e-posta: ve

Transkript

1 6331 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU HAP CEVAPLAR İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Uygulanır Kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır Ancak aşağıda belirtilen faaliyetler ve kişiler hakkında bu kanun hükümleri uygulanmaz: Uygulanmaz a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç b) Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri c) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri d) Ev hizmetleri İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu e) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar f) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan iş yurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri. 3 Çalışan: Kendi özel kanunlarındaki statülerine bakılmaksızın kamu veya özel işyerlerinde istihdam edilen gerçek kişiye denir. 4 Çalışan temsilcisi: İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili çalışmalara katılma, çalışmaları izleme, tedbir alınmasını isteme, tekliflerde bulunma ve benzeri konularda çalışanları temsil etmeye yetkili çalışana denir. 5 Destek elemanı: Asli görevinin yanında iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda özel olarak görevlendirilmiş uygun donanım ve yeterli eğitime sahip kişiye denir. 6 Genç çalışan: 15 yaşını bitirmiş ancak 18 yaşını doldurmamış çalışana denir. İŞYERİ HEKİMLİĞİ ve İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI EĞİTİMCİSİ VE isg UZMANI TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR BG 1

2 TEMEL HUKUKU ve İŞ HUKUKU HAKKINDA HAP CEVAPLAR 1 Hukuk: Sosyal hayatta şahıslar ile şahıslar veya şahıslar ile toplum (devlet) arasındaki ilişkileri düzenleyen maddi müeyyideli kuralların tümüdür 2 Pozitif / İdeal hukuk; Bir ülkede fiilen uygulanan bütün hukuk kurallarıdır. Olması arzulanan doğal hukukun adıdır ki daha çok felsefik bir manayı ifade eder. Örneğin; herkes evinin önünü temiz tutsa gibi. 3 Maddi/Şekli hukuk; Doğrudan doğruya toplumsal düzeni sağlayıp insan ilişkilerinde meydana gelen sorunları çözmeye yönelik hükümler içeren hukuk dur. 4 Toplum Düzen Kuralları 1) Din kuralları 2) Örf ve adet kuralları 3) Görenek kuralları 4) Hukuk kuralları 5 Normlar hiyeraşisine göre alt basamakta yer alan norm geçerliliğini üst basamakta bulunandan alır ve ona uygun olmak zorundadır. 1) Anayasa 2) Usulüne göre yürürlüğe konulmuş Milletler arası antlaşmalar 3) Yasa (Kanun) 4) Kanun hükmünde kararname 5) Tüzük 6) Yönetmelik 7) Genel tebliğler, Tebliğler, Genelgeler 6 Anayasa: Anayasa devletin şeklini, yapısını organlarının görev ve yetkilerini, bunların birbiriyle olan ilişkilerini, kişilerinin temel hakkı ve özgürlüklerini düzenleyen temel hukuktur sayılı 1982 Anayasamızın dayandığı beş temel ilke vardır. Kanun a) Milli devlet ilkesi b) Demokratik ilkesi c) Laik devlet ilkesi d) Sosyal devlet ilkesi e) Hukuk devleti ilkesidir. a) Yürütme organınca (siyasal iktidar ya da bakanlar kurulu) hazırlanan hukuksal nitelikli tasarımların ki buna yasa tasarısı denir. b) Eğer ilgili tasarımlar, Bakanlar Kurulunca değil de halk temsilcileri (milletvekilleri) tarafından hazırlanırsa, o zaman yasa teklifi veya yasa önerisi adını alırlar. İŞYERİ HEKİMLİĞİ ve İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI EĞİTİMCİSİ VE isg UZMANI TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR BG 2

3 BİYOLOJİK RİSK ETMENLERİ İLGİLİ HAP CEVAPLAR 1 Gıda üretilen fabrikalarda çalışma a) Gıda paketleme b) Depolama: Tahıl siloları, tutun ve diğerleri 2 Tarımda çalışma. 1) Ürünün yetiştirilmesi ve hasadı 2) Hayvancılık 3) Ormancılık 4) Balıkçılık 3 Enfeksiyon zinciri a) Enfeksiyon etkeni: Patojenite - virülans b) Bulaşma yolları: Temas, ortak kullanılan cansız maddeler, hava ve vektörler. c) Duyarlı kişi (Konakçı) d) Çevre etmeni: Isı değişiklikleri, nem, radyasyon, hava basıncı, hava akımının hızı, kimyasal maddeler, gazlar ve toksinler. 4 Zoonoz; Doğal koşullarda insanların ve hayvanların birbirine bulaşan hastalığıdır. (WHO tanımı) 5 6 Biyolojik Etkenler, Enfeksiyon Risk Düzeyine Göre Risk Grubu 4 adet 15 yıl Grup 1 Biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa yol açma ihtimali bulunmayan biyolojik etkenler. Grup 2 Biyolojik etkenler: İnsanda hastalığa neden olabilen, çalışanlara zarar verebilecek, ancak topluma yayılma olasılığı olmayan, genellikle etkili korunma veya tedavi imkanı bulunan biyolojik etkenler. Grup 3 Biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski bulunabilen ancak genellikle etkili korunma veya tedavi imkanı olan biyolojik etkenler. (verem gibi) Grup 4 Biyolojik etkenler: İnsanda ağır hastalıklara neden olan, çalışanlar için ciddi tehlike oluşturan, topluma yayılma riski yüksek olan ancak etkili korunma ve tedavi yöntemi bulunmayan biyolojik etkenler. (Hepatit, AIDS, kanser, kırım Kongo). Sağlık gözetiminin yapıldığı bu durumlarda, kişisel tıbbi kayıtlar, maruziyetin son bulmasından sonra en az 15 yıl süre ile saklanır. 7 Grup 3 20 yıl İşverenler, maruziyet sona erdikten sonra Grup 3 de, 20 yıl saklanmalı 8 Grup 4 40 yıl İşverenler, maruziyet sona erdikten sonra Grup 4 de 40 yıl saklanmalı İŞYERİ HEKİMLİĞİ ve İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI EĞİTİMCİSİ VE isg UZMANI TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR BG 3

4 FİZİKSEL RİSK ETMENLERİ KONUSU HAP CEVAPLAR 1 Gürültü: İstenmeyen ve rahatsız eden seslere gürültü denir 2 Ses: Madden oluşan bir ortamda (katı, sıvı, gaz) moleküllerin sıkışıp genleşmesinden meydana gelen ve madde içinde yayılan bir titreşim olayı ve bir enerji biçimidir. Havada 330 m/s, suda 1490 m/s, çelikte 5000 m/s hızla hareket eder. Diyapozonun kollarının birine vurulduğunda çıkan ses saf ses olarak bilinir. 3 Endüstride gürültü; İşyerlerinde çalışanların üzerinde fizyolojik ve psikolojik etkiler bırakan ve iş verimini olumsuz yönde etkileyen sesler olarak tanımlanabilir 4 Dalga boyu: İki art arda gelen iki sıkışma ve iki genleşme arasındaki uzaklığı dalga boyu denir. Birimi m dir. 5 Periyot: Bir dalga boyu için geçen süreye periyot denir ve birim saniyedir. 6 Frekans: Birim zaman da meydana gelen dalga sayısına frekans denir ve birimi 1/saniye olup Hertz olarak adlandırılır. Sesin hızı= V= lf verir. 7 Ses Basıncı: Atmosferin, basınç ile sıkışma ve genleşme arasında basınç farkına ses basıncı denir. Birimi pascal, torr, bar olup bir bar; dyn/cm 2 dir. Ses basıncı küçük olduğundan mikro bar ile ifade edilir. 8 Ses gücü= Akustik güç: Bir ses kaynağının yaydığı ses enerjisinin gücüne ses gücü= akustik güç denir. 9 Sesin yoğunluğu Birim alandaki ses gücüne, sesin yoğunluk denir. 10 Sesin şiddeti: Bu alandaki yoğunluk düzeyine sesin şiddeti denir. 11 Sesin yüksekliği: Kullanılan aynı şiddetteki iki sesin birine tiz diğerine bas denilmekte olup sesin bu özelliğine sesin yüksekliği denir. Sesin frekansı artıkça ses tizleşir frekansı düştükçe ses pesleşir. 12 Eşdeğer gürültü seviyesi (Lep): Belirli bir süre içinde seviyeleri değişim gösteren, genellikle A frekans ağırlıklı ses seviyesi ölçülen, gürültünün enerji açısından eşdeğeri olan sabit seviyeyi gösterir. 13 En yüksek ses "C" frekans ağırlıklı anlık gürültü basıncının maksimum değeri. basınc(ppeak) 14 Meslek hastalıklarını Meslek hastalıklarını %10 nu gürültü sonucu meydana gelmektedir. 15 Desibel(dB) Pratikte gürültü düzeyi Lp ses basınç düzeyi olup ölçü birimi desibeldir. Desibel logaritmik bir ifadedir. İŞYERİ HEKİMLİĞİ ve İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI EĞİTİMCİSİ VE isg UZMANI TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR BG 4

5 GENEL HAP CEVAPLARI 158 Fiziksel risk etmenleri En ağır yükler En hafif yükler En ağır yükler parmak eklemi - dirsek yüksekliği arasında olmalıdır. En hafif yükler omuz yüksekliğinden yukarı olmalıdır. 159 Fiziksel risk etmenleri LC50 - LD 50 Öldürücü Konsantrasyon - Öldürücü Doz 160 Fiziksel risk etmenleri 20 khz az Subsonik sesler sınıfına girer bu frekanstan düşük olanlar 161 Fiziksel risk etmenleri 20 khz fazla Ultrasonik seslere girer bu frekanstan yüksek olan sesler 162 Fiziksel risk etmenleri 20 Hz -20 khz Bu frekanslar arasındaki sesler işitilebilir seslerdir 163 Fiziksel risk etmenleri Hz İşitme kaybının yaşandığı birinci evre frekansı 164 Fiziksel risk etmenleri 0 dbell=db duyma eşiği 165 Fiziksel risk etmenleri 140 db Ağrı eşiği 166 Fiziksel risk etmenleri 115 db işitme kaybının yaşandığı eşik - çalışılıyorsa gürültüye maruz kalma süresi max. 1/8 saat olmalıdır. 167 Fiziksel risk etmenleri 2 yıl 85 db Gürültünün meslek hastalığı olarak sayılabilmesi için gerekli süre ve şiddetgürültü şiddeti sürekli 85 db lin üstünde olan yerlerde 30 gün çalışma 168 Fiziksel risk etmenleri 80 db En düşük maruziyet eylem değer kkd bulundurulmalı 169 Fiziksel risk etmenleri 85 db En yüksek maruziyet eylem değer kkd kullandırılmalı 170 Fiziksel risk etmenleri 87 db Maruziyet sınır değer 171 Fiziksel risk etmenleri Gürültü düzeyi 85 db olan işlerde çalışma süresi 172 Fiziksel risk etmenleri Çalışanın gürültüden etkilendiği süredir 173 Fiziksel risk etmenleri A skalası Gürültüden ileri gelen işitme kaybına esas olacak gürültü şiddeti ses ölçme cihazlarının A skalasında ölçülmelidir. 174 Fiziksel risk etmenleri Gürültü ölçme Anlık gürültü ölçme cihazları, ortam dozimetreleri, kişisel dozimetreler 175 Gürültü kaynağında alınması gereken önlemler 176 Gürültü kaynağında alınması gereken önlemler cihazları Kullanılan makinelerin gürültü düzeyi düşük makineler ile değiştirilmesi Gürültü düzeyi yüksek olarak yapılan işlemin daha az gürültülü işlemle değiştirilmesi Gürültü kaynağının ayrı bir bölmeye alınması Makinelerin yerleştirildiği zeminde, gürültüye ve titreşime karşı yeterli önlemlerin alınması Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi arasına gürültüyü önleyici engel koymak Gürültü kaynağı ile gürültüye maruz kalan kişi arasındaki mesafeyi artırmak İŞYERİ HEKİMLİĞİ ve İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI EĞİTİMCİSİ VE isg UZMANI TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR BG 5

6 177 Gürültüye maruz kalan kişide alınması gerekenönlemler Sesin geçebileceği ve yansıyabileceği duvar, tavan, taban gibi yerleri ses emici malzeme ile kaplamak Gürültüye maruz kalan kişinin, sese karşı iyi izole edilmiş bir bölme içine alınması Gürültülü ortamdaki çalışma süresinin kısaltılması Gürültüye karşı etkin kişisel koruyucu kullanmak 178 Tıbbi korunma koruyucu önleyici Gürültülü işlerde işe girişlerinde odyogramları alınmalı ve sağlıklı olanlar çalıştırılmalı Gürültülü işlerde, her altı ayda bir odyogramları alınmalı ve işitme kaybı görünenlerde gerekli tedbirler alınmalı 179 Gürültü İşçiler gürültü düzeyi 85 dbli aşan işlerde günlük çalışacakları süre 7,5 saat 180 İç kulaktaki duyma hücrelerinde 60 C Gürültüden ileri gelen algı tipi işitme kaybı işitme organımızın iç kulaktaki duymahücrelerinde meydana gelir 181 Gürültü Katı ortamlarda 60 C sıcaklıkta, ses daha iyi yayılır. 182 Titreşim Hz El-kol titreşiminde frekanslar hissedilir. İnsanlar tarafından algılanan frekans aralığıdır. 183 Titreşim 1-80 Hz Tüm vücut titreşiminde frekanslar hissedilir 184 Titreşim 2,5 m/s 2 El-kol titreşiminde 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 185 Titreşim 5 m/s 2 El-kol titreşiminde 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 186 Titreşim 0,5 m/s 2 Tüm vücut titreşiminde 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet etkin değeri 187 Titreşim 1.15 m/s 2 Tüm vücut titreşiminde 8 saatlik çalışma süresi için günlük maruziyet sınır değeri 188 Titreşim 2 yıl Titreşimden oluşan meslek hastalığının yükümlülük süresi 189 Titreşim 4-10 Hz Frekans aralığı iç organlarda baldırlarda rezonans etkisi yapar derece Çalışanın performansı yüzde 5 düşer derece Çalışanın performansı yüzde 10 düşer derece Çalışanın performansı yüzde 17 düşer derece Çalışanın performansı yüzde 30 düşer v DİĞER HAP CEVAPLAR AYNI ŞEKİLDE GENİŞ BİR ŞEKİLDE DEVAM ETMEKTEDİR İŞYERİ HEKİMLİĞİ ve İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI EĞİTİMCİSİ VE isg UZMANI TARAFINDAN HAZIRLANMIŞTIR BG 6