bölüm 9 smm hizmetleri ve mesleki denetim, bilirkişilik-ekspertizlik ve teknik hizmet çalışmaları

bölüm 9 smm hizmetleri ve mesleki denetim, bilirkişilik-ekspertizlik ve teknik hizmet çalışmaları

Bölüm 9. SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları Odamız birlikte üretme, birlikte karar alma ve birlikte yönetme anlayışından hareketle demokratik işleyişe sahip, ülke ve toplum menfaatleri doğrultusunda emekten ve halktan yana tavır alan kamu kurumu niteliğinde bir meslek örgütüdür. Bu anlayış TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği nin amaç maddesinde de özetle yurdun doğal kaynaklarının ülke ve toplum yararları doğrultusunda işletilmesini, üretimin ve kalitenin arttırılmasını, yurt sanayinin ulusal çıkarlara uygun yönde gelişmesini sağlamak için teknik ve bilimsel çalışmalar yapmak ve bunları üyelerin veya sanayinin yararına sunmak; makina mühendisliği hizmetleriyle ilgili her türlü araştırma, inceleme, proje ve raporların hazırlanmasını, uygulanmasını ve teknik uygulama sorumluluğunun uzman makina mühendisleri tarafından yapılmasını sağlamak; hizmetlerin teknik kurallara uygunluğunu incelemek, denetlemek ve onaylamak; iş ve işçi güvenliği ve ergonomi, çevrenin korunması, enerjinin üretimi ve yönetimi, ölçüm ve test cihazlarının kalibrasyonu gibi sanayiye yönelik araştırma-geliştirme konularında teknik ve bilimsel araştırmalarda bulunmak, meslek alanlarıyla ilgili her türlü standart, teknik şartname ve tip sözleşmeleri hazırlamak, mesleğin gelişimini sağlamak amacıyla gerekli inceleme ve araştırmaları yaparak önerilerde bulunmak, meslekle ilgili öğretim yapan kuruluşlarla işbirliği yaparak ülkenin gereksinimini karşılayabilecek nitelik ve nicelikte mühendisin yetişmesine yardımcı olmak şeklinde tanımlanmış olup, Odamız bu kapsamda çok ciddi görevlerle donatılmıştır. Odamız, kuruluşundan bugüne meslek disiplinine giren konularda yürütülen hizmetlerin öncelikle kamu yararı gözetilerek yerine getirilmesini sağlamak için çaba harcamakta ve bu hizmetler gerçekleştirilirken toplum sağlığı ve öncelikle halkımızın yararı gözetilmektedir. Bu anlayıştan hareketle Odamız, yetiştirmiş olduğu uzmanlar ve üyeleri aracılığıyla ülke genelinde ve yaygın bir şekilde mesleki denetimler gerçekleştirmektedir. Ancak Odamızın kamu çıkarını gözeten bu hizmetlerinin önüne birçok engel çıkartılmakta, uygulama alanlarımıza sınırlamalar getirilmeye çalışılmaktadır. Çeşitli kurum ve kuruluşların bu konulardaki tüm müdahalelerine rağmen Odamız; mesleki etkinliklerde toplumun güvenliğinin, sağlığının ve refahının en temel ölçütlerde olması için düzenlediği yönetmelikleri Resmi Gazete de yayımlatarak yürürlüğe koymuş ve mesleki denetim çalışmalarını kamudan ve halktan yana ısrarla sürdürmüştür. Odamız 41. Dönemde geçmiş dönemlerde olduğu gibi emisyon ölçümünden basınçlı kap ve ekipmanların periyodik kontrolüne, motor şase tespitlerine, asansör denetimlerine, bilirkişilik ve ekspertizlik hizmetlerine, kalibrasyon ve metroloji eğitimleri ile kalite konusunda kurs ve eğitimlere kadar birçok konuda sanayiye ve topluma yönelik yürüttüğü teknik hizmet çalışmalarını kesintisiz olarak devam ettirmektedir. 187

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları Bu çalışmalar; ilgili yönetmelikler doğrultusunda yeterli teknik ve mesleki eğitime sahip, tecrübeli, bağımsız ve tarafsız, mesleki gizlilik ilkesine uyan ve sürekli eğitimlerle yenilenen teknik personelimiz ve uzman üyelerimiz tarafından yürütülmektedir. Odamız tarafından gerçekleştirilen belgelendirme, danışmanlık, kontrol, ölçüm ve denetim çalışmalarını dört ana grupta toplamak mümkündür. 9.1. BELGELENDİRME / BELGE ONAYLARI Makina Mühendisleri Odası nca Oda Ana Yönetmelik ve bağlı yönetmelikleri çerçevesinde ülkemizde yürütülecek Serbest Müşavirlik Mühendislik Hizmetlerinin tanımlanması, bu hizmetleri yürütecek büroların tescili ile üyelerin mesleki ve bilimsel çalışmalarına, yaptıkları işlere ve tamamlayıcı eğitimlerine dayanan uzmanlıklarının belirlenerek belgelendirilmesi ve mesleki süreçlerin takibi konusunda yapılan tüm işler belgelendirme çalışmaları olarak değerlendirilmekte olup, özetle aşağıdaki başlıklarda derlenmektedir. A- Serbest Müşavirlik Mühendislik Büro Tescil Belgesi B- Mekanik Tesisat Uzman Mühendis Belgesi C- Mühendis Yetki Belgesi D- LPG Dolum Tesisleri ve Otogaz İstasyonları Sorumlu Müdürlük Belgesi E- Gıda Ambalajı Sorumlu Yönetici Belgesi Odamız, gelişen teknoloji ve toplumsal ihtiyaçlar kapsamında kamu adına ve kamu yararına mesleğin ve meslektaşın ihtiyaç ve çıkarları doğrultusunda yeni alanların tanımlanması ve belgelendirilmesi amacıyla çalışmalarına devam etmektedir. 9.2. BİLİRKİŞİ-HAKEM-UZMANLIK VE TEKNİK DANIŞMANLIK HİZMETLERİ Makina Mühendisleri Odası; bilim, teknik ve ekonomik alanlarda belirtilen konularda yerinde ya da dosya üzerinde inceleme yaparak fiyat takdiri, kıymet, nitelik, kusur ve durum tespiti için rapor tanzimi ile lüzum görülecek hallerde bunların dışındaki hususların tayin ve tespitinin yapılması konularında Bilirkişilik hizmetleri yürütmektedir. Ayrıca; yerinde ya da dosya üzerinde gerekli incelemeyi yaparak kıymet takdiri, fiyat tespiti ve benzerleri ile ilgili rapor düzenlenmesi hizmetlerinin yapılmasını içeren Eksperlik Hizmeti ile H.M.U.K. Tahkim Sözleşmesi gereğince taraflar arasındaki anlaşmazlıkların çözümündeki mühendislik ve mimarlık uygulamalarını içeren Hakemlik hizmetleri de Odamız faaliyetleri kapsamında değerlendirilmekte olup, Odamızın uzman teknik kadrosu ve uzman Oda üyelerince yapılmaktadır. Tüm bu uygulamalar TMMOB Bilirkişilik- Eksperlik-Hakemlik ve Teknik Müşavirlik Yönetmeliği kapsamındaki usul ve esaslar çerçevesinde yapılmakta olup, bilirkişiler her yıl TMMOB Yönetim Kurulunca belirlenmekte, tüm Oda ve Şubelerine Odamızca duyurulmaktadır. Bu kapsamda yürütülen hizmetleri içeren sayısal veriler aşağıdaki tabloda verilmektedir. 188

B L RK L K H ZMETLER N N UBELERE GÖRE DA ILIMI 4 1 1 4 5 5 6 6 6 6 6 8 9 1 16 12 18 14 12 1 26 23 21 23 19 17 13 14 15 18 16 27 27 26 25 43 4 42 43 41 54 52 46 51 51 59 65 72 63 62 66 7 72 67 78 76 77 74 81 89 89 89 89 9 94 13 16 119 12 138 14 166 154 159 158 158 193 187 185 22 214 227 238 338 36 354 35 3 25 2 15 1 5 ADANA ANKARA ANTALYA BURSA DEN ZL D YARBAKIR ED RNE ESK EH R GAZ ANTEP STANBUL ZM R KAYSER KOCAEL KONYA MERS N SAMSUN TRABZON ZONGULDAK B L RK H ZMET SAYILARI Grafik 9.2 189

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları 9.3. TEKNİK HİZMETLER KAPSAMINDA YAPILAN KONTROLLER - ÖLÇÜMLER Makina Mühendisleri Odası kamu kurumu niteliği ile tüm faaliyetlerinde kamu yararını esas almakta olup, mühendislik hizmetlerinin mesleğinde ehil, mesleki yeterliliği Odamızca belgelenmiş ve mesleki bilgisini meslek içi eğitimlerle sürekli geliştiren uzman üyelerince verilmesi doğrultusundaki temel yaklaşım ve girişimlerinin sürekli takipçisi olmaktadır. Odamızca yürütülen faaliyetler, Mart 22 tarih ve 24696 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Ana yönetmelik hükümleri kapsamında değerlendirilmektedir. Anılan yönetmeliğin MMO nun amaçlarının tanımlandığı 6. maddesinin c) fıkrası; İş ve işçi güvenliği, ergonomi, çevrenin korunması ve enerjinin üretimi ve yönetimi, ölçüm ve test cihazlarının kalibrasyonu vb. sanayiye yönelik araştırma, geliştirme konularında teknik ve bilimsel her türlü çalışmalarda bulunmak, gereksinilen ölçüm, test ve kontrolleri yaparak belge vermek, Oda nın üyelerinin bu konudaki uzmanlık çalışmalarını toplumun yararına sunmak, araştırma, eğitim ve testlere yönelik uygulama merkezleri ve laboratuvarlar kurmak, şeklinde tanımlanmakta olup, hizmetler günün ihtiyaçlarına göre çeşitlendirilmektedir. Gerek TMMOB Kanunu gerekse Makina Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği ve bağlı yönetmeliklerinden gücünü alan Odamız; kuruluş amacı doğrultusunda Şube, Bölge Temsilciliği, İl ve İlçe Temsilcilikleri şeklinde tüm yurt düzeyine yayılan birimlerdeki deneyimli ve bilgili uzman teknik görevlileri ve uzman üyeleri ile gerekli araç, gereç ve cihazları kullanarak İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği nin teknik kontrol ve periyodik testleri yıllardır tekniğin gerektirdiği yöntemlerle yapmaktadır. Odamız tüm ölçüm ve kontrol işlemleri başlığı altındaki teknik hizmetleri; yürürlükteki Yasa, Yönetmelik ve Mevzuatlar ile uyumlulaştırmakta, kamu kurumu niteliğinde meslek örgütü işlevi ve ciddiyeti ile kamu adına ve kamu yararına sürdürmektedir. Odamızca verilen her bir hizmetin; hizmet kalitesinin yükseltilmesi, evrensel standart ve kaliteye uygun yapılması ve yaygınlaştırılması amacıyla Periyodik Kontrol ve Bacagazı Emisyon Ölçümleri konularında başlattığı akreditasyon süreçlerini sonuçlandırarak, A Tipi Muayene Kuruluşunu yılında, Deney Laboratuvarını ise yılında Türk Akreditasyon Kurumu na akredite ettirmiştir. Bu kapsamda değerlendirildiğinde Kontrol ve Ölçümler başlığı altında Odamızca yürütülen teknik hizmetler; 1. Her Türlü Basınçlı Kapların ve Kaldırma- İletme Makinalarının Periyodik Kontrolleri A- Basınçlı Kapların Periyodik Kontrolleri - Buhar Kazanı - Kızgın Su Kazanı - Kalorifer Kazanı - Hava Tankı ve Kompresör - Hidrofor - Kızgın Yağ Kazanı - Otoklav - Basınçlı Kap - Kara Tankeri - Sanayi Gaz Tankeri Tankı - Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Depolama Tankı - Sanayi Gazları Dolum Tankları - Parlatıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddeler Depolama Tankı B- Kaldırma ve İletme Makinalarının Periyodik Kontrolleri - Vinç - Mobil Vinç - Caraskal - Platform 19

- Asansör - Hidrolik Asansör - Yük ve Servis Asansörü - Forklift - Araç Kaldırma Lifti - Transpalet - Teleferik, Teleksi ve Telesiyej 2- Gürültü ve Titreşim Kirliliği Ölçümleri 3- Bacagazı Emisyon ve Toz Ölçümleri 4- Yer altı Akaryakıt Tankları Sızdırmazlık Kontrolleri 5- Motorlu Araçların Motor-Şasi Numaralarının Orijinalliğinin Saptanması Kapsamında Yapılan Kontroller 6- Egzoz Emisyon Ölçümleri - Benzinli ve Alternatif Yakıtlı Araçlardaki Ölçümler - Dizel Yakıtlı Araçlardaki Ölçümler 7- LPG li Araçlarda Gaz Sızdırmazlık Kontrolü 8- Kalibrasyon Hizmeti şeklinde tanımlanmakta olup, yıllara göre her bir konu ile ilgili verilen hizmetlere ilişkin sayısal veriler aşağıda verilmektedir. Tarafsız ve bağımsız bir kuruluş olarak yıllardan beri çalışmalarını sürdüren Odamız,, konusunda uzman makina mühendisleri aracılığı ile yürütülen periyodik kontrol ve teknik ölçüm hizmetleri Mart te akredite ettirilerek, altyapı çalışmaları büyük ölçüde tamamlanmıştır. Odamızca; Şubelerimiz üzerinden yapılan kontrollerin ulusal ve uluslararası mevzuatlara uygunluğu ve sonuçları ile hizmetin kalitesinin yükseltilmesi kapsamındaki çalışmaların düzenli olarak kontrolü yapılmakta olup, veri envanterlerinin tutulması sağlanmaktadır. Bu kapsamda Odamız genelinde yapılan 8 konudaki periyodik kontrol sayıları aşağıda verilmektedir. Belirtilen bu hizmetlerin tümü Odamızın uzman teknik kadrosu, uzman Oda üyeleri tarafından gerçekleştirilmektedir. Hizmetler Odamız laboratuvar ve ekipmanı ile gerçekleştirilmekte olup, gerektiğinde üniversitelerin ve ilgili kurumların laboratuvar ve ekipmanlarından da kurumsal ilişkiler çerçevesinde yararlanılmaktadır. Periyodik kontroller kapsamında nitelendirilen ve kullanılmakta olan asansörlerin periyodik kontrolüne yönelik olarak Şubelerce yerel belediyelerle yapılan protokoller kapsamında, yılında 1 Şube etkinlik Grafik 9.3.1 191

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları alanındaki 17 ilde, 32 belediye ile yapılan protokollerde 7.262 asansör; yılında 8 Şube etkinlik alanındaki 17 ilde, 27 belediye ile yapılan protokollerde 13.35 asansör kontrol edilmiştir. Şubelerimizin diğer belediyelerle protokol yapma yönündeki çalışmaları sürmektedir. Odamız kontrol ve ölçüm hizmetleri kapsamında, LPG li araçlara yönelik gaz sızdırmazlık kontrolü işlemini de yürütmektedir. Odamız tarafından 1999 yılından bu yana yürütülmekte olan bu hizmet; Sanayi ve Ticaret Bakanlığı nın 11 Nisan tarihindeki yetki devri sonrasında Montaj Tespit Raporu onaylama ve kontrolü ile bir üst noktaya sıçratılmıştır. LPG li araçların son kontrollerini yaparak montaj tespit raporu onaylama ve sızdırmazlık raporu verme işlevini de Odamız, bugüne değin başarı ile gerçekleştirmiştir. Yetki devri ile birlikte artan ihtiyaca bağlı olarak eğitimli personel sayısı hızla arttırılarak kontrol istasyonlarının fiziki ve teknik şartları iyileştirilmiş ve 16 noktada yapılan kontroller ile hizmetin kalitesi arttırılmıştır. Hizmetin kalitesinin yükseltilmesi amacıyla teknik personele yönelik hizmet içi eğitimler süreklileştirilmiş, ayrıca Oda genelgeleri ile şubeler arası uygulama birliği sağlanmıştır. Ayrıca LPG dönüşümünü yaptırmak suretiyle trafikte bulunan araç sahiplerine ve kamuoyuna yönelik LPG Sistemli Araçların Güvenli Kullanım Kılavuzu adlı broşürden 2.5. adet bastırılmış olup, ücretsiz olarak dağıtılmıştır. Odamız bu süreçte yer alan tüm kurum ve kuruluşlarla ortak iş birlikleri geliştirmiş, tam bir uyum içerisinde çalışılarak sektörün standartlara uygun dönüşüm yapması konusunda disipline edilmesi sağlanmıştır. 11 Nisan tarihinden bugüne 2.112.31 aracın sızdırmazlık kontrolleri yapılmış ve 795.757 aracın da son kontrolleri yapılmak suretiyle montaj tespit raporları Odamızca onaylanmıştır. Bu kapsamda yapılan hizmetler ve uygulamayı içeren süreçler Odamızca yayımlanan Oda Raporu ile kamuoyuna düzenli olarak duyurulmaktadır. 1998 yılında Makina Mühendisleri Oda- EGE KAL BRASYON LABORATUVARI VE METROLOJ E T M MERKEZ NCE KAL BRASYON H ZMET VER LEN F RMALAR 5 4 3 345 366 377 382 2 1 28 (1 Mart tibar ile) 18 KALMEM KAL BRASYON H ZMET VER LEN F RMA SAYISI Grafik 9.3.2 192

sı nca kurulan Ege Kalibrasyon Laboratuvarı ve Metroloji Eğitim Merkezi (EGE KALMEM) elektrik, basınç, kütle, boyut ve sıcaklık laboratuvarlarında ölçüm ve kalibrasyon hizmetlerinin yanı sıra çeşitli konularda da eğitimler gerçekleştirmektedir. EGE KALMEM elektrik, basınç, kütle, boyut ve sıcaklık konularında ulusal ve uluslararası standartlarda izlenebilir ölçümler yapmakta; üretimde, ürün kontrolünde ve diğer ölçüm sistemlerinin kontrolünde kullanılan cihazların kalibrasyonu yoluyla ölçüm sistemlerinin ulusal ve uluslararası standartlara göre izlenebilirliğini sağlamaktadır. EGE KALMEM ce gerçekleştirilen hizmetlere ilişkin sayısal veriler aşağıda verilmektedir. Odamız Merkez Laboratuvarı, Endüstri Tesislerinden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği kapsamında endüstri tesislerinde baca gazı emisyon ve toz ölçümleri yapmaktadır. Laboratuvarımız bu dönemde TS EN ISO/IEC 1725 Standardı na göre TÜRKAK tarafından akredite edilmiş baca gazı emisyon ve toz ölçümleri konusunda Çevre ve Orman Bakanlığı ndan Çevre Analizleri Yeterlilik Belgesi almıştır. Merkez Laboratuvarı nca yapılan ölçümler ve ölçümlerin Şube etkinlik alanına göre dağılımı aşağıda verilmektedir. Trafikte seyreden araçların egzoz emisyon değerlerindeki değişimin çevre ve halk sağlığı açısından taşıdığı yıkıcı etkinin en aza indirilmesi amacıyla 8.7. tarih ve 25-869 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik kapsamında araç cinslerine göre belirli periyotlarda egzoz gazı emisyon ölçümü yaptırılması gerekmektedir. Odamızca da yapılmakta olan Egzoz Emisyon Ölçüm hizmetinin kalitesinin arttırılması ve yaygınlaştırılması amacıyla 41. Dönemde, 23 Şubat tarihi itibarıyla Muayene Kuruluşumuz akreditasyon kapsamına alınmıştır. Odamız tarafından yılları arasında 316.882 adet egzoz emisyon ölçümü yapılmıştır. Baca Gaz Ölçümlerinin ube Etkinlik Alanlar na Göre Da l m 45 4 39 41 35 3 25 2 15 1 5 3 2 3 16 2 3 8 4 5 2 13 ADANA ANKARA ANTALYA DEN ZL D YARBAKIR ED RNE ESK EH R STANBUL ZM R TRABZON 28 ( 1 Mart tibar ile 2 ayl k) Grafik 9.3.3 193

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları Teknik Hizmetler Kapsamında 8 Konuda Yapılan Kontroller Ölçümler 2 UBELERCE GERÇEKLE T R LEN TEKN K H ZMETLER N YILLARA GÖRE DA ILIMI 183894 18 7692 8959 14712 1554 23559 4316 26546 5425 4388 5623 8598 17354 3452 41219 7688 18356 4763 5943 9284 5355 16939 19132 31134 4849 475 769 9774 1564 2336 2147 5167 1911 18514 12531 27459 3691 66898 68353 66 46691 56458 457 6846 91324 17943 39859 866 93657 18378 19216 599 11896 11632 9534 19531 2792 43447 42546 37361 3432 6669 7389 14497 14272 25344 3472 1659 38725 37232 758 983 3984 85 2964 2173 2143 29222 23679 27367 24529 5488 67217 65162 56713 18639 117488 126149 1214 15722 16 14 12 1 8 6 4 2 ADN ANK ANT BUR DEN D.BAKIR ED R ESK G.ANTEP ST. ZM KAY KOC KON MER SAM TRAB ZON UBELERCE 8 KONUDA GERÇEKLE T RLEN TEKN K H ZMETLER TOPLAMI Grafik 9.3.4 194

PER YOD K KONTROLLER N UBELERE GÖRE DA ILIMI 35 56 84 14 178 185 162 191 176 242 118 78 49 13 42 18 41 72 52 212 21 174 168 187 246 14 25 21 188 198 175 148 277 367 385 485 56 425 687 681 138 992 195 1671 1889 236 2549 3111 3 25 2 16 61 74 26 133 117 162 149 145 135 134 138 159 166 49 1 92 111 159 38 43 47 7 77 25 8 9 92 16 35 254 28 545 495 42 49 568 1.72 1.133 1.148 1259 1499 1.346 15 1 5 ADANA ANKARA ANTALYA BURSA DEN ZL D YARBAKIR ED RNE ESK EH R GAZ ANTEP STANBUL ZM R KAYSER KOCAEL KONYA MERS N SAMSUN TRABZON ZONGULDAK F RMA SAYISI Grafik 9.3.5 195

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları PER YOD K KONTROL YAPILAN C HAZ SAYISININ UBELERE GÖRE DA ILIMI 457 416 112 1238 892 74 968 37 323 162 359 94 175 656 519 849 411 687 386 1368 1225 1417 1545 176 299 186 1714 1598 1659 1665 2613 365 2678 3394 2237 2676 2992 3936 4853 5196 5975 6684 7454 8144 118 1242 16171 1892 2 18 231 315 624 924 11 13 416 372 585 691 738 227 624 436 961 119 16 75 8 915 953 1351 1295 1175 1236 165 1667 1898 1856 1642 2.793 366 383 7.8 9.95 9.412 8836 11.248 11.428 1.177 15983 16 14 12 1 8 6 4 2 ADANA ANKARA ANTALYA BURSA DEN ZL D YARBAKIR ED RNE ESK EH R GAZ ANTEP STANBUL ZM R KAYSER KOCAEL KONYA MERS N SAMSUN TRABZON ZONGULDAK C HAZ SAYISI Grafik 9.3.6 196

GÜRÜLTÜ VE T TRE M K RL L ÖLÇÜMLER N N UBELERE GÖRE DA ILIMI 4 1 1 3 3 7 3 2 5 4 3 3 4 4 9 5 11 18 11 15 12 11 2 24 22 36 32 37 28 34 37 24 29 42 37 38 71 14 14 157 276 348 35 3 25 2 15 1 5 AD ANK ANT BUR DEN D.BAKIR ED ESK G.ANTEP ST ZM KAY KOC KON MER SAM TRB ZONG ÖLÇÜM SAYISI Grafik 9.3.7 197

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları MOTOR AS TESP T UYGULAMASININ UBELERE GÖRE DA ILIM 18 21 7 73 98 12 68 55 56 67 53 53 14 21 34 29 48 9 7 8 7 1 31 4273 7 2 12 1 51 77 44 38 13 49 53 13 12 62 95 65 71 8 9 198 21 28936 156 26 278 39354 175 155 174 393 45 363 4 374 246 269 346 365 326 224 3 26 53 451 545 423 484 368 428 34 384 359 373 376 418 378 46 453 496 856 1586 16 14 12 1 8 6 4 2 AD ANK ANT BUR DEN D.BAKIR ED ESK G.ANTEP ST Z KAY KOC KON MER SAM TRB ZONG MOTOR AS TESP T SAYISI Grafik 9.3.8 198

LPG SIZDIRMAZLIK KONTROLLER N N UBELERE GÖRE DA ILIMI 7142 5446 9469 13189 816 181 5987 877 4548 4594 225 4759 6486 182 1628 411 9624 4337 3252 5718 37 1469 5384 2989 6443 5636 726 7515 3769 696 2751 166 16433 1838 24124 22397 2486 16711 1689 1365 14892 1843 12665 12188 181 17493 15397 13 1642 27669 33544 29743 25639 2284 2331 19331 19837 2842 27313 23222 38748 37988 42327 41887 39794 37966 35367 32568 37628 3596 4246 4176 5217 5611 48566 5773 54139 62191 65761 67367 65644 63351 8781 8482 827 13899 98753 1752 18612 12 1 8 6 4 2 ADANA ANKARA ANTALYA BURSA DEN ZL D.BAKIR ED RNE ESK EH R G.ANTEP STANBUL ZM R KAYSER KOCAEL KONYA MERS N SAMSUN TRABZON ZONGULDAK LPG SIZDIRMAZLIK SAYILARI Grafik 9.3.9 199

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları 9.4. SMM ÇALIŞMALARI ve MESLEKİ DENETİM UYGULAMALARI Makina Mühendisleri Odası kamu kurumu niteliğindeki meslek örgütü işleviyle, 6235 sayılı TMMOB Kanunu uyarınca kendisine verilmiş olan görev ve yetkiler çerçevesinde 1954 yılından bu yana faaliyetlerini kesintisiz olarak sürdürmektedir. Odamız tüm uygulamalarında Kamu yararının korunması ve mesleğin geliştirilerek doğru uygulanmasının sağlanması, hizmet kalitesinin yükseltilerek gerçekten makina mühendisleri tarafından yapılıp yapılmadığının denetlenmesi ve haksız rekabetin önlenmesini temel amaç edinmiştir. Odamız, mesleğin ve meslektaşın gelişiminin sağlanması amacıyla SMM hizmetlerinin tanımlanması ve bu kapsamda yürütülecek faaliyetlerin uygulama usul ve esaslarının standardize edilerek hizmetlerin ulusal ve uluslararası standartlar ve mevzuatlarla uyumlulaştırılması çalışmalarını kesintisiz olarak sürdürmektedir. Odamız tüm çalışmalarının kapsamını oluşturan SMM Yönetmeliklerini, TMMOB Kanunu ve Oda Yönetmelikleri çerçevesinde oluşturarak 21-22 yılında Resmi Gazete de yayımlatmıştır. İnsan ihtiyaçlarının sürekli ve kesintisiz artışı teknolojik gelişmeyi zorunlu kılmış, bu ise meslek alanlarımızda yenilenme ve mesleki gelişimin kesintisiz ve sürekli kılınmasını gerektirmiştir. Odamız bu temel ihtiyaçlar çerçevesinde meslek alanları ile ilgili ulusal mevzuatların oluşturulması konusundaki çalışmalara büyük önem vermekte ve bu yönde çalışmalarını kesintisiz olarak yürütmektedir. Bu amaçla SMM Hizmetlerinde faaliyet yürüten üyelerimizin 24 konuda uzmanlıkları tanımlanmakta ve 39.164 üyemiz bu alanlarda uzman Mühendis Yetki Belgesi alarak belgelendirilmiştir. Odamızca uzmanlıkları tanımlanarak belgelendirilmiş üyelerimiz tarafından ülkemiz genelinde sürdürülen SMM hizmetlerine yönelik mevzuatlar ile uygulamada karşılaşılan sorunlara yönelik sürekli olarak çalışmalar yapılmakta ve Şubeler üzerinden yürütülen faaliyetlerin sonuçları takip edilmektedir. Oda yönetmelikleri kapsamında; Odamızdan SMM Büro Tescil Belgesi almak suretiyle faaliyet yürüten firma sayısı yılında 3.257 ye, yılında 4447 ye, yılı sonu itibarıyla 5.58 e ulaşmış olup, bu sayısal verilerin önümüzdeki dönemlerde artacağı açıktır. SMM hizmeti vermek amacıyla kurulmakta olan SMM bürolarında yaşanan sayısal artış, beraberinde teknik açıdan da birçok zorlukları içerisinde barındırmaktadır. Bu artış öncelikle SMM Büro Tescil Belgesi almak Yönetmelik Adı Resmi Gazete Yayın Tarihi Makina Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliği 15.3.22 Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliği 22.11.21 Serbest Müşavirlik ve Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret Yönetmeliği 22.11.21 Serbest Müşavirlik ve Mühendislik Büroları Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği 22.11.21 Mekanik Tesisat Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliği 22.11.21 Asansör Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliği 12.1.22 Araçların LPG ye Dönüşümü İçin Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliği 9.7.22 Araçların CNG ye Dönüşümü İçin Mühendis Yetkilendirme Yönetmeliği 3.4. Araç Projelendirme Mühendis Yetki Belgesi Yönetmeliği 27.4.23 2

Grafik 9.4.1 üzere yapılan başvurularda; başvuruların değerlendirilmesi, sonuçlandırılması ve takibi konusunda ciddi ihtiyaçlar doğurmuştur. Bu nedenle öncelikle SMM Büro Tescil Belgesi başvurularında; Şubeler arasında uygulama birliğinin sağlanması ve eksik uygulamalardan kaynaklanan zaman vb. kayıpların en aza indirilmesi hedeflenmiş ve bu amaçla SMM Birimi çalışanlarınca dikkat edilecek bilgi ve belgelerin temini ile başvuru dosyasında bulundurulması gereken belgelere ilişkin bir uygulama genelgesi hazırlanarak örgüt genelinde kullanılması sağlanmıştır. Ayrıca ilk kez yapılan SMM başvurularında, SMM Bürosu İnceleme Tutanağı çerçevesinde büro incelemeleri şube teknik görevlilerince yapılmakta, koşulları uygun bulunan başvurular Şube Yönetim Kurulu kararıyla Oda Merkezi ne gönderilmekte ve Oda Merkezi nce SMM Bürolarının başvuruları sonuçlandırılmaktadır. Ayrıca, Şubelerde yapılan SMM vize işlemleri ile SMM bürolarının denetlenmesi işlemleri Oda Merkezince takip edilmektedir. Makina Mühendisleri Odası ndan SMM Belgesi almak suretiyle Serbest Müşavirlik Mü- hendislik Hizmeti yürüten üyelerimize ve firmalarımıza yönelik olarak birlikte üretme, birlikte yönetme anlayışından hareketle Şubelerimizde; gerek SMM gerekse uzmanlık alanlarına göre komisyonlar oluşturulmakta, ayrıca SMM büroları ile de düzenli olarak toplantılar yapılmaktadır. Toplantılarda SMM bürolarında yaşanmakta olan sıkıntılar gündeme getirilmekte olup, çözüm önerileri tartışılmaktadır. Ayrıca, Şubelerimizce de yazılı olarak SMM bürolarının uyması gereken kurallar (projelerin mesleki denetimden geçirilmesi, mühendis asgari ücretinin Odanın belirlediği ücret üzerinden uygulanmasını, Odamızın belirlediği proje asgari ücretlerine uyulması, projelerin Oda dan mesleki denetimden geçirilmesi, SMM Belgesi ve uzmanlık/yetki belgelerinin vizelerinin zamanında yapılması vb.) belirli periyotlarda hatırlatılmaktadır. Yönetmelik kurallarına uymayan SMM büroları hakkında ise Yönetmeliklerimiz çerçevesinde gerekli işlemler yapılmaktadır. Odamızca; Serbest Müşavirlik ve Mühendislik Hizmetleri ve Asgari Ücret Yönetmeliği ile standartlaştırılan ve 6 ana başlıkta (Me- 21

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları Grafik 9.4.2 kanik Tesisat, Araç Projelendirme, Asansör, Yatırım Hizmetleri, İşyeri Ruhsat Projesi Hizmetleri, İşletme Hizmetleri) tanımlanan SMM hizmetleri kapsamındaki 4 konuda; 1- Mekanik Tesisat Projeleri, 2- Asansör Projeleri, 3- Doğalgaz Projeleri, 4- Araç Projeleri mesleki denetim hizmeti yürütülmektedir. Odamızca 4 konuda gerçekleştirilen Proje Mesleki Denetim hizmetleri ve sayıları dağılımı aşağıda verilmekte olup, mesleki denetim uygulamalarının ve SMM hizmetlerinin ulusal ölçekte ulaştığı boyut görülmektedir. Mesleki denetim hizmetlerinin Şubelere göre dağılımını içeren grafikler aşağıda verilmektedir. MESLEK DENET MDEN GEÇ R LEN PROJELER N YILLARA GÖRE DA ILIMI 3 25 2 195398 215594 237398 254737 15 1 5 45157 28(2 Ayl k) Proje Say lar Grafik 9.4.3 22

MESLEK DENET MDEN GEÇEN PROJELER N DA ILIMI 42697 3895 34677 57317 4215 53241 69994 6393 5941 76366 8254 69484 1358 1281 15575 17943 114129 1821 1161 1633 28(2 Ayl k) Mekanik Tes is at P roje S ay s As ans ör P roje S ay s Do algaz P roje S ay s Araç P roje S ay s Grafik 9.4.4 Odamız; ülkemiz genelinde faaliyet yürüten serbest müşavirlik mühendislik hizmeti yürüten üyelerimiz ile firmalarımıza yönelik, üyelerimizce gerçekleştirilen SMM Hizmetlerinin Değerlendirilmesi, Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri nin tartışılarak çözüm önerilerinin oluşturulması amacıyla 1. Serbest Müşavirlik Mühendislik Hizmetleri ve Mesleki Denetim Kurultaylarını Şubelerde gerçekleştirmiştir. Şube etkinlik alanlarında yapılan yerel kurultaylara 9 delegenin katılımı sağlanmış, oluşturulan görüş ve öneriler 22 delegenin katılımı ile 31 Mart tarihinde Ankara da yapılan Merkezi Kurultaya taşınmıştır. Kurultayda; Makina Mühendisleri Odası Serbest Müşavirlik Mühendislik Büroları Tescil ve Mesleki Denetim Yönetmeliği kapsamına giren ve özelde mekanik tesisat, asansör, araç imal tadil montaj konuları başta olmak üzere, genel olarak mühendislik hizmetlerinin toplum yararı gözetilerek, bilim ve tekniğin gereklerine, yasal kurallara, mesleki davranış ilkelerine uygun olarak yerine getirilmesi, üyeler arasında haksız rekabetin önlenmesi ve tüketicinin korunmasını sağlamak üzere, mesleki denetimin kamusal bir görev olarak Odamızın temel amaçlarından biri olduğu saptaması dile getirilmiştir. Buradan hareketle; Odamız toplumun güvenliği, sağlığı ve gönenci bakımından gerekli olan yasal düzenlemelere ilişkin görüş ve önerilerin oluşturulması, bu görüş ve önerilerin hayata geçirilmesi için gerekli çalışmaların yapılması talep ve tespitlerini oluşturmuş, bu görüşler Kurultay Sonuç Bildirgesine taşınarak kamuoyunun bilgisine sunulmuştur. Oda Merkezi nce sonuçları üzerinden değerlendirmeler yapılmış, sonuçlandırılması amacıyla çalışmalar devam etmektedir. 23

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları Mesleki Denetimden Geçirilen Projelerin Da l m 1459 978 93 2267 2392 1546 367 2953 9435 7888 882 876 866 988 6973 85 7345 458 5863 5644 6927 7158 5483 565 6693 12945 133 14379 14489 13796 13416 12853 13357 11818 12667 11755 11375 13111 1861 229 2131 22424 2493 23844 2626 35815 3384 38193 38757 4 35 735 1788 1526 2792 2498 3514 3518 569 1494 977 1893 2433 2587 2436 288 5998 5243 753 864 7553 7339 6722 7351 6162 5597 1647 9696 947 8183 84 9319 1145 13429 14654 16258 1627 17384 22129 23361 22913 2742 3 25 2 15 1 5 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 ADANA ANKARA ANTALYA BURSA DEN ZL S.BAKIR ED RNE E. EH R G.ANTEP ST ZM R KAYSER KOCAEL KONYA MERS N SAMSUN TRAB ZONG Toplam Proje Say s Grafik 9.4.5 24

18 1- MEKAN K TES SAT PROJE KONTROLUNÜN UBELERE GÖRE DA ILIMI 544 241 191 664 69 1146 1211 931 843 1412 1531 49 633 869 112 1118 196 2156 2371 3164 332 2487 3287 2562 2239 2252 284 3712 3653 411 376 3696 39 3496 3552 4599 4884 5628 5271 4841 5614 4936 494 697 7687 872 198 15381 15678 16 14 12 1 8 99 252 314 2153 976 153 227 2277 2235 654 463 184 233 279 52 2226 135 1749 2273 2276 868 1348 148 125 144 1337 125 841 2135 2238 3535 3619 2654 2857 3327 3836 4471 5413 513 6 4967 5129 4 2 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 AD ANK ANT BUR DEN D.BAKIR ED ESK G.ANTEP ST ZM KAY KOC KON MER SAM TRB ZON Mekanik Tesisat Proje Say s Grafik 9.4.6 25

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları 18 2- ASANSÖR PROJE KONTROLÜNÜN UBELERE GÖRE DA ILIMI 1 4 1 2 5 38 1 2 1 4 14 47 58 57 37 38 68 46 61 65 57 19 32 13 4 54 12 95 88 81 61 52 16 96 64 64 89 113 117 196 174 147 151 125 171 21 223 254 317 33 35 361 287 262 254 285 231 247 228 299 328 214 177 229 195 293 367 358 358 427 447 416 414 385 51 553 575 542 689 71 695 748 83 924 935 944 1195 1151 1578 16 14 12 1 8 6 4 2 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 AD ANK ANT BUR DEN D.BAKIR ED ESK G.ANTEP ST ZM KAY KOC KON MER SAM TRB ZON Asansör Proje Say s Grafik 9.4.7 26

3- DO ALGAZ PROJE KONTROLÜNÜN UBELERE GÖRE DA ILIMI 6 276 147 751 85 118 9 12 2 1 94 23 32 14 4 748 922 131 97 544 227 289 4738 4948 6788 6441 6942 1393 1461 87 12187 13615 12284 11278 12157 9842 16865 18992 16463 17836 1788 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 AD ANK ANT BUR DEN D.BAKIR ED RNE ESK G.ANTEP ST ZM KAY KOC KON MER SAM TRB ZON Do algaz Proje Say s Grafik 9.4.8 27

SMM Hizmetleri ve Mesleki Denetim, Bilirkişilik-Ekspertizlik ve Teknik Hizmet Çalışmaları 4- ARAÇ PROJE KOTROLLER N N UBELERE GÖRE DA ILIMI 35 91 1931 1532 1614 689 866 581 23 366 477 241 1656 12 171 1349 1435 1538 1232 3152 356 2812 313 256 254 164 1186 2276 2213 533 1161 1863 198 121 738 159 967 78 162 21 1437 1492 22 5513 5637 5384 5799 437 5981 4646 561 7278 799 6647 7563 5737 6846 5232 4542 4613 4526 5559 3784 314 359 6523 6417 5989 5176 6913 6618 5465 5366 5763 5924 521 6131 4739 4228 136 9642 11623 11441 916 8383 8663 841 22634 22558 22663 3829 3 25 2 15 1 5 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 AD ANK ANT BUR DEN D.BAKIR ED ESK G.ANTEP ST ZM KAY KOC KON MER SAM TRB ZON Araç Proje Say s Grafik 9.4.9 28