KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI /1 (KPSS/1) 2 Temmuz 2006 ALAN BİLGİSİ TESTİ (ÇALIŞMA EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ-EKONOMETRİ-İSTATİSTİK-

Transkript

1 ÖSYM T.C. YÜKSEKÖĞRETİM KURULU ÖĞRENCİ SEÇME VE YERLEŞTİRME MERKEZİ KMU PERSONEL SEÇME SINVI /1 (KPSS/1) Temmuz 006 LN BİLGİSİ TESTİ (ÇLIŞM EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ-EKONOMETRİ-İSTTİSTİK- DİKKT! KMU YÖNETİMİ-ULUSLRRSI İLİŞKİLER) SINV BŞLMDN ÖNCE ŞĞIDKİ UYRILRI MUTLK OKUYUNUZ. 1. dınızı, soyadınızı, T.C. Kimlik Numaranızı ve sınav salon numaranızı aşağıya yazınız. DINIZ :... SOYDINIZ :... T.C. KİMLİK NUMRNIZ :... SINV SLON NO. :.... Soru kitapçığınızın türü dır. Bunu cevap kâğıdınızdaki ilgili yere aşağıda gösterildiği şekilde aynen kodlayınız ve Salon Görevlisinin de ilgili yere kodladığınız bilgiyi onaylamasını sağlayınız. SORU KİTPÇIĞI TÜRÜ B C D Paraf Paraf Paraf Paraf Bu kodlamayı cevap kâğıdınıza yapmadığınız veya yanlış yaptığınız takdirde sınavınızın değerlendirilmesi mümkün değildir. 3. lan Bilgisi Testi için verilen toplam cevaplama süresi 10 dakikadır (3,5 saat). 4. lan Bilgisi Testi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri, Ekonometri, İstatistik, Kamu Yönetimi ve Uluslararası İlişkiler testlerinden oluşmaktadır. Her testte 40 soru vardır. Bu testlerin başladıkları sayfalar şöyledir: Çalış. Eko. ve End. İliş. 1 Ekonometri 8 İstatistik 19 Kamu Yönetimi 9 Uluslararası İlişkiler 37 Puanının hesaplanmasını istediğiniz testi mutlaka cevaplayınız. 5. Cevaplamaya istediğiniz testten ve sorudan başlayabilirsiniz. Her soru ile ilgili cevabınızı, cevap kâğıdında o soru için ayrılmış olan yere işaretlemeyi unutmayınız. 6. Testler puanlanırken her testteki doğru cevaplarınızın sayısından yanlış cevaplarınızın sayısının dörtte biri düşülecek ve kalan sayı o testle ilgili ham puanınız olacaktır. Bu nedenle hakkında hiçbir fikrinizin olmadığı soruları boş bırakınız. ncak, soruda verilen seçeneklerden birkaçını eleyebiliyorsanız kalanlar arasından doğru cevabı kestirmeye çalışmanız yararınıza olabilir. 7. Sınavda uyulacak diğer kurallar bu kitapçığın arka kapağında verilmiştir. Bu testlerin her hakkı saklıdır. Hangi amaçla olursa olsun, testlerin tamamının veya bir kısmının Merkez'imizin yazılı izni olmadan kopya edilmesi, fotoğrafının çekilmesi, herhangi bir yolla çoğaltılması, yayımlanması ya da kullanılması yasaktır. Bu yasağa uymayanlar gerekli cezai sorumluluğu ve testlerin hazırlanmasındaki mali külfeti peşinen kabullenmiş sayılır.

2 ÇLIŞM EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ sayılı İş Kanunu na göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) İşçi çalıştıran, gerçek veya tüzel kişiye yahut tüzel kişiliği olmayan kurum ve kuruluşlara işveren denir. B) İşveren vekilinin, bu sıfatla işçilere karşı işlem ve yükümlülüklerinden doğrudan işveren sorumludur. C) İşveren tarafından mal veya hizmet üretmek amacıyla maddi olan ve olmayan unsurlar ile işçinin birlikte örgütlendiği birime işyeri denir. D) Dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve bakım, beden ve mesleki eğitim yerleri gibi eklentiler işyerinden sayılmaz. E) İşveren vekilliği sıfatı, işçilere tanınan hak ve yükümlülükleri ortadan kaldırmaz. KPSS/1-B-PÖ/ kişinin çalıştığı bir işyerinde yıldır devam eden belirsiz süreli iş akdini haklı nedenle fesheden işçi, I. kıdem tazminatı II. ihbar tazminatı III. kötü niyet tazminatı haklarından hangilerini talep edebilir? ) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III sayılı İş Kanunu na göre, aşağıdakilerden hangisi fesih için geçerli bir sebep oluşturur? ) İşçinin sendikaya üye olması B) İşyerinde yeni çalışma yöntemlerinin uygulanması C) İşçinin işyeri sendika temsilciliği yapması D) İşçinin sözleşmeden doğan haklarını takip için işveren aleyhine adli makamlara başvurması E) İşçinin mevzuattan doğan haklarını takip için işveren aleyhine idari makamlarda başlatılmış sürece katılması 4. Özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Bu zorunluluk, 50 veya daha fazla işçi çalıştırılan işyerlerinde uygulanır. B) Bu kapsamda çalıştırılacak işçilerin toplam oranı % 6 dır. C) Bu kapsamda eleman istihdamında, işyerinin işçisi iken sakatlananlara, terör mağduru olanlara veya eski hükümlülere öncelik tanınır. D) Bu kapsamda çalıştırılacak işçi sayısının tespitinde, yalnızca belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalıştırılan işçiler esas alınır. E) ynı il sınırları içinde birden fazla işyeri bulunan işverenin bu kapsamda çalıştırmakla yükümlü olduğu işçi sayısı, toplam işçi sayısına göre hesaplanır. 1

3 5. Sendika üyeliği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Bir işyerindeki işçiler yardımcı işte çalışsalar bile ancak işyerinin bağlı olduğu işkolunda kurulu sendikaya üye olabilirler. B) İşçi sendikasına işçinin ödeyeceği aylık üyelik aidatı tutarı, bir günlük çıplak ücretini geçemez. C) Birden çok sendikaya üye olunması halinde önceki üyelikler geçersizdir. D) İşveren sendikasına işverenin ödeyeceği aylık üyelik aidatı tutarı, işyerinde işçilere ödediği bir günlük çıplak ücretleri toplamını geçemez. E) İşçi sendika veya konfederasyonlarının yönetim, denetleme ve disiplin kurullarında görev almalarından dolayı işyerinden ayrılan işçilerin, bu göreve getirildikleri anda üyesi bulundukları sendikalardaki üyelik sıfatları devam eder. KPSS/1-B-PÖ/ Toplu iş sözleşmeleri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Toplu iş sözleşmesi yazılı olarak yapılmadıkça geçerli değildir. B) Bireysel iş sözleşmesinde düzenlenmeyen hususlarda toplu iş sözleşmesindeki hükümler uygulanır. C) Toplu iş sözleşmesinin süresi, sözleşmenin imzalanmasından sonra taraflarca uzatılabilir. D) Toplu iş sözleşmesinde hizmet akitlerine aykırı hükümlerin bulunması halinde hizmet akdinin işçi lehindeki hükümleri geçerlidir. E) Her ne sebeple olursa olsun sona eren toplu iş sözleşmesinin hizmet akdine ilişkin hükümleri, yeni toplu iş sözleşmesi yürürlüğe girinceye kadar hizmet akdi hükmü olarak devam eder. 6. I. Yazılı yapılan iş sözleşmeleri damga vergisi ile her çeşit resim ve harçtan muaftır. II. Süresi bir yıldan az olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılması zorunludur. III. İşveren, yazılı sözleşme yapılmayan hallerde Bölge Çalışma Müdürlüğüne işçinin çalışma koşullarını gösteren bir belge göndermek zorundadır sayılı İş Kanunu na göre iş sözleşmelerinin şekli konusunda yukarıdakilerden hangileri doğrudur? ) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III 9. Toplu iş sözleşmelerinden yararlanma ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Toplu iş sözleşmesinin imza tarihinden sonra taraf sendikaya üye olanlar, üyeliklerinin taraf işçi sendikasınca işverene bildirildiği tarihten itibaren toplu iş sözleşmesinden yararlanırlar. B) Toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihte taraf işçi sendikasına üye bulunup da ayrılanların toplu iş sözleşmesinden yararlanabilmeleri, taraf işçi sendikasına dayanışma aidatı ödemelerine bağlıdır. C) Toplu iş sözleşmesinin imzalandığı tarihte taraf sendikaya üye olanlar, yürürlük tarihinden itibaren toplu iş sözleşmesinden yararlanırlar. D) Toplu iş sözleşmesinin imza tarihinde taraf işçi sendikasına üye bulunup da çıkarılanlar, taraf işçi sendikasına dayanışma aidatı ödeseler dahi toplu iş sözleşmesinden yararlanamazlar sayılı İş Kanunu na göre deneme süresi, toplu iş sözleşmesi ile kaç aya kadar uzatılabilir? ) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 E) Toplu iş sözleşmesinin imzalanmasından sonra işyerine giren, ancak taraf sendikaya üye olmayanlar, dayanışma aidatı ödeyerek toplu iş sözleşmesinden yararlanabilirler.

4 10. Toplu iş sözleşmesinin teşmili ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Teşmil kararı, Bakanlar Kurulu tarafından verilir. B) Teşmil edilen toplu iş sözleşmesinin sona ermesi ile teşmil kararı ortadan kalkmaz. C) Bakanlar Kurulu, gerekli gördüğü zaman gerekçesini de açıklayarak teşmil kararnamesini yürürlükten kaldırabilir. D) Toplu iş sözleşmesinin, tarafların hak ve borçlarını düzenleyen hükümleri ile özel hakeme başvurma hakkındaki hükümleri teşmil edilemez. KPSS/1-B-PÖ/ şağıdakilerden hangisi fon biriktirim yönteminin uygulanabilirliği açısından sorun yaratır? ) Ekonomik büyüme B) Nüfus artışı C) Enflasyon D) Tasarruf düzeyinde artış E) Gelir düzeyinde artış E) Yetki için başvurulduktan sonra yetki sorunu çözülünceye kadar yetki kapsamına giren işyerleri için teşmil kararı alınamaz. 11. şağıdakilerden hangisi sosyal güvenliğin temel amaçlarından biri değildir? 14. SSK ya tabi kadın sigortalıların doğum öncesi ve doğum sonrası iş göremezlik ödeneklerinden yararlanma süresi toplam kaç haftadır? ) 10 B) 1 C) 14 D) 16 E) 18 ) Bireye ekonomik güvence sağlamak B) Sosyal risklerin ortaya çıkışını önlemek C) Bireyin kişiliğini geliştirmek D) Sosyal devlet ve sosyal adalet ilkelerini yaşama geçirmek E) Bireysel adaleti sağlamak 15. şağıdakilerden hangisi, kısa çalışma ödeneğinden yararlanma koşulları arasında yer almaz? ) İşyerinde genel ekonomik kriz veya zorlayıcı sebeplerle haftalık çalışma süresinin geçici olarak 1/3 oranında azaltılmış olması 1. Dağıtım yöntemiyle finanse edilen bir sosyal güvenlik sisteminde emeklilik gelir düzeyinin belirlenmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili değildir? ) Çalışanın medeni durumu B) Ücret düzeyindeki değişmeler C) Demografik yapı D) İstihdama katılma oranı B) Faaliyetin kısmen veya tamamen durmasına neden olan sebeplerin en az 3 hafta sürmüş olması C) İşin, 4857 sayılı İş Kanunu na tabi olması D) Kısa çalışmanın başladığı tarihte, işçilerin 4447 sayılı Kanun hükümlerine göre işsizlik ödeneğine hak kazanmış olması E) Faaliyeti tamamen veya kısmen durduran işverenin talebinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca uygun bulunması E) Emeklilik yaşı 3

5 16. I. Hastalık II. nalık III. İş kazası ve meslek hastalığı IV. Yaşlılık, malullük, ölüm 506 sayılı Kanun a tabi bir işte tekrar çalışmaya başlayan ve sosyal güvenlik destek primine tabi olanlara yukarıdaki sigorta kollarından hangilerinin hükümleri uygulanır? ) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) III ve IV KPSS/1-B-PÖ/ şağıdakilerden hangisi faal nüfusun büyüklüğünü doğrudan belirleyen etkenlerden biridir? ) İşgücünün verimliliği B) Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımı C) Sermaye stokunun büyüklüğü D) İşsizliğin seviyesi E) İşgücü talebi 17. şağıdakilerden hangisi özel emeklilik programlarının işlevleri arasında yer almaz? ) Çalışanların emeklilik dönemlerini finanse etmesini sağlamak B) Uzun dönemli tasarruf düzeyini artırmak C) Sermaye piyasasının derinleşmesine katkıda bulunmak D) Gelir dağılımını iyileştirmek 0. şağıdakilerden hangisi bağımlılık oranını doğrudan etkileyen bir unsur değildir? ) Nüfusun yaş yapısı B) Üretici nüfus C) Tüketici nüfus D) Faal olmayan nüfus E) Faal nüfusun niteliği E) Yeni finansal kurumların gelişmesine katkıda bulunmak 18. şağıdakilerden hangisi Bismarkçı sosyal sigorta modelinin etkili olabilmesi için gerekli koşullardan biri değildir? ) Esnek çalışma biçimlerinin yaygın olması B) İşgücünün çoğunluğunun düzenli ücretli istihdamda olması C) Ücretlilerin ekonomik olarak aktif işgücüne katılma oranının yüksek olması D) Kentleşme oranının yüksek olması 1. Neoklasik kurama göre, işgücü piyasasında oluşabilecek işsizlik aşağıdakilerden hangisidir? ) Gizli işsizlik B) Konjonktürel işsizlik C) Teknolojik işsizlik D) İradi işsizlik E) Talep yetersizliğinden kaynaklanan işsizlik E) Kişi başına gelirin yüksek olması 4

6 . şağıdakilerden hangisi Türkiye İş Kurumunun görevlerinden biri değildir? ) Maliye politikaları yürütmek B) İşsizlik sigortası ödemelerini yapmak C) Meslek danışmanlığı hizmetleri vermek D) İş kurma eğitimi düzenlemek E) Meslek geliştirme kursları düzenlemek KPSS/1-B-PÖ/ şağıdakilerden hangisi Keynes in savunduğu görüşlerden biri değildir? ) İşsizlik, toplam talep yetersizliğinden kaynaklanmaktadır. B) Efektif talep, istihdam seviyesini belirler. C) Parasal ücretler tam esnektir. D) Emek arzı parasal ücretin bir fonksiyonudur. E) Tam istihdamı sağlamada bütçe politikaları etkilidir. 3. Post-fordist üretim sürecinde aşağıdakilerden hangisi yer almaz? ) Esnek üretim B) Esnek uzmanlaşma C) Stoklama D) İnsan kaynakları yönetimi E) Tam zamanında üretim 7. Klasik iktisatçıların işsizlikle ilgili otomatik dengeye ilişkin görüşleri aşağıdakilerin hangisine dayanmaktadır? ) Say in Mahreçler Yasası B) Malthus un Nüfus Teorisi C) Smith in Net vantajlar Teorisi 4. şağıdakilerden hangisi bireysel işgücü arzında belirleyici etkenlerden biri değildir? D) Ricardo nun Bölüşüm Teorisi E) Lassalle in Tunç Yasası ) Boş zaman tercihi B) Ücret seviyesi C) Ücret dışı gelir düzeyi D) İşsizlik seviyesi E) Mal ve hizmet arzı 8. şağıdakilerden hangisi enflasyonu hızlandırmayan işsizlik oranı olarak nitelendirilir? 5. şağıdakilerden hangisi işgücü piyasasında tabakalaşmaya yol açmaz? ) yrımcılık B) Güvenceli istihdamın yaygınlaşması C) Teknolojik gelişme ) Doğal işsizlik B) Gizli işsizlik C) Teknolojik işsizlik D) Konjonktürel işsizlik E) Yapısal işsizlik D) Beşeri sermaye yatırımının düşük olması E) Eğitimde fırsat eşitsizliği 5

7 9. şağıdakilerden hangisi, Türkiye de işgücü piyasasının günümüzdeki özelliklerinden biri değildir? ) İkili bir yapıya sahip olması B) Tarımsal istihdamın önemli bir paya sahip olması C) Kayıtdışı istihdamın önemli bir sorun olması D) İşgücüne katılımın gelişmiş ülkelere göre düşük olması E) Ücretsiz aile işçiliğinin toplam istihdam içinde en yüksek paya sahip olması KPSS/1-B-PÖ/ şağıdakilerden hangisi korporatizm kavramını açıklamaktadır? ) Özellikle tarımsal kesimlerin ağırlık taşıdığı ekonomilerde geniş çaplı toplumsal ve hukuksal reformlarla bu kesimlere destek sağlanması B) Özel girişimcilik ve mülkiyetin dokunulmazlığına gölge düşürmeden ekonomide devlet müdahaleciliğini öneren ideolojik yaklaşım C) Sivil toplumun örgütlü bir biçim almış çıkarlarıyla devletin karar alma yapılarını birbirine bağlayan temsil sistemi D) Referandumlara ve katılıma dayalı yönetimler ile kurulmuş popülist demokrasi sistemi E) Toplumsal güçlerin yeni bir düzen kurma konusunda birliğini oluşturan siyasal hareket 30. şağıdakilerden hangisi vrupa Sosyal Politikasının araçlarından biri değildir? ) vrupa İstihdam Stratejisi B) vrupa Sosyal Fonu C) vrupa İş Hareketliliği Portalı D) vrupa Büyüme Stratejisi E) vrupa sgari Ücret Belirleme Forumu 33. şağıdakilerden hangisi Türkiye de 000 li yıllarda yasal değişim sürecine girmiş sosyal politika alanlarından biri değildir? ) Sendikal örgütlenme ve toplu sözleşme düzeni B) Bireysel iş hukuku düzenlemeleri C) Sosyal güvenlik sistemi D) Kamu personel rejimi E) sgari ücret belirleme sistemi 31. vrupa Birliğinde 000 li yıllar için belirlenen Sosyal Koruma Sistemleri aşağıdakilerden hangisini kapsar? ) Sosyal politika uygulamalarında kamu finansmanının payının artırılması B) Sigorta sistemlerinin sürdürülebilir kılınması C) Sendikal alanda kazanılmış hakların üye devletlere karşı korunması D) Toplu işten çıkarmalarda sendika denetiminin sağlanması E) ile hekimliği sisteminin kamu sorumluluğuna alınması 34. şağıdakilerden hangisi Türkiye de, döneminde sendikal hareketle bağlantılı olarak kurulmuş örgütlenmelerden biri değildir? ) Türkiye İşçi Partisi B) Türkiye Çalışanlar Partisi C) Sendikalar rası Dayanışma Komitesi D) İşçi Temsilcileri Meclisi E) İstanbul İşçi Sendikaları Birliği 6

8 35. şağıdakilerden hangisi uluslararası sosyal politikanın öncüleri arasında sayılmaz? ) R. Owen B) J.. Blanqui C) L. R. Villerme D) S. Gompers E) D. Maniska KPSS/1-B-PÖ/ Kitlesel tüketimle bağlantılı olarak kitlesel üretim sistemine ne ad verilmektedir? ) Taylorizm B) Bilimsel yönetim C) Fordizm D) Toyotaizm E) Tam zamanında üretim 36. şağıdakilerden hangisi, vasıflı işgücünün uluslararası göçüne yol açan etmenler arasında sayılamaz? ) Üretim süreçlerinde ortaya çıkan yeni teknolojilerin işgücü talebi yaratması B) Ülkeler arasındaki iktisadi eşitsizliğin küreselleşme süreciyle artması C) Ülkelerin yüksek eğitim sistemlerindeki yakınlaşma 39. şağıdakilerden hangisi bireyin, kendisini zorlayan fiziksel ya da psikolojik bir uyarıcıya karşı geliştirdiği, uyum sağlamaya yönelik tepki olarak tanımlanabilir? ) Risk alma B) Öğrenilmiş çaresizlik C) Yanılsama D) Çatışma E) Stres D) Daha önceden göç etmiş aile üyelerine katılım E) Gelişmiş ülkelerde kariyer ve bilimsel çalışma olanaklarının daha fazla olması 40. Çalışanın işine, iş ortamına ya da iş arkadaşlarına yönelik duygu, düşünce ve davranışlarının sonucu olarak ortaya çıkan, işlerine yönelik olumlu içsel değerlendirmelerine ne ad verilir? ) İş zenginleştirme 37. şağıdaki kavramlardan hangisi, çalışma yaşamında kadınların kariyer ilerlemesindeki sınırını açıklamak için kullanılır? ) Cam tavan B) Pozitif ayrımcılık B) İş doyumu C) İş performansı D) İşe güdülenme E) İş analizi C) Duygusal saldırı D) taerkillik E) Cinsiyet eşitsizliği ÇLIŞM EKONOMİSİ VE ENDÜSTRİ İLİŞKİLERİ TESTİ BİTTİ. CEVPLRINIZI KONTROL EDİNİZ. 7

9 1. 6. SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. Yi =β 1+β X i β kxik + ui denklemi, n adet örnek veri ve k adet katsayı için matris ve vektörlerle Y = Xβ+ u şeklinde ifade edilmiştir. Burada ( ) ( kx1 ), X ( nxk ) ve u ( nx1) Y nx1, β boyutludur. r(), matrisinin aşamasını (rank);, matrisinin determinantını; 0, sıfırlardan oluşan sütun vektörü temsil etmektedir. 1. şağıdaki koşulların hangisinde β katsayıları herhangi bir yöntemle tahmin edilemez? ) r(x) < k B) r(x) = k EKONOMETRİ KPSS/1-B-PÖ/ Eu ( ) =0 geçerli değilse, β katsayılarının tahmininde kullanılan EKK tahmin edicisi öncelikle hangi özelliğini kaybeder? ) Doğrusallık (linearity) B) Yeterlilik (sufficiency) C) Sapmasızlık (unbiasedness) D) simtotik sapmasızlık (asymtotic unbiasedness) E) simtotik etkinlik (asymtotic efficiency) C) X < k D) X < n E) r(x X) < n 4. ( i j) E uu > 0(i, j = 1,,...,n; i j) ise, β katsayılarının tahmininde kullanılan EKK tahmin edicisi hangi özelliğini kaybeder? ) Yeterlilik B) Sapmasızlık C) simtotik sapmasızlık D) Etkinlik E) Tutarlılık (consistency). β katsayıları; En Küçük Kareler (EKK: Ordinary Least Squares), Maksimum Olabilirlik (MO: Maximum Likelihood) ve Genel Momentler (GM: Generalized Moments) tahmin edicileri ile tahmin edildiğinde, aşağıdaki sonuçlardan hangisi ortaya çıkar? ) En küçük β katsayı tahminlerini EKK verir. B) Üç tahmin edicinin β katsayı tahminleri aynıdır. C) En büyük β katsayı tahminlerini MO verir. D) En küçük β katsayı tahminlerini GM verir. E) GM uygulanamaz, EKK ve MO nun β katsayı tahminleri aynıdır. 5. u normal dağılmıştır ( u N). varsayımı hangi tahmin edici için ve neden gereklidir? ) EKK için, hata karelerini en küçük (minimum) yapmak amacıyla B) GM için, hataların beklenen değerini sıfır yapmak amacıyla C) MO için, tutarlılık özelliğini sağlamak amacıyla D) MO için, olabilirlik işlevini (likelihood function) yazabilmek amacıyla E) MO için, hataların varyansını en küçük yapmak amacıyla 8

10 6. β katsayıları EKK tahmin edicisi ile tahmin edildiğinde hata terimi tahmini u ˆi ile ilgili olarak aşağıdaki sonuçlardan hangisi geçerlidir? ) Sabit varyans (homoskedasticity) varsayımı geçerli değilse, n û>0 1 i B) Çoklu bağıntı (multicollinearity) yoksa, n ûy i i =0 1 C) Sabit terim β1 denklemde yer aldığına göre, n 1 û>0 i KPSS/1-B-PÖ/ Y= i β1+ βx i β kx ik +ui denklemi için oluşturulan H0 : β, β 3,..., βk = 0 hipotezi, aşağıdakilerden hangisi ile aynı anlama gelir? ) 0 : = H R 0 B) H : β = C) H : E( u ) = 0 0 i H β + β + + β 0 D) 0 : 3... k = E) H : Var ( u ) = 0 0 i D) Sabit terim β 1 denklemde yer aldığına göre, n 1 i û =0 E) Sabit terim β 1 denklemde yer aldığına göre, n 1 û=0 i 9. şağıdaki iki denklemden birincisi sınırlanmış (restricted), ikincisi sınırlanmamış (unrestricted) denklemdir: Y i = β1+ βx i β kx ik + ui Y i = β1 + βx i βkx ik + θ1z i1 + θ Z i +vi 7. Y= i β1+ βx i β kx ik +ui denkleminin düzeltilmemiş determinasyon katsayısı R ve düzel- tilmiş determinasyon katsayısı R ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? r ( Y,Y ˆ i i),yileynintahminiyˆ i i iarasındaki korelasyon katsayısıdır. ) Denklemdeki açıklayıcı değişken sayısı artınca, R değeri düşebilir. B) Denklemdeki açıklayıcı değişken sayısı artınca, R değeri düşebilir. C) Genellikle R >R dir. D) Denklemde içsel bağıntı (autocorrelation) sorunu varsa, R değeri yukarı sapmalıdır (upward biased). R = r Y,Y eşitliği her durumda geçerlidir. E) ˆ ( i i) Bu denklemlerin EKK yöntemi ile tahmininden β ˆ, θ ˆ, θ ˆ, uˆ ve v ˆ gibi tahminler bulunmuştur. j 1 H 0 :θ1ve θ = 0 hipotezini sınamak için aşağıdaki istatistiklerden hangisi uygundur? ( θ ˆ 1+ θˆ -0) ) t= Var ( θ ˆ 1) +Var ˆ ( θ) B) C) χ = Var ( θ ˆ 1) +Var ˆ ( θ ) ( ˆ ˆ i i ) Σu -Σv / F= Σv ˆ / n-k- i ( ) θ + θ -0 / ˆ ˆ ( 1 ) D) F= ˆ ˆ ( 1) ( ) E) ( Var θ +Var θ )/n-k- ( ) i ˆ i ( ) ( ) Σv ˆ / n-k- F= Σu / n-k 9

11 KPSS/1-B-PÖ/ SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. Y i = β1+ βx i+ β3x i3 + β4x i4 + ui denklemi 63 veri ile EKK yöntemi kullanılarak aşağıdaki gibi tahmin edilmiştir. Katsayı tahminleri ile F ve χ istatistiklerinin altında parantez içindeki değerler, bunlar için hesaplanmış p-değerleridir. F= R n-k / 1-R k-1, (F istatistiği ( )( ) ( )( ) χ istatistiği ise hata teriminin normal dağılımı için hesaplanmıştır.) Ŷ = -0,063 +1,19X + 0,88X3-0,00X4 ( 0,0) ( 0,0039) ( 0,116) ( 0,0004) 11. % 5 anlamlılık düzeyinde H 0 : ui normal dağılmıştır. hipotezi sınandığında aşağıdaki sonuçlardan hangisi geçerli olur? ) Hipotez kabul edilir ve t istatistikleri güvenilir değildir. B) Hipotez kabul edilir ve t istatistikleri güvenilirdir. C) Hipotez kabul edilir ve F istatistikleri güvenilir değildir. D) Hipotez reddedilir ve F istatistikleri güvenilir değildir. E) Hipotez reddedilir ve F istatistikleri güvenilirdir. R = 0,4 F = 6,30 χ = 4,460 ( 0,001) ( 0,111) 10. %5 anlamlılık düzeyinde ( I) H 0 : β j = 0; j = 1,,3,4 ve ( II) H 0 : β, β3ve β 4 = 0 hipotezleri sınandığında aşağıdaki sonuçlardan hangisi geçerli olur? ) H 0 : β =0 ve H 0 : β4 =0 ret; H 0 : β, β3ve β4 = 0 kabul edilir. B) H 0 : β1=0 ve H 0 : β 3 =0 ret; H 0 : β, β3ve β 4 =0 kabul edilir. C) H 0 : β1=0 ve H 0 : β3 =0 ret; H 0 : β, β3ve β4 = 0 da reddedilir. D) H 0 : β = 0 ve H 0 : β4 = 0 kabul; H 0 : β, β3ve β4 = 0 da kabul edilir. E) H 0 : β1= 0 ve H 0 : β3 = 0 kabul; H 0 : β, β3ve β4 = 0 reddedilir. 1. H 0 :β + β 3 > 1,8 hipotezini t istatistiği ile sınayabilmek için hesaplanan t değeri -0,66 dır. Bu değeri bulabilmek için yukarıdaki tahmin sonuçlarına ek olarak hangi bilgilere gerek vardır ve t istatistiğinin % 5 e karşılık gelen tablo değeri 1,67 iken bu hipotezin sınama sonucu nedir? ) Var ( β ), Var ( ) β 3 ve Cov ( β β ), 3 bilgilerine gerek vardır ve hipotez kabul edilir. B) Var ( β 1 ), Var ( β ) ve Var ( ) vardır ve hipotez kabul edilir. C) Var ( β ) ve Var ( ) hipotez reddedilir. β 3 D) Var ( β ), Var ( ) β 3 bilgilerine gerek bilgilerine gerek vardır ve β 3 ve Cov ( β β ) 1, 4 bilgilerine gerek vardır ve hipotez kabul edilir. E) Var ( β ), Var ( ) β 3 ve Cov ( β β ), 3 bilgilerine gerek vardır ve hipotez reddedilir. 10

12 13. ( ) gt 1 yt 3 yk ut =β +β +β + denklemi Türkiye nin 1988:1-004:4 dönemine ilişkin 3 aylık verileriyle tahmin edilmiş ve aşağıdaki sonuçlar alınmıştır. Burada g GSYH büyüme oranı, y toplam yatırım harcamasındaki değişme oranı, K ise 001:1-001:4 döneminde 1, diğer dönemlerde 0 değeri alan kukla (dummy) değişkendir. Parantez içindekiler katsayıların p- değerleridir. ( ) ( 0,000) ( 0,000) ( 0,044) ĝ = 0,08 + 0,6y + 0,048 yk t t t Bu sonuçlara göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Sabit terim 001 yılında 0,076, diğer dönemlerde 0,08 dir. B) Sabit terim 001 yılında 0,90, diğer dönemlerde 0,08 dir. C) Yatırımın büyümeye etkisi 001 yılında 0,90 puan, diğer dönemlerde 0,6 puandır. D) Yatırımın büyümeye etkisi 001 yılında 0,310 puan, diğer dönemlerde 0,6 puandır. E) Yatırımın büyümeye etkisinde 001 yılında % 5 anlamlılık düzeyinde bir farklılık olmamıştır. KPSS/1-B-PÖ/ VE 16. SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. Y t = β 1+ βx t βkxtk + ut denklemi t= 1,,,n adet veri ve EKK yöntemi ile tahmin edilmiş ve βˆ, βˆ,..., β ˆ tahminleri elde edilmiştir. 1 k 15. Y nin n+i dönemi için öngörüsü Y ˆn+i nasıl bulunur? ˆ ˆ ˆ ˆ ) Yn+ i=β 1+β X n+ i,+... +β kxn+ i,k ˆ ˆ ˆ ˆ B) Yn + i =β 1 +β X n, β k Xn,k ˆ ˆ ˆ C) Yn+ i=β X n+ i,+... +β kxn+ i,k ˆ ˆ ˆ D) Yn+ i=β X n,+... +β kxn,k+ Yn+ i 1 ˆ ˆ ˆ ˆ E) Yn+ i=β 1+β X n+ i,+... +β kxn+ i,k+ Yn+ i şağıdaki denklemde, c özel tüketim harcamasındaki yüzde değişme, g GSYH deki yüzde değişme, D4 dördüncü mevsimlerde 1, diğer mevsimlerde 0 değerini alan kukla değişkendir. ĉ = 0,00 + 0,886g + 0,01c 0,010D4 t t t 1 Bu sonuçlara göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Gelir değişmesinin özel tüketim değişmesi üzerindeki etkisi her mevsimde 0,876 puandır. B) Gelir değişmesinin özel tüketim değişmesi üzerindeki etkisi dördüncü mevsimlerde 0,876 puandır. C) Sabit terim her mevsimde -0,00 dir. D) Sabit terim dördüncü mevsimlerde 0,01 dir. E) Sabit terim dördüncü mevsimlerde -0,01, diğer mevsimlerde -0,00 dir. 16. Öngörü hatasının standart hatası S f dir. Öngörü hatasının S f ye oranı t dağılımlıdır ve t tablo değeri t( 1- α / ),n-k dir. Bu durumda Y ˆn+i için güven aralığı (confidence interval) aşağıdakilerden hangisidir? ) Y ˆ ˆ n+ i Sf Yn+ i Yn+ i+ Sf B) Yˆ ˆ n+ i S f/t( ) Yn+ i Yn+ i+ S f/t( ) 1 α/,n k 1 α/,n k C) Yˆ ˆ + t( 1 α /),n ks Y + Y + + t( 1 α /),n ks n i f n i n i f D) Yˆ ˆ n+ i t( ) Yn+ i Yn+ i+ t( ) 1 α/,n k 1 α/,n k E) Yˆ t ( 1 α /),n k /n i Y Yˆ + t ( 1 α /),n k n+ i n+ i n+ i 11

13 17. ut 1ut 1 ut et 1et 1 et =ρ +ρ + +λ +λ denklemi ile hata terimi u için bir içsel bağıntı süreci verilmiştir. e klasik varsayımları sağlayan bir başka hata terimi, t ρ, ρ, λ ve λ katsayılardır. 1 1 Bu denklem nasıl bir içsel bağıntı süreci tanımlamaktadır? ) R (utoregressive) süreci; R() B) M (Moving verage) süreci; M() C) RM süreci; RM(0, ) D) RM süreci; RM(, ) E) RM süreci; RM(, 1, ) KPSS/1-B-PÖ/ Bir denklemde içsel bağıntı sorunu hangi durumda ortaya çıkmaz? ) Denklem hatalı tanımlanmış ve gerekli bazı değişkenlere yer verilmemişse B) Denklem hatalı tanımlanmış ve doğrusal olmaması gerekirken doğrusal olarak ifade edilmişse C) Denklemdeki açıklayıcı değişkenler birbirleri ile yakından ilişkiliyse D) Denklemin bağımlı değişkenindeki sistematik ve sürekli ölçme hatalarıyla E) Tanımlama ve ölçme hatası olmasa bile, denklem değişkenlerinin zaman serilerindeki atalet (inertia) nedeniyle 0. şağıda, ct = β 1+β gt +β 3ct-1+ ut tüketim denkleminin ve ayrıca hata terimi tahmini ût denkleminin 60 veri ve EKK yöntemi ile tahminleri verilmiştir. 18. şağıdaki denklem üç aylık 60 veri ile tahmin edilmiştir, c özel tüketim harcamasındaki yüzde değişme, g ise GSYH deki yüzde değişmedir. Parantez içindekiler katsayıların p-değerleridir. ĉt =- 0, ,99g t + 0,17gt-1 ( 0,450) ( 0,000) ( 0,075) R = 0,861 DW1 = 0,973 Bu sonuçlara göre ve % 5 anlamlılık düzeyinde Durbin-Watson tablosundan alt sınır d L = 1,514, üst sınır d U = 1,65 ise, denklemde içsel bağıntı ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Gecikmeli değişken gt 1nedeniyle, Durbin- Watson istatistiği DW1 ile birinci sıra içsel bağıntının araştırılması doğru olmaz. B) Gecikmeli değişken gt 1nedeniyle, Durbin in h istatistiği birinci sıra içsel bağıntının araştırılmasında kullanılabilir, ancak bu istatistiğin hesaplanabileceği bilgiler yoktur. C) % 5 anlamlılık düzeyinde Birinci sıra eksi veya artı içsel bağıntı yok. hipotezi kabul edilir. D) % 5 anlamlılık düzeyinde Birinci sıra eksi içsel bağıntı yok. hipotezi reddedilir. E) % 5 anlamlılık düzeyinde Birinci sıra artı içsel bağıntı yok. hipotezi reddedilir. 1 ĉt = 0, ,889gt + 0,01c t 1 R = 0,878 DW1 = 1,36 uˆ t = 0, ,014gt 0,04c ˆ t 1+ 0,78ut 1 + 0,71u ˆ ˆ ˆ t 0,07ut 3 0,44ut 4 R = 0,190 uˆ t yardımcı (auxiliary) denklemi hangi amaçla tahmin edilmiştir ve verilen sonuçlar bu amaca uygun mudur? ) Birlikte 1.,., 3. ve 4. sıra içsel bağıntı için LM (Lagrange Multiplier) sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir, fakat uygun bir istatistik verilmediği için sınama yapılamaz. B) Birlikte 1.,., 3. ve 4. sıra içsel bağıntı için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir, χ = ( 60)( 0,190) = 11,4 istatistiği kullanılarak bu sınama yapılabilir. C) Birlikte 1.,., 3. ve 4. sıra RCH (utoregressive Conditional Heteroskedasticity) için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir, χ = ( 60)( 0,190) = 11,4 istatistiği kullanılarak bu sınama yapılabilir. D) Birlikte 1.,., 3. ve 4. sıra içsel bağıntı için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir, F = 0,878 / / ( 1 0,878 )/ 57 = 05,53 istatistiği kullanılarak bu sınama yapılabilir. E) Birlikte 1.,., 3. ve 4. sıra içsel bağıntı için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir, χ = 60 0,878 = 5,68 istatistiği kullanılarak ( )( ) bu sınama yapılabilir.

14 KPSS/1-B-PÖ/ Yt =β 1+β X t β kxtk + ut denkleminde içsel bağıntı sorunu varsa aşağıdaki sonuçlardan hangisi yanlıştır? ) Katsayı tahminleri için yapılan t testleri güvenilir olmaz, hesaplanan t değerleri yukarı sapmalı olur. B) Denklemin açıklayıcı değişkenleri için yapılan F testi güvenilir olmaz, hesaplanan F değeri yukarı sapmalı olur. C) Y için yapılan öngörüler güvenilir olmaz. D) EKK tahmin edicisi tanımlama hatası yoksa sapmasızdır, ancak etkinlik özelliğini yitirir. E) Determinasyon katsayısı R aşağı sapmalı (downward biased) olur. 3. I. Yi = β 1+β Xi +β 3Xi3 +β 4Xi4 + ui asıl denkleminde bir ekonometrik sorun vardır ve bu sorunun çözümü için aşağıdaki dönüştürülmüş denklem tahmin edilmiştir: II. Y 1 X X X X X X i = β i i3 1 +β +β 3 +β 4 + ei i4 i4 i4 i4 Bu dönüştürülmüş denklemin tahminine gerek duyulmasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir? ) I. de X i4 yer almamalıdır, II. de bu hata düzeltilmiştir. B) I. de unin i varyansı X i4 ile ilişkilidir, Var ( u i ) = σ u X i4, σ u bir sabit şeklinde değişen varyans sorunu vardır; II. de sorun giderilmiştir. C) I. de u i ile II. de Cov ( ux ) X i4 arasındaki kovaryans 0 değildir, i i4 =0 sağlanmıştır. D) I. de X i4 bir sabit olduğundan, sabit terim ile birlikte tam çoklu bağıntı sorunu yaratmaktadır, II. de bu sorun giderilmiştir. E) I. de Xi4 ün neden olduğu içsel bağıntı sorunu vardır, II. de bu sorun giderilmiştir.. I. Breusch-Godfrey LM sınaması II. Box-Pierce χ sınaması III. Durbin-Watson (DW) istatistiği ile sınama IV. Durbin h istatistiği ile sınama Yt =β 1+β X t β kxtk + ut denkleminde birlikte birinci ve ikinci sıra içsel bağıntı sorununu araştırmak için yukarıdakilerden hangileri kullanılabilir? ) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve IV E) II ve IV 13

15 KPSS/1-B-PÖ/ ct 1 gt 3ct 1 ut =β +β +β + tüketim denklemine ilave olarak aşağıdaki Y yardımcı denklemi de 60 veri ile tahmin edilmiştir: ĉ = 0, ,889g + 0,01c t t t 1 R = 0,878 DW1 = 1,36 t = + t + t + t 1 0,09c t 1+ 0,005gtc t 1 R = 0,10 Y. uˆ 0,0005 0,001g 0,033g 0,0007c Yardımcı denklemle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Tanımlama hatası için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve ( ) ( ) F = 0,101/ 4 / 1 0,101 / 55 = 1,55 istatistiği kullanılarak bu sınama yapılabilir. B) Durağanlık sınaması yapmak üzere tahmin χ = 60 0,10 = 6,1 istatistiği edilmiştir ve ( )( ) kullanılarak bu sınama yapılabilir. C) Değişen varyans için LM (White) sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve χ = 6,1 istatistiği kullanılarak bu sınama yapılabilir. D) Değişen varyans için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve F=1,55 istatistiği kullanılarak bu sınama yapılabilir. E) GRCH (Generalized RCH) için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve χ = 6,1 istatistiği kullanılarak bu sınama yapılabilir. 5. ct = β 1+β gt +β 3ct-1+ ut tüketim denklemine ilave olarak aşağıdaki û t yardımcı denklemi de 60 veri ile tahmin edilmiştir: ĉt = 0, ,889gt + 0,01c t 1 R = 0,878 DW1 = 1,36 uˆ t = 0, ,110uˆ ˆ t 1+ 0,18ut R = 0,071 % 5 anlamlılık düzeyinde, χ ( ) tablo değeri ( ) 5,991, F tablo değeri = 3,15 iken, buradaki u ˆ ( 57) t yardımcı denklemi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) RCH sorunu için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve F = ( 0,071/ ) / ( 1 0,071 )/ 57 =,18 istatistiğine göre bu sorun yoktur. B) GRCH sorunu için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve F =,18 istatistiğine göre bu sorun yoktur. C) RCH sorunu için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve χ = ( 60)( 0,071) = 4,6 istatistiğine göre bu sorun vardır. D) RCH sorunu için LM sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve χ = ( 60)( 0,071) = 4,6 istatistiğine göre bu sorun yoktur. E) Değişen varyans sorunu için LM (White) sınaması yapmak üzere tahmin edilmiştir ve 4,6 χ = istatistiğine göre bu sorun yoktur. 14

16 6. şağıda denklem I ve denklem II nin 60 veri ile tahmin sonuçları verilmiştir. Parantez içindekiler katsayıların p-değerleridir. I. cˆ t = 0, ,889gt + 0,01c t 1 ( 0,341) ( 0,000) ( 0,001) R = 0,878 DW1 = 1,36 II. cˆ t = 0, ,913gt + 0,511c t 1 0,385gt 1 ( 0,473) ( 0,000) ( 0,000) ( 0,003) R = 0,899 DW1 =,16 Denklem II de, bir açıklayıcı değişken ( g t-1) eklendikten sonra, denklem I e göre hangi ekonometrik sorun ortaya çıkmış olabilir ve bunun sonucu nedir? ) İçsel bağıntı sorunu; R değeri yukarı sapmalı olmuştur. B) Değişen varyans sorunu; R değeri yukarı sapmalı olmuştur. C) Değişen varyans sorunu; hesaplanan t-istatistiği değerleri aşağı sapmalı olmuştur. D) RCH sorunu; EKK tahmin edicisi sapmasızlık özelliğini yitirmiştir. E) Çoklu bağıntı sorunu; katsayı tahminleri beklenenden farklı olabilir. KPSS/1-B-PÖ/ I. cˆ t = 0, ,889gt + 0,01c t 1 ( 0,341) ( 0,000) ( 0,001) R = 0,878 DW = 1,36 ( 0,473) ( 0,000) ( 0,000) ( 0,003) 1 t = + t + ˆ ˆ3 t 1+ t + t II. c 0,007 0,75g 0,169c 1,076c 14,53c R = 0,893 DW1 = 1,533 Parantez içindekiler katsayıların p-değerleridir. % 5 anlamlılık düzeyinde χ ( ) tablo değeri = 5,991, ( ) F tablo değeri = 3,15 tir. II. denklem Ramsey in ( 55) RESET sınaması için tahmin edilmiştir. Bu sınamanın sonucu nedir? F = 0,893 0,878 / / 1 0,893 / 55 = 3,855 istatistiğine göre % 5 anlamlılık düzeyinde bir tanımlama hatası vardır. ) ( ) ( ) F = 0,893 0,878 / / 1 0,893 / 55 = 3,855 istatistiğine göre % 5 anlamlılık düzeyinde bir tanımlama hatası yoktur. B) ( ) ( ) C) χ = ( 60)( 0,878) = 5,68 istatistiğine göre % 5 anlamlılık düzeyinde bir tanımlama hatası vardır. D) χ = ( 60)( 0,893) = 53,58 istatistiğine göre % 5 anlamlılık düzeyinde bir tanımlama hatası vardır. F = 0,898 / 4 / 1 0,898 / 55 = 11,05 istatistiğine göre % 5 anlamlılık düzeyinde bir tanımlama hatası vardır. E) ( ) ( ) 8. Yt = β 1+β Xt +β 3Xt3 +β 4Xt4 + ut denkleminde X t4 değişkeni denklemde fazladan yer almaktadır. Bu değişkenin varlığı EKK tahmin edicisini nasıl etkiler? ) Etkinlik özelliğini kaybeder. B) Tutarlılık özelliğini kaybeder. C) Sapmasızlık özelliğini kaybeder. D) Yeterlilik özelliğini kaybeder. E) simtotik sapmasızlık özelliğini kaybeder. 15

17 9. Yt =β 1 +β Xt-1 +β 3X t β kxt-q + ut denkleminde X teki gecikme (lag) sayısı q sonludur. Bu denklemdeki gecikmelerin p inci dereceden bir çokterimli (polinom) olarak dağıldığı, diğer adıyla lmon dağılımında olduğu varsayılır. Bu varsayım β i katsayıları için nasıl ifade edilebilir ve hangi sınırlama vardır? ) β=α i 0 +α q 1i+α i α qi ve q= p dir. B) β=α i 0 +α p 1i+α i αpi ve q p gerekir. C) β=α i 0 +α p 1i +α i αpi ve q p > olması = dir. D) β=α i 0 +α q 1i+α i αqi ve p > qolması gerekir. E) p i 0 1 p β=α +α i+α i α i ve p> q dur. KPSS/1-B-PÖ/ Eşanlı denklemler modelinde, G ve K sırasıyla modeldeki içsel ve önceden belirlenmiş (predetermined) değişken sayısıdır. Bir denklemde yer alan içsel ve önceden belirlenmiş değişken sayısı sırasıyla G* ve K*; yer almayan içsel ve önceden belirlenmiş değişken sayısı da sırasıyla G** ve K** dır. K**>G*-1 geçerli ise bu denklem için aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Sıra koşuluna göre, tam ayırt etme (exact identification) vardır. B) Sıra koşuluna göre, eksik ayırt etme (under identification) vardır. C) Sıra koşuluna göre, fazladan ayırt etme (over identification) vardır. D) şama (rank) koşuluna göre, fazladan ayırt etme vardır. E) Hem sıra hem aşama koşuluna göre, fazladan ayırt etme vardır. 30. Yt =α+β 0Xt +β 1Xt-1 +β X t ut denkleminde X teki gecikme sayısı sonsuza gitmektedir. Gecikme katsayıları β i geometrik dağılıma sahipse, β=β1 λλ i, i = 1,,..., olarak yazılabilir. i ( ) Geometrik dağılım varsayımı ve Koyck dönüştürmesi kullanılarak Yt =α+β 0Xt +β 1X t-1 +β X t ut denklemi nasıl ifade edilebilir? ) Y =α+β X +λ Y + v, v = u ( 1-λ ) t t t-1 t t t SORULRI ŞĞIDKİ BİLGİLERE GÖRE CEVPLYINIZ. şağıdaki eşanlı modelde c, y ve g içsel, diğerleri önceden belirlenmiş değişkenlerdir. c =α +α g +α c +α r + u t 1 t 3 t 1 4 t 1t y =β +β g +β g +β r + u t 1 t 3 t 1 4 t t gt =γ 1+γ ct +γ 3yt +γ 4rt +γ 5kt + u3t B) Yt =α+β Xt +λ Yt-1+ v t, vt = ut λ ut 1 C) ( ) Yt =α 1 λ +β Xt +λ Yt-1+ v t, vt = ut ut 1 D) ( ) ( ) Yt =α 1 λ +β 1-λ Xt +λ Yt-1+ v t, vt = ut λut 1 E) ( ) ( ) Yt = 1-λ +β 1-λ Xt +λ Yt-1+ v t, vt = ut β ut 1 16

18 3. Bu modelin g için indirgenmiş biçimi (reduced form) g =π +π c +π r +π g +π k + v tahmin t 1 t-1 3 t 4 t-1 5 t 3t edilmiş ve ˆv 3t tahmin değerleri bulunmuştur. ˆv 3t değerleri kullanılarak aşağıdaki y denklemi tahmin edilmiştir. Parantez içindekiler katsayıların p- değerleridir. y = 0, ,588g +,8 g 0,003r + 1,981vˆ t t 3 t 1 t 3t ( 0,845) ( 0,050) ( 0,003) ( 0,184) ( 0,043) R = 0,684 Bu sonuca göre aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) Tanımlama sınaması yapılmıştır ve % 5 anlamlılık düzeyinde denklemde bir tanımlama hatası olduğu reddedilmiştir. B) Tanımlama sınaması yapılmıştır ve % 5 anlamlılık düzeyinde denklemde bir tanımlama hatası olduğu kabul edilmiştir. KPSS/1-B-PÖ/ Yukarıdaki modelin üçüncü denkleminin EKK ( şamalı En Küçük Kareler) Yöntemi ile tahmin edilebilmesi için, birinci aşamada aşağıdakilerden hangisi gereklidir? ) c ˆ t =π ˆ 11+π ˆ 1ct 1+π ˆ 13rt +π ˆ 14gt 1+π ˆ 15kt ve y ˆ t =π ˆ 1+π ˆ ct 1+π ˆ 3rt +π ˆ 4gt 1+π ˆ 5kt B) c ˆ t =π ˆ 11+π ˆ 1ct 1+π ˆ 13rt +π ˆ 14gt 1+π ˆ 15kt C) y ˆ t =π ˆ 1+π ˆ ct 1+π ˆ 3rt +π ˆ 4gt 1+π ˆ 5kt D) g ˆ t =π ˆ 31 +π ˆ 3ct 1 +π ˆ 33rt +π ˆ 34gt 1 +π ˆ 35kt E) c ˆ t =π ˆ 11+π ˆ 1ct 1+π ˆ 13rt +π ˆ 14gt 1+π ˆ 15kt ve g ˆ t =π ˆ 31 +π ˆ 3ct 1 +π ˆ 33rt +π ˆ 34gt 1 +π ˆ 35kt C) Haussman içsellik-dışsallık (endogeneityexogeneity) sınaması yapılmıştır ve % 5 anlamlılık düzeyinde g nin dışsal olduğu kabul edilmiştir. D) Haussman içsellik-dışsallık sınaması yapılmıştır ve % 5 anlamlılık düzeyinde g nin dışsal olduğu reddedilmiştir. E) Denklemler arasındaki hataların kovaryansı konusunda sınama yapılmıştır ve kovaryansın sıfır olduğu reddedilmiştir. 35. I. II. p p Yt = α 1jYt j jxtj u It ; R + α + I j= 1 j= 1 p p Xt = β 1jYt j jxt j u IIt ; R + β + II j= 1 j= 1 III. p Yt = λ 1jYt j v It ; R + III j= Yukarıdaki modelin ilk denkleminin D (raç Değişkenler:Instrumental Variables) Yöntemi ile tahmin edilmesi için araç olarak kullanılması uygun olan değişkenler aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? ) c,y t t veg t B) c,y,g t t t vect 1 C) c t 1,r,g t t 1ve kt D) y,g,c t t t 1,gt 1 vekt E) c,y,g t t t vegt 1 IV. p Xt = θ 1jXt j v IIt ; R + IV j= 1 X, Y nin Granger nedeni değildir. hipotezini sınamak için yukarıdaki denklemlerin n veri ile tahmininden sonra hangi sınama istatistiği kullanılmalıdır? ) χ = ( nr ) I χ = nr B) ( ) III χ = nr C) ( ) II ( Σˆ I Σˆ I ) D) v u /p F = Σ û I /( n p) ( Σˆ II Σˆ I ) E) F = v u p Σû I /( n p) 17

19 36. VR (Vector utoregression) modeli kullanılarak yapılan etki-tepki (impulse-response) incelemesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? ) Hata terimleri şokları temsil eder. B) Şokların etkisini anlamak için zamanın sonsuza gitmesi gerekir. C) Şok büyüklüğü, genellikle hata terimlerinin bir standart hatası olarak alınır. D) Şokların içsel değişkenler üzerindeki etkisi araştırılır. E) Şoklar, her bir hata terimi kullanılarak ayrı ayrı olabileceği gibi, tüm hata terimleri kullanılarak da verilebilir. 37. Bir zaman serisinde birim kök(unit root) araştırması için bir sorunla karşılaşıldığı durumda Dickey-Fuller (DF) yerine Genişletilmiş (ugmented) Dickey-Fuller (DF) sınaması yapılmaktadır. DF sınaması hangi sorunla karşılaşıldığında yapılır? ) İçsel bağıntı KPSS/1-B-PÖ/ X ve Y zaman serilerinin korelogramlarını oluşturmak üzere aşağıdaki r i otokorelasyon katsayıları bulunmuştur. Burada i gecikme sayısıdır. X otokorelasyon katsayıları: r 1 = 0,915, r = 0,843, r = 0,75, r = 0,694, r = 0,66, Y otokorelasyon katsayıları: r 1 = 0,715, r = 0,303, r3 = 0,097, r4 = 0,351, r5 = 0,6,... r 0,35 değerleri 0 dan farklıdır. Bu bilgilere göre, aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? ) X ve Y nin her ikisinde de birim kök olması beklenmez. B) X te birim kök olması beklenir, Y de birim kök olması beklenmez. C) Y de birim kök olması beklenir, X te birim kök olması beklenmez. D) X ve Y nin her ikisinde de birim kök olması beklenir. E) Bu bilgilere göre X ve Y de birim kök olup olmadığı anlaşılamaz. B) Değişen varyans C) Çoklu bağıntı D) Tam çoklu bağıntı E) Yapısal değişiklik 40. I. kaike bilgi kriteri II. Schwartz bilgi kriteri III. Box-Pierce sınaması Yukarıdaki yöntemlerden hangileri gecikme sayısını belirlemek için kullanılır? ) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 38. I. Tahminde kullanılan değişkenler durağan değildir. II. R oldukça yüksektir. III. DW istatistiği oldukça düşüktür. Bir regresyon denkleminin anlamsız (düzmece) olmasıyla ilgili yukarıdaki ifadelerden hangileri doğrudur? ) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III EKONOMETRİ TESTİ BİTTİ. CEVPLRINIZI KONTROL EDİNİZ. 18

20 1. Bir torbada 6 siyah, 4 beyaz top vardır. Bu torbadan yerine koyarak top seçiliyor. İSTTİSTİK KPSS/1-B-PÖ/ Normal dağılıma sahip bir rasgele (random) değişkenin varyansı 100 dür. Seçilen topların ikisinin de beyaz olması olasılığı kaçtır? ) 0,16 B) 0,4 C) 0,9 D) 0,36 E) 0,48 Bu değişkenin 8,5 tan küçük değer alma olasılığı 0,50 ise, 6,5 tan büyük değer alma olasılığı kaçtır? (z standart normal değişken ise, P 0 < z < 1 = 0,3413, P 1< z < = 0,1359 ve ( ) ( ) P ( < z< 3) = 0,015dir.) ) 0,477 B) 0,4987 C) 0,8413 D) 0,977 E) 0,9987. Bir yönetim kurulundaki boş bir üyelik için, B, C, D adayları yarışmaktadır. nın seçilme olasılığı B ninkinin iki katı, C nin seçilme olasılığı D ninkinin iki katı, B ile C nin seçilme olasılığı eşittir. Buna göre, C nin seçilme olasılığı kaçtır? 4. X kesikli rasgele (random) değişkenin moment çıkaran fonksiyonu e t şeklindedir. ) 1 9 B) 9 C) 4 9 Buna göre, X in beklenen değeri kaçtır? ) 0,5 B) 1,0 C) 1,5 D),5 E) 5,0 D) 5 9 E)

21 KPSS/1-B-PÖ/ Parametreleri α ve β olan tekdüze (uniform) dağılıma uyan bir rasgele (random) değişkenin α+ p ( β α ) dan küçük değer alması olasılığı aşağıdakilerin hangisine eşittir? 7. Bir kentin merkezinden başlayıp kent dışına ulaşan uzun bir caddenin merkeze göre aynı yönde 3., 4., 5., 6. ve 1. kilometrelerinde beş eczane vardır. Bu cadde üzerinde, eczaneler ile uzaklıkları toplamı minimum olacak bir noktaya bir ecza deposu yapılacaktır. ) p B) α p C) β p D) α p E) p β Bu ecza deposu, caddenin merkeze göre kaçıncı kilometresinde yapılmalıdır? ) 1. B) 4. C) 5. D) 6. E) X rasgele (random) değişkeninin ortalaması µ = 5 ve varyansı σ = 4 olduğuna göre, P ( < X< 8) olasılığının en küçük değeri kaçtır? 8. MaxCX X b X 0 Yukarıdaki primal problemin optimal çözümünde ikinci kısıta ilişkin gevşek (slack) değişkenin değeri sıfır ise, karşılık gelen dual problemin optimal çözümünde aşağıdakilerden hangisi doğrudur? ) 1 3 B) 3 C) 4 9 ) İkinci dual karar değişkeninin değeri sıfırdır. B) İkinci dual karar değişkeninin değeri pozitiftir. D) 5 9 E) 7 9 C) İkinci dual kısıtın artık değişkeninin değeri sıfırdır. D) İkinci dual kısıtın artık değişkeninin değeri pozitiftir. E) İkinci dual kısıtın gevşek değişkeninin değeri pozitiftir. 0

22 9. ve B oyuncularının olduğu bir oyunun kazanç matrisi aşağıda verilmiştir. B Bu oyunun değeri ( g ) kaçtır? ) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) KPSS/1-B-PÖ/006 x x N 3 3, dir. x Buna göre, x1 vektörünün marjinal dağılımı x3 aşağıdakilerden hangisidir? ) N, 3 6 B) N, C) N, D) N, E) N, Bir doğrusal programlama probleminin başlangıç simpleks çizelgesi aşağıdaki gibidir Bu primal problemin dual problemi aşağıdakilerden hangisidir? ) MinZ = 10x1+ 8x B) MinZ = x1+ x x1+ 3x 1 x1+ x 10 x1+ x 3x1+ x 8 x 1,x 0 x 1,x 0 C) Max Z = x + x D) MinZ = x + 3x 1 1 x + x 10 x + x x + x 8 10x + 8x x,x 0 x,x Bir anabileşenler (principal components) çözümlemesinde p tane değişken yer almaktadır. Bu çözümlemede kullanılan korelasyon matrisinin özdeğerleri ( λ j ; eigen values) toplamı hangi değere eşittir? ) Korelasyon matrisinin determinantına eşittir. B) Korelasyon matrisinin tersinin determinantına eşittir. C) p+ 1 dir. D) p 1 dir. E) p dir. E) MinZ = x + 3x x + x 10x + 8x 0 x,x 0 1

23 KPSS/1-B-PÖ/ f( x) 1 Q = ce fonksiyonunda, Q = 6x1 + 1x 16x1x 8x1+ 4 olduğuna göre, µ ortalama vektörü aşağıdakilerden hangisidir? ) ( 3, ) B) ( 4, ) C) ( 5,3 ) D) ( 6,3 ) E) ( 6,4 ) 15. Dört öğrencinin istatistik ve matematik dersinden aldıkları notlar aşağıdaki tabloda verilmiştir. Öğrenciler Dersler İstatistik Matematik Bu iki dersten alınan notlar arasındaki ilişkiyi ölçmekte kullanılacak Kendall ın tau korelasyon katsayısı kaçtır? ) 1 3 B) 1 6 C) 0 D) 1 6 E) ı ( x x x ) N ( M, V ) dağılımından rasgele 1 denek çekilerek Hotelling in T test istatistiği hesaplanıyor. T = 1 olduğunda, bu değere karşılık gelen F istatistiği kaçtır? ) 1, B) 3,6 C) 7, D) 10,8 E) 11,4 16. Termometrelerden elde edilen sıcaklık ölçümleri hangi tür ölçekle ölçülmüştür? ) Sınıflayıcı ölçek B) Eşit aralıklı ölçek C) Sıralayıcı ölçek D) Oran ölçeği E) Karma ölçek

24 KPSS/1-B-PÖ/ Belirli bir hastalığın tedavisinde kullanılan ilacın 5 farklı dozajı her biri 6 birimden oluşan beş gruba uygulanıyor ve grupların ortalama iyileşme sürelerinin farklı olup olmadığı araştırılıyor. Bu çalışmada, F testi için hesaplanan gruplar arası kareler toplamı 40, gruplar içi kareler toplamı 60 olduğuna göre, F değeri kaçtır? ) 0,007 B) 0,04 C) 5 D) 60 E) Bir işlemin öncesinde ve sonrasında aynı gruptan elde edilen ölçümlerin ortalamalarının farkına ilişkin hipotezin test edilmesinde, test istatistiği olarak aşağıdakilerden hangisi kullanılır? ) n 1 t B) t n + n 1 C) Z α D) n 1 1 χ E) F n 1,m Büyük bir kitleden rasgele (random) seçilen 900 kişiden 180 inin düzenli olarak vitamin kullandığı belirlenmiştir. Düzenli olarak vitamin kullananların oranına ilişkin standart hata kaçtır? ) 0,000 B) 0,0133 C) 0,067 D) 0,1600 E) 0, şağıdaki tabloda X ve Y değişkenlerinin beş bireyde aldığı değerler verilmiştir. Birey X Y Bu verilere göre, X ve Y değişkenleri arasındaki momentler çarpımı korelasyon katsayısı r( x,y ) kaçtır? ) 1 B) 0,5 C) 0 D) 0,5 E) 1 3

25 KPSS/1-B-PÖ/ Varyansı 64 olan bir yığının ortalamasının 30 dan büyük olduğu öne sürülmektedir. Bu hipotezi test etmek için yığından rasgele (random) çekilen 5 birimlik örneklemin ortalaması 6 dır. Hipotezi test etmede kullanılan test istatistiğinin hesaplanan değeri kaçtır? ),5 B) 1,5 C) 1, D) 0,5 E) 1, gözlemli periyodu 7 olan zaman serisinin toplamsal ayrıştırma yöntemi (additive decomposition method) ile hesaplanan mevsimsel indeksleri ve trent denklemi aşağıda verilmiştir. Mevsimsel indeksler : Trend denklemi : Tt = 0+ 5t Bu serinin 1 dönemlik öngörü değeri kaçtır? ) 168 B) 173 C) 175 D) 176 E) 177. ( x 1, y 1), ( x,y ),..., ( x n, y n) veri çiftlerinden hesaplanan momentler çarpımı korelasyon katsayısı, her bir ( x i,y i) veri çiftine aşağıdaki işlemlerden hangisi uygulandığında değişir? ) ( x + c, y + c) B) ( x c, y c) i cx,cy, c 0 C) ( ) i i i D) ( y, x ) E) ( x, y) i i i i i i 4. Z: t Yukarıdaki serinin ikinci gecikmeye ( lag ) ait otokorelasyon fonksiyonunun değeri kaçtır? ) 0,09 B) 0,19 C) 0,9 D) 0,09 E) 0,19 4

26 5. Her deneme düzeyinin, her satır ve her sütunda yalnız bir defa denendiği deneme düzenine ne ad verilir? ) Youden kare deneme düzeni B) Greko Latin kare deneme düzeni KPSS/1-B-PÖ/ Yerine koyarak yapılan bir rasgele örnekleme işleminde n = 5, σ = 500 olduğuna göre, ortalama- ya ait standart hata kaçtır? ) B) 6,0 C) 7,75 D) 10 E) 100 C) Bölünmüş parseller deneme düzeni D) Tamamlanmamış blok düzeni E) Latin kare deneme düzeni çok etkenli denemesinin tekrarında tanımlayıcı bağıntı I = BC ise, etkeninin eşdeşi (allias) aşağıdakilerden hangisidir? ) B B) C C) B D) C E) BC 8. Nüfusu olan bir kentte, yükseköğrenim görmüş olanların oranının % 30 olduğu tahmin edilmektedir. Standart hata % 1 den büyük olmamak üzere, bu oranın örneklemden tahmin edilmesi için gerekli örneklem büyüklüğü en az kaçtır? ) 1500 B) 1897 C) 078 D) 10 E)

27 KPSS/1-B-PÖ/ Birim sayıları ve standart sapmaları aşağıda verilen üç tabakadan oluşan bir kitleden 84 birimlik rasgele (random) bir örnek çekilecektir. N1 = 5000 σ 1 = 15 N = 000 σ = 18 N3 = 3000 σ 3 = 5 Neyman atama yöntemine göre her tabakadan sırasıyla kaç birim alınmalıdır? ) ( 50, 4, 10 ) B) ( 50, 10, 4 ) aralığında tanımlı y = f ( x ) = cos ( x ) fonksi- π 3. 0, yonu verilmiştir. Buna göre, P1 ( x ) Langrange interpolasyon polinomu için hata sınırı aşağıdakilerden hangisidir? ) 0 B) D) π 16 π 3 E) π 9 3 C) π 4 C) ( 4, 50, 10 ) D) ( 4, 10, 50 ) E) ( 10, 4, 50 ) 30. Bir üniversitedeki öğrencilerin not ortalaması örneklemden tahmin edilecektir. Tahmin edicinin göreli duyarlılığının ortalamanın % 5 i kadar olan sınırlar içinde olması istenmektedir. Değişim katsayısı c = 0,1 ve z = 3 olarak verilmiştir. Bu tahmin için gerekli örneklem büyüklüğü en az kaçtır? ) 5 B) 36 C) 49 D) 64 E) =, B = matrisleri veriliyor. Buna göre, ( + B) ı matrisi aşağıdakilerden hangisidir? 7 ) 5 7 B) C) D) E) ( 1110 ) sayısının onluk sistemdeki karşılığı kaçtır? ) 1 B) 13 C) 14 D) 15 E) 16 6

28 matrisinin tersi aşağıdakilerden hangisidir? ) C) 3 3 E) B) D) KPSS/1-B-PÖ/ Her biri x boyutlu, B ve C matrislerinin determinant değerleri sırasıyla, 3 ve 4 tür. x boyutlu K matrisi KB = C koşulunu sağlıyorsa aşağıdakilerden hangisi doğrudur? ) B) C) D) E) 1 1 K = CB, K = K = B C, K = K = CB, K = K = B C, 1 1 K = CB, K = K 3 = x+ y = 1 tx + y = t ( ) 1+ t x+ y = 3 Yukarıdaki denklem sisteminin çözümünün olması için t kaç olmalıdır? 37. Bir basit regresyon probleminde x bağımsız değişkeni ve y bağımlı değişkeni ile ilgili olarak aşağıdaki bilgiler veriliyor. _ x = 3,0, ( _ y =,0, ( _ x : bağımsız değişkenin örnek ortalaması) _ y : bağımlı değişkenin örnek ortalaması) n (bağımsız değişkenin ortalamadan (xi x) = 4, ayrılış puanlarının kareleri toplamı) i= 1 n (bağımlı değişkenin ortalamadan (yi y) = 10, ayrılış puanlarının kareleri toplamı) i= 1 n (x ve y değişkenlerinin (xi x) ( yi y) = 6, ortalamadan ayrılış puanlarının i= 1 çarpımları toplamı) Bu bilgilere göre, regresyon doğrusu y eksenini hangi noktada keser? 5 ) y = B) 5 y = C) y = 3 5 ) 1 B) 0 C) 1 D) E) 3 D) 3 y = E) 5 y = 5 3 7