Vakfımızın 35. Yılı Sevgili Okuyucular, Kıbrıs Barış Harekâtımızın yapıldığı ve kutlandığı 20 Temmuz, aynı zamanda vakfımızın da kuruluş günü Vakıf olarak her 20 Temmuz da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu tarafından Taksim Meydanı nda yapılan kutlama merasimine iştirak edip Atatürk Anıtı na çelenk koyarken aynı zamanda vakfımız adına da gururlanıyoruz. Hocamız Turan Yazgan ın henüz daha Sovyetler Birliği nin en güçlü olduğu devirde ve Türkiye de bırakın vatandaşlarımızı, aydınlarımızın büyük bir bölümün ülkemiz dışındaki Türk varlığından habersiz - ilgisiz olduğu dönemlerde, Ulu Önder Atatürk ün vasiyetini yerine getirmek üzere kurduğu vakfımız, bugün artık tam 35 yaşında. bu otuz beş yılda yaptıklarını bırakın özetlemeyi başlıklar altında yazmaya bile bu sayfaların yetmeyeceği aşikârdır. Tüm bu faaliyetlerdeki ortak amaç ise Türklük şuur ve gururunun yarınlardaki Türk Dünyası nın şekillenmesinde rol oynamasını sağlamak olmuştur. İnancımız odur ki, Türkler, kendi coğrafyalarında, kendi bayrakları altında, kendi vatanlarında, kendi devletlerine sahip olarak, ama Allah ın kendilerine verdiği kaynakları kendileri kullanmak suretiyle dünyanın en güçlü milleti, en sayılan devletleri olacaklardır. Tanrı Türkü Korusun. Közhan Yazgan İsmail Gaspıralı nın Dilde, Fikirde, İşte Birlik ilkesini kendine bayrak edinmiş ve Türklük mücadelesini her ortamda sürdüren vakfımızın Bugünkü dünyada, hâkim millî ve milletlerarası güçler, insanların beyinlerinin hayvanlara nazaran daha kolay yıkanabilmesinden faydalanarak, ellerindeki çok güçlü ve yaygın vasıtalarla, kendi hedeflerini gerçekleştirmeyi kolaylaştıracak gerçekleri beyinlere yerleştiriyorlar. Bu yerleşen gerçekler şüphesiz asıl gerçek değildir. Bu anlamda acaba Türkiye nin Güneydoğu Bölgesi ayrı bir milletin toprağı mıdır? Orada hâkim unsur Türk değil midir? Türkiye burayı kasten geri bırakmış mıdır? İnsanlarımızın kafasına orasının Kürdistan olduğu, orada Türklerin azınlıkta olduğu ve Türkiye nin geri bıraktığı bir gerçek gibi kazınıyor. Oysa bunların hepsi yanlıştır. Güneydoğu Anadolu Türklerin ilk yerleşme alanıdır. Orada Türkler çoğunluktadır. Orada Kürtçe konuştuğu halde öz be öz Türk olan birçok aşiret vardır. Oraya Türkiye, fert başına kamu yatırımı olarak her bölgeden daha fazla yatırım yapmıştır. Ancak bu doğruları, bu gerçekleri kabul ettirmek gerekiyor. Tersinin kabul ettirildiği gibi!... Tanrı Türk ü Korusun. Prof. Dr. Turan Yazgan Şehzadebaşı, 25 Temmuz 2005 TARİH AĞUSTOS 2015 1
İÇİNDEKİLER Vakfımızın 35. Yılı Közhan Yazgan 1 Avrupa Hun Devleti nin Büyük Hükümdarı Atilla ya Suikast Girişimi 13 Türk Dünyası İle İlgili Çalışmalarımız TDAV 4 Yrd. Doç. Dr. Fatma Çapan Bilge Kağan ın Tacındaki Kuş Prof. Dr. Saadettin Y. Gömeç 18 Türk Toplumunda Kitle Kültürü ve Halk Kültürü Farklılaşması Prof. Dr. Orhan Türkdoğan 7 Edirne deki Üsküflü Şâhideler Mehmet Kökrek 22 Türk ün Zaferler Ayı Ağustos TDAV 12 Tarihi Çınarlarımız / 64 Mersin İli Kepirli Köyü Belenoluk Çınarı Mustafa Aydemir 26 TÜRK DÜNYASI TARİH KÜLTÜR DERGİSİ Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı nın Aylık Yayın Organıdır. Yerel Aylık Süreli Yayındır. Her Ayın 1 inde çıkar. Kurucu Başkan Prof. Dr. Turan Yazgan Sahibi Közhan Yazgan Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı adına Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Saadet Pınar Yıldırım Genel Yayın Yöneticisi Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akış Sayı / Cilt 344 / 58 Kapak Konusu Edirne deki Üsküflü Şâhideler Kapak Fotoğrafı Üsküflü Şâhideler Kapak Tasarımı Emel Gökay Teknik Yönetim ve Tasarım Emel Gökay Tasarım - Fotoğraf İşleme Gökhan Kaya Güncel Fotoğraflar M. Kemal Sallı İdare Merkezi Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Kemalpaşa Mah. Bukalidede Sok. Nu: 4 Saraçhane 34134 Fatih - İstanbul İletişim Gülşah Kaya Telefon : (0212) 511 10 06 Belgegeçer : (0212) 520 53 63 e-posta : tdav@turan.org İnternet Adresi www.turan.org.tr Fiyatı Sayısı 7,5 TL Abonelik Bedeli Yurtiçi : 90 TL Öğrenciler için : 75 TL Yurtdışı: 80 USD veya 65 Euro Banka Hesap Numaraları Vakıfbank İstanbul Fatih Şb: TR76 0001 5001 5800 7287 8397 25 İş Bankası İstanbul Aksaray Şb: TR09 0006 4000 0011 0021 1928 92 Posta Çeki Hesap Numarası İstanbul Aksaray PTT Şubesi 141720 Posta Adresi 34134 Aksaray - Fatih İstanbul İnternet üzerinden bütün yayınlarımızı kredi kartıyla satın alabilirsiniz. Basıldığı Yer Aktif Matbaa ve Reklam Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. Halkalı Cad. No: 245 Sefaköy / İstanbul Telefon: (0212) 698 93 54 Dergimiz Milli Eğitim Bakanlığı Talim - Terbiye Kurulu nca eğitim ve öğretim açısından öğretmenlere tavsiye edilmiştir. (8 Mart 1995 tarih ve B.08.0.TTK.0.01.04/611.7/0946 nolu karar) 2 TARİH AĞUSTOS 2015
Macaristan da Türk İzleri / 1 Prof. Dr. Orhan Gedikli Müzikle Tedavi Türk-İslam ve Diğer Devletlerde Müzikle Tedavinin Tarihi Yeri ve Önemi Necdet Bayraktaroğlu Türk Dünyası nın Ortak Etnokültürel Değerleri Prof. Dr. Şokım Güljan Tınıştıkbaykızı Unutulan Tarih /Değiştirilen Adlar / 36 Taşlı / Stavropol Prof. Dr. Minehanım Tekleli 27 34 38 40 At Kestanesi ve Acıçiğdem Tohumunun Türk Tıp Tarihindeki ve Tıbbi Folklorumuzdaki Yeri Prof. Dr. Ayşegül D. Erdemir Milli Parklarımız ve Bursa Uludağ Milli Parkı Dr. İlhan Akbulut Dünya Kenti İstanbul Mehmet Dağıstanlı Çukurova yı Yurt Edinen Türkistanlılar Çağatay Koçar Kitap Tanıtma Dillerin Şifresi 42 45 49 58 63 Yayın Kurulu ve Hakem Heyeti Temsilcilerimiz Prof. Dr. Orhan Türkdoğan Prof. Dr. Nevzat Atlığ Prof. Dr. Mustafa Erkal Prof. Dr. Gülçin Çandarlıoğlu Prof. Dr. Necdet Öztürk Prof. Dr. İlhan Şahin Prof. Dr. Feridun Emecen Prof. Dr. Salih Aynural Prof. Dr. Zekeriya Kitapçı Prof. Dr. Recai Coşkun Prof. Dr. İsmail Yakıt Prof. Dr. Metin Özkul Prof. Dr. Ramazan Taşdurmaz Prof. Dr. Musa Taşdelen Prof. Dr. Mümin Ertürk Prof. Dr. Metin Karaörs Doç. Dr. Şükran Akgül Yrd. Doç. Dr. Ergünöz Akçora Yrd. Doç. Dr. İbrahim Akış Ergünöz Akçora Bingöl 0505 382 78 49 Belgegeçer: 0426 215 08 77 Yavuz Gürler Ankara 0532 471 95 88 Prof. Dr. Mithat Kerim Arslan Trabzon 0532 616 85 22 TÜRDAV Bağcılar (0212) 446 08 08 Isis Ltd. Şti. Beylerbeyi / İstanbul Şemsibey Sok. No. 10 Mazlum Deniz Gebze / Kocaeli 0533 367 18 24 Yüksel Yüksel Maslak / İstanbul 0505 374 84 04 Yrd. Doç. Dr. Murat Çelikdemir Gaziantep 0505 624 56 70 0532 726 99 70 Ali Osman Yayla DNA Haber Almanya / Duisburg 0163 311 60 38 Çağatay Koçar Adana 0505 926 50 84 İdeal Kültür Yayıncılık Reklam ve Org. San. Tic. Ltd. Şti. İstanbul (0212) 528 85 41 Leges Yazılım Yayıncılık Ticaret Limited Şirketi İstanbul (0212) 547 60 80 TARİH AĞUSTOS 2015 3
FAALİYETLERİMİZ Türk Dünyası İle İlgili Çalışmalarımız Eğitim Vakfımızın eğitim kurumları tatil sebebiyle, eğitim ve faaliyetlerine yaz döneminde ara vermiş olsa da, yeni eğitim-öğretim yılına hazırlık çalışmaları bütün yoğunluğu ile devam etmektedir. Kurumlarımızda fiziki şartları iyileştirme, öğretim üyelerinin ve liselerimizdeki öğretmenlerimizin atamaları ve diğer hazırlıklar başlamıştır. Özellikle Türk Dünyası Bakü Atatürk Lisemizde yenileme çalışmaları büyük bir hızla devam etmektedir. Bu vesileyle TİKA Bakü Temsilciliği ne teşekkür ediyoruz. İftar Yemeği Ramazan münasebetiyle, Vakfımız Yönetim Kurulu üyelerinden Sayın Karahan Yazgan, Vakıf çalışanları ve Gençlik Kolları mensuplarına bir iftar yemeği verdi. Gençlerimiz ve çalışanlarımız samimi bir ortamda yorgunluklarını atma imkanı buldular. Sayın Karahan Yazgan a teşekkürlerimizi sunuyoruz. (Fotoğraf: 1) İstanbul Valimiz Sayın Vasip Şahin in Vakfımızı Ziyareti İstanbul Valimiz Sayın Vasip Şahin, Vakfımıza bir nezaket ziyaretinde bulundular. Ziyarette Genel Başkanımız Közhan Yazgan, Genel Müdürümüz Saadet Pınar Yıldırım, Yönetim Kurulu üyemiz Karahan Yazgan, Vakıf akademisyenlerimizden Prof. Dr. Emin Özbaş, Prof. Dr. Ramazan Taşdurmaz, Prof. Dr. Ahmet Gökçen, Yrd. Doç. Dr. İbrahim Fotoğraf: 2 Akış, Koordinatörlerimizden Cahit Saraylı, Gazetecimiz M. Kemal Sallı, dostumuz Ömer Ocak ve Dr. Sebahattin Beyaz hazır bulundular. Samimi bir ortamda çeşitli konular üzerine fikir alışverişinde bulunan ziyarette, Genel Başkanımız Közhan Yazgan tarafından 21. Türk Dünyası Çocuk Şöleni ne vermiş oldukları destekten dolayı Şükran Belgesi takdim edildi. Sayın Valimize bu nazik ziyaretinden dolayı teşekkür ediyoruz. (Fotoğraf: 2-3) Fotoğraf: 1 4 TARİH AĞUSTOS 2015
FAALİYETLERİMİZ Fotoğraf: 3 Vakfımızın Geleneksel Bayramlaşma Merasimi 18 Temmuz 2015 (Ramazan Bayramı nın ikinci günü) günü Vakıf merkezimizde Türk Dünyası sevdalıları ile bir araya geldik. Turan Hocamızı, kurmuş olduğu ve Türk Dünyası sevdalılarının buluştuğu, kaynaştığı, fikir alışverişi yapma imkanı bulduğu otağında rahmetle andık. Bayramlaştık, sohbet ettik, hasret giderdik. (Fotoğraf: 4) Mutlu Barış Harekatı nın 41. Yıldönümü 20 Temmuz 2015 Pazartesi günü, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu tarafından, Mutlu Barış Harekatı nın 41. yıldönümü münasebetiyle Taksim Meydanı ndaki Atatürk Anıtı önünde kutlama merasimi yapıldı. Başta Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu olmak üzere, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Başbakan Yardımcılığı Ekonomi Turizm Kültür ve Spor Bakanlığı Turizm Tanıtım Ofisi, Türkiye Harp Malulü Gaziler, Şehit, Dul ve Yetimleri Derneği İstanbul Şubesi, Türkiye Muharip Gaziler Derneği, Türkiye Emekli Subaylar Dernekleri, Türkiye Emekli Astsubaylar Dernekleri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Emekli Astsubaylar Derneği Genel Başkanlığı, Kıbrıs Türk Kültür Derneği İstanbul Şubesi, Kıbrıs Fotoğraf: 5 Türk Milli Koordinasyon Kurulu, Kıbrıslı İşadamları ve Profesyoneller Derneği, Türkiye-Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İşbirliği Cemiyeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Üniversite Temsilcileri ve Vakfımız temsilcileri Atatürk Anıtı na çelenk koydular. (Fotoğraf: 5) Çelenk koyma merasiminin ardından saygı duruşu ve İstiklal Marşı okundu. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolo- Fotoğraf: 4 TARİH AĞUSTOS 2015 5
FAALİYETLERİMİZ Fotoğraf: 6 su Sayın Fahri Yönlüer, günün anlam ve önemini belirten konuşmasında, Kıbrıs Türkleri nin bağımsızlık mücadelesini anlatarak, bağımsızlığın kolay kazanılmadığını ve her karışının şehitlerin kanıyla sulanan vatan toprağımıza mutlak surette sahip çıkmamız gerektiğini vurguladı. Kıbrıs Gazileri adına Gaziler Derneği Sirkeci Şubesi Başkanı E. Alb. Ahmet Kendigel de son derece manidar bir konuşma yaparak, o günleri adeta yeniden yaşattı. Ziyaretçilerimiz * Türk Dünyası Bakü Atatürk Lisemizin Müdürü Ali Devrim, lisemizde yenileme çalışmalarına nezaret edeceğinden kısa süreli olarak Türkiye ye geldi. Geçtiğimiz günlerde Bakü ye yolcu ettiğimiz hocamıza özverili çalışmalarından dolayı teşekkür ediyoruz. (Fotoğraf: 6) * Azerbaycan dan çok kıymetli dostumuz Tenzile Rüstemhanlı ve cennet mekan Prof. Dr. Turan Yazgan Hocamızın kıymetli talebelerinden Kazakistan Ahmet Yesevi Üniversitesi eski rektörü Prof. Dr. Salih Aynural, Vakfımıza bir nezaket ziyaretinde bulundular. Çeşitli Fotoğraf: 9 konularda uzun uzadıya fikir alışverişinde bulunduğumuz dostlarımıza teşekkür ediyoruz. (Fotoğraf: 7) * Kırgızistan Celalabad İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi nin rektörü ata dostumuz Kantöre Toktomamatov Şaripoviç in kızı Aycamal Hanım vakfımızı ziyaret etti. (Fotoğraf: 8) Türkmen Çalıştayı Türkmeneli Araştırma ve Düşünce Merkezi Genel Başkanı Dr. Cüneyt Mengü liderliğinde gerçekleşen Türkmen Çalıştayı Türkmen siyasetçileri ve Türkmen Aydınları tarafından yoğun ilgi gördü. Türkmen Çalıştayı nda, Irak İnsan Hakları Bakanı Mehmet Mehdi Beyatlı, (Mohammad Mahdi Al Baytati) Irak Türkmen Cephesi Genel Başkanı ve Kerkük Milletvekili Erşat Salihi, Irak Cumhurbaşkanı Danışmanı ve Milliyetçi Türkmen Fotoğraf: 7 Fotoğraf: 8 Hak Partisi Genel Başkanı Dr. Turan Müftü, Irak Türkmen Cephesi Genel Başkan Yardımcısı ve Kerkük Milletvekili Hasan Turan, Bağımsız Türkmen Milletvekili Niyazi Mimaroğlu, Kanun Devleti Telafer Milletvekili Nahla al Hababi, (Türkmen Kökenli Nehle el Hebabi) Irak Türkmen Cephesi Eski Kerkük Milletvekili Jale Neftçi, Irak, Türkiye, Kanada ve Avrupa nın çeşitli ülkelerinden Gazetesi, STK yöneticileri çalıştay da hazır bulundu. (Fotoğraf: 9) İki gün süren Türkmen Çalıştayı nda yapılan seçimler sonucu Türkmen siyasetçisi ve aydınından oluşan toplam on bir kişiden oluşan bir bağımsız komisyon seçildi. Bağımsız komisyonun amacı, Türkmenlerin bu sıkıntılı dönemde, Türkiye, İran, Kuzey Irak Kürt bölgesi ile bir araya gelerek çözüm yolları aramak. Çalıştayda ayrıca, Irak dışında faaliyet gösteren Türkmen sivil kuruluşlarının çalışmaları ele alındı. Kültürel, siyasal, ekonomik, coğrafi ve sağlık konusundaki problemleri masaya yatırıldı. Çalıştaya Vakfımızı temsilen katılan Ema Maksudi kısa bir konuşma yaparak Türkmeneli Araştırma ve Düşünce Merkezi tarafından Vakfımıza takdim edilen plaketi aldı. 6 TARİH AĞUSTOS 2015