Bilgi? Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek, İnsan zekâsının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünce ürünü,

Transkript

1 Bilgi? Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek, İnsan zekâsının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünce ürünü,

2 Teknoloji? İnsanoğlunun hayatı kolaylaştırmak amacıyla tasarlayarak ürettiği ya da uygulamaya koyduğu her türlü araç ve gereçlerdir.

3 Bilişim Teknolojileri (BT) Nedir? Bilişim Teknolojileri, Bilgiye ulaşmayı, bilgiyi paylaşmayı, bilgiyi oluşturmak ve bilgiyi saklamayı sağlayan her türlü görsel, işitsel, basılı ve yazılı araçlardır.

4 Bilgi Teknolojilerinin Amaçları Bilgiye kolay ulaşmayı sağlamak Maliyeti azaltmak

5 Bilgi Teknolojilerinin Amaçları Hayatımızı kolaylaştırmak Hızlı haberleşmeyi sağlamak

6 BİT Kullanım Alanları Sağlık Eğitim Günlük Yaşam Mühendislik İletişim Sahne Sanatları Sinema, Tiyatro Üretim Sanayi Uçak ve Uzay Sanayi Ticaret & Bankacılık 6

7 SAĞLIK ALANINDA Hasta kayıt işlemlerinde Bilgisayarlı Tomografi

8 EĞİTİM ALANINDA Eğitim Yazılımları Uzaktan Eğitim

9 İLETİŞİM ALANINDA Video Konferans Görüntülü Konuşma Elektronik P o s t a

10 BANKACILIK ALANINDA POS Cihazı

11 HAVACILIK ALANINDA Uçak Simulatörü

12 MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK ALANINDA Üretim Bilgisayar Destekli T a s a r ı m

13 BİLGİSAYAR KULLANIMI VE SAĞLIK

14

15

16

17 BT KULLANIMI VE SAĞLIK

18

19 BİLGİ TOPLUMU NEDİR? Ekonomisi bilgiye dayalı toplumlar bilgi toplumlarıdır

20 DİGİTAL VATANDAŞ Dijital vatandaş teknolojiyi kullanırken Ahlaki davranan, Teknolojiyi kötüye kullanmayan Dijital dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken doğru öneren insanlardır.

21 BİLGİSAYAR KULLANIMI VE SAĞLIK BİLGİSAYAR KULLANIMINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALAR

22 BİLGİSAYAR HER YERDE! Ödev yapmaktan grafik çizmeye, uçak kullanmaktan süt sağmaya, tıptan ticarete, işte, okulda, evde her yerde kullandığımız bilgisayarların bize sunduğu yararları saymakla bitiremeyiz.

23 BİLGİSAYAR VE SAĞLIK Bilgisayarların, bilinçsizce ve uzun süre kullanıldığı zaman sağlık sorunlarına neden olabildiği de bir gerçek. Bu sağlık sorunları kimilerinde ellerde, bileklerde, kollarda, omuzlarda, boyunda ve sırtta ağrı, tutulma veya kasılmayla kendini gösterirken, kimilerinde halsizlik, isteksizlik ve görme bozuklukları olarak ortaya çıkabiliyor.

24 BİLGİSAYAR BAŞINDA İKEN.. Birçok kişi bilgisayar başında iken, nasıl oturduğunu çoktan unutmuş, sırt öne eğilmiş, eller klavye ya da fare üstünde, gözleri ekrana kilitlenmiş vaziyette zamanın ne kadar hızlı geçtiğinden habersizdir. Ancak bilgisayar başından kalktıklarında; gözlerinde yanma, boyun kaslarında ağrı ve sertleşme, elde uyuşukluk, yorgunluk gibi şikâyetlerden söz etmeye başlarlar.

25 PEKİ NE YAPMALIYIZ? Yanlış bilgisayar kullanımından kaynaklanan sağlık sorunlarından etkilenmek istemiyorsanız, bilgisayar kullanırken dikkat etmeniz gereken bazı kurallar var..

26 BİLGİSAYAR SATIN ALIRKEN Bilgisayar satın alırken işlemcisinin, bellek kapasitesinin veya çoklu ortam özelliklerinin yanında bilgisayar monitörünün ne kadar radyasyon yaydığı, klavye ve faresinin ergonomik olup olmadığı gibi konulara da dikkat edin.

27 ORTAMI HAVALANDIRIN Bilgisayarın bulunduğu mekânın havasının mutlaka belli aralıklarla nemlendirilmesini sağlayın.

28 ÇALIŞMA ORTAMINI DÜZENLEYİN İşyerinde, okulda veya evde bulunan bilgisayarı ortaklaşa kullanırken her oturduğunuzda çalışma ortamını ihtiyaçlarınıza göre ayarlayın.

29 MASANIZI DÜZENLEYİN Sık kullandığınız kâğıtları, kitapları veya diğer araç gereçleri kolayca uzanabileceğiniz mesafelerde tutun.

30 TEMİZLİĞE DİKKAT! Ortamın ve ekranın tozunun ıslak bezle sık sık alınması ekrandaki görüntünün netleşmesini sağlar.

31 AYARLANABİLİR SANDALYE KULLANIN Çalışma sandalyesi satın alırken yükseklik ile sırtlığının ayarlanabilir olup olmadığına dikkat edin. Sandalyenin yanlarda kolları dinlendirebilecek yerlerinin olması ve sırtlığının dik olması çalışma sırasında sizi rahat ettirir. Sandalyeye oturduğunuz zaman başınızın dik, sırtınız destekli, kollarınız rahat, gözleriniz ekranın tam karşısında olsun. Ekrana olan uzaklığınızın cm arasında olmasına özen gösterin.

32 UYGUN MASA SEÇİMİ Yüksek masalar çalışmak için uygun değildir. Oturulan masanın yüksek olmaması, omuzların yüksekte kalmaması gerekir. Omuzlar ne aşağı inmeli ne de yukarı çıkmalıdır.

33 IŞIK YANSIMALARINDAN KORUNUN Oda aydınlatması için gündüzleri gün ışığı kullanın. Akşamları ise lambanın ışık şiddetinin normalden yarı yarıya daha az olmasını sağlayarak ışık yansımalarını aza indirmeye çalışın. Monitörünüzü yan tarafı pencereye bakacak biçimde yerleştirerek pencereden gelen ışık yansımalarından korunun.

34 UZUN SÜRE HAREKETSİZ KALMAYIN Uzun süre hareketsiz oturmak rahatsızlık ve kas yorulmasına yol açabileceği için, çalışırken küçük molalar verilip esneme egzersizleri yapılmalıdır. Bilgisayarda uzun süre çalışacaksanız en azından saatte bir, mümkünse daha da sık olarak kısa molalar verin.

35 EKRANA BAKARKEN.. Gözlerinizi kırpmayı unutmayın. Aslında göz kırpmak düşünmeksizin, kendiliğinden yaptığımız bir eylemdir. Ancak insanlar normal şartlarda bilgisayar kullanırken daha az göz kırpar. Bu durum gözler için zararlıdır. Göz kırpmak, gözlerinizi doğal olarak koruyup nemlendirir ve göz kuruluğunun önlenmesine yardımcı olur. Her 20 dakikada bir önünüzdeki ekrana bakmaktan vazgeçip yaklaşık 5-6 metre uzaklıktaki bir nesneye bakarak göz kaslarınızın gevşemesini sağlayın.

36 PEKİ YA DİZÜSTÜ BİLGİSAYARLAR? Dizüstü bilgisayarları masa başına oturmadan uzun süreli kullanmayın. Yatak gibi rahat mekânlarda dizüstü bilgisayarla çalışırken, ister istemez öne doğru eğiliriz ya da bilgisayarı kucağımıza alırız. Bu tür uzun süreli kullanımlar duruş bozukluğu, omuz, boyun ve bel kaslarının zorlanması ile şiddetli ağrılar duyulmasına neden olabilir. Bu riski azaltmak için, dizlerinizin üstüne koyduğunuz bilgisayarın ekranını yükseltmek için bacaklarınızın üzerine mutlaka bir destek (kalın bir kitap gibi) koyun.

37 İDEAL ÇALIŞMA ORTAMI Ekranın üst kenarı göz hizasında; Ekran kol boyu mesafede (40-80cm) Koltuk arkalığı iyi bir bel desteği sağlar Koltuk arkalığı ve oturağın yüksekliği ile yatıklığı kullanıcı tarafından kolayca ayarlanabilir Klavye yüksekliği, kol ile ön kolun gevşek ve yere paralel durmasına imkan sağlar Bilekler düzgün Eğer gerekiyorsa, yumuşak yüzeyli ve hareketli bir bilek desteği Bacaklar yere paralel Çalışma yüzeyinin altında bacaklar için geniş alan Ayaklar tamamen yere veya bir ayaklığa basıyor

38 YANLIŞ BİLGİSAYAR KULLANIMINDA OLUŞABİLECEK SAĞLIK SORUNLARI Bilgisayarla yazarken ellerinize kramp giriyor mu? Ya da gözlerinizin yaşardığı oluyor mu? Bel ağrıları, baş ağrıları sık oluyor mu? Her zaman olduğu gibi bilinçsizce yapılan davranışlar bilgisayar kullanımı sırasında da sağlık sorunları görülmesine neden olabilir.

39 TEKRARLAYICI HAREKETLERE BAĞLI BOZUKLUKLAR Parmak, el bileği ve dirseğinizin bilgisayar kullanırken yaptığı küçük ve tekrarlayıcı hareketler özellikle el bileği hizasında bozukluklara neden olabilir. Bu hastalıkta el bileği içinden geçen kasların kemiğe yapıştığı dokular zedelenip sıkışır. Bu durumda elde uyuşukluk ve ağrı, başparmak hareketlerinde ve el sıkma gücünde azalma ortaya çıkar, el becerisi bozulur.

40 GÖZ BOZUKLUKLARI Uzun süre bilgisayar karşısında çalışma sonrası göz çevresi ve başta ağrı, gözlerde yorgunluk hissi, yanma, batma ve kızarıklık görülebilir. Yakınmalar daha çok günde 4-6 saatten fazla bilgisayar karşısında çalışan kişilerde sık görülür. Yanma, batma, kızarıklık, sulanma gibi yakınmalar ekrana bakarak çalışan kişilerde göz kırpma sayısındaki belirgin azalmaya bağlı olabilir. Ekranın gözlerden cm. uzakta ve göz hizasından biraz aşağıda bulunması yorgunluk yakınmalarının azalmasını sağlayabilir. Çalışma sırasında sık ara vermek ve aralarda örneğin pencereden uzak nesnelere bakmak göz sağlığı açısından önemlidir.

41 BEL, BAŞ VE BOYUN AĞRILARI Bu rahatsızlıklar bilgisayar kullanımı ile ilgili olarak sıklıkla uzun süre hareketsiz kalma, stres, uygun olmayan duruş biçimi gibi nedenlerle ortaya çıkarlar. Kas, kemik, sinir ve damarların aşırı gerilme ve uygun olmayan duruş biçimlerine bağlı olarak şekil bozuklukları bu tip hastalıkları yaratabilir.

42 BİLGİSAYAR KULLANIMINA BAĞLI RAHATSIZLIK NEDENLERİ Bilgisayar kullandıktan sonra aşağıdaki bölgelerinizde çeşitli rahatsızlıklarla karşılaşabilirsiniz. Şimdi bu rahatsızlıkların nedenlerini birlikte inceleyelim. Baş Gözler Boyun Omuzlar ve Kollar Dirsekler Bilek ve Ön Kol Eller ve Parmaklar Aşağı Sırt ve Bel Yukarı Sırt Kalça ve Bacaklar Dizler Ayak ve Ayak Bilekleri

43 Baş ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Monitörünüz çok alçak olabilir Ekranınız üzerindeki parlama veya yansıma göz yorgunluğuna neden olur. Monitörünüz çok yakın olabilir. Işıklandırma yetersiz veya çok fazla olabilir. Uzun süreler gözlerinizi dinlendirmeden çalışıyor olabilirsiniz. Yazı karakterleriniz çok küçük olabilir. Ekran karşıtlığı (kontrast) yetersiz veya görüntü tazeleme hızı çok düşük olabilir.

44 Gözler ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Monitörünüze çok yakın oturuyor olabilirsiniz. Uzun süreler gözlerinizi dinlendirmeden çalışıyor olabilirsiniz. Gözlerinizi yeterli sıklıkta kırpmıyor olabilirsiniz. Numarası eskimiş gözlük veya lens kullanıyor olabilirsiniz. Işıklandırma yetersiz veya çok fazla olabilir. Ekran karşıtlığı (kontrast) yetersiz veya görüntü tazeleme hızı çok düşük olabilir.

45 Boyun ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Telefon ile konuşurken ahizeyi başınız ile omuzunuz arasına sıkıştırıyor olabilirsiniz. Üzerinde çalıştığınız doküman çok aşağıda (veya çok yanda) duruyor olabilir. Monitörünüz uygun olmayan yükseklikte veya çok yanda duruyor olabilir. Sandalyeniz klavyenizden fazla uzakta (veya sandalyenizin arkalığı fazla geriye yatırılmış) olabilir. Bifokal gözlük kullanıyor ve başınızı fazlaca geriye eğiyor olabilirsiniz. Ekranı görebilmek için öne eğiliyor olabilirsiniz.

46 Omuzlar ve Kollar ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Fareniz çok yüksek, çok yanda veya çok uzakta olabilir. Klavyeniz çok alçak / yüksek / uzak olabilir. Uygun pozisyonu sağlayamıyor olabilirsiniz. Telefonu açmak veya numara çevirmek için çok ileri uzanıyor olabilirsiniz. Ekranı görebilmek için öne eğiliyor olabilirsiniz.

47 Dirsekler ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Fare için çok ileri uzanıyor olabilirsiniz. Dirsekleriniz üzerine dayanıyor olabilirsiniz. Klavye veya farenizi aşırı şekilde kullanıyor olabilirsiniz.

48 Bilek ve Ön Kol ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Bilekleriniz düz pozisyonda değil, yukarı, aşağı veya yanlara doğru bükülü duruyor olabilir. Klavyenizin bacakları açık olup klavyenizi yükseltiyor olabilir. Fareniz doğru pozisyonlandırılmamış, çok uzakta duruyor olabilir. Klavyeniz çok yüksekte veya alçakta olabilir. Masanızın kenarı veya sert bir bilek desteği bileklerinizin iç yüzüne baskı yapıyor olabilir. Klavyenin tuşlarına çok sert basıyor olabilirsiniz. Fareniz uygun büyüklükte olmayabilir veya solak olup sağ el için tasarlanmış bir fare kullanıyor olabilirsiniz. Dirseklerinizi gövdenizden çok uzakta tutuyor olabilirsiniz.

49 Bilek ve Ön Kol ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Mola vermeksizin uzun süre klavye kullanıyor olabilirsiniz. Klavye doğrudan önünüzde olmayabilir. Ergonomik bir kaleme ihtiyacınız olabilir.

50 Eller ve Parmaklar ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Mola vermeksizin uzun süre klavye kullanıyor olabilirsiniz. Kalem veya işaretçi cihazınızı (fare, trackball) çok sıkı tutuyor olabilirsiniz. Bilekleriniz veya elleriniz üzerinde baskı olabilir. Trackball'ı sadece baş parmağınızla idare ediyor olabilirsiniz. Farenizle aşırı sayıda tıklama yapıyor olabilirsiniz. Klavyenizin rakam tuşlarını veya hesap makinasını aşırı kullanıyor olabilirsiniz.

51 Aşağı Sırt ve Bel ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Sandalyeniz belinizi uygun şekilde desteklemiyor olabilir. Uygun pozisyonu sağlayamıyor olabilirsiniz. Mola vermeksizin uzun süre oturuyor olabilirsiniz. Sandalyeniz uygun biçimde ayarlanmamış olabilir. Ekranı görebilmek için öne eğiliyor olabilirsiniz.

52 Yukarı Sırt ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Klavyeniz veya fareniz çok uzakta duruyor olabilir. Sandalyenizin arkalığı çok alçak olabilir veya hatalı şekilde eğik olabilir. Uygun pozisyonu sağlayamıyor olabilirsiniz. Telefonunuz veya hesap makinanız çok uzakta duruyor olabilir. Bilgisayarınıza sürekli olarak CD veya disket takıp çıkartıyor olabilirsiniz. Sandalyeniz uygun biçimde ayarlanmamış olabilir.

53 Kalça ve Bacaklar ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Bilgisayar kasanız masanızın altında, bacaklarınızı rahatsız bir pozisyona zorlayacak şekilde yerleştirilmiş olabilir. Sandalyenizin oturağındaki kaplama çok sert olabilir. Mola vermeksizin uzun süre oturuyor olabilirsiniz.

54 Dizler ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Sandalyeniz çok yüksek olabilir. Sandalyenizin oturak kısmı çok derin olabilir. Sandalyeniz çok alçak olabilir.

55 Ayak ve Ayak Bilekleri ile İlgili Rahatsızlık Nedenleri Sandalyeniz çok yüksek olabilir. Mola vermeksizin uzun süre oturuyor olabilirsiniz. Bilgisayar kasanız masanızın altında, ayaklarınızı rahatsız bir pozisyona zorlayacak şekilde yerleştirilmiş olabilir.

56 BİLGİSAYAR KARŞISINDA DÜZGÜN OTURUŞ ŞEKLİ Resimde bilgisayar karşısında oturan çocuğu inceleyelim.

57 BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM Ünite : BİLİŞİM OKUR-YAZARLIĞI Konu : Dijital Vatandaşlık (e-devlet, banka uygulamaları vb.) BİT araçları kullanılarak dönüştürülen bilginin sosyal ve kültürel hayata etkisine yönelik görüş geliştirir.

58 Dijital vatandaşlık en genel kapsamda teknoloji kullanımına ilişkin davranış normları olarak tanımlanmaktadır. Dijital vatandaşlık teknolojiyi kullanırken etik ve uygun davranışlarda bulunma ve bu konuda bilgilenmeyi içermektedir. DİJİTAL VATANDAŞLIK

59 DİJİTAL VATANDAŞLIK Bilgi ve iletişim kaynaklarını kullanırken eleştirebilen, Çevrimiçi yapılan davranışların etik sonuçlarını bilen, Ahlaki olarak çevrimiçi kararlar alabilen, Teknolojiyi kötüye kullanmayarak başkalarına zarar vermeyen, Sanal dünyada iletişim kurarken ve işbirliği yaparken doğru davranışı teşvik eden vatandaştır.

60 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 1- Dijital Erişim (Herkes İçin İnternet): Üretken vatandaşlar olmak için, eşit olarak teknolojik imkanlara dijital erişim sağlanması anlamına gelir. Örneğin, cinsiyet, ırk, yaş, etnik kimlik, fiziksel ve zihinsel farklılıklara aldırış etmeden elektronik topluma tam katılımın sağlanmasıdır.

61 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 2- Dijital Ticaret: Elektronik ortamlarda satma ve satın alma işlemlerini yapacak yeterliliğe sahip olma anlamına gelir.

62 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 3- Dijital İletişim: İletişim biçimlerinin değişikliğe uğrayarak elektronik araçlar vasıtasıyla da yapıldığının farkında olmadır. Örneğin, e-posta, cep telefonu, anlık mesajlaşma teknolojisi kullanıcıların iletişim yolunu değiştirmiştir.

63 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 4- Dijital Okuryazarlık: Öğrenme öğretme sürecinin artık teknoloji kullanılarak da gerçekleştirildiğinin farkında olmadır.

64 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 5- Dijital Etik: Sanal dünyada gösterilen davranışın ya da işin elektronik standardının da olduğunun farkında olmadır. Örneğin, siber zorbalık, sanal küfürleşme, gibi birçok olumsuz davranıştan kaçınmalıyız.

65 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 6- Dijital Kanun: Sanal dünyada yapılan işlerin elektronik sorumluluğunun olduğu ve kanunlarla yaptırım altına alındığı anlamına gelir.

66 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 7- Dijital Haklar ve Sorumluluklar: Herkesin sanal dünyada kendini özgürce ifade edebilecek haklara sahip olduğu ve bununda yasaklanamayacağı anlamına gelir. Örneğin, sanal ortamda formlarda görüş bildirme, grup oluşturma, tartışma ortamlarına katılma vb. temel haklar kısıtlanamaz.

67 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 8- Dijital Sağlık: Dijital dünyada hem fiziksel, hem ruhsal hem de psikolojik yönden sağlığı direk ya da dolaylı olarak etkileyecek etmenlerin bulunduğunun farkında olmadır. Örneğin, göz sağlığı, tekrarlayan stres sendromu, a-sosyal yaşam, içe kapanıklık ve fiziksel bozukluklar (bel ve sırt ağrıları) yeni teknolojik dünyanın ortaya çıkardığı sağlık sorunlarıdır.

68 DİJİTAL VATANDAŞLIĞIN BOYUTLARI 9- Dijital Güvenlik: Bireyin sanal ortamda kendi güvenliğini sağlayacak önlemleri alması demektir. Örneğin, başkalarının bilgilerini izinsiz kullanma, solucan, virüs veya truva atı oluşturma, spam gönderme, birilerinin bilgilerini veya mallarını çalma vb. faaliyetlerin farkına vararak gereken güvenlik tedbirlerinin alınması( virüs programları, filtreleme programları vb.)

69 BİLGİSAYARLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR BİLGİSAYARLARIN İÇ DONANIMI, ANA BİRİMLERİ VE ÇEVRE BİRİMLERİ

70 BİLGİSAYAR NEDİR? Verileri işleyen,veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yapabilen,elde ettiği sonuçları verebilen elektronik bir alettir. Giriş birimleri ile dış dünyadan aldıkları veriler üzerinde aritmetiksel ve mantıksal işlemler yaparak işleyen ve bu işlenmiş bilgileri çıkış birimleri ile bize ileten, donanım (Hardware) ve yazılım (software) dan oluşan elektronik bir makine dir. Bilgisayar, kendisine verilen bilgilerle, istenilen problemi çözmek amacıyla; verilen bu bilgiler üzerinde işlemler yapabilen, istenen sonuçları çıkartabilen, elektronik bir aygıttır. Bilgisayar,sıraladığımız bu işlemleri çok hızlı bir şekilde yapar ve sonuçlandırır.

71 BİLGİSAYAR NEDİR? Veri olarak adlandırılan girdilerin bir işlem süzgecinden geçirilerek, sonuçlarını bildiren aygıt; bilgiyi depolayabilen, veri işleyebilen, temel dört işlemin yanı sıra, karar da verebilen bir araçtır Bilgisayar; karmaşık ve tekrarlı işlemleri hızlıca ve hassasiyetle yapabilen, mantıksal bağlantılara dayalı karar verebilen elektronik makinelerdir. Kısaca bilgisayarlara veri işleme makineleri diyebiliriz. Bilgisayarlarda üç birim bulunur. Bunlar girdi (input), işlem (process) ve çıktı (output) birimleridir.

72 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar Bilgisayarın Kullanıldığı Alanlar ve Kullanım Amaçları Eğitim Tıp Alanında Bankacılık Alanında Sanayi Alanında Hizmet Sektöründe

73 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar EĞİTİM Bilgisayarın yönetimsel işlerde kullanımı, Öğrenci İşleri (Not ve devamsızlık kayıtları,öğrenci bilgileri vs), Bilgisayar Destekli Eğitim, Bilgisayar Destekli Öğretim, Öğrenme ortamında yalnızca bir araç olarak kullanılması, Uzaktan eğitim, Bilgiye Erişme, Bilgiyi işleme vb TIP ALANINDA Hasta bilgileri,teşhis ve tedavi durumları,tahlilleri vb. işlemlerin takibi amacıyla kullanılır.

74 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar BANKACILIK ALANINDA Müşteri bilgileri,hesap durumları vb işlemlerin takibi amacıyla kullanılır. SANAYİ ALANINDA Ürün tasarımı,üretim,pazarlama vb amaçlarla kullanılır. HİZMET SEKTÖRÜNDE Ulaşım hizmetleri,satış mağazalarında mal satışı ve takibi vb. amaçlarla kullanılır.

75 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar Siz günlük yaşantınızda bilgisayarı hangi amaçlarla kullanıyorsunuz?

76 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar Bilgisayar günlük hayatta; Müzik dinlemek, film seyretmek,oyun oynamak, kayıt tutmak,resim ve çizim çalışmaları,iletişim kurmak gibi amaçlarla da kullanılır.

77 MamosteM Bilgisayarın Kullanıldığı İşler? İletişim Eğlence Bilgileri Saklama Eğitim Grafik/Tasarım

78 Bilgisayar Çeşitleri Ana Bilgisayar (makro bil., sunucu) - Büyük bilgisayarlar ya da ana bilgisayarlar olarak adlandırabileceğimiz bu bilgisayarlar özellikle kurumsal alanlarda kullanılır. Ana bilgisayar bir ana bilgisayar ve ona bağlı istemci bilgisayarlardan oluşan bir bilgisayar ağı şeklinde çalışırlar. Örneğin bir üniversite içinde kullanılan bilgisayar sistemi. IBM sistemlerini örnek gösterebiliriz. - Kapasitesi terabyte seviyelerindedir. - Büyük şirketler, bilgi işlem merkezleri, üniversitelerde kullanılır. - Aynı anda binlerce kullanıcı bağlanabilir.

79 Bilgisayar Çeşitleri Mini Bilgisayar (iş istasyonu) - Ana bilgisayarlar ile aynı kapsamda ancak daha küçük olan bilgisayar sistemleridir. - Aynı anda daha az kullanıcı - Küçük ve orta boy işletmeler

80 Bilgisayar Çeşitleri Kişisel Bilgisayar (PC) - Genelde tek kişi tarafından kullanılırlar. - Her biçim ve boyutta üretilirler. - Masaüstü bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar - Ofis işleri, eğitim, ticari hesaplar, kayıt tutulması Masaüstü Bilgisayar Dizüstü Bilgisayar Cep Bilgisayarları

81 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar Bilgisayarın Çalışma Sistemi Veriler ve komutlar giriş birimleri ile bilgisayara girilir. Girilen veriler,komutlar MİB (merkezi işlem birimi) tarafından işlenir. Yapılması gereken işlemleri MİB yönetir. Bu işlemler ana bellekte (RAM) geçici olarak tutulur. Ana bellekteki bilgilerin kalıcı olarak saklanması istenirse yan bellek birimlerinde saklanır. Elde edilen sonuçlar çıkış birimlerine aktarılır.

82 Bilgisayarın Çalışma Sistemi Merkezi İşlem Birimi (MİB) GİRİŞ BİRİMİ ÇIKIŞ BİRİMİ Ana Bellek (RAM) Yardımcı Bellek

83

84 Girdi: Kullanıcı tarafından ya da bilgisayar tarafından sağlanan verilerdir. Bu veriler, sayılar, harfler, sözcükler ve komutlardır. İşlem: Gereken verilere göre, programın yetenekleri ölçüsünde yapılan işlemlerdir. Bu süreç oldukça karmaşıktır. Çünkü işlemler sırasında bellek hizmetleri ve diğer bileşenlerle uyum içinde çalışma gibi birçok işlem gerekir. Çıktı: Bilgisayar tarafından üretilen rapor, belgeler. İşlenmiş sonuçların yazılı olarak ekrandan veya diğer çıkış birimlerinden çıkarılmasıdır.

85 Bilgisayarlarda Kapasite Birimleri BIT : Bilgisayarlar ikili sayı sistemine göre çalışırlar. İkili sayı sistemi 0 ve 1 lerden oluşur ve bu sistemdeki 0 ve 1 lere bit ismi verilir

86 Bilgisayarlarda Kapasite Birimleri BYTE : Sekiz bit uzunluğundaki ikili sayı kombinasyonlarına Byte denir. Bilgisayarlardaki anlamlı en küçük veridir. Yan yana sekiz bit in 256 kombinasyonu vardır. 1 Karakter = 8 Bit = 1 Byte dır

87 Bilgisayarlarda Kapasite Birimleri Byte ın üst birimleri 1024 ün katları şeklinde artar. Bu da iki nin bine en yakın kuvveti olmasındandır = 1024 eder. Günümüzde bilgisayar bellek kapasiteleri aşağıdaki birimlerle belirlenir. 8 BIT = 1 B (Byte) 1024 B = 1 KB (Kilobyte) 1024 KB = 1 MB (Megabyte) 1024 MB = 1 GB (Gigabyte) 1024 GB = 1 TB (Terabyte)

88 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar Bilgisayarda müzik dinleyebilmek için nelere ihtiyacımız var?

89 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar Ses kartı, hoparlör ve bir müzik dinleme programı(media Player,Winamp...)

90 Bilgisayarla İlgili Temel Kavramlar Ses kartı, hoparlör olmadan müzik dinleme programı bir işimize yaramaz. Aynı şekilde program olmadan da bu parçaların işlerliği yoktur. Yani yazılım olmadan donanım,donanım olmadan da yazılımbir işeyaramaz.

91 Bilgisayarın Bileşenleri BİLGİSAYAR = Donanım + Yazılım PC = Hardware + Software Bilgisayarın elektronik ve mekanik parçalarına donanım(hardware), Ekran fare klavye sabit disk anakart donanımı kullanmak için gerekli komutlar bütününe yazılım(software) denir.

92 Bilgisayarın Bileşenleri Bilgisayar donanımı (hardware) : Bilgisayarların fiziksel kısımlarına donanım denilmektedir. Elle tutulabilirler. Ekran, klavye, Sabit disk (harddisk), fare, yazıcı, bellek, mikroişlemci, tarayıcı, Bilgisayar yazılımı (Software) : Donanımı kullanmak için gerekli programlardır. Bilgisayarın nasıl çalışacağını söylerler. Elle tutulmazlar. Belirli bir işlemi yapmak üzere bilgisayara kurulurlar (setup, install). Örneğin: Kelime işlem (Word processor) programları son kullanıcıların yazı yazması için kullanılır. Tablolama (spread sheet), sunu (presentation), programlama dilleri (Pascal, C...), ses (sound) programı gibi.

93 Bilgisayarın Temel Parçalarını Tanıyalım Bilgisayar genel olarak 4 ana parçadan oluşur. Bunlar; Kasa Monitör Klavye Fare Çıkış

94 Bilgisayarı Oluşturan Temel Parçaları Tanıyalım Ekran(monitör) Kasa Klavye Fare(Mouse)

95 Kasa Kasa, bilgisayarın çalışması için gereken tüm parçalar kasanın içinde bulunur. Bilgisayarda işlemlerin yapıldığı, ekran, klavye ve farenin bağlı olduğu birimdir.

96 Monitör Bilgisayarda gerçekleşen işlemleri ve işlemler sonucunda oluşan sonuçları görüntüleyen birimdir. Ekranın büyüklüğü köşegen uzunlukları ile değerlendirilir. 1 inç = 2,54 cm dir. 14, 15 ve 17 inçlik ekranlar yaygın olarak kullanılır. 17*2,54=43,18 cm Monitör bilgisayarın görüntüleme birimidir. Sistem Biriminden gelen bilgilerin görüntülenmesini sağlar

97 Monitörler Monitörler bilgisayar ile kullanıcı arasındaki ara birimdir. İki tip monitör vardır; CRT (katot tüplü) ve LCD. Masa üstü Pc ler genelde CRT, dizüstü bilgisayarlar ise LCD ekran kullanır. Monitördeki Önemli Faktörler: Çözünürlük: Ekran görüntülerinde pixel adı verilen nokta adedini belirler. Ekrandaki yatay ve dikey toplam pixel sayısı görüntü çözünürlüğünü belirler. Monitorlerin en önemli özeliği olarak kabul edilir ve fiyatı da oldukça etkiler. Geometrik çizgisellik: ayni boydaki kareler ekranın her yerinde aynı görülmelidir Glare Etkisi: bombeli ekranlardaki yansıma etkisidir. Dot Pitch: ekrandaki 2 nokta arasındaki uzaklığı belirtir. Mümkün olduğunca küçük olmalıdır (örneğin 0.25mm) Tazeleme hızı: ekran görüntüsünün sürekli yenilenmesine tazeleme denir.

98 Çıkış Klavye Klavye, bilgisayara bilgileri ve komutları girmemizi sağlar.

99 Klavye Bilgisayara metin girebilmek için en çok kullanılan aygıt klavyedir. Kullanıcılara, alfabetik ve sayısal tuşlara basarak metinleri girebilmelerini sağlayan klavyeler, üzerlerindeki harflerin sıralanışına göre ikiye ayrılırlar. 1. Sol baştaki ilk karakteri Q olan ve üzerinde hiç Türkçe karakter bulundurmayan Q-klavye, 2. Sol baştaki ilk karakteri F olan F-Klavye.

100 Çıkış Fare Fare, ekrandaki öğeleri seçmemizi ve hareket ettirmemizi sağlayan yardımcı donanım birimidir.

101 Fare (Mouse) Klavye dışında fare de PC sistemi içinde önemli bir giriş aygıtıdır. Fare grafik kullanıcı arabirimleriyle çalışırken ve çizimler ve grafikler yaparken vazgeçilmez bir araçtır. Windows kullanılan bir bilgisayarın faresinin olmaması düşünülemez. Fare ikon lara tıklayıp, programların çalıştırılmasında, dosyaların taşınmasında vb. pek çok iş için kullanılmaktadır. Yeni programlarda farenin sağ tuşuna tıkladığımızda, imlecin bulunduğu yerde gerçekleştirebileceğimiz komutları içeren bir menü açılır. Fare temel olarak ekrandaki imleci hareket ettirmekte kullanılır. Genellikle fareler bir kablo ile kapıya (port) bağlanırlar. Bilgisayara ileti göndermek için kızıl- ötesi teknoloji kullanan kordonsuz fare aygıtları giderek yaygınlaşmaktadır.

102 Optik Mouse lar Optik mouse lar hemen hemen tüm yüzeylerde çalışmakta olup, alt yüzeyde kırmızı bir ışık yayan bir led bulunmaktadır ve bu yayılan bu ışık yüzeyden yansıyarak bir CMOs sensörü tarafından algılanmaktadır. Bu sensör herbir görüntüyü bir Dijital sinyal prosesörüne (DSP) analiz için aktarmaktadır. DSP saniyede 18 Milyon ve üzeri işlem yapabilme kapasitesine sahiptir. Peşpeşe gelen görüntüler işlenerek görüntüler arasındaki farklılıktan hareketle hareket miktarını algılamaktadır. Optik Mouse lar Tekerli mouse lardan şu üstünlüklere sahiptir. Hareketli parça içermediği için aşınma yoktur ve arıza ihtimali azdır. Mouse un içerisine pislik girmesi ihtimali yoktur. Arttırılmış takip çözünürlüğü (görüntüleme ve işleme) daha hassas cevap verir. Mouse pad gibi özel yüzeyler gereksinimi yoktur.

103 Kasa Ve Sistem Birimleri Bilgisayarın çalışması için gereken en önemli parçanın kasa olduğunu biliyoruz. Fakat kasanın içinde neler var hiç merak ettiniz mi? Şimdi hep beraber bilgisayarımızın çalışmasını sağlayan bu parçaları görelim!..

104 Sistem Parçaları Kasanın içindeki temel parçalar; Anakart Anabellek (Ram) İşlemci (Cpu) Ekran Kartı Ses Kartı Sabit Disk (Hard disk) DvD Sürücü Güç Kaynağı Çıkış

105 Çıkış Anakart Üzerinde temel devrelerin bulunduğu büyük karttır.

106 Çıkış Ana Bellek (Ram) Verilerin işlendiği ve geçici olarak tutulduğu parçadır.

107 İşlemci (Cpu) İşlemci bilgisayarın beynidir. Bilgisayara verilen tüm komutlar burada işlenir. Çıkış

108 Ekran Kartı Bilgisayar ile monitör arasındaki bağlantıyı sağlayan parçadır. Bu kart olmazsa, veriler monitöre gönderilemez, yani görüntü alamayız. Çıkış

109 Ses Kartı Bilgisayardan gelen verilerin sese dönüşmesine sağlayan aygıttır. Ses kartının yokluğunda oyunların daha sıkıcı olacağından emin olabilirsiniz. Çıkış

110 Çıkış Sabit Disk Tüm bilgilerin saklandığı manyetik ortamdır

111 CD & Disket Sürücüsü Cd sürücüler, Cd deki bilgiyi okumak için kullandığımız donanım Parçasıdır. Disket sürücüler ise, disketteki bilgiyi hem okumak hem de bilgilerimizi diskete kaydetmek için kullandığımız donanım parçasıdır. Çıkış

112 Çıkış Güç Kaynağı Bilgisayara gerekli elektrik gücünü sağlayan birimdir.

113 Bilgisayarımızdaki Bazı Çevre Birimleri Şuana kadar bilgisayarımızın donanım parçaları hakkında bilgi sahibi olduk. Birde bu parçaların yanında devamlı ihtiyacımızın olacağı çevre birimleri vardır. Çıkış

114 Bazı Çevre Birimleri Yazıcı (Printer) Tarayıcı (Scanner) Kamera Hoparlör (Speaker) Çıkış

115 Çıkış Yazıcı (Printer) Bilgisayarda işlenen veya yazılan metni ya da resimleri kağıda döken araçtır.

116 Çıkış Tarayıcı (Scanner) Kağıt yüzeyinde bulunan resim veya yazıları bilgisayara aktaran aygıttır.

117 Çıkış Kamera Dışarı ortamdan alınan görüntüleri bilgisayara aktarmamızı sağlayan cihazdır.

118 Çıkış Hoparlör (Speaker) Bilgisayarımızdan gelen sesleri dış ortama aktaran aygıttır.

119 DONANIM VE YAZILIM

120 Donanım Nedir? Bilgisayarın gözle görülebilen ve elle tutulabilen kısımlarına donanım denir. Örneğin, ekran, klavye, sabit disk fare, yazıcı gibi..

121 Bilgisayar Donanımları Donanımlar, kasanın dışında olabileceği gibi içerisinde de yer alabilir. Kasa içerisinde yer alan donanımlara «iç donanım» kasa dışında kalan donanımlara ise «dış donanım» denir.

122 Dış Donanım Birimleri Şimdi genel olarak bilgisayar kasasının dışında bulunan bazı donanımları inceleyelim.

123 Fare İşaretçi olarak da bilinir. Ekrandaki ok işaretini yani imleci hareket ettirmeye yarar. Kablosuz veya kablolu olabilir. Günümüzde optik ve lazer fareler kullanılır

124 Klavye Bilgisayara bilgi girmemizi sağlayan daktilo benzeri donanımdır. Klavye üst sol köşedeki hangi alfabe tuşu ile başlamışsa o harf ile adlandırılır. Örneğin F klavye, Q klavye gibi..

125 Ekran Bilgisayarın görüntü donanımıdır. Ekran bilgisayarda yapılan işlemleri ve sonuçlarını görebilmemizi sağlar. Tüplü (CRT), LCD ve LED ekran çeşitleri vardır.

126 Kasa Bilgisayarın iç donanımlarının bulunduğu kasa bu parçaların korunmasını ve bir arada durmasını sağlar. Çeşitli donanımların takılabilmesi için de yuvalar içerir. Kasayı, vücudumuzdaki iskelet olarak düşünebiliriz

127 Yazıcı Bilgisayarda üretilen resim, yazı, şekil ve grafikleri kağıda aktaran donanımdır. Kullandığı teknolojiye göre mürekkep püskürtmeli, lazer ve nokta vuruşlu çeşitleri vardır.

128 Tarayıcı Bir resmi, yazıyı veya şekli bilgisayara aktarmaya yarayan donanımdır. Yazıcının tam tersi görev yapar.

129 Hoparlör Bilgisayarda çalınan sesleri işitmemizi sağlayan donanımdır. Birkaç hoparlör bir araya gelerek ses sistemini oluşturur. Örneğin 2+1, 5+1 ve 7+1 gibi. Buradaki +1 düşük frekanslı seslerin çalındığı subwoofer isimli kutuyu ifade eder.

130 Kulaklık Bilgisayarda çalınan sesleri sadece dinleyicinin kulağına ileten donanımdır.

131 Web Kamerası Genellikle internet üzerinden görüntülü görüşme amacıyla kullanılan donanımdır.

132 Mikrofon Seslerin bilgisayara aktarılmasını ve kaydedilmesini sağlar.

133 Oyun Kumandaları Oyunlarda kontrolü sağlayan donanımdır. Örneğin bir araba yarışı oyununda direksiyon, fren pedalı kontrollerini gibi.

134 Modem İnternete bağlanmayı sağlayan donanımdır. Kablolu veya kablosuz çeşitleri vardır.

135 Kesintisiz Güç Kaynağı Elektrik kesilmesi durumunda bilgisayara ek güç sağlar. Böylece hem bilgisayar zarar görmez hem de çalışmalarımı kaydedebiliriz.

136 Dahili Donanım Birimleri Kasa içerisinde yer alan bu donanımlar bilgisayarın temel çalışma sistemini oluşturur, hızını ve özelliklerini belirler.

137 Anakart Diğer tüm donanımların takıldığı kasa içerisinde en büyük yer kaplayan donanımdır.

138 İşlemci Bilgisayardaki matematiksel ve mantıksal tüm işlemlerin yapıldığı donanımdır. Bilgisayarın hızını belirlemede önemli bir yere sahiptir.

139 İşlemci Tüm işlemlerin yapıldığı merkez olduğu için işlemciye bilgisayarın beyni diyebiliriz.

140 Ekran Kartı Görüntüyü işler ve işlenen görüntünün ekrana aktarılmasını sağlar. Oyunların akıcı çalışmasında önemi büyüktür.

141 Bellek Bilgilerin geçici olarak saklandığı donanım birimidir. Elektrik kesilmesi durumunda içindeki bilgiler silinir.

142 Bellek Belleğin fazla olması bilgisayarda birden çok programı aynı anda hızlı bir şekilde çalıştırmaya yardımcı olur. Dolayısıyla bilgisayarın hızına etkisi büyüktür.

143 Sabit Disk Bilgileri kalıcı olarak depolayan donanımdır. Dosyalar, müzikler, filmler vs. tüm bilgilerimiz sabit diskte kayıtlıdır. Elektrik kesilmesi durumunda içindeki bilgiler silinmez.

144 Sabit Disk Sabit diskler büyüklük, dönme hızları ve kapasiteleri ile birbirinden farklılık gösterebilir.

145 Güç Kaynağı Bilgisayarın tüm parçalarına gerekli gücü (elektrik akımı) sağlayan donanımdır.

146 Ağ Kartı Bilgisayarın bir ağa veya başka bir bilgisayara bağlanmasını sağlayan donanımdır. Yeni anakartlar üzerinde tümleşik olarak yer alır.

147 Soğutucu Fanlar Kasa içerisindeki ısıyı düşürmeye yardımcı olan pervanelerdir. Bunlar hem parçaları soğutur hem de kasa içerisindeki hava akımını sağlar.

148 CD/DVD ROM Sürücü CD/DVD disklerinde veri depolayabilen veya bu diskleri okuyan donanımdır.

149 Ses Kartı Bilgisayara ses girişini ve çıkışını sağlayan donanımdır. Günümüz anakartları üzerinde tümleşik olarak yer alır.

150 Tümleşik/Birleşik Donanım Günümüzde birçok donanım anakart üzerinde yer almaktadır. Örneğin, ses kartı, modem, ağ kartı, ekran kartı gibi. Bu şekilde ayrıca takılmasına gerek duyulmayan, anakart üzerinde gelen donanımlara tümleşik donanım adı verilir.

151 Yazılım Nedir? Bilgisayarın kullanılmasını sağlayan her türlü programa ise yazılım adı verilir. Örneğin resim yapmamızı sağlayan Paint, internete girmemizi sağlayan Chrome gibi..

152 Yazılım/Donanım Farkı Donanım ve yazımı insan vücudu ve ruhuna benzetebiliriz. Bedenimize dokunabilirken ruhumuzu dokunamayız. Ruhumuz bedenimizin hareketini, kontrolünü sağlar. Bilgisayar dünyasının ruhu olan yazılım donanımların kontrolünü, birbirleriyle iletişimini sağlar. Yazılım olmadan bilgisayardaki donanımları kullanamayız.

153 Yazılım Çeşitleri Yazılımlar, sistem yazılımı ve uygulama yazılımı olarak ikiye ayrılır.

154 Sistem Yazılımı İşletim sistemi olarak da bilinir. Bilgisayardaki donanımları yöneten, çalışmasını denetleyen ve diğer tüm yazılımların çalışmasını sağlayan temel yazılımdır. Örneğin sıklıkla duyduğumuz Windows bir işletim sistemidir.

155 Uygulama Yazılımı Kullanıcıların belli başlı bazı işlemleri yapmalarını sağlayan yazılımlardır. Örneğin müzik dinlemek, resim yapmak, yazı yazmak, internette gezinmek gibi.