ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI İş Teftiş İstanbul Grup Başkanlığı 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU Murat GÜRSOY İş Müfettişi Okan ÇETİNKAYA İş Müfettişi Yrd.
İçindekiler Yayın Tarihi Hedef Kapsam ve İstisnalar Risk Değerlendirme Tehlike Sınıfları İSG Hizmetleri İş Güvenliği Uzmanı İşyeri Hekimi İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirimi
Çalışan Temsilcisi İş sağlığı ve Güvenliğinin Koordinasyonu Tahliye Durdurma Güvenlik Raporu veya Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi İdari Para Cezaları Yürürlük
Yayın Tarihi 30.6.2012-28339 Tarihli resmi gazetede 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yayınlanmıştır. Bu kanunla İş Sağlığı ve Güvenliğine yönelik uygulamalar yeniden şekillenmiştir.
Hedef 6331 sayılı kanun ile; - İSG profesyonellerinin çalıştırılması, - Çalışanların İSG sürecine etkin katılımı, - Risk değerlendirmesi ile proaktif yaklaşımı, - İSG mevzuatının tüm işveren ve işçileri kapsaması ve, - Endüstriyel işyerlerine ilişkin düzenlemeler ile, İş kazalarının ve M. H. önüne geçilmesi.
Kapsam ve İstisnalar 4857 sayılı kanunda, Deniz ve hava taşıma işlerinde, 50'den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyerlerinde veya işletmelerinde, Aile ekonomisi içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri, Bir ailenin üyeleri ve 3 üncü dereceye kadar (3 üncü derece dahil) hısımları arasında dışardan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde, Ev hizmetlerinde, İş sağlığı ve güvenliği hükümleri saklı kalmak üzere çıraklar hakkında, Sporcular hakkında, Rehabilite edilenler hakkında, 507 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun üç kişinin çalıştığı işyerlerinde.
Kapsam ve İstisnalar 6331 sayılı kanunda Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığının faaliyetleri. Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri. Ev hizmetleri. Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar. Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme faaliyetleri, hariç
Kapsam ve İstisnalar Kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet konularına bakılmaksızın uygulanır.
Risk Değerlendirme Risk Tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtimali olarak tanımlanmış olup, 4857 sayılı Kanunda 5763 sayılı kanunla değişiklik yapılarak ilk olarak risk değerlendirmesi kavramına kanunda yer verilmiş olmasına rağmen, usul ve esasları düzenlenmemiştir.
Risk Değerlendirme 6331 sayılı kanun; Risk değerlendirmesine çokça önem vermiş, Risk değerlendirmesini İSG yönelik çalışmaların temeline almış, Bütün işyerleri için risk değerlendirme zorunluluğu getirilmiştir.
Risk Değerlendirme Risk analizi ile riskler önceden belirlenecek ve gerekli tedbirler alınarak iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önüne geçilecek veya zararın azaltılması sağlanacaktır.
Tehlike Sınıfları İSG hizmetlerinin yürütülmesi bakımından işyerleri sınıflandırmaya tabi tutulmuştur.
Tehlike Sınıfları Kanun kapsamında işyerleri NACE Rev. 2 Altılı Ekonomik Faaliyet Sınıflaması çerçevesinde Az tehlikeli, Tehlikeli, Çok tehlikeli, Olacak şekilde sınıflandırılmıştır. İşyeri tehlike sınıflarının tespitinde, o işyerinde yapılan asıl iş dikkate alınır.
Az Tehlikeli Bilgisayar programlama faaliyetleri, Sinema filmi gösterim faaliyetleri, Çay ocakları, kıraathaneler, kahvehaneler, Minibüs ve dolmuş ile yapılan şehir içi ve banliyö yolcu taşımacılığı (belirlenmiş güzergahlarda)
Tehlikeli Karayolu ile şehir içi yük taşımacılığı (gıda, sıvı, kuru yük, vb.) (gaz ve petrol ürünleri hariç) Canlı hayvanların toptan ticareti Eczacılığa ilişkin tıbbi ilaçların imalatı (antibiyotik içeren tıbbi ilaçlar, ağrı kesiciler, hormon içeren tıbbi ilaçlar vb.)
Çok Tehlikeli Kamu kurumları tarafından verilen insan sağlığına yönelik özel ihtisas gerektiren yataklı hastane hizmetleri, İnşaat işleri, Kara yolu ile şehir içi yük taşımacılığı (gaz ve petrol ürünleri, kimyasal ürünler vb.)
İSG Hizmetleri Kanunla Birlikte Tüm İşyerlerinde İSG Profesyonellerinin İstihdamı Hükme Bağlanmıştır. İş güvenliği uzmanı, (A, B, C) İşyeri hekimi, Sağlık personeli,
İş Güvenliği Uzmanı 4857 sayılı kanunda sanayiden sayılan ve 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerleri için İş Güvenliği Uzmanı çalıştırma orunluluğu varken, 6331 e göre her işverenin çalışan sayısına bakmaksızın İş Güvenliği Uzmanı çalıştırma zorunluluğu getirilmiştir.
İşyeri Hekimi 4857 sayılı kanunda 50 ve daha fazla işçi çalıştıran işyerleri için İşyeri Hekimi çalıştırma zorunluluğu varken, 6331 e göre her işverenin çalışan sayısına bakmaksızın İşyeri Hekimi çalıştırma zorunluluğu getirilmiştir.
İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetlerine İlişkin Hükümler Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A) sınıfı, Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B) sınıfı, Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmaları şartı aranır.
Geçici 4. madde ile; Problem Alanı 4 Yıl süre ile B sınıfı sertifikalı uzman, çok tehlikeli, 3 Yıl süre ile C sınıfı sertifikalı uzman, tehlikeli,
Problem Alanı Üç yıllık mesleki tecrübe ve (C) veya (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip iş güvenliği uzmanları; kendi meslek dallarına uygun işlerin yapıldığı işyeriyle sınırlı olmak üzere, bütün tehlike sınıflarındaki işyerlerinde görevlendirilebilirler. Bu hüküm, maddenin yürürlüğe giriş tarihinden itibaren yedi yıl geçerlidir.
İSG Hizmetlerine İlişkin Çeşitli Hükümler İşverenler; görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve kuruluşlar tarafından iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili mevzuata uygun olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse; Kamu kurum ve kuruluşları hariç ondan az çalışanı bulunanlardan, çok tehlikeli ve tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri faydalanabilir. Ancak, Bakanlar Kurulu, ondan az çalışanı bulunanlardan az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin de faydalanmasına karar verebilir.
İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirimi 4857 sayılı Kanunda İşverenler işyerlerinde meydana gelen iş kazasını ve tespit edilecek meslek hastalığını en geç iki iş günü içinde yazı ile ilgili bölge müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar. 6331 sayılı Kanunda İşveren iş kazalarını kazadan sonraki üç iş günü içinde. Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde. Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirir
Çalışan Temsilcisi İşveren İş sağlığı ve güvenliği ile İlgili çalışmalara katılacak, Çalışmaları izleyecek, Tedbir alınmasını isteyecek, Tekliflerde bulunacak ve benzeri konularda çalışanları temsil edecek, Çalışan temsilcisi görevlendirilecektir.
Çalışan Temsilcisi Seçimi İşveren; işyerinin değişik bölümlerindeki riskler ve çalışan sayılarını göz önünde bulundurarak dengeli dağılıma özen göstermek kaydıyla, çalışanlar arasında yapılacak seçim veya seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir: İşyerinde yetkili sendika bulunması hâlinde, işyeri sendika temsilcileri çalışan temsilcisi olarak da görev yapar.
Çalışan Temsilcisi Çalışan temsilcisinin işyerinde işlevselliğinin sağlanması ile işçilerin İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİ çalışmalarına katılımını sağlayacak bir köprü oluşturulacaktır.
İş Sağlığı ve Güvenliğinin Koordinasyonu Birden fazla işyerinin bulunduğu iş merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri veya siteleri gibi yerlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusundaki koordinasyon yönetim tarafından sağlanır. Yönetim, işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği yönünden diğer işyerlerini etkileyecek tehlikeler hususunda gerekli tedbirleri almaları için işverenleri uyarır. Bu uyarılara uymayan işverenleri Bakanlığa bildirir.
Tahliye Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda işveren; a) Çalışanların işi bırakarak derhal çalışma yerlerinden ayrılıp güvenli bir yere gidebilmeleri için, önceden gerekli düzenlemeleri yapar ve çalışanlara gerekli talimatları verir. b) Durumun devam etmesi hâlinde, zorunluluk olmadıkça, gerekli donanıma sahip ve özel olarak görevlendirilenler dışındaki çalışanlardan işlerine devam etmelerini isteyemez.
Tahliye İşveren, çalışanların kendileri veya diğer kişilerin güvenliği için ciddi ve yakın bir tehlike ile karşılaştıkları ve amirine hemen haber veremedikleri durumlarda; istenmeyen sonuçların önlenmesi için, bilgileri ve mevcut teknik onanımları çerçevesinde müdahale edebilmelerine imkân sağlar. Böyle bir durumda çalışanlar, ihmal veya dikkatsiz davranışları olmadıkça yaptıkları müdahaleden dolayı sorumlu tutulamaz.
Durdurma İşyerlerinin KAPATILMASI kavramı kaldırılarak DURDURMA kavramına yer verilmiş olup, İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu tehlike giderilinceye kadar, işyerinin bir bölümünde veya tamamında iş durdurulur.
Durdurma Ayrıca çok tehlikeli sınıfta yer alan Maden, Metal, Yapı işleri ile, Tehlikeli kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya, Büyük endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş durdurulur.
Güvenlik Raporu veya Büyük Kaza Önleme Politika Belgesi İşletmeye başlanmadan önce, büyük endüstriyel kaza oluşabilecek işyerleri için, işyerlerinin büyüklüğüne göre büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu işveren tarafından hazırlanır. Güvenlik raporu hazırlama yükümlülüğü bulunan işveren, hazırladıkları güvenlik raporlarının içerik ve yeterlilikleri Bakanlıkça incelenmesini müteakip işyerlerini işletmeye açabilir.
İdari Para Cezaları Yeni kanunla birlikte İPC larında ciddi değişiklilere (artışlar) gidilmiştir,
İPC Örnek 6 ncı maddesinin birinci fıkrası gereğince belirlenen nitelikte iş güvenliği uzmanı veya işyeri hekimi görevlendirmeyen işverene görevlendirmediği her bir kişi için beşbin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar,
İPC Örnek 10 uncu maddesinin birinci fıkrasına göre risk değerlendirmesi yapmayan veya yaptırmayan işverene üçbin Türk Lirası, aykırılığın devam ettiği her ay için dörtbinbeşyüz Türk Lirası,
İPC Örnek 29 uncu maddesinde belirtilen; büyük kaza önleme politika belgesi hazırlamayan işverene ellibin Türk Lirası,
Yürürlük Bu Kanunun uzman, hekime ilişkin maddeleri; 1) Kamu kurumları ile 50 den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren iki yıl sonra, 2) 50 den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra, 3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, yürürlüğe girer.