DİZEL MOTOR JENERATÖR GRUBU MONTAJ TAVSİYELERİ EL KİTABI DIESEL GENERATING SETS INSTALLATION RECOMMENDATIONS AND OPERATIONS MANUAL

Transkript

1 DİZEL MOTOR JENERATÖR GRUBU MONTAJ TAVSİYELERİ EL KİTABI DIESEL GENERATING SETS INSTALLATION RECOMMENDATIONS AND OPERATIONS MANUAL

2 DİZEL MOTOR JENERATÖR GRUBU MONTAJ TAVSİYELERİ EL KİTABI ÜRETİCİ FİRMA AKSA JENERATÖR SAN.A.Ş. Rüzgarlıbahçe Mah. Özalp Çıkazı No:10 80, Kavacık - Beykoz / İSTANBUL T : F : aksa@aksa.co.tr YETKİLİ SERVİS AKSA SERVİS & YEDEK PARÇA Muratbey Beldesi, Güney Girişi Caddesi No: 8 0 Çatalca / İSTANBUL T: F: +90 I info@aksaservis.co.tr

3 SAYIN AKSA JENERATÖR KULLANICISI; Öncelikle, Aksa Jeneratör ü seçtiğiniz için teşekkür ederiz. Bu Kullana ve Bakı El kitabı sizlere Aksa jeneratör sisteini tanıtak aacıyla hazırlanış ve geliştiriliştir. Bu kitap jeneratörün yerleşii, çalıştırılası ve bakıı hakkında genel bilgiler verektedir. Ayrıca alış olduğunuz jeneratörle ilgili genel bilgiler, tablolar ve şealarda veriliştir. Genel eniyet tedbirlerini aladan jeneratörünüzü asla çalıştırayınız, bakı ve onarıını yapayınız. Kitapta veriliş olan taliatlara uyduğunuz takdirde jeneratörü sorunsuz kullanabileceksiniz. Aksa önceden haber vereden kullanı kitabında yapacağı değişiklik hakkını saklı tutar.

4 1. GİRİŞ EMNİYET Genel Yerleşi, Taşıa ve Çeke Yangın ve patlaa..... Mekanik..... Kiyasal..... Gürültü Elektriksel Elektriksel çarpalara karşı ilk yardı.... ODA BOYUTLANDIRMASI, YERLEŞTİRME, KALDIRMA Genel..... Kabin..... Jeneratörün taşınası..... Jeneratör yerinin seçii..... Kabinli Jeneratör Grubunun Açık Sahada Yerleştirilesi ve Kuruluu..... Jeneratör Teeli ve taban Oda dizaynı kılavuz notları YAKIT SİSTEMİ Genel Dizel yakıtın özelliği Dizel yakıt özellik tanıları Şase - depo yakıt tankı Ara tanksız yakıt sistei Ara tanklı yakıt sistei Günlük servis yakıt tankı Büyük hacili depolaa tankları Yakıt hattı tanılaası Yakıt geri dönüş hatları Elektrikli yakıt transfer popaları EGZOZ SİSTEMİ Egzoz sisteinde olası gerekenler ve dikkat edilesi gereken hususlar Egzoz boru tesisatı dizaynı SOĞUTMA SİSTEMİ Genel.... Radyatör soğutalı gruplar..... Uzak radyatörle soğutuluş sisteler..... Havalandıra..... Soğuta suyu ve işlee tabii tutulası Motoru ısıta... 0

5 .7. Yana havası YAĞLAMA YAĞI Yağ perforans özelikleri Cuins otorlar için yağ tavsiyesi John Deere dizel otorlar için yağ tavsiyesi Doosan dizel otorlar için yağ tavsiyesi Mitsubishi dizel otorlar için yağ tavsiyesi ELEKTRİKLİ START SİSTEMLERİ Akü sisteleri ŞEBEKE VEYA JENERATÖRÜN YÜKE TRANSFERİ OTS panosu ve panonun yeri, yerleşii OTS standartları OTS Güç anahtarlaa eleanı ELEKTRİK TESİSATI VE KABLO Genel Kablo kesiti seçii Kabloların ontaj etotları Kablo kanalları Korua Yüklee Güç faktörü Paralel çalışa Topraklaa SES İZALASYONU Susturucular Kabinler Diğer ses düşürücüler SAĞLIK VE EMNİYET Yangından koruna Egzoz gazları Hareketli parçalar Tehlikeli voltaj Su Soğuta sıvısı ve yakıt YÜK KARAKTERİSTİKLERİ Genel Yük karakteristikleri Motora yol vere Olağan dışı yükler Dengesiz yükler... 0

6 1.. Alternatör bağlantısı İzolasyon testi RÖMORKLU JENERATÖRLERİN ÇEKİLMESİ MÜŞTERİNİN SORUMLULUKLARI... 1

7

8 1. GİRİŞ Aksa Jeneratör; soğuta suyu ve antifrizi, yakıt, yağlaa yağı ve şarjlı akünün sağlanası duruunda, götürüldüğü yerde heen devreye verilecek şekilde tasarlanıştır. Uzun yılların verdiği deneyi ile AKSA, verili, güvenilir ve kaliteli jeneratörler üretir. Bu Montaj El Kitabı, kullanıcının jeneratörü kolayca ontaj yapasına yardı aacıyla hazırlanıştır, onarı kitabı değildir. Bu kitapta verilen tavsiye ve kurallara uyulası halinde jeneratör uzun süre aksiu perforans ve veride çalışacaktır. Bu nedenle aşağıda yazılı tavsiyelere uyulası uygun olacaktır. 1) Kirli ve tozlu ortada jeneratörün düzenli çalışasını sağlaak aacıyla daha sık bakı yapaya dikkat edilelidir. ) Her zaan ayarlar ve onarılar, bu işi yapak için yetkili ve eğitili bir kişi tarafından yapılalıdır. ) Her jeneratör, şasesi üzerine yapıştırılış etiket üzerinde gösterilen bir odel ve seri nuarasına sahiptir. Ayrıca bu etiket üzerinde jeneratörün ialat tarihi, gerilii, akıı, kva cinsinden gücü, frekansı, güç faktörü ve ağırlığı veriliştir. Bu etiket bilgileri yedek parça siparişi, garantinin işleesi veya servis sağlanası için gereklidir. ) Tavsiye edilen yağlaa yağı, soğuta suyu ve yakıtın kullanılası. ) Orijinal otor jeneratör parçalarının kullanılası ) Aksa yetkili servislerinin kullanılası 7) Tavsiye edilen eniyet ve ontajla ilgili tedbirlerin alınası. EMNİYET.1 Genel Jeneratör doğru kullanılası halinde taaen güvenli olacak şekilde tasarlanıştır. Bununla birlikte güvenlik sorululuğu jeneratörü kuran, işleten ve bakıını yapan kişilere aittir. Eğer belirtilen güvenlik önleleri uygulanış ise kaza ihtiali çok azdır. Herhangi bir teknik operasyon veya işle yapadan önce gerekli eniyeti sağlaak operasyon veya işlei yapan kişiye aittir. Jeneratör yalnızca yetkili ve eğitili kişiler tarafından çalıştırılabilir. Uyarılar! Jeneratöre bakı yapadan veya jeneratörü çalıştıradan önce kitaptaki tü uyarıları okuyunuz ve anlayınız.! Bu kitaptaki prosedür, taliat ve güvenlik önlelerine uyulaası halinde kaza ve yaralanaların artası uhteeldir.! Bilinen eniyetsiz bir duruda jeneratörü asla çalıştırayınız.! Eğer jeneratörde eniyetsiz bir duru var ise, tehlike uyarısı koyunuz ve akünün negatif (-) kutbunun bağlantısını keserek bu olusuz duru düzeltilene kadar jeneratörün çalışasını engelleyiniz.! Jeneratöre bakı veya teizlik yapadan önce akünün negatif (-) kutbunun bağlantısını kesiniz.! Jeneratör standartlara uygun şekilde kurulalı ve çalıştırılalıdır.. Yerleşi, Taşıa ve Çeke Kitapta. ve 1. Bölü jeneratörün yerleştirilesi, taşınası ve çekilesi konularını kapsaaktadır. Jeneratörü taşıadan, kaldıradan, yerleştireden veya röorklu jeneratörü çekeden önce bu bölüü okuyunuz. Aşağıdaki eniyet tedbirlerini dikkate alınız. Şekil 1.1. AKSA Jeneratör Grup Etiketi Herhangi bir ihtiyaç duruunda Aksa Servis ve Yedek parça Sirketini veya yetkili bayisini arayınız. 1 Uyarılar! Elektriksel bağlantıları, ilgili standartlara uygun şekilde yapınız. Bu standartlara topraklaa ve toprak hataları dahildir.! Jeneratörler için yapılan yakıt depolaa sistelerinin ilgili kodlara, standartlara ve diğer gereklere uygun şekilde kurulduğundan ein olunuz.! Motor egzoz gazları personel için tehlikelidir. Kapalı ahallerde bulunan bütün jeneratörlerin egzoz gazları ilgili standartlara uygun sızdıraz siyah borular ile dışarıya atılalıdır. Sıcak egzoz susturucusu ve egzoz boruları yanabilecek addelerin teası ve personelin

9 dokunasına karşı korunalıdır. Egzoz gazının tehlikesiz olarak dışarı atılasını sağlayınız! Jeneratörü, alternatör ve otor kaldıra halkalarını kullanarak kaldırayınız. Jeneratörü kaldırak için şasede bulunan kaldıra noktalarını kullanınız. Kabinli jeneratörlerde kabinin üst kısında bulunan kaldıra noktaları da kullanılabilir.! Kaldıra araçları ve destek yapılarının sağla ve jeneratörü taşıyabilecek kapasitede olduğundan ein olunuz.! Jeneratör kaldırıldığı zaan, tü personel jeneratör etrafından uzak tutulalıdır.! Röorklu jeneratörü çekerken tü trafik kurallarına, standartlara ve diğer düzenleelere dikkat ediniz. Bunların içinde yöneteliklerde açıkça belirtilen gerekli donanılar ve hız sınırları da vardır.! Personelin obil jeneratör üzerinde seyahat etesine izin vereyiniz. Personelin, çeke deiri üzerinde veya obil jeneratör ile çekici araç arasında durasına izin vereyiniz.! Özel olarak tasarlanadıkça jeneratörü tehlikeli olarak sınıflandırılan bir çevrede kurayınız ve çalıştırayınız.. Yangın ve Patlaa Jeneratörün bir parçası olan yakıt tutuşabilir ve patlayabilir. Bu addelerin depolanasında uygun önlelerin alınası, yangın ve patlaa riskini azaltır. BC ve ABC sınıfı yangın söndürücüler el altında bulundurulalıdır. Personel bunların nasıl kullanıldığını bilelidir. Uyarılar! Jeneratör odasını uygun şekilde havalandırınız.! Jeneratörü, jeneratör odası ve zeinini teiz tutunuz. Yakıt, yağ, akü elektroliti veya soğuta suyunun etrafa dökülesi duruunda, dökülen yeri derhal teizleyiniz.! Yanıcı sıvıları otorun yakınında bulundurayınız.! Yakıtın etrafında alev, kıvılcı, sigara içek gibi yanaya sebebiyet verebilecek olaylara izin vereyiniz. Akü bağlantısını yapadan veya akü bağlantısını sökeden önce akü şarj cihazının besleesini kesiniz.! Ark olayından kaçınak için topraklanış iletken nesneleri terinaller gibi elektriğe aruz kalan bölgelerden uzak tutunuz. Kıvılcı veya ark, yakıtı tutuşturabilir.! Motor çalışıyor iken yakıt tankını dolduraktan kaçınınız.! Yakıt sisteinde yakıt sızıntısı varsa jeneratörü çalıştırayınız.! Herhangi bir yangın anında personelin kolay çıkışı için acil çıkış kapısı olalıdır.. Mekanik Jeneratör, hareketli parçalardan korunak için uhafazalarıyla birlikte tasarlanıştır. Buna rağen jeneratör ahallinde çalışırken diğer ekanik tehlikelerden personeli ve cihazları koruak için önle alınalıdır. Uyarılar! Eniyet uhafazaları çıkarılış halde jeneratörü çalıştırayınız. Jeneratör çalışıyorken bakı yapak veya başka bir sebepten dolayı eniyet uhafazasının yanına veya altına ulaşaya çalışayınız.! El, kol, uzun saçlar, sarkan elbise parçaları ve takıları hareketli parçalardan uzak tutunuz. Dikkat: Bazı hareketli parçalar açık bir şekilde görüleektedir.! Jeneratör odası var ise kapısını kapalı ve kilitli tutunuz! Sıcak yakıt, sıcak soğuta suyu, sıcak egzoz duanı, sıcak yüzeyler ve keskin köşelere teastan kaçınınız.! Jeneratör ahallinde çalışırken eldiven, şapka ve koruyucu elbise giyiniz.! Soğuta suyu soğuyana kadar radyatör dolu kapağını açayınız. Radyatör kapağını taaen açadan önce yüksek buhar basıncının azalası için kapağı yavaş yavaş gevşetiniz. Kiyasal Jeneratörde kullanılan yağlar, yakıtlar, soğuta suları ve akü elektrolitleri endüstriyel tiptir. Uygun kullanılazlarsa personele zarar verebilirler. Uyarılar! Yakıtı, yağı, soğuta suyunu ve akü elektrolitini deri ile

10 teas ettireyiniz ve yutayınız. Eğer kazayla yutulur ise tıbbi tedavi için derhal yardı isteyiniz. Eğer yakıt yutuluş ise kusturayınız. Deri ile teas halinde teas bölgesini sabunlu su ile yıkayınız.! Yakıt veya yağ bulaşış elbise giyeyiniz! Aküyü hazırlarken aside dayanıklı bir önlük, yüz askesi ve koruyucu gözlük takınız. Deriye veya elbiseye akü elektrolitinin dökülesi duruunda dökülen yeri bol iktarda basınçlı su ile heen teizleyiniz.. Gürültü Ses izolasyon kabini ile donatılaış jeneratörlerin ses şiddeti 10 dba dan fazladır. 8 dba dan fazla ses şiddetine uzun süreli aruz kala, işite için tehlikelidir. Uyarılar! Jeneratör ahallinde çalışırken kulaklık takınız..7 Elektriksel Elektrikli cihazların etkili ve eniyetli çalışası, bu cihazların doğru bir şekilde yerleştirilesi, kullanılası ve bakıının yapılası ile sağlanır. Uyarılar! Jeneratörün yüke bağlantısı, bu konuda eğitili ve kalifiye olan yetkili bir elektrikçi tarafından, ilgili elektrik kodlarına ve standartlarına uygun bir şekilde yapılalıdır.! Jeneratörü çalıştıradan önce (buna obil jeneratörler de dahil) jeneratörün topraklaasının yapıldığından ein olunuz.! Jeneratöre yük bağlantısı yapadan veya jeneratörden yük bağlantısını sökeden önce jeneratörün çalışasını durdurunuz ve akü negatif (-) terinalinin bağlantısını kesiniz.! Islak veya sulu bir zeinde duruyor iken yük baglantısını yapaya veya yük baglantısını keseye kalkısayınız.! Jeneratör üzerindeki iletkenlere, baglantı kablolarına ve elektrikli parçalara vücudunuzun herhangi bir kısı ile veya izole edileis herhangi bir nesne ile teas eteyiniz.! Yük baglantısı yapıldıktan sonra veya yük baglantısı söküldükten sonra alternatör terinal kapagını yerine takınız. Kapak eniyetli bir sekilde yerine takıladıkça jeneratörü çalıstırayınız.! Jeneratörü gücüne ve elektrik karakteristiklerine uygun yüklere ve elektrik sistelerine baglayınız.! Tü elektrikli ekipanları teiz ve kuru tutunuz. Izolasyonun asındıgı, çatladıgı ve kırıldıgı yerlerdeki elektrik tertibatını yenileyiniz. Asınıs, paslanıs ve rengi gitis olan terinalleri yenileyiniz. Terinalleri teiz ve baglantıları sıkı tutunuz.! Tü baglantıları ve bostaki kabloları izole ediniz.! Elektrik yangınlarında BC veya ABC sınıfı yangın söndürücüler kullanınız..8. Elektriksel çarpalara karşı ilk yardı Uyarılar! Elektriğe aruz kalış kişiye, elektrik kaynağını kapatadan önce çıplak elle dokunayınız.! Eğer ükünse elektrik kaynağını devre dışı ediniz.! Bu ükün değil ise elektrik fişini çekiniz veya elektrik kablosunu elektriğe aruz kalan kişiden uzaklaştırınız.! Eğer bunlar da ükün değil ise, kuru yalıtkan adde üzerinde durunuz ve tercihen kuru tahta gibi yalıtkan bir adde kullanarak, elektriğe aruz kalan kişiyi iletkenden uzaklaştırınız.! Eğer kazazede nefes alıyor ise, kazazedeyi aşağıda tanılandığı gibi iyileşe pozisyonuna getiriniz.! Eğer elektriğe aruz kalan kişi bilincini kaybetiş ise, ayıltak için aşağıdaki işleleri uygulayınız:.8.1. Solunu Yolunu Açak Kazazedenin başını geriye doğru eğiniz ve çenesini yukarı kaldırınız. Kazazedenin ağzına veya boğazına kaçış olabilecek taka diş, sakız, sigara gibi nesneleri çıkarınız..8.. Nefes ala Kazazedenin nefes alıp aladığını, görerek, dinleyerek ve hissederek kontrol ediniz.

11 .8.. Kan Dolaşıı Kazazedenin boynundan nabzını kontrol ediniz..8.. Eğer Nefes Alaıyor fakat Nabız Varise Kazazedenin burnunu sıkıca kapatınız. Derin nefes alarak dudaklarınızı kazazedenin dudakları ile birleştiriniz. Göğüs kafesinin yükseldiğini gözleyerek ağzından yavaşça üfleyiniz. Sonra üfleeyi bırakarak göğüs kafesinin taaen inesine izin veriniz. Kazazedeye dakikada ortalaa 10 defa nefes veriniz. Eğer yardı çağırak için kazazede yalnız bırakılacaksa, 10 defa nefes vererek kısa zaanda geri dönünüz ve nefes vere işleine deva ediniz. Her 10 nefes vere işleinden sonra nabzı kontrol ediniz. Nefes alıp vereye başladığı anda kazazedeyi iyileşe pozisyonuna getiriniz..8.. Nefes Alaıyor ve Nabız Yok ise Tıbbi yardı isteyin veya en yakın sağlık kuruluşunu arayınız. Kazazedeye iki defa nefes verin ve aşağıdaki gibi kalp asajına başlayın. Göğüs kafesinin birleşe yerinden parak yukarıya avuç içini yerleştiriniz. Diğer elinizi de paraklarınızı kilitleyerek yerleştiriniz. Kollarınızı dik tutarak, dakikada 1 defa - c aşağı doğru bastırınız. Tıbbi yardı gelene kadar nefes vere ve 1 kalp asajı işleini tekrar ediniz. Eğer kazazedenin duruunda düzele görülürse, nabzını kontrol ederek nefes vereye deva ediniz. Her 10 nefes vere işleinden sonra nabzını kontrol ediniz. Nefes alıp vereye başladığı anda kazazedeyi, iyileşe pozisyonuna getiriniz..8.. İyileşe Pozisyonu Kazazedeyi yan yatırınız. Solunu yolunun açık olasını sağlaak için çenesi ileriye doğru bakacak şekilde başını eğik tutunuz. Kazazedenin öne veya arkaya doğru yuvarlanaasını sağlayınız. Nefes alıp veresini ve nabzını düzenli bir şekilde kontrol ediniz. Eğer ikisinden biri durursa yukarıdaki işleleri tekrarlayınız. Uyarılar Kazazedenin bilinci tekrar yerine gelene kadar, su gibi sıvılar vereyiniz. ODA BOYUTLANDIRMASI, YERLEŞTİRME, KALDIRMA.1. Genel Jeneratörün boyutlarının bilinesinden sonra jeneratörün yerleştirilesi için planlar hazırlanabilir. Bu bölü jeneratörün etkin ve eniyetli yerleştirilesi için gerekli öneli faktörleri içerektedir... Kabin Jeneratör, bir kabin içine konduğunda taşıa ve yerleştire büyük ölçüde kolaylaşacaktır. Kabin, jeneratörü yetkisiz kişilerin kullanasına ve dış etkenlere karşı korur... Jeneratörün Taşınası Jeneratör şasesi, özellikle jeneratörün taşınasını kolaylaştırak için dizayn ediliştir. Jeneratörün yanlış kaldırılası parçalarda ciddi hasarlara yol açabilir. Jeneratör, forklift kullanılarak kaldırılabilir, dikkatli bir şekilde şasesinden itilebilir veya şasesinden çekilebilir. Şekil.1. Jeneratörün vinç ile kaldırılası Uyarılar:! Jeneratörü otor veya alternatör kaldıra halkalarını kullanarak kaldırayınız.! Forklift ile ite esnasında doğrudan şaseyi iteyiniz ve oluşabilecek hasarı önleek için utlaka şase ile forklift

12 arasına tahta koyunuz! Jeneratörün ağırlığına uygun kaldıra teçhizatı kullanınız.! Jenenatör askıda iken tü personeli jeneratörden uzak tutunuz.! Kabinli veya kabinsiz jeneratör kaldırılırken şase veya kabin üzerindeki kaldıra halkaları kullanılalıdır. Ayrıca jeneratörün geçici olarak binanın içinde veya dışında çalıştırılasında kabin kullanılası faydalıdır. - Dahili topraklaa duruunu kontrol ediniz - Topraklaa çubuğunu jeneratöre en yakın noktaya onte edin, yayıla direncini (aks.1kω) ölçün, kontak voltajı Volt, 0 A kaçak akıdan daha yüksek olaalı... Jeneratör Yerinin Seçii Jeneratörün konacağı yerin seçii yapılırken aşağıdaki faktörler göz önüne alınalıdır: - Topla alan ve alan içerisindeki sınırlaalar - Jeneratör ahalline giriş, başlangıçta jeneratörün odaya getirilesi, yerleşi duruu, ontaj tasarıları, sonraki yakıt ve servis yapabile durularının göz önüne alınası - Zein duruu, seviyesi ve eyil duruu göz önüne alınalıdır -Ses ile ilgili kısıtlaalar varı (ofis,yerleşi yeri vb.) - Jeneratör için oda içerisinde cebri havalandıraya ihtiyaç duyulacağından yeterli soğuta havası ve yana havası oda içerisine alternatör ün arkasından girecek ve otorun ön tarafından sıcak hava deşarj edilecektir. Binanın duruuna göre, gerekli olan hava iktarının sağlanabilesi için ek hava kanalları yapılasına ihtiyaç duyulabilir. -Yağur, kar, sulusepken, sel suyu, direk gün ışığı, dondurucu soğuk ve aşırı sıcaklık gibi unsurlara karşı korualı olalıdır. - Aşındıran veya iletkenlik sağlayan toz, iplik, duan, yağ duanı, buhar ve otor egzoz duanı gibi havadan taşınan zararlı addelere karşı korualı olalıdır. - Ağaç veya direk gibi devrilebilecek nesnelerin ve otorlu araçların çarpasına karşı korualı olalıdır. - Jeneratörün soğutulası ve servis ve bakı yapılabilesi için jeneratör etrafında en az 1 etre ve jeneratör üzerinde en az etre boşluk olalıdır. - Jeneratörü odaya taşıyabilek için jeneratörün geçebileceği uygun bir geçit olalıdır.hava giriş ve çıkış havalandıraları,jeneratör odasına giriş-çıkış noktası sağlaası düşünülürse sökülebilir yapılabilir. - Yetkisiz kişilerin jeneratör ahalline girişleri önlenelidir. - Eğer jeneratörü binanın dışına koyak gerekiyor ise, jeneratör bir kabin veya bir oda içerisine konalıdır.. Kabinli Jeneratör Grubunun Açık Sahada Yerleştirilesi ve Kuruluu Jeneratörü açık sahada, dışarıda kurarken aşağıdaki konulara dikkat edilesi gerekir; Egzoz gazlarının birikebileceği bir yere jeneratörü kurayınız. Egzoz gazlarının kapalı bir alanda toplanasını önleek için egzoz gazının pencere, kapı veya havalandıra kanallarının girişinden veya diğer açıklıklardan uzak tutunuz. Egzoz ve soğuta havası akışı binalara ve insanlara potansiyel tehlike oluşturayacak şekilde konulandırılalı. Jeneratörü konulandırırken haki rüzgârlar ve hava akıları göz önüne alınalıdır, Üniteyi daha önceden hazırlanış, su drenajı şartlarını saylayan bir yere yerleştiriniz. Drenaj popasının boşalta alanı, yağur oluğu, çatı oluğu, arazi sulaası veya su fıskiyesi gibi üniteyi su basacağı veya uhafazaya su püskürteceği ve hava giriş ve çıkış açıklıklarına gireceği yeri seçeyiniz. Yağur, kar, sulu sepken, sel suyu, direkt gün ışığı, dondurucu soğuk ve aşırı sıcaklık gibi unsurlara karşı korualı olalıdır, Aşındıran veya iletkenlik sağlayan toz, iplik, duan, yağ duanı, buhar ve otor egzoz duanı gibi havadan taşınan addelere karşı korualı olalıdır, Telefon, elektrik, yakıt, klia, sulaa gibi hizetlerin etkilenediği bir yere jeneratörü kurunuz, Jeneratörü, eiş ve atışlarının, yaprak, ot, kar gibi doğal yollardan kapanaasını sağlayacak bir yere onte ediniz. Hükü süren rüzgârlar jeneratörün eiş ve atışını etkiliyecek yönde olursa, üniteyi koruak için rüzgar kıran inşa edilesi gerekir, Jeneratörün konulacağı zein düzgün yüzeyli ve kuru olalı, zaanla bata ve eğile duruu olaalı, Jeneratörün ıslak ağırlığını taşıyabileli. Bu nedenle jeneratörün ontajı için düzgün yüzeyli beton kaide

13 gereklidir. Kablo ve yakıt hatları için ayrı ayrı kanallar ve kanal kapakları hazırlanış olalıdır, Jeneratörün devreye alınası ve yerleşii için yeterli alan olalı. Ayrıca bakı yapabilek için jeneratöre erişi olanağı sağlanalı. Egzoz sisteinde herhangi bir kaçak ve hasar olup oladığını,sıcak egzoz sisteinin herhangi yanıcı adde veya atıklarla teas etediğini kontrol ediniz, Egzoz borusunun çıkışında herhangi bir engel ya da kısıtlayıcı unsur olup oladığını kontrol edin, Düzenli teizlik ve bakı için kabin çevresinde yeteri kadar açıklığın bulunası, kabin kapaklarının taaen açılabileceği alanın sağlanası gerekir. Jeneratörü yanıcı adde ve duvarlardan en az uzağa kurunuz. Dizel jeneratör grubu kabini korua sınıfı IP özelliğindedir, Enerji taşıayan tü etal aksaın topraklanış olası gerekir, Kabinli jeneratör ükün olduğu kadar yük sisteine yakın konulandırılalıdır... Jeneratör Teeli ve taban : Not: Özel kaide beton gerekli değildir, jeneratör ıslak ağırlığını taşıyacak düzgün beton zein yeterlidir. Bu tip çalışa (sisik tanılaa dahil) kaide betonun dizaynı, inşaat veya yapı ühendisi sorululuğunda yapılacaktır. Kaide betonun teel fonksiyonları: - Jeneratör topla ağırlığını taşıak -Jeneratör grubunun eydana getirdiği vibrasyonu yapıdan izole etek Yapı tasarıı için inşaat ühendisi aşağıdaki detaylara ihtiyaç duyacaktır. - Jeneratör odası çalışa ısısı (akineden kütleye verilen ısı transferi tanılanaış gerili stresi oluşturabilir ) - Önerilen kaide beton kütlesinin tü boyutları - Jeneratör şasesinin tespit noktaları ve ontaj üzerine kurulası tavsiye edilir, Beton kaidede tercihen ± 0,0 lik eği kabul edilebilir. Teel ; Güçlendiriliş bir beton kaide çökeyi ve titreşii önleek için sağla bir destek sağlar.genel olarak jeneratörün kurulacağı beton kaide derinliğinde olalı, Beton kaidesinin eni ve boyu, jeneratör şasesinin her yanından 10 boşluk bırakacak şekilde uzun olalıdır.betton kaidenin altındaki zein uygun bi şekilde hazırlanalı ve he jeneratörü hede beton kaideyi taşıyacak kapasitede olalıdır. (eğer jeneratör zeine onte ediledekse, zeinin Jeneratör ve aksesuarlarını kaldırabilecek kapasitede olalıdır.).eğer zein zaanla ıslanacak ise beton kaidenin zeinden yukarıda yapılasında fayda vardır.bu he Jeneratör için hede jeneratöre servise gelecek kişiler için kuru bir orta hazırlayacak, ayrıca beton kaideyi korozyona karşıda koruyacaktır. Bu nedenle Beton kaidesi, grubun yerleştirildiği odanın zeininden en az 10 yukarıda olalıdır. Beton kaide altındaki ku tabaka en az 00 yüksekliğinde olalıdır. Beton Kaide: Beton kaidenin dökülesi ile jeneratörün kaideye oturtulası arasında betonun sertleşesini sağlayabilesi için en az yedi gün geçesi gerekecektir. Beton kaidenin ükün olduğunca düz olası ve yeni toprak

14 Aşağıdaki forül iniu beton derinliği hesabında kullanılabilir. k t = d x w x l t = Betonun kalınlığı etre (feet) k = Jeneratörün net ağırlığı kg (lbs) d = Betonun yoğunluğu ( kg/) 1lbs/ft w = Betonun genişliği etre (feet) l = Kaide betonunun uzunluğu etre (feet) Jeneratörün konulacağı betonun taşıa gücü beton içerisinde kullanılan alzeelere, teelin yerleştirildiği toprağın taşıa kapasitesine bağlı olarak değişiklik gösterebilir, bundan dolayı beton kaide ve teelde güçlendiriliş çelik hasır ağlar, çubuklar veya bunlara eşdeğer alzeeler kullanılası gerekebilir. Düzgün olayan ve zayıf olan beton kaide isteneyen titreşie sebep olabilir. Toprak Taşıa Yükü: Jeneratörün topla ağırlığı (soğuta suyu, yağ, yakıt tankındaki azot dahil) ile jeneratör beton kaidesinin toprağa uyguladığı yük, genelde birçok toprağın taşıa yükünün (yaklaşık olarak 000 lbs/ft 9800 kg/) altında olasına rağen kontrol etekte her zaan fayda vardır. Hesaplanası : k=topla ağırlık (jeneratör ıslak ağırlık + beton kaide ağırlığı) kg (lbs) w=beton kaide genişliği etre (feet) l=beton kaide uzunluğu etre (feet) k TTY = (psi) 1 x w x l k TTY = (kg/) w x l Örnek Ugulaa : 00 kva jeneratör gurubu, topla ağırlığı 00 kg (ıslak ağırlık, soğuta suyu, yağ dahil), beton kaide uzunluğunda, 1. genişliğinde ve 0 yüksekliğinde, dolayısıyla toprağa uyguladığı yük ; Beton kaide ağırlığı = xxx0, =87 kg k=00+87=97 kg 97 TTY = (kg/) ; THY = 1 kg/ x Titreşiin Yalıtıı: Her bir jeneratör tek odül olarak otor ve alternatör kaplin ile birbirine bağlanır ve grup esnek lastik izolatörlerle şaseye onte edilir. Noral olarak ağır bir beton kaidenin, otorun titreşiini sönüleek için kullanılası gerekli değildir. Jeneratör ağırlığını taşıyabilecek düzgün beton zein yeterlidir. Not: Şase ile grup arasında titreşi takozu evcut ise tekrar şase altına titreşi takozu koyak isterseniz AKSA yetkili servisine danışınız. Bağlantılar: Tü boru sisteleri ve elektriksel bağlantılar jeneratöre esnek bağlantılar ile bağlanalıdır. Yakıt ve su hattı devreleri, egzoz boruları uzun esafelere titreşii taşıyabilir..7. Oda Dizaynı Kılavuz Notları.7.1.Oda boyutu toleransı: İdeal olarak jeneratör çevresinde kolay bakı ve dolaşa alanı için yakıt tankı ve panodan iniu 1 etre esafe veriliş olası gerekir. Personel giriş kapısı giriş ve çıkışa, ses kes bariyerlerinin ve diğer aksesuarların girişine uygun, yeterlikte olalı..7.. Giriş ve çıkış ses kese bariyerleri ile panjurlar: Giriş ve çıkış ses kese bariyerleri 100 lik tahta çerçeveye onte edileli. Bariyer önüne onte edilen panjurlar hava girişinde düşük direnci sağlaak için panjur tasarıına dikkat edileli, iniu 0% alan sağlanalıdır. Panjurların iç kısına kuş ve küçük canlıların giresine karşı tel kafes olası gerekir. Kafes tellerinin açıklıkları hava akışını engelleyecek aralıkta olaası gerekir. Çıkış bariyeri radyatör davlubazı flanşına ısı ve yağa karşı dirençli esnek branda bağlantısıyla bağlanır..7.. Yana Havası Girişi Motor yana havası ükün olduğunca teiz ve soğuk olalıdır. Yana havası jeneratörün bulunduğu ortadan otora onte edilen hava filtresi vasıtasıyla çekilir. Fakat bazen toz, pislik ve sıcaklık gibi koşullardan dolayı jeneratör etrafındaki hava uygun olayabilir. Bu 7

15 durularda bir hava giriş kanalı bağlanabilir. Bu kanal otor üzerindeki hava filtresine teiz havayı dış ortadan veya başka bir odadan sağlar. Hava flitresini çıkarayınız veya onu otordan uzağa onte eteyiniz aksi takdirde hava kanalında eydana gelebilecek kaçaklardan giren yada kanalda biriken toz direk otorun içine gidebilir..7.. Egzoz Sisteleri Egzoz sistei, çizi planında görüldüğü gibi oda tavanına sabitlenelidir. Eğer binanın tavanı egzoz sistei ağırlığını taşıyaayacak duruda ise oda zeininden deir konstrüksiyon ile egzoz sisteinin taşınası gerekir. Egzoz sistei kaza ile dokunalara karşı zeinden etre yukarıda yapılası gerekir. Paslanaz çelik kopensatör sabit egzoz sistei ile otor egzoz anifoldu arasına onte edilesi gerekir. Egzoz sisteinin jeneratör odasındaki bölüünün yüksek yoğunluklu, yüksek sıcağa dayanıklı izalosyon ile sarıldıktan sonra izolasyon üzeri alüinyu yastık ile kaplanası iyi olacaktır. Dolayısı ile operatör yaralanası ve jeneratör odasında eydana gelecek ısı yükselesi azalacaktır..7.. Soğuta ve Havalandıra Motor, alternatör ve egzoz boruları ısı yayarak orta sıcaklığının artasına sebep olurlar. Sıcaklığın artası ise jeneratörün çalışasını olusuz yönde etkiler. Bu nedenle otor ve alternatörün soğuk tutulası için yeterli havalandıranın sağlanası gerekir. Hava akışının Şekil. de görüldüğü gibi olası gerekir. Hava alternatör tarafından jeneratör odasına gireli, otor üzerinden ve radyatör içerisinden geçerek çadır bezinden körük tipinde esnek bir branda yardııyla odadan çıkalıdır. Eğer sıcak havanın odanın dışına atılası için bir branda kullanılaz ise fan, sıcak havayı jeneratör odasına yayarak soğutanın etkinliğini azaltır. Şekil. Zayıf havalandıra tertibatı atılan havanın yönlendirilesi Odaya hava girişinin ve odadan hava çıkışının kolay olası için hava giriş ve çıkış pencerelerinin yeterince büyük olası gerekir. Kaba bir hesapla hava giriş ve çıkış pencereleri radyatör alanının en az 1. katı büyüklüğünde olalıdır. Şekil. Hava Giriş Çıkış Alanı Jeneratörün hava şartlarından etkileneesi için giriş ve çıkış pencerelerinin panjurları olalıdır. Bu panjurlar sabit olabilir ancak soğuk ikliler için hareketli olası tercih edilelidir. Jeneratör çalıştırıladığında panjurlar kapatılabilir. Böylece ilk çalıştıra ve yüke vereyi kolaylaştıran sıcak hava odada kalır. Otoatik kontrol sisteli bir jeneratör odasında eğer panjurlar hareketli ise bunlar otoatik olarak hareket ettirilebilir. Yani otorun çalışaya başlaasıyla birlikte panjurların heen açılası ve otorun durasıyla da panjurların kapanası sağlanabilir. Şekil.. Saptıra kanalları ile radyatörden Şekil.. Tipik Jeneratör grubu bodru yerleşi planı 8

16 .7.. Kablo Sisteleri Büyük güçteki jeneratör transfer panosu jeneratör odasının dışına ve dağıtı panosu odasına onte edilir. Özel proje uygulaalarında bu siste değişikliğe uğrayabilir. Alternatör çıkış terinallerinden çıkacak güç kabloları esnek yapıda H07RN-F tipi kablolarla ontaj yapılalı. Esnek güç kabloları kablo kanalı/ erdiveni vasıtasıyla taşınır. Kablolar doğru bir şeklide destekleniş, ve orta ve ontaj koşullarına göre seçiliş olalıdır.esnek tek daar güç kabloları herhangi bir panoya veya cihaza girişte deir olayan etal levha alzeeden geçirilelidir Transfer Panosu Küçük güçteki jeneratörler için transfer panosu jeneratör odasına ontaj yapılabilir. 00 Apere kadar transfer panoları duvara ontaj yapılan tiptir. Maksiu derinliği 70 dir. Zein tipi panolar 00 Aper ile başlar. Zein tipi panonun arkasından iniu 800 alan bırakılış olalı Jeneratör Grupları 800kVA gücündeki jeneratörlere kadar yakıt tankı grubun şasesindedir. Ayrı yakıt tankı sağlanası ükündür; ancak jeneratör odasında ilaveten bir alanın olası gerekir. Radyatör ile hava çıkış kanalı arasında iniu 00 branda bezi onte ediliş olalı Kapılar Jeneratör odası kapıları her zaan dışarı açılalı, çift kapı kullanılası duruunda jeneratörü hareket ettirede kolaylık sağlayacaktır Şekil.. Açık tip Jeneratörün Oda Yerleşii 9

17 Cuins Motor Modeli Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00 V Model Standby Güç kva Boy Boyutlar En Yükseklik A Boy Oda Boyutu B En Radyatör S cak Hava Ç k ş Penceresi C D E K* Yükseklik Hava giriş pencere si topla alan Oda kap boyutu L M Egzoz Çap P inch S.8-G AC 1,78 0,9 1,8, 0,7 0, 0, 0, S.8-G7 AC,1 1,0,, 0,7 0,7 0,7 0, BTA.9-G AC , 1,0 1,, 1 1,1 0, 1,1, BTAA,9G AC10 10,7 1, 1,8,,, 0,9 0, 1, 1,8,, BTAA,9G7 AC ,7 1, 1,8,,, 0,9 0, 1, 1,8,, QSL9-G AC 0 0,9 1, 1,9, 1, 1, 0, 1, 1,8,, NTA 8-G AC 00 00,9,1,, 0, 1,9,, QSX1-G AC 00 00,8,1,,, 1,7 1, 0,,8, 8, QSX1-G8 AC 0 0,8,1,,, 1,7 1, 0,,8, 8, VTA8-G AC ,81,7,, 0,,, x, VTA8-G AC 8 8,81,7,, 0,,, x, QSK-G AC ,71,,, 1,9 0,,8,,7 8,7 QST0-G AC , 1,78, 7,,1 0,,, x,1 KTA8G AC 1100K 1100, 1,78,7 7,,1 0,,, x,1 KTA0-G AC ,9,1, 8,,,1 0,,8,7 x8,1 KTA0-G8 (GS8) AC 17 17, 1,9, 8,,, 0,,7, x8, QSK0-G AC 0 0,9, 9 *Şase ile zein aynı hizada (bu değere beton kaide payı eklenelidir) Tablo.1. Tek grup olarak çalışacak Cuins dizel otorlu açık tip dizel jeneratör boyutları, oda boyutları, hava giriş ve çıkış pencerelerinin boyutları ve egzoz borusu çapı ölçüleri. Boyutlara akustik eleanlar dahil edileiştir.,8,7 0, 7,,1 x10 John Deere Motor Modeli 09DF19 Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00 V Model AJD Standby Güç kva Boy Boyutlar En 0,9 Yükseklik 1,8 A Boy,8 Oda Boyutu B En, Radyatör S cak Hava Ç k ş Penceresi 0,7 C D E K Yükseklik 0,7 0, Hava giriş pencere si topla alan 0, Oda kap boyutu L M Egzoz Çap P inch 1/ 1,9 09TF19 AJD 1,78 0,9 1,1, 0,7 0,7 0,8 0, 1,9 0TF10 AJD7 7,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 0TF0 AJD90 90,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 0HF10 AJD ,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 08TF0 AJD 1 1, 1,08 1,, 0,8 1 0,8 0,8, 08HF10 AJD , 1,08 1,, 1 1 0, 1, 08HF10 AJD 00 00, 1,08 1,, 1 1 0, 1, 08HFG AJD 7 7,7 1, 1,7,,, 1,1 0, 1,9,,1 Tablo.. Tek grup olarak çalışacak John Deere dizel otorlu açık tip dizel jeneratör boyutları, oda boyutları, hava giriş ve çıkış pencerelerinin boyutları ve egzoz borusu çapı ölçüleri. Boyutlara akustik eleanlar dahil edileiştir. 10

18 Doosan Motor Modeli Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00 V Model Standby Güç kva Boy Boyutlar En Yükseklik A Boy Oda Boyutu B En Radyatör S cak Hava Ç k ş Penceresi C D E K Yükseklik Hava giriş pencere si topla alan Oda kap boyutu L M Egzoz Çap P inch P08TI AD 0 0, 1,1 1,9,,, 1 1, 0, 1,, P1TI AD 7 7,88 1, 1,79,,, 1,1 1, 0,,, P1TI-II AD 0 0,88 1, 1,79,,, 1,1 1, 0,,, DP1LB AD 10 10,97 1,9,, 1,1 1, 0, 1,,, P18LE AD 90 8,9,0,,, 1, 0,,1, x, DP18LC AD 10 10,9,0,,, 1, 0,,1, x, DP18LD AD 80 80,0,0,,, 1, 0,,1, x, DP180LA AD 0 0,1,0,8,, 0,,, x, DP180LB AD ,1,0,8,, 0,,, x, DPLB AD 70 70,7,,, 1, 1,8 0, x,8 DPLC AD 8 8,7,,, 1, 1,8 0, x,8 Tablo.. Tek grup olarak çalışacak Doosan dizel otorlu açık tip dizel jeneratör boyutları, oda boyutları, hava giriş ve çıkış pencerelerinin boyutları ve egzoz borusu çapı ölçüleri. Boyutlara akustik eleanlar dahil edileiştir. Mitsubishi Motor Modeli Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00 V Model Standby Güç kva Boy Boyutlar En Yükseklik A Boy Oda Boyutu B En Radyatör S cak Hava Ç k ş Penceresi C D E K Yükseklik Hava giriş pencere si topla alan Oda kap boyutu L M Egzoz Çap P inch SR-PTAA APD8M 8,1 1,8,18, 1,8 1,9 0,,, 8-10 S1A-PTA APD880M 880,7 1,97,1 7, 1,9,1 0,, 8-10 S1H-PTA APD1100M 1100,7,1,1 7, 1,9,1 0,, 8-10 S1R-PTA APD1M 1,,0, 7,,,1 0,,, 1 S1R-PTAA APD10M 10,9,,08 8,, 0, 7, 1 S1R-PTA APD191M 191,1,, 8,,, 0,, 1-1 S1R-PTA APD100M 100,,,9 8,9,8 0, S1R-PTAA APD0M 0,7,,9 9,,7,0 0, 9, 1-1 S1R-PTAW APD00M 00,1,8,9 9,,7, 0, 9, 1-1 Tablo.. Tek grup olarak çalışacak Mitsubishi dizel otorlu açık tip dizel jeneratör boyutları, oda boyutları, hava giriş ve çıkış pencerelerinin boyutları ve egzoz borusu çapı ölçüleri. Boyutlara akustik eleanlar dahil edileiştir. 11

19 Volvo Motor Modeli Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00 V Model Standby Güç kva Boy Boyutlar En Yükseklik A Boy Oda Boyutu B En Radyatör S cak Hava Ç k ş Penceresi C Yükseklik D E K Hava giriş pencere si topla alan Oda kap boyutu L M Egzoz Çap P inch TAD7GE AVP7 7,7 1, 1,78,,, 0,9 1,11 0, 1,, TAD11GE AVP0 0,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD1GE AVP8 8,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD1GE AVP1 1,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD1GE AVP0 0,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD1GE AVP0 0,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD11GE AVP0 0,,,, 1,1 1,7 0, 1,9,7,8 TAD1GE AVP,,,, 1,1 1,7 0, 1,9,7,8 TWD1GE AVP ,,,, 1, 1,7 0,,,7,8 TWD1GE AVP ,7, Tablo.. Tek grup olarak çalışacak Volvo dizel otorlu açık tip dizel jeneratör boyutları, oda boyutları, hava giriş ve çıkış pencerelerinin boyutları ve egzoz borusu çapı ölçüleri. Boyutlara akustik eleanlar dahil edileiştir. Perkins Motor Modeli 0A-1G1 0A-G1 110A-G 110A-TG1 110A-TG1 110A-TG 110C-TAG 110A-70TG1 110A-70TAG 110A-70TAG 110A-70TAG 10A-E88TAG 10A-E88TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG1 0A-E1TAG 80A-E18TAG1A 80A-E18TAG 00-TAGA 00-TAGA 00-TAGA 008-TAG1A 008TAGA 008-0TAG 01-TWGA 01-TAGA 01-TAGA 01-1TRG Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00 V Model AP1 AP AP AP0 AP7 AP88 AP110 AP10 AP1 AP00 AP0 AP7 AP0 AP8 AP00 AP0 AP0 AP00 AP0 AP0 AP71 AP8 AP880 AP900 AP1000 AP11 AP10 AP100 AP10 AP187 AP00 Standby Güç kva Boy 1, 1,9 1,9 1,78,1,1,,,,,7,7,1,1,1,1,7,7,,,1,1,1,79,79,,9,9,,9 Boyutlar En 0,8 0,8 0,97 0,97 0,9 1,0 1,0 1,08 1,08 1,08 1,08 1, 1, 1,8 1,8 1,9 1,9 1,9 1,97 1,97, 1,89,1,,9 Yükseklik 1,07 1,09 1, 1,1 1,9 1, 1, 7 1,7 1,9 1,9 1,77 1,8,11,11,11,11,11,11,18,18,7,7,7,1,1,7,1,79,0 A Boy,,,8,8,,,, 7, 7, 7, Tablo.. Tek grup olarak çalışacak Perkins dizel otorlu açık tip dizel jeneratör boyutları, oda boyutları, hava giriş ve çıkış pencerelerinin boyutları ve egzoz borusu çapı ölçüleri. Boyutlara akustik eleanlar dahil edileiştir. Şekil.7. Kabinli jeneratörün oda yerleşii 1, Oda Boyutu B En,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,7,,,,,,,,,,, 1, 0, 0, 0,7 0,7 0,7 0, 0,7 0,8 0,8 0,8 0,8 1,0 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1,8 1,8,,,,,,,8 1,9 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,8 0, ,1 1, 1, 1,,1,1 1,7,,,,8 0, Radyatör S cak Hava Ç k ş Penceresi C D E K Yükseklik 0, 0,8 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0, 0, 0,1 0,1 0,1 0, 0, 0, 0,1 0, 0, 0,,7 Hava giriş pencere si topla alan 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,7 0,8 0,8 0,8 1, 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9,9,9,,,, 8 1,7 1,7,,,,,,7,7,7,,,7,1,7 Oda kap boyutu L M,,,,,,,,,,,,,,,7,7,7,,7,,, Çap inch 1/ 1/ 1/ 1/ 1/ 1/ 1/ 1x8 1x8 x x x x x x1 x10 x10 x10 1x1 Egzoz,8 P 1,1 1,9 1, 1,,,,7,7,7,7,7,7,8,8,9,9,9,9,9,1,1,8

20 EGZOZ HAVASI Jeneratör gurubundan atılan s cak hava, opsiyonel kanal vasıtasıyla duvarda açılan pencereden odanın dışına atılır. Duvarda açılan pencere kanal boyutu ile aynı olalı. Kanal ile pencere arasına suni kauçuk veya sünger kullanılarak hava kaçağına karşı conta yapılır. Oda duvarında açılan egzoz hava penceresi dışından tel kafes ile yapancı alzeelere karşı korunalı. Egzoz borusu sıcak hava kanalına bağlıdır. HAVA GİRİŞİ Taze hava giriş panjuru duvara veya kapı üzerine ontaj yapılır. HAVA GİRİŞ YÜZEYİ en az = egzoz havası alanı x ELEKTRİK KABLOLARI JENERATÖR ŞASEYE MONTAJLIDIR TOPRAKLAMA EGZOZ GAZININ ODA DIŞINA ATILMASI Egzozsistei uzatılırken çıkış borusu çapına uygun uzata borusu kullanılalı. Susturucu ile otor arasında körüklü çelik kopensatör kullanılası ve desteklerle sistein sabitlenesi gerekir.boru sisteinin ağırlığı otor veya susturucu üzerinde verileelidir.. YAKIT SİSTEMİ.1. Genel Dizel otora yakıt besleesi aşağıdaki şekillerde sağlanış olabilir. 1- Direkt olarak şasesinde bulunan yakıt tankından - Jeneratör odası veya uhafazası içerisinde ana yakıt tankından otoatik dolu yapabilen günlük servis tankından - Jeneratörün onte edildiği zeinden en az 00 yüksekte konulandırılış olan ana yakıt tankından direkt olarak Motor için en öneli özelliklerden birisi teiz ve su karışaış yakıtın kullanılasıdır. Yakıt içerisindeki pislik enjektör çıkışlarını tıkayabilir,ve yakıt sisteinde bulunan parçalarda hasara sebep olabilir. Yakıt içerisindeki su, yakıt sisteindeki parçaların korozyonunu hızlandırır... Dizel Yakıtı Özelliği.. Dizel Yakıtı Özellik Tanıları Yakıt Fiziki Özellikleri Tavsiye edilen özellik Viskozite 1, ile,8 sentistroke 0 C da 1, ile,8 / sn Setan sayısı 0 C in üzerinde in, 0 C in altında in Kükürt iktarı yüzde 0, haci aşaalı Su ve tortu yüzde 0,0 haci aşaalı Yoğunluk 0,81 ile 0,87 g/cc1 C da Sislene noktası Yakıta ilk parafin uu kristallerinin oluştuğusıcaklık değeridir, Kül yüzde 0,0 haci aşaalı Asit iktarı her 100 i de 0,1 MgKOH aşaalı Kayganlık 100 gr veya daha yüksek 1

21 Kül: Yakıt içerisindeki ineral kalıntısıdır. Yüksek kül iktarı silindirlerde ve enjektörlerde aşırı oksitleneye sebep olur (Test Yöntei : ASTM D8, ISO ) Setan sayısı: Dizel yakıtın yana kalitesinin bir ölçüsüdür.soğuk havalarda ve sürekli düşük yükte çalıştırılacak otorlarda yakıtın setan nuarasının yüksek olası istenir.(test Yöntei :ASTM D1 ; ISO 1) Sislene ve Aka noktası: Aka noktası, yakıtın akaayacağı en son sıcaklık değeridir.yakıta, ilk parafin uu kristallerinin oluştuğu sıcaklık değeri ise sislene noktasıdır. Aka noktası,jeneratör grubunun çalışacağı en düşük orta sıcaklığının C altında olası istenir. Sislene noktası ise aka noktasından en çok C üzerinde olası gerekir. Böylece yakıtta kristalleşe olayacak ve filtrelee sistei tıkanayacaktır. (Test Yöntei : ASTM D97, ISO 01) Yaz tipi No. Diesel in sislene noktası yaklaşık, C, aka noktası ise -1, ila -, C dir... Şase-depo Yakıt Tankı Aksa jeneratör grupları şase-depo veya şase-deposuz olarak tedarik ediliş olabilir. Şase-depo jeneratörler de yakıt bağlantıları yapılış ve çalışaya hazır vaziyettedirler. Yakıt transferi, el operasyonlu popalar veya elektrik otorlu ünitelerle yakıt doluu ile sağlanabilir... Ara Tanksız Yakıt Sistei Bu en basit düzenlee ile ana yakıt tankından direkt olarak otora yakıt besleesi yapılış olacaktır. Bu sistede yakıt dönüş hattı bu tanka direk bağlıdır.şekil.1 de tipik bir uygulaasını görebilirsiniz. Bu düzenleenin sınır kuralları aşağıdadır: 1- Büyük hacili ana yakıt tankından çıkarak otoru doğal akış ile besleyen yakıt hattı jeneratörün kaide betonu seviyesinin iniu 00 üzerinde olalıdır. - Yakıt dönüş hattının basınç düşüü otor teknik verilerinde ifade edilen değeri aşaalıdır. (ax. Allowable head on injector return line) - Ana yakıt tankından otora çekilen yakıt beslee borusu otora gerekli yakıtın topla hacini (tüketilen yakıt ve geri dönen yakıt iktarı) karşılayacak çapta olalı. Şekil.1. Ara Tanksız Yakıt Sistei Kükürt: Yakıt içerisinde kükürt kalıntı iktarı. Neli kükürt yana esnasında sülfürik asit foruna geçer. Viskozite: Uygun olayan viskozite güç düşüüne, aşırı duan eydana gelesine ve detenasyona sebebiyet verecektir (Test yöntei: ASTM D; ISO10) Egzost eisyon değerlerinin sağlanası ve katalitik konvektörlerin(var ise) zarar göreesi için bu değerin ükün olduğunca düşük olası istenir.(test Yöntei ; ASTM D, ISO 0) Su ve tortu: Yakıt içerisinde bulunan su ve kalıntılar genel olarak su tortu olarak adlandırılırlar. (Test yöntei :ASTM DI79) Yoğunluk: Yakıtın biri hacinin ne kadar enerjiye sahip olabileceğini belirleyen bi ölçüdür.yoğunluk ne kadar yüksek ise elde edilecek enerji ve yakıt tasarrufu da o kadar yüksek olur.(test yöntei : ASTM D87, D0, ISO 7 ) Kayganlık: Bir sıvının hareketli parçalar arasında (aşınayı önleek için) yağ tabakası oluşturabile kabiliyetidir.(test Yöntei : ASTM D078) Aksa, dizel otor, yakıt sisteinde No. Diesel (ASTM D ye uygun) dizel yakıtı kullanılasını tavsiye eder.. Ara Tanklı Yakıt Sistei Jeneratör odasında sınırlaa olan yerlerde ana yakıt tankından direkt yakıt besleesi ükün olayabilir, otora direkt yakıt besleesi yapacak bir ara yakıt tankı, jeneratör odasına veya jeneratör uhafazası içerisine yerleştiriliş olabilir. Bu tip sistede ilaveten aşağıdaki opsiyon ekipanların olası gerekir. 1- Otoatik dubleks transfer popası ve prier filtre sistei ile düzenleniş, esas popa arızalandığında yedek popa start yapacak şekilde düzenleniş yakıt transfer sistei. Transfer popaları otorun sarf edeceği ve geri dönecek topla yakıt ihtiyacını karşılayacak şekilde boyutlandırılış olalıdır.şekil. - Eriyebilen tel ile çalışan ve ara tanka yakıt besleesini kesecek şekilde ve yangın ihbar sisteine sinyal gönderen, ölü ağırlık ile kapanan vana siste içerisinde tasarlanabilir. - Jeneratör kabininde eydana gelecek yangın duruunda ara tank dan yakıtı ana tanka boşaltak için düzenleniş eriyen tel ile çalışan boşalta vanası. Sistee ilave edilen yukarıda verilen donanıların bağlantı detayları Şekil.. de gösteriliştir. 1

22 Şekil.. Ara tanklı yakıt sistei.7. Günlük Servis Yakıt Tankı Jeneratör grupları için litrelik harici yakıt tankları grup la beraber tein edilebilir. Ayrıca anüel veya otoatik yakıt transfer sistei sağlanabilir. Dizel yakıtı çinkoyla reaksiyona girdiğinden yakıt tankları galvaniz kaplı sacdan yapılış olaalıdır. Yakıt tankı havalandıra borusu onte edilen yakıt sisteinin en yüksek noktasına uzatılış olalıdır.boru çapı en az yakıt giriş çapı kadar olalı ve içerisine toz kir giresini engelleyecek şekilde ontajının yapılış olası gerekektedir. Ara tank olarak kullanılacak günlük servis tankına aşırı yakıt transferi olası duruuna karşı aşağıdaki tedbirlerin alınış olası gerekir. 1- Ana yakıt tankına direkt geri dönüş (taşıntı) boru tesisatı yapılış olalı - Günlük tankın altında toplaa kabı içerisine seviye alar sistei düzenleniş olalı. Seviye aşıldığında yakıt transfer popasının enerjisini kesecek şekilde düzenlee yapılış olalı. - Toplaa kabına taşa devresi boru tesisatı yapılış olalı. Tank üzerindeki dizel otora beslee hattı bağlantısı jeneratörün zeine oturduğu seviyeden 00 yukarıda olalı ve bu duruda yakıt pozitif basınçla otoru besleyecektir. Yakıt beslee hattındaki basınç kaybı, otorun yakıt beslee popası için üsaade edilen aksiu basınç kaybından fazla olaalıdır (otor teknik özellik sayfasına bakınız) (axiu inlet restriction at lift pup or inlet connection). Yakıt geri dönüş hattı basınç kaybı, izin verilen aksiu değerden yüksek olaalıdır. (otor teknik özellik sayfasına bakınız) (axiu allowable head on injector return line). Ara tank ana yakıt tankından daha aşağı seviyeye yerleştirildiği zaan transfer hattı üzerine otorlu vana yerleştiriliş olalı. Yakıt tankından otora doğru yapılan tü boru tesisat bağlantıların sonunda borulara vibrasyonun transferini önleek için esnek hortu bağlantısı kullanılalıdır..8. Büyük Hacili Depolaa Tankları Yakıt beslee sisteinin aacı tasarlanış siste için uygulaaya yönelik yakıtın yeterli iktarda depolanasıdır. Dolayısıyla ana yakıt tankları bu ihtiyaca uygun hacide olalıdır. Tankların doldurulası; tanker tarafından kolay giriş yapasına izin verecek şekilde ve kabine yerleştiriliş kilitlenebilir yakıt doldura bağlantısı olacaktır. Bu kabinde aynı zaanda yakıt iktarını gösteren bir gösterge ve aşırı dola aları için seviye sivici ve tankın üzerinde enhol bulunası gerekir. Ana yakıt tankı aşağıdaki özellikleri kapsaalıdır; - Teizlee veya onarı esnasında yalıtı koşulu (çoklu tanklar onte edildiği yerlerde) - Doldura bağlantısı - Hava çıkışı için boru veya nefeslik - Ara yakıt tankından ana yakıt tankına taşa hattı bağlantısı - Gözle yapa veya anhole kapağı, yaklaşık 18 inch ( 7 ) çapında. -Tankın en alt noktasında boşalta bağlantısı - Seviye göstergesi (tank doldura noktasına transfer edilen gösterge) - Yakıt beslee bağlantısı çaur boşalta bağlantısı zıt noktasında - (İhtiyaç olunan yerde) yakıt süzgeci ve vana -Zeine onte edilen yakıt tankları için yakıt taşa tavası sağlanış olalıdır -Yeteri kadar geniş ve yakıt tankı kapasitesinin %10 daha fazlasını kapsayacak boyutta bir yer yapılalı - Zein, sıvı geçirez, bir tarafa döküle olacak ve eği veriliş şekilde yatırılış olacaktır. - Tankın her tarafından bağlantı donanılarına erişek ükün olabileli - Sıvı toplaa çukurunu boşaltak için el veya elektrikli popalaa sistei kurulu olalıdır. - Tü etal aksa yerel standartlara göre topraklanış olalıdır. Yeraltına yerleştirilecek tanklar için yapılacak kazının boyutu kolay ontaj yapabileye izin verecek yeterlikte olalıdır. Çukur yeteri kadar geniş olalı tankın dış kısı ile hava aralığı en az 1 etre olalı. Tank destekler üzerinde indirilirken tankın koruyucu kaplaası zarar göreeli..9. Yakıt Hattı Tanılaası Yakıt popası girişinin çapı vasıtasıyla iniu boru çapları tanılanıştır. Boru iç çapı en az transfer popası girişi kadar olalı. Eğer boru sistei yakıtı uzun esafeye taşıyacaksa boru çapı artırılış olalı. Boru tesisatı içerisinde yüksek ee basıncını önleek için tankın çıkışında yardıcı transfer popasına ihtiyaç duyulabilir. Her ne olursa olsun yakıt hattı 1

23 aşırı ee basıncı önleniş olalı. Yüksek ee basıncında boru içerisinde yakıt buharlaşacak ve otora yakıt besleesi düşüş olacaktır. Her zaan için boru tesisatı boyutlandırılası yapılırken filtreler, tesisat eleanları ve vanalarda basınç düşesini hesaba katak gerekir. Yakıt boru tesisatını jeneratör titreşiinden izole etek için esnek bağlantı kullanılalıdır. Bu titreşi izole edileiş ise boru tesisatı kopabilir veya yakıt sızıntısı eydana gelebilir. Esnek bağlantı hortuu ükün olduğu kadar kısa ve otora yakın olalı. Boru tesisatının geniş alana yayılası duruunda uygun desteklerin onte edilesi gerekir. Sisteden titreşii izole etek için boru askıları kullanınız. Sıcak su boruları, elektrik kabloları, egzoz boruları ile yakıt boru tesisatı birlikte çekileelidir. Yukarıdaki boru tesisatı çevresi sıcaktır. Her hangi ısı yükleesi duruunu ortadan kaldırak için yakıt tesisatının izole edilerek korunası gerekir. Tü borular onte edileden önce teizlik duruu, sızıntı ve genel duruu için kontrol ediliş olalı. Yakıt borularından otorun içerisine pisliğin giresi ve çekilesini önleek için ilk start tan önce yakıt tankı ve tü borular bol yakıtla teizlenerek flaşlaa işleinden geçirilesi gerekir. Montaj yapıldıktan sonra yakıt sisteindeki havanın boşaltılası gerekir. Sisteden havayı alak için üst noktada küçük vana olalıdır. Boru tesisatında dönüşler yapılırken dirsek yerine T bağlantı kullanın, kullanılan bu T lerdeki tapaların sökülesiyle hatlarda flaş ile teizlik yapılası kolaylaşacaktır. Tü dişli boru ve eleanlarda uygun sıvı conta kullanılarak sızdırazlık sağlanış olalıdır. Yakıt eiş ve dönüş hattı 0 psi (1,7Pa) pik basınca, 0 in Hg(8 kpa) vaku basıncına ve - 0 C (-0 F) (çok soğuk iklilerde) ile 9 C (00 F) arası sıcaklığa dayanıklı olalıdır. Dikkat: Yakıt hattı boru ve elaanlarını contalaada teflon bant kullanayınız. Bant parçaları enjektörler veya popa içerisinde tıkaa eydana getirebilir Jeneratör Stand By Gücü (kva) Maksiu Yakıt Borusu Uzunluğu () Maksiu Dikey Yükseklik () Maksiu Boru Fittings Eleanı Sayısı Tavsiye Edilen Boru Çapı (inch) ,9 0,9 0, / Tablo.1. Jeneratör güçlerine göre Yakıt Boru Tavsiyeleri Maksiu Yakıt Debisi * GPH (L/h) 80 (0) den az (0-78) (79-0) 11-0 (0-89) 1-10 ( ) ( ) (11-09) (10-80) Boru Çapı (inç) 1/ 1/ / / 1 11/ 11/ 11/ DN Boru Çapı () ye tekabül eden yakıt hatları için iniu boru çapları *Yakıt popasının debisi (yakıt tüketii değildir) Tablo.. Motor yakıt debisine göre Yakıt Boru Tavsiyeleri 1

24 .10. Yakıt Geri Dönüş Hatları Yakıt dönüş hattındaki yakıt sıcak olduğundan,dönüş hattı, ya günlük tanka veya ana yakıt tankına bağlanalıdır, bu sayede ısınan yakıt sıcaklığını tankın içerisine dağıtılarak soğuyacaktır. Dikkat: 1-Yakıt geri dönüş hattını direk olarak yakıt ee hattına bağlaayınız. Bağlanası duruunda jeneratörün güç kaybına ve otorun düzgün çalışaasına sebebiyet verecektir.(bazı elektronik otorlar yüksek yakıt sıcaklığı koruası olduğundan jeneratör grubu stop edebilir.). -Yakıt geri dönüş bağlantısı, yakıt tankının en üst noktasına bağlanalıdır. -Yakıt geri dönüş hattı yakıt beslee hattından bir boru boyundan daha fazla küçük çapta olaalıdır. -Çoklu jeneratör sistelerinde her bir jeneratör için ayrı dönüş hattı yapılalıdır. Yakıt eiş-dönüş hattı direnç hesabı; Yakıt eiş - dönüş hattının basınç kaybı otor data verilerinde bulunan aksiu değeri aşaalıdır (Maxiu allowable Head on injector return line). Yakıt dönüş hattı topla direnci = Yakıt dönüş hattının statik yüksekliğinden kaynaklanan basınç kaybı + sürtünelerden doğan basınç kaybı Örnek, İzin verilen aksiu yakıt dönüş hattı direnci :, in Hg Yakıt dönüş hattının ana yakıt tankına bağlandığı yer ile enjektörler arasındaki kot farkı ft ( ) Statik yükseklikten doğan basınç kaybı = 1 in 1 in Hg ft (fuel) x x =,7 in Hg ft 1, in Fuel Dolayısıyla sürtüneden doğan aksiu basınç kaybı =,-,7 =,8 in Hg dan az olalıdır..11. Elektrikli Yakıt Transfer Popaları Ana yakıt tankından jeneratör grubu günlük tankına, yakıt transfer edilek istendiğinde yakıt popasına ihtiyaç duyulur. AC popalar 0 Volt AC beslee elektriği ile çalışırlar. Transfer popaları genellikle jeneratör ana akıt tankına yakın yerde onte edilir, yakıt seviye anahtarları ise günlük tank içerisine ontajı yapılır. Kontrol röleleri, anahtarlar, labalar kontrol panosundadır Ana yakıt yankında yakıt yok iken veya çıkış vanası kapalı iken popa çalıştırılaalı, çalıştırılır ise popa hasar görür MADDE TANIMLAR KÜRESEL VANA FİLTRE ÇEK VALF MEKANİK YANGIN VANASI SELENOİD VANA YAKIT POMPASI KÜRESEL VANA KÜRESEL VANA ÇAMUR BOŞALTMA VANASI GÖSTERGE PROBU SEVİYE ANAHTARLARI HAVALIK 1 TAŞINTI HATTI VE HAVALIK DOLDURMA BORUSU MENHOL MOTORDAN GERİ DÖNÜŞ DOLUM NOKTASI 8 00 GALLON (7 LITRE) BULK TANK YAKLAŞIK MESAFE 10 METRE 7 SERVİS TANKI MOTOR BESLEME 1 YAKIT BESLEME HATTI SO PU YAKIT SEVİYE GÖSTERGESİ 9 E İM ST TANK KAİDESİ NOT: ANA TANK YERİ YAKIT HACMİNDEN %10 BÜYÜK OLMALIDIR SELENOID KORUMALI YAKIT FİLTRESİ Şekil.. Jeneratör grubu günlük servis yakıt tankı ve ana yakıt tankı için tipik bağlantı tesisatı 17

25 Şekil.. Ana yakıt tankından, şase- depo günlük yakıt tankına tipik yakıt boru tesisatı ontajı 1. Dolu kabini ile aşırı dolu aları ve yakıt göstergesi. Ana yakıt tankına dolu hattı. Havalık. Yakıt göstergesi. Ana yakıt tankı. Boşalta vanası 7. Yakıt-sıvı toplaa tankı 8. Çıkış vanası 9. Günlük yakıt tankına giden beslee hattı 10. Elektrikli yakıt transfer popası 11. Elektrikli yakıt kese vanası 1. Yakıt-sıvı toplaa tankı 1. Günlük yakıt tankı (şase içerisinde) 1. Yakıt seviye kontrol anahtarları 1. Manüel dolu ve havalık 1. Yakıt seviye göstergesi 17. Boşalta vanası 18. Yakıt sızıntı aları (opsiyon) 19. Motor yakıt filtresi 0. Motor yakıt popası Uyarılar:! Jeneratörlerin yakıt depolaa sisteleri standartlara uygun olalıdır.! Yakıtın etrafında alev, kıvılcı, sigara içek gibi yanaya sebebiyet verebilecek olaylara izin vereyiniz.! Yakıt boruları, siyah çelikten olalı, galvaniz kaplı olaalıdır..! Yakıt tanklarını taaen doldurayınız. Yüksek orta sıcaklıklarında yakıtın genleşebilesi için yakıt tank kapasitesinin % sı kadar bir boşluk bırakınız.! Motor durduğunda yakıt borularından otora doğru yerçekiinden dolayı tabii akış olaalıdır.! Motorun düzgün çalışası için yakıt sıcaklığı kritik bir faktördür.her bir otor için azai yakıt eiş sıcaklığı bulunaktadır, bu değerin sağlanasına dikkat edilelidir.! Ana yakıt tankından günlük yakıt tankına bağlantı borusu, günlük tank beslee borusundan büyük veya eşit olalıdır.! Yakıt sistei hattında su ayırıcı ön filtre kullanılası enjektörleri ve yakıt popasını koruyacak ve onları ağır şartlarda çalışalarına yardıcı olacaktır.! Yakıt teiz ve sudan arındırılış olalıdır.. EGZOZ SİSTEMİ Egzoz sisteinin aacı ; otordan çıkan egzoz duanın eniyetli bir şekilde bina dışına taşınası ve egzozun eydana getirdiği kuru, ses, duan gibi kötü etkilerin insanlardan ve binalardan uzak yerlere dağıtılasıdır. 18

26 Şekil.1. Tipik Egzoz Sistei.1. Egzoz sisteinde olası gerekenler ve dikkat edilesi gereken hususlar; Egzoz sistei ontajında egzoz gazı en yakın ve uygun noktadan atosfere gönderilecek şekilde tasarlanış olalıdır. Egzoz çıkışı yerleşi alanından ve Jeneratör grubu hava girişinden ükün olduğunca uzak olalıdır. Egzoz boru tesisatı uzunluğu ve yön değiştire sayısını ükün olduğu kadar iniu tutuluş olalıdır. Uygun ses kese olayında tepkisel (reaktif) ve eici (absorptif) susturuculara ihtiyaç duyulur. Eici susturucu tepkisel susturucudan sonra yerleştiriliş olalıdır. Motorun hareket etesi için kopensatör (süspans) otor üzerine bağlanış olalıdır. Eğer susturucu jeneratör odasına onte edilişse onun fiziksel boyutu ve ağırlığı tavandan destekleneye ihtiyaç duyar. Çalışa esnasında egzoz borusunda ısına ve soğuadan dolayı uzaalar ve kısalalar eydana gelecektir, bunun için her bir değişen yönlenede kopensatör onte etek gerekebilir.(egzoz boru boyu her 100 C sıcaklık artışında 1 boruda 1,1 uzaaya sebebiyet verir.) Boru sisteindeki 90 dönelerde iç yarıçap boru çapının katı olalıdır. Birinci susturucu ükün olduğu kadar otora yakın onte ediliş olalı Egzoz boru tesisatı ontajı yapılırken yoğunlaşa otorun egzoz anifolduna doğru olaalıdır. Yatay boru tesisatı otordan uzağa aşağı doğru eğili olalıdır. Yoğunlaşanın boşaltılası için susturucu üzerinde ve herhangi dikey boru hattı üzerinde diğer boşalta noktası yapılış olalıdır Boru geçişinin olduğu duvar, çatı gibi yerlerde egzoz borusu kendisinden büyük çapta yüzük olarak adlandırılan boru içerisinden geçirileli ve iki boru arasına ısı yalıtıı için taş yünü desteği konalıdır. İçerden ve dışarıdan kapata sacı ile kapatılarak gerekli korua yapılış olalıdır. Ayrıca egzoz borusu biti noktasında boru içerisine kuş girişine karşı tel kafes konulası uygun olacaktır Jeneratör odasında ısının düşürülesi istenen yerlerde egzoz sistei ükün olduğu kadar odanın dışına onte ediliş olalı, odanın içerisindeki bölü izolasyon alzeesi ile kaplanış olalı Oda içerisindeki susturucu ve boru sistei taaen 0 taş yünü ile izole ediliş ve üzeri alüinyu veya galvanizli sac ile kaplanış olası gerekir Borunun biti noktasında yağur giresine karşı korua yapılası gerekir Ses Seviyesi için uygun susturucunun seçiliş olası gerekir Susturucular jeneratörün çalışacağı bölgeye uygun olarak seçilir. Aaca uygun susturucu tipleri aşağıda veriliştir. - Endüstriyel tip: 10 ile 1 db (A) ses azalta - Meskun- ahal tip: 1 ile db(a) ses azalta - Kritik tip: ile db(a) ses azalta Egzoz geri basıncını ükün olduğu kadar düşük tutak önelidir. Aşırı egzoz geri basıncı otor perfor- 19

27 ansını düşürür ve egzoz gaz ısısını artırarak sıkıştıra veriine negatif etki ederek otorda hasar oluşasına neden olabilir. Geri basınç liiti bir çok Cuins otorda noral olarak inhg (7 Hg) fakat en son otorlarda, otor teknik verilerinde aksiu gaz akışı inhg (0 Hg) esas alınış olabilir.(izin verilen aksiu egzoz geri basıncı için otor veri sayfalarına bakınız) Çoklu jeneratör grupları için tek egzoz kanalı kullanılası sakıncalıdır, çalışan otordan ve diğer egzoz kaynaklarından verilen karbon ve basınçlı gaz çalışayan otorlarda büyük risk ve hasar eydana getirebilir. Çalışayan otor üzerindeki turbo şarj diğer kaynaklardan verilen egzoz gazının akış basıncı ile döndürülebilir ve buda turbo şarjın rulanının yağsız çalışasından dolayı hasar göresine neden olabilir. Motor turbo sarjını ve egzoz anifoldunu sarayınız, bu parçalar aşırı ısındığından otor ve parçaları üzerindeki teral gerilii arttıracak ve otora yahut parçalarına zarar verecektir. Eğer otorun ayrı egzoz çıkışı varsa (V tipi otorlar) bu teke indirilip egzoz sistei bu şekilde deva ettirilebilir.. Egzoz Boru Tesisatı Dizaynı İlk olarak sistein aksiu egzoz geri tepki basıncı otor verilerinden öğrenilelidir. Aşağıda örnek olarak verilen sistein geri tepki basıncı teorik olarak şu şekilde hesaplanır. Şekil. Örnek Egzoz Sistei 0

28 1-) İlk olarak susturucun neden olduğu geri basıncı buluruz.susturucun daha net geri basıncı bulunak isteniyorsa üretici fira ile görüşülebilir. a ) Susturucunun iç alanını buluruz, bunun için Tablo.1 kullanılabilir. 8 susturucunun iç alanı = 0,91 (ft) b) Susturucudan geçen egzozun debisini otor veri sayfasından buluruz. egzoz gazı debiiz 910 cf (0 lt/sn). Not : Egzoz çıkışı çift ise otor veri sayfasında verilen değer ye bölünür. Dolayısıyla tek egzoz dan geçen hava debisi = 910 / = 0 cf (17 lt/sn) c) Susuturucudan geçen egzozun hızını hesaplarız Debi 0 Hız = = = 1191 fp (feet/inute) Alan 0,91 d) Tablo.. deki eğri kullanılarak susturucunun neden olduğu geri tepki basıncı bulunur. Kullandığıız susturucu endüstriyel tip olduğundan, yukarıdaki verilerde göz önünde bulundurularak, susturucudan kaynaklanan tepki basıncı = 1,8 in H0 (1,8 in W.C) -) Tü dirsek ve süspansların eşdeğer düz boru boyları bulunur. Bunun için Tablo. kullanılır. a) adet 90 Standart dirsek = x1ft= ft b) 0 süspans = ft (18 in den küçük olduğu için tablodan bu veri alındı) -) Egzoz debisi ve boru çapına göre Tablo. den faydalanılarak düz boru boyunun eydana getirdiği egzoz geri tepki basınç katsayısı bulunur. 8 boru ve 0 cf için geri tepki basıncı katsayısı = 0,098 in HO / feet -) Son olarak egzoz siteinde kullanılan eleanların eydana getirdiği topla egzoz geri tepki basıncı bulunur. 8 süspans = 0,098 x ft = 0,9 inç H0 adet 90 Standart dirsek = ft x 0,098 =,11 inç H0 Topla düz boru boyu = = 700 =, foot (1 =,8 foot) Topla düz boru boyu =, x 0,098 =,1 inç H0 Susturucu = 1,8 inç H0 Topla Egzoz Geri Tepki Basıncı = 0,9 +,11 +,1 + 1,8 = 19, inç H0 = 1, in Hg Bu değer, otor veri sayfasında verilen aksiu egzoz geri tepki basıncından küçükse, Egzoz sistei uygundur denir. 1

29 Susturucu İç Çapı (inç).. Susturucu İç Alanı (ft ) Susturucu İç Çapı (inç) Susturucu iç Alanı (ft ) Tablo.1. Susturucu boru iç alanı Bağlantı Tipi 90 Standart dirsek 90 Ortaradyus dirsek 90 Uzun radyus dirsek dirsek T Bağlantı 18" Süspans " Süspans (0). (1.). (1.). (1.1). (0.7) 10 (.0) (0.9) (1.) -1/ (). (1.9). (1.). (1.).9 (0.9) 1 (.7) (0.9) (1.) (80) 7.7 (.).8 (.1). (1.). (1.1) 1 (.9) (0.9) (1.). (90) 9. (.9) 8 (.) (1.8). (1.) 18 (.) (0.9) (1.) (100) 10 (.0) 9 (.7).8 (.1).7 (1.) 0 (.1) (0.9) (1.) Boru Çapları inç () (1) 1 (.0) 11 (.) 8. (.).9 (1.8) (7.) (0.9) (1.) (10) 1 (.) 1 (.0) 10 (.0) 7.1 (.) 1 (9.) (0.9) (1.) 8 (00) 1 (.) 18 (.) 1 (.) (1.8) (1) (0.9) (1.) 10 (0) (7.9) (.7) 17 (.) 8 (.) (17) (0.9) (1.1.) 1 (00) (9.8) (7.9) 0 (.1) 9 (.7) 7 (0) (0.9) (1.) 1 (0) 7 (11.) (9.8) (7.) 17 (.) 78 (.8) (0.9) (1.) 1 (00) (1.8) (10.7) (7.9) 19 (.8) 89 (7.1) (0.9) (1.) 18 (0) 7 (1.) 0 (1.) 1 (9.) (.7) 110 (.) (0.9) (1.) Tablo.. Ara bağlantıalrın düz boru boyuna eşdeğer verileri Feet (Metre)

30 (0) (10) (0) Egzoz geri tepki basıncı inç H O ( H O) 18 (1) 1 (0) 1 () 1 (0) 10 () 8 (0) (1) Kritik Tip Susturucu Meskun Mahal Tip Susturucu Endüstriyel Tip Susturucu (10) (1) 0,000 (10),000 (119),000 (189) 8,000 (8) 10,000 (08) 1,000 (8) 1,000 (7) Egzoz Gazının Hızı Feet/inute ( /dakika) 1,000 Tablo.. Egzoz gazının hızına göre susturucu basınç kaybı

31 1.00 (.). (). (90) (1) 8 (00) (0) (80) (100) (10) 0.0 (1.7) Egzoz geri tepki basıncı inç H O/feet ( H O/feet) 0.0 (10.1) 0.0 (7.) 0.0 (.1) 0.10 (.) 0.0 (1.) 0.0 (1.0) 0.0 (0.7) 0.0 (0.1) 10 (0) 1 (00) 1 (0) 1 (00) 0.01 (0.) 100 (.8) 00 (.) 00 (8.0) 00 (11.) 00 (1.1) 1,000 (8.),000 (.),000 (8.0),000 (11),000 (1) Egzoz Debisi cf ( /dakika) 10,000 (8) 0,000 () Tablo.. Egzoz boru basınç kaybı

32 . SOĞUTMA SİSTEMİ.1. Genel Su soğutalı otorlar, otordan tahrikli su popasının soğuta suyunu otor bloğunda bulunan su kanallarından geçirilesiyle soğutulur.her bir otor kendine has aşağıda belirtilen soğuta sistelerinden herhangi birine sahiptirler. -Son soğutucusuz -Son soğutuculu (JWAC) -Hava-hava soğutuculu (ATA yada CAC) -Tek popa çift devre (1PL) -Cift popa çift devre (PL) Değişik Jeneratör soğuta sisteleri vardır ve aşağıda verilen sistelerden biri kullanılış olabilir. - Motora onteli radyatör - Uzağa onteli radyatör - Isı değiştirici ile soğuta.. Radyatör Soğutalı Gruplar Radyatör çıkış davlubazı ve brandası olayan ontajlarda, otora onteli radyatörlerde dış ortaa atılan sıcak havanın jeneratör odasına tekrar gireesi için gerekli düzenlee yapılalı ve radyatör ükün olduğu kadar çıkış penceresine yakın olalı. Tavsiye edilen aksiu esafe radyatör çıkış penceresinden 10 olabilir. Hava çıkış kanalının alanı radyatörün soğuta alanının iniu katı olalı. Körüklü branda kanal ile radyatöre hava kaçırayacak şekilde uygun flanşlarla bağlanalı. Jeneratör odası içerisinde hava giriş ve çıkış enfezleri üzerine noral olarak panjur ontajı yapılır veya ağ gözü ile kafeslee yapılır. Menfezin boyutunu hesaplarken panjurların duruuna göre serbest alan göz önüne alınalı Hava çıkış enfezi ve şekli iniu hava akış direnci sağlayacak şekilde olalı. Dizel otor tarafından ihtiyaç duyulan büyük iktarda soğuta ve yana havası için radyatör çıkış boyutunun en az katı giriş alanı yapılası tavsiye edilir. Tü havalandıralar yağur giresine karşı korunuş olalıdır. Soğuk çevre ısısında jeneratör odası ılık tutulalıdır. Hava girişi ve radyatör çıkışı grup kullanıladığı zaanlarda ayarlanabilen panjurlarla kapatılış olabilir. Ayrıca terostat kontrollü blok suyu ısıtıcıları da kullanılabilir... Uzağa Montajlı Radyatörle Soğutuluş Sisteler Uzağa Montajlı Radyatör (isteğe bağlı) Jeneratörün ontaj edildiği yerde ses seviyesinin düşük olası istenebilir yada jeneratörün ontaj edildiği yer dar olabilir veyahut jeneratöre ulaşı kısıtlı olabilir, bu ve buna benzer durularda uzağa ontajlı radyatör sistei tercih edilebilir.radyatörün uzağa konasıyla jeneratör odasında gürültü seviyesi düşer. Uzağa radyatör ontajı yapıldığında donaya karşı kople siste korunuş olalı. Soğuta sisteini sıvı ile dolduradan önce tü tesisatın eniyetli olup oladığını kontrol ediniz. Bunlar hortu kelepçeleri, vidalar, tesisat eleanları ve bağlantılardır. Motor ile uzağa ontajlı radyatör arasında esnek bağlantı eleanları kullanınız. Şekil.1. Tipik Radyatör Soğuta Sistei Şekil.. Tipik Uzağa Monteli Radyatör Soğuta Sistei Bu siste için dikkat edilesi gereken bazı hususlar; - Siste içerisinde hava bulunası duruunda kilitlene olacağından, sistede hava olasını önleyiniz. - Donaya karşı koruyucu kullanınız - Motor üreticisinin tavsiyesine uygun olarak korozyon önleyici kullanınız. - Radyatör jeneratör grubu ile aynı seviyede veya etre yüksekliğe kadar seviyede ise radyatörün üzerinde genleşe tankı onte edilesi gerekir. - Radyatör ve elektrikli fan tasarıı, dış ortaa uygun olarak yapılalıdır. - Ortaa yayılacak ısı göz önüne alınarak jeneratör

33 odası havalandıra fanı seçii yapılalıdır. Not: Uzağa onteli radyatör sistelerinde, radyatörün ve radyatör ile otor arasındaki boruların topla basınç kaybı otor veri sayfalarında yazan basınç kaybından yüksek olursa veya radyatör ile otor arasındaki kot farkı çok fazla olursa (Cuins otorlar için genelde 18 ), ısı değiştiricili (Esanjörlü) soğuta sisteine geçek gerekir. Isı Değiştirici (Esanjör) Sabit soğuk su kaynağının örneğin, rezerv su veya nehir suyu bulunduğu yerlerde veya çok uzak esafelere konulan radyatörle otoru soğutak gerekirse ısı değiştirici otora onte edilebilir. Isı değiştirici ile genleşe (header tank) tankı jeneratör odasına yerleştiriliş olalı, genleşe tankı otorun ve ısı değiştiricinin üzerinde bir seviyeye onte edileli. Devir-dai popası, siste içerisinde düşük seviyeye yerleştiriliş olalı. Isı değiştirici boru tesisatında çelik, deir, suni kauçuk, alüinyu, bakır veya galvanize çelik alzee kullanılası tavsiye ediliştir. Motora olan tü bağlantılar esnek borularla olalı, titreşiin transferi önleneli. Isı değiştirici ve jeneratörden ortaa yayılacak ısı göz önüne alınarak jeneratör odası havalandıra fanı seçiiyapılalıdır. MAX.YATAY UZUNLUK M MAX.YÜKSEKLIK M Şekil.. Tipik Esanjörlü Soğuta Sistei.. Havalandıra Yana havasının sağlanası ve otor, alternatör ve diğer kaynaklardan yayılan ısının ortadan kaldırılası için jeneratör odasının havalandırılası gerekir. Motora onteli radyatörle havalandıra; Bu konfigürasyonda hava jeneratör grubu üzerinden geçirilerek radyatör vasıtasıyla odanın dışına atılır. Aşağıda verilenleri göz önünde bulundurun; - Özellikle havalandıra havası uzun kanallar, dirençli ızgaralar ve panjurlardan dışarı atıldığı zaan, hava akış direnci siste devreye verileden önce ölçülüş olalı ve sistede aşırı direnç olaalı. - Radyatör fanı vasıtasıyla eydana getirilen jeneratör odası havalandırası genellikle yeterlidir. Oda hava ısısı yükselesini karşılaak için gerekli hava ihtiyacı için örnek hesaplaaya bakınız. - Radyatör fanı önesiz iktarda jeneratör odasında negatif basınca sebep olacaktır. Boyler tipi ısıta cihazlarının jeneratör ile aynı odaya yerleştiriliş olaası gerekir.(böyle bir duruda ekstra büyük odaya, giriş penceresi ve /veya kanallar, fanlar gerekir) - Daha soğuk ikliler için jeneratör çalışadığı zaan jeneratör odasını ılık tutak için hava giriş ve çıkış açıklıklarını kapatak için otoatik panjurlar kullanılış olalıdır. Jeneratör çalıştığı zaan terostatik kontrollü panjurlar kullanılarak radyatör deşarj havası oda içerisi-

34 ne döndürülerek jeneratörün çok kısa sürede ısınasını sağlayacak ve yakıt sıcaklığını sislene noktasının üzerinde kalası sağlanacaktır.. Bu giriş ve çıkış panjurları jeneratör çalışadığında taaen kapalı, çalıştığı anda yana havasını sağlayacak kadar biraz açık, oda sıcaklığı belli bir değer ulaşınca ise taaen açık olalıdır. Eğer jeneratör acil duru jeneratörü ise bu panjurlar jeneratör çalıştığında taaen açık vaziyete gelelidir. - Hava girişleri,jeneratör çalışırken jeneratör odasına yağur suyu ve karın giresini engelleek için, giriş hava hızının (10-0 etre/dak) ( feet/dak) geçeyecek şekilde dizayn edilelidir. - Radyatör soğutalı gruplarda,jeneratörün eydana getirdiği gürültü, titreşi ve hareketin transferini önleek için radyatöre esnek kanal bağlantısı sağlanış olalı. - Jeneratör odasında tü cihazlardan yayılan ısının, otor, alternatör, egzoz boruları ve susturucular, topla kw ı (H) oluşturur. - Havalandıra sistei ta yük altında jeneratör odası 10 1 C arasında ısı yükselesine üsaade edilecek şekilde dizayn ediliş olalıdır. Jeneratör odası içerisinde eydana gelen ısı 0 C yi aşar ise aspirasyon havası otora atosferden direkt kanal ile sağlanış olalıdır. Jeneratör odası havalandırası aşağıdaki forüllerle bulunabilir: H V (cf) = Motor Yana Havası 0,07 x 0,1 x Δ T veya H V(/dk) = Motor Yana Havası 1,1 x 0,017 x Δ T V = Havalandıra havası (cf) (/dk). H = Isı radyasyonu (Btu/dk) (kw). Δ T = Jeneratör odası içerisinde üsaade edilen sıcaklık yükselesi ( F) ( C). 100 F da havanın yoğunluğu = 0,07 lb/cu ft (1,1 kg/) Havanın özgül ısısı = 0,1 Btu/lb / F (0,017 kw*dk/kg / C) Farz edilen ortada havanın ısısı = 8 C (100 F) Örnek Havalandıra hava Akışı Hesabı: Jeneratör grubu özellikleri sayfasından; grup tan odaya yayılan ısı değeri verilektedir. (Motor ve alternatör) 100 BTU/dak (7 kw), -inch (17) ve 10 feet (0 c) egzoz borusu ve bir adet susturucu ve jeneratör odasına onte ediliştir. Jeneratör odası içerisinde üsaade edilen sıcaklık yükselesi 0 F. 1- Tü kaynaklardan odaya giren ısıları toplayınız. Tablo.1 den her bir foot inch egzoz borusundan kaybedilen ısı her dakikada 1 BTU dur ve susturucudan 00 BTU/dak Jeneratörden yayılan ısı Btu/dk Egzoz borusundan 10 x Btu/dk Susturucudan yayılan ısı Btu/dk Topla odaya yayılan ısı Btu/dk - Jeneratör odası için gerekli hava akışı iktarı; topla ısı girişinin üsaade edilen oda havasının sıcaklık yükselesine bölünesiyle orantılıdır. x Topla Isı (Btu/dk) Gerekli hava akışı = Isı yükselesi (Δ F) Boru Çap INCHES () 1. (8) (1). () (7). (98) (10) (17) (1) 8 (0) 10() 1(0) x 790 = = 10 cf Borudan Yay lan Is BTU/dk - foot (kj/dk - etre) Susturucudan Yay lan Is BTU/dk - foot (kj/dk - etre) Tablo.1. İzole edileiş Egzoz boruları ve susturuculardan Isı kayıpları Not: İzole ediliş borular ve egzoz için yukarıdaki değerlerin %0 u alınabilir. Motor S.8-G S.8-G7 BTA.9-G BTAA.9-G CTA8.G CTAA8.G NT8G NTA8G/G NTA8G/G KTA19G VTA8G QSKG QST0G QST0G KTA0G KTA0G8 KTA0G9 7 () 7 (197) 70 () 8 (91) 9 () 108 (7) 1 (7) 1 (0) 00 (9) 9 (8) 9 0 Hz N/A kw / dk. 97 (1) 90 () 78 (88) 1,100 (1.10) 1,08 (1,8) 1,77 (1,8),00 (,8),0 (,7),7 (,78) 8,00 (8,98) 10,08 0 Hz Tablo.. Motor ve Alternatörden jeneratör odasına yayılan Isı N/A N/A N/A 9 N/A 7

35 Şekil.. Tekli Jeneratör Oda Havalandırası 8

36 Şekil.. Çoklu Jeneratör Oda Havalandırası.. Motor soğuta suyu ve işlee tabi tutulası Genel Motor soğuta sisteinde paslana ve kavitasyon öneli konudur. Teiz soğuta suyuna anti-pas addesi ilave edilerek suyun sertliğini iniize etek ükündür. Antifriz eriyiği soğuk havalarda soğuta sıvısının donasını önleyecek seviyede olası gerekir. Motor soğuta sıvısı Soğuta için su; kloridler, sülfatlar ve asitler gibi paslandırıcılardan arıtılış ve teiz olalı. Suyun ph değeri 8, ile 10, değerleri arasında az alkalik olarak tutuluş olalı. Motor soğuta suyu için genellikle içek için uygun su ile yukarıda tanılanan işle görüş su kullanılış olalı. Korozyona Karşı Korua Genel korozyon ve lehi açası, pisleneden, soğuta sisteini koruak için ilaveten sıvı katkısı (Cuins DCA veya eşdeğeri) kullanak gerekir. 9 DCA konsantrasyonu ile antifrizin birlikte kullanılası tavsiye ediliştir. Antifriz ile DCA birbirini etkileyerek daha yüksek korozyon ve kavitasyon koruası sağlar. Soğutucuyu işlee tabi tutak için prosedür 1 Karıştıra kabına gerekli iktarda su ve gerekli iktarda DCA koyunuz. Aşağıdaki tabloda listelenen DCA iktarını ekleyin (Soğuta sistei kapasitesinin % hacine eşittir.) Kapasite (litre) Ünite Litre Tablo. Su kapasitesine göre eklenesi gereken DCA iktarı

37 Dikkat: Radyatör kapağını açadan önce soğuta sisteinin soğuuş olduğuna ein olunuz. - Gerekli iktarda antifrizi ilave ediniz. - Radyatör kapağını yerinden alın ve hazırladığınız sıvıyı soğuta sisteine koyunuz. Soğuk havadan koruna Suyun donasından dolayı otora gelecek hasara karşı Etilen Glikol Propilen Glikol KARIŞIM Dona Noktası Kaynaa Noktası Dona Noktası Kaynaa Noktası 0/100 F (0 C) 1 F (100 C) F (0 C) 1 F (100 C) koruak için soğuta suyuna antifriz konuş olalıdır. 0% antifriz, 0% su karışıı tavsiye ediliştir. Çünkü DCA konsantrasyonu antifrizin iktarına bağlıdır. Soğuta sıvısına antifriz konaış ise DCA ün dozajı daha yüksek konsantrasyona yükseltiliş olalıdır. Düşük silisli antifriz tavsiye ediliştir. 0/70 F (-1 C) 0 F (10 C) 10 F (-1 C) 1 F (10 C Karışı Oranı (%) 0/0-10 F (- C) F (10 C) - F (-1 C) 19 F (10 C) 0/0 - F (- C) F (108 C) -7 F (- C) F (10 C) 0/0 - F (- C) 0 F (110 C) - F (-9 C) F (107 C) 9/ 8 F (-1 C) F (17 C) -70 F (-7 C) 0 F (10 C) Table. Antifriz oranı dona noktası.. Motoru Isıta Soğuk havalarda soğuta sıvısının ısısına bakan soğuta sisteine onte ediliş şebeke elektriği ile çalışan terostatik kontrollü ısıtıcılar kullanılır. Sadece ısıtıcı tek başına soğuta sistelerinde donayı önlee veya start için yeterli olayacaktır. Antifrizli karışı kullanılış olalıdır..7. Yana Havası Motor yana ve havalandıra sistei eleanları aşağıda veriliştir: - Hava giriş filtresi (tü otorlar) - Turbo-şarj (bir çok otorlarda) - Egzoz gaz çıkış dirseği (tü otorlar) - Egzoz gaz susturucusu (tü otorlar) Şarj havası ve egzoz gaz sisteinin ana fonksiyonu otora yeterli kalitede ve iktarda teiz yana havası sağlaak ve yanan gazın atılası ve susturanın sağlanasıdır (egzoz bölüüne bakınız). Sıcak havanın tekrar sirkülasyonunu önleek için jeneratör odasının veya uhafazanın dışına hava çıkış panjurları ve esnek kanal bağlantısı ile direkt olarak atılalıdır. Yetersiz hava otor da güç düşüüne ve otor parçaları üzerinde karbon tortuları oluşasına neden olacaktır. 7. YAĞLAMA YAĞI Dizel otorların yağlaa sistei otorun en öneli parçalarından birisidir. Doğru yapılan otor bakıı (yağ değişi periyotları, filtre değişi periyotları ve kullanılan yağın tipinde gereken dikkatin gösterilesi) otorun örünü uzatır ve otorun kullana aliyetini azaltır. 7.1.Yağ Perforans Özellikleri The Aerican Petroleu Institute (API), The Aerican Society of Testing and Materials (ASTM) ve Society of Autootive Engineers (SAE) ortaklaşa yağlaa yağlarının sınıflandırılası ve perforans kategorileri için bir siste geliştiriş ve bu sistei koruuştur. Yağ perforans tavsiyelerinde MIL özelliğine göre uadili parantez içinde gösteriliştir. API kategorilerinin bazıları özetle aşağıda tanılanıştır. 7.. Cuins Dizel Motorlar için Yağlaa yağı Tavsiyeleri: Cuins, 1 C ın üzerindeki orta ısılarında çalışacak otorlarda yağlaa yağı olarak yüksek kaliteli SAE 1W/0 ağır hizet tipi otor yağı kullanılasını tavsiye etektedir. Cuins, otorlarda iniu API yağ kalite seviyesi CH/CI- kullanılasını tavsiye etektedir. CH veya CI- yağlarının evcut oladığı yerde CF yağı kullanılabilir fakat yağ değişi aralığı azaltılalıdır.. API CA, CB, CC, CD, CE, CG- yağ kategorileri tavsiye edileiştir. Kullanayınız. 7.. John Deere Dizel Motorlar için Yağlaa yağı Tavsiyeleri: İlk Kullanıda: Motorunuz yeni iken veya revizyon yapıldığında ilk 100 0

38 saatlik kullanı için özel rodaj yağı (John Deere ENGI- NE BREAK-IN OIL) kullanılalıdır. Rodaj yağı sevkiyat sırasında otorunuza Aksa tarafından konuluştur. Bu yağın bulunadığı durularda ilk 100 saatlik kullanıda aşağıda belirtilen özellikte yağlar kullanılalıdır. API CE ACEA E1 (081 otorlar hariç) CCMC D Bu süre sonunda John Deere, otorlarında aşağıdaki yağların kullanılasını tavsiye etiştir. John Deere PLUS-0 John Deere TORQ-GARD SUPREME John Deere UNI-GARD Yukarıdaki yağların bulunadığı durularda aşağıdaki ultigrade özellikte yağların kullanılasını tavsiye eder. API CG- API CF- ACEA E ACEA E CCMC D CCMC D Ayrıca otorun bulunduğu ortaa göre aşağıda ki tablodan yararlanarak uygun özellikte yağların seçilesi gerekektedir. (081 otorlar için yağ viskozitesi 1W-0 olan yağlar tercih edilelidir.) 7.. Dosan Dizel Motorlar için Yağlaa yağı Tavsiyeleri: Başlangıç da API CH- otor yağı sevkiyat sırasında otorunuza Aksa tarafından konuluştur. Motordan en iyi verii alak ve otorun uzun öürlü olası için tavsiye edilen özellikte otor yağı kullanılası uygun olacaktır. Bilinen arka yağ kutularının üzerinde bulunan etiket de API CH- kalitede ve SAE 1W-0 viskozite otor yağı kullanınız. Çevre sıcaklığına bağlı olarak viskozite derecesinin aşağıda verilen tabloya göre ayarlanası uygun olacaktır 7.. Mitsubishi Dizel Motorlar için Yağlaa yağı Tavsiyeleri: Mitsubishi dizel otorlarda API CD veya CF kalitesinde yağ kullanılası tavsiye ediliştir. Bu yağlar turbo şarjlı ve yüksek seviyeli yük uygulaaları için uygundur. Aşağıda verilen tablodan çevre sıcaklığına bağlı olarak yağın viskozitesi seçilebilir. Örneğin; SAE 1W-0 ın anlaı; 1W derecesi düşük sıcaklığı ve 0 derece yüksek sıcaklığı ( W harfi yağın soğuk çevre sıcaklıkları için uygun olduğunu gösterir) 1 Çevre Isısı F W0 W0-1W0 CI--10W0 10W0 W Çevre Isısı C Tablo 7.1. Tavsiye edilen yağlaa yağı SAE viskozite dereceleri 8. ELEKTRİKLİ START SİSTEMLERİ Elektrikli start sisteleri genellikle tü jeneratörler üzerinde kullanılıştır. Elektrikli start sisteleri bir Marş otoru,akü ve kontrol panosunu ihtiva eder.daha büyük otorlarda çift arş otoru düzenleesi kullanılış olabilir. Elektrikli start sisteleri için güç kaynağı 1 veya V dc. akü grubudur. Start voltajı otor boyutuna göre belirleniştir. Daha büyük otorlarda kablo çapını ve start akıını düşürek için V dc. kullanılır. Marş otoru, jeneratör kontrol odülü tarafından kontrol edilir Akü Sisteleri Kullanılan akülerin tipleri; Aküler kurşun asit ve NiCad olarak iki tip dir. Genellikle fiyatı uygun olduğu için kurşun asitli aküler kullanılır. NiCad. aküler uzun öür gereken yerlerde kullanılır. Akülerle ilgili daha detaylı bilgileri, jeneratörle beraber verilen otor bakı ve kullanı kılavuzlarından öğrenebilirsiniz. 9.ŞEBEKE veya JENERATÖR ün YÜK e TRANSFERİ 9.1. Otoatik Transfer Panosu ve Panonun yeri ve Yerleşii Otoatik Transfer Sisteinde (OTS); şebeke besleesinin arızalanası/kesilesi duruunda, acil standby jeneratör grubunun anahtarlaa tertibi ile yüke transfer edilesidir. Otoatik transfer sistei: - Şebeke besleesinin arıza duruunu izler - Yükün şebeke beslenesinden, yedek jeneratör sisteine kontrol cihazı tarafından devreye verilesini gerçekleştirir. OTS de güç anahtarlaa eleanı ve kontrol elaanı vardır. Kontrol eleanı jeneratör grubu kontrol odülü kapsaında olabilekte veya daha büyük siste-

39 lerde bina erkezi otoasyon sistei içerisinde olabilektedir. OTS genellikle duvar tipi veya zein tip pano içerisine onte ediliştir Transfer anahtarı yerleşiinde göz önüne alınacak noktalar şunlardır: Transfer anahtarını, ükün olduğu kadar dağıtı/ yük panosuna yakın yerleştiriniz. Transfer anahtarı; teiz, kuru, havalandırası iyi ve aşırı ısıdan uzak ortalarda olalıdır. Orta ısısı 0 C üzerine çıktığı zaan sigortalar ve şalterler daha çabuk aça yapacaktır. Transfer panosu etrafında yeteri kadar çalışa alanı bulunalıdır. Jeneratörden çekilen akıların değeri ükün olduğu kadar üç faza eşit dağıtılalıdır. Bir fazdan çekilecek akıın değeri noinal akı değerini kesinlikle aşaalıdır. Jeneratör için kullanılacak kuvvet kablolarının akı taşıa kapasiteleri Tablo10.1 de veriliştir. Transfer paneli ile jeneratör arasında şalter opsiyoneldir. Transfer panosu jeneratörden ayrı ise ükün olduğunca dağıtı panosu yanına yerleştirilir. Bu duruda jeneratörden, şebeke panosundan ve acil yük panosundan transfer panosuna kuvvet kabloları çekilir. Ayrıca jeneratör kontrol panosundan transfer panosuna 8x. kuanda kablosu çekilelidir. Transfer panosu jeneratör üzerine onte ediliş ise üşteri panosundan şebeke ve yük kablosu olarak iki adet kuvvet kablosu çekilesi gerekir. Tipik acil güç sistei tek hat şeasından incelenebilir. Şekil OTS Standartları Avrupa da kullanılan OTS lerde yerel ve uluslararası standartlar; IEC-97- AC1, IEC-18-1, VDE010, BS 79 Kuzey Aerika da kullanılan OTS için UL standardı geçerlidir. 9.. OTS Güç Anahtarlaa Eleanı Transfer anahtarları üç veya dört kutuplu anahtarlaa ekanizaları ve değiştirici kontaktör eleanlarından eydana gelirler. Birçok OTS sisteleri 100 Aperin altında elektriksel kilitli ve isteğe bağlı olarak ekanik kilit sisteli iki kontaktörden eydana gelir. 100 Aperin üzerinde devre kesici şalter elaanı kullanılır. Şekil 9.1. Tipik acil güç sistei yerleşii 10 ELEKTRİK TESİSATI VE KABLO Genel Elektrik bağlantıları ve bakıı taaen kalifiye ve tecrübeli elektrik teknisyenleri tarafından yapılalıdır. Uyarı! Elektrik bağlantılarını ilgili elektrik kodlarına ve standartlara uygun yapınız Kablolaa Jeneratör ontajında kullanılan kablolar; çok nüveli (daarlı) ve tek nüveli olarak değişirler. Kablolar değişik yollarla döşenerek ontajı yapılır. - Yapı yüzeyinde duvarlar, kirişler ve kolonlarda direkt olarak açıkta döşenen kablolar. - Zeinde kablo kanalı içerisinde açık veya kapalı olarak - Metal veya plastik kablo kanalları veya erdivenler ile - Yer altı kanalları ile Kablolar ükün olduğu kadar kısa esafede olacak şekilde jeneratör, transfer panosu ve kontrol panosu arasında döşenirler. İletken kesitinin seçiine etki eden faktörler: - Isı - Yüklee şekli (sürekli aralıklı vb - Aşırı yüke karşı yeterli güçte koruanın yapıldığı tip - Kablonun tipi - Noinal çalışa voltajı - Akı taşıa kapasitesi - Tanılanan voltaj düşesi - Döşee tipi ve diğer kablolara yakınlığı Tesisin planlaa safhasında haroniklerin üretilesi ve iktarları önceden tahin edilesi ükün oladığından Nötr iletkenleri yüksek değerlerde boyutlandırılalı ve nötr iletkeninin kesiti en az faz iletkeni kesitinde olalıdır.

40 Kablo seçii sırasında dikkat edilesi gereken bir hususta yükle jeneratör arasındaki esafe ile birlikte dearajlı yüklerin ( elektrik otoru gibi) olup oladığıdır. Eğer esafe çok uzun ise dearaj anında gerili düşüü çok artacağından dolayı yük tarafında voltaj, isteneyen seviyelere düşebilir. Bunu önleek için aşağıda verilen forül yardıı ile daha uygun kesitli yük kablosu seçilebilir. e = x I x L x (R.Cos φ + X.Sin φ ) / 1000 e = gerili düşüü ( V ) I = Hat akıı ( A ) L = Hattın uzunluğu () R = Kablonun direnci (oh/k ) X = Kablonun reaktansı (oh/k) Bununla beraber kablolar TSE ve VDE standartlarına uygun seçilelidir. Alternatör terinallerine bağlantı yaparken esnek kablo kullanılası vibrasyon açısından uygun olacaktır. Lastik kılıflı, esnek iletkenlerden oluşan alçak gerili için, H07 RN-F tipi kullanılası uygun olacaktır. Transfer panosu uzakta ise tesisatın taaında esnek kablo kullanılası pahalı olacaktır. Esnek kablo kullanıını iniize etek için ara kablo bağlantı ek kutusu kullanılabilir. Tü ontajlarda; şebeke besleesi girişi ve jeneratör kontrol panosu giriş terinalleri arasına kontrol panosunda bakı yapılabilesine izin verecek sigortalar onte edilesi uygun olacaktır Kablo kesiti Seçii Kablolar, onların akı taşıa kapasitelerine göre seçiliş olalıdır Ta yük akıından az olayan akıı taşıalı. Kablonun kesiti seçilirken ontajla duruları göz önüne alınalı. Akı taşıa kapasitesine etki eden faktörler: - İleten alzeesi, bakır veya alüinyu - İzolasyon alzeesi - Kablonun korua tipi: zırh, kılıf, yatak - Montaj orta ısısı - Montaj etodu; açık hava, kanal, diğer devrelerin kabloları ile grup yapılış 10.. Kablo Montajı Metotları Kablo uhafaza kanalı - Kanallar topraklanış olalı - Kanallar kablolar döşeneden önce ontajı yapılış olalı - Boş yer sağlanış olalı - Kanal sistei su ve toz girişine karşı korunalı 10.. Kablo Kanalları Kablo tesisinde en çok kullanılan etot perfore ediliş kanalların kullanılasıdır. Kanallar galvanize yapılış yada pas önleyici adde kullanılış olalı. Kelepçeler veya klipsler galvanize çelik veya pirinç den yapılış olalı. Kablolar düz forda yatırılış olalı. Kablo bağı kullanak için boş alan olalı. Kanal destekleri arasında yaklaşık 100 aralık bırakılış olalı. Tesis edilen destekler ve kanallar yeterli ukaveet ve boyutta olalı gelecekte %0 daha fazla kablo döşeneceği planlanış olalı 10.. Korua Eniyet nedeninden dolayı her bir yük devresinde devre kesici şalter veya kontaktör olası gerekir. Dağıtı sistei ile jeneratöre bağlanan kablolar aşırı yük veya kısa devre duruunda bağlantıyı otoatik olarak kesecek devre kesici ile korunası gerekir. Kesit Toprakta 0 C Havada 0 C Tek Çok Tek Çok Daarlı Daarlı Daarlı Daarlı, ,/1 kv, NYY(YVV) tip Kablo Akı Taşıa Kapasitesi H07V-K 0 / 70V Havada 0 C Tablo PVC izoleli YVV (NYY) 0./1 KV VDE norlarına ve TSE ye uygun kabloların akı kapasitelerine göre kablo kesitleri Yüklee Elektrik dağıtı panosu planlanırken jeneratöre dengeli yük verilesini sağlaak oldukça önelidir. Eğer bir fazdaki yük diğer fazlardaki yüklerden çok ise, bu duru alternatör sargılarının aşırı ısınasına, fazlar arası çıkış voltajının dengesiz olasına ve sistee bağlı olan has

41 sas fazlı cihazların hasar göresine sebep olur. Hiçbir faz akıı jeneratörün noinal akıını aşaalıdır. Bu yüklee şartlarının yerine getirilesini sağlaak için evcut dağıtı sistei tekrar düzenlenebilir Güç Faktörü Jeneratöre bağlanacak olan yükün Güç faktörü (Cos φ) belirlenelidir. (Cos φ) 0,8 in altındaki yükler jeneratörün aşırı yükleesine sebebiyet verecektir.yükün güç faktörünün 0.8 ile 1.0 arasında olası duruunda jeneratör, belirtiliş olan gücü verir ve uygun bir şekilde çalışır. Eğer yükün güç faktörü 0.8 in altında ise jeneratör aşırı olarak yüklenir. Bu ileri güç faktörünün önlenesi için kondansatörler gibi güç faktörü düzelte eleanları kullanılabilir. Ancak bu gibi durularda jeneratör yüke verildiğinde, güç faktörü düzelte eleanları devre dışı bırakılalıdır Paralel Çalışa Standart bir jeneratörü diğer jeneratörler ile veya şebeke ile paralel çalıştırak için ekstra teçhizatlar bağlanalıdır Topraklaa Jeneratör şasesi topraklanalıdır.jeneratör, titreşi takozları üzerine onte edildiğinden, topraklaa bağlantısıda esnek olalıdır.topraklaa kablo boyutu ta yük akıı çekebilecek kapasitede ve gerekli standartları sağlıyor olalıdır. Jeneratör grubu ve ilişkide olduğu tü cihazlar, kontrol ve transfer anahtarı panoları jeneratör devreye verileden önce topraklanış olalı. Topraklaa siste voltajı için referans sağlar. - Yüzen voltajlardan sakına - İzolasyon stresini önler - Bitişik eleanlarda voltajlara dokunayı önler Değişik topraklaa sisteleri vardır Katı addeye topraklaa Siste, bir topraklaa elektrotu vasıtasıyla toprağa göre epedanssız olarak direkt bağlantı ile topraklaa yapılır. Bu etot 00 volt ve daha düşük voltajlardaki sisteler için topraklaa elektrotu ile topraklaa yapılır. Topraklaa sistei aşağıdaki şekilde yapılır; Topraklaa Elektrotu Topraklaa elektrotu; bir veya daha fazla bakır kaplı çelik çubuklar toprak içerisine çakılıştır. Herhangi bir nokta arasında tehlikeli voltajın eydana gelesini önleek için yapılan topraklaa düşük direnç değerine sahip olalıdır. Topraklaa hattı Topraklaa hattı; Topraklaa elektrotuna bağlantı yapak için uygun kesitte bakır iletkendir. Topraklaa iletkeni standartları karşılaalı ve en azından ta yük akıını taşıyabilecek kapasitede olalıdır. Topraklaa hattı iletkeninin topraklaa çubuğu /çubukları na bağlantı noktası kaza ile oluşacak tehlikeye karşı korunuş olalı, fakat incelee yapaya uygun olalı. Topraklaa terinali Topraklaa terinali jeneratör devre kesici şalterine yakın yerleştirilir. Topraklaa süreklilik iletkeni tü akı taşıayan etallerle; kabin ve jeneratör şasesi ile teası sağlanır. Müşteri işlete topraklaası terinali ile bağlantı yapılış olunacaktır. Topraklaa çubukları Çubukların sayısı topraklaa direncine bağlı olarak yeterli topraklaa elektrotu düzenleesi gereklidir Epedans ( Direnç veya Reaktans) Topraklaa Topraklaa hatası sınırlandıra direnci jeneratör nötr noktasının topraklaa elektrotuna kalıcı olarak onte edilir. Kullanılış olan üç fazlı üç kablolu sistelerde, gücün sürekliliği ile toprak hatası olan yerlerde gerekir. 00 volt ve aşağısı olan sisteler. Topraklanaış AC jeneratör sistei ve toprak arasında dahili bağlantı yapılaıştır. Kullanılış olan üç fazlı üç kablolu sistelerde, gücün sürekliliği ile toprak hatası olan yerlerde gerekir. 00 volt ve aşağısı olan sisteler Korualar Sınırlanaış Toprak Kaçağı Nötr toprak hattı üzerine onte ediliş bir akı trafosu, akı izlee rölesi ile topraklaa noktasına herhangi bir akı akasını izleyerek tü sistei korur. Sınırlanaış (unrestricted) toprak hatası avantajları: - Jeneratör, devre kesici ve siste üzerinde tü toprak hataları için korua sağlar. - İyi seviyede personel koruası sağlar Sınırlanış Toprak Kaçağı Akı trafoları sistein tü fazlarına ve nötre bağlanıştır. Korua, toprak noktasına akan akıı izleyen akı izlee rölesi, sadece korua bölgesinde çalışacaktır. Bölge, jeneratöre ve akı trafolarına göre nötrün pozisyonu sınırlanış olur. Sınırlanış toprak kaçağı koruasının avantajları: - Korua bölgesi dışında eydana gelecek arızalar etki etez. - Aça probleindeki risk seviyesi düşüktür.

42 - Arıza olayında kablolar ve alternatöre etki edecek hasarı düşürede korua rölesi düşük seviyelere ayar edilebilir. - Mükün olan dokuna voltajının düşürülesinde, korua rölesi ani çalışalar için ayarlanabilir. Topraklaa İletken topraklaası; etal iletkenlerin toprağa bağlanasıdır (iletken elektriğinin topraklanasıdır). Bunun aacı: - Topraklaadan dolayı sistein voltaj dengesi sağlanır. - İnsan hayatı için tehlike duruu azalır. - Nötr noktası potansiyeli, referans olarak düzensiz değişez. - Herhangi faz ile toprak arasındaki voltaj sistein faz voltajını noralde aşaası gerekir. - Herhangi faz ile toprak arasında arıza akıı koruasının yerine getirilesine izin verilir Alçak Gerili Çıkışlı Tek çalışan Jeneratör Grubu Topraklaası Alçak gerili çıkışlı sistelerde (00 V altında) alışıldığı gibi nötr iletkeni direkt olarak toprağa bağlanır. Bu bağlantı alternatörün nötr noktası ve alternatör gövdesi arasında birleştire kablosu veya bakır bara ile yapılır. Alternatör gövdesi, yerel kurallara göre yapılan bina ana topraklaasına grup halinde bir araya getirilen iletkenlerin topraklandığı noktaya bağlanır.pratik olarak nötr ile toprak arasındaki yolun direnci iyi bir toprakta 1 Ω dan düşük ve yüksek dirençli toprakta Ω dan düşük olalıdır. ( Maksiu 0 Ω ) Nötr ve toprak arasındaki akan akıın algılanası nötr toprak bağlantısıyla izlenebilir. Fazların biri ve toprak arasında gövdede kontak olası duruunda bu iki iletken arasında akı akacaktır. Toprağa direkt olarak kontağın deva etesi duruunda alternatör sonsuz yükle karşılaşış olacağından bu duru sargıların yanasına sebep olacaktır Yüksek Geri Çıkışlı Jeneratör Gruplarının Topraklaası Yüksek gerilili sistelerin gövdesinde akı arızası duruunda, toprağa kontak yapan fazın birinden toprağa akan akı, alçak gerili sistelerine göre daha yüksek seviyede akış olacaktır. Bu akıın seviyesini sınırlaak için yüksek gerili sistelerinde fark izlee ve akı trafolarının algılaa yapabilesi için toprak ve nötr arasına çoğu kez uygun değerde direnç yerleştirilir Tipik Topraklaa Düzenleeleri Yedek jeneratör grubu ile ve kutuplu Otoatik Transfer Anahtarı (OTS) topraklaası. Çizilerde N notu Nötr, E notu Toprak olarak belirtiliştir. UTILITY SUPPLY Şekil Faz Hat Siste Topraklaa bağlantısı UTILITY SUPPLY Şekil 10.. Faz Hat Siste Topraklaa bağlantısı kutuplu anahtarlaa yapılaktadır. UTILITY -POLE AUTOMATIC TRANSFER SWITCH -POLE AUTOMATIC TRANSFER SWITCH -POLE AUTOMATIC TRANSFER SWITCH GENERATOR SET WIRES & GROUND TO LOAD GENERATOR SET WIRES & GROUND TO LOAD GENERATOR SET Alçak Gerili Çıkışlı Çoklu Jeneratör Gruplarının Topraklaası Çoklu jeneratör grupları sistelerinin topraklaa düzenleeleri alternatör üreticisinin tavsiyeleri ve yerel kurallara göre olacaktır. WIRES & GROUND TO LOAD Şekil 10.. Faz Hat Siste Topraklaa bağlantısı kutuplu anahtarlaa yapılaktadır Toprak Hata Korua Şeası Jeneratör sisteleri için toprak hatası korua şeaları alternatörü koruak için tasarlanır. Başka türlü ifadeler yoksa toprak hatası koruası akine koruası içindir.

43 Jeneratör grupları için toprak hatası koruası aşağıda iki ana kategoride ifade ediliştir. Sınırlanış Sınırlanış toprak hatası koruası, sadece bir korua bölgesine tesir eder. Sınırlanış toprak hatası koruası yük üzerinde değil, jeneratör grubu sistei korua bölgesinde toprak hatası olayında aça olayının sağlanası için kullanılış olalı. Sınırlanaış Sınırlanaış toprak hatası koruası, beslee hattı üzerine bağlanış tü yüke tesir eder.korua bölgesi jeneratör grubuna bağlanış yüklerin taaına etki edecektir. Operatör güvenliği için 0 A sınırlanaış korua kullanılır. Topraklaa noktasına 0 A akı akası duruu algılandığı zaan, korua çalışır UTILITY WIRES & GROUND TO LOAD -POLE AUTOMATIC TRANSFER SWITCH ZONE OF PROTECTION GENERATOR SET Şekil10.. Sınırlanış, Toprak hata korua şeası Etkili topraklaa sistei; elektrik sisteinde çalışa yapan personelin sağlığı ve hayatına tehlike oluşturadan elektrik enerjisinin heen deşarjının sağlanasıdır. İyi topraklaa bağlantısı: - Yıldırıın veya kaçak akıın topraklaa noktasında düşük elektrik direncine sahip olalıdır. - Tekrar tekrar yüksek akı taşıa kapasitesine sahip olalı 11. Ses izalasyonu ; Jeneratör sesinin kontrol altına alınası bir çok uygulaalarda öne arz etektedir.jeneratör seviyesinin kontrolü için bir çok yönte bulunaktadır.açık bir jeneratör setinin ses seviyesi yaklaşık olarak 100 db(a) dır, ve bu yüksek bir değerdir bazı önleler alınarak bu seviye düşürülelidir. Uyarı ; Jeneratör çalıştırılacaksa veya jeneratör çalışır vaziyette etrafında çalışa yapılacaksa kulaklık kullanılalıdır Susturucular:. bölüde de bahsedildiği gibi susturucular jeneratörün ses seviyesinin düşürülesinde kullanılırlar Kabinler: Ses Kes Kabinleri Jeneratör ses seviyesinin düşürülesinde aktif rol oynarlar Diğer Ses Düşürücüler: Bina içine yapılan yerleşilerde, duvarlara ses kesici yalıtı yapılası, eiş panjurlarına ses kes bariyerlerinin konulası,fan susturucuları gibi bir çok uygulaa Jeneratör sesinin azaltılasında kullanılabilir. Farklı Ses Seviyelerinin Toplanası; Eğer bir yerde yada daha fazla ses kaynağı evcut ise, bunların eydana getireceği topla gürültü seviyesini bilek isteyebilirsiniz, bunun içinde ses seviyelerinin belirtilen yöntee göre toplanası gerekir. Fakat,ses seviyesi logaritik bir değer olduğundan basit bir toplaa işleiyle bu iş çözüleez. ses kaynağının eydana getirdiği topla ses seviyesini bulak için Tablo 11-1 kullanılır ; 1. Ses seviyelerini tespit edin (Lp1, Lp).. Ses seviyeleri arasındaki farkı bulun.. Tablo 11-1 de hesapladığınız farkı bulun ve yatay eksen de bu değeri belirleyin. Eğride bu farka denk gelen ses artış iktarını bulun ve bu değeri en yüksek ses seviyesine ekleyin.. Eğer birden çok ses kaynağı var ise aynı yöntei tekrarlayarak topla ses seviyesini bulun. L + db 1. db db Örnek ; L p = db L p1 = 1 db DL p = db L + = 1, db L Sonuç = + 1.=. db 10 1 Tablo 11-1 Ses Seviyesi Hesaplaa Eğrisi Mesafenin ses seviyesine etkisi ; Boş arazide ses kaynağından uzaklaştıkça ses seviyesi düşer.mesafeye göre ses seviyesinde eydana gelen düşeyi bulak için Şekil 11- kullanılabilir.örnek olarak 7 de ses seviyesi 9 db(a) olan bir Jeneratör 100 deki ses seviyesi yaklaşık olarak 7 db(a) olarak tablodan bulunabilir.bu tablo jenaratör boş arazide ve arkaplan ses seviyesi Jeneratör ses seviyesinden en az 10 db(a) düşük ise kullanılabilir.

44 Ses Seviyesi db(a) () () () (1) Gürültü Kaynağından Olan Uzaklık Şekil 11.. Ses seviyesinin esafeye göre düşüü (Boş Arazi) (0) (0) 1. SAĞLIK VE EMNİYET Jeneratör kuruluunda uğraşan tasarı ühendislerinini ve bu işte uğraşan tü personelin öncelikli göz önünde bulunduraları gereken şey eniyettir.eniyetin yönü vardır; 1) Jeneratörün ve jeneratöre bağlı aksesuarların eniyetli bir şekilde çalışası ) Sistein güvelinir bir şekilde çalışası. Sistein güvenilir bir şekilde çalışası eniyete bağlıdır.çünkü kullanılan teçhizat yaşaı ve sağlığı etkiler örnek ; hastanelerde kullanılan yaşa destek üniteleri, acil çıkış aydınlataları,bina havalandıraları,asansörler, yangın popaları gibi teçhizatlar acil duruda jeneratörün çalışıp çalışadığına bağlı olarak kullanılabilirler. Genel - Motor çalışıyorken yakıt tanklarına yakıt doldurayınız, eğer yakıt tankı jeneratör odasının dışında ise dolu yapılabilir. - Yakıt tankı veya jeneratör grubu yakınında sigara içilesi, kıvılcı oluşası, ark cihazı veya diğer ateşlee kaynaklarının bulunasına veya çalışasına izin vereyiniz. - Yakıt hatlarında sızıntı olaası için yeterli eniyet tedbirleri alınış olalıdır. Motora yakıt bağlantıları esnek hatlarla yapılalı. Bakır kullanayınız, bakırın sürekli titreşie aruz kalası veya tekrar tekrar büküleler varsa kırıla eydana gelecektir. - Tü yakıt besleelerinde vana kullanınız Yangından Koruna Yangından koruna sistelerinin seçii ve ontajı için aşağıdaki addelerin göz önüne alınası gerekir: - Yangın korua sisteleri ulusal standartları karşılıyor olalıdır. - Jeneratör odası tipik olarak 1 saat, odanın yapısı ise saat yanaya karşı dayanıklı olalıdır, - Jeneratör odası depo aaçlı olarak kullanılaalıdır. - Jeneratör odasında portatif yangın söndürücüler olalıdır. - Acil durdura için jeneratör odasının dışında veya uhafazasının dışında yangın olayı duruunda veya diğer tip acil duruda jeneratör grubunu durdurak ükün olalı Egzoz Gazları - Egzoz duanın,insanların biraraya geldiği yerlerden, kapalı yada korualı alanlardan uzak olacak şekilde dışarıya atıldığından ein olun - İki veya daha fazla otorun egzoz sistelerini bir arada ortak bağlaayınız. - Motorun egzozunu tuğla, kireit veya beton blok baca veya benzer yapıların içerisinden deşarj eteyiniz. Egzoz gazı çarpaları şiddetli yapısal hasara sebebiyet verebilir. - Egzoz anifoldları uhafazalanış ve boruları ve susturucu sarıp saralanaış olası gerekir. - Egzoz gazlarını bölü ısıtası için kullanayınız. - Egzoz sistei için bağısız destekler olası gerekir. Özellikle turbo şarjlı otorlarda egzoz anifoldu üzerinde zorla yüklene ve burkula olaalıdır.

45 1.. Hareketli Parçalar - Dönen fan, kayış üzerindeki uhafazalar, kelepçeler ve desteklerin bağlantıları iyi sıkılış olalı - Takılarınızı, giysinizi ve ellerinizi hareketli parçalardan koruyunuz, uzakta tutunuz. - Eğer Jeneratör çalışır vaziyette ayar yapılası ecburi ise, sıcak egzost anifolduna,dönen parçalara vs. azai dikkat gösteriniz. 1.. Tehlikeli Voltaj Elektriksel güç üretilesi, aktarılası ve dağıtı sistelerinde uygun olayan kablo tesisatı kullanıı yangın veya elektro şok a sebep olabilir. Elektriksel çalışalarda personelin korunası için kuru tahta platforu veya lastik izoleli paspasın üzerinde duralı, elbise ve ayakkabılar kuru olalı, ellerde bulunan etal takılar çıkartılış olalı ve izoleli takılar kullanılalı. - Jeneratör odası zeinine kabloları serili bırakayınız. - Elektrik kabloları ve yakıt veya su boruları için aynı kanalı veya boruyu kullanayınız. - AC ve DC kablolarını aynı boru içerisinde çekeyiniz. - Cihaz topraklaasının doğru yapıldığına ein olun. Tü etalik parçalar anoral duru eydana geldiğinde enerjilenebilir. Bu nedenle uygun bir şekilde topraklanış olalı. - Özellikle şebeke arasında otoatik olarak çalışan jeneratör her zaan için bakı, servis yapılacağı zaan jeneratörün çalışaası için akü ve akü şarj bağlantılarını devre dışı bırakınız.. Akü kablolarını sökeden önce akü şarj cihazının AC besleesini kesiniz. Jeneratör üzerinde çalışa yaparken jeneratörün kaza ile çalışası personel yaralanasına veya ölüe sebep olur. - Elektriksel kilitleeleri çözeyiniz. - Elektriksel bağlantılar, ontajlar yeterli, ehliyetli teknisyenler tarafından yapılalıdır. - Jeneratörü direkt olarak bina elektrik sisteine bağlaayınız. - Yüksek gerili jeneratör grupları alçak gerilililerden farklıdır. Yüksek gerilili cihazlarla çalışabilek için özel cihaz ve eğiti gerekir. Bu cihazlar üzerinde yeterli eğiti alış personel çalışa ve bakı yapalıdır.uygun olayan kullanı ve uygulaalar personel yaralanasına hatta ölülere sebebiyet verebilir. - Enerji bulunan cihaz üzerinde çalışa yapayınız. Yetkisiz personelin elektrikli cihazlara üdahale etesine üsaade eteyiniz. Yüksek voltajlı elektrik cihazlarında güç kaynağından bağlantı kesildikten sonra da kalıcı indükleniş voltaj olur, cihaz eniyetli şekilde topraklanış ve enerjisi boşaltılış olalı. 1.. Su Jeneratör çerisinde su veya rutubet ükün olacak elektriksel şok ve flaşlaayı artırır, bu da cihazın hasar göresine ve ciddi şekilde personelin yaralanasına veya ölesine sebep olur. Jeneratörün içi ve dışı kuru değilse kullanayınız. 1.. Soğuta sıvısı ve Yakıt Soğuta sistei boşken veya otor çalışıyorken su ısıtıcısını çalıştırayınız, aksi taktirde ısıtıcınız zarar görecektir. Soğuta sıvısı basınç altında sudan daha yüksek kaynaa noktasına sahiptir. Motor çalışıyorken radyatör, ısı değiştirici eşanjör basınç kapağını açayınız. Jeneratör grubunun soğuasına ve siste basıncının noral durua gelesine izin veriniz. Yakıt tankları veya donanıları, yakıt hatlarında bakır veya galvanize ediliş etal kullanayınız. Tanklarda ve yakıt hatlarında yakıt içerisindeki kükürtten dolayı sülfürik asit eydana gelecektir. Bakır veya galvanize hatlar veya tanklarda oleküler yapıdan dolayı yakıt ve asit reaksiyona girer. 1. YÜK KARAKTERİSTİKLERİ VE UYGULAMALAR 1.1. Genel Jeneratör grupları üç ana görev için kullanılırlar: 1- Prie veya Sürekli yükte kullana - Şebeke enerjisiyle birlikte sınırlı güç ihtiyacında kullana - Şebeke enerjisine yedek (Standby) güç kaynağı olarak kullana 1.. Yük Karakteristikleri Yük karakteristiğinin ayrıntılarına göre değerlendirilesi gereklidir. Bu yüzden yüklerin karakterleri ve doğası gereği analiz ediliş, veri tarzında destekleniş olalıdır. Monte ediliş cihazlar listeleniş ve çalışa duruu bilinelidir. Değişik güç faktörü olan yükler olduğu yerde aktif ve reaktif yükler göz önüne alınalı ve ayrı tutuluş olalıdır. Daha sonra yük analizine ilave ediliş olalıdır. Her ikisi aktif ve reaktif güçle üzerinde diversite faktörü uygulanarak daha hassas tahinler yapılış olabilir. Jeneratörden çalışacak otorların çalışa pozisyonu saptanış olalı. Jeneratör kapasitesi deeraj güç talebini karşılayacak yeterlikte olalıdır. Gelecekte yük artışı ve enerji ihtiyacı artabileceğinden jeneratör gücü genellikle ihtiyaç kapasitesinin ve dearaj talebinin %0 üzerinde karşılayabilesi gerekir. Jeneratör, daha sonraki ihtiyaç için pay ve jeneratörün çalışacağı ahalde eydana gelecek yüksek çevre sıcaklığı ve yüksekliğe bağlı düşük atosfer basıncına bağlı olarak güç düşüünü karşılaaya yeterli olalıdır. 1.. Motora Yol Vere Jeneratör gücünü doğru hesaplarken yükün içerisinde 8

46 bulunan elektrik otorlarının sayısı, değişken yükler, farklı tipteki yol vere etotları ve reziztif (direnç) yüklerin karışı duruu göz önüne alınır. Motorların yol ala etkisi ve yol ala sırası, çalışan yüklerle birleşe duruu belirtiliş olalı. Yük profili karşılaştırası yapılarak jeneratörün asgari gücü seçilebilir. Optiu çözüde bulunada otor ve alternatörün farklı eşleşesi (uygunsuz birleşe) daha iyi olabilir. Boyutlandıra Muhakkak ki en büyük otor yük üzerinde en büyük etkiye sahip olayabilir. Etki, yol vere etodu tarafından belirlenir. Değişik yol ala etotları, genel yol vere karakteristikleri ile aşağıda veriliştir. a) Direkt yol vere : 7 x tya. 0, g.f. b) Yıldız Üçgen yol vere :, x tya. 0, g.f. c) Oto trafo yol vere : x tya. 0, g.f. d) Elektronik Yuuşak yol vere : x tya. 0, g.f. e) İnverter sürücü ile yol vere : x tya. 0,8 g.f. tya: Ta yük akıı g.f.: Güç Faktörü Özellikle dikkat edilecek hususlar: 1. Motor yeterli kilo-watt gücü verecek güçte seçileli.. Alternatör yeterli kva gücü verecek güçte seçileli.. Tanılanan değişik yükler verildiği zaan frekans ve voltaj çökesi kabul edilebilir sınırlar içerisinde olalı. Müşteri ve danışanı bir araya gelip, yük profili hakkında görüşüp, özellikle en kötü yüklee duruuna göre tü diğer yükler bağlıyken en ağır etki yapacak yükün yol verilesi göz önüne alınarak ekonoik çözü bulunası tavsiye ediliştir. Voltaj Çökesi Jeneratör tarafından evcut pasif yük taşınıyorken ve herhangi elektrik otoru çalışırsa siste üzerinde hız değişii eydana gelecek ve daha fazla akı çekilesine sebep olacaktır. Yol verilen otor voltaj çökesine sebep olacaktır. Yükün anahtarlanasını (transferi) üteakip alternatör terinallerinde eydana gelen voltaj çökesinin büyüklüğü akinenin subtransient ve transient reaktansının direkt fonksiyonudur. Çöke, V = X du ( X du + C) X du: her biri başına doyurulaış (unsaturated) transient reaktans Alternatör gücü (kva veya akı) C : Etki eden yük ( kva veya akı) Voltaj Çökesinin Sınırlanası Makine üzerinde eydana gelecek voltaj çökesini sınırlaanın yolları: 1. Tesis edilen yükün en büyük parçası olan otorların sayıları içersinde, yüke etki edecek otorların yol vere sıralaasının sınırlanasıyla ükün olabilir.. En büyük güçteki otorlara ilk önce yol verilelidir.. Düşük transient reaktanslı alternatör kullanılabilir, bu da büyük güçte alternatörün seçilesi ile olur. 1.. Olağandışı Yükler Non-lineer Yükler Güç elektroniği devrelerinde kullanılan tristörler ve triyaklar, beslee kaynağı üzerinde haronik bozulasına sebep olan büyük kaynaklardır. Lineer olayan yük akıları düşük epedanslı şebeke besleesi üzerinde kabul edilebilir sınırlar içerisinde olabilir fakat onte edilen lineer olayan yükler içerisinde konvertır kullanılış ise daha öneli duru olacaktır. Meydana gelen haronik akıları kullanılan konvertır ın tipine bağlı olacaktır. Haronik bozulasını bastırak için aşağıdaki etotlar kullanılış olabilir: Filtre bankaları: Fitre bankalarının tasarıında yükün çalışa süresi göz önüne alınır ve epedans bilgisi gerekir. Tek ünite şeklinde konvertır grupları yapılası Faz değiştire; Üretiliş olan haronikler özel doğrultucu trafoları kullanarak, ikinci sargı veya açısı değiştirilir. Beslee sisteinin epedansının düşürülesi: Alternatör gücü artırılarak veya özel dizayn ediliş düşük reaktanslı akine kullanılasıyla beslee sisteinin epedansı düşürülür Flüoresan Labalar Flüoresan labalar saf kapasitif yükler gibi yüksek transiyentli terinal voltajları üretir. Tesis edilen flüoresan labaların güç faktörü düzeltici kondansatörleri, fırçasız alternatörün döner diyotlar üzerinde zorlayıcı yüksek trasient eydana getirir. Ana sargı ile paralel endüktif olayan uygun direnç problein çözüü için kullanılabilir. 1...Asansörler ve Vinçler Asansörler ve vinçler frenlendiği zaan, ekanik enerji, elektrik enerjisi forunda güç kaynağına doğru geri beslee yapabilir. Bu enerji diğer çalışan cihazlar tarafından eilebilir, artan iktardaki güç, alternatörü 9

47 otor gibi davranasına ve dizel otoru döndüre yönünde etki etesine sebep olacaktır. Jeneratör hızı artacak ve dizel otor yakıt governörü yakıt besleesini düşürecektir. Ters gücün taaı ekanik kayıplar ve alternatör elektrik kayıpları tarafından eiliş olalıdır. Bu nedenle alternatöre bağlanan diğer yüklerin taaı re-jeneratif gücün seviyesine eşit olalı. Re-jeneratif gücü eek için rezistif yük bankası sürekli olarak jeneratöre bağlanası gerekebilir Kapasitif Yükler Kapasitif yükler alternatörün aşırı ikazlanasına sebep olurlar. Kapasitif yüklerin etkisi alternatörün anyetik doyuu vasıtası ile sınırlanış yüksek terinal voltajı eydana getirir. 1.. Dengesiz Yükler Elektrik dağıtı panosu planlanırken jeneratöre dengeli yük verilesini sağlaak oldukça önelidir. Eğer bir fazdaki yük diğer fazlardaki yüklerden çok ise, bu duru alternatör sargılarının aşırı ısınasına, fazlar arası çıkış voltajının dengesiz olasına ve sistee bağlı olan hassas trifaze ( fazlı) cihazların hasar göresine sebep olur. Hiçbir faz akıı jeneratörün noinal akıını aşaalıdır. Bu yüklee şartlarının yerine getirilesini sağlaak için evcut dağıtı sistei tekrar düzenlenebilir. Kontrol edileeyen, dengesiz yükten kaynaklanacak arıza devre kesici şalter veya elektronik aşırı akı koruyucu cihaz ile önlenebilir. 1..Alternatör Bağlantısı Birçok alternatöre farklı çıkış voltajı verebilecek şekilde tekrar bağlantı yapılabilir. Alternatör bağlantısını değiştirerek farklı uç gerilii elde ederken şalterler, akı trafoları, kablolar ve ölçü aletleri gibi eleanların uygunluğu kontrol edilelidir İzolasyon Testi Jeneratörü çalıştıradan önce sargıların yalıtı direncini test ediniz. Bu esnada Otoatik Voltaj Regülatörünün (AVR) bağlantısıyla tü kontrol aaçlı bağlantılar sökülelidir. Döner diyotlar da kısa devre edileli veya bağlantısı sökülelidir. 00 V luk bir Megger veya benzer bir ölçü aleti kullanılabilir. Megger i çıkış terinali ile toprak (şase) arasına bağlayınız. İzolasyon direnci toprağa göre 1MΩ dan fazla olalıdır. Yalıtı direncinin 1MΩ dan az olası duruunda alternatör sargıları kurutulalıdır. 1.RÖMORKLU JENERATÖRLERİN ÇEKİLMESİ 1.1. Çeke için Hazırlık: Çekici aracın ve röorklu jeneratörün üzerindeki tü bağlantı eleanlarını gevşek soun, eğiliş etal, çatlak, aşına, aşırı yırtık, gibi durular için kontrol edilelidir. Tü lastiklerin durularını kontrol ediniz. Tü sinyal labaları ve farların çalıştığını kontrol ediniz. 1.. Çeke: Röorklu jeneratörü çekerken röorkun ağırlığının anevra ve dura esafesini etkileyeceğini unutayınız. Uyarılar! Röorklu jeneratörü çekerken tü trafik kurallarına, standartlara ve diğer düzenleelere uyulalıdır. Bunların içinde yöneteliklerde açıkça belirtilen gerekli donanılar ve hız sınırları da vardır.! Personelin obil jeneratör üzerinde seyahat etesine izin vereyiniz. Personelin çeke deiri üzerinde veya obil jeneratör ile çekici araç arasında durasına izin vereyiniz.! Eğili ve yuuşak araziden ve çukur, taş gibi engellerden kaçınınız.! Geriye doğru anevra yaparken obil jeneratörün arkasındaki ve altındaki zeinin teiz olduğundan ein olunuz. 1. Park ete: Röorklu jeneratörü ağırlığını kaldırabilecek kuru bir zeine park ediniz. Eğer eğili bir yere park edilecekse, aşağı doğru kayasını önleek için yokuşa çapraz olarak park ediniz. 1 yi aşan bir zeine park eteyiniz SAYIN AKSA JENERATÖR KULLANICISI; Jeneratörünüzün süresinden önce garanti dışı kalaası, sorunsuz çalışası ve uzun öürlü olası için aşağıdaki hususlara dikkat ediniz! 1. Garanti belgesi veya fatura ibraz edilediğinde yapılan işleler garanti kapsaına alınayacaktır.. Jeneratör grubuna Aksa nın bizzat yetkilendiği kişiler ya da servisler haricinde,.şahısların üdahalesiyle doğabilecek arızalar garanti kapsaı dışındadır.. Periyodik bakı çizelgesinde belirtilen kontroller ve bakılar zaanında ve ta olarak yapılalıdır. Periyodik bakı yapıladığı için doğacak arızalar garanti kapsaı dışındadır.. Jeneratörün ontajı kullana kılavuzunda belirtildiği gibi yapılalıdır. Yapıladığı takdirde eydana gelecek probleler garanti kapsaına alınayacaktır.. Kirli ve sulu azot kullanılası halinde doğacak arıza- 0

48 lardan üşteri sorulu olacaktır.. Motorun yağ seçii kullana kılavuzunda belirtildiği gibi olalıdır. Aksi durularda eydana gelecek arızalar garanti kapsaına girez. 7. Aküler kırıla, fazla asit koya, şarjsız bırakıp sertleştire durularında garanti dışı kalır. 8. Manüel jeneratörlerde otor çalıştıktan heen sonra arş anahtarı bırakılalıdır. Motor çalışıyorsa arşlaa işlei defa 10 ar saniyeden fazla yapılaalıdır. Aksi durularda arş dişlisi kırılabilir veya arş otoru yanabilir. Bu durular garanti kapsaı dışındadır. 9. Jeneratör yük altında iken dizel otoru çalıştırayınız ve stop eteyiniz. Çalıştıra ve stop işlei, yük ayrıldıktan sonra jeneratör boşta iken yapılalıdır. Aksi halde subaplarda sıkışalar eydana gelebilir. Gerili regülatörü, trafo ve diyotlarda arızalara yol açar. Bu durular garanti dışındadır. 10. Otoatik jeneratörlerde kullanılan şebeke kontaktöründe eydana gelecek aşırı akı, düşük ve yüksek geriliden kaynaklanan hasarlardan firaız sorulu değildir. 11. Jeneratör çalışıyor iken akü kablolarını çıkarayınız. Akü kablolarının çok kısa bir süre dahi yerlerinden çıkarılası, şarj alternator rölesinin ve elektronik governor devresinin hasar göresine sebebiyet verebilir Bu durular garanti kapsaı dışındadır. 1. Aşırı veya dengesiz yüke bağlı arızalar (alternator ve kontktör arızaları gibi) garanti kapsaı dışındadır. 1. Manuel odda otorun çalışa sıcaklığına gelesi için jenertör - dakika boşta çalıştırılır, jeneratör durdurulurken ise, ilk önce yükü üzerinden alınır ve yine otorun soğuası için yüksüz olarak - dakikda çalıştıraya deva edilir.aksi halde oluşacak arızalar garanti kapsaı dışındadır. 1. Grubun uzun süreli olarak prie gücünün %0 nun altında çalıştırılasından kaynaklanacak arızalar garanti kapsaı dışındadır. 1. Garanti kapsaındaki bütün akineleriizde, aksa jeneratörün orijinal yedek parçaları kullanılalıdır. Orijinal parça kullanılaası duruunda oluşacak arızalar garanti kapsaı dışındadır. 1. Satın alınan jeneratörlerin devreye ala işleleri, Aksa Jeneratör Yetkili Servislerince yapılalıdır. Müşterinin kendisi veya başka bir servise start işlei yaptırası, akinenin garanti kapsaı dışına çıkasına sebep olur. 17. Satın alınan jeneratörlere garanti süresi içerisinde, orijinal ekipanları ve projesi haricinde ilave ekipan ve proje yapılaaz. Yapılası planlanan ilave çalışalar (Jeneratörlerin paralel çalıştırılası, ilave kontrol ünitesi, pano, transfer pano vs.) Aksa Jeneratörün onayı oladan yapılırsa, akine garanti kapsaı dışına çıkar. 18. Garanti periyodu yıl yada 000 saatdir (hangisi önce eydana gelirse) ve jeneratör satın alındığı tarihte başlar. 1. MÜŞTERİNİN SORUMLULUKLARI; 1. Makinenin çalışa şartlarının kontrol edilerek (yerleşi, ontaj, elektriksel bağlantılar, kablo kesitleri, havalandıra, egzoz çıkışı, yakıt yolu vs.) yapılan devreye ala işlei, sadece, devreye ala işleinin yapıldığı ekân ve elektriksel bağlantıların yapıldığı nokta için geçerlidir. İlk start işleinin yapıldığı ekanın değiştirilek istenesi halinde, akinenin çevreye bağlı çalışa şartları da değişiş olacağından, akinenin sağlıklı çalışasının ve garanti süresinin devaı için, tekrar Aksa Jeneratör yetkili servislerince kontrol edilerek işleteye alınalıdır. Yetkisiz kişilerce yapılacak yer değiştire ve yeniden devreye ala işlei, akinenin garanti kapsaı dışında kalasına sebep olacaktır. İkinci defa yapılacak devreye ala işleinin ücretini üşteri karşılayacaktır.. Garanti süresi içerisindeki bütün jeneratörleriizin, periyodik bakı çizelgesinde belirtilen tü bakıları, Aksa Jeneratörün yetkili servislerine ücreti karşılığında yaptırılalıdır. Jeneratöre ait bakı çizelgesi ve bakı kitapçıkları akine ile birlikte üşteriye tesli ediliştir. Söz konusu bakı kitapçığı ve çizelgesinin kaybolası duruunda üşteri, bu kitapçıkları tekrar tein etekle yükülüdür.. Müşteri, ialat hatası dışında ki tü bakı, arıza ve problelerin giderilesindeki ücretleri karşılayacaktır.. Kayon üstü teslilerde, nakliye sorululuğu, indire sorululuğu da dahil olak üzere (kayon üstünde tesliinden sonra, devreye ala (start) işleine kadar) akinenin uygun şartlarda uhafaza edilesi taaen üşterinin sorululuğu altındadır.. Satın alınan jeneratör ay içerisinde devreye alınayacaksa, söz konusu jeneratöre ait depolaa koşulları 1

49 sağlanak kaydı ile bekletilelidir. Elinizdeki akinenin depolaa koşulları ile ilgili gerekli bilgi ve yardıı, Aksa Jeneratör Yetkili Servislerinden tein edebilirsiniz.. Garanti süresi içerisindeki bir akinenin depolaa (konserve) işleinin Aksa Jeneratöre yaptırılası zorunludur. 7. Garanti servis hizeti veren servis eleanının fazla esai yapası, üşteri tarafından talep edilirse, fazla esaiden doğacak aliyeti üşteri karşılayacaktır. 8. Makineye ulaşak için yapılan girişler, bariyerler, duvarlar, paraklıklar, tabanlar, tavanlar, yada bunun gibi yapılar, kiralık vinçler yada benzerleri, oluşturulan rapalar yada benzerleri, çekiciler yada koruyucu yapıların, akinenin kople alınasında yada bağlanasında oluşacak ücretler üşteriye aittir. 9. Müşterinin, servis için gelen personelin yetkisini sora ve araştıra hakkı vardır. Bu aynı zaanda üşterinin görevidir. 10. Müşteri garanti hizeti alabilesi için, istenesi halinde, akinenin garanti belgesini ve start forunu servis yetkililerine gösterekle yükülüdür. Bu yüzden, söz konusu belgeler, jeneratör odasında, kolay ulaşılabilecek bir yerde uhafaza edilelidir. 11. Jeneratör odası ölçülerinin norlara uygun olası, yeterli havalandıra ve egzoz çıkışını üşteri, sağlaakla yükülüdür. 1. Jeneratör gücüne uygun seçilen şebeke kontaktörü üzerinden, jeneratör noinal akıından fazla akı çekilesinden kaynaklanacak arızalardan aksa jeneratör sorulu değildir. 1. Bütün jeneratörleriizde, şebeke alt ve üst liitleri, akineizin ve üşteriye ait işletenin, sağlıklı çalışabileceği değerler baz alınarak belirleniştir. Şebeke voltaj liitlerinin değiştirilesi üşteri tarafından istenesi halinde, bu değişiklikten kaynaklanacak arızaların bütün sorululuğunu, üşterinin üstlendiğine dair rapor yazılarak bu değişiklik yapılabilir.

50 Model AC AC AC 110 AC 10 AC 170 AC 0 AC 00 AC 00 AC 0 AC 700 AC 8 AC 880 AC 1100 AC1100K AC 110 AC 17 AC 0 Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00V Standby Güç kva Cuins Motor Modeli S,8-G S,8-G7 BTA.9-G BTAA,9G BTAA,9G7 QSL9-G NTA 8-G QSX 1-G QSX 1-G8 VTA 8-G VTA 8-G QSK -G QST 0-G KTA8G KTA 0-G KTA 0-G8 QSK 0-G Yak t sarfiyat ta yükte Yak t Tank Kapasitesi Su Kapasitesi Ya Kapasitesi L/sa Litre Litre Litre 1,8 1,7 Ya laa ya özelli i Not; ya n viskozitede eri Tablo 7.1. den orta s cakl na göre seçilelidir. API CH API CI- API CF Tablo 1.1. Jeneratörlere ait yakıt tankı(açık grup), su ve yağ kapasiteleri ve ta yükteki yakıt sarfiyatları 7 7 9, , 19,8 1, 1, 8, , 1, 1,, 8, Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00V Model AJD AJD AJD7 AJD90 AJD110 AJD 1 AJD 170 AJD 00 AJD 7 Standby Güç kva John Deere Motor Modeli 09DF19 09TF19 0TF10 0TF0 0HF10 08TF0 08HF10 08HF10 08HFG Yak t sarfiyat ta yükte,8 9,8 1 7,,7 1 Yak t Tank Kapasitesi Su Kapasitesi 1,,, 1, Ya Kapasitesi L/sa Litre Litre Litre 8, 1, 1, 17 17, Ya laa ya özelli i Not; ya n viskozitede eri Tablo 7.1. den orta s cakl na göre seçilelidir. John Deere PLUS 0 John Deere TORQ - GARD SUPREME API CG- API CF- ACEA specification E ACEA specification E CCMC specification D CCMC specification D Tablo 1.. Jeneratörlere ait yakıt tankı, su ve yağ kapasiteleri ve ta yükteki yakıt sarfiyatları

51 Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00V Model Standby Güç Doosan Yak t sarfiyat ta yükte Yak t Tank Kapasitesi Su Kapasitesi Ya Kapasitesi Ya laa ya özelli i Not; ya n viskozitede eri Tablo 7.1. den orta s cakl na göre seçilelidir. kva L/sa Litre Litre Litre AD 0 0 P08TI,1 80 1, AD 7 7 P1TI 70 1 AD 0 0 P1TI-II, AD DP1LB AD 90 AD P18LE DP18LC 89, 99, , 90 1 API CH- AD DP18LD 11, AD 0 0 DP180LA 1, 80 11, AD DP180LB 1, 80 11, AD DPLB 17, ,8 0 AD 8 8 DPLC ,8 0 Tablo 1.. Jeneratörlere ait yakıt tankı(açık grup), su ve yağ kapasiteleri ve ta yükteki yakıt sarfiyatları Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00V Model APD8M APD880M APD1100M APD1M APD10M APD191M APD100M APD0M APD00M Standby Güç kva Mitsubishi Motor Modeli SR-PTAA S1A-PTA S1H-PTA S1R-PTA S1R-PTAA S1R-PTA S1R-PTA S1R-PTAA S1R-PTAW Yak t sarfiyat ta yükte Yak t Tank Kapasitesi Su Kapasitesi Ya Kapasitesi L/sa Litre Litre Litre Ya laa ya özelli i Not; ya n viskozitede eri Tablo 7.1. den orta s cakl na göre seçilelidir. API CD API CF- Tablo 1.. Jeneratörlere ait yakıt tankı(açık grup), su ve yağ kapasiteleri ve ta yükteki yakıt sarfiyatları

52 Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00V Model AVP7 AVP0 AVP8 AVP1 AVP0 AVP0 AVP0 AVP AVP700 AVP770 Standby Güç kva Volvo Motor Modeli TAD7GE TAD11GE TAD1GE TAD1GE TAD1GE TAD1GE TAD11GE TAD1GE TWD1GE TWD1GE Yak t sarfiyat ta yükte,,1 70, 7,7 8,1 91,8 10, 119,7 19, 18, Yak t Tank Kapasitesi Su Kapasitesi ,1 Ya Kapasitesi L/sa Litre Litre Litre Ya laa ya özelli i Not; ya n viskozitede eri Tablo 7.1. den orta s cakl na göre seçilelidir. VDS, VDS ACEA:E7, ACEA:E Global DHD-1, API:CI- veya API:CH- Tablo 1.. Jeneratörlere ait yakıt tankı(açık grup), su ve yağ kapasiteleri ve ta yükteki yakıt sarfiyatları

53 Model AP1 AP AP AP0 AP7 AP88 AP110 AP10 AP1 AP00 AP0 AP7 AP0 AP8 AP00 AP0 AP0 AP00 AP0 AP0 AP71 AP8 AP880 AP900 AP1000 AP11 AP10 AP100 AP10 AP187 AP00 Jeneratör Grubu, 0 Hz, 00V Standby Güç kva Perkins Motor Modeli 0A-1G1 0A-G1 110A-G 110A-TG1 110A-TG1 110A-TG 110C-TAG 110A-70TG1 110A-70TAG 110A-70TAG 110A-70TAG 10A-E88TAG 10A-E88TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG1 0A-E1TAG 80A-E18TAG1A 80A-E18TAG 00-TAGA 00-TAGA 00-TAGA 008-TAG1A 008TAGA 008-0TAG 01-TWGA 01-TAGA 01-TAGA 01-1TRG Yak t sarfiyat ta yükte Yak t Tank Kapasitesi Su Kapasitesi Ya Kapasitesi L/sa Litre Litre Litre,7, 7,1 10,7 1,8 18,7, 0,, 1,,8,, , 10, 1 1 1, ,, 1, 1, 1, 1, ,8 19,7 9,1 70, 10, 8, 8, , 11, 11, Ya laa ya özelli i Not; ya n viskozitede eri Tablo 7.1. den orta s cakl na göre seçilelidir. API:CG- veya API:CH- Tablo 1.. Jeneratörlere ait yakıt tankı(açık grup), su ve yağ kapasiteleri ve ta yükteki yakıt sarfiyatları

54 Model AC AC AC 110 AC 10 AC 170 AC 0 AC 00 AC 00 AC 0 AC 700 AC 8 AC 880 AC K AC 110 AC 17 AC 0 Jeneratör Grubu, 00V, 0 Hz Standby Güç kva Ta yük ak Cosφ: 0, , Tek daarl kablonun ak taş a kapasitesi (0 C Havada) Tek daarl kablo kesiti NYY (YVV) Her bir faz için A A 70 9 x 0 x 70 x 70 x 9 x 10 x 10 x 10 x 10 x 10 7 x 10 8 x x 10 Tablo 1.7. Tavsiye edilen jeneratör gücüne göre tek daar tipinde kablo seçi tablosu 7

55 Model AJD AJD AJD7 AJD90 AJD 110 AJD 1 AJD 170 AJD 00 AJD 7 Jeneratör Grubu, 00V, 0 Hz Standby Güç kva Ta yük ak Cosφ: 0,8 Tek daarl kablonun ak taş a kapasitesi (0 C havada) Tek daarl kablo kesiti NYY (YVV) Her bir faz için A A x 0 x 0 x 9 Tablo 1.8. Tavsiye edilen jeneratör gücüne göre tek daar tipinde kablo seçi tablosu Model AD 0 AD 7 AD 0 AD 10 AD 90 AD 10 AD 80 AD 0 AD 710 AD 70 AD 8 Jeneratör Grubu, 00V, 0 Hz Standby Güç kva Ta yük ak Cosφ: 0, ,1 87, 909, 10,8 108, 1190,8 Tek daarl kablonun ak taş a kapasitesi (0 C havada) Tek daarl kablo kesiti NYY (YVV) Her bir faz için A A x 70 x 9 x 70 x 9 x 9 x 9 x 10 x 9 x 10 x 10 x 10 Tablo 1.9. Tavsiye edilen jeneratör gücüne göre tek daar tipinde kablo seçi tablosu 8

56 Model APD 8M APD 880M APD 1100M APD 1M APD 10M APD 191M APD 100M APD 0M APD 00M Jeneratör Grubu, 00V, 0 Hz Standby Güç kva Ta yük ak Cosφ: 0,8 Tek daarl kablonun ak taş a kapasitesi (0 C havada) Tek daarl kablo kesiti NYY (YVV) Her bir faz için A A , x 10 x 10 x 10 7 x 10 8 x x x x 10 1 x 10 Tablo Tavsiye edilen jeneratör gücüne göre tek daar tipinde kablo seçi tablosu Model AVP7 AVP0 AVP8 AVP1 AVP0 AVP0 AVP0 AVP AVP700 AVP770 Jeneratör Grubu, 00V, 0 Hz Standby Güç kva Ta yük ak Cosφ: 0,8 Tek daarl kablonun ak taş a kapasitesi (0 C havada) Tek daarl kablo kesiti NYY (YVV) Her bir faz için A A 97 0,,7 99 9, , 1010, 1111 Tablo Tavsiye edilen jeneratör gücüne göre tek daar tipinde kablo seçi tablosu x 9 x 70 x 70 x 9 x 9 x 9 x10 x 10 x 10 x 10 9

57 Model AP1 AP AP AP0 AP7 AP88 AP110 AP10 AP1 AP00 AP0 AP7 AP0 AP8 AP00 AP0 AP0 AP00 AP0 AP 0 AP 71 AP8 AP880 AP900 AP1000 AP11 AP10 AP100 AP10 AP187 AP00 Jeneratör Grubu, 00V, 0 Hz Standby Güç kva Ta yük ak Cosφ: 0,8 0,9 1,8 7, 7, 10, ,8 1, 8, 88,7 17, 9,9 7,,7 77,,1 9, 71,7 79,9 9, ,8 170, 199 1, 1,8 180, 00,7 81, 70, 08, Tek daarl kablonun ak taş a kapasitesi (0 C Çevre s cakl nda) Tek daarl kablo kesiti NYY (YVV) Her bir faz için A A x x0 x70 x70 x9 x70 x70 x70 x9 x9 x9 x10 x10 x10 x10 x10 x10 x10 x10 7x10 7x10 8x10 9x10 1x10 Tablo 1.1. Tavsiye edilen jeneratör gücüne göre tek daar tipinde kablo seçi tablosu 0

58 DIESEL GENERATING SETS INSTALLATION RECOMMENDATIONS AND OPERATIONS MANUAL HEAD OFFICE AKSA JENERATÖR SAN.A.Ş. Rüzgarlıbahçe Mah. Özalp Çıkazı No:10 80, Kavacık - Beykoz / İSTANBUL T : F : aksa@aksa.co.tr AUTHORIZED SERVICE AKSA SERVICE & SPARE PARTS Muratbey Beldesi, Güney Girisi Caddesi No: 8 0 Çatalca/ISTANBUL T: F: +90 I info@aksaservis.co.tr

59 DEAR AKSA GENERATOR SET USERS First of all, we would like to thank you for your choice of Aksa Generator Set. It is solid, safe and reliable achine, built according to the latest technology. This operating and aintenance anual is designed and developed to ake you failiar with the generating syste. Please read the following instructions carefully before starting to use your achine. This anual gives general inforation about ounting and aintenance of the generator set. Tables and diagras are also available outlining your generator set. Never operate, aintain or repair your generator set without taking general safety precautions. Aksa Jeneratör does not assue responsibility for possible errors. Aksa Jeneratör reserves to ake changes without prior notice

60 1. INTRODUCTION GENERAL SAFETY PRECAUTION General Installation Handling and Towing Fire and Explosion..... Mechanical..... Cheical..... Noise Electrical First Aid for Electric Shock.... INSTALLATION HANDLING AND STORAGE General..... Canopies..... Moving the Generating Set..... Location..... Enclosure Generating Set Location..... Base and Foundation Roo design guidance notes.... FUEL SYSTEM General Fuel oil Recoendation Diesel Fuel Property Definition Base Fuel Tank Without Interediate Fuel Tank With Interediate Fuel Tank Daily Service Fuel Tank Bulk Storage Tanks Deterining Pipe Sizes Fuel Return Lines Electric Fuel Transfer Pup EXHAUST SYSTEM Exhaust Syste Specifications..... Sizing.... COOLING SYSTEM General Engine ounted radiator cooling Reote Radiator Cooling Ventilation Water Treatent..... Engine waring...

61 .7. Cobustion Air LUBRICATING OIL Oil Perforance Properties Lubrication Recoendation for Cuins Lubrication Recoendation for John Deere Lubrication Recoendation for Doosan Lubrication Recoendation for Mitsubishi ELECTRIC STARTING SYSTEM Battery Systes THE PLACEMENT AND INSTALLATION OF TRANSFER SWITCH ATS Panel and Its Installation ATS Standards ATS Contactors ELECTRICAL CONNECTION General Cable Size Selection Protection Cable Installation Methods Cable ducts Protection Loading Power Factor Synchronization Grounding / Earthing Requireents ACUSTIC SILENCING Exhaust Silencers Canopies Other Sound Attenuation HEALTY and SAFETY Fire Protection Exhaust Gases Moving Parts Hazardous Voltages Water Coolant and Fuel LOAD CHARACTERISTIC and APPLICATIONS General Load Characteristics Motor Starting Unusual Loads... 1

62 1.. Unbalanced Loads Alternator Connection Insulation Test Tables TOWING (Mobile Generating Sets) CUSTOMER RESPONSIBILITY... ATTACHMENTS - CONTROL PANEL WIRING DIAGRAM - AKSA JENERATÖR AUTHORIZED SERVICE POINTS - AKSA JENERATÖR WHERE TO BUY ABROAD - CERTIFICATIONS - WARRANTY CERTIFICATE

63

64 1. INTRODUCTION Aksa Generator set is designed to be coissioned, when delivered, as soon as the necessary cooling water, antifreeze, fuel, lubrication oil and fully charged battery are provided. With its long years of experience, Aksa anufactures efficient, reliable and quality generator set. This operating and aintenance anual is prepared to assist the operator in operation and aintenance of the generator set. Observing the advices and rules in this anual will ensure that the generator set operates in axiu perforance and efficiency for a long tie. 1) Care should be taken to perfor ore frequent aintenance in dirty and dusty environents in order to keep the generator set in good working condition. ) Necessary adjustent and repairs should be ade only by authorized and qualified persons. ) Each generator set has a odel and a serial nuber indicated on a label on the base frae. This plate also indicates the anufacturing date, voltage, current, power in kva and kw, frequency, power factor and weight of the generator set. These data are necessary in spare part orders, for warranty validity and for service calls. ) Make sure that recoended oil, fuel and coolant are used. ) Use original spare parts for engine and generator. ) Contact AKSA authorized service in any case. 7) Take necessary precautions for safety during installation. Figure 1. Aksa Generator Set Dataplate. GENERAL SAFETY PRECAUTIONS.1. General The generator set is designed to be safe when used in correct anner. However responsibility for safety rests with the personnel who install, use and aintain the set. If the following safety precautions are followed, the possibility of accidents will be iniized. Before perforing any procedure or operating technique, it is up to the user to ensure that it is safe. The generator set should only be operated by personnel who are authorized and trained. WARNING! Read and understand all safety precautions and warnings before operating or perforing aintenance on the generating set.! Failure to follow the instructions, procedures, and safety precautions in this anual ay increase the possibility of accidents and injuries.! Do not attept to operate the generating set with a known unsafe condition.! If the generating set is unsafe, put danger notices and disconnect the battery negative (-) lead so that it cannot be started until the condition is corrected.! Disconnect the battery negative (-) lead prior to attepting any repairs or cleaning inside the enclosure.! Install and operate this generating set only in full copliance with relevant National, Local or Federal Codes, Standards or other requireents... Installation, Handling and Towing This anual covers procedures for installation, handling and towing of generating sets. That chapter should be read before installing, oving and lifting the generating set or towing a obile set. The following safety precautions should be noted: WARNING! Make electrical connections in copliance with relevant Electrical Codes, Standards or other requireents. This includes requireents for grounding and ground/earth faults.! For stationary generating sets with reote fuel storage systes, ake sure such systes are installed in copliance with relevant Codes, Standards or other requireents.! Engine exhaust eissions are hazardous to personnel. The engine exhaust for all indoor generating sets ust be piped outdoors via leak-free piping in copliance with relevant Codes, Standards and other requireents. Ensure that hot exhaust silencers and piping are clear of cobustible aterial and are guarded for personnel protection per safety requireents. Ensure that fues fro the exhaust outlet will not be a hazard.! Never lift the generating set by attaching to the engine or alternator lifting lugs, instead use the lifting points on the base frae or canopy.! Ensure that the lifting rigging and supporting structure is in good condition and has a capacity suitable for the load. 1

65 ! Keep all personnel away fro the generating set when it is suspended.! When obile generating set, observe all Codes, Standards or other regulations and traffic laws.these include those regulations specifying required equipent and axiu and iniu speeds.! Do not perit to ride on the obile generating set, Do not perit personnel to stand or ride on the drawbar or to stand or walk between the generating set and towing vehicle,! Do not install and operate a GenSet in an area that is classified as dangerous, if necessary precautions are not taken.. Fire and Explosion Fuel and fues associated with generating sets can be flaable and potentially explosive. Proper care in handling these aterials can draatically liit the risk of fire or explosion. However, safety dictates that fully charged BC and ABC fire extinguishers are kept on hand. Personnel ust know how to operate the. WARNING! Ensure that the generating set roo is properly ventilated.! Keep the roo, the floor and the generating set clean. When spills of fuel, oil, battery electrolyte or coolant occur, they should be cleaned up iediately.! Never store flaable liquids near the engine.! Do not soke or allow sparks, flaes or other sources of ignition around fuel or batteries. Fuel vapors are explosive. Hydrogen gas generated by charging batteries is also explosive.! Turn off or disconnect the power to the battery charger before aking or breaking connections with the battery.! To avoiding arcing keep grounded conductive objects (such as tools) a way fro exposed live electrical parts (such as terinals). Sparks and arcing ight ignite fuel or vapors.! Avoid refilling the fuel tank while the engine is running.! Do not attept to operate the generating set with any known leaks in the fuel syste... Mechanical The generating set is designed with guards for protection fro oving parts. Care ust still be taken to protect personnel and equipent fro other echanical hazards when working around the generating set WARNING! Do not attept to operate the generating set with the safety guards reoved. While the generating set is running do not attept to reach under or around the guards to do aintenance or for any other reason.! Keep hands, ars, long hair, loose clothing and jewelers away fro pulleys, belts and other oving parts. Attention: Soe oving parts cannot be seen clearly when the set is running.! If equipped keep access doors on enclosures closed and locked when not required to be open.! Avoid contact with hot oil, hot coolant, hot exhaust gases, hot surfaces and sharp edges and corners.! Wear protective clothing including gloves and hat when working around the generating set.! Do not reove the radiator filler cap until the coolant has cooled. Then loosen the cap slowly to relieve any excess pressure before reoving the cap copletely... Cheical Fuels, oils, coolants, lubricants and battery electrolyte used in this generating set are typical of the industry. However, they can be hazardous to personnel if not treated properly. WARNING! Do not swallow or allow skin contact with fuel, oil, coolant, lubricants or battery electrolyte. If swallowed, seek edical treatent iediately. Do not induce voiting if fuel is swallowed. For skin contact, wash with soap and water.! Do not wear clothing that has been containated by fuel or lube oil.! Wear an acid resistant apron and face shield or goggles when servicing the battery. If electrolyte is spilled on skin or clothing, flush iediately with large quantities of water... Noise Generator sets that are not equipped with sound attenuating enclosures can produce noise levels in excess of 10 db(a). Prolonged exposure to noise levels above 8 db(a) is hazardous to hearing.

66 WARNING Ear protection ust be worn when operating or working around an operating generator set..7. Electrical Safe and efficient operation of electrical equipent can be achieved only if the equipents is correctly installed, operated and aintained. WARNING! The generator set ust be connected to the load only by trained and qualified electricians who are authorized to do so, and in copliance with relevant Electrical Codes, Standards and other regulations.! Ensure that the generating set, including a obile set is effectively grounded/earthed in accordance with all relevant regulations prior to operation.! The generator set should be shutdown with the battery negative (-) terinal disconnected prior to attepting to connect or disconnect load connections.! Do not attept to connect or disconnect load connections while standing in water or on wet or soggy ground.! Do not touch electrically energized parts of the generator set and/or interconnecting cables or conductors with any part of the body or with any non insulated conductive object.! Replace the generator set terinal box cover as soon as connection or disconnection of the load cables is coplete. Do not operate the generator set without the cover securely in place.! Connect the generator set only to loads and/ or electrical systes that are copatible with its electrical characteristics and that are within its rated capacity.! Keep all electrical equipent clean and dry. Replace any wiring where the insulation is cracked, cut, abraded or otherwise degraded. Replace terinals that are worn, discolored or corroded. Keep terinals clean and tight.! Insulate all connections and disconnected wires.! Use only Class BC or Class ABC extinguishers on electrical fires..8. First Aid for Electric Shock WARNING! Do not touch the victi s skin with bare hands until the source of electricity has been turned off.! Switch off power if possible other wise pull the plug or the cable away fro the victi.! If this is not possible, stand on dry insulating aterial and pull the victi clear of the conductor, preferably using insulated aterial such as dry wood.! If victi is breathing, turn the victi clear of the conductor, preferably using insulated aterial such as dry wood.! If victi is breathing, turn the victi into the recovery position described below. If victi is unconscious, perfor resuscitation as required; Open the airway Tilt the victi s head back and lift the chin upwards. Reove objects fro the outh or throat (including false teeth, tobacco or chewing gu). Breathing Check that the victi is breathing by looking, listening and feeling for the breath. Circulation Check for pulse in the victi s neck. If no breathing but pulse is present Pinch the victi s nose firly. Take a deep breath and seal your lips around the victi s lips. Blow slowly into the outh watching for the chest to rise. Let the chest fall copletely. Give breaths at a rate of 10 per inute. If the victi ust be left to get help, give 10 breaths first and then return quickly and continue. Check for pulse after every 10 breaths. When breathing restarts, place the victi into the recovery position described later in this section. If no breathing and no pulse Call or telephone for edical help. Give two breaths and start chest copression as follows: Place heel of hand fingers breadth above ribcage/ breastbone junction. Place other hand on top and interlock fingers. Keeping ars straight, press down - c at a rate of 1 ties per inute. Repeat cycle ( breaths and 1 copressions) until edical helps takes over. If condition iproves, confir pulse and continue with breaths. Check for pulse after every 10 breaths. When breathing restarts, place the victi into the recovery position described below.

67 Recovery position Turn the victi onto the side. Keep the head tilted with the jaw forward to aintain the open airway. Make sure the victi cannot roll forwards or backwards. Check for breathing and pulse regularly. If either stops, proceed as above. WARNING! Do not give liquids until victi is conscious. INSTALLATION, HANDLING AND STORAGE.1. General Once the size of the generator set and any associated control systes or switchgear have been established, plans for installation can be prepared. This section discusses factors iportant in effective and safe installation of the generator set... Canopies Installation and handling is siplified when the generator set has been equipped with a canopy. The canopy also gives protection fro the eleents and protection fro unauthorized access... Moving the Generator Set The generator set base frae is specifically designed for ease of oving the set. Iproper handling can seriously daage coponents. Using for a forklift, the generator set can be lifted or carefully pushed/pulled by the base frae directly with fork. Figure.1. Lifting generator set by using a winch WARNING! Never lift the generator set by attaching to the engine or alternator lifting lugs.! Always use wood between forks and the base frae to spread the load and prevent daage.! Ensure the lifting rigging and supporting structure is in good condition and is suitably rated.! Keep all personnel away fro the generator set when it is suspended.! If the generating set is going to be lifted, it should be lifted by the lifting points fitted on canopied sets and ost open sets... Location In order to start to consider the possible layouts for a site, the following criteria ust first be deterined: - The total area available and any restrictions within that area (i.e. buried or overhead services). - The access to the site, initially for delivery and installation purposes, but afterwards for the deliveries of fuel and servicing vehicles, etc. - Ground condition, is it level or sloping? - Any noise constraints. (i.e. the location of offices or residential property). - A forced ventilation syste is required for the equipent, which draws sufficient cooling and aspiration air into the roo at the back of the alternator and discharges the air fro in front of the engine. Dependent upon the layout of the building, it ay be necessary to install additional ductwork to achieve the airflow required. - Protection fro the eleents such as rain, snow, sleet, wind driven precipitation, flood water, direct sunlight, freezing teperatures or excessive heat. - Protection fro exposure to airborne containants such as abrasive or conductive dust, lint, soke, oil ist, vapors, engine exhaust fues or other containants. - Protection fro ipact fro falling objects such as trees or poles, or fro otor vehicles or lift trucks. - Clearance around the generator set for cooling and access for service: at least 1 eter around the set and at least eters headroo above the set. - Access to ove the entire generator set into the roo. Air inlet and outlet vents can often be ade reovable to provide an access point. - Liited access to unauthorized personnel. - If it is necessary to locate the generator set outside of the building, the generator set should be enclosed in a canopy. A canopy is also useful for teporary installations insider or outside the building. - Check the condition of the internal grounding - Install the grounding bar to the nearest point on the generator, propagation resistance (ax.1kω) Measure the contact voltage of V, 0 A residualcurrent should not be higher... Enclosure Generating Set Location Select a position for the enclosure generator that the following conditions are et Do not install generator where exhaust gas could accuulate and enter inside or be drawn into a po-

68 tentially occupied building. Ensure exhaust gas is kept away fro any windows, doors, ventilation intakes or other openings that can allow exhaust gas to collect in a confined area. The positioning of the enclosured generator should be such that generator exhaust and cooling air flows do not create a nuisance or potential source of danger to personnel or buildings etc. Prevailing winds and air currents should be taken into consideration when positioning generator. Place the unit in a prepared location that is flat and has provisions for water drainage. Install the unit in a location where sup pup discharge, rain gutter down spouts, roof run-off, landscape irrigation or water sprinklers will not flood the unit or spray the enclosure and enter any air inlet our outlet openings. Protection fro the eleents such as rain, snow, sleet, wind driven precipitation, flood water, direct sunlight, freezing teperatures or excessive heat Protection fro exposure to airborne containants such as abrasive or conductive dust, lint soke, oil ist, vapors, engine exhaust fues or other containants, Protection fro ipact fro falling objects such as trees or poles or fro otor vehicles or lift trucks. Install the unit where the location of any services such as phone, electrical, fuel, air conditioning, irrigation, including covered, concealed and underground services will not be affected or obstructed. Install the unit where air inlet and outlet openings will not becoe obstructed by leaves, grass, snow, etc. If prevailing winds will cause blowing or drifting, you ay need to construct a windbreak to protect the unit, The ground ust be dry, level and fir enough to support the weight of the enclosure without any sinking with tie. A prepared concrete platfor with a sooth surface is necessary to accoodate the generating set. Allowance for cable runs and if necessary, fuel pipes fro a bulk tank ust be ade into the concrete slab. Check which side of the set fuel lines and cables originate fro. There ust be adequate access for installation and coissioning of the generator. Also allowance ust be ade for aintenance. Inspection of exhaust syste for leaks and daage and that no aterials or debris can coe into contact with the hot exhaust syste, Inspection of exhaust pipe exit for obstruction. There should be enough space around the generator for regular cleaning and aintenance,and allow the canopy doors full open. Do not install the generator closer fro any cobustibles or structures with cobustible walls The enclosure protection class is IP specifications. All non-current carrying etalwork associated with the equipent ust be bonded to a suitable earth connection. Select a position for the enclosured generator which is as close as possible to the load... Base and Foundation Note: Special foundation is unnecessary. A level and sufficiently strong concrete floor is adequate. The responsibility for the foundation (including seisic considerations) should be placed with a civil or structural engineer specializing in this type of work. Major functions of a foundation are to - Support the total weight of the generating set. - Isolate generator set vibration fro surrounding structures. To support the structural design, the civil engineer will need the following details: - the plant s operating teperatures - the overall diensions of the proposed foundation ass. - the ounting and fixing arrangeents of the generator bed-frae. Concrete Plate The foundation will require at least seven days between pouring the concrete and ounting the generator set to cure. It is also essential that the foundation should be level, preferably within ± 0, of any horizontal plane and should rest on undisturbed soil. A reinforced concrete plate provides a rigid support to prevent deflection and vibration. Typically the foundation should be 10 to 00 ( to 8 inches) deep and its length and wideness should be 10 ore than generator set. The ground or floor below the concrete plate should be properly prepared and should be structurally suited to carry the weight of the concrete plate and the generator set. (If the generator set is to be installed above the ground floor the building structure ust be able to support the weight of the generator set, fuel storage and accessories). If the floor ay be wet fro tie to tie such as in a boiler roo, the Plate should be raised above the floor. This will provide a dry footing for the generator set and for those who connect service or operate it. It will also iniize corrosive action on the base-frae. Because of that concrete plate should be at least 10 above the floor.the soil depth between concrete Plate and floor should be at least 00.

69 FLEXIBLE JOINT Calculation W: Total weight of the Gen.Set. (Including coolant oil, fuel etc.) I n lbs (kg) w: Width of the concrete plate in feet (eters) l = Length of the concrete plate in feet (eters) W SBL = (psi) 1 x w x l W SBL = (kg/) w x l FOUNDATION GROUND FLOOR FERROCONCRETE PLATE SOIL Saple Calculation 00 kva Gen.Set, total weight; 00 kg (wet weight, coolant, oil etc.). Concrete plate length is width is and height is 0,. Weight of the concrete plate : xxx0,=87 kg W= = 97 kg 97 SBL = (kg/) ; SBL= 1 kg/ x The following forula ay be used to calculate the iniu foundation depth: k t = d x w x l FERROCONCRETE PLATE t = thickness of foundation in (feet) k = net weight of set in kg (lbs) d = density of concrete (take kg/ ) 1lb/ ft w = width of foundation in () (feet) l = length of foundation in () (feet) The foundation strength ay still vary depending on the safe bearing capacity of supporting aterials and the soil bearing load of the installation site, therefore reinforced gauge steel wire esh or reinforcing bars or equivalent ay be required to be used. A poor foundation ay result in unnecessary vibration of the plant. Soil Bearing Load The total weight of the generator set,coolant,fuel,and foundation usually results in a soil bearing load (SBL) of less than 000 lbs/ft (9800 kg/ )psi (9kPa).Although this is with in the load bearing capacity of ost soils, always find out the allowable SBL. Vibration Isolation Each generator set is build as a single odule with the engine and alternator coupled together through a coupling chaber with resilient ounting to for one unit of iense strength and rigidity. This provides both accuracy of alignent between the engine and alternator and daping of engine vibration. Thus heavy concrete foundations norally used to absorb engine vibration are not necessary and all the generator requires is a level concrete floor that will take the distributed weight of the unit. Not: AVM s (anti vibration ountings) are between the base frae and engine and alternator, please consult the Aksa service if you want to use additional AVM s under the base frae. Connections All piping and electrical connections should be flexible to prevent daage by oveent of the plant. Fuel and water lines, exhaust pipes and conduit can transit vibrations at long distances.7. Roo Design Guidance Notes.7.1. Roo size allowance The diensions as indicated A & B allow for good aintenance /escape access around the generator. Ideally you should allow a iniu distance of 1 etre fro any wall, tank or panel within the roo.

70 .7.. Inlet and outlet attenuators with weather louvers The inlet and outlet attenuators should be installed within a wooden frae and are based on 100. Airways with 00. Acoustic odules. The attenuators should be fitted with weather louvers with a iniu 0 % free area, good airflow profile and afford low restriction airflow access. The weather louvers should have bird/verin esh screens fitted on the inside, but these screens ust not ipede the free flow of cooling and aspiration air. The outlet attenuator should be connected to the radiator ducting flange with a heat and oil resistant flexible connection.7.. Cobustion Air Inlet Air for engine cobustion ust be clean and as cool as possible. Norally this air can be drawn fro the area surrounding the generating set via the engine ounted air filter. However, in soe cases due to dust, dirt or heat the air around the set is unsuitable. In these cases an inlet duct should be fitted. This duct should run fro the source of clean air (outside the building, another roo, etc) to the engine ounted air filter. Do not reove the air filter and ount it at a reote location as this can increase the possibility of dirt leaking through the ductwork and into the engine inlet..7.. Exhaust systes The exhaust systes shown on the layout drawings are supported fro the ceiling. Should the building construction be such that the roof supports were unable to support the exhaust syste, a floor standing steel exhaust stand will be needed. Exhaust pipes should terinate at least - above floor level to ake it reasonable safe for anyone passing or accidentally touching. It is recoended that stainless steel bellows be fitted to the engine exhaust anifold followed by rigid pipe work to the silencer. It is good installation practice for the exhaust syste within the generator roo to be insulated with high density, high teperature ineral insulation covered by an aluiniu over clad. This reduced the possibility of operator burn injury and reduces the heat being radiated to the operating generator roo..7.. Cooling and Ventilation The engine, alternator and exhaust piping radiate heat which can result in a teperature high enough to adversely affect the perforance of the generator set. It is therefore iportant that adequate ventilation is provided to keep the engine and alternator cool. Proper air flow, as shown in Figure.. requires that the air 7 coes in at the alternator end of the set, passes over the engine, through the radiator and out of the roo via a flexible exhaust duct. Without the ducting of the hot air outside the roo, the fan will tend to draw that hot air around and back through the radiator, reducing the cooling effectiveness. Figure.. Directing the air thrown fro the radiator with deviating wings Figure.. Weak ventilation The air inlet and outlet openings should be large enough to ensure free flow of air into and out of the roo. As rough guide the openings should each be at least ties the area of the radiator core. Figure.. Air Inlet and Outlet Area Both the inlet and outlet openings should have louvers for weather protection. These ay be fixed but preferably should be ovable in cold cliates so that while the generator set is not operating the louvers can be closed. This will allow the roo to be kept war which will assist starting and load acceptance. For autoatic starting generator sets. If the louvers are ovable they ust be autoatically operated. They should be prograed to open iediately upon starting the engine.

71 Figure.. Air ventilation.7.. Cable systes The layout drawings assues that the change over, switch-gear is external to the generator roo and located in the power distribution roo. Specific project requireents can affect this layout. The power output cables fro the generator output breaker to the distribution panel ust be of a flexible construction. The flexible power cables as installed should be laid up in trefoil, placed on support trays/ladder rack in the trench with the recoended inter-spacing and segregated fro the syste control cables. The cables should be correctly supported and rated for the installation/abient conditions. The flexible single core power cables when entering any panel ust pass through a non-ferrous gland plate Change over panels Should the change-over panel with in the generator roo. For change over cubicles up to 00 Ap. rating the wall ounting panel of axiu depth 70. can be ounted directly above the cable trench in the side access area without causing too any probles. For change-over cubicles fro 00 Ap. and above a floor standing panel is used which needs additional space to allocated. A iniu of 800. for rear access should be allowed Generator Sets. Up to 800 kva generators include base fuel tanks. Free standing tanks can be provide but additional roo space will be required. Canvas ducting between the radiator and ductwork or attenuator should be a iniu of Doors Doors should always open outwards. Make allowance for the generator to be oved into the roo by using double doors at the attenuator space. 8

72 OPEN TYPE GEN SET INSTALLATION (FOUNDATION SHOULD BE DETERMINED ACCORDING TO GROUND FLOOR) FLEXIBLE JOINT RADIATOR and EXHAUST OUTLET FLEXIBLE JOINT AIR INLET DAY TANK NOT External tanks are used 880 kva and above. Figure.. Generator set roo 9

73 Cuins Engine Model S.8-G S.8-G7 BTA.9-G BTAA,9G BTAA,9G7 QSL9-G NTA 8-G QSX1-G QSX1-G8 VTA8-G VTA8-G QSK-G QST0-G KTA8G KTA0-G KTA0-G8 (GS8) QSK0-G Generating Sets, 0 Hz, 00 V Model AC AC AC 110 AC10 AC170 AC 0 AC 00 AC 00 AC 0 AC 700 AC 8 AC 880 AC 1100 AC 1100K AC 110 AC 17 AC 0 Standby Power kva Diensions Length Width Height 1,78,1,,7,7,9,9,8,8,81,81,,,9,,9 0,9 1,0 1,0 1, 1, 1, 1,71 1,78 1,78,1 1,9, 1,8 1, 1,8 1,8 1,9,1,1,1,7,7,,,7,, Roo Diension A Length,,,,,, Table.1. Aksa open type 0 Hz Cuins diesel gen-sets diensions, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions (look figure.. gen-set roo). Without acoustic treatent. Single sets. *Genset and floor at the sae level. B Width,,,,,,,,,,,, Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers C Height D E K*,,,,,,,,,,, 0,7 0,7 1 0,9 0,9 1, 1,7 1,7 1,9,1,1,,,8 0, 0,7 1,1 1, 1, 1,,1,,7 0, 0,7 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, Air Inlet *Roo's Opening Door s Total Diensions Area 0, 0, 1,1 1, 1, 1, 1,9,8,8,,,8,,,8 7, L 1,8 1,8 1,8,,,,7,7,1 M,,,,,,,,,,7, Exhaust Diaeter inch 8 8 x x 8 x x x8 x8 x10 P,,,,,,,,,7,1,1,1, 10

74 Cuins Engine Model Generating Sets, 0 Hz, 80 V Model Standby Power kwe Diensions Length Width Height Roo Diension A Length B Width Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers C Height D E K Air Inlet Opening s Total Area Roo s Door Diensions L M Exhaust Diaet er inch P BTAA,9G AC 1-1,7 1, 1,8,,, 0,9 0, 1, 1,8,, NT8-G AC 90-90, 1,1,, 1,9 0,,, QSL9-G AC 1-1,9 1, 1,9, 1, 1, 0, 1, 1,8,, NTA8-G AC -,1,07,, 0, 1,9,, QSX1-G AC 00-00,8,1,,, 1,7 1, 0,,, 8, KTA19-G AC 9-9,,,,, 0,,, QSX1-G9 AC 00-00,8,1,,, 1,7 1, 0,,8, 8, QSX1-G9 AC 01-01,8,1,,, 1,7 1, 0,,8, 8, VTA8-G AC 00-00,81 1,7,, 0,,, x, QSK-G AC ,71,,, 1,9 0,,8,,7 8,7 QSK-G AC ,71,,, 1,9 0,,8,,7 8,7 QST0-G AC , 1,78, 7,,1 0,,, x,1 QST0-G AC 91-90, 1,78, 7,,1 0,,, x,1 QST0-G AC , 1,78, 7,,1 0,,, x,1 QST0-G AC , 1,78, 7,,1 0,,, x,1 KTA0-G AC 10-10,9,1,7 8,,,1 0,,8,7 x8,1 KTA0-G AC 17-17,9,1, 8,,,1 0,,8,7 x8,1 KTA0-G9 AC 11-11,,1, 8,,, 0, 8,,7, x8, KTA0-G9 AC 10-10,,1, 8,,, 0, 8,,7, x8, QSK0-G7 AC ,0,, 9, 0, 1,1 x1 Table.. Aksa open type 0 Hz Cuins diesel gen-sets diensions, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions. (look figure.. gen-set roo) Without acoustic treatent. Single sets. 11

75 John Deere Engine Model 09DF19 Generating Sets, 0 Hz, 00 V Model AJD Standby Power kva Diensions Length Width Height 0,9 1,8 Roo Diension A Length,8 B Width, Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers C Height D E K 0,7 0,7 0, Air Inlet Opening s Total Area 0, Roo s Door Diensions L M Exhaust Diaet er inch 1/ P 1,9 09TF19 AJD 1,78 0,9 1,1, 0,7 0,7 0,8 0, 1,9 0TF10 AJD 7 7,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 0TF0 AJD 90 90,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 0HF10 AJD ,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 08TF0 AJD 1 1, 1,08 1,, 0,8 1 0,8 0,8, 08HF10 AJD , 1,08 1,, 1 1 0, 1, 08HF10 AJD 00 00, 1,08 1,, 1 1 0, 1, 08HFG AJD 7 7,7 1, 1,7,,, 1,1 0, 1,9,,1 Table.. Aksa open type 0 Hz Johndeere diesel gen-sets diensions, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions (look figure.. gen-set roo). Without acoustic treatent. Single sets. John Deere Engine Model 09DF19 Generating Sets, 0 Hz, 80 V Model AJD 8- Standby Power kwe 8 Diensions Length Width Height 0,9 1,8 Roo Diension A Length,8 B Width, Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers C Height D E K 0,7 0,7 0, Air Inlet Roo s Opening Door s Total Diensions Area 0, L M Exhaust Diaet er inch 1/ P 1,9 09TF19 AJD 9-9 1,78 0,9 1,1, 0,7 0,7 0,8 0, 1,9 0TF10 AJD 8-8,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 1,9 0TF0 AJD 77-78,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 0HF10 AJD 9-9,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 0HF10 AJD 97-97,1 1,0, 0,8 1,0 0, 0,8 08TF0 AJD 1-1, 1,08 1,, 0,8 1 0,8 0,8, 08TF0 AJD 1-1, 1,08 1,, 0,8 1 0,8 0,8, 08HF10 AJD 18-18, 1,08 1,, 1 1 0, 1, 08HF10 AJD , 1,08 1,, 1 1 0, 1, 08HF10 AJD 18-18, 1,1, 1 1 0,, 08HFG AJD8-8,7 1, 1,7,,, 1,1 0, 1,9,,1 Table.. Aksa open type 0 Hz Johndeere diesel gen-sets diensions, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions. (look figure.. gen-set roo) Without acoustic treatent. Single sets. 1

76 Doosan Engine Model P08TI P1TI P1TI-II DP1LB P18LE DP18LC DP18LD DP180LA DP180LB DPLB Generating Sets, 0 Hz, 00 V Model AD 0 AD 7 AD 0 AD 10 AD 90 AD 10 AD 80 AD 0 AD 710 AD 70 Standby Power kva Length Width 1,1 Height,,88,88,97,9,9,0,1,1,7 Diensions 1, 1, 1,9 1,79 1,79 1,9,0,0,0,0,0, Roo Diension A Length,,,,,,,,8,8 B Width,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers C Height D E K 1 1,1 1,1 1,1 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1,8 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, Air Inlet Opening s Total Area 1, 1,,1,1,1,, Roo s Door Diensions L M,,,,,,,,, Exhaust Diaet er inch x x x x x x P,,,,,,,,,8 DPLC AD 8 8,7,,, 1, 1,8 0, x,8 Table.. Aksa open type 0 Hz Doosan, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions (look figure.. gen-set roo). Without acoustic treatent. Single sets. Doosan Engine Model P08TI P08TI P1TI P1TI P1TI-II P1TI-II DP1LB P18LE P18LE DP18LC DP18LC DP18LD DP18LD DP180LA DP180LB DPLB DPLB DPLC DPLC Generating Sets, 0 Hz, 80 V Model AD00- AD01- AD- AD70- AD 08- AD 10- AD - AD 07- AD 08- AD1- AD- AD0- AD07- AD- AD0- AD70- AD707- AD70- AD7- Standby Power kwe ,,,88,88,88,88,97,9,9,9,9,9,9,1,1,7,7,7,7 Diensions Length Width Height 1,1 1,1 1, 1, 1, 1, 1,9 1,9 1,79 1,79 1,79 1,79 1,9,0,0,0,0,0,0,0,0,,,, Roo Diension A Length,,,,,,,,,,,,,,8,8 B Width,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers C Height D E K 1 1 1,1 1,1 1,1 1,1 1,1 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1,8 1,8 1,8 1,8 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, Air Inlet Roo s Opening Door s Total Diensions Area 1,,1,1,1,1,1,1,, L M,,,,,,,,,,,,,,, Exhaust Diaet er inch x x x x x x x x x x x x P,,,,,,,,,,,,,,,,, Table.. Aksa open type 0 Hz Doosan, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions. (look figure.. gen-set roo) Without acoustic treatent. Single sets. 1

77 Mitsubishi Engine Model SR-PTAA Generating Sets, 0 Hz, 00 V Model APD 8M Standby Power kva 8,1 Diensions Length Width Height 1,8,18 Roo Diension A Length, B Width Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers C Height D E K 1,8 1,9 0, Air Inlet Roo s Opening Door s Total Diensions Area, L, M Exhaust Diaet er inch 8-10 P S1A-PTA APD 880M 880,7 1,97,1 7, 1,9,1 0,, 8-10 S1H-PTA APD 1100M 1100,7,1,1 7, 1,9,1 0,, 8-10 S1R-PTA APD 1M 1,,0, 7,,,1 0,,, 1 S1R-PTAA APD 10M 10,9,,08 8,, 0, 7, 1 S1R-PTA APD 191M 191,1,, 8,,, 0,, 1-1 S1R-PTA APD 100M 100,,,9 8,9,8 0, S1R-PTAA APD 0M 0,7,,9 9,,9, 0, 9, 1-1 S1R-PTAW APD 00M 00,1,8,9 9,,7, 0, 9, 1-1 Table.7. Aksa open type 0 Hz Mitsubishi diesel gen-sets diensions, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions. (look figure.. gen-set roo) Without acoustic treatent. Single sets Volvo Engine Model TAD7GE Generating Sets, 0 Hz, 00 V Model AVP7 Standby Power kva 7,7 Diensions Length Width Height 1, 1,78 Roo Diension A Length, B Width,, Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers C Height D E K 0,9 1,11 0, Air Inlet Opening s Total Area 1 Roo s Door Diensions L M, Exhaust Diaet er inch P, TAD11GE AVP0 0,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD1GE AVP8 8,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD1GE AVP1 1,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD1GE AVP0 0,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD1GE AVP0 0,9 1,9,, 1,1 1,1 0, 1,8,, TAD11GE AVP0 0,,,, 1,1 1,7 0, 1,9,7,8 TAD1GE AVP,,,, 1,1 1,7 0, 1,9,7,8 TWD1GE AVP ,,,, 1, 1,7 0,,,7,8 TWD1GE AVP ,7,,, 1, 1,9 0,,7,7,8 Table.8. Aksa open type 0 Hz Volvo diesel gen-sets diensions, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions. (look figure.. gen-set roo) Without acoustic treatent. Single sets 1

78 1 Table.9. Aksa open type 0 Hz Perkins diesel gen-sets diensions, roo sizes, air inlet and outlet openings diensions and exhaust pipe diensions. (look figure.. gen-set roo) Without acoustic treatent. Single sets 0A-1G1 0A-G1 110A-G 110A-TG1 110A-TG1 110A-TG 110C-TAG 110A-70TG1 110A-70TAG 110A-70TAG 110A-70TAG 10A-E88TAG 10A-E88TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG 0A-E1TAG1 0A-E1TAG 80A-E18TAG1A 80A-E18TAG 00-TAGA 00-TAGA 00-TAGA 008-TAG1A 008TAGA 008-0TAG 01-TWGA 01-TAGA 01-TAGA 01-1TRG AP1 AP AP AP0 AP7 AP88 AP110 AP10 AP1 AP00 AP0 AP7 AP0 AP8 AP00 AP0 AP0 AP00 AP0 AP0 AP71 AP8 AP880 AP900 AP1000 AP11 AP10 AP100 AP10 AP187 AP , 1,9 1,9 1,78,1,1,,,,,7,7,1,1,1,1,7,7,,,1,1,1,79,79,,9,9,,9 0,8 0,8 0,97 0,97 0,9 1,0 1,0 1,08 1,08 1,08 1,08 1, 1, 1,8 1,8 1,9 1,9 1,9 1,97 1,97, 1,9,1,,9 1,07 1,09 1, 1,1 1,9 1, 1, 7 1,7 1,9 1,9 1,77 1,8,11,11,11,11,11,11,18,18,7,7,7,1,1,7,1,79,0,,,8,8,,,, 7, 7, 7, ,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,7,,,,,,,,,,, 0, 0, 0,7 0,7 0,7 0, 0,7 0,8 0,8 0,8 0,8 1,0 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1,8 1,8,,,,,,,8 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,7 0,8 0, ,1 1, 1, 1,,1,1 1,7,,,,8 0, 0,8 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0, 0, 0,1 0,1 0,1 0, 0, 0, 0,1 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0, 0,7 0,8 0,8 0,8 1, 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9 1,9,9,9,,,, 8 1,7 1,7,,,,,,7,7,7,,,7,1,,,,,,,,,,,,,,,7,7,7,,7,,, 1/ 1/ 1/ 1/ 1/ 1/ 1/ 1x8 1x8 x x x x x x1 x10 x10 x10 1x1 1,1 1,9 1, 1,,,,7,7,7,7,7,7,8,8,9,9,9,9,9,1,1,8 Generating Sets, 0 Hz, 00 V Perkins Engine Model Model Standby Power kva Diensions Length Width Height Roo Diension A Length B Width C Height D E K Radiator Hot Air Outlet Openings Louvers Air Inlet Opening s Total Area Roo s Door Diensions Exhaust Diaet er inch P L M

79 AIR EXHAUST Hot air fro the generating set is discharged fro the roo through a hot air duct (optional) fitted in an opening in the wall the sae size as the duct. The hot air discharge opening is protected fro any obstruction, penetration or infitration of foreign eleents by a etal louvre. Use a neoprene foa to seal the hot air dischange duct in the wall. The exhaust pipe is fitted in the hot air discharge duct. Hot air fro the radiator passes through the canopy roof. ELECTRIC CABLES AIR INLET Air inlet louvre on door or Wall. AIR INLET SURFACE iniu x the air exhaust area. GENERATING SET BOLTED TO THE SLAB EARTH TERMINAL EXHAUST GASES DISCHARGE OUTSIDE THE ROOM When the orginal piping ust be extended, should be ounted on an efficient suspension bracket fitted and uffler bellows between piping and uffler. It ust never rest on the engine or uffler. Figure.7. Soundproof type Generating set roo 1

80 . FUEL SYSTEM.1. General Dependent upon the specific site layout, the fuel can be supplied to the engine either fro: 1. Directly fro sub-base fuel tank located under the generating set.. An interediate daily service tank located within the plant roo or generator enclosure, which is autoatically refilled fro a bulk storage tank. Directly fro the bulk storage tank, provided that the outlet connection fro this tank is at least 00 higher than the base on which the generator is ounted. It is very iportant that the fuel oil purchased for use in any engine be as clean and water-free as possible. Dirt in fuel the fuel can clog injector outlets and ruin the finely achined precision parts in the fuel injection syste. Water in the fuel will accelerate corrosion of these parts... Fuel Oil Recoendations The following fuel oil specification is typical. Fuel oil Physical Properties Viscosity Cetane Nuber Sulphur Content Water and Sedient Density Cloud Point Ash Acid Nuber Lubricity Recoended Specifications 1, to,8 centi strokes (1, to,8 per second) at 0 C (10 F) 0 Miniu above 0 C ( F) Miniu below 0 C ( F) Not to exceed 0, ass percent Not to exceed 0,0 volue percent to 0 API gravity at 0 F (0,81 to 0,87 g/cc at 1 C) C (10 F) below lowest abient teperature at which the fuel is expected to operate Not to exceed 0,0 ass percent (0,0 ass percent with lubricating oil blending) Not to exceed 0,1 Mg KOH per 100 ML 100 gras or greater.. Diesel Fuel Property Definition Ash - Mineral residue in fuel. High ash content leads to excessive oxide build up in the cylinder and/ or injector. Cetane Nuber Ignitability of fuel. The lower the cetan nuber, the harder it is to start and run the engine. Low cetane fuels ignite later and burn slower. This could lead to explosive detonation by having excessive fuel in the chaber at the tie of ignition. In cold weather or with prolonged low loads, a higher cetane nuber is desirable. Cloud and Pour Points - The pour point is the teperature at which the fuel will not flow. The cloud point is the teperature at which the wax crystals separate fro the fuel. The pour point should be at least C (10 F) below the abient teperature to allow the fuel to ove through the lines. The cloud point ust be no ore than C (10 F) above the pour point so the wax crystals will not settle out of the fuel and plug the filtration syste. The typical Cloud Point for No. Diesel Fuel (Suer Fuel) is 0 F (, C), Pour Point is 10 F to 0 F (-1, C to -, C ) Sulphur - Aount of sulphur residue in the fuel. The sulphur cobines with the oisture fored during cobustion to for sulphuric acid. Viscosity Influences the size of the atoized droplets during injection. Iproper viscosity will lead to detonation, power loss and excessive soke. Water and Sedient The aount of water and solid debris in the fuel is generally classified as water and sedient. Density Density is an indication of the energy content of the fuel.higher density indicates ore theral energy and better fuel econoy. Lubricity Lubricity is the ability of a liquid to provide hydrodynaic and boundary lubrication to prevent wear between oving parts. Fuels that eet the requireents of ASTM no.0 diesel fuels are satisfactory with fuel systes... Base Fuel Tank Generating sets can be supplied with or without base fuel tanks. This provides a self contained installation without the additional of external fuel lines, trenches and fuel transfer pups. Generators with base tanks are delivered fully connected and ready to run... Without Interediate Fuel Tank (Fig..1.) The siplest arrangeent would be to supply the engine directly fro the bulk storage tank and return the 17

81 injector spill directly to this tank. A typical arrangeent for this is shown in Fig..1. The principle liitations of this ethod are: In order to gravity feed the engine, the outlet fro the bulk storage tank ust be a iniu of 00 above the generator plinth level; The pressure drop of the spill return pipe work ust not exceed that detailed in the Engine Data sheet The supply pipe work fro the bulk storage tank to Fig... With Interediate Fuel Tank the engine ust be sized to allow the total volue of fuel required by the engine to flow under gravity. Fig..1. Without Interediate Fuel Tank.. With Interediate Fuel Tank (Fig..) Where, due to site constraints, it is not possible to supply the engine direct fro the bulk tank an interediate tank can be located with in the plant roo/generator enclosure which supplies fuel directly to the engine. This type of syste can be further enhanced by the addition of the following optional ites of equipent: 1. An autoatic duplex fuel transfer pup and priary filter syste arranged to start the standby pup should the duty pup fail. The transfer pup(s) ust be sized to cater for the total fuel required by the engine, i.e. fuel consued and the spill return volues (Fig...). A fusible link operated dead weight drop valve designed to cut off the supply of fuel to the interediate tank and to transit a signal in the vent of fire;. A fusible link operated dup valve, arranged to dup the contents of the local tank back into the bulk tank in the event of a fire within the generator enclosure. The connection details for these additional ites of equipent are indicated. See Fig Daily Service Fuel Tank Separate daily service tank can be 1000 liters, 100 liters or 000 liters and a transfer syste arranged to autoatically feed fro the bulk storage tank electric otor driven pup(s) operating fro signals fro a level sensing float switch. Fuel tanks should not be ade fro galvanized iron as diesel fuel oil reacts against zinc. A vent pipe should be extended to the highest point of the fuel syste installation. The diaeter of the pipe should at least atch that of the fill connection. Provision should be ade to prevent the ingress of dirt. The overflow fro the daily service interediate tank can either be: 1. Piped directly back to the bulk storage tank;. Piped into the bund of the interediate tank with a bund level alar syste arranged to cut off the fuel transfer pup syste on detection of a spillage;. Piped to overflow into the bunded area. The feed connection on the thank should not be lower than 00 above the level on which the engine sits in order to aintain a gravity feed to the engine. It should not be so high as to exceed the axiu pressure head of the engine s fuel lift pup. (See Engine Data Sheets). The spill return connection should not be higher than the suction lift capability of the engine s fuel pup.. (See Engine Data Sheets). When the interediate tank is located at a lower level than the bulk storage tank it is essential that a solenoid valve be incorporated into the transfer line. All final connections to the engine should be in flexible hose to restrict vibration transission through the pipe Bulk Storage Tanks The purpose of the fuel-supply syste is to store an adequate quantity of fuel to suit the application for which the syste is intended. The bulk storage tanks should be sized accordingly.

82 The filling of the tanks will be by eans of a fill connection housed in a suitable lockable cabinet located so as to perit easy access by delivery tanker. This cabinet ay also house a contents gauge and an overfill alar connected to the float switch inserted into a anhole on the tank. Bulk Tank and its Location Specifications, Isolation conditions during cleaning and repairing.(for the places that ore than one bulk tanks are stored) Fuel inlet connection Ventilation Connection between interediate fuel tank and Bulk Tank Manhole approx.18 Drain valve Fuel level indicator Fuel supply connection Valve and fuel filter or separator Overflow tank under the bulk tank. The area that bulk tank will be stored, should be %10 larger than bulk tank. The floor should be waterproof and a little bit slope to allow the fluid to flow into a specified area. Easy access to all around the Bulk tank. There should be hand or electric pup to drain the sludge fro sludge collecting area. All etal parts should be earthed according to local regulations..9. Deterining Pipe Sizes Miniu pipe sizes are deterined by the size of the inlet to the fuel transfer pup. The pipe inner diaeter ust be a least as large as the transfer pup inlet. If the piping ust carry the fuel over long distances, the pipe size ust be increased. An auxiliary transfer pup at the tank outlet ay also be needed to avoid high suction pressure within the piping. In all cases, excessive fuel line suction pressures ust be avoided. At high suction pressures the fuel vaporize in the piping and the fuel supply to the engine will be decreased. When sizing piping, always reeber to account for pressure drop across filters, fittings and restriction valves. A flex connector ust be added to isolate the engine vibration fro the fuel piping. If this vibration is not isolated, the piping could rupture and leak. The flexible connector ust be as close to the engine transfer pups as possible. Any expanse of exposed piping ust be properly supported to prevent piping ruptures. Use pipe hangers to isolate vibration fro the syste. Exposed fuel piping ust never run near heating pipes, furnaces, electrical wiring or exhaust anifolds. If the area around the piping is war, the fuel lines should be insulated to prevent the fuel and piping fro picking up any excess heat. All pipes should be inspected for leaks and general condition, including cleanliness before installation. Back flush all lines to the tank before start-up to avoid pulling excess dirt into the engine and fuel piping syste. After installation, the air should be bled fro the fuel syste. A petcock should included at soe high point in the syste to allow air reoval. Use plugged tees, not elbows, to ake piping bends. This will allow for cleaning by reoving the plugs and flushing out the lines. All threaded pipe fittings ust be sealed with a suitable paste. Supply and return fuel lines ust be capable of withstanding 0 psi(1,7pa) peak pressure, 0 in Hg (00 Hg) vacuu, and be capable of operating in a teperature of -0 F (-0 C)(in very cold cliates) to 00 F (9 C). Caution: Do not use tape to seal fuel line fittings. Pieces of tape could shear off a ja in the pup or injectors. Gen.Set Power(kVA) Fuel Line Lenght() Fuel Line ax. Height () Nuber of Fitting Pipe Size (inch) ,9 0,9 0, / Table.1 Recoended Pipe Sizes according to Gen. Set Power 19

83 Max Fuel Flow Rate GPH (L/hr) Less than 80 (0) (0-78) (79-0) 11-0 (0-89) 1-10 ( ) ( ) (11-09) (10-80) Flex Hose No.* NPS Pipe Size (in) 1/ 1/ / / 1 11/ 11/ 11/ * Generic fuel hose suppliers size specification. DN Boru Çapı () Table.. Recoended Miniu Fuel Hose and Pipe Sizes ; Up to 0 Feet (1 Meters) Equivalent Length..10. Fuel Return Lines Fuel return lines take the hot excess fuel not used in the engine cycle a way fro the injectors and back to either the fuel storage tank or the day tank. The heat fro the excess fuel is dissipated in the tank. Caution: Never run a fuel return line directly back to the engine fuel supply lines. The fuel will overheat and break down. The fuel return lines should always enter the storage or day tank above the highest fuel level expected. The fuel return line should never be less than one pipe size saller than the fuel supply line. Separate fuel return lines ust be provided for each engine in a ultiple-engine installation. Supply Line Return Line Restriction The restriction at the fuel pup inlet and in the injector return lines ust not exceed the values specified on the engine data sheet. (Maxiu allowable Head on injector return line). Maxiu allowable head on injector return line = Friction Head + Static Head Exaple Maxiu Allowable Head on Injector Return Line :, in Hg Fuel Return Line is routed ft ( ) above the injectors. Static Head = 1 in 1 in Hg ft (fuel) x x =,7 in Hg ft 1, in Fuel the fuel drain line restriction ust then be less than =,-,7 =,8 in Hg (71 Hg).11. Electric Fuel Transfer Pup Electric fuel transfer pup is needed in order to transfer fuel fro bulk tank to daily tank AC Pups runs on 0 V AC. it should be ounted near to Bulk Tank, fuel level switches are ounted in the daily tank.control relays, switches and labs are ounted in the control panel. Pup ustn t be run,if there is no fuel in the Bulk tank or fuel outlet valve is closed, otherwise electric pup will be daaged. 0

84 ITEM DESCRIPTION GATE VALVE STRAINER NON RETURN VALVE MECHANICAL FIRE VALVE WITH FUSIBLE LINK SITED OVER AIR IN TAKE ON ENGINE SOLENOID VALVE ENERGISED TO OPEN IN CONJUNCITION WITH THE PUMP OPERATING FUEL PUMP OPERATED BY FLOAT SWITCH IN SERVICE TANK GATE VALVE BSP GATE VALVE SLUDGE OUTLET NOTE: ITEMS & ELECTRIC PUMP CONTENTS GAUGE PROBE FLOAT SWITCH TO OPERATE OVERFILL ALARM INTERCONNECTING CABLE MIC C 1 BSP OVERFLOW BSP FILL PIPE STANDARD MANHOLE VENT VENT PIPE FROM ENGINE FILL POINT CABINET (SEE DETAIL) 8 00 GALLON (7 LITRE) BULK TANK 1 APPROXIMATE DISTANCE 10 METRES 1 / BSP FEED FUEL PIPE SO PU 7 DAILY SERVICE TANK TO ENGINE CAPILLARY TUBE TO CONTENTS GAUGE 9 1 FALL ST TANK PLINTH (BY OTHERS) NOTE: BUNDED AREA CAPABLE OF CONTAINING 110% OF, BULK TANK CONTENTS SOLENOID PROTECTION FUEL FILTER SERVICE TANK WITHIN SAME ROOM AS SET Fig... Suggested Installation for Bulk and Set Tanks Figure.. Typical fuel installation using a base tank fed fro a bulk tank. 1. Fill cabinet with overfill alar and. Tank fill line. Vent line. Contents gauge. Bulk storage tank. Sludge drain 7. Bund tank 8. Outlet valve 9. Supply line to day tank 10. Electric fuel transfer pup 11. Electrical fuel shut off valve 1. Optional band 1. Day tank incorporated in base frae 1. Float Control switches 1. Manuel fill and vent 1. Level gauge 17. Drain 18. Leakage alar unit (optional) 19. Fuel filter 0. Engine fuel pup 1

85 WARNING - Fuel storage should be in accordance with local regulations. - Do not allow any spark and soking around the fuel tanks. - Fuel pipes ust be ade of black pipe, not galvanized pipe. - Don t over fill the fuel tank; allow % of tank capacity for expansion of fuel. - When the engine stops, there should not be any gravitational free flow in the fuel pipes towards of the engine. - The fuel teperature is a critical factor for appropriate working conditions of the engine.excessive Fuel teperature, due to expansion of the fuel, will decrease the engine output power. - The size of the fuel lines between Bulk tank and daily tank should be equal or bigger than the daily fuel supply lines. - In fuel syste line, using the water filter separators will prevent the injectors and fuel pup and it is useful for healthy working of the engine. - The fuel ust be clean and ust not contain any water. EXHAUST SYSTEM An exhaust syste should be designed to dispel the exhaust gases to atosphere at the nearest convenient point in an installation. The gases ust not have the opportunity to enter any vital air intakes (windows, doors, ventilation ducts) Exhaust Syste Supports Flexible Pipe Drain Silencer Mounting plate Isolation FLEXIBLE JOINT Fig..1. Typical Exhaust Syste.1. Exhaust Syste Specifications An exhaust syste should be designed to dispel the exhaust gases to atosphere at the nearest convenient point in an installation. Be sure the exhaust syste will properly dispel discharged gases a way fro Gen.Set intakes, enclosed or sheltered areas and areas where individuals are likely to congregate and the length of the run and the nuber of changes in direction should be kept to a iniu to avoid exceeding optiu. Exhaust systes needs reactive and absorptive silencers in order to obtain enough noise level absorption.absorptive silencers should be installed after the reactive silencer. A flexible bellows unit ust be fitted on the engine connection to allow the engine to ove on its ountings. If the silencer is to be located within the plant roo, due to its physical size and weight need to be supported fro the building; The piping syste will expand and contract as it heats and cools, So that it ay be necessary to install expansion joints at each change of direction to copensate for the theral growth in the pipe during operation. (exhaust pipe expands approx. 0,007 inches per foot of pipe for every 100 F rise in exhaust gas above abient tep.) The inner radius of a 90 bend should be ties the diaeter of the pipe. The priary silencer should be ounted as close as possible to the engine.

86 Make sure that condensation shouldn t be towards the engine exhaust anifold, so horizontal runs of exhaust piping should slope downwards, away fro the engine to prevent condensed water vapor fro getting in to exhaust anifold. A valve should be ounted on the exhaust syste to drain the condensed water vapor. A thible should be ade between the wall that exhaust pipes go through and the exhaust pipe and also insulation should be ade between the thible and exhaust pipe. This thible ust be closed fro inside and outside of the roo by ounting plates. Exhaust outlets ay be protected with bird screen. To reduce radiated heat fro the exhaust pipework within an engine roo, it is recoended the pipework is insulated with insulating wrappers to 0 thickness The exhaust outlet ust be fitted with rain cap to prevent rainwater and snow fro entering the exhaust syste. The exhaust noise created by the engine ust be attenuated sufficiently to satisfy all local ordinances The three coon attenuation categories are: - Industrial (or Non-Critical) 1 to 18 dba attenuation - Residential 18 to dba attenuation - Critical to dba attenuation The exhaust back pressure should be as low as possible, excessive exhaust backpressure reduce the engine power and engine life, even daage the engine turbochargers. The back pressure liit for ost Cuins engines is ins Hg (7 Hg) although gensets using the latest designs are down to ins Hg (0 Hg) based on the axiu exhaust flow stated.(look at the engines datasheets for their exhaust back pressure liits.) The practice of anifolding or plubing engines into a coon exhaust syste with furnaces, boiler, or other engines is not recoended. Non - running engines are at great risk to suffer daage due to the built up of carbon and condensation fro a running engine or other exhaust source. The turbocharger on a non running engine can be driven by the exhaust flow fro other sources and results and result in turbocharger bearing daage due to lack of lubrication. Do not lag exhaust anifolds or turbochargers; this will lead to operating deficiencies and failure of parts due to theral stress If the engine have exhaust outlet, those outlets could be connected in to one pipe... Sizing Before calculating the exhaust backpressure, engines exhaust data should be learned fro its datasheet (exhaust ax. back pressure, flow,tep. etc.) How to calculate an exhaust syste as seen at Figure.. is explained below.

87 90 Elbow Industrial Silencer 90 Elbow 8 Flex. Bellow FLEXIBLE JOINT Figure.. Saple exhaust syste for calculation 1-) Deterined the exhaust back pressure caused by Silencer, for the ost accurate data contact the silencer anufacturer. a)find the cross sectional area of the silencer inlet by using Table.1. 8 silencer cross-sectional area = 0,91 (ft) b)the exhaust flow could be found at engine datasheet Exhaust gas flow is taken 910 cf (0 lt/sn). Warning: if the engine has exhaust outlet, the exhaust flow value ust be divided by, so if the exhaust flow at the datasheet is 910 / = 0 cf (17 lt/sn) c) Calculate the exhaust gas velocity; Flow 0 Velocity = = = 1191 fp (feet/inute) Area 0,91 d) Using Table., deterine the backpressure caused by this flow in the specific silencer used.in this exaple, the backpressure caused by silencer is found 1,8 in H0 (1,8 in W.C) ) Find the equivalent length of all fitting and flexible tube section by using Table. a) x 90 Standard Elbow = x 1ft= ft

88 b) 0 Flexible tube = ft (the value is taken as the pipe is saller than 18 inches) ) Find the backpressure at the given exhaust flow per unit length of pipe for each noinal pipe diaeter used in the syste. The back pressure coefficient for 8 inches pipe and 0 cf = 0,098 in HO/feet ) Add total back pressure for all eleents of the exaple as follows, 8 Flex.pipe = 0,098 x ft = 0,9 inç H0 x 90 Standard elbow = ft x 0,098=,11 inç H0 8 straight pipe back pressure = = 700 =, foot (1 =,8 foot) Topla düz boru boyu =, x 0,098 =,1 inç H0 Silencer = 1,8 inç H0 Total Back pressure = 0,9 +,11 +,1 + 1,8 = 19, inç H0 = 1, in Hg If this values is saller than the allowable back pressure of the engine,which is written at the datasheet, Exhaust syste is O.K. DIAMETER OF MUFFLER INLET (INCHES).. AREA OF MUFFLER INLET (FT) DIAMETER OF MUFFLER INLET (INCHES) AREA OF MUFFLER INLET (FT) Table.1. Cross sectional areas of opening of various diaeter Type of Fitting 90 Standard Elbow 90 Mediu Radius Elbow 90 Long Radius Elbow Elbow TEE. Side Inlet or Outlet 18 Inch Flexible Tube Inch Flexible Tube (0). (1.). (1.). (1.1). (0.7) 10 (.0) (0.9) (1.) -1/ (). (1.9). (1.). (1.).9 (0.9) 1 (.7) (0.9) (1.) (80) 7.7 (.).8 (.1). (1.). (1.1) 1 (.9) (0.9) (1.). (90) 9. (.9) 8 (.) (1.8). (1.) 18 (.) (0.9) (1.) Noinal inch (illieter) Pipe Size 8 10 (100) (1) (10) (00) (0) 10 (.0) 9 (.7).8 (.1).7 (1.) 0 (.1) (0.9) (1.) 1 (.0) 11 (.) 8. (.).9 (1.8) (7.) (0.9) (1.) 1 (.) 1 (.0) 10 (.0) 7.1 (.) 1 (9.) (0.9) (1.) 1 (.) 18 (.) 1 (.) (1.8) (1) (0.9) (1.) (7.9) (.7) 17 (.) 8 (.) (17) (0.9) (1.) 1 (00) (9.8) (7.9) 0 (.1) 9 (.7) 7 (0) (0.9) (1.) 1 (0) 7 (11.) (9.8) (7.) 17 (.) 78 (.8) (0.9) (1.) 1 (00) (1.8) (10.7) (7.9) 19 (.8) 89 (7.1) (0.9) (1.) 18 (0) 7 (1.) 0 (1.) 1 (9.) (.7) 110 (.) (0.9) (1.) Table.. Equivalent Length of Pipe Fitting in Feet (Meters)

89 (0) (10) Exhaust Pressure, Inches (Millieters) Water Colun (0) 18 (1) 1 (0) 1 () 1 (0) 10 () 8 (0) (1) (10) Critical Grade Mufflers Residential Grade Mufflers Industrial Grade Mufflers (1) 0,000 (10),000 (119),000 (189) 8,000 (8) 10,000 (08) 1,000 (8) 1,000 (7) Exhaust Gas Velocity, Feet (Meters) per Minute 1,000 Table.. Typical Silencer Exhaust Back Pressure vs. Gas Velocity

90 1.00 (.). (). (90) (1) 8 (00) Exhaust Back Inches (Milieters) Water Colun Per Foot of Pipe Length 0.0 (1.7) 0.0 (10.1) 0.0 (7.) 0.0 (.1) 0.10 (.) 0.0 (1.) 0.0 (1.0) 0.0 (0.7) 0.0 (0.1) (0) (80) (100) (10) 10 (0) 1 (00) 1 (0) 1 (00) 0.01 (0.) 100 (.8) 00 (.) 00 (8.0) 00 (11.) 00 (1.1) 1,000 (8.),000 (.),000 (8.0),000 (11),000 (1) 10,000 (8) Exhaust Flow Cubic Feet (Cubic Meters) Per Minute 0,000 () Table.. Exhaust Back Pressure In Noinal Inch () Pipe Diaeters 7

91 . COOLING SYSTEM.1. General Liquid cooled engines are cooled by puping a coolant ixture through passages in the engine cylinder block and heads by eans of an engine driven pup. Engines have specific cooling syste as entioned below, - Not aftercooled - jacket water aftercooling (JWAC) - Air to air aftercooling (ATA or CAC) - One pup two loop (1PL) - Two pup two loop (PL) Soe Generator cooling systes are entioned below. - Engine ounted radiator - Reote Radiator - Exchanger louvers could be used to close the air inlet and outlet louvers while the generator is not running. In additional to that, therostatically controlled block heaters could be used to keep the engine war... Reote Radiator Cooling Reote radiators are optional. Reote ounted radiators are necessary in soe applications because of space, noise,or accessibility liitations.generator noise level will drop in reote radiator application. All reote radiator syste has to be protected against freezing. Before filling the cooling syste check all valves, connections, fittings etc. to ake sure that there is no leakage. Use flexible pipe between radiator and engine... Engine Mounted Radiator Cooling Air Intake Engine Driven Fan Cold Air Radiator FLEXIBLE JOİNT Hot Air Figure.1. Typical Engine Mounted Radiator Cooling If there is no flexible joint or duct after the radiator outlet, soe precautions should be taken to prevent hot air fro getting in to the generator roo. in this case, radiator should be as close as to air outlet. The axiu recoended distance fro radiator and air out let is 10. The radiator air outlet ducting should be at least ties the size of the radiator core. Flexible joint should be copletely sealed to prevent leakage. Louvers or wire nettings are used on the air inlet and outlet. While calculating the air inlet and outlet areas, open areas of louvers or wire nettings should be taken into consideration. Air outlets should be designed to cause as iniu backpressure as possible. It is recoended that, air inlet area should be at least ties the size of radiator outlet core. All inlet and outlet ventilations should be designed so as to prevent rain fro getting into the Generator roo. In cold cliates, Generator roo should be kept war, in order to do that, therostatically controlled Figure.. Typical Reote Radiator Cooling Reote radiator recoendations and warnings; - Make sure that there is no air in the cooling syste. - Use antifreeze-water ixture against freezing. - Use corrosion resistor according to engine anufacturer recoendation. - Use large enough expansion tank between engine and radiator. - Radiator and fans should be designed according to installation conditions. - Chose an appropriate ventilation fans to avoid build up of engine roo teperature. - If the pressure loss between engine and radiator exceeds the specified value entioned at engine datasheet or the radiator is ounted very high above the engine (18 for ost Cuins engines), heat exchanger cooling syste could be used. 8

92 Heat Exchanger Cooling syste Heat Exchanger Cooling syste could be used in reote radiator applications where the pipe pressure loss is higher than accepted, or if there is raw water sources around the generator set. An expansion tank is needed and has to be installed above the engine and heat exchanger level. Circulation pups should be installed at the lowest level of the cooling syste. It is recoended that, steel, artificial rubber, aluinu, copper or galvanized steel pipe could be used on cooling syste The external circuit ust be coupled to the engine via a flexible connection which perits engine oveent without restrain and theral expansion of the line and also provides vibration isolation. Chose a proper ventilation fans to avoid build up of engine roo teperature. EXPANSİON TANK STRAIN MANOMETER THERMOMETER HOT WATER OUTLET BUTTERFLY VALVE AND FLEX. CONNECTION BUTTERFLY VALVE HEAT AND EXCHANGER FLEX. CONNECTION HOT COOLANT INLET EXPANSİON TANK COLD WATER INLET BUTTERFLY VALVE AND FLEX. CONNECTION BUTTERFLY VALVE AND FLEX. CONNECTION PUMP COLD COOLANT INLET STRAINER Figure.. Typical Heat Exchanger Cooling syste.. Ventilation Ventilation of the Genset roo is necessary to provide cobustion air to the engine, reove the heat eitted fro the Genset and any other equipent in the roo Ventilation of engine ounted radiator cooling syste; In this applications, air will flow across the entire gen set fro alternator end to radiator end. Recoendations; - Once all equipents (louvers,airout inlet and oulet ducts etc) is installed,the air flow restriction ust be verified to insure that it is within the liits,before GenSet is started. - In ost applications set ounted fans will be capable of providing the required airflow, however soe calculations ust be done to verify that fan is adequate. - The ventilation syste ay cause a slight negative pressure in the genset roo, it is recoended that cobustion equipents such as boilers not to be lo cated in the genset roo.in this case, extra large roo inlet openings and or ducts pressurizing fans etc. aybe required. - In cold cliates, therostatically controlled louvers could be used, louvers will be close when the engine is not running, it will open partially when the genset is started for cobustion air,and then will be full open after genset coolant tep, or roo teperature is high enough for Generator Set. In this syste,the hot air coe out of the radiator could be recirculated in to generator roo this will help the generator set war up faster and keep fuel teperature higher than the cloud point. - Airflow should be liited to feet/in (10-0 /in) to prevent rainwater/snow fro getting into GenSet roo. - A flexible duct connector ust be provided at the radiator to take up generator set oveent and vibra- 9

93 tion and prevent transission of noise. - In order to find total radiated heat (H) to the generator roo, add all heat inputs to the roo fro all sources (Engine, alternator, exhaust pipes, silencer etc.) - Ventilation syste have to be designed to keep the roo teperature rise within the liits of 10-1 C while the Genset is running at full load. If the roo teperature exceeds 0 C, intake cobustion air should be taken fro outdoors via air duct. Ventilating air flow forula; H V (cf) = cobustion air flow 0,07 x 0,1 x Δ T veya H V(/dk) = cobustion air flow 1,1x0,017x Δ T V = ventilation air flow (cf) ( /dk). H = Total radiated heat (Btu/dk) (kw). ΔT = allowable tep.rise ( F) ( C). Air density at 100 F (8 C) = 0,07 lb/cu ft (1,1 kg/ ). Specific heat of air = 0,1 Btu/lb / F (0,017 kw*dak/kg / C). Presued abient teperature = 8 C (100 F) Calculation exaple of required air flow; First of all, we should find the radiated heat fro engine and alternator fro their datasheets, in this exaple, su of radiated heat fro engine and alternator is 100 BTU/in (7kW),10 feet of inch diaeter exhaust pipe is ounted in the roo.allowable teperature rise in the roo is 0 F. 1- Add the heat inputs to the roo fro all sources, find radiated heat fro silencer and exhaust pipe fro table.1. Radiated heat fro inch exhaust pipe is 1BTU/in, radiated heat fro silencer is 00 BTU/in Radiated heat fro GenSet Btu/dk Radiated heat fro exhaust pipe 10 x Btu/dk Radiated heat fro silencer Btu/dk Total radiated heat Btu/dk PIPE DIAMETER INCHES () 1. (8) (1). () (7). (98) (10) (17) (1) 8 (0) 10() 1(0) HEAT FROM PIPE BTU/MIN-FOOT (kj/min-meter) HEAT FROM MUFFLER BTU/MIN (kj/min) Tablo.1. Heat losses Fro Uninsulated Pipe and Silencers Not: Use 0% of the heat values given in Table.1 for insulated systes Engine S.8-G S.8-G7 BTA.9-G BTAA.9-G CTA8.G CTAA8.G NT8G NTA8G/G NTA8G/G KTA19G VTA8G QSKG QST0G QST0G KTA0G KTA0G8 KTA0G9 7 () 7 (197) 70 () 8 (91) 9 () 108 (7) 1 (7) 1 (0) 00 (9) 9 (8) 9 0 Hz 1.1 kw / in. 97 (1) 90 () 78 (88) 1,100 (1.10) 1,08 (1,8) 1,77 (1,8),00 (,8),0 (,7),7 (,78) 8,00 (8,98) 10,08 0 Hz Table.. Radiated heat fro Cuins Engines N/A N/A N/A N/A 9 N/A - The required airflow account for heat rejection in the roo is proportional to the total heat input divided by allowable roo air teperature rise. x Total radiated heat (Btu/dk) Air Flow = Tep.Rise (Δ F) x 790 = = 10 cf 0 0

94 Figure.. Single GenSet Air Ventilation Figure.. Multible GenSet Air Ventilation 1