kullanarak aynı dosyayı çalıştırın ve sonucu gözlemleyin. Tek tırnak içine yazılanların her zaman bir string değer olduğunu söylemiştim. PHP'de değişkenleri. yani nokta işareti ile birbirine ekliyoruz. Burada değişkenleri aritmatiksel olarak birbirine eklemiyor olduğunuza dikkat etmelisiniz. $distro = "Open Suse "; $versiyon = 10; echo ('Şu an kullanıyor olduğum linux dağıtımı '. $distro. $versiyon); 5.4 PHP'de Matematiksel İşlemler PHP'de matematiksel işlemler yapmak için aşağıdaki operatörler kullanılmakta. Toplama = + Çıkarma = - Çarpma = * Bölme = / Mod = % $sayi1 = ; $sayi2 = 9; echo ($sayi1 + $sayi2); echo ("<br>"); echo ($sayi1 - $sayi2); echo ("<br>"); echo ($sayi1 * $sayi2); echo ("<br>"); echo ($sayi1 / $sayi2); echo ("<br>"); echo ($sayi1 % $sayi2); 13

15 Diğer programlama dillerinde olduğu gibi, PHP'de ne tür bir değişken oluşturuyor olduğunuzu belirtmeniz gerekmiyor. Örneğin float $sayi demek yerine $sayi = 10.1 yazmanız, $sayi isimli değişkenin bir float olduğunu belirtmeniz için yeterli. Bir değişken yaratmak için illa değer vermeniz gerekmiyor. $degisken; $degisken = NULL; Her iki değişken de oluşturulmuş, ancak bir değer almamıştır. PHP 4 ile birlikte gelen NULL parametresi ile değişkenin bir değer almadığını belirtmekteyiz. Şimdi bir örnek daha yapalım ve değişkenleri daha yakından tanıyalım: $sehir = "istanbul"; $il = $sehir; echo ($il); Burada da $sehir isimli değişkene istanbul değerini verdik. Ardından $il isimli değişkene de $sehir isimli değişkenin değerini atadık. Sonucun ne olduğunu sadece kodları inceleyip de anlamanız mümkün. Son bir örnek daha verelim ve değişkenler konusunu burada kapatalım: $distro1 = "Suse "; $distro2 = "Debian "; $distro3 = "Slackware "; $distro4 = "Kubuntu "; $distro5 = "Fedora "; $distro6 = "Mandriva "; $distro7 = "Ubuntu "; $distro8 = "Mepis "; $distro9 = "Redhat"; echo "En popüler Linux dağıtımları: $distro1 $distro2 $distro3 $distro4 $distro5 $distro6 $distro7 $distro8 $distro9"; Tek tek dokuz adet değişken oluşturmak ve daha sonra bunları yine tek tek ekrana yazdırmak oldukça zahmetli bir iş. Her programlama dilinde olduğu gibi PHP'de de sonraki lab dersinde görecegimiz, array yani dizi değişken ve döngüler kullanarak bu işlemi daha basite indirgemek mümkündür. NOT: Diyelim ki elimizde iki tane metin bilgisi taşıyan değişken var. Bunlar $ad = "Dilek Amir" ve $soyad = "BEYAZ" olsun. Bu değişkenlerin değerlerini birleştirip tek bir değişkende 14

16 saklamak mümkündür. Saklamak istediğimiz tek değişken $ad_soyad ise kullanmamız gereken komut kümesi $ad_soyad = $ad. " ". $soyad; gibi bir satırdır. Bu işlem için çok farklı birleştirme yolları olsa da bu kullanım birçok yerde işinizi görecektir. 5.5 PHP de Form Oluşturma Buraya kadar öğrendiklerimiz sadece bir giriş içindi (şimdiki aşama da daha işin başı, yani giriş bitmedi). Fakat sizinde bildiğiniz gibi dinamik bir sitede değişkenlerin değerleri kullanıcı tarafından sunucu sisteme yollanır. Bu iş için ya form yöntemi ya da adres satırından bilgi girişi yolu kullanılır. En yaygın ve kullanışlı olanı form yöntemidir. <html> <head /> <body> <form action="ad_soyad.php" method=get> Adınız:<input type="text" name="ad"> Soyadınız <input type="password" name="soyad"> <input type="submit" value="gönder!"><p> </form> </body> </html> //bütün notice'leri iptal etmek için kullanılır. error_reporting (E_ALL ^ E_NOTICE); $ad = $_POST['ad']; $soyad = $_POST['soyad']; echo "Sitemize Hosgeldiniz : ". $ad." ". $soyad; Yukarıdaki örnek dosyaları yorum satırlarında belirtilen adlar ile yazıp kaydettikten sonra, istemcinizin adres satırına yazıp karşınıza çıkacak formu doldurun. "Gönder" düğmesine bastıktan sonra PHP dosyamız çalışacak ve bize istenilen çıktıyı verecektir. Burada dikkat etmeniz gereken nokta istemcinizin adres satırındaki bilgidir. Eğer ben formda adım için Dilek Amir soyadım içinse BEYAZ (Türkçe karakter kullanmamak için büyük i kullanmadım) bilgilerini girersem adres satırında gibi bir satır görünecektir. Dikkat ederseniz form ile gönderilen bilgilerin name="..." kısmının PHP dosyamızdaki değişken adlarını ve adres satırındaki PHP dosyası ve? karakterinden sonraki kısımların PHP dosyamıza gidecek değişkenlerin değerini verdiğini fark edeceksiniz. 15

17 HTML dosyamızda oluşturduğumuz web formunda kullandığımız <input> etiketi içindeki name="..." kodu bize o etiket ile gelen bilginin action=... kodu ile belirtilen dosyada aynı isimli değişken olarak kullanılacağını belirtir. Formumuzda GET yöntemini kullandığımız için adres satırında girdiğimiz bilgiler görüntülendi. Aynı HTML dosyasını formun bilgileri gönderme metodunu POST olacak şekilde ayarlayıp tekrar deneyin. Bu sefer adres satırında girilen hiçbir bilgi olmayacaktır. Yani sadece 16