İNTERNET KULLANIMI VE GÜVENLİĞİ

Transkript

1 İNTERNET KULLANIMI VE GÜVENLİĞİ

2 İnternet Nedir? İnternet, dünyadaki bütün bilgisayarlar arasında iletişimi sağlayabilmek, bilgi aktarabilmek, paylaşabilmek amacıyla ortaya çıkmıştır. İnternet yardımıyla insanlar bilgilere daha ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde ulaşabilmektedir. Geçmişi henüz çok eski olmasa da internet belki de son yüzyılın en önemli ve en hızlı büyüyen buluşudur.

3 Web Tarayıcıları İnternet te gezinmek için Web Tarayıcısı (Web Browser) olarak adlandırılan bir program kullanılması gerekmektedir. İnternet tarama programları: İnternet Explorer Firefox Safari (Apple) Opera Google Chrome

4 İnternet Arama Motorları İnternet te gezinmek için tarayıcı bir programa gereksinim duyuyorsak, internet in etkin kullanımı aynı zamanda tarayıcıların ve arama motorlarının etkin kullanımı demektir.

5 Bir arama motorunu açtığımız zaman, karşımıza arama yapacağımız sözcükleri yazabileceğimiz alanın olduğu bir sayfa açılır. Bu alana arama kriterlerini girdikten sonra Ara butonuna tıkladığımız zaman ilgili web sitelerinin bir dökümü gelecektir. Örneğin, ingilizce dil kursları hakkında bilgi edinmek istersek;

6 arama sonucunda 627 bin sonuç bulunduğu görülmektedir. Google içinde ingilizce, Dil veya Kursu sözcükleri geçen tüm siteleri ekrana getirdi.

7 Bu aramayı daraltmak için aradığımız söz dizinini, İngilizce dil kursu şeklinde tırnak içinde yazarsak sadece bu söz dizininin geçtiği siteler sıralanacaktır. Bu durumda site sayısı 348 bine düşmektedir.

8 Daha fazla arama kriteri girerek sonucu daha da daraltabiliriz. Örneğin, İstanbul un Kartal ilçesindeki dil kurslarıyla ilgileniyorsak, arama satırına İngilizce dil kursu İstanbul Kartal yazılması gerekecektir. Bu durumda;

9 Bir arama motoruna ne kadar fazla kriter girerseniz sonucu o kadar fazla daraltırsınız. O nedenle ne aradığınızı iyi bilmeniz ve anahtar sözcükleri iyi seçmeniz gerekmektedir. İsim, özellikle doğru dizilmiş sözcük grubu ve deyimler kullanılmalıdır. Amerika ya gitmek için vize başvurusu nereye yapılır yerine Amerika vize başvurusu her zaman için daha iyi sonuç verecektir. Bir arama motorunu kullanırken arama kriterleri arasında olmaması gereken sözcükleri saptayabilmek de oldukça yararlı olacaktır. Örneğin, Eskişehir de İngilizce dışında dil kurslarını öğrenmek istiyorsunuz diyelim. Bu durumda arama satırına dil kursu Eskişehir - ingilizce yazarsanız Eskişehir deki ingilizce dışındaki dil kursları ile ilgili sitelere ulaşacaksınız.

10 Bazı internet siteleri, site içinde arama yapmanıza izin vermeyebilir. Bu durumda site içinde aradığınız bilgiye ulaşmanız uzun bir süre alacaktır. Yapmanız gereken arama motoruna [aranacak sözcük] site:[aranacak site] yazmaktır. Örneğin, Üniversite nin web adresini biliyor olabilirsiniz ama site içinde Kayıt Kılavuzu nun nerede olduğunu bilemeyebilirsiniz. Bu durumda, kayıt kılavuzu site: yazmanız gerekmektedir.

11

12 Arama motorlarının kullanımında kullanabileceğiniz bir diğer özellik de istediğiniz bir dosya türünü aratabilmenizdir. Yapmanız gereken [aranacak sözcük] filetype:[dosya türü] yazmaktır. Örneğin, küresel ısınma konusundaki pdf dokümanlarına ulaşmak için; arama motoruna küresel ısınma filetype:pdf yazılmalıdır. Dosya tipini doc, xls, mp3, jpg veya ppt gibi istenilen şekilde seçilebilir.

13

14 Bilinen bir web sitesine benzer siteleri aramak istiyorsak arama satırına related:[bildiğiniz site adresi] yazmalısınız. Örneğin, Milliyet gazetesine benzer siteleri merak ediyorsunuz. Yapmanız gereken arama satırına related:milliyet.com.tr yazmaktır.

15

16 Google, akademik araştırmalar için ayrı bir arama seçeneği hizmeti de vermektedir. adresinden erişebileceğiniz bu arama seçeneğini kullanarak akademik olmayan sonuçları baştan eleme olanağına sahip olabilirsiniz. Böylece sadece akademik veritabanlarında tarama yaparak istenilen akademik sonuçlara daha kolayca erişebilirsiniz.

17 İnternette Güvenli Bilgi Erişimi İnternet ortamında bilgiye nasıl ulaşacağımızı artık öğrenmiş bulunuyoruz. Fakat eleyerek ulaştığımız bu bilgi acaba doğru mu? İnternetteki bilgi her yıl ikiye katlanırken bu bilgi okyanusunda aradığımız ve sonunda ulaştığımız bilginin doğruluğuna nasıl güveneceğiz? Olabildiğince saygın ve bilinir kurum ve kuruluşların sitelerinden yararlanmak en mantıklı çözümdür. Bunun yanında, kişisel sitelerin içeriğinden yararlanırken dikkatli olunması gerekmektedir.

18 Wikipedia Wikipedia, kullanıcılar tarafından ortaklaşa hazırlanan, bağımsız, kâr amacı gütmeyen bir internet ansiklopedisidir. İçeriği sürekli güncellendiği ve yenilendiği için hiçbir zaman tamamlanmayacağı varsayılmaktadır.

19 İnternet Güvenliği Zararlı Yazılımlar İnternet in sağladığı tüm avantajların yanında, bilinçli bir kullanıcı olunmaması durumunda istenmeyen durumlarla karşılaşılması kaçınılmazdır. İnternet in tarihi kadar eski bir olgu olan bilgisayar virüsleri gelmektedir. Hepsi birer program olan virüsler, biyolojik virüslerle olan davranış benzerliklerinden dolayı bu adı almıştır. Bilgisayar virüsleri bulaştıkları bilgisayarda kendilerini bilgisayar sahibinin haberi ve izni olmadan kopyalayarak çoğalırlar.

20 Malware, ingilizce Malicious Software sözcüklerinden türetilmiştir ve kötü niyetli yazılım anlamına gelmektedir. Bu tür yazılımlar kullanıcının haberi olmadan sisteme sızarak zarar veren yazılımlardır. Bir virüsün kendisini kopyalayarak çoğaltması için bir kodu çalıştırması ve belleğe yazması gerekmektedir. Bu nedenle virüsler genellikle kendilerini masum gözüken çalıştırılabilir programlar içine gizlerler. Virüsler yapılarına göre bilgisayar sistemini kullanılmaz hâle getirmekten, bilgisayarda bulunan bilgileri kopyalayarak yaymaya kadar çeşitli derecelerde zararlar verebilir.

21 En yaygın olan Spyware denilen casus yazılımları çalıştırıldıktan sonra izinsiz olarak kullanıcının bilgisayar kullanım ve internet te dolaşım davranışlarını izler ve ek programlar yükleyebilir veya web tarayıcı seçeneklerini değiştirebilir. Gerekli önlemleri alınmazsa internet e her girişinizde hareketlerinizi izleyen programların bilgisayara yerleşmesi kaçınılmazdır. Bilgisayarda bu programlara karşı mutlaka anti-spyware denilen yazılımlar kullanılmalıdır.

22 Zararlı Yazılımlardan Korunma Herhangi bir yazılımın casus olarak saptadığı bir eklenti, diğer bir yazılım tarafından zararsız olarak nitelenebilir. Bu nedenle bilgisayarlarda birden fazla anti-spyware yazılımı kullanmak yararlı olabilir. En sık kullanılan anti-spyware yazılımları arasında Ad-aware, Spy Sweeper, CounterSpy ve Zone-Alarm anti-spyware sayılabilir. Casus yazılımlar sisteminizi yavaşlatabilir ve istemediğiniz web sayfalarını sizin onayınız olmadan açabilir. Bu nedenle anti-spyware programlarından en az bir tanesini bilgisayarda kurulmalı ve düzenli olarak güncellenmelidir.

23 Bilgisayar sistemimizi korumanın en temel kuralı yasal yazılım kullanmaktır. Kopya yazılım kullanmanın bir bilişim suçu olmasının yanında yazılım güncellemeleri konusunda destek alamayacağınız anlamına gelmektedir. Bu da, sisteminizi saldırılara açık bir hâle getirmeniz demektir. İkinci olarak, mutlaka bir anti-virüs yazılımı kullanmalısınız. Ama kullandığınız anti-virüs yazılımını sıklıkla güncellemenizdir. En popüler anti-virüs programları arasında Norton Anti-Virus, McAfee VirusScan, Kaspersky Anti-Virus, ZoneAlarm, NOD32, AVG Anti-Virus ve Avira AntiVir programlarını sayabiliriz.

24 Kullanılan işletim sistemlerinin büyük bir çoğunluğunun Windows XP, Vista veya Windows 7 gibi Microsoft şirketi tarafından üretmiş olmasından dolayı yazılan zararlı programların büyük bir çoğunluğu da Microsoft işletim sistemleri için yazılmaktadır. Ateş duvarı (firewall) olarak adlandırılan programlar bilgisayarınıza yapılan izinsiz giriş teşebbüslerini sezerek bunları bloklar. Microsoft XP, Vista, Windows 7 ve Mac OS X işletim sistemleri ile birlikte bir ateş duvarı programı da gelmektedir.

25 Virüslerin en yaygın yayılma yöntemi e-postalarla gelen dosyalardır. Tanımadığınız bir kişiden gelen bir e-postadaki ek dosyaları kesinlikle açmayınız. E-posta ile gelen bir dosyada virüs varsa dosyayı açtığınız zaman virüsü de etkin hâle getirmiş olursunuz. Hiçbir sistem %100 güvenli değildir. Ne kadar önlem alırsanız alın zarar görme olasılığınızı en aza indirebilirsiniz sadece. Bu nedenle bir gün zarar görebilme olasılığına karşı verilerinizi periyodik olarak harici bir diske yedekleyin.

26 Farklı e-posta adresleri kullanırken veya bankacılık işleri için kullanılan şifrelerde, doğum tarihi gibi kolay bulunabilecek kombinasyonlar kullanmaktan kaçınılmalı. İnternet te alışveriş yapacağınız sitelerde kredi kartı bilgilerinin girileceği aşamaya geldiğiniz zaman güvenli bir alana yönlendirildiğinizden emin olun. Normal bir internet sitesinde adres satırı ile başlar. Kredi kartı işlemleri aşamasında adres satırının şeklinde olması gerekmektedir.

27 Bulut Bilişim Bulut Bilişim bir ürün değil hizmettir ve kullandığınız cihazlar (bilgisayar, tablet, akıllı telefon, vb.) arasında dosya ve bilgi paylaşımının sağlanmasıdır. Dropbox Kişisel Bulut Bilişim hizmetine bir örnek Dropbox hizmetidir. Dropbox ın Windows, Mac, Linux, ipad, iphone, Android ve Blackberry sürümleri vardır.

28 Konu Bitti

29 Ağ Nedir? Birden fazla bilgisayarın birlikte kullanılabilmesine olanak sağlayan sisteme Bilgisayar ağı denir. Dünyada en büyük ağ internet ağıdır. İnternet, birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır.

30 Ağların Kurulma amaçları Yüksek Güvenilirlik Önemli dosyaların farklı bilgisayarlardaki kullanıcılara tek makinadan dosyalara erişim hakkı vermek, dosyanın güvenliği açısından önemlidir. Paylaşım Uygulama programları sunucu üzerinde bir ağ diski üzerinde kurulabilir. Kullanıcılar sisteme bağlanır (login) ve diske erişerek uygulamaları çalıştırabilirler. Bu şekilde programların kurulum ve bakım işlemleri kolaylaşır. Aynı dosyaya veya dosyaların farklı bölgelerine farklı kullanıcılar tarafından iletişim sağlanabilir. Aynı dosyaya birden fazla kişi işlem yapacaksa bunun en verimli yolu yolu dosyayı ağ üzerinden paylaşmaktır. Paylaşılan belgelerdeki değişiklik bütün kullanıcılara yansır. Bilgisayar ağları bağlantıları yardımıyla ağa bağlı bir bilgisayar, ağa bağlı bir yazıcı, tarayıcı gibi donanım ünitelerini kullanabilir.

31 Ağların Kurulma amaçları İletişim ve Bilgi İletişimin ve bilgi sağlanmasının elektronik posta, video- konferans, görüntülü görüşme, elektronik ticaret, yayın organlarından tartışma gruplarına, dosya transferi ve birçok ortamda internet aracılığıyla bilgi toplanmasının sağlanması. Maliyet Düşürülmesi Kaynakların paylaşılabilir olması çeşitli yazılım ve donanım maliyetini düşürmektedir.

32 Ağ Çeşitleri Ağlar kullanım amaçlarına göre 4 ana sınıfta toplanmaktadır; Yerel Ağlar (LAN) Ofis, okul laboratuvarları, hastane, üniversite kampüsü, fabrika gibi sınırlı alanlar içinde kurulurlar. Bünyelerinde yazıcılar, tarayıcılar ve diğer çevre arabirimleri yer alır.

33 TCP/IP İnternet protokol takımı, İnternet'in çalışmasını sağlayan bir iletişim protokolleri bütünüdür. Bazen TCP/IP protokol takımı olarak da adlandırılır. TCP (Transmission Control Protocol ) ve IP (Internet Protocol) ün kısaltmalarıdır. TCP(Transmission Control Protocol) verinin iletimden önce paketlere ayrılmasını ve karşı tarafta bu paketlerin yeniden düzgün bir şekilde birleştirilmesini sağlar. IP (Internet Protocol) ise, iletilen paketlerin istenilen ağ adresine yönlendirilmesini kontrol eder.

34 IP Adresi Internet'te her bilgisayarın bir IP (Internet Protokol) adresi vardır. Tipik bir IP adresi, noktalarla ayrılan dört rakamdan oluşur; örneğin, Bir bilgisayarın IP adresi varsa, Internet üzerindeki tüm bilgisayarlar bu adresi kolayca bulur. Yani bir sitenin IP adresini biliyorsanız, Web tarayıcınıza bu adresi yazarak da bağlanabilirsiniz.

35 Bilgisayarın IP sini öğrenme Bilgisayarınızın IP adresini öğrenmek için Ağ Bağlantıları'nı açmak için Başlat düğmesini Başlat düğmesinin resmi ve sonra Denetim Masası'nı tıklatın. Arama kutusuna bağdaştırıcı yazın ve Ağ ve Paylaşım Merkezi altından Ağ bağlantılarını görüntüle'yi tıklatın. Etkin bir ağ bağlantısı seçin ve araç çubuğunda Bu bağlantının durumunu görüntüle'yi tıklatın. (Bu komutu bulmak için köşeli çift ayracı Köşeli çift ayraç simgesinin resmi tıklatmanız gerekebilir.) Ayrıntılar'ı tıklatın. Bilgisayarınızın IP adresi, IPV4 IP Adresi'nin yanındaki Değer sütununda görüntülenir.

36