Sayfa 1 Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı Haziran Ayı TÜFE Göstergeleri TÜİK tarafından tarihinde açıklanan, 2011 yılı Haziran ayı Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) haber bültenine göre Endeks; Aylık bazda %1,43 oranında azalış, Yıllık bazda %6,24 ve Oniki aylık ortalamalara göre de %6,47 oranlarında artış biçiminde gerçekleşmiştir (Bkz; Grafik 1, Grafik 2). CNBC-e Mayıs ayı enflasyon anketine göre TÜFE de aylık bazda ortalama beklenti %0,72 oranında azalış düzeyinde iken, endekste beklentilerin üzerinde bir düşüş gerçekleşmiştir. Böylece yıllık bazda TÜFE nin %7,0 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Mayıs ayında taze meyve fiyatlarında sezon geçişlerinden kaynaklanan yüksek artışlar ve baz etkisi nedeniyle beklentilerin üzerinde artış gösteren TÜFE, Haziran ayında meyve fiyatlarındaki aşağı yönlü değişim ile tekrar düşüşe geçmiştir. TÜFE de kullanılan COICOP sınıflamasına göre ana harcama grupları düzeyinde TÜFE rakamlarının bir önceki aya göre değişim oranları incelendiğinde, aylık olarak gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubunda %6,40 oranında düşüş olurken, alkollü içecekler ve tütün harcama grubunda değişiklik olmamış, diğer ana harcama gruplarında ise artış olmuştur. Ana harcama grupları itibariyle aylık değişimler; Eğitimde %1,41 Eğlence ve kültürde %1,19 Çeşitli mal ve hizmetlerde %1,07 Haberleşmede %0,71 Giyim ve ayakkabıda %0,64 Ev eşyasında %0,55 Lokanta ve otellerde %0,48 Ulaştırmada %0,32
Sayfa 2 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Konutta %0,24 Sağlıkta %0,04 oranlarında artış olarak gerçekleşmiştir. Değişim Oranı (%) 3,00 2,50 2,00 2,42 1,50 1,00 0,50 0,00 0,41 0,73 0,42 0,87-0,50-1,00-1,50-2,00-1,43 2010 2011 Kaynak: TÜİK. Grafik 1. Tüketici Fiyatları Endeksi (Bir Önceki Aya göre Değişim Oranları) Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %9,50 oranı ile ulaştırma ana harcama grubunda gerçekleşmiştir. Çeşitli mal ve hizmetlerde %9,11, gıda ve alkolsüz içeceklerde %8,13, ev eşyasında %7,59, lokanta ve otellerde %7,50, giyim ve ayakkabıda %6,53, eğitimde %5,58, konutta %4,79 artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aynı referans dönemi için alkollü içecekler ve tütün ana harcama grubunda %1,50 ve haberleşmede %0,28 oranlarında düşüş gerçekleşmiştir. 2011 yılı Haziran ayında fiyatı en fazla artış gösteren mal ve hizmet sıralamasında; %45,36 oranındaki artış ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar ilk sırayı alırken bunu, %15,70 oranı ile hacca gidiş ücreti, %9,04 oranı ile limon ve %7,53 oranı ile yer fıstığı izlemiştir. 2011 yılı Haziran ayında fiyatı en fazla düşüş gösteren mal ve hizmetlerde; %68,05 oranı ile kiraz, %37,10 oranı ile erik, %32,43 oranı ile kuru soğan, %30,84 oranı ile de patatestir. Yaz aylarına girilmesiyle kışın yüksek oranda artış gösteren sebze fiyatları, yerini düşüşe bırakmış ve Haziran ayında da en fazla düşüş eğilimi gösteren ürünler olmuştur.
Sayfa 3 Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 4,16 3,99 4,90 4,26 6,24 6,40 7,17 7,58 7,29 8,19 8,37 8,33 9,56 9,10 8,62 9,24 10,13 10,19 Değişim Oranı (%) 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 2010 2011 Kaynak: TÜİK. Grafik 2. Tüketici Fiyatları Endeksi (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına göre Değişim Oranları) Bir önceki aya göre Mayıs ayına ait özel kapsamlı TÜFE göstergeleri incelendiğinde, H çekirdek fiyat göstergesinde (işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler, tütün ürünleri ve altın hariç) aylık değişim %0,55 tir. I çekirdek fiyat göstergesinde (enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç) ise aylık değişim %0,63 tür. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise H çekirdek fiyat göstergesinde %5,73 ve I çekirdek fiyat göstergesinde %5,27 oranlarında artış olurken, en yüksek artış F çekirdek fiyat göstergesinde (enerji, alkollü içkiler ile tütün ürünleri, fiyatları yönetilen/yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç) %6,71 oranı ile olmuştur. Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS) Düzey 2 ye göre 26 istatistiki bölge içerisinde, TÜFE bir önceki aya göre bütün bölgelerde düşüş göstermiştir. En yüksek oranlı düşüş %2,39 oranı ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde olmuş, bunu %2,32 oranındaki düşüş ile TR31 (İzmir), %2,06 oranındaki düşüş ile TR22 (Balıkesir, Çanakkale) bölgeleri izlemiştir. Fiyatlarda bir önceki yılın Aralık ayına göre en yüksek artış %4,59 oranı ile TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) bölgesinde, geçen yılın aynı ayına göre en yüksek artış %8,30 oranı ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) bölgesinde, on iki aylık ortalamalara göre en yüksek artış %8,14 oranı ile TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) bölgesinde gerçekleşmiştir (Bkz; Tablo 1).
Sayfa 4 2011 yılı Mayıs ayında endekste kapsanan 445 maddeden; %21,6 sı olan 96 maddenin ortalama fiyatlarında herhangi bir değişim olmazken, %57,5 i olan 256 maddenin ortalama fiyatlarında artış ve %20,9 u olan 93 maddenin de ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşmiştir. Tablo 1. İstatistiki Bölgelere göre Tüketici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları (2003=100) İstatistiki Bölgeler (İBBS) Düzey 2 Bir önceki aya göre değişim oranı (Haziran 2011) Bir önceki yılın Aralık ayına göre değişim oranı (Haziran 2011/Aralık 2011) Bir önceki yılın aynı ayına göre değişim oranı (Haziran 2011/Haziran 2010) Oniki aylık ortalamalara göre değişim oranı (01 Temmuz 2010-30 Haziran 2011/ 01 Temmuz 2009-30 Haziran 2010) TÜRKİYE -1,43 3,43 6,24 6,47 TR10 (İstanbul) TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) TR22 (Balıkesir, Çanakkale) TR31 (İzmir) TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak) TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) TR51 (Ankara) TR52 (Konya, Karaman) TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) TR62 (Adana, Mersin) TR63 (Hatay, K.Maraş, Osmaniye) TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) -1,33 3,02 5,16 5,60-1,64 3,76 6,42 6,82-2,06 3,49 5,81 7,04-2,32 3,31 6,05 6,93-0,62 3,31 7,34 7,09-0,66 3,43 7,56 7,41-1,30 3,83 5,98 6,44-2,39 4,05 6,07 5,43-0,95 4,49 6,10 6,44-0,69 2,66 6,89 7,71-0,89 4,59 6,62 6,42-0,44 3,07 7,13 6,85-0,54 3,57 8,01 7,20-0,53 3,43 7,42 7,36-1,06 3,83 6,42 7,08-1,67 3,95 7,17 6,43-0,43 4,09 6,99 7,49-0,68 3,84 6,81 6,60-0,70 3,92 6,50 6,78-0,04 4,48 7,55 7,98-0,65 3,80 6,10 8,14-0,26 3,70 6,75 7,11-0,38 3,14 6,71 6,88-0,28 2,86 8,30 7,60 TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) -1,01 2,66 7,80 7,56 TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) -0,94 3,06 7,88 6,28 Kaynak: TÜİK.
Sayfa 5 AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ İLE KIYASLAMA EURO BÖLGESİ ENFLASYON GÖSTERGELERİ 1 EUROSTAT tarafından açıklanan MUICP (Monetary Union Index of Consumer Prices) a göre Euro bölgesi 2011 yılı Mayıs ayı için geçici sonuçlara göre enflasyon; Bir önceki aya göre değişmemiş Bir önceki yılın aynı ayına göre %2,7 ve Oniki aylık ortalamalara göre de %2,1 oranlarında artış göstermiştir. 2010 yılı Mayıs ayı itibariyle %1,7 oranında olan enflasyonun yükseliş eğilimi göstererek 1 puan artışla 2011 yılı Mayıs ayında %2,7 oranına yükseldiği görülürken, genel olarak bakıldığında Euro bölgesinde küresel krizin etkilerinin hala sürdüğü söylenebilir. Ana harcama grupları itibariyle TÜFE deki aylık değişim oranlarına bakıldığında; Mayıs ayında eğlence ve kültür ana harcama grubunda %0,5, ulaştırma ana harcama grubunda %0,4, haberleşme grubunda %0,3, sağlık ve ev eşyası gruplarında %0,1 oranlarında düşüş olurken, diğer gruplarda ise artış olmuştur. 2011 yılı Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre fiyat artışının en yüksek olduğu ana harcama grubu %5,3 oranı ile ulaştırma, %4,7 oranı ile konut, %3,3 oranı ile alkollü içecekler ve tütün, aynı oranda %2,7 oranı ile gıda alkolsüz içecekler ile diğer ana harcama gruplarında olmuştur. Yıllık olarak TÜFE de %1,0 oranı ile haberleşme fiyatlarında düşüş olmuştur. Özel kapsamlı çekirdek fiyat göstergelerinin geçici sonuçlarına göre 2011 yılı Mayıs ayında, aylık olarak en yüksek artış %0,5 oranı ile gıda, alkollü içecekler ve tütün grubunda olurken, bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artış %11,1 oranı ile enerji grubunda gerçekleşmiştir. Enerji grubunda aylık olarak %0,6 oranında düşüş olmuştur (Bkz; Tablo 2). 1 Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EUROSTAT) ın veri açıklama takviminde en son açıklanan Mayıs ayı göstergelerine ilişkin geçici tahmini sonuçlara yer verilmiştir.
Sayfa 6 Tablo 2. Ana Harcama Grupları İtibariyle Euro Bölgesi Tüketici Fiyatları Değişim Oranları Euro Bölgesi (MUICP) Yıllık Yüzde Değişim 12 Aylık Aylık May. 2011 (*) Nis.11 Mar.11 Şub.11 May.10 Yüzde Yüzde Değişim (*) Değişim (*) Toplam 2,7 2,8 2,7 2,4 1,7 2,1 0,0 Gıda VE Alkolsüz İçecekler 2,7 2,0 2,0 2,0-0,1 1,5 0,5 Alkollü İçecekler ve Tütün 3,3 3,4 3,6 3,5 4,4 3,5 0,3 Giyim 1,5 1,3 1,2-2,6 1,3 0,6 0,3 Konut 4,7 5,0 5,1 4,9 2,0 3,7-0,1 Ev Eşyası 1,0 1,0 0,9 0,8 0,7 0,7 0,2 Sağlık 1,4 1,6 1,3 1,2 0,8 1,1-0,1 Ulaştırma 5,3 5,9 5,6 5,7 5,5 4,7-0,4 Haberleşme -1,0-0,9-0,6-0,4-1,1-0,7-0,3 Eğlence ve Kültür 0,0 0,9-0,3 0,0-0,3 0,0-0,5 Eğitim 1,8 1,8 1,7 1,5 1,7 1,7 0,0 Otel ve Lokanta 1,7 1,7 1,8 1,7 1,1 1,4 0,3 Diğer 2,7 2,8 2,8 2,6 2,0 2,4 0,1 Enerji hariç 1,8 1,8 1,5 1,3 0,9 1,3 0,1 Enerji, gıda, alkol hariç 1,5 1,6 1,3 1,0 0,9 1,2 0,0 Enerji, işlenmmiş gıda hariç 1,7 1,8 1,5 1,1 0,9 1,2 0,1 Enerji,mevsimlik gıda ürünleri hariç 1,7 1,8 1,5 1,1 0,9 1,2 0,1 Tütün hariç 2,7 2,8 2,6 2,4 1,6 2,1 0,0 Enerji 11,1 12,5 13,0 13,1 9,2 9,8-0,6 Gıda, Alkol ve Tütün 2,8 2,2 2,4 2,3 0,8 1,9 0,5 Kaynak: EUROSTAT. (*): Geçici verilerdir. Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini www.tobb.org.tr adresinde YAYINLAR başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.