TAV Esenboğa Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. Ocak 2013 - Aralık 2013
TAV ANKARA SERA GAZI RAPORU TAV Esenboğa Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. TAV Havalimanları du nyanın en zorlu sekto rlerinden biri olan havalimanı is letmecilig inde bilgi birikimi, deneyim ve yaratıcılıkla yazılmıs bir bas arı hika yesidir. TAV ın tarihi, 1997 de I stanbul Atatu rk Havalimanı Dıs Hatlar Terminali ihalesiyle bas ladı. TAV Havalimanları Holding, ihaleyi kazanan Tepe ve Akfen Grupları nın ortak giris imi olarak kuruldu. Kısa su re ic inde sekto ru nde bu yu k bir bas arı o yku su ne do nu s en TAV, sahip oldug u bilgi birikimi, yu ksek nitelikli insan kaynag ı ve ileri teknolojisiyle hem havalimanı yapım projelerinde hem de havalimanı is letmecilig i gibi yepyeni bir alanda ku resel bir marka konumuna geldi. TAV, benimsedig i hedefler dog rultusunda 2006 yılında yeniden yapılanarak is letme ve yapım faaliyetlerini, TAV Havalimanları Holding ve TAV I ns aat olarak du zenledi. Bu du zenlemenin ardından TAV Havalimanları Holding, S ubat 2007 de halka arz edildi. Mayıs 2012 de TAV Havalimanları nın yu zde 38 hissesinin Ae roports de Paris Grubu na devrine ilis kin is lem tamamlandı. Bu raporda, TAV Ankara Terminali sera gazı emisyon miktarları hesaplanmıştır. Havalimanı is letmecilig inde Tu rkiye nin du nyadaki lider markası TAV Havalimanları bugu n Tu rkiye de I stanbul Atatu rk, Ankara Esenbog a, I zmir Adnan Menderes ve Gazipas a-alanya havalimanlarını is letiyor. TAV yurtdıs ında ise Gu rcistan ın Tiflis ve Batum, Tunus un Monastır ve Enfidha-Hammamet, Makedonya nın U sku p ve Ohrid, Suudi Arabistan ın Medine, Hırvatistan ın Zagreb havalimanlarında hizmet sunuyor. TAV ayrıca Milas Bodrum 1
Havalimanı is letme haklarına da sahip bulunuyor. TAV Havalimanları duty-free, yiyecekic ecek hizmetleri, yer hizmetleri, bilis im, gu venlik ve is letme hizmetleri gibi havalimanı operasyonunun dig er alanlarında da faaliyet go steriyor. Bu c erc evede TAV Havalimanları, Letonya nın Riga Havalimanı nda da duty free, yiyecek ic ecek ve diğer ticari alanların is letmesini gerc ekles tiriyor. S irket 2013 de is tirakleriyle birlikte yaklas ık 652 bin uc ak seferine ve yaklas ık 84 milyon yolcuya hizmet sundu. 2
İçindekiler 1. ORGANİZASYONEL & OPERASYONEL SINIRLAR... 4 1.1. Organizasyonel Sınırlar... 7 1.2. Operasyonel Sınırlar... 8 2. SERA GAZI ENVANTER KALİTESİ YÖNETİMİ... 17 2.1. Sera Gazı Kalite Yönetimi... 17 2.2. Enerji Yönetim Sistemi... 19 2.3. Enerji Politikası... 20 2.4. Çevre Politikası... 20 3. SONUÇ... 22 3
1. ORGANİZASYONEL & OPERASYONEL SINIRLAR Günde yaklas ık 40 bin yolcuya hizmet veren Ankara Esenboğa Havalimanı nda günde ortalama 280 uc ak inip kalkıyor. Bir havalimanından beklenebilecek her türlü donanıma sahip olan Esenboğa Havalimanı nda dünyanın farklı yerlerinden yaklas ık 20 havayolu s irketine hizmet veriliyor. On bin yıllık tarihi gec mis i bulunan Anadolu da, ulusal ve uluslararası siyasi trafiğin merkezi olan Bas kent Ankara, Türkiye'nin coğrafi merkezine yakın olması sebebi ile hem konum hem de is lev itibariyle ülkenin kalbi niteliğini tas ıyor. Yüzyıllar boyu Batı ve Doğu medeniyetlerine ev sahipliği yapan Ankara, günümüzde bir yandan siyasi ilis kilerin nabzını tutarken diğer taraftan önemli bir ticaret ve endüstris ehri konumunda bulunuyor. Kültür ve sanatın siyasetle bütünles tiği bas kentte, son zamanlarda turizmin de gelis mesiyle birlikte, yurt dıs ından gelen konukların, ülkemize ilis kin ilk izlenim yeri olan Esenboğa Havalimanı İc ve Dıs Hatlar Terminali, özgün tasarımı ve modern mimarisi ile Ankara yı temsil ediyor. TAV Havalimanları bas kentte, otoparktan güvenlik kontrolüne, check-in den kafeteryalara, gümrük hattı dıs ı es ya satıs mağazalarından uc ağa binis e kadar her noktada deneyimli ve güler yüzlü c alıs anlarıyla hizmet veriyor. Yap-İs let-devret modeli ile gerc ekles tirilen Esenboğa Havalimanı İc ve Dıs Hatlar Terminali taahhüt edilen tarihten bir yıl önce bitirilerek rekor bir sürede tamamlandı. 20 milyon yolcu kapasitesi ile 16 Ekim 2006 tarihinde hizmet vermeye bas layan Ankara Esenboğa Havalimanı İc ve Dıs Hatlar Terminali, 182 bin metre karelik bir alan üzerine kuruludur. 4 Ankara Esenboğa Havalimanı Türkiye'nin İc ve Dıs Hatları bir arada olan ilk havalimanı olma özelliğine sahip olmasının yanında, Avrupa'nın en modern havalimanı olma ayrıcalığını da tas ıyor. Otoparktan terminale kapalı köprü ile gec ilebilme imkanı yolcuların olumsuz hava s artlarından etkilenmeksizin terminal ic erisindeki ulas ımlarına yardımcıoluyor. Ankara Esenboğa Havalimanı İc ve Dıs Hatlar Terminali nin is letmeye ac ıldığı günden itibaren kullanılmaya bas lanan Explosive Detection System (EDS) ile
terminalden c ıkıs yapan her bagaj, %100 bagaj tarama prensibiyle kontrolden gec irilerek uc ağa güvenli s ekilde yüklenirken, terminale gelen bagajlar ise bagaj sisteminde kullanılan en son teknoloji sayesinde yolcuları ile 3 dakika ic erisinde bulus turuluyor. Mimari tasarımın önde gelen özelliklerinden biri de terminalin gün boyunca doğal gün ıs ığı ile aydınlanıyor olmasıdır. Ankara Esenboğa Havalimanı nda, 2007 yılında c evre dostu Kojenerasyon Santrali devreye alındı. Türkiye de, Avrupa ülkelerine kıyasla c ok daha az kullanılan kojenerasyon sistemi ile terminal kendi elektriğini üreterek olası elektrik kesintisi krizlerinden en az düzeyde etkileniyor ve kaliteli hizmet misyonunu yolculara yansıtılıyor. Kojenerasyon sisteminin hayata gec irilmesi ile doğal gazdan elektrik üretimi sağlanırken daha ucuz ve daha güvenli elektrik enerjisi ayrıcalığına kavus uldu. Bununla birlikte kojenerasyon santraline ait Atık Isı Geri Kazanım Sistemi ile terminalin kıs aylarındaısıtma sistemine, Geri Kazanım Sistemi nde bulunan ABS Chiller sistemi ile de yaz aylarında terminalin soğutulmasına destek veriliyor. Böylece ısıtma ic in kullanılacak Doğalgaz ve Soğutma ic in kullanılacak elektrik enerjisinde tasarruf yapılıyor. Bu sistem aynı zamanda sistem verimliliği artıs ı ile birlikte ısıtma ve soğutma ic in yapılması gereken karbon emisyonunu da düs ürüyor. Havayolu firmalarının son yıllarda Ankara dan ic ve dıs hatlara bas lattıkları direkt yeni seferleri ile anadolu insanının dünyaya ac ılan kapısı olan Esenboğa Havalimanı nda 2013 yılı sonu yolcu sayısında bir önceki yıla gore % 18 artıs kaydedilirken, 2013 yılı itibariyle 14 ülkede 25 dıs hat noktasına direkt uc us gerc ekles tiriliyor. 5
Şekil.1. Havaalanı Yer Planı (Ek 01) 6
1.1. Organizasyonel Sınırlar TAV Esenboğa Yatırım, Yapım ve İs letme A.S. Ankara Esenboğa Havalimanı'nda organizasyon sınırlarını tanımlamak ic in kontrol yaklas ımı kullanılmıs tır. BTA, ATÜ, TAV Güvenlik gibi TAV ın diğer firmaları dahil edilmemis tir. Kontrol yaklas ımına göre konsolidasyon, finansal ya da operasyonel anlamda da yapılabilir. Operasyonel kontrol kriterleri Tablo.1 de uygun konsolidasyon için gösterilmis tir: Kontrol Yaklas ımı Ürün Sorumlu Şirketler Kontrol Rehber Etki Operasyonel Kontrol Kriteri Finansal Kontrol Kriteri Sahibi DHMI N/A N/A N/A 0% 0% Apron DHMI N/A N/A N/A 0% 0% İc -Dıs Hatlar Terminal İs letmesi TAV N/A N/A 100% 100% Otopark TAV N/A N/A 100% 100% Havalimanı Güvenlik Noktası Havalimanı Güvenlik Jandarma N/A N/A N/A 0% 0% Polis N/A N/A N/A 0% 0% İc -Dıs Hatlar Terminal Güvenliği TAV Güvenlik N/A 0% 0% Bilis im Teknolojileri TAV BT N/A 0% 0% Yer Hizmetleri HAVAS, ÇELEBİ.TGS N/A N/A 0% 0% Catering BTA N/A 0% 0% Kargo MNG, ARAS, THY vs.. N/A N/A N/A 0% 0% Oto Kiralama Europe Car, Hertz vs. N/A N/A 0% 0% İtfaiye DHMI N/A N/A N/A 0% 0% 7 Duty Free ATU N/A 0% 0%
Havayolu S irketleri Temel Ofisler TURKISH AİRLİNES, ONURAİR, ATLAS JET, PEGASUS vs. N/A N/A 0% 0% Havayolu Temsilcileri GÖZENAİR, ÖGER vs. N/A N/A N/A 0% 0% Postane PTT N/A N/A 0% 0% Banka ve Döviz Büroları YAPI KREDİ N/A N/A 0% 0% Eczane HAVALİMANI ECZANESİ N/A N/A 0% 0% Gümrük CUSTOMS DİRECTORATE N/A N/A 0% 0% Uc ak İc in Yakıt İkmali PO ve MOBIL N/A N/A N/A 0% 0% Uc us SETUR N/A N/A 0% 0% Tablo 1. Ankara Esenbog a Havalimanı Organizasyonel Sınırlar ve Sera Gazı Emisyonları Sorumlulukları Apron, yakıt ikmali alanı ve diğer tüm havalimanı tesisleri DHMİ tarafından, terminal binası, Tri-Jenerasyon Santrali, Atıksu Arıtma Tesisi ve Otopark ise TAV Ankara tarafından is letilmektedir. Dıs kaynak hizmetleri sırasıyla TAV Güvenlik, BTA, ATÜ adlı grup s irketleri tarafından verilmektedir ve bu s irketler TAV Holding in sorumluluğu altındadır. Ayrıca temizlik ve tıbbi hizmetler TAV ın sorumluluğunda tüm tas eron is leri dıs kaynaklarda yer almaktadır. 1.2. Operasyonel Sınırlar 8 TAV Esenboğa Yatırım Yapım ve İs letme A.S. (TAV Ankara), idari, mali, operasyonel ve teknik bölümlerden olus maktadır. Teknik Müdürlük; Elektronik Sistemler S efliği, Yapı-Onarım S efliği, Mekanik Tesisat S efliği, Mekanik Sistemler S efliği ve Dizayn Ofis S efliği ni ic ermektedir. Diğer bölümler ise Lojistik ve Satınalma S efliği, İnsan Kaynakları ve Kalite Yönetim Sistemleri Müdürlüğü, İdari İs ler S efliği, Mali İs ler S efliği, Köprü Hizmetleri S efliği, BHS ve Otopark Müdürlüğü nü ic ermektedir. Operasyonel bölümler özellikle uçaklar ve yolcularla ilgili tüm hizmetler üzerine c alıs maktadırlar. TAV Esenboğa Yatırım, Yapım ve İs letme A.S. tarafından is letilen Ankara Esenboğa Havalimanı nda teknik özellikler as ağıda listelenmis tir:
Kapasite : Yılda 10.000.000 yolcu Terminal Alanı : 182.000 m² Otopark Alanı : 108.000 m² Duty Free Alanı : 2.390 m² Yeme İc me Alanı : 5.200 m² Otopark Kapasitesi : 4.069 araç Yolcu Bekleme Yeri : 23 br ( 18 br kapı, 4 br otobüs durağı, 1 br CIP) Kontrol Noktası : 138 br (26 br self check-in) Pasaport Noktası : 36 br (18 Kalkıs + 18 Varıs ) Bagaj Tas ıma Sistemi : Saatte 8.000 bagaj Bagaj Alım Karoseli : 9 adet Asansörler : 33 adet Yürüyen Merdivenler : 38 adet Yürüyen Bantlar : 210 mt. TAV ve DHMİ arasında imzalanan uygulama sözles mesine göre, is letme dönemi sonuna kadar, hic bir değis iklik olmayacağı varsayımıyla organizasyonel ve operasyonel sınırlar dikkate alınır (Yap-İs let-devret Sözles mesi). VIP hizmetleri DHMİ ve CIP hizmetleri TAV İs letme Hizmetleri altında, ticari sözles meler kapsamında farklı s irketler tarafından yapılmaktadır. Ayrıca, temizlik ve tıbbi hizmetler de tas eron edilmektedir. Tüm bu hizmetlerin sözles meleri nedeniyle, bu alanların elektrik tüketimleri TAV Ankara envanteri altındadır. Mekanik Sistemler S efliği sorumluluğu altında olan sistemler; asansörler, yürüyen merdivenler, yürüyen bantlar, yolcu binis köprüsü ve bagaj tas ıma sistemdir. Terminalde, 23 asansör, 38 yürüyen merdiven, 210 metre uzunluğunda yürüyen bantlar, 4500 metre bagaj tas ıma sistemi, 232 sorter mevcuttur. 6 panoramik asansör bulunmaktadır. Bu sistemler, terminalde engellilerin, tüm yolcuların ve personellerin hareketi konfor ve güvenliğini sağlar. Duty free, restoranlar, kafeler ve ticari alanlarda malzemeleri tas ımak ic in kullanılan 8 adet servis asansörü vardır. Asansördeki interkom cihazları merkezi interkom sistemine bağlıdır. Acil durumlarda, 24 saat boyunca insanlar asansörden Terminal İs letme Merkezi ne ulas abilirler. Asansörler, yürüyen merdivenler, yürüyen 9
bantlar acil durumlar ve arıza anında sürekli izlemek için bina otomasyon sistemine bağlıdırlar. Toplamda 138 kontrol noktası mevcuttur. Toplam bagaj kapasitesi 8000 bagaj/saat. Otomatik sorter sistemi tarafından, bagajlar ilgili yerlere ayrılır. Aynı her uc us ic in bagajı toplamada belirlenen yerler kullanılır. Yüksek teknoloji otomatik tarama sistemi uc ağa gitmeden önce bagajın güvenlik kontrolü ic in kullanılır. Otomatik tarama sistemi 7 EDX cihazı, bomba koklama cihazları ve 2 adet tomografiden olus ur. 18 yolcu binis köprüsü, terminal ve uc aklar arasındaki yolcu transferi ic in kullanılır. Yolcu binis köprüsü, otomatik seviye, arıza ve elektrik bilgisi 24 saat boyunca izlenir. Teknik ekip olus an sorunu hemen müdahele eder ve sistemi devreye alır. Bu s ekilde arızalar minimuma indirgenir. Otomatik seviyede bilgi kullanımını kaydetmek ic in otomatik faturalandırma sistemi kullanılmaktadır. Isıtma, soğutma, havalandırma, su tesisat sistemi, soğutma gazları, FM 200 gazlı söndürme sistemi, yangın tüpleri ve atıksu arıtma tesisi Mekanik Tesisat S efliği nin sorumluluğundadır. Isıtma; 18.000 kw ve 84 kw kapasitesi ile brülör ic in dört kazan kullanılır. Sirkülasyon pompaları kapasitesine sahip yardımcı bir sistem ic in; 681 hava m3 / h sabit + 425 hava m3 / h rezerv. Kule Soğutma Toplam kapasitesi 17.000 kw ve soğutma gruplarının 15.000 kw kapasitesi mevcuttur. Santrallerin olus umu; 10 100% Temiz hava santrali 42 adet (kapasite: 520.620 air m³/ s) 100% Isı geri kazanım sistemi ile 8 adet (kapasite: 697.700 m³/ s) temiz hava merkezi Karıs ık Hava Santralleri 98 adet (kapasite: 1.638.355 m³/ s) Toplam Klima Santralleri 148 adet (18.724 kw ısıtma, 10.605 kw soğutma) Fan Bobinleri 1.595 adet (4.715 kw ısıtma, 4.780 kw soğutma) Egzoz aspiratörü ile bölümlerin 36 adet (kapasite: 306.420 m³/ s) ayrılması Islak zeminli alanlarda egzos 82 adet (kapasite: 440.330 m³/ s) aspiratörü
Yangın Aspiratörü 38 adet (kapasite: 991.550 m³/ s) Toplam Egzoz Aspiratörü 156 adet (kapasite: 1.738.200 m³/s) 3 metre derin kuyulardan su temin edilir ve her kuyu yaklas ık 12 ton / saat kapasiteye sahiptir. Suyun ortalama sertliği 30-40 Fr. dir. Kuyuya ek olarak su gerektiği durumlarda terminal s ehir suyu hattından beslenmektedir. Terminal tarafından ihtiyac duyulan su 135 ton kapasitesi ile betonarme ham su tankında saklanır. Su 35 ton kapasitesine sahip ve daha sonra otomatik kum filtreleri pompalanan bas ka bir tanka bir betonarme filtreden gec irilerek aktarılır. Terminalde 3 ham su transfer pompaları bulunmakta ve her pompa ic in 5 bar basınc ta 20 ton/saat akıs oranına sahiptir. Otomatik kum filtreleri ve daha büyük filtreler ile pompalanan ham su 40 mm'den bas layarak ayrılır. 4 kum filtresi bulunmaktadır. Her filter 40 ton/saat kapasiteye sahiptir. Kum filtrelerden sonra, su yumus atma cihazlardan gec er ve daha sonra ön-is lemden gec irilmis su tankında depolanır. Yumus atma is lemi rec ine ve su arasında kimyasal olarak yapılır. Su yumus atma is leminden sonra klorlanmıs su ve ön arıtılmıs su tanklarında depolanır. Terminalde 3 adet tank bulunmaktadır ve bu tankların iki tanesi 600 m3, diğer bir tanesi 400 m3 kapasiteye sahiptir. Sonra su yumus atma is lemi aktif karbon filtre ve ultraviyole cihazı ile suyu aktarır. Yangın Sistemi, 14.000 adet yağmurlama dahil olmak üzere 450 m³/sa (240 kw) toplam kapasitesi ile yangın pompaları bulunmaktadır. 47 adet hidrant, 12 adet FM200 söndürücü, 660 adet yangın söndürücü tüp ve 333 adet yangın kabini bulunmaktadır. Elektronik Sistemler S efliği sorumluluğunda olan sistemler as ağıda listelenmis tir; Dağıtım Odaları ve Trafo Tri-jenerasyon Sistemi Kesintisiz Güc Kaynağı Sistemi Apron Aydınlatma MCC Panelleri İc ve Dıs Mekan Aydınlatma Orta Gerilim Ekipmanları ve SCADA 11
Yıldırımdan Korunma Sistemleri Ana ve Yardımcı Trafolar Jeneratörler ve Senkronizasyon Sistemleri Kompanzasyon Topraklama Otomasyon Sistemleri CCTV Sistemleri Ses ve Anons Sistemleri Uçak Bilgi Sistemleri Interkom X-Ray, El ve Kapı Tipi Metal Dedektörleri Yangın Algılama ve Otomasyon Sistemleri EDS Sistemleri Tablo 2 Mekanik Tesisat S efliği sorumluluğunda, as ağıda bas lıca c evre sorunları hakkında TAV Ankara ve DHMİ sorumluluklarının listesi bulunmakatdır: KONU SORUMLU Uc ağın Yakıt İs lemleri, Uc ak Dıs Temizliği & Uc ağın DHMİ Buzlanması Havalimanı İs letmesinde Pistin Buzlanması DHMİ Depolama Ve Tehlikeli Kimyasal Maddeler ve Katkı Tas ıma DHMİ Ekoloji DHMİ Katı Atık Yönetim Prosedürleri TAV&DHMİ Tehlikeli Atık Yönetimi Prosedürleri TAV&DHMİ Sıvı Des arjı TAV 12 Su Kalitesi Toprak Kalitesi Hava Emisyonu Gürültü Seviyesinde Doğal Kaynak ve Enerji Peyzaj ve Görsel Etkiler TAV&DHMİ TAV&DHMİ TAV&DHMİ DHMİ TAV&DHMİ TAV
Tablo 2. Terminal İs letmecilig i Sırasında Çevre Denetimi ve İzleme Konuları Konu Etkinlik Kapsam Sorumlu Departman Kontrol Rehber Etki Kiralanan Araçlar Yakıt Kapsam 1 İdari İs ler + N/A N/A Yolcu Köprüleri (400 Hz) Uc ağa sağlanan elektrik (GPU) Kapsam 2 Terminal Operasyon Merkezi (TOM) + N/A N/A Yolcu Köprüleri (PCA) Kapsam 2 Terminal Operasyon Merkezi (TOM) + N/A N/A Kazan & Brülör Isıtma Kapsam 1 Mekanik Tesisat + N/A N/A Su Temini Kapsam 2 Mekanik Tesisat + N/A N/A Kiralanan Mağazalar Satıs ı Kapsam 2 Finans N/A N/A + Atık Su Arıtma Jeneratörler & Enerji Kaynakları Peyzaj-Gübre Jenaratörlerin Yakıt Yakıt /Sera Gazı Emisyonu Kapsam 2 Mekanik Tesisat + N/A N/A Kapsam 1 Personel Ulas ımı Yakıt Kapsam 3 Elektronik Sistemler + N/A N/A Kapsam 1 Yapı-Onarım + N/A N/A İdari İs ler & Tas eron (Altur) N/A + + Yapısal ve Operasyonel Çalıs maları İc in Kiralanan Araçlar Yakıt Kapsam 3 Yapı-Onarım + N/A N/A Otopark Bagaj Ayırma Ramp Kule Servisi Kapsam 2 Otopark + N/A N/A Kapsam 2 BHS + N/A N/A Kapsam 2 Ramp Kule N/A + + Temizlik Kapsam 2 Terminal Müdürlüğü Cengizler N/A + + Bagaj Kapsam 2 Terminal Müdürlüğü N/A N/A + 13 Kayıp Bagaj Kapsam 2 Terminal Müdürlüğü + N/A N/A
Apron Yönetimi Kapsam 2 DHMİ N/A N/A + DGS (Yerles tirme Rehberlik Sistemi) Kapsam 2 Elektronik Sistemler + N/A N/A Giris Büroları & Bilgi Büroları Uc us Bilgi Sistemleri (FIDS) Tıbbi Servis VIP Servis Kapsam 2 Terminal Müdürlüğü N/A N/A + Kapsam 2 Terminal Müdürlüğü + N/A N/A Kapsam 2 Tas eron (PORTCLINIC) N/A N/A + Kapsam 2 DHMİ N/A N/A + CIP Servis Tüketilen ve Satılan Kapsam 2 THY, İS BANKASI, AKBANK N/A N/A + Katı Atıkların Tas ınması Yakıt Kapsam 3 Havaalanı Güvenliği Terminal Müdürlüğü & Pegas Tas eron N/A N/A + Kapsam 2 Tas eron (TAV Güvenlik) N/A + + Catering Satılan Kapsam 3 BTA N/A + + Duty Free Satılan Kapsam 3 ATU N/A + + Tri-jenerasyon Yer Hizmetleri S irketlri Üretimi Enerji (-Yakıt Kullanımı) Kapsam 1 Elektronik Sistemler + N/A N/A Kapsam 3 HAVAS, TGS, CELEBI N/A N/A + Yolcu Tas ımacılığı Yakıt Kapsam 3 HAVAS, BELKO N/A N/A + Yolcu Tas ımacılığı Yakıt Kapsam 3 TAKSİ N/A N/A + Yolcu Tas ımacılığı Yakıt Kapsam 3 Yolcu Arac ları N/A N/A + Havacılık Aracı Yakıt Kapsam 3 Havacılık Arac ları N/A N/A + Tesisler Elektirk&Yakıt Kapsam 3 Tüm Havaalanı Tesisleri N/A N/A + 14
Tablo 3. Ankara Esenbog a Havalimanı'ndaki Operasyonel Sınırlar Sera gazı envanter raporu ile tanımlanmıs doğrudan ve enerji kaynaklı sera gazı emisyonları, sera gazlarının kontrolü altında operasyonel faaliyetleri, doğrudan, kılavuz ve etki olarak ayrı ayrı listelenmis tir. Doğrudan sera gazı emisyonları (Kapsam 1) ile tanımlanan doğrudan denetimimiz altındaki faaliyetler; - Isıtma kazanları, - Tri-jenerasyon Santrali, - Jeneratörler Yakıt, - Mobil Jeneratörler Yakıt, - Kiralanan Araçlar, - Soğutucu gazlar, - FM 200 Gazlı Söndürme Sistemi, - Yangın Tüpleri, - Atıksu Arıtma Tesisi Denitrifikasyon Havuzu, - Gübre, - PCA Üniteleri, Kiralık arac lar yakıt tüketimleri İdari İs ler S efliği nin sorumluluğundadır. Sabit ve mobil Jenaratör yakıt tüketimleri takibi Lojistik ve Satınalma S efliği tarafından yapılmaktadır. Isıtma ic in kullanılan yakıt tüketimleri, soğutma üniteleri, FM 200 gazlı söndürme sistemi ve CO2-HCFC123 yangın söndürme tüpleri ve atıksu arıtma tesisi Mekanik Tesisat S efliği sorumluluğundadır. Peyzaj is leri gübre kullanımı ise Yapı Onarım S efliği sorumluluğundadır. PCA üniteleri soğutucu gaz tüketimi Mekanik Sistemler S efliği sorumluluğundadır. Bu c alıs maların hepsi, TAV Ankara nın doğrudan kontrolü altındadır. TAV Ankara da doğrudan sera gazı uzaklas tırması bulunmamaktadır. Enerji dolaylı sera gazı emisyonları (Kapsam 2) tanımlanan dolaylı emisyon altında faaliyetler; - Dıs arıdan Satın Alınan - Yer Hizmetleri Kurulus ları na Kiralamak İc in Satılan Elekrik ve Isıtma,Soğutma ve Havalandırma ic in Satılan 15
- Atıksu Arıtma Tesisi ic in Satın Alınan Güvenlik ve temizlik hizmetleri de operasyonlar sırasında elektrik tüketir. Örneğin temizlik hizmeti temizleme arac larını kullanmada, güvenlik ic in el dedektörlerini s arj etmede kullanılmaktadır. Güvenlik ve Temizlik is lemleri tarafından kullanılan elektrik, TAV Ankara tarafından maliyeti olmadan sağlanmaktadır. Doğrudan satın alınan elektrik kontrolü altında olduğu ic in ve bu yolcu binis köprüsü, kiralık dükkanlar, atıksu arıtma sistemi, otopark, bagaj tas ıma, rampa kule hizmeti, yangın söndürme sistemi 4 pompa olarak terminalde her is letme as amasında kullanılan; Masa, bilgi masaları ve FIDS kontrol edilir. Satılan elektrik, genel elektrik tüketimi değerlerine dahildir. Diğer dolaylı sera gazı emisyonları (Kapsam 3), TAV Ankara kapsamında hesaplamalara dahil edilmemis tir. Bu rapor, Ocak 2013 - Aralık 2013'ü tarihleri arasındaki TAV Ankara sera gazı emisyonlarının hesabını kapsamaktadır. TAV Ankara da daha önce ISO 14064-1 s artlarına göre sera gazı envanteri hazırlanmamıs tır. 2013 temel yıl sec ilerek bu rapor hazırlanmıs tır. 16
2. SERA GAZI ENVANTER KALİTESİ YÖNETİMİ 2.1. Sera Gazı Kalite Yönetimi TAV politikası; TAV ın, ISO 9001 belgesiyle uyumlu s ekilde c evresel ihtiyac lar ic in sera gazı emisyonunun azaltılması, c evresel yönetim planı, sürekli bilgi ve becerinin artırılması ile c evreye olan negatif etkilerin en aza indirilerek en iyi yöntem ve teknolojilerin kullanılması ve c evresel sorumluluk adına ürettiği amac lar ve beklentileri sağlamaktır. TAV Ankara nın sahip olduğu ISO 9001:2008 kalite yönetimi ve ISO 50001 Enerji Yönetimi Setifikaları doğrultusunda, farklı bölümler tarafından gerc ekles tirilen bütün aktiviteler kayıt altına alınmıs tır. Kaydedilen bilgiler yazılı prosedürlerde belirtildiği gibi yönetim tarafından onaylanmıs tır. Belirli zaman periyodlarında, bütün kayıtlar analiz edilmis ve istatistiksel değerlendirmeler yapılmıs tır. Üst yönetimin sera gazı envanteri c alıs maları ve sürdürülmesi konusundaki destek ve iradesi tamdır. Ana doğal gaz dağıtımı BASKENT DOGALGAZ DAGITIM AS. nin; ana elektrik dağıtımı ENERJISA nın kontrolü altındadır. Veri toplama ve gözden gec irme toplantılarından sonra yıllık olarak sera gazı emisyon miktarları hesaplanır, kars ılas tırılır ve değerlendirilir. Rapor, ISO 14064-1 standardı doğrultusunda Lojistik ve Satınalma S efliği ve Elektronik Sistemler S efliği tarafından hazırlanır. Doğrulama sürecinde TSE ye kaydedilir. Sera gazı raporu formatı, ISO 14064-1 standardı, 7 numaralı maddesinin tüm gerekliliklerini ic erecek s ekilde hazırlanmıs tır. Sera gazı ile ilgili duyurular personele mail yolu ile iletilmektedir. Mail eris imi olmayan personeller için Personel Duyuru Takip Formu kullanılmaktadır. Ayrıca bilgisayarı bulunan her personelin masaüstünde bulunan Entegre Yonetim Sistemi (tresbfp01) Shortcut üzerinden tüm sistem kayıtlarına ulas ılabilmektedir. 17
Sera gazı raporunun ic eriğinde ISO 14064-1 standardı s artlarını sağlayan tüm gereklilikler bulunmaktadır. CO2 es değer ton cinsinden her bir sera gazı ic in ayrı ayrı hesaplanan doğrudan ve enerji dolaylı sera gazı emisyonları yer almaktadır. Sera gazı ile ilgili politika, Çevre Politikası ile birlikte hazırlanmıs tır. Amaç Bu prosedür, TAV Ankara Terminal İs letmeciliği Sera Gazı Envanterinin tasarımlanması, gelis tirilmesi, yönetilmesi, gözden gec irilmesi ve raporlanması ic in olus turulmus tur. Sera Gazı Yönetim sistemi ile TSE tarafından ISO 14064 Standardı na göre akredite olmus bir havaalanı olmak ve sürdürmek amac lanmıs tır. Kapsam Sera gazı emisyonlarının ve uzaklas tırmalarının TAV Ankara seviyesinde hesaplanmasına ve raporlanmasına dair ilkeleri ve gerekleri kapsar. 16 Ekim 2006 yılında 10 milyon yolcu kapasitesi ile hizmet vermeye bas layan, Esenboğa Havalimanı İc ve Dıs Hatlar Terminali, 182 bin metre karelik bir alan üzerine kurulmus tur. Hedefler Yıllık olarak hesaplanan sera gazı emisyon miktarı değeri üzerinden takip eden yıl ic in %1 lik bir düs üs hedeflenmektedir. Yıllık olarak toplam yapılan sera gazı emisyon miktarının aynı yıl ic erisinde terminalden gec en yolcu sayısına bölünmesi ile ulas ılan yolcu bas ı sera gazı emisyon miktarı baz alınarak hedefler belirlenmektedir. Yıllık olarak sera gazı raporu, http://www.esenbogaairport.com/tr- TR/Pages/Main.aspx web sitesi üzerinden halkın eris imine ac ılmaktadır. 18 Sera gazı hedef kullanımı; sera gazının ölc ümleri sonucunda azaltmaya yönelik c alıs maların yapılmasıdır. Hedef kullanıcılar ise personeller, terminali kullanan tüm yolcular, Yes il Havalimanı c alıs maları kapsamında Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) ve Devlet Hava Meydanları İs letmesi (DHMİ) dir.
2.2. Enerji Yönetim Sistemi Dünya c apında, enerji tüketiminin günden güne artmasının bir sonucu olarak, enerji tüketimlerinin kontrol altına alınması ihtiyacı doğmus tur. Enerji sistematik olarak, TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi ile kontrol edilebilir. Ayrıca, daha etkili ve sürdürülebilir enerji tüketimi kurallarla tespit edilmis tir. Uluslararası Standardizasyon Örgütü, Haziran 2011 de, ISO 50001:2011 standardını yayınlamıs tır TS EN ISO 50001, Türkiye de Aralık 2011 yılında uygulamaya koyulmus tur. TAV Ankara Havaalanı, enerji kaybını en aza indirmek ve sürdürülebilir enerji tüketimi sağlamak amacıyla bu yıl Enerji Yönetim Sistemi ile c alıs maya bas lamıs ve TS EN ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Sertifikası alınmıs tır. Enerji Yönetim Sistemi ile Esenboğa Havaalanında enerji politikası olus turulmus, eylem planları hazırlanmıs, enerji tüketim amac ları belirlenmis, enerji performans indikatörleri belirlenmis, ürün/ekipman/hizmetler enerji verimliliği göz önünde bulundurularak değerlendirilmis, c alıs anlara enerji verimliliği eğitimleri verilmis, bu konudaki yasal düzenlemeler ve güncellemeler takip edilmis ve tüm c alıs anlar sisteme dahil edilmis tir. 2013 yılı sera gazının yeniden hesaplanmasını gerektiren herhangi bir durumda yeniden doğrulama yaptırılacaktır. Her yıl bir önceki yılın verileri kullanılarak sera gazı emisyonları hesaplanacak ve http://www.esenbogaairport.com/tr-tr/pages/main.aspx web sitemiz üzerinden Sera Gazı Raporumuz halkın bilgisine sunulacaktır. Enerji verimliliği ve sera gazı emisyonlarının azaltılmasına yönelik c alıs maları ve aksiyon planlarını ic eren EnYS-PRG-01 nolu Enerji Yönetim Planı ile takibi yapılmaktadır. ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi ile Sera Gazı Emisyıonları kontrolü entegre olarak kullanılmaktadır. 19
2.3. Enerji Politikası TAV Esenboğa Yatırım Yapım İs letme A.S olarak ISO 50001 Enerji Yönetim Sistemi Standardının as ağıda belirtilen gerekliliklerini kars ılayacağımızı taahhüt ederiz. Enerji kullanımımızı düzenli izlemek ve enerji referans noktası göre analiz etmek. Enerji performansını sürekli iyiles tirmek Hedef ve amac lara ulas mak ic in gerekli olan bilgi, teknoloji, veri, insan kaynaklarını sağlamak ve gerektiğinde güncellemek. Enerji kullanımı, tüketimi ve verimliliği kapsamında yasal mevzuatın gerektirdiği tüm s artlara uymak Enerji hedeflerimizi sürekli izleyerek periyodik aralıklarla gözden gec irmek ve gerektiğinde güncellemek Terminal is letmeciliği kapsamında mevcut sistemlerin yenilenmesi, yeni yatırımlar, yeni tasarımlar ve hizmet satın alımlarında enerji verimliğini dikkate almak. Enerji politikamızı tüm c alıs anlarımızla paylas mak. 2.4. Çevre Politikası TAV Ankara kurumsal değerleri kapsamında, faaliyetleri sonucunda olus an çevresel etkilerini en aza indirebilmek için gerekli tüm önlemleri, sürdürülebilirlik prensipleriyle uygulamaktadır. Sürdürülebilirlik yaklas ımıyla yön verdiğimiz c evre yönetimine ilis kin c alıs malarımızı fiziksel s artlarında ötesinde sosyal ve kültürel yapımızın da iyiles tirilmesi ic in bir arac olarak yorumluyor ve as ağıdaki ilkeleri önemsiyoruz. 20 Çevre kirliliği olus turmadan atıkları yönetmek, kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak, Sözles me s artlarına, ulusal ve uluslararası otoritelerin düzenlemelerine, yasal düzenlemelere ve zorunlu standartlara uymak,
Mevcut enerji kaynaklarını en verimli s ekilde kullanarak, etkin enerji kullanımını konfordan ödün vermeden sağlamak ve Sürdürülebilir Kalkınma yaklas ımına paralel olarak enerji faaliyetlerini yönetmek, Çevre yönetim sistemini, kurumsal yönetim uygulamalarıyla bütünles tirerek uygulamak, sürekli olarak gözden gec irmek ve iyiles tirmek, Doğal kaynakları en verimli ve ekonomik s ekilde kullanmak, Tüm c alıs anlarımızı is inde c evreye bilinc li ve sorumlu davranıs larının gelis tirilmesi ic in c evrenin korunması konularında eğitmek ve desteklemek, Sera gazı emisyonunu o nemli bir çevre boyutu olarak ele alarak azaltma yo ntemlerini aras tırmak, uygulamak ve devamlılıg ını sag lamak. 21
3. SONUÇ Bu raporda, TAV Ankara, 2013 yılı sera gazı emisyonları hesaplanmıs tır. TAV Ankara temel yılı, sera gazı envanteri kapsamında doğrulanabilir en yakın yıl olduğu ic in 2013 takvim yılı olarak belirlenmis tir. Doğrudan Sera Gazı Emisyonları (Kapsam 1) dağılım grafiği as ağıdaki gibidir: Tri-Jenerasyon Santrali Jeneratörler Mobil Jeneratörler Isıtma Kazanları Dizel Arabalar Benzinli Arabalar Split Klimalar Buzdolapları Chiller Su Sebilleri FM 200 CO2 Yangın Tüpleri Gübre Denitrifikasyon PCA Üniteleri 22
Enerji Dolaylı Sera Gazı Emisyonları (Kapsam 2) dağılım grafiği as ağıdaki gibidir: Şebekeden Satın Alınan Kiracılara Satılan Arıtma Sabit yanmalıı arac lar, hareketli yanmalı arac lar, kac ak gazlar ve arazi kaynaklı emisyonların dağılımı as ağıdaki grafikte gösterilmis tir: Sabit Yanmalı Araçlar Hareketli Yanmalı Araçlar Kaçak Gazlar Arazi Kaynaklı Terminal genelinde sera gazı emisyonlarını azaltmaya yönelik c es itli projeler yapılmıs tır. Bu projelerin bazıları as ağıda ac ıklanmıs tır. 23
Tarih 01.12.2014 Hazırlayanlar Özge BAYKARA SEZĞİN -Elektronik Sistemler Şefi Görkem AKDEMİR Rev. 005 Lojistik ve Satınalma Şefi Rapor No SGER.001 Onay Nuray DEMİRER Genel Müdür 24