DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİ İLE İNŞAAT SEKTÖRÜ İÇİN DEĞERLENDİRME VE BEKLENTİLER EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ARALIK 2017
DÜNYA EKONOMİSİ GELİŞMELER VE BEKLENTİLER DÜNYA EKONOMİSİNDE KALICI, DENGELİ VE DAHA HIZLI BÜYÜME DÜNYA MAL VE HİZMET TİCARETİNDE BÜYÜME HIZLANIYOR AB ÜLKELERİNDE BEKLENTİLERİN ÜZERİNDE BÜYÜME ÇİN EKONOMİSİ DÖNÜŞÜMÜNÜ BAŞARI İLE SÜRDÜRÜYOR YAKIN VE KOMŞU PAZARLARDA 2018 YILINDA DAHA YÜKSEK BÜYÜME BEKLENTİLERİ ABD MERKEZ BANKASI FAİZ ARTIŞLARINA VE BİLANÇO KÜÇÜLTMEYE DEVAM EDİYOR KÜRESEL ÖLÇEKTE DÜŞÜK FAİZLER VE FİNANSMAN OLANAKLARI HALEN SÜRÜYOR EURO GÜÇ TOPLUYOR, EURO DOLAR PARİTESİ 1,15-1,20 ARALIĞINDA DALGALANACAK PETROL FİYATLARI 60-65 DOLAR ARASINDA DALGALANACAK GELİŞEN ÜLKELERE SERMAYE GİRİŞİ SÜRÜYOR KÜRESEL RİSKLER; ABD YÖNETİMİNE İLİŞKİN DAVA ENDİŞELERİ, IRAK VE SURİYE DE GELİŞMELER, ORTADOĞU DA GERGİNLİKER, ABD-İRAN İLİŞKİLERİ 2
2018 YILINDA DAHA YÜKSEK EKONOMİK BÜYÜME BEKLENİYOR ÜLKELER 2016 2017 GERÇEKLEŞME BEKLENTİSİ 2018 TAHMİN DÜNYA 2,5 3,0 3,2 GELİŞMİŞ ÜLKELER 1,7 2,2 2,2 ABD 1,6 2,2 2,4 EURO BÖLGESİ 1,8 2,1 2,1 AB 28 2,0 2,3 2,4 JAPONYA 1,0 1,5 0,7 KANADA 1,5 3,0 2,0 DİĞER GELİŞMİŞ ÜLKELER 2,2 2,6 2,5 GELİŞEN ÜLKELER 4,3 4,6 4,9 ORTA VE DOĞU AVRUPA 3,1 4,5 3,5 BDT 0,4 2,1 2,1 ASYA 6,4 6,5 6,5 ORTA DOĞU VE K.AFRİKA 5,1 2,2 3,2 SAHRA AFRİKASI 1,4 2,6 3,4 LATİN AMERİKA -0,9 1,2 1,9 KAYNAK: IMF WEO, EKİM 2017 3
1,3 1,6 1,7 1,7 1,8 1,8 1,7 1,8 1,8 1,9 1,7 1,8 1,9 2,0 2,1 1,9 2,0 1,9 2,0 2,1 2,1 2,3 2,4 2,3 2,5 2,5 2,8 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ AVRUPA BİRLİĞİ NDE BÜYÜME HIZLANIYOR 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2015 Q3 2015 Q4 2016 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2017 Q1 2017 Q2 2017 Q3 AB 19 AB 28 ALMANYA 4
YAKIN VE KOMŞU PAZARLARDA 2018 YILINDA DAHA YÜKSEK BÜYÜME BEKLENTİLERİ YÜZDE ÜLKELER 2015 2016 2017 TAHMİN 2018 TAHMİN RUSYA -2,8-0,2 1,8 2,0 KAZAKİSTAN 1,2 1,1 3,3 3,5 AZERBAYCAN 1,1-3,8-1,0 1,3 TÜRKMENİSTAN 6,5 6,2 6,5 6,3 UKRAYNA -9,9 2,3 2,0 3,2 GÜRCİSTAN 2,8 2,7 4,0 4,2 İRAN 0,4 12,5 3,5 3,8 S.ARABİSTAN 3,5 1,7 0,1 1,1 B.A.E 4,0 3,0 1,3 3,4 KATAR 3,7 2,2 2,5 3,1 KUVEYT 1,1 2,5-2,1 4,1 IRAK -2,4 11,0-0,4 2,9 KAYNAK: IMF WEO, EKİM 2017 5
HEDEF PAZARLARDA 2018 YILI BÜYÜME BEKLENTİLERİ OLUMLU ÜLKELER 2015 2016 2017 TAHMİN 2018 TAHMİN CEZAYİR 3,9 3,3 1,5 1,8 MISIR 4,2 4,3 4,1 4,5 FAS 4,5 1,2 4,8 3,0 TUNUS 0,8 1,0 2,3 3,0 LÜBNAN 1,0 1,0 1,5 2,0 ÜRDÜN 2,4 2,0 2,3 2,5 İSRAİL 2,6 4,0 3,1 3,4 NİJERYA 2,7-1,6 0,8 1,9 ANGOLA 3,0-0,7 1,5 1,6 GÜNEY AFRİKA 1,3 0,3 0,7 1,1 GANA 3,9 3,5 5,9 8,9 KENYA 5,6 5,8 5,0 5,5 TANZANYA 7,0 7,0 6,5 6,8 SENEGAL 6,5 6,7 6,8 7,0 KAYNAK: IMF WEO, EKİM 2017 6
DÜNYA TİCARETİNDE MİKTAR BAZINDA BÜYÜME KUVVETLENİYOR 2015 2016 2017 GERÇEKLEŞME TAHMİNİ 2018 TAHMİN DÜNYA YÜZDE 2,6 1,3 3,6 3,5 GELİŞMİŞ ÜLKELER İTHALAT BÜYÜME % 4,7 2,0 3,0 3,2 GELİŞEN ÜLKELER İTHALAT BÜYÜME % 0,5 0,2 5,1 4,0 GELİŞMİŞ ÜLKELER İHRACAT BÜYÜME % 2,7 1,4 3,0 3,0 GELİŞEN ÜLKELER İHRACAT BÜYÜME % 2,0 0,2 4,7 4,3 KAYNAK: DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ, EYLÜL 2017 7
2017 VE 2018 YILI DÜNYA MAL TİCARETİ BÜYÜME BEKLENTİLERİ 2015 2016 2017 TAHMİN 2018 TAHMİN MAL TİCARETİ MİLYAR DOLAR 16,482 15.955 16.900-17.100 18.100-18.300 MAL TİCARETİ BÜYÜME YÜZDE DEĞER BAZINDA -10,9-3,2 6,0-7,0 7,0-8,0 MAL TİCARETİ BÜYÜME YÜZDE MİKTAR BAZINDA 2,6 1,3 3,6 (3,2-3,9) 3,2 (1,4-4,4) KAYNAK: DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ, 2017 EYLÜL 8
2011 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2012 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2013 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2014 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2015 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2016 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2017 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ULUSLARARASI TAŞIMACILIK FİYAT ENDEKSİNDE (DRY INDEX) GELİŞMELER 2.500 KURU YÜK TAŞIMACILIK DRY INDEX 2.000 1.500 1.000 500 0 9
EURO DOLAR 1,15 / 1,20 ARALIĞINDA YÖN ARIYOR; EURO GÜÇ BİRİKTİRİYOR 10
HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2014 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS (24) AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2015 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2016 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS (11) MAYIS (25) MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL (26) EYLÜL EKİM KASIM ARALIK (12) EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ PETROL 60-65 DOLAR ARASINDA; petrol üreticisi pazarlarımız için iyi haber 120 BRENT PETROL FİYATI VARİL DOLAR 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 11
TÜRKİYE EKONOMİSİ VE İNŞAAT SEKTÖRÜ
12 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ TÜRKİYE EKONOMİSİ ÜÇÜNCÜ ÇEYREKTE YÜZDE 11,1 BÜYÜDÜ EKONOMİK BÜYÜME YÜZDE 11,1 10 8 7,2 7,5 6 5,8 5,3 5,4 4 3,6 4,2 4,6 4,2 2 0-2 2015 Q1 2015 Q2 2015 Q3 2015 Q4 2016 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2017 Q1 2017 Q2 2017 Q3-0,8 13
TÜRKİYE EKONOMİSİ VE İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BÜYÜMELER DÖNEM İNŞAAT GAYRİMENKUL GSYİH 2010 17,1 4,5 8,6 2011 24,7 4,9 11,1 2012 8,4 4,3 4,9 2013 14,0 2,9 8,5 2014 5,0 2,5 5,2 2015 4,9 2,4 6,1 2016 Q1 2,5 4,2 4,8 2016 Q2 12,8 4,6 4,9 2016 Q3 2,8 2,8-0,8 2016 Q4 3,2 2,8 4,2 2016 5,4 3,6 3,2 2017 Q1 5,6 1,5 5,3 2017 Q2 5,5 1,4 5,4 2017 Q3 18,7 1,5 11,1 14
20 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ İNŞAAT SEKTÖRÜNDE BÜYÜME HIZLANIYOR İNŞAAT SEKTÖRÜ BÜYÜME YÜZDE 18,7 15 12,8 10 9,3 8,1 5,6 5,5 5 3,7 2,5 2,8 3,2 0 2015 Q1 2015 Q2 2015 Q3 2015 Q4 2016 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2017 Q1 2017 Q2 2017 Q3-2,2-5 15
İNŞAAT HARCAMALARI EN YÜKSEK SEVİYESİNDE 160 TOPLAM İNŞAAT HARCAMALARI MİLYAR TL 140 139,3 142,4 124,5 120 100 92,66 100,91 108,24 87,6 103,0 109,4 111,1 80 78,06 60 40 20 0 2015 Q1 2015 Q2 2015 Q3 2015 Q4 2016 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2017 Q1 2017 Q2 2017 Q3 16
56,7 49,0 46,6 139,4 163,9 155,7 188,5 202,3 220,6 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÖNEMLİ BİR KONUT VE KONUT DIŞI İNŞAAT FAALİYETİ GERÇEKLEŞMEKTEDİR 250,0 ALINAN YAPI RUHSATLARI MİLYON METREKARE 200,0 150,0 100,0 50,0 0,0 TOPLAM KONUT KONUT DIŞI BİNA 2014 2015 2016 17
38,10 33,90 35,90 114,80 109,10 114,40 152,90 143,00 150,30 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ÖNEMLİ BİR KONUT VE KONUT DIŞI İNŞAAT FAALİYETİ GERÇEKLEŞMEKTEDİR 180,00 ALINAN YAPI İZİNLERİ MİLYON METREKARE 160,00 2014 2015 2016 140,00 120,00 100,00 80,00 60,00 40,00 20,00 0,00 TOPLAM KONUT KONUT DIŞI BİNA YAPI İZİNLERİ 18
607.098 708.275 701621 1.157.190 1.165.731 1.173.676 1.341.453 1.450.000 1600000 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ TÜRKİYE DE KONUT SATIŞLARI YILLIK 1,5 MİLYON ADETE YAKLAŞMIŞTIR KONUT SATIŞLARI ADET 1400000 1200000 1000000 800000 600000 400000 200000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 19
KONUT SATIŞLARI İLK ON AYDA YÜZDE 8,2 ARTTI DÖNEM TOPLAM BİRİNCİ EL İKİNCİ EL 2016 OCAK-EKİM 2017 OCAK-EKİM % DEĞİŞİM 2016/2017 1.066.085 496.427 569.658 1.153.610 533.683 619.927 +8,2 +7,5 +8,8 DÖNEM TOPLAM İPOTEKLİ SATIŞLAR DİĞER SATIŞLAR 2016 OCAK-EKİM 2017 OCAK-EKİM % DEĞİŞİM 2016/2017 1.066.085 351.491 714.594 1.153.610 401.820 751.790 +8,2 +14,3 +5,2 20
YABANCILARIN GAYRİMENKUL SATIN ALIMI 3.000 YABANCI ALIMI MİLYON DOLAR 2.500 2.424 2.131 2.000 1.823 1.805 1.500 1.000 500 0 2014/6 2015/6 2016/6 2017/6 21
YURTDIŞI MÜTEAHHİTLİK HİZMETLERİ 2017 YILINDA DA ZAYIF KALMAKTADIR Yıllar Proje Sayısı Toplam Proje Bedeli ($) 2002 206 4.475.049.346 2003 336 6.239.719.988 2004 473 8.605.998.610 2005 453 13.114.139.341 2006 574 22.125.928.935 2007 612 24.895.913.318 2008 650 23.828.600.309 2009 511 20.265.630.837 2010 631 23.395.126.693 2011 561 23.439.489.891 2012 545 30.271.547.939 2013 427 30.051.136.247 2014 343 26.842.593.607 2015 258 23.045.355.765 2016 182 13.060.967.457 2017 EKİM 143 9.743.503.306 22
TÜRKİYE GENİŞ BİR İNŞAAT MALZEMELERİ İÇ PAZAR BÜYÜKLÜĞÜNE SAHİPTİR 350 İNŞAAT MALZEMELERİ İÇ PAZARI MİLYAR TL 300 280,7 305,5 250 220,2 246,9 200 189,4 150 129,1 146,9 100 94,3 50 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 T 23
24 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ İNŞAAT MALZEMESİ SANAYİ ÜRETİMDE BÜYÜME YÜZDE SEKTÖRLER 2017 Ocak-Ekim Soğutma ve Havalandırma Donanımlarının İmalatı 18,7 Düz Cam İmalatı 17,7 Merkezi Isıtma Radyatörleri (Elektrikli Radyatörler Hariç), Sıcak Su Kazan İmalatı 17,2 Kilit ve Menteşe İmalatı 16,4 İnşaat Amaçlı Beton Ürünlerin İmalatı 12,7 Kireç ve Alçı İmalatı 11,4 Seramik Sıhhi Ürünlerin İmalatı 11,0 Kabloların İmalatı 10,4 Diğer musluk ve valf/vana imalatı 10,1 Plastik İnşaat Malzemesi İmalatı 9,5 Metalden Kapı ve Pencere İmalatı 9,1 Boya, vernik ve benzeri kaplayıcı maddeler ile macun İmalatı 7,4 Çimento İmalatı 6,7 İnşaat Amaçlı Alçı Ürünlerin İmalatı 6,3 Birleştirilmiş Parke Yer Döşemelerinin İmalatı 5,0 Elektrikli Aydınlatma Ekiplerinin İmalatı 4,0 Metal Yapı ve Yapı Parçaları İmalatı 3,0 Ana Demir ve Çelik Ürünleri İmalatı (İnşaat Demiri vb) 2,7 Seramik Karo ve Kaldırım Taşları İmalatı 1,8 Hazır Beton İmalatı 1,6 Taş ve Mermerin Kesilmesi, Şekil Verilmesi, Bitirilmesi 1,1 Diğer Camların İmalatı ve İşlenmesi (Teknik Amaçlı Cam) 0,8 Duvar Kağıdı İmalatı Çelikten Tüpler, Borular, İçi Boş Profiller Bağlantı Parça İmalatı -3,8 Fırınlanmış Kilden Tuğla, Karo ve İnşaat Malzemeleri İmalatı -4,2 Diğer Bina Doğramacılığı ve Marangozluk Ürünlerinin İmalatı -11,1 İNŞAAT MALZEMELERİ 5,2-1,5
İNŞAAT MALZEMELERİ İHRACATI EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 16.000 İHRACAT MİLYON DOLAR 14.000 14.036 14.284 12.000 10.000 11.744 10.222 10.637 8.000 6.000 4.000 2.000 0 2013/8 2014/8 2015/8 2016/8 2017/8 25
İNŞAAT MALZEMELERİ İTHALATI EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 7.200 İTHALAT MİLYON DOLAR 7.000 6.936 6.800 6.600 6.552 6.400 6.256 6.200 6.125 6.000 5.800 5.792 5.600 5.400 5.200 2013/8 2014/8 2015/8 2016/8 2017/8 26
İNŞAAT FAALİYETLERİ ANKETİ; KISITLAYAN UNSURLAR; TALEP İYİ AMA FİNANSMAN KOŞULLARI ZORLUYOR Malzeme Ve Ekipman Eksikliği Kısıtlayan Talep Yetersizliği Hava Şartları İşgücü Eksikliği Finansman Sorunları Yıl Ay Faktör Yoktur 2016 01 50,9 20,9 22,1 3,5 1,1 19,6 7,2 Diğer Faktörler 06 61,3 21,5 4,6 3,3 1,5 20,5 5,7 07 61,2 21,3 3,0 3,4 1,7 19,7 7,4 08 58,9 21,5 2,3 4,0 2,3 19,0 7,7 09 59,4 22,7 2,6 3,8 2,2 19,8 7,3 10 57,4 25,8 3,2 4,0 2,3 20,2 5,9 11 56,8 22,6 6,1 2,3 1,9 22,7 5,9 12 50,2 24,4 16,0 2,5 1,3 25,5 5,5 2017 01 44,7 25,1 24,2 4,2 1,7 31,6 4,7 02 41,9 25,7 26,3 3,1 1,3 30,4 5,5 03 47,4 24,4 17,7 3,2 1,5 27,7 4,8 04 53,2 24,6 10,2 4,6 2,4 25,8 5,3 05 55,0 22,0 6,8 3,4 1,4 25,8 4,4 06 55,8 23,7 4,6 5,4 3,3 26,2 4,1 07 57,9 22,1 1,4 4,4 3,2 26,0 4,4 08 60,2 21,9 1,6 4,9 3,1 25,6 3,4 09 56,7 22,0 1,7 5,1 2,8 26,9 4,9 10 55,8 20,8 3,8 4,6 3,4 28,3 4,9 11 53,8 21,9 6,0 5,2 2,7 29,6 3,9 27
GELİŞME DİNAMİKLERİ VE BEKLENTİLER TÜRKİYE DE NÜFUS, KENTLEŞME VE GÖÇ DİNAMİKLERİ İLE KONUT İHTİYACI ARTARAK SÜRMEKTEDİR, KENTSEL DÖNÜŞÜM İLE 7 MİLYON KONUT YENİLENECEKTİR, HIZLANAN EKONOMİK BÜYÜME İLE KONUT DIŞI BİNA TALEBİ DE YENİDEN CANLANACAKTIR KAMU ALT YAPI YATIRIMLARI ARTARAK SÜRMEKTEDİR, KAMU ÇOK SAYIDA MEGA PROJEYİ HAYATA GEÇİRMEYE DEVAM ETMEKTEDİR YABANCILARIN GAYRİMENKUL TALEBİ ARTARAK SÜRMEKTEDİR, İÇ PİYASADA İŞLER CANLILIĞINI KORUYACAKTIR, SATIŞ, FİNANSMAN VE FİYATLAMA KONULARI SIKINTILI OLABİLECEKTİR, ÖZELLİKLE BÖLGE ÜLKELERDE MÜTEAHHİTLİK İŞLERİNE İHTİYAÇ ARTMAKTADIR KAMUNUN İNŞAAT SEKTÖRÜNE YAKIN İLGİSİ SÜRMEKTEDİR, YENİ DESTEKLER GELEBİLİR 28
SERGÜL SOKAK SARAL SİTESİ C.BLOK D.10 GAYRETTEPE-BEŞİKTAŞ İSTANBUL TEL 0212 352 87 95 www. e s d h. com. tr