Gümrük ve dış ticaret alanında en sık karşılaşılan uyuşmazlık konuları ve çözüm yolları

Transkript

1 Gümrük ve dış ticaret alanında en sık karşılaşılan uyuşmazlık konuları ve çözüm yolları

2 2

3 Önsöz Dış ticaretteki aktörlerin gerek ulusal gerek uluslararası düzeyde rekabet edebilmesi açısından gümrük ve dış ticaret operasyonlarının kesintisiz ve etkin bir şekilde yürütülmesi gerekmektedir. Bu ise öncelikle gümrük uygulamalarının titizlikle takibi, muhtemel risklere karşı gerekli iç ve dış kontrol ve denetim sistemlerinin ve uygulamalarının tesis edilmesi ile mümkün olabilmektedir. Günümüzde gümrük ve dış ticaret işlemlerinin giderek karmaşık bir hale gelmesi, Gümrük ve Dış Ticaret mevzuatının sürekli değişiklik göstermesi ve gümrük işlemlerinde yapılan hatalar nedeniyle firmalar ciddi riskler ile karşı karşıya kalmaktadır. Gümrük ihtilafları genellikle vergilendirme unsurlarına ilişkin gümrük idaresi ve denetim elemanlarının yapmış oldukları tespitlerdeki farklılıklarda ortaya çıkmakla beraber, gümrük idaresinin yapmış olduğu herhangi bir idari tasarrufun sonucu da uyuşmazlık veya anlaşmazlık konusu olabilmektedir. Gümrük mevzuatı, ihlal ve usulsüzlüklere öngörülen yaptırımlar bakımından en ağır mevzuat olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu kapsamda, gümrük idarelerinin yapmış olduğu her tür ek vergi ve para cezası kararlarına karşı veya mükellef tarafından hukuka aykırı olduğu tespit edilen işlemlerde çözüm yollarının bilinmesi önem arz etmektedir. Dünyada küresel ticaret konusuna verdiği önem ve geliştirdiği uzmanlıkla tanınmış bir profesyonel hizmet firması olarak, gümrük ve dış ticaret alanında gerek Türkiye de gerek uluslararası düzeyde yaptığımız sayısız proje ile gümrük danışmanlığı ve gümrük denetimi konularında önemli bir birikime sahip olduk. Dünyadaki diğer Deloitte ofislerinden öğrendiğimiz bu alana özel yaklaşımlar ve edindiğimiz tecrübe de bizim en çok faydalandığımız kaynakların başında gelmektedir. Bu yaklaşım ışığında oluşturduğumuz sistem ve uygulamaları kullanarak müşterilerimize sunduğumuz hizmetler kapsamında, gümrük ve dış ticaret açısından idare ve firmalar arasında ortaya çıkan çok sayıda ihtilafın çözülmesinde destek olduk. Son dönemlerde tespit ettiğimiz ihtilaflardan özellikle sıklıkla rastladıklarımızı bu çalışma aracılığıyla paydaşlarımızın bilgisine sunmak istedik. Gümrük ve dış ticaretin özgü dinamikleri, mevzuatın da sürekli olarak değişmesi nedeniyle ortaya çıkacak yeni durumları göz önünde bulundurarak ve sizlerden gelecek geri bildirimleri de dikkate alarak belirli dönemlerde bu çalışmayı güncellemeyi ve genişletmeyi planlamaktayız. Bu çalışmanın, gümrük idaresinin yaptığı bir takım idari işlemlerle muhatap olan firmalar açısından yararlı olacağını umuyor, ihtilaflardan uzak başarılı bir çalışma hayatı diliyoruz. Cahit Gökçelik Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Lideri 3

4 Gümrük ihtilaflarında çözüm yolları Gümrük ihtilaflarını kısaca, gümrük idaresinin yapmış olduğu bir işlem ya da eylemin hukuk kurallarına aykırı olduğunun iddia edilmesi sonucu, böyle bir iddiada bulunan taraf ile gümrük idaresi arasında ortaya çıkan uyuşmazlık olarak tanımlayabiliriz. Gümrük ihtilafları genellikle vergilendirme unsurlarına ilişkin gümrük idaresi ve denetim elemanlarının yapmış oldukları tespitlerdeki farklılıklarda ortaya çıkmakla beraber, gümrük idaresinin yapmış olduğu herhangi bir idari tasarrufun sonucu da uyuşmazlık veya anlaşmazlık konusu olabilmektedir. Gerek ithalat ve ihracat işlemleri sırasında gümrük idaresince yapılan denetimlerde, gerek ithalat sonrasında yapılan sonradan kontrol denetimleri veya idarece yapılan ertelenmiş kontrollerde, yüksek miktarda ek tahakkuk yapılarak ilave gümrük yükümlülükleri ve ağır idari para cezaları düzenlenebilmektedir. Bu kapsamda, idarenin yapmış olduğu bu tür ek vergi ve para cezası kararlarına veya mükellef tarafından hukuka aykırı olduğu tespit edilen işlemlerde karşı kanun yollarının bilinmesi önem arz etmektedir. Bu kapsamda ihtilaflara karşı çözüm yollarını aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz. Peşin Ödeme İndirimi İtiraz İhtirazi Kayıt Uzlaşma İdari Yargı Ayrıca, bu çalışmanın son bölümünde bir ihtilaf konusu olmamakla beraber, muhtemel bir ihtilaf doğmadan çözülmesinde başvurulabilecek pişmanlıkla beyan konusuna ilişkin bilgilere de yer verilmiştir. Peşin ödeme 1. Peşin Ödeme nedir? Peşin ödeme, gümrük idaresince yapılan ek tahakkuk ve/veya idari para cezalarının tebliğ edildiği tarihten itibaren itiraz veya uzlaşmaya konu edilmeksizin 15 günlük süre içerisinde ödenmesidir. 2. Peşin Ödemenin faydası nedir? Gümrük idaresince verilen cezalara karşı firmalar peşin ödemeyi tercih ederek, idari ihtilafı sonlandırmayı tercih edebilir. Gümrük vergilerinin peşin ödenmesinde herhangi bir indirim mekanizması olmamakla beraber, idari para cezalarının peşin ödenmesi halinde Kabahatler Kanunu nun 17 nci maddesi gereğince dörtte bir oranında indirim sağlanmaktadır. Ancak, Gümrük Kanunu nun uzlaşma hükümleri çerçevesinde uzlaşılan cezalar hakkında ayrıca peşin ödeme indiriminden yararlanılamamaktadır. Cezanın niteliği ve büyüklüğüne göre firmalar ihtilafı sürdürmek yerine indirimli ödeme yaparak idare ile olan uyuşmazlığı sonlandırmayı tercih edebilir. İtiraz 1. İtiraz nedir? Gümrük idaresinin yapmış olduğu bir işlem ya da eylemin hukuk kurallarına aykırı olduğunun iddia edilmesi sonucu, böyle bir iddiada bulunan taraf ile gümrük idaresi arasında ortaya çıkan uyuşmazlıklara karşı kanun yollarından biri de itirazdır. İtiraz, idarenin almış olduğu bir ek vergi, ceza kararı veya herhangi bir idari karara karşı yine idarenin içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama yapılan düzeltme (veya iptal) başvurusudur. 4

5 2. İtirazın faydası nedir? İtiraz, idare ile olan ihtilafın yargı yoluna başvurulmadan çözülebilmesine imkân vermektedir. Bu şekilde idarenin almış olduğu bir karar yine aynı idare veya bir üst makam tarafından kaldırılabilmekte veya düzeltilebilmektedir. Ayrıca, Gümrük Kanunu nun 242 nci maddesi gereğince, idari yargı yoluna başvurabilmek için idareye itiraz yapılmış olması, diğer bir değişle idare içindeki tüm itiraz yollarının tüketilmiş olması gerekmektedir. 3. İtiraz nasıl yapılır? Yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilirler. İdareye intikal eden itirazlar otuz gün içinde karara bağlanarak ilgili kişiye tebliğ edilir. İtiraz dilekçelerinin süresi içinde yanlış makama verilmesi halinde, itiraz süresinde yapılmış sayılır ve idarece yetkili makama ulaştırılır. İtirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilmektedir. İhtirazi kayıt 1. İhtirazi kayıt nedir? İhtirazi kayıt, yükümlü ile idare arasındaki uyuşmazlığa ilişkin yükümlülerin, idareye karşı yapmış oldukları beyanlarda dava hakkının saklı olduğunu belirten bir şerhtir. İhtirazi kayıtla beyanda yükümlü idarenin yorumu nedeniyle ortaya koyduğu bir engeli aşmak amacıyla irade beyanında bulunmaktan kaçınmakta ve idarece uygulamaya konmuş işlemin gerekliliği nedeniyle ve idarenin görüş ve uygulamaları çerçevesinde, kendi iradesini saklayarak bir beyan yapmaktadır. Gümrük Kanunu ve Gümrük Yönetmeliği hükümlerinde ihtirazı kayıt veya ihtirazı kayıtla beyan kavramı bulunmamakla beraber, yargı kararlarında esas alındığı görülmektedir. 2. İhtirazi kayıtla beyanın faydası nedir? İhtirazi kayıtla yapılan beyanın normal usulde yapılan beyana kıyasla en önemli faydası vergisel uyuşmazlıklarda ortaya çıkmaktadır. Bu kapsamda beyan yapılması halinde, gümrük idaresinin uygulaması çerçevesinde vergisel açıdan dezavantajlı olarak yüksek vergi ödemekle beraber, Gümrük Kanunu ndaki yüksek vergi cezalarına tabi olunmamaktadır. Bununla birlikte, firma hakkında cezai işlem uygulanmadığı için gümrük idaresi nezdinde risk durumu yükselmeyeceğinden, hem idarece yapılan denetimlerde hem de sonradan kontrol kapsamında risk düzeyi artmamaktadır. Ayrıca, yargı kararlarında ihtirazi kayıt konulmadan verilen beyannameye dayanılarak tahakkuk ettirilen vergilere karşı idari itiraz yollarına gidilmesinin olanaklı olmadığı yönünde kararlar bulunmakta olup, beyan üzerine tahakkuk ettirilen vergilere karşı itiraz yoluna başvurulabilmesi için, beyannamenin tescil edildiği günde ihtirazi kayıt konulması gerektiği; beyannamenin tescil edildiği tarihten sonraki bir tarihte verilen ihtirazi kaydın veya ihtirazi kayıt içeren dilekçenin, itiraz hakkı vermeyeceği belirtilmektedir. 5

6 3. İhtirazi kayıtla beyan nasıl yapılır? Yargı kararları çerçevesinde, ihtirazi kayıtla beyan üzerine tahakkuk ettirilen vergilere karşı dava yoluyla düzeltme yoluna başvurulabilmesi için; yükümlünün beyannamenin tescil edildiği günde, beyanname ile birlikte bir dilekçeyi idareye vermesi ve ayrıca beyanname üzerine ihtirazi kayıtla beyan yaptığını belirtir bir şerhi düşmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, beyannamenin tescil edildiği tarihten sonraki bir tarihte verilen ihtirazi kaydın veya ihtirazi kayıt içeren dilekçenin itiraz hakkı vermeyeceği yargı kararları ile kesinleşmiştir. Uzlaşma 1. Uzlaşma nedir? Uzlaşma, idare ile yükümlüler arasında ortaya çıkan ihtilafların yargı yoluna başvurulmadan, görüşme yoluyla çözümlenmesini öngören bir müessesedir. 2. Uzlaşmanın faydası nedir? Uzlaşma öncelikle, yargıya gidilmesi halinde faizleri ile birlikte daha büyük tutarlara ulaşabilecek vergi ve ceza borçlarının daha düşük tutarlarda ödenebilmesi imkânını vermektedir. Ayrıca, dava takibine ilişkin külfet ve masraflardan da kurtulmuş olunmaktadır. 3. Uzlaşmanın kapsamına neler girer? Gümrük uzlaşmalarının kapsamına aşağıdakiler girmektedir: Beyan ile gümrük idaresince yapılan tespit sonucunda belirlenen farklılıklar, Gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilen farklılıklar, Kanunda ve ilgili diğer kanunlarda öngörülen cezaların tümü. 4. Hangi alacaklar uzlaşmaya konu olabilir? Gümrük vergileri olarak aşağıdaki alacaklar uzlaşmaya konu edilebilir: Gümrük Vergisi İlave Gümrük Vergisi Tek ve Maktu Vergi Dampinge Karşı Vergi Sübvansiyona Karşı Telafi Edici Vergi Katma Değer Vergisi Özel Tüketim Vergisi Ek Mali Yükümlülük Toplu Konut Fonu Tütün Fonu Ek Fon Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu Çevre Katkı Payı Telafi Edici Vergi (İhracat) TRT Bandrol Ücreti (Ticari olmayan eşya için) Para cezaları olarak aşağıda belirtilen cezalar uzlaşmaya konu edilebilir: Kanun Adı Maddeleri 4458 sayılı Gümrük Kanunu 2976 sayılı Dış Ticaretin Düzenlenmesine Hakkında Kanun 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanunu 234, 235, 236, 237, 238, 239,

7 Listelerde belirtilmeyen ve gümrük idarelerince tahsili gereken alacaklar ile Gümrük Uzlaşma Yönetmeliği nin yayımı tarihinden sonra yapılacak düzenlemelerle getirilen alacaklar da uzlaşmaya konu olabilecektir. Uzlaşma talebi, yükümlüye tebliğ edilen alacakların tamamı için yapılabileceği gibi vergiler veya cezaların tür itibariyle bir kısmı için de yapılabilir. 5. Hangi tür alacaklar uzlaşmaya konu edilemez? Aşağıdaki alacaklar uzlaşmaya konu edilemez: Alacağın 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu nda düzenlenen kaçakçılık suçlarına ilişkin olması halinde uzlaşma talebinde bulunulamaz. Gümrük vergilerinin matrahına giren, ancak aslı gümrük idarelerince takip ve tahsil edilmeyen vergi ve benzeri mali yükler uzlaşmaya konu edilemez. Aynı tür vergi veya cezanın bir kısmı için uzlaşma talebinde bulunulamaz. İlgili mevzuat uyarınca alacağın tahsilat aşamasına geldiği durumlarda alacak uzlaşmaya konu edilemez. 6. Uzlaşma talebinde kimler bulunabilir? Aşağıda belirtilenler uzlaşma talebinde bulunabilir: Yükümlünün kendisi Temsilcisi Özel vekâletname verilmesi şartıyla gümrük müşaviri Yükümlünün veli ya da vasisi Aynı gümrük vergilerinin ödenmesinden yükümlü ile birlikte müştereken ve müteselsilen sorumlu olması halinde gümrük müşavirleri 7. Uzlaşma talebinde bulunabilmek için başvuru süresi nedir? Uzlaşma talepleri, henüz itiraz başvurusu yapılmamış gümrük vergileri ve vergi aslına bağlı olsun ya da olmasın tüm para cezalarının yükümlüye veya ceza muhatabına tebliğ tarihinden 15 günlük itiraz süresi içinde yapılır. 8. Uzlaşma başvurusu nereye yapılır? Uzlaşma başvurusu; Konusu TL ye kadar olan alacaklar (bu tutar dâhil) için Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü Uzlaşma Komisyonları na, Konusu TL yi aşan alacaklar için Merkezi Uzlaşma Komisyonu na yapılır. Uzlaşma talebi, başvurmaya yetkili kişiler tarafından, uzlaşmaya yetkili komisyonların sekretarya hizmetlerini yürütmekle görevli birimine dilekçe ile iletilir. Aynı nitelikteki alacakların birden fazla gümrük müdürlüğünde veya bölge müdürlüğü bağlantılarında yapılan işlemlere ilişkin olması halinde söz konusu alacakların toplamı tek bir uzlaşmaya konu olabilir. Bu durumda yükümlü tarafından yetkili uzlaşma komisyonuna başvurulması esas olmakla birlikte, uzlaşmaya konu alacaklara ilişkin detaylı bilgilerin verilmesi şartıyla, işlemin yapıldığı gümrük idarelerinden herhangi birine de başvurulabilir. 7

8 9. Uzlaşma talebinde bulunmanın sonuçları nelerdir? Uzlaşma talebinde bulunulması halinde, itiraz veya dava açma süresi durur. Uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde, süre kaldığı yerden işlemeye başlar. Ancak sürenin bitimine 3 günden az kalmış olması halinde, süre 3 gün uzar. Süresi içinde uzlaşma talebinde bulunan yükümlü, uzlaşma talep ettiği alacaklar için, başvurusuna ilişkin süreç sonuçlanmadan itiraz veya dava yoluna gidemez. 10. Uzlaşma görüşmesine kimler katılabilir? Uzlaşma komisyonu görüşmelerine yükümlünün, veli ya da vasinin bizzat katılması esastır. Yükümlünün toplantıya katılmaması halinde temsilcisi veya gümrük müşaviri (vekâletnamede özel yetki verilmesi şartıyla) yükümlü adına görüşmelere katılabilir ve tutanakları imzalayabilir. 11. Uzlaşma görüşmesinin sonuçları nasıl tebliğ edilir? Yapılan görüşme sonucunda uzlaşma sağlandığı takdirde uzlaşma komisyonunca durum; üç nüsha düzenlenen tutanakla tespit edilir. Bu tutanağın üç nüshası da komisyonun başkan ve üyeleri ile yükümlü tarafından imzalanır. Ayrıca, tutanak üzerine imza alınarak yükümlüye derhal tebliğ edilir. Uzlaşma temin edilemediği hallerde temin edilememe nedenini belirtilmek suretiyle komisyonca üç nüsha tutanak düzenlenir ve tutanağın bir nüshası yükümlüye verilir. 12. Uzlaşma komisyonlarının işlemlerine karşı dava açılabilir mi? Komisyonların tüm çalışmaları ve işlemleri hakkında yükümlü veya cezanın muhatabı tarafından dava açılamaz, hiçbir merciye şikâyet veya itirazda bulunulamaz. 13. Uzlaşılan alacakların ne zaman ödenmesi gerekir? Uzlaşmaya konu olan gümrük vergileri ve para cezası alacakları, uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekir. 14. Uzlaşma sağlanamaması halinde yükümlü itiraz/dava hakkına sahip midir? Uzlaşmaya konu edilen alacaklar, uzlaşmanın vaki olmaması veya temin edilememesi halinde, Gümrük Kanunu nun 242 nci maddesi çerçevesinde yükümlüsünce itiraza veya idari davaya konu edilebilir. 15. İtiraz ve uzlaşma hakkı aynı anda kullanılabilir mi? Yükümlü, kendisine tebliğ edilen alacaklar için Gümrük Kanunu nda düzenlenen itiraz hakkı ile uzlaşma hakkını aynı anda kullanamaz. İtiraza konu edilmiş alacaklar için uzlaşma talebinde bulunulamaz. 8

9 idari yargı 1. İdari Yargı Yolu nedir? Gümrük idaresince düzenlenen ek vergi ve para cezalarına ilişkin olarak idare ile uzlaşmanın sağlanamaması veya idareye yapılan itirazın reddedilmesi halinde hukuki ihtilaf idari yargıya konu edilebilir. İhtilafın niteliğine göre yargı mercii vergi mahkemesi veya idare mahkemesidir. 2. İtiraz yapılmadan İdari Yargı Yoluna gidilebilir mi? Gümrük Kanunu nun 242 nci maddesine göre itirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilmektedir. Konuya ilişkin yargı kararlarına göre, itiraz usulü Gümrük Kanunu nda düzenlenmiş olduğundan, idari itiraz yolu tüketilmeden idari yargı yoluna başvurulabilmesi mümkün bulunmamaktadır. 3. Uyuşmazlık konusu için hangi mahkemeye başvurulmalıdır? Vergi kaybına neden olan işlemlere ilişkin ihtilafların çözümünde vergi mahkemesi, diğer işlemlerde ise idare mahkemesi yetkilidir. 4. Yargı merciine başvuru için süre kısıtı bulunmakta mıdır? Gümrük Kanunu nun 242 nci maddesine göre itirazın reddi kararlarına karşı işlemin yapıldığı yerdeki idari yargı mercilerine başvurulabilmektedir. İtiraza karşı idarenin 30 gün içinde karar vermemesi halinde zımnen reddedilmiş sayılarak idari yargı mercilerine başvurulabilir. Vergi Mahkemelerine başvuru süresi 30 gündür. 30 günlük sürenin başlangıcı idari süreçte yapılan itirazın reddi kararının ilgiliye tebliğinden itibaren başlamaktadır. 9

10 En çok ihtilafa konu olan hususlar Yükümlüler ile gümrük idareleri arasında en çok ihtilafa konu edilen hususlar aşağıda yer almaktadır: 1) Royalti-lisans ödemeleri Eşyanın ithali sonrasında yapılacak royalti-lisans ödemelerinin ithal anında gümrük idaresine beyan edilmemesi nedeniyle, gümrük idaresince yapılan inceleme veya sonradan kontrol neticesinde royalti lisans ödemesi üzerinden ek vergi ve ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir. 2) Transfer fiyatlandırması kapsamında fiyat düzeltmeleri Eşyanın ithali sonrasında transfer fiyatlandırması çerçevesinde ithal eşyasının fiyatında yapılan düzeltmeler çerçevesinde debit note veya fiyat farkı ödemelerinin beyan edilmemesi nedeniyle, gümrük idaresince yapılan inceleme veya sonradan kontrol neticesinde fiyat artışları üzerinden ek vergi ve ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir. 3) Tarife farklılıkları Gümrük idaresince beyan aşamasında yapılan muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda yapılan denetlemelerde eşyanın tarifesinin yanlış beyan edilmesi gerekçesi ile muayene sonuçlarına göre alınması gereken ithalat vergileri üzerinden ek vergi ve ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir. 4) Faturalardaki iskontolar Peşin ödeme ve miktar iskontoları belli koşulları sağlaması halinde gümrük kıymetine dahil edilmesine gerekmemekte olup, bu tür iskontolar dışında yapılan iskontoların gümrük kıymetine dahil edilmemesi halinde, gümrük idaresince yapılan inceleme veya sonradan kontrol neticesinde iskonto miktarı üzerinden ek vergi ve ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir. 5) Menşe uygulamaları Tercihli gümrük oranlarından yararlanmak için sunulan menşe belgelerinin gerçek dışı veya usulüne uygun olarak doldurulmaması nedeniyle, tercihsiz oranlar üzerinden ek vergi ve ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir. 6) KDV Matrahına giren unsurlarda ihtilaflar Gümrük kıymetine dahil olmamakla beraber KDV matrahına giren, ardiye ödemeleri, ordino, mesai ücreti, kur farkı ödemeleri gibi unsurların eksik veya hiç beyan edilmemesi durumunda, gümrük idaresince yapılan inceleme veya sonradan kontrol neticesinde bu unsurlar üzerinden ek KDV ve ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir. 7) KDV oranına ilişkin ihtilaflar Gümrük idaresince beyan aşamasında yapılan muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda yapılan denetlemeler sonucunda; KDV matrahı doğru olsa bile, KDV oranının doğru beyan edilmemesi gerekçesi ile ek vergi ve ayrıca verginin 3 katı para cezası verilebilmektedir. 8) Dahilde işleme rejimi hükümlerinin ihlal edilmesi Dâhilde işleme rejimine ilişkin hükümlerin ihlali halinde (örneğin rejimin öngördüğü sürede ihracatın yapılmaması veya ikincil işlem görmüş ürünlerin beyan edilmeden serbest dolaşıma sokulması gibi), rejim ihlali kapsamında ağır para cezaları uygulanabilmektedir. 10

11 9) İthali lisansa, şarta, izne tabi eşyanın beyanı Gümrük idaresince beyan aşamasında yapılan muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda yapılan denetlemeler sonucunda; eşyanın ithali, lisansa, şarta, izne veya belli kuruluşların vereceği uygunluk veya yeterlilik belgesine tabi olduğu ancak bu izinlerin alınmadığı tespit edilirse ağır para cezası uygulanabilmektedir. 10) Belirgin şekilde farklı cinste eşya tespiti Transit veya antrepo rejim beyanında bulunulan eşyanın belirgin şekilde farklı cinste olduğunun tespiti halinde, farklı çıkan eşyaya ilişkin ağır cezalar uygulanmaktadır. 11) Antrepoda eksiklik/fazlalık çıkması Gümrük idaresinin izni alınmadan antrepodan eşya çıkarılması veya değiştirilmesi ya da eşyanın bir kısmının fazla/noksan olduğunun anlaşılması hallerinde, bu eşyanın gümrük vergileri kadar ek tahakkuk ile ağır para cezaları uygulanabilmektedir. 12) Muafiyet hükümlerine uyulmaması Gümrük mevzuatındaki nihai kullanım hükümleri veya belirli durumlarda sağlanan gümrük muafiyetlerine ilişkin koşulların ihlal edilmesi halinde eşyanın vergileri kadar ek tahakkuk ve para cezası uygulanabilmektedir. 13) Özet beyana konu eşyanın noksan veya fazla çıkması Özet beyana göre fazla/noksan çıkan kaplara ilişkin eksik yüklendiğinin kanıtlanamadığı takdirde, bu noksan kaplara ait para cezası uygulanabilmektedir. 14) Mevzuata aykırı işlem yapılması Gümrük Kanunu na ve ikincil düzenlemelere aykırı olarak işlem yapılması dolayısıyla gümrük idarelerince usulsüzlük cezaları düzenlenebilmektedir. Pişmanlıkla beyan 1. Pişmanlıkla Beyan nedir? Pişmanlıkla beyan, mükellefin hatalı verdiği beyanlarını düzeltmeleri ya da vermeyi unuttuğu beyannameleri sonradan vermesi durumu olarak tanımlanabilir. Pişmanlıkla beyan, bir ihtilaf konusu olmamakla beraber, muhtemel bir ihtilaf doğmadan çözülmesinde başvurulabilecek enstrümanlardan biridir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta gümrük idaresince konu hakkında henüz tespit yapılmamış olmasıdır. Tespit yapılmasından sonra yapılacak olan beyanlar pişmanlık müessesinden yararlanamamaktadır. 2. Pişmanlıkla Beyanın faydası nedir? Gümrük Kanunu nun 234 üncü maddesine göre, aykırılıkların gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda söz konusu aykırılıklara ilişkin cezalar yüzde on beş nispetinde uygulanmaktadır. Pişmanlıkla beyan hususu, 4458 sayılı Gümrük Kanunu na tarihinde 5911 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile girmiştir. Bu tarihten önce yükümlüler tarafından kendiliğinden yapılan beyanlara da gümrük idarelerince gümrük vergilerinden ayrı olarak vergilerin 3 katı kadar para cezası tatbik edilmekteydi. 11

12 Neden Deloitte? Gümrük ve Dış ticaret operasyonlarını yönetirken ihtiyaç duyduğunuz destek konusunda Deloitte un sunduğu global kaynaklara, bilgi birikimine, uzmanlığa ve tecrübeye güvenebilirsiniz. Deneyimli danışmanlarımız: İhtiyaçlarınızı analiz ederek değişen gümrük ve dış ticaret konularını analiz edebilir, Gümrük ve dış ticaret konusunda sürekli olarak danışmanlık hizmeti verebilir, Deloitte un sahip olduğu dünya çapındaki bilgi erişim ağı sayesinde, dünyadaki farklı gümrük ve dış ticaret uygulamaları hakkında bilgi sunabilir, Maliyetlerinizi azaltacak gümrük uygulamaları konusunda danışmanlık hizmeti verebilirler. Ekiplerimiz ayrıca, mevcut risklerin tespiti ve var olması halinde mevzuata uygun olarak ortadan kaldırılması için firmaların gümrük ve dış ticaret işlemlerini resmi denetimlerdeki bakış açısı ile düzenli olarak denetleyebilmekte ve sonuçlarına ilişkin olarak öneriler sunabilmektedir. 12

13 13

14 Daha fazla bilgi için Ahmet Cangöz Vergi Hizmetleri Lideri Ortak Cahit Gökçelik Gümrük ve Dış Ticaret Hizmetleri Lideri Barış Demirel Müdür Deloitte Türkiye İstanbul Ofisi Deloitte Values House Maslak No İstanbul +90 (212) Ankara Ofisi Armada İş Merkezi A Blok Kat:7 No:8 Söğütözü, Ankara (312) İzmir Ofisi Punta Plaza 1456 Sok. No:10/1 Kat:12 Daire:14-15 Alsancak, İzmir +90 (232) Bursa Ofisi Zeno Center İş Merkezi Odunluk Mah. Kale Cad. No:10 d Nilüfer, Bursa +90 (224) Çukurova Ofisi Günep Panorama İş Merkezi Reşatbey Mah. Türkkuşu Cad. Bina No:1 B Blok Kat:7 Seyhan, Adana +90 (322) /deloitteturkiye /company/deloitte-turkey /deloitteturkiye /company/deloitte-turkey Deloitte, denetim, vergi, danışmanlık ve kurumsal finansman alanlarında, birçok farklı endüstride faaliyet gösteren özel ve kamu sektörü müşterilerine hizmet sunmaktadır. Dünya çapında farklı bölgelerde 150 den fazla ülkede yer alan global üye firma ağı ile Deloitte, müşterilerinin iş dünyasında karşılaştıkları zorlukları aşmalarına destek olmak ve başarılarına katkıda bulunmak amacıyla dünya standartlarında yüksek kaliteli hizmetler sunmaktadır. Deloitte, i aşan uzman kadrosu ile kendini mükemmelliğin standardı olmaya adamıştır. Deloitte; İngiltere mevzuatına göre kurulmuş olan Deloitte Touche Tohmatsu Limited ( DTTL ) şirketini, üye firma ağındaki şirketlerden ve ilişkili tüzel kişiliklerden bir veya birden fazlasını ifade etmektedir. DTTL ve her bir üye firma ayrı ve bağımsız birer tüzel kişiliktir. DTTL ( Deloitte Global olarak da anılmaktadır) müşterilere hizmet sunmamaktadır. DTTL ve üye firmalarının yasal yapısının detaylı açıklaması adresinde yer almaktadır. Bu belgede yer alan bilgiler sadece genel bilgilendirme amaçlıdır ve Deloitte Touche Tohmatsu Limited, onun üye firmaları veya ilişkili kuruluşları (bütün olarak Deloitte Network) tarafından profesyonel bağlamda herhangi bir tavsiye veya hizmet sunmayı amaçlamamaktadır. Deloitte Network bünyesinde bulunan hiçbir kuruluş, bu belgede yer alan bilgilerin üçüncü kişiler tarafından kullanılması sonucunda ortaya çıkabilecek zarar veya ziyandan sorumlu değildir Daha fazla bilgi için Deloitte Türkiye (Deloitte Touche Tohmatsu Limited üye şirketi) ile iletişime geçiniz. 14