ZĠRAAT BĠLĠRKĠġĠ RAPORLARINDA KARġILAġILAN SORUNLAR (IĞDIR ĠLĠ ÖRNEĞĠ)

Benzer belgeler
TARIM ALANLARININ KAMULAŞTIRMASINDA DEĞER BİÇMEDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR (IĞDIR İLİ ÖRNEĞİ)

ĠDARĠ DAVA DAĠRELERĠ KURULU KARARLARI

TAŞINMAZ DEĞERLEMEDE BİLİRKİŞİ

ĠKĠNCĠ BÖLÜM KABUL EDĠLEBĠLĠRLĠK HAKKINDA KARAR. BaĢvuru n o 46766/13 Yılser GÜNGÖR ve diğerleri / Türkiye

İÇİNDEKİLER GİRİŞ KONUYLA İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR.1) KONUNUN TAKDİMİ, ÖNEMİ

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK. /32,46

2017 DİYARBAKIR BAROSU ASGARİ ÜCRET ÇİZELGESİ

AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ

TAġINMAZLARIN ARSA VASFINI KAZANMASI

KAMULAŞTIRMA VE KENTSEL ALANLARIN DÜZENLENMESİ

T.C. YARGITAY 21. Hukuk Dairesi ESAS NO : 2011/6147

2018 DİYARBAKIR BAROSU ASGARİ ÜCRET ÇİZELGESİ

KİTABIN SİSTEMATİĞİNE DAİR AÇIKLAMA (ÖRNEK)

AVUKAT - İŞ SAHİBİ ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

İlgili Kanun / Madde 2821 S. SK/45

KIDEM ZAMMI ÜCRETE UYGULANAN AYRI ZAMDIR ÖNCE KIDEM ZAMMI UYGULANIR DAHA SONRA TOPLU SÖZLEŞMEDEKİ NISBİ ZAM UYGULANIR Y A R G I T A Y İ L A M I

YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas Numarası: 2015/ Karar Numarası: 2016/769 Karar Tarihi:

.. [İl] ĠL YAPI DENETĠM KOMĠSYONU KOMĠSYON KARARI. Ġlgi : Ġl ÇalıĢma Biriminin.. tarihli ve. nolu teknik inceleme raporu.

A. SULH HUKUK MAHKEMELERİNDE GÖRÜLEN DAVALAR

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/27

AVCILAR BELEDĠYE MECLĠSĠNĠN 6. SEÇĠM DÖNEMĠ 3. TOPLANTI YILI 2016 SENESĠ TEMUZ AYI MECLĠS TOPLANTISINA AĠT KARAR ÖZETĠ

AVCILAR BELEDĠYE MECLĠSĠNĠN 6. SEÇĠM DÖNEMĠ 3. TOPLANTI YILI 2016 SENESĠ HAZĠRAN AYI MECLĠS TOPLANTISINA AĠT KARAR ÖZETĠ

BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam ve Dayanak

İDARİ YARGI DERSİ (VİZE SINAVI)

Anahtar Kelimeler : Türkiye İş Bankası Anonim Şirketi, bireysel başvuru, Anayasa Mahkemesi, ücret

EGE ÜNİVERSİTESİ TEHLİKELİ ATIK YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

DÖNEMİ AVUKAT-VEKİLEDEN ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

SULH HUKUK MAHKEMELERİNDE GÖRÜLEN DAVALAR

TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASA MAHKEMESİ BİRİNCİ BÖLÜM KARAR NURAN CEYLAN ÖZBUDAK BAŞVURUSU. (Başvuru Numarası: 2014/2890)

AVRUPA ĠNSAN HAKLARI MAHKEMESĠ ĠKĠNCĠ BÖLÜM KABUL EDİLEBİLİRLİK HAKKINDA KARAR. BaĢvuru no.29628/09 Hikmet KÖSEOĞLU/TÜRKİYE

İPTAL İSTEMİNDE BULUNAN DAVACI: TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent

T.C. İZMİR BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 10. HUKUK DAİRESİ T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I

Uzun Sok. Kolotoğlu İşhanı Kat: 3 No:75 - TRABZON Temyiz Eden ve Karşı Taraf (Davalı) : Karayolları Genel Müdürlüğü - ANKARA

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK/115,120

KAMULAŞTIRMASIZ EL ATILAN TAŞINMAZ BEDELİNİN TAHSİLİ OBJEKTİF DEĞER ARTIŞ ORANI VEKALET ÜCRETİ

T.C. ĠZMĠR ĠLĠ URLA BELEDİYESİ MECLİS KARARI

TAŞINMAZ DEĞERLEME İLKE VE UYGULAMALARI

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, 18-21

TMMOB ve ODA MEVZUATI

AVUK AT - İŞ SAHİBİ ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

Sayı: Ankara, 24 /03/2014 ANKARA İDARE MAHKEMESİ BAŞKANLIĞI NA

2- Dâvanın, her biri hakkında aynı sebepten neşet etmesi. hükmü öngörülmüş. iken,

AVUK AT - İŞ SAHİBİ ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

Dr. Ayşe KÖME AKPULAT İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Anabilim Dalı İŞ MAHKEMELERİNDE YARGILAMANIN ÖZELLİKLERİ

DÖNEMİ AVUKAT-VEKİLEDEN ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ ,00 TL ' den az olmamak üzere dava konusu giderilmesi) Davası

TEBLİĞ. ç) Hazinenin özel mülkiyetindeki taģınmaz: Tapuda Hazine adına tescilli taģınmazları,

AVUK AT - İŞ SAHİBİ ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

Ruhsat Harcı (2015 yılı için Jeotermal kaynak iģletme harç miktarı; 7.028,45 TL., mineralli su iģletme ruhsat harç miktarı 3.514,25 TL.

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/ S.İşK/14

İlgili Kanun / Madde 4857 S.İşK/32

AVUK AT - İŞ SAHİBİ ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

ANAYASA MAHKEMESİ NE BİREYSEL BAŞVURU YOLU AÇILDI

TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ARTVİN KADASTRO MÜDÜRLÜĞÜ HİZMET STANDARTLARI

MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı; çalıģanlara verilecek iģ sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin usul ve esaslarını düzenlemektir.

İlgili Kanun / Madde 818.S.BK/161

TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KÜTAHYAKADASTRO MÜDÜRLÜĞÜ TAVŞANLI BİRİMİ HİZMET STANDARTLARI

TUNCELĠ ÜNĠVERSĠTESĠ YILI SAYIġTAY DENETĠM RAPORU

AVUKAT - İŞ SAHİBİ ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK. /5,41

BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİ VE GEÇİCİ HUKUKİ KORUMA KARARLARI. DR. ADEM ASLAN Yargıtay 11.HD. Üyesi

4.900,00 TL 5.500,00 TL

Taşınmaz Geliştirme A.B.D. Doktora. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü 2011

Yargıtay. Hukuk Genel Kurulu. Esas : 2011/ Karar : 2011/474. Tarih : Özet: - YARGITAY ĠLAMI -

ULUSAL Ġġ SAĞLIĞI VE GÜVENLĠĞĠ KONSEYĠ YÖNETMELĠĞĠ BĠRĠNCĠ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar. Amaç ve kapsam

SEKİZİNCİ DAİRE KARARLARI. Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : İzmir Defterdarlığı Milli Emlak Dairesi Başkanlığı

İlgili Kanun / Madde 6356 S. STSK/5, 41

YÖNETMELİK. e) Katılımcı: Yeterlilik kazanmak üzere sertifikalı eğitim programına katılan kiģiyi,

KADASTRO İLANLARI HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç ve Dayanak

İlgili Kanun / Madde 6098 S. TBK/ S. İşK/14

T.C. ERZURUM PALANDÖKEN İLÇE BELEDİYE ENCÜMEN KARARI

Kültür ve Turizm Bakanlığından: SAMSUN KÜLTÜR VARLIKLARINI KORUMA BÖLGE KURULU KARAR 57.00/610 Toplantı Tarihi ve No : Karar Tarihi ve

T.C. BİLECİK ADLİ YARGI İLK DERECE MAHKEMESİ ADALET KOMİSYONU ADALET KOMİSYONU BAŞKANLIĞINDAN İLAN

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/18-21

SAKARYA BAROSU Tavsiye Niteliğinde AVUKATLIK ÜCRET TARİFESİ

ĠKĠNCĠ DAĠRE. Kandile YEŞİLFİDAN/ TÜRKİYE DAVASI ve diğer 10 başvuru. (Bk. ekli liste) (Başvuru no /11) KARAR STRAZBURG.

7 Mirasçılık belgesinin iptali

TMMOB GIDA MÜHENDİSLERİ ODASI BİLİRKİŞİLİK TEMEL EĞİTİMİ PROGRAMI Ekim 2017/21-22 Ekim 2017

TEBLİĞ. Tarım ve Köyişleri Bakanlığından: HAYVANCILIĞIN DESTEKLENMESĠ HAKKINDA UYGULAMA ESASLARI TEBLĠĞĠ (TEBLĠĞ NO: 2010/13)

HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI MALATYA

Ek 2: Dava Dilekçesi. İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesi. Sayın Başkanlığına. İstanbul 2. İdare Mahkemesi 2008/1445 E

İDARİ YARGILAMA USULÜ HUKUKU 3-B K. Burak ÖZTÜRK İDARİ YARGI KARARLARININ UYGULANMASI

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6 İŞYERİ DEVRİ İŞYERİ DEVRİNİN İŞÇİ ALACAKLARINA ETKİSİ

TÜRK MÜHENDİS VE MİMAR ODALARI BİRLİĞİ JEOFİZİK MÜHENDİSLERİ ODASI

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/2, S. TSK/25

KORUNAN ALANLARDA YAPILACAK PLANLARA DAİR YÖNETMELİK

T.C. KARTAL BELEDİYE BAŞKANLIĞI İSTANBUL

DÖNEMİ AVUKAT-VEKİLEDEN ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ 4.700,00 TL

HUKUSAL ÇALIŞMALARI. Durum : Kayıt defterine yazılma tarihinin gecikmiş olması nedeniyle davanın reddine karar verildi.

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/8

Sirküler Rapor /70-1 ANAYASA MAHKEMESİNİN ÖZEL USULSUZLUK CEZASIYLA İLGİLİ BAŞVURUYA İLİŞKİN KARARI

SGK Ödemeler88 Tapu89 Trafik90

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/6

DÖNEMİ AVUKAT-VEKİLEDEN ARASINDAKİ EN AZ ÜCRET ÇİZELGESİ Malatya Barosu Yönetim Kurulu nun /47 sayılı Kararı ile

İZMİR BAROSU TAVSİYE NİTELİĞİNDE AVUKATLIK ASGARİ ÜCRET TARİFESİ

: TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi. KONU Davalı idarenin yanıt dilekçesine yanıtlarımızın sunulmasıdır.

İlgili Kanun / Madde 4857 S. İşK/18-21

ORMAN KADASTROSUNUN KADASTRO MÜDÜRLÜĞÜ TARAFINDAN YAPILMASI

Meclis BaĢkanı Katip Üye Katip Üye Recep ÖZKAN Tahir SARIOĞLU Remzi RuĢen AYAN Belediye BaĢkanı Meclis Üyesi Meclis Üyesi

İlgili Kanun / Madde 6100 S. HMK. /Geç. 3.

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I

Transkript:

ZĠRAAT BĠLĠRKĠġĠ RAPORLARINDA KARġILAġILAN SORUNLAR (IĞDIR ĠLĠ ÖRNEĞĠ) Kasım ġahġn kasim.sahin@igdir.edu.tr AyĢe KARADAĞ GÜRSOY ayse_karadag@yahoo.com Iğdır Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, IĞDIR ÖZET Hazırlanan ziraat bilirkiģi raporuna itibar edilebilmesi için, o raporun inandırıcı, gerçekçi, alan ve resmi kurum verilerine dayanması gerekir. Ziraat bilirkiģi raporunda yeterli gerekçe yoksa rapor kendi içinde çeliģkili ise, gösterilen gerekçe mevcut duruma ve kanıtlara uygun değilse hâkim, bu rapora bağlı kalmamakta ve hüküm kurarken zorlanmaktadır. Hâkim, bilirkiģiye baģvurma konusunda serbest olduğu gibi, tüm yargısal kararlarda belirtildiği üzere bilirkiģi raporu ile bağlı değildir. Kanıtları serbestçe değerlendirme yetkisine sahip olan hâkim, bilirkiģi raporu ile bağlı değilse de; teknik ve özel konularda verilen raporu yeterli görmediği takdirde mevcut tereddütleri giderici ek bir rapor düzenlenmesini aynı bilirkiģiden isteyebileceği gibi gerekirse bir baģka bilirkiģi veya bilirkiģi kurulundan görüģ alabilmektedir. Dolayısıyla bilirkiģi raporlarının hazırlanması, gerekçe göstererek değer tespitinde bulunma, gereklilik ve arazinin mevcut durumunun ve geçmiģte mülkiyetinin ne olduğu gibi birçok soruya açıklık getirmesi bakımından önemlidir. Bu çalıģma Iğdır ilinde 2013-2015 yılları arasında Asliye Hukuk, Kadastro ve Sulh Hukuk mahkemelerinde açılmıģ olan kamulaģtırma, kamulaģtırmasız el atma, bedel, el atmanın önlenmesi, ecrimisil, zilyetlik, irtifak hakkı ve geçiģ hakkı gibi dava dosyalarını kapsamaktadır. Bu amaçla 400 dava dosyasına sunulan bilirkiģi raporları incelenerek, karģılaģılan sorunlar incelenmiģtir. Ayrıca bilirkiģilik yapan ziraat mühendisi ve teknisyenler ile dava vekilliği yapan avukatların bilirkiģi raporlarıyla ilgili görüģlerine de yer verilmiģtir. Anahtar Kelimeler: BilirkiĢilik, rapor yazımı, Iğdır. PROBLEMS IN AGRICULTURAL EXPERT REPORTS (THE CASE OF IGDIR PROVINCE) ABSTRACT An agricultural expert report has to be credible, realistic and based on field and official institution data in order that it can be accredited. When there is no sufficient justifications in an agricultural expert report, or if the document is conflicting within itself and the reasons are not true for the real situation and evidence, judge does not abide by this report and has 2079

difficulty in giving a verdict. Although the judge is free to resort to the expert, he/she is still not restricted with the expert s report as in all judicial decisions. Having the authority to freely evaluate the evidence, the judge, although not limited to the expert report, can ask for an additional report from the same expert or ask for the opinions of another expert or experts committee if he/she finds the report insufficient on technical or private issues. Therefore, preparing expert reports is important in answering many questions about valuation with justification, necessity, and the current situation of the land and its former owners. This study consists of court files of expropriation, confiscating without expropriating, possessory, adequate pay, ownership, easement and right-of-way cases opened in civil courts, cadastre and civil court of peace between the years of 2013-2015. With this purpose, expert reports in 400 court files and the confronted problems were investigated. Furthermore, the study included the opinions of agricultural engineers and technicians as experts, and lawyers as official solicitors about expert reports. Keywords: Expertise, report writing, Iğdır 1.GĠRĠġ Türkiye de bilirkiģilik yasal anlamda ortaya çıkan bir kavram olup, genellikle bilirkiģi olarak ifade edildiği halde ehlivukuf olarak da kullanılmaktadır. BilirkiĢiler mahkemelerin karar vermesinde önemli roller üstlenmektedir. Bu kiģilerin yasal sorumluluklarının olması ve yüklenmesi de doğaldır (Rehber, 1999). Türkiye bilirkiģilik kurumunun tekrar gündeme gelmesi ve kanuni düzenlemeler gidilmesi bu yapının yaģadığı sorunların çözümü, bilirkiģilik faaliyetinin amacından uzaklaģarak yozlaģtığı farklı kesim tarafından dile getirilmektedir. Bu alanda sorunların ortaya konulması, bu duruma kimin ve nelerin neden olduğu tartıģılmalıdır. Bu duruma doğrudan sistemin kendisinin neden olduğu gerçeğidir. Hukuk sistemindeki geçerli kurallar, bilirkiģi kurumunun sağlıklı çalıģması için evrensel kriterleri içermesi gerekmektedir. BilirkiĢilikteki sorun, öngörülen bu kuralların uygulanmaması ve çalıģtırılmamasından kaynaklanmaktadır. Bu sorunlar ziraat bilirkiģiliği kapsamında da aynı olup, meslek alanlarla ilgili bilimsel ve teknik uzmanlığı gerektiren konularda, adli kurumların ziraat mühendis ve teknisyenlerine baģvurmakta ve bu kiģilerce hazırlanan raporlar adaletin yerine getirilmesine yardımcı olmaktadır. Yargının tarımsal konularda doğruya ulaģma talebi doğrultusunda ihtiyaç duyulan mesleki bilgi ve deneyimini yargının hizmetine sunan ziraat bilirkiģilerinin eğitimi de önem arz etmektedir. BilirkiĢi ve bilirkiģilik düzenlemesi doğal olarak iktidarların yani yürütmenin yapması gereken bir iģtir. Gündemdeki bilirkiģilik yasası bu anlamda önem arz etmektedir. Iğdır ilinde yapılan bu çalıģma kapsamında, ziraat bilirkiģilerinin rapor yazımında karģılaģılan sorunlar incelenmiģtir. 2080

2. MATERYAL VE YÖNTEM AraĢtırmanın materyalini 2013-2015 yılları arasında Iğdır ili merkez, Aralık ve Tuzluca ilçelerindeki adliyelerde Asliye Hukuk, Kadastro, Sulh Hukuk, Sulh Ceza ve Aile mahkemelerinde açılmıģ olan dava dosyalarındaki bilirkiģi raporları oluģturmaktadır. Bu bilirkiģi raporlarındaki bilgiler 13 Avukat ve 11 Ziraat BilirkiĢisinden 400 rapordan bilgiler sözlü olarak toplanmıģtır. Iğdır ili Karakoyunlu ilçesinde Adliye teģkilatı bulunmamaktadır. Çizelge 1 de dava dosyalarının mahkemelere göre dağılımı ve Çizelge 2 de ise dava konularına göre dağılımı verilmiģtir. Çizelge 1. Dava dosyalarının mahkemelere göre dağılımı Mahkemeler Dava Dosyası Sayısı % Dağılımı Asliye Hukuk Mahkemesi 226 56,5 Kadastro Mahkemesi 134 33,5 Sulh Hukuk Mahkemesi 30 7,5 Sulh Ceza Mahkemesi 6 1,5 Aile Mahkemesi 4 1,0 Toplam 400 100,0 Çizelge 2. BilirkiĢi dosyalarının dava konularına göre dağılımı Dava Konusu Dava Dosyası Sayısı % Dağılımı KamulaĢtırma 78 19,5 KamulaĢtırmasız El Atma 98 24,5 Ecrimisil 70 17,5 Geçit Hakkı 26 6,5 Ġrtifak Hakkı 29 7,3 Zilyetlik 48 12,0 El Atmanın Önlenmesi 35 8,8 Bedel 16 4,0 Toplam 400 100,0 Ġncelen ziraat bilirkiģi raporlarında karģılaģılan sorunlar rapor yazım formatı üzerinden giderek, yazımda karģılaģılan sorunlar incelenmiģtir. Ziraat BilirkiĢi raporu formatı en geniģ içerik barındırması bakımından kamulaģtırma ve kamulaģtırmasız el atma raporları dikkate alınmıģtır. Bu sorunlar rapor yazım formatına dayalı olarak aģağıda ayrıntılı olarak verilmiģtir. 3. BULGULAR VE TARTIġMA 3.1. BilirkiĢi rapor formatı Dava konusu ve mahkemeye göre bilirkiģi raporları içerik açısından farklılık göstermektedir. Özellikle kadastro mahkemelerine sunulacak raporlarda neden sonuç vurgulanacak Ģekilde yazılmalı, ilgili kanunlara atıfta bulunularak gerekçe oluģturulmalıdır. 2081

Yine geçit hakkı davalarında alternatif geçit güzergahları belirlenmeli maliyet hesapları yapılarak hangi güzergahın ne amaçla tercih edildiği belirtilmelidir. Ġrtifak hakkı ile ilgili raporlarda ise, irtifak hakkına konu olan taģınmazın değerinin neden düģeceği belirtilerek, taģınmaz üzerindeki değer düģüklüğü gerekçelendirilerek açıklanmalıdır. Ziraat bilirkiģi raporlarında yazım aģamasında genel bir format olmamakla birlikte, özellikle kamulaģtırma ve kamulaģtırmasız el atma raporlarında aģağıdaki formata göre rapor yazıldığı görülmekte ve bu kapsamda bir raporun yeterli olabileceği düģünülmektedir. Bu formattaki konu baģlıkları neden sonuç iliģkisi kurularak açıklanmalıdır. Dosya No : Davacı : Davacı Vekili : Davalı : Davalı Vekili : Dava Konusu : GiriĢ 1 ) TaĢınmazın Kimliği: Ġli : Ġlçesi : Köyü : Cinsi : Ada No : Parsel No : Yüz Ölçümü : Asliye Hukuk Mahkemesi Hâkimliğine Iğdır 2) Değerlendirmeye Esas Alınan Kriterler: 3) TaĢınmazın Değer DeğiĢmesi: 4) Türkiye Ġstatistik Kurumu Verilerinin TartıĢılması: 5) TaĢınmazın Değerini Etkileyen Faktörler: 6) TaĢınmazın Getirebileceği Net Gelir Hesabı Yöntemi: 7) Kapitalizasyon Faiz Oranı: 8) Münavebe Planı Ve TaĢınmazın Getirebileceği Oranlı Gelir: 9) ĠĢgal Öncesi Tazminat Talebi: 10) Sonuç ve Kanaat: 2082

3.2.Rapor yazımında karģılaģılan maddi hatalar Ziraat bilirkiģi raporlarında karģılaģılan maddi sorunların baģında mahkeme isimlerinin karıģtırılmasıdır. Asliye yerine sulh hukukun yazılması veya 1. Asliye hukuku ile 2. Asliye hukukun dikkatsizlikle yanlıģ yazılmasıdır. Rapor yazımında yapılan bir maddi hata da dosya numarası veya davacı adının eksik veya hatalı yazılmasıdır. Bu durum daha çok davacı olarak bir kiģinin isminin yazılması ve diğer davacıların göz ardı edilmesi sonucudur. Değer hesaplamalarında diğer davacıların paylarına düģen tutarların hesaplanmaması sonucuna neden olmaktadır. Bir baģka konuda davalı tarafın ve dava konusunun yazılmama veya yanlıģ yazılma sorunudur. KeĢif yapılan tarihin tam olarak yazılması önemlidir. Özellikle ürün bedel davalarında ve tazminat davalarında bu gereklidir. KeĢfin yapıldığı il, ilçe, köy, arazinin cinsi, ada ve parsel numarası da bilirkiģi raporlarında eksiksiz olması gereken hususlardır. Bunlardaki maddi hatalar dava dosyasına çeģitli gerekçelerle itiraz edilmesine ve davanın Yargıtay da bozulmasına neden olabilmektedir. Dava konusu taģınmazın niteliği ve davaya konu olan kurumun veya kiģilerin bu alanları ne amaçla kullandığı ve değer tespitinde kamulaģtırma kanunu kapsamında değer tespitinin yapıldığının belirtilmemesi de bir maddi hata olarak karģımıza çıkmaktadır. Bu alanların yüz ölçümler fen bilirkiģi raporlarıyla aynı olmalıdır. Farklı rakamların kullanılması veya yanlıģ anlaģılma önemli bir sorundur. Değer biçmede taģınmazın değerinin değiģip değiģmediği de belirtilmelidir. TaĢınmazın değer tespitinde hangi kurumların hangi yıl verilerinin kullanıldığı belirtilmeli, mümkün olduğunca taģınmazın değerini etkileyen faktörler açıklanmalıdır. Hesaplamalarda kullanılacak kapitalizasyon faiz oranı açıkça yazılmalı, oranın neye göre belirlendiği izah edilmeli ve gerekçesi yazılmalıdır. Dava konusu taģınmazın toprak ve iklim özellikleri açıklanmalı, mümkün olduğu kadar somut bilgilere yer verilmelidir. Arazide sulu veya kuru Ģartlarda üretim yapıldığı belirtilmeli, sulama imkânları tespit edilerek, arazinin sulama Ģartları belirtilmelidir. Davaya konu taģınmazların sulu ya da susuz (kıraç) oluģuna iliģkin genel bir açıklama olmadan, doğrudan sonuca yani sadece yargıya yer verilmesi önemli bir eksikliktir. Bu nedenle, taģınmazın sulu kabul edilip edilmemesinin dayanaklarının ortaya koyulması lazımdır. Dava konusu taģınmaz, devlet eliyle sulanabilen bir taģınmazdır denebilir ve taģınmazın civarından geçen kanaletlerle ilgili bilgi verilebilir. TaĢınmaz devlet eliyle sulanmıyordur, ama çiftçinin kendi olanaklarıyla civardaki herhangi bir su kaynağından sulanıyordur, bu da gözlemle rapora geçirilmelidir. 2083

Bu sulamanın her mevsim, daha doğrusu ürünün yetiģmesi için yeterli miktarda akıģa sahip olup olmadığı, debisi bilirkiģi arkadaģlar tarafından gerek teknik bilgileri, gerekse gözlemleriyle belirtilmelidir. Çünkü oradan bir dere geçiyor olması, o derenin suyunun taģınmazda ürün yetiģtirmesine yeterli olduğu anlamına gelmez. Bu tür bir sulama yapılıyorsa bunun belirtilmesi gerekmektedir (Anonim, 2005). Değer tespitinde kullanılacak ürün deseni belirtilmeli, ürünlerin toprak ve iklim istekleri de vurgulanmalıdır. Ürün deseni münavebeye giren ürünler dikkate alınarak genelde üç yıllık verilmektedir. Münavebeye uygun olmayan ürünlerin artarda üretim yapılıyor olarak değer tespitinde kullanılması uygun değildir. Yol ve su geçit davalarıyla ilgili dosyalarda davacılar için arazilerine neden geçit hakkı verileceği açıklanmalı ve gerekliliği de vurgulanmalıdır. TaĢınmaz üzerindeki meyveli ve meyvesiz ağaç sayıları, yaģları gibi maddi bilgiler verilmeli, hesaplamalarda kullanılan yöntemler açıkça yazılmalıdır. Dava konusu taģınmalar ile ilgili iģgal nedeniyle beģ yıla kadar tazminat talebi (ecrimisil) istenebilmektedir. Burada da yıllık getirinin tazminat istenen yıl sayısına göre hesaplanması zorunlu olup, süre kesinlikle (yıl) olarak belirtilmelidir. Dava dosyaları için hazırlanan ziraat bilirkiģi dosyalarında kesinlikle sonuç bölümü olup, sonunda varılan kanaat belirtilerek, mahkemeye sunulmalıdır. BilirkiĢi raporlarında kesinlikle tarih ve bilirkiģi imzaları bulunmalıdır. 3.3 Rapor yazımında karģılaģılan teknik sorunlar Dava dosyalarında davalı kurum ile davaya konu olan dava konusu hakkında bir bağın olması gerekmektedir. Bu durum gerekçelendirilerek, davalı kurumun nasıl bir yükümlülüğünün olduğu belirtilmelidir. Ziraat bilirkiģi raporlarında dava konusu taģınmazın yer tespiti fen bilirkiģileri tarafından yer gösterimi ile mümkün olmaktadır. Dava konusu alanın yüz ölçümü, el atılan veya kamulaģtırılan alanın yüz ölçümü fen bilirkiģi raporlarından elde edilmelidir. Dava dosyasında dava konusuna yönelik olarak taģınmazın niteliğini belirleyen bir resmi belgenin bulunması zorunludur. Bu durum genellikle tapu kayıtlarıyla belirtilmektedir. Ayrıca farklı kurumlardan elde edilen evraklarda dava konusu taģınmazın niteliği hakkında bilgi verebilmektedir. Bu belgelerin eksikliği ziraat bilirkiģi raporlarının hazırlanmasında önemli teknik sorunlara neden olabilmektedir. Dava konusu taģınmazın bulunduğu bölge hakkında ve bitki desenine yönelik teknik bilgilere de ihtiyaç duyulabilmektedir. Ürün çeģitleri, ne amaçla üretimin yapıldığı, meyve veren ağaçların cinsi, yaģı ve meyve özellikleri de değer tespitinde önemli sorunlar olarak karģımıza çıkmaktadır. Verim ve fiyatları dava dosyasında olmazsa olmazlardandır. Bu verilerin Ġl ve Ġlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık müdürlükleri tarafından verilmesi gerekmektedir. 2084

Dava konusu taģınmazlarda kamulaģtırma, kamulaģtırmasız el atma, ecrimisil, irtifak hakkı, geçit hakkı, el atmanın önlenmesi ve bedel davalarında taģınmazın m 2 fiyatının hesaplanması gerekmektedir. Bu durum bilirkiģi raporlarında açık olarak yapılmalıdır. Mera yasanın temelini meraların tespiti, tahditi ve tahsisi oluģturmaktadır. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar illere göre değiģmekle birlikte ülkemizdeki meraların tespit iģlemi önemli ölçüde tamamlanmıģtır. Mera yasasının kabulünden bu yana uygulamada önemli aksaklıklarla karģılaģılmaktadır. Bunlardan ilki mera komisyonunda yer alan üyelerin çoğunun mera kanunu ve mera konusunda yeterli bilgilerinin bulunmamasıdır. Bu nedenle iģin büyük bölümü Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ġl ve Ġlçe Müdürlüğü mera biriminde yer alan teknik elemanlar ile teknik ekiplerde ve tapu kadastro müdürlüğünde görevli teknik elemanlar tarafından yürütülmektedir. Özellikle mera birimindeki mühendisler, mera komisyonunda yasayı ve çayır meraları en iyi bilen ve uygulamaya çalıģan elemanlardır (Balabanlı ve ark, 2006). Kadastro bilirkiģi raporları üzerine yapılan eleģtirilerin en baģında gelenleri, bilirkiģi raporlarının konuyu tam olarak anlatmadığıdır. Raporlardaki geliģigüzel ifadeler kullanarak olayı anlaģılmaz hale sokulduğu, sonucun gerekçeyle çeliģtiği veya hiç gerekçe gösterilmediği gibi hususlarla bilirkiģi raporlarının reddi, hatta sadece sonuç bölümüne bakarak kararlar da çıkabiliyor, Yargıtay ın önüne giden bu davalarda, bu tür bilirkiģi raporlarına dayanarak verilen kararları Yargıtay mutlaka bozuyor (Anonim, 2005). Buradan hareketle mera davalarında aģağıda belirtilen örneklerde olduğu gibi neden ve sonuçların açıkça yazılması bilirkiģi raporları için gereklidir. Kadastro mahkemelerinde açılan zilyetlik davalarında ise; taģınmazın durumu tasvir edilip örneğin; % 20-30 arasında meyilli, taģlı yapıda olup ancak korunga tarımına elveriģli bir tarla arazidir denilerek ilgili kanun gereği zilyetlikle iktisabının uygun olabileceği sonucuna varılmıģ denmelidir. Veya dava konusu parsel; %25-30 meyilli olup, %70-80 oranında yoğun irili küçüklü taģlı yapıdadır. TaĢlar taģınmazın tamamına dağılmıģ Ģekildedir. TaĢınmazın geri kalan olgunlaģmamıģ ham topraklı kısmında ise yabancı ot türlerinden geven (Astragallus sp.) bitkisi yoğundur. Bu hali ile taģınmaz tarımsal bakımdan maddi değeri olmayan alanlardandır. Kanunun ilgili maddesi gereği tarımsal bakımdan önemi olmayan yoğun taģlı alanlardan olup, tapulama dıģı olarak değerlendirilmesi gerektiği sonuç ve kanaatine varılmıģtır denebilir. Yine örnek olarak dava konusu parsel yaklaģık % 20-30 eğime sahip mer a arazisidir. Sulama imkânının olmadığı taģınmazda meraların asli bitkilerinden Gramineae ve Fabaceae familyasına ait koyun yumağı (Festuca ovina), gazal boynuzu (Lotus cornuculatus), brom (Bromus inermus), köpek diģi (Cynodon dactylon) vb bitkiler tespit edilmiģ olup, üzerinde küçükbaģ hayvanların otlatıldığı da görülmüģ ve zemin üstünde gübrelerine de rastlanmıģtır. Kanunun ilgili maddesi kapsamında mera özelliği taģıdığı, zilyetlik yoluyla iktisabının mümkün olmadığı, sonuç ve kanaati ile tabiri kullanılmalıdır. Örneğin, davalı taģınmaz parselin meradan açma olduğunu mahalli bilirkiģi ifadesinde belirtirken, davalı taģınmazı tamamen çevreleyen davalı ve komģu parseller taban arazi olup taban mera niteliğindedir denmelidir. 2085

Dava konusu parsel taģınmaz üzerinde yapılan bu tespitler doğrultusunda; taģınmazı çevreleyen komģu parsellerin kayıtlı mera olduğu, bitki örtüsü bulunduğu alanında taban mera özelliği taģıdığı, zilyetlik yoluyla iktisaplarının mümkün olmadığı sonuç ve kanaatine ulaģılmıģtır ifadeleri kullanılması durumunda, mahkemenin karar vermede teknik olarak daha etkin olacağı bilinmektedir. Yine dava konusu taģınmaz üzerinde yapılan tespitler doğrultusunda taģınmazın ilgili kanun (3402 sayılı kanunun) maddesinde belirtildiği gibi taģlık ve kayalık özelliği taģıdığı, imar ve ihya edilmediği, ilgili maddede sayılan yerlerden olmadığı, zilyetlik yoluyla iktisabının mümkün olmadığı sonucuna varılmıģtır denmelidir. Kadastro mahkemelerinde ziraat bilirkiģi raporunda yukarıdaki ifadelerin kullanılmadığı durumlarda mahkeme karar vermede zorlanmakta ve Yargıtay sürecinde sıkıntılar yaģanmakta, dava dosyası bozularak, davanın yıllarca sürmesine neden olunmaktadır. 4. SONUÇ Tarım alanlarının değer tespitinin doğru yapılabilmesi ve sonuçların sağlıklı olarak yorumlanabilmesi, yapılan iģin amacının bilinmesi ile mümkündür. Değerleme çalıģmaları farklı amaçlar (kamulaģtırma, sigorta, vergilendirme vb.) için yapılmakta ve amaca göre de farklı yöntem kullanılmaktadır. Bu nedenle öncelikle değerlemenin hangi amaçla yapıldığı ortaya konmalıdır (Engindeniz ve ark., 2015). Genel olarak görüģülen avukat ve ziraat bilirkiģilerine göre, dava dosyalarında sorun çıkaran yasaların uygulanmamasından kaynaklanıyor olmasıdır. Mevcut yasaları uygulayacak olanlar ise hâkimlik kurumudur. Dolayısıyla bilirkiģilik kurumunun yozlaģmasında baģ sorumlu hâkimler, daha sonra yargılama sisteminde hak savunucusu pozisyonun da olan avukatlar gelmektedir. Bunlar hukukçudur ve yanlıģı ortaya koyması gereken kiģilerdir. VatandaĢın hakkını savunurken usul kurallarının ihlalinin doğru ve güvenli yargılanma hakkını çiğneyeceğini bilmeleri gerekir, bu konuda adımlar atmaları gerekir, birtakım haklarını kullanmaları gerekir, ama ülkemizde avukatların büyük bir çoğunluğu tamamen izleyici durumundadır. KAYNAKLAR Anonim, 2005. TMMOB ve BilirkiĢilik. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği. ISBN: 975-395-964-8. Ankara. Balabanlı, Cahit., Albayrak, S., Türk, M., Yüksel, O., 2006. 4342 Sayılı Mera Kanunu Uygulamasında KarĢılaĢılan Sorunlar ve Çözüm Yolları. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi Seri: A, Sayı: 1, Yıl: 2006, ISSN: 1302-7085, Sayfa: 75-81. Isparta. Engindeniz, S., BaĢaran, C., Susam, B., 2015 Tarım Arazilerinin KamulaĢtırma Bedellerinin Saptanmasında Gelir Yönteminin Uygulanmasıyla Ġlgili AnlaĢmazlıklar. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası, 15.Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 25-28 Mart 2015, Ankara. Rehber, E., 1999, Tarımsal Kıymet Takdiri ve BilirkiĢilik, Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları No:139, Bursa. 2086