Ağustos - Eylül 2012 Fiyat : 10 10 www.dergibursa.com.tr K E N T R E H B E R İ V E Y A Ş A M D E R G İ S İ Ruhu özgür bir Bursa terası... Bakacak YELKEN - HAMAK - SUALTI - BOZCAADA - YÜRÜYEN KÖŞK - ASPENDOS - ÖZGÜRLÜK
1
arka plan Yıl: 2 Sayı: 10 / Ağustos - Eylül 2012 ISSN: 2146-1457 Yerel Süreli Yayın (2 Aylık) www.dergibursa.com.tr İmtiyaz Sahibi ve Yayın Yönetmeni Engin Çakır (Sorumlu) engincakir@photographica.com.tr Yazarlar Ayşegül Alkış, A.Kadir Kılınç, Emine Civanoğlu, Gökay Öngör, Görkem Sever, Özlem Şenkoyuncu, Özgür Akkaya Erdemol, Özgür Çakır, Özgür Taşkıran, Serkan Duru, Sezai Evans Yayın ve Reklam Koordinatörü Emine Korku eminekorku@photographica.com.tr www.dergibursa.com.tr Yayıncı / Yapımcı / Yönetim Baskı Grafik Tasarım Photo Graphica Creative grafik@dergibursa.com.tr Enise Güleryüz Fotoğraf Demet Argun, Engin Çakır, Özgür Çakır Çekirge Mah. Selvili Cad. No:12 Çelebi 2 Apt. D.1 Osmangazi / BURSA T. (0224) 233 87 11 www.photographica.com.tr info@photographica.com.tr www.ozgun-ofset.com Çorbada Tuzu Olanlar Coşkun Teziç, Ezgi Künktakan, Nail Erginer, Türkan Bulut Yiğitdinç Dergi Bursa, Photo Graphica tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayınlanmaktadır. Dergi Bursa nın isim ve yayın hakkı Photo Graphica ya aittir. Yayımlanan yazı, fotoğraf ve konuların her hakkı saklıdır ve tüm sorumluluğu eser sahiplerine aittir. İzin alınarak ya da kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir. Reklamların sorumluluğu reklam verenlere aittir. Dergi Bursa, Basın Meslek İlkeleri ne uymaya söz vermiştir. Reklam İletişim / Abonelik reklam@dergibursa.com.tr abone@dergibursa.com.tr T. (0224) 233 87 11 2
3
editör notu Özgürlük notları İznik Gölü, Mart 2012 Bu sayının teması Özgürlük. Özgürlük şudur ya da budur demek için yazmıyorum bu yazıyı. Kelimelerle de olsa sınırlarla çevrilmiş bir kavram tanımlaması özgürlüğün ruhuna aykırı olacaktır. Sizinle paylaşmak istediğim sadece özgürlüğün özünden gelen birkaç satır arası not olabilir. İnsanlık var olduğundan bu yana yaşamın en kıymetli hazinesi özgürlük oldu. Her bir birey bu değerli ödülü kazanabilmek için kendi mücadelesini sergiledi. Büyük bir çoğunluk özgürlüğün peşine düştü. Ne istersem yapabilmek için özgür olmak istiyorum diyen milyonlarca insan yaşadı. Fakat kuralsız bir düzene (anarşi) benzeyen bir istekle şekillenen bu durum, gerçek bir amaçtan yoksun kaldı. Varyemez bir bakış açısı ile zengin bir cimriden öteye geçemedi. İçten içe yaşanan tek şey sahip olma tutkusuydu. Bu isteğin bencil olmayan tek yanı ise herkes için özgürlük dileniyor olmasıydı. Fakat sanki biraz sahteydi. Kimse özgürlüğünü kullanmaya cesaret edemedi, diğerlerinin kullanmasına da izin vermedi. Sahibi olduğu şeyleri riske atamadı da denebilir. Saygıdeğer yaşam şekillerimizden, yüksek tutkulu duygularımızdan, asil ideallerimizden, dini-kaderci inançlarımızdan arınıp onları kaybetme riskini alamadığımızdan oldu ne olduysa... Peki ya bu değerler olmadan yaşanabilir miydi? Bir kişi herhangi bir duygu ya da fikre bağlı kalmadan özgürlüğü tadabilir miydi? Cevabı vermek zor. Kendimizi bir şeylere adamadan, tedbirleri elden bırakmadan yaşayabilmek pek mümkün gözükmüyor ama gerekliliklere karşı kayıtsız bir uyum da sınırlanmanın ta kendisi oluyor. Özgürlük en çok değişim kelimesi ile birlikte anılıyor. Değişimin özgür kıldığına inanılıyor. Peki ya kaybetmek istemediklerimiz? Sevdiğiniz kimse yok mu? Eviniz? Aklınıza hemen şu cümle gelebilir; Her seçiş bir vazgeçiştir... Seçimlerimiz bizi özgür kılar mı? Hiç seçmeden öylece dursak özgür müyüz? Benim naçizane düşüncem bu da eksik bir bakış açısı... Özgürlüğün ne olduğunu, nerede başlayıp nerede bittiğini konuşabiliriz. Peki ya o çok bağlı olduğumuz düşüncelerimiz bizim sınırlarımızı belirlemez mi? Bu sorularla kurduğumuz denklemler özgürlüğü hapsetmedi mi? Zıtlıklarla birçok kavramı açıklayabiliriz. O halde kölelik kavramı bize neyi anlatıyorsa özgürlük onun tam tersini ifade etmeli. Aklımızdan geçenleri bu bakış açısı da tatmin etmedi değil mi? Bana kalırsa mistik bir kral gibi yaşıyoruz hepimiz. Depolar dolusu hazinelerimiz var. Hazinenin içini siz doldurun. Özgürce yaşamak istediğini söyleyip umutsuzca özgürlük orucunda bir çağ yaşıyoruz hep birlikte. Maddeye dayalı her türlü ölçüt bizi, sınırlı kılıyor. Özgürlük nedir sorusunu yanıtlamak ya da aramak istemiyorum ama ne olmadığı hakkında düşünüyorum. Özgürlük bence elimizden alınabilecek bir şey değil. Madden bu mümkün olsa da zihni hapsetmek mümkün olamaz. Özgürlük insanlar istedikçe, insani bir yaşam parçası olmaya devam edecek. Özgürlük, yaşadıkça değişen bir kavramımız olacak. Paylaşabildiğimiz, kesişen kümeler kurabildiğimiz, sosyalleşip başkalarının sınırları içerisinde cirit atıp onları da yücelten bir erdemimiz olacak. Kendimizi tanıdıkça, hakim olduğumuz her şeyimiz bizi özgür kılabilir. Editör notu: Bursa daki özgürlüğü aradık. Bulamadık ama özgür hissedebileceğiniz dosyalar hazırladık. Bu sayıda özgürlüğü çağrıştıran ve yaşatan fotoğraflar paylaşıyoruz. Bakacak tan kuşbakışı Bursa yı izleyebilirsiniz, yelkenlilerin rüzgarında, masmavi denizlerin en derin yerlerinde, hamağın yaşattığı huzurda, tarihle dolu bir zaman tünelinde ve satır aralarında özgürlüğü arayabilirsiniz. https://twitter.com/#!/editornotu engincakir@photographica.com.tr Engin Çakır 4
5
6
7
plan plan tek karede Bursa Özgürlük fotoğrafları bursa dokusu Ruhu özgür bir Bursa terası - Bakacak detaylı bakış Rüzgarın denizdeki seyir teknesi odak noktası Maviden öte, maviye dair - Çoşkun Teziç gezi-yorum Tenes in adası Tenedos - Bozcaada - Özgür Çakır detay Sırtüstü yatan özgürlük yakın plan Aspendos zaman tüneli yakın yerler Doğa sevgisinin köşk hali g.zaman kipinde Kağıda tutsak özgür damlalar çizgi üstü Güneşi batırıp özgür hissedecekti - Gökay Öngör tasarı Özgür bir kişisel alan - Görkem Sever serbest yazı Vazgeçmek özgürlüktür - Özlem Şenkoyuncu ruhun gıdası Anın getirdiği özgürlük - Özgür Akkaya Erdemol semboller Karakterimiz - Abdulkadir Kılınç eğitimin psikolojisi Çocuklar için özgürlük... - Ayşegül Alkış d. armağansın Özgürlük kendinizi tanımaktır - Serkan Duru kitabi Çocukluk, özgürlüğün süresiz vizesidir - Emine Civanoğlu güncel kitap Gönülden yazılmış şems parçaları - Elif Şafak vizyon filmi Kara Şövalye yükseliyor film şeridi Anne Hathaway yükseliyor efsane kareler Elvis Presley evrensel sanat Bir Napolyon Bonapart portresi hobi kulübü Radyo kontrollü otomobil modelciliği - Özgür Taşkıran öneriler kitap - albüm - film - blog önerileri dilbilgisi Türkçe Sözlüğü - Atasözlüğü - Sözdeyimi rehber bursa Bursa nın yaşam rehberi 10 32 46 54 60 74 78 84 88 90 92 94 96 98 100 101 102 104 106 108 110 112 114 116 120 124 www.dergibursa.com.tr 8
9
tek karede bursa Vicdanı özgür çile yolcusu Bursa nın gizem dolu bir köşesinden bu kare. Felsefi olarak düştüğü yola baş koymuş, gönül dostu bu genç, ham gelmiş ama pişiyor... Çile çekip en nihayetinde yüreğini ortaya koyuyor. Yanıp tutuşsa da baş koyduğu yoldan hiç vazgeçmiyor. Temelde hak sevdasının felsefi derinliği ile hümanizme öncülük edip İslam tasavvufunu kendisine yol edinmiş olan Mevlana nın bu yüzyıldaki öğrencilerinden bir tanesi oluyor. Fotoğraf: Engin Çakır - Haziran 2011, Karabaş-i Veli Kültür Merkezi, Bursa 10
11
12 tek karede bursa
Özgürlüğü takip edenler Göçmen kuşlar farklı mevsimleri farklı çoğrafyalarda geçiren kuş türlerinden oluşuyor. Her sene dünyada 50 milyar kuşun göç ettiği tahmin ediliyor. Bunlardan 5 milyarı Avrupa ile Afrika arasında göç ediyor. Hayatta kalma savaşında doğa ile çetin bir mücadelede olan bu kuşlar, özgür olabilmek adına kilometrelerce uçuyorlar. Fotoğraf: Engin Çakır Mart 2012, İznik Gölü, Bursa 13
tek karede bursa Bir kanat boyu özgürlük Özgürlüğün simgesi olarak bilinen kuşların neden böylesine bir özelliği taşıdığını bu martı kanıtlıyor gibiydi. Kanatlarını ardına kadar açtı ve çığlıklar içerisinde ben buradayım diye bağırdı. Fotoğraf: Engin Çakır Kasım 2009, Gemlik, Bursa 14
15
tek karede bursa Dansın içinde özgür hissetmek Baleye sadece belli figürlere, adım atışlara dayalı dans ve müzikli gösteri olarak bakmak eksik kalacaktır. Bale dansı, mimik, müzik, duygu ve dekor sanatlarının ileri düzeyde birleştirildiği bir tiyatro gibidir. Asıl unsur olarak kullanılan dans aslında İtalyanca da dans anlamına gelen ballo ya da balletto sözcüğünden türer. Fotoğraf: Engin Çakır Temmuz 2010, Fındıkıran Bale Gösterisi Ezgi Künktakan, Atatürk Kongre Kültür Merkezi 16
17
tek karede bursa Fotoğraf: Engin Çakır - Haziran 2005, Bursa Hip Hop ın Bursa daki izleri Hip Hop kültürü, 1970 lerde Amerika nın gettolarında siyahlar arasında doğan, bir müzik, dans ve yaşam tarzı. Bu kültürün ülkemizdeki yansıması da tıpkı Amerika gettolarındaki gibi kentlerin varoşlarında oluyor. Gençler kendilerini özgür hissetmek için Hip Hop ı kullanıyor... Hip Hop ı kısaca Muhalif Kent Kültürü olarak tanımlamak mümkün. Her ne kadar Amerika da politik ve katı bir muhalif yapıda olsa da, Türkiye de farklı bir şekilde konumlanıyor. Türkiye deki şekli daha çok bir isyanı yansıtır nitelikte. Türkiye de bu gruplar varoş gençliğin gerilimini ve öfkesini sindiren bir yapıya bürünüyor. Türkiye deki Hip Hop grupları genellikle popüler kültür endüstrisinden etkileniyor. Giyinişleri, görünüşleri genellikle popüler çizgiler taşıyor. Hatta giydikleri, üzerlerine işledikleri dövmeleri her şeylerini oluşturuyor. Rap müziğinin yapılış tarzına baktığımız zaman da bu müziğin estetik kaygılardan uzak, kaba, sert ifadelerle bezeli hatta klasik müziğe tepkili bir anlayışta olduğunu görüyoruz. Bu da bir anlamda bireyin modern yaşama olan bir tepkisini yansıtıyor. Türkiye de ise bu tepki, tepkisizliğin tepkisi gibi görünüyor. 18
19
tek karede bursa İki kişilik özgürlük Tangoyu bu kadar çekici kılan nedir? Çıkış noktasındaki gizemli hikaye mi yoksa yakınlığından kaynaklanan sıcaklık mı? Tam anlamıyla bir yaşam tarzı olan bu dans, bu kadar insanı nasıl peşinden sürüklüyor? Tangonun geçmişinden bugününe geçirdiği her evrede hüzün, aşk, çekişme ve yaşanan ihtiraslar yatıyor. Tango ile insan kendi vurgusunu, kendi sesini, kendi ritmini yansıtırken, karşısındakine ait olanı da dinleme şansını bulup dansta gizli özgürlüğü paylaşıyor. Fotoğraf: Engin Çakır Şubat 2011, 3.Nilüfer Tango Festivali, Türkan Bulut Yiğitdinç Tanju Yıldırım 20
21
tek karede bursa Bursa nın rüzgarında özgürlük yükselişi Gürsu sahip olduğu doğal güzellikleri ve potansiyeliyle işlenmemiş bir cevher gibi Bursa şehir merkezinin yanı başında duruyor. Yürütülen sportif etkinlikler sonucunda Gürsu, ismi bilinen yamaç paraşütü merkezleri arasına girmeyi çoktan başardı... Fotoğraf: Demet Argun Güngör Şubat 2011, Dışkaya Köyü, Gürsu 22
23
tek karede bursa Fotoğraf: Demet Argun Güngör, Haziran 2010 Bursa Posta Güvercinleri Derneği Yeni Karaman Mah., Bursa Kafesin içinden özgürlüğe Bu güvercinlere Posta Güvercini ya da Postalı deniyor. Posta güvercinlerinin dünya üzerindeki geçmişi çok eskilere dayanıyor. Bu konudaki ilk kayıtlar M.Ö 1200 yıllarına kadar gidiyor. Bu yıllarda Mısır da güvercinlerden haberleşme amacı ile yararlanıldığı biliniyor. Yani günümüzden yaklaşık 3200 yıl kadar önce bu güvercinlerin ilk ataları yetiştirilmekteydi. 24
25
tek karede bursa Özgürlük yürüyüşü Uludağ, 2.543 m yüksekliği ile Türkiye nin en gözde kış ve doğa sporları merkezi. Marmara Bölgesi nin ise en yüksek dağı... Kuzeybatı-güneydoğu doğrultusunda uzanan Uludağ ın uzunluğu 40 km yi buluyor. Genişliği ise 15-20 km. En yüksek noktası ise göller bölgesinde yer alan Uludağtepe (2.543 m). Fotoğraf: Demet Argun Güngör Ağustos 2006 - Uludağ, Bursa 26
27
tek karede bursa Dizginlenmiş özgürlük Bu bir Rahvan atı. Dizginlenmeye çalışan bu at şaha kalkıp direniyor. Rahvan; atın tek ayak koşma stiline deniyor. Atın aynı taraftaki ayaklarının birlikte hareket ettiği ve binicisini sarsmayan bir koşu şekli. Rahvan at yarışları, bütün Türkiye de yaygın olmasına rağmen, tanıtımı fazla yapılmadığından fazla tanınmıyor. Yarışlara sadece yerli ırk atlar katılabiliyor. Fotoğraf: Demet Argun Güngör Temmuz 2008, Paşa Çiftliği, Bursa 28
29
tek karede bursa Göklerin özgür yıldızları Türk Yıldızları dünyada sekiz süpersonik uçakla gösteri yapan tek akrotim. Aynı zamanda Türk Hava Kuvvetleri ve Türk Silahlı Kuvvetleri adına Türkiye Cumhuriyeti ni temsilen kurulan tek akrotim. Türk Yıldızları, bir yandan Türk Silahlı Kuvvetleri ni tanıtırken diğer taraftan Türk Hava Kuvvetleri nin disiplin ve etkinliğinin anlatılmasına katkıda bulunuyor. Türk halkının silahlı kuvvetlere olan güven duygusunu pekiştiren bu tim gençlerin havacılığa olan sevgisini artırıyor. Ayrıca 24 Ağustos 2001 tarihinde Bakü/Azerbaycan da gerçekleştirdikleri; bir milyondan fazla seyircinin izlediği gösterileri ile bu alanda bir rekora sahipler. Fotoğraf: Engin Çakır - Nisan 2009 Yunuseli Havaalanı, Bursa 30
31
bursa dokusu 32
Siz sormadan biz söyleyelim, burası Bursa Bakacak... 33
bursa dokusu Ruhu özgür bir Bursa terası Bakacak, Uludağ ın Bursa Ovası na en hâkim tepesi Uçsuz bucaksız bir rüya gibi uzanan ovalar, denizler, dağlar, yamaçlar, İnegöl ve Gemlik... Hatta iyi havalarda İstanbul a dek uzanan nefes kesici bir manzara Kısaca bu ayki temamız olan özgürlüğü Bursa nın damında aradık, o da bize Kuşbakışı bir Bursa sefası sundu. 34
Yazı ve fotoğraflar: Engin Çakır Bakacak a gelip Bursa ovasına ilk baktığınız anda Nesimi nin o ünlü sözü geliyor insanın aklına hemen, Kâh çıkarım gökyüzüne seyrederim âlemi. Kâh inerim yeryüzüne, seyreder âlem beni... Yüzünüze vurup kulağınıza fısıldayan rüzgar, doğanın tam ortasında olduğunuzu geç kalmadan müjdeliyor size. 1800 metre yukarıda olduğunuzu bilmek bile tüylerinizi ürpertirken, manzaranın büyüsünün vermiş olduğu huzur bambaşka bir diyara götürebiliyor insanı. Bakacak ın ilk etkisini atlatıp kendinizi doğanın içerisine bıraktığınız anda ise işin keyfi başlıyor. Bakacak a varırken ilk gözünüze çarpan Bursa nın çoğu noktasından da görülebilen radyolink istasyonları ve vericiler olacak. Moralinizi bozmayın, devam edin. Gerçek doğa harikasını henüz görmediniz. Keşfedilmeyi bekleyen bir doğa harikası birazdan başınızı döndürecek... Sadece biraz cesaret çünkü yükseklik biraz ürkütücü ve bir o kadar da harika... İlk bakış, ilk korku ve endişeyi bir anda tatmanın heyecanı bir yana, sizi büyüleyen uçsuz bucaksız manzara bir yana... Ufak 35
bursa dokusu bir baş dönmesi, şaşkınlık ve hemen ardından korkunuzu içten içe bastıran merak duygusu Gözleriniz mi yoksa zihniniz mi size oyun oynuyor? Gördüğünüz taşıyla toprağıyla, camisi ve ağaçlarıyla, öylece uzanan Bursa mı? Sakinleştikçe yavaş yavaş uzağa daha da uzağa bakmaya başlıyorsunuz. Yüksekte olmanın verdiği endişe ve korku ise hala yanınızda... Şimdi biraz da ufuklara doğru odaklanın, işte o gördüğünüz Gemlik Deniziyle, denizinden daha da mavi olan gökyüzüyle orada öylece uzanıyor. İşte şehir ayaklarınızın altında... Keyfini çıkarın. Bir müddet sonra daha tanıdık yerler görmek için gözlerinizi kısıp daha dikkatli bakacaksınız: Şu Ovaakça değil mi?, Çevre Yolu hangisi ki acaba? Şu sizin evin oradaki hastane galiba, Cumalıkızık ne tarafa düşüyor? Bakacak a Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından yakın zaman demir bir platform yapıldı. Bu teras sayesinde, yerli ve yabancı turistler artık daha rahat ve güvenli bir mekandan Bursa ovasını görebiliyor. Fakat üzücü bir tablo da hemen dikkat çekiyor. Bazı şehir magandaları oradaki koruma amaçlı camları tuz buz etmiş... Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu ndan geçen ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü nün de onay verdiği ilk etap projede Bakacak meydanı da düzenlenecek. Araçların park edeceği bölgedeki asfalt sökülüp zemine granit parke taşı döşenecek. Ziyaretçilerin taleplerine göre, çay servisi yapılacak küçük bir kafeterya kurulması da düşünülüyor. Seyir terası projesi ile bölgede her yıl yaşanan ölümlü kazaların da önlenmesi hedefleniyor. 36
37
bursa dokusu 38
Evliya Çelebi Seyahatname de Bakacak ı şöyle anlatmış; Bakacak, mahalli fil hortumu gibi şehre eğimli bir yalçın kayadır. İnsan buradan aşağı bakamaz, aklı başından gider. Buradan, Bursa nın Filadar Ovası nda olan köyler, kasabalar, bağlar, bostanlar, Nilüfer Nehri ile sulanmış ova, bukalemun süsü gibi yapraklar halinde görülür. O kadar büyük bir dağdır ki, Bursa şehri altta gizlendiği için Ulucami, İç Kale ve Bedesten semtleri kesinlikle görünmez. Ancak uzak yerler de bir bir görülür. Öyle yüksek bir yerdir. 39
bursa dokusu Terastan vatandaşlar ve araçlar şehri rahatça seyredecek. Bakacak kelimenin her anlamıyla eşsiz bir doğa parçası. Hem de yanı başımızda... Uludağ oteller bölgesine 5 km., Bursa şehir merkezine 45 dakikalık bir uzaklıkta. Şehrin hengamesinden kaçıp ufka dalıp gitmek isteyenler için bulunmaz bir nokta. Görüp de hayran kalmamak elde değil. Bursa Ovası nı İnegöl yamaçlarını, Gemlik körfezini hatta iyi havalarda İstanbul kıyılarını dahi görebilmek mümkün Evliya Çelebi yüzyıllar evvel geçtiği bu eşsiz manzara hakkında Seyahatnâme ye birçok satır karalamış... Seyahatnâme ye göre, eskiden buradan aya bakarlarmış. Ramazan ayının başlangıcında Hilal görünür mü görünmez mi, buradan baktıkları için bu mevkiye Bakacak denmiş Eğer Ramazan hilalini görürlerse, ateş yakarak şehir halkına haber verirlermiş. Böylece kaleden toplar atılarak ertesi günü oruç tutulurmuş. Evliya Çelebi Seyahatname de Bakacak ı şöyle anlatmış; Bakacak, mahalli fil hortumu gibi şehre eğimli bir yalçın kayadır. İnsan buradan aşağı bakamaz, aklı başından gider. Buradan, Bursa nın Filadar Ovası nda olan köyler, kasabalar, bağlar, bostanlar, Nilüfer Nehri ile sulanmış ova, bukalemun süsü gibi yapraklar halinde görülür. O kadar büyük bir dağdır ki, Bursa şehri altta gizlendiği için Ulu Cami, İç Kale ve Bedesten semtleri kesinlikle görünmez. Ancak uzak yerler de bir bir görülür. Öyle yüksek bir yerdir. Burada göğe yükselmiş yalçın kayalar vardır ki, kimi ejderha gibi, kimi file benzer. Bazısı gemi ve kartala benzer, korkunç şekilde garip ve tuhaf yapılıdır. Buradan hareketle kıble tarafını yokuş yukarı sümbül ve reyhan bahçeleri içinden geçtik, ancak buralarda büyük ağaçlar 40
Bakacak ın güzelliğini tamamlayan bir diğer yönü de Bakacak a varana kadar takip ettiğiniz istikamet. Oteller Bölgesi ne dek Uludağ ın eşsiz doğasıyla birlikte gelinen yol, Oteller Bölgesi ni geçtikten sonra daha da güzelleşerek devam ediyor. Sağlı sollu çiçeklerle bezenmiş, ağaçlarla sarılmış bu yola girdiğiniz anda; arabayı bırakıp bütün yolu yürümek isteyecek, bütün güzellikleri en ince ayrıntısına kadar görmek hiçbir şeyi kaçırmamak ve hiç unutmamak isteyeceksiniz. Tertemiz hava, tatlı bir esinti, kuşların birbirlerine yaptıkları iltifatlar ve çiçekler... 41
bursa dokusu Bakacak kelimenin her anlamıyla eşsiz bir doğa parçası. Hem de yanı başımızda... Uludağ oteller bölgesine 5 km, Bursa şehir merkezine 45 dakikalık bir uzaklıkta. Şehrin hengamesinden kaçıp ufka dalıp gitmek isteyenler için bulunmaz bir nokta. 42
yoktu. Sadece yeşillikler ve kır çiçekleri olan yerlerdir. Beş saat sonra başka bir menzile vardık. Bakacak ın güzelliğini tamamlayan bir diğer yönü de Bakacak a varana kadar takip ettiğiniz istikamet. Oteller Bölgesi ne dek Uludağ ın eşsiz doğasıyla birlikte gelinen yol, Oteller Bölgesi ni geçtikten sonra daha da güzelleşerek devam ediyor. Sağlı sollu çiçeklerle bezenmiş, ağaçlarla sarılmış bu yola girdiğiniz anda; arabayı bırakıp bütün yolu yürümek isteyecek, bütün güzellikleri en ince ayrıntısına kadar görmek hiçbir şeyi kaçırmamak ve hiç unutmamak isteyeceksiniz. Tertemiz hava, tatlı bir esinti, kuşların birbirlerine yaptıkları iltifatlar ve çiçekler... Peki ya Uludağ ın canlılığı ve büyüsü... Hemen yanı başınızdaki derin vadiden gelen su çağlamasının insanın kulağını uğuldatan sesi Göğe yükselmiş yalçın kayalar, onlara eşlik eden gizemli ve garip görünümlü yamaçlar Fantastik bir film setindeymiş gibi hissedebilirsiniz kendinizi. En uç noktada, en tehlikeli çatlaklarda yaşamaya kök salan papatyaları görebilirsiniz. Soğumaya başlayan havayla birlikte ürperirsiniz, çünkü yavaş yavaş Bakacak ta gün bitiyor. Hiç böyle bir yükseklikten güneşin batışını izlediniz mi? Giderken güneşin bıraktığı izleri, bir şehrin dinlenmeye çekilişini ve geceye kafa tutan ışık oyunlarını Bakacak alacakaranlıkta bir başka güzeldir, gece bir başka Bursa nın ne kadar büyük olduğunu gece daha rahat anlaşılabilir. Her yanı saran ışıklar, ovayla bütünleşmiş bir şehrin sınırlarını çizer adeta. Bu sınırlarla sınırsız bir özgürlük yaşanır Bakacak ta. Yer ile gök, deniz ile göl aynı manzarada birer figüran oluverir bir bakışta... 43
44
45
detaylı bakış Rüzgarın denizdeki seyir teknesi 46
Fotograflar: Demet Argun Güngör - Engin Çakır Bir yandan rüzgarın bu dünyaya yön verdiğini bilirken, diğer yandan ona direnç gösterebilmek... Yüzümüze vurup saçımızı savursa da, ona güvenmek. Bizi onun götürdüğünü bilmek ve onunla birlikte seyretmek... Denizde, çok şeyden uzakta, özgür ve sessiz olmak... Yelken sporunun yaş yelpazesi oldukça geniş, tek şart uçsuz bucaksız mavileri sevebilmek. Sadece deniz aklınıza gelmesin; göl, okyanus ve su akıntısı olabilen her türlü su birikintisi için üretilmiş binlerce tasarımda yelken bulabilmek mümkün. Yarışlar için daha hafif ve toplam yelkenleri çok büyük hızlı yelkenliler varken, aile saadeti yaşamak isteyenler için ise nispeten daha küçük ve devrilme olasılığı taşımayan fakat biraz daha az performanslı tekneler bulunuyor. Bu anlamda yelkenler de ikiye ayrılıyor diyebiliriz; gezi ve yarış tipi yelkenler... Genel olarak yelken yapmak isteyen birisinin ıslanmayı sevmesi gerekiyor. Kendisini doğada rahat hissetmeyen ve en önemlisi sabırsız insanların yapabileceği bir spor değil. Yelkene gönül verenlerin denizi, dalgaları, akıntıları ve rüzgarı kendisine arkadaş etmesi ve her türlü kaprisini çekmesi şart. Onlarla mücadele ederken mutlu olabilmeli hatta bu etmenlerle birlikte sürekli değişim içerisindeki bu sporu hayatının önemli bir parçası yapması zorunluluğu bulunuyor. Tabi hemen gözünüz korkmasın, zorlukları kadar keyfi de bol bir spordan bahsediyoruz. Yelken için öncelikle şunu söylemek lazım; dışarıdan görüldüğü kadar kolay bir spor değil. Akıntı, rüzgar gibi kuvvetler gözle görülemez, hissedilirler ve bunların etkilerini kestirebilmek için deniz üzerinde zaman geçirmek gerekiyor. Bu etkenlerin yaşanmadan öğrenilmesi hemen hemen imkansız. Zaten yelken dalını zevkli yapan da tüm bu değişkenlerin birleşerek yelkeni daha karmaşık yapması... Yelken devamlı düşünmenizi sağlar. Akıntı nereden geliyor? Rüzgar hangi yönde esmeye devam edecek? Yelkeni yelken yapan en zevkli durumun da bu olduğu şüphesiz... Yelken adeta deniz üzerinde kumar ya da satranç oynamaya benzer. Özellikle yelken yarışlarında rüzgarın hesapta olmayan fakat beklenen yön değiştirmelerine göre seyir yapmak buna en basit örnek. Kısacası yelken sporu hem pratik olarak uygulamayı hem de sürekli düşünmeyi gerektiren bir spor... Yelkeni tahta karşısında veya kitaplardan teorik olarak öğrenmek en büyük hata denebilir. Pratik bir spor olan yelkeni 47
48 detaylı bakış
öğrenmek için ne kadar çok kalırsanız o kadar iyi havayı koklayabilir ve bir o kadar iyi yelkenci olabilirsiniz. Yelkencilik kısaca, rüzgara yön verme ve iple oynama sanatı olarak tarif edilebilir. Tabiatı sevmeyen, doğayla kavgalı, onunla arkadaş olamamış bir kişi denizci olamaz. Denizde çok yönlü düşünüp, çabuk karar alabilip, soğukkanlı olmalısınız. Zamanla yarışmayan, sabırlı, doğayı karşısına değil yanına alan çevreye duyarlı bir kişi olmalısınız. Bursa uzun sahil şeridi ile bu spor için uygun şartları fazlasıyla barındırıyor. Zaten özellikle Mudanya daki ve Tirilye deki yat limanlarında oldukça fazla yelken teknesi bulunuyor. Bursa Yelken Kulübü nden Nail Erginer e göre, ülkemizde yeni yeni gelişen yelkencilik yavaş yavaş zengin sporu olarak algılanan kabuğunu kırmaya başlayarak herkesin yapabileceği bir spor ve yaşam biçimi olma yönünde ilerliyor. Erginer yelkenciliği ve Bursa daki durumu şöyle anlatıyor: Tekne sahibi olmak değil ama bir şekilde bu yaşamın içinde olmak sanıldığı gibi zor ve ulaşılmaz değil. Bu hayata giriş kapıları da ülkemizin pek çok yerinde olduğu gibi amatör kulüpler yolu ile oluyor. Bu doğrultuda da Bursa da bu görevi en güzel biçimde Bursa Yelken Kulübü üstlendi. 2001 yılında kurulan Bursa Yelken Kulübü 11 yılda hızla büyüyerek pek çok kişiyi üyesi yaptı ve binlerce kişiyi denizle tanıştırdı. Bursa Yelken Kulübü artarak devam eden ilgiyi daha yukarılara çıkarmak için her ay Amatör Denizci Belgesi ne hazırlık seminerleri veriyor, yaz ve kış trofesi adı altında senede onun üzerinde yarış düzenliyor, üyelerinin geniş katılımı ile her yıl coğrafik rotalar belirleyip bu rotalara ralliler düzenliyor. Bununla beraber ulusal bayramları denizde de kutlama alışkanlığını yöreye kazandırmış olan Bursa Yelken Kulübü manevi anlamda da görevini yerine getirmenin haklı gururunu yaşıyor. Bursa da pek çok kişi için uzak gözüken bu etkinlikler 49
detaylı bakış aslında yanı başlarında ve sadece arzu etmelerinin yeter olduğu bir uzaklıkta. Özgürlüğün, romantizmin doğayla dost olmanın, sessizliğin tutkunu olmak, yeni coğrafyaları keşfetmek ve en önemlisi yepyeni dostlar kazanmak isteyen herkese yelken sporunu öneriyoruz ve sizleri aramızda görmek istiyoruz. Yelkencilik Sözlüğü Kontra: Yelkenli teknelerin ve deniz taşıtlarının sancak veya iskele olup olmadıklarına verilen isimdir. Yelkenin dolduğu yön anlamına da gelir. Sancak Kontra: Yelkenli teknelerin ve deniz taşıtlarının sağ kısımlarına verilen isimdir. Rengi yeşildir, geceleri deniz taşıtlarının yeşil görülen yanları sancak yanlarıdır. Yol hakkına sahiptir ve iskele kontra tekneden yol alır. İskele Kontra: Yelkenli teknelerin ve deniz taşıtlarının sol kısımlarına verilen isimdir. Kırmızı renktedir ve sancak kontra taşıta yol vermek zorundadır. Seyir: Yelkenli teknelerin rüzgarla olan açılarına göre 3 ana gidiş yönü vardır. Bunlar orsa, apaz ve pupadır. İşte bu yönlere verilen terime seyir deniyor. Orsa Seyri: Orsa rüzgara en yakın seyredilen seyirdir. Yelkenli tekneler rüzgara karşı gidemezler. Yaklaşık teknenin omurga hattıyla rüzgar arasında 45 derecelik bir açı oluşur. İşte bir yelkenli teknenin rüzgara en yakın seyredebildiği seyre orsa seyri deniyor. Apaz Seyri: Bir yelkenli teknenin rüzgarı yandan alarak seyir etmesine verilen isimdir. Teknenin omurga hattıyla rüzgar arasında 90 derecelik bir açı vardır. Apaz seyrini dar apaz ve geniş apaz diye iki kısma ayırabiliriz. Eğer rüzgar açısı 50 derce olursa dar 135 derece olursa geniş apaz deriz. Apaz seyri çoğu yelkenli tekne için en hızlı seyirdir. Pupa Seyri: Yelkenci olan olmayan herkesin en çok bildiği seyirdir. Pupa seyrinde yelkenli tekne rüzgarı arkadan (180 dereceden) alır. Yelken pupa seyrinde paraşüt gibi çalıştığı için etkisi orsa ve apaz seyrine kıyasla oldukça düşüktür. Yani bu seyir biraz daha yavaş sayılabilir. Tramola: Rüzgara yakın orsa seyrinde giden yelkenli tekne, gideceği hedefe ulaşabilmek için dönüşler yapmak zorundadır. Rüzgar üstüne doğru yapılan bu dönüşlere tramola denir. 50
51
52 detaylı bakış
Kavança: Rüzgarı arkadan alan yelkenli tekne yine gideceği hedefe göre dönüş yapıp, kontra değiştirmek zorundadır. Rüzgar altına doğru yapılan dönüşlere kavança ya da boci tramola adı verilir. Rüzgar üstü: Yelkenli teknenin rüzgarı aldığı yöne verilen isimdir. Rüzgar altı: Yelkenli teknenin rüzgarı aldığı yönün tersi tarafına verilen isimdir. Orsalamak: Yelkenli teknenin rüzgarla arasındaki açıyı küçülterek mümkün olabildiği sınıra kadar tekneyi rüzgara yaklaştırmaya denir. Kafayı açmak: Yelkenli teknenin rüzgarla arasındaki açıyı arttırmasına denir. Orsalamanın tam tersi olarak da düşünülebilir. Yapraklama: Eğer yelkenimizi rüzgarla dolduramıyorsak, yelkenimiz bir sağa, bir sola oynar(dalgalanır). İşte bu harekete yapraklama veya pırpırlama denir. Bayılma: Özellikle rüzgarlı havalarda orsa ve apaz seyirlerinde yelkenli teknemiz rüzgar altına doğru yatar ve yan yan şekilde seyir eder. Bu durum bayılma olarak ifade edilir. Trim: Yelkenimizin şeklini değiştirerek, ondan en yüksek ölçüde verim alabilmemiz için ona uyguladığımız küçük şekil değişiklerine trim denir. Kerteriz: Rüzgarın hafif dönüşlerini anlamak ve bu dönüşlerin rotamızı bozmasını engellemek için pruvadaki sabit bir noktayı akılda tutmaktır. Ona göre rüzgar değişimleri anlaşılır ve rota değiştirilir. Kaynak: www.yelkenokulu.com 53
odak noktası Maviden öte, maviye dair Odak Noktası bu ay profesyonel fotoğrafçılığın apayrı bir kolunu sizlere sunuyor. Yazın sıcağını, deniz yaşamının gizemini, rengarenk balıkları ve çok özel kareleri sizinle paylaşıyor. Ş.Coşkun Teziç in portfolyosu o denli ferah ve renkli ki insanın baktıkça bakası geliyor... Fotoğraflar: Çoşkun Teziç 54
Derin masmavi sular çoğu kişi için gizemi çağrıştırır. Gizemin peşinden giden onca fotoğrafçı için de sualtı oldukça dikkat çekici bir konu. Rengarenk balıkların eşliğinde macera dolu bir serüven sunan mavi derinlikler aynı zamanda bilinmeyen yanları ile de nefes kesici bir kimliğe bürünüyor. Sualtı fotoğrafçılığı için aynı zamanda iyi bir dalgıç olmak da gerekiyor. Her türlü beklenmedik canlıya ve olaya hazırlıklı olmak, çekim sürecini güvenli bir şekilde gerçekleştirebilmek için hayati önem taşıyor. Her ne kadar soluduğumuz dünya kadar açık seçik olmasa da sualtı gerekli şartlar yerine geldiğinde zengin bir çekim objesi olarak karşımıza çıkıyor. Sanıldığı kadar zor olmadığını rahatça söylemek mümkün. Dalış yapma konusunda bir engeliniz yoksa, başlangıç seviyesinde bir makina ile bu büyülü dünyaya adım atmak artık çok daha mümkün. Ancak bu noktada çekeceğiniz fotoğrafa odaklanabilmek için yeterince dalış tecrübesine sahip 55
odak noktası olmanız olmazsa olmazlardan bir tanesi... Sualtı yaşamının varlığını kabul ederek, bu yaşam ile uyum sağlayarak çalışmanız gerekir. Sertifikalı dalışların ardından edineceğiniz tecrübe ile bu büyülü dünyaya adım atmanız çok daha kolay olacaktır. Sualtındaki dinamik değişkenlere hakim oldukça fotoğrafçılık konusundaki tecrübelerinizi de kullanmanız imkan dahilinde olur. Bursa Oasis Dalış ve Doğa Sporları Merkezi nden ve bu konuda oluşturduğu etkileyici portfolyosu ile sualtı fotoğrafçılığında profesyonel çekimler alan Coşkun Teziç ten sualtı ve sualtında fotoğraf çekimleri ile ilgili detaylı bilgiler öğrendik. Sualtı fotoğrafçılığına yeni başlayan bir kişi, konvansiyonel bir sistemle ya da dijital kamerasını içine koyabildiği bir housing ile çekime başlayabilir. Bu sayede suyun altında istediği kareleri hemen çekebilir. Fakat sayfalarımıza renk veren Coşkun Teziç gibi profesyonel çekimler yapabilmek için dikkat etmeniz gereken pek çok detay ve uymanız gereken kurallar var. Sualtında fotoğraf çekerken öncelikle neyi fotoğraflamak istediğinizi bilmeniz çok önemli. Hangi balıkların nerelerde görüldüğü, hangi derinlikte rastlandığı gibi detaylar sizin için git gide çok daha önemli hale gelecek. Balık fotoğrafı çekmek zordur, suyun içinde uyumlu bir şekilde yaşarlarken dışarıdan herhangi bir müdahale ve yabancı cisim onları huzursuz eder. Geniş açılı objektif kullanmanız işinizi kolaylaştırır. Sualtı fotoğraf çekimi geniş açı ve makro şeklinde ikiye ayrılıyor. Dış mekan doğa çekimlerinde olduğu kadar sualtında da kullanılan bir objektif çeşidi olan makro objektif, yakın çekimler ve balık portreleri için uygundur. Fakat 10-15 cm den çok yaklaşamadığınız cisimler için dar açılı makro lensler ile yakın kadraj yapabilirsiniz. Sualtı fotoğrafçılığında en güzel fotoğrafları çekebileceğiniz objektiflerden biri de 16 mm ve 20 mm balık gözü objektiflerdir. Sualtında yaşayabileceğiniz perspektif sorunlarının büyük önem taşımadığı 56