GENİŞ VE VERİMLİ TOPRAKLARIYLA TARIM VE TARIMA DAYALI GIDA SANAYİNİN LOKOMOTİFİ ŞANLIURFA SU MEYVE TOHUM VE PAKETLEME

GENİŞ VE VERİMLİ TOPRAKLARIYLA TARIM VE TARIMA DAYALI GIDA SANAYİNİN LOKOMOTİFİ ŞANLIURFA SU MEYVE TOHUM VE PAKETLEME 1

İÇİNDEKİLER 04 05 06 07 08 Genel Görünüm Şanlıurfa Tarım Alanları Sulanan Alanlar Bitkisel Üretim Hayvan Varlığı 14 16 17 22 23 Şanlıurfa'da Yatırım Yapmak İçin 10 Neden Şanlıurfa'da Tarım ve Tarıma Dayalı Sanayi Yatırımları İçin Uygun Sektörleri Teşvik ve Destekler Kırsal Kalkınma Yatırımlarını Destekleme Programı Bireysel Sulama Yatırımlarının Desteklenmesi 2

KİLER 09 Süt Üretimi 10 Tarım ve Tarıma Dayalı Gıda Sanayi 11 Çiftçi Sayısı, Tarımsal Üretim Değeri 12 Organik Tarım 13 Seracılık 24 25 26 28 30 IPARD Kapsamında Verilen AB Hibe Destekleri Tarımsal Krediler Diğer Tarımsal Yatırım Destekleri Hayvancılık Yatırım Destekleri Kalkınma Ajansları Tarafından Desteklenen Alanlar 3

GENEL GÖRÜNÜM Nüfus (2017) 1.985.753 Şanlıurfa İli Yüzölçümü (Ha) 1.933.600 İlçe Sayısı 13 4

ŞANLIURFA TARIM ALANLARI Kullanılış Şekli Meyveler, İçecek ve Baharat Bitkileri Alanı Alan (Ha) Tarım Alanları Toplam Alanlar İçindeki Oranı (%) 143.440 12,95% Nadas Alanı 97.073 8,76% Sebze Alanı 20.035 1,80% Süs Bitkileri Alanı 2 0,03% Tahıllar ve Diğer Bitkisel Ürünlerin Alanı 846.564 76,46% Toplam Tarım Alanları 1.107.114 100% Kaynak: TÜİK (2017) İlimiz arazi dağılımı bakımından; Türkiye deki toplam tarım alanının %4,9 una sahip olup, Konya ve Ankara dan sonra Üçüncü sıradadır. 5

59% Sulanabilecek Alan 41% Sulanan Toplam Alan SULANAN ALANLAR SULAMA ŞEKLİ (Ha) SULANAN ALAN Sulanabilir Alan 941.083 Ekonomik Olarak Sulanabilir Alan 764.806 Sulanan Toplam Alan 390.803 Kaynak: DSİ 15. Bölge Müdürlüğü www.gap.gov.tr Türkiye deki ekonomik olarak sulanabilir arazilerin %11 ine sahip olan Șanlıurfa, Gap ın Sulama Projelerinden en fazla pay alan ildir. Șu anda Șanlıurfa da sulanan alan yaklașık 390 Bin Hektar olup, GAP projesinin tamamlanması ile sulanabilir alan miktarı 940 Bin Hektar a çıkacaktır. 6

BİTKİSEL ÜRETİM Sıra No Ürün Türkiye'deki Yüzdesi (%) Üretim (Ton) 1 Kırmızı Mercimek 38% 129.732 2 Pamuk Tohumu (Çiğit) 45% 916.000 3 Antep Fıstığı 33% 47.848 4 Mısır(Dane) 11% 687.000 5 Arpa 7% 588.764 6 Buğday 5% 1.088.000 7 Biber 4,91% 115.248 8 Patlıcan 2,84% 24.287 9 Aspir 0,44% 256 Kaynak: Şanlıurfa İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü (2017), TÜİK (2017) Ülkemizin Pamuk, Mercimek üretiminde lider, Fıstık ve Mısır üretiminde 2. sırada, yağlı tohum üretimi, tahıl üretiminde ilk sıralarda yer alan Șanlıurfa, sebze, meyve ve seracılık yatırımları için cazibe merkezidir. 7

HAYVAN VARLIĞI Cinsi Sayısı Türkiye Sayısı Türkiye'deki Oranı (%) Sığır Yerli 55.862 1.733.292 3,22 Melez 110.875 5.758.336 1,92 Kültür 41.993 6.588.527 0,63 Manda 231 142.073 0,16 Büyükbaş Toplam 214.647 14.222.228 1,5 Küçükbaş Koyun 1.562.820 30.983.933 5,04 Keçi 222.000 10.345.299 2,14 Küçükbaş Toplam 1.784.820 41.329.232 4,31 Kanatlı 726.730 333.541.262 0,21 Arı Kovanı 107.678 7.900.364 1,36 Kaynak: TÜİK (2017) Șanlıurfa Besicilikte Güneydoğu Anadolu bölgesinde ilk sıradadır. Ekonomik bakım, yem giderleri ile hayvancılık yatırımları için caziptir. Atatürk Baraj gölü ve Fırat Nehri su ürünleri yatırımları için geniș fırsatlara sahiptir. Her geçen gün yeni hayvancılık yatırımları ile ülkemizin Et, Süt ve Su Ürünleri üretim merkezi olma yolunda emin adımlar ile ilerlemektedir. 8

SÜT ÜRETİMİ Hayvan Cinsi Şanlıurfa Üretimi (Ton) Türkiye Üretimi (Ton) Türkiye deki Oranı (%) Yerli Sığır 34.736 785.846 4,67% Melez Sığır 106.403 6.620.540 1,60% Kültür Sığır 76.661 11.355.933 0,67% Manda 170 69.401 0,24% Büyükbaș Toplam 217.972 18.831.720 1,15% Koyun 93.730 1.344.779 6,96% Keçi 11.091 523.395 2,11% Küçükbaș Toplam 104.821 1.868.174 5,61% Toplam 322.794 20.699.894 1,55% Kaynak: TÜİK (2017) 9

TARIM VE TARIMA DAYALI GIDA SANAYİ Konusu Sayısı Pastacılık Ürünleri Üretimi 195 Unlu mamuller üretimi 180 Ekmek ve ekmek çeşitleri üretimi 148 Hazır Yemek, Tabldot Yemek 54 Süt ve Süt Ürünleri 40 Yem 38 Et ve Et Ürünleri 25 Katı ve Sıvı Bitkisel Yağ 25 Hububat ve Bakliyat Üretimi 19 Diğer 18 Baharat İşleme 15 Yumurta Paketleme 15 Gıda ile Temas Eden Maddeler 8 Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı Șanlıurfa da GAP Projesinin sulama projelerinin tamamlanması sayesinde hızla artan tarımsal ürün miktarı, Tarıma Dayalı Gıda Sanayi Sektörü'nün kısa sürede gelișmesini sağlamıștır. Uygulanan hibe destekleri ve Teșvik Sistemi ile desteklenen sektörde Șanlıurfa Tarıma Dayalı Gıda Sanayi'nin önemli bir merkezi konumuna gelmektedir. 10

ÇİFTÇİ SAYISI Șanlıurfa ilinde ÇKS ye kayıtlı çiftçi sayısı yaklașık 57.824 olup, İlimiz Türkiye nin kayıtlı çiftçi sayısının %2,1 ine sahiptir. İlçe Adı Çiftçi Sayısı İlçe Adı Çiftçi Sayısı AKÇAKALE 5.508 HİLVAN 3.591 BOZOVA 4.343 SURUÇ 5.563 BİRECİK 3.016 SİVEREK 7.436 CEYLANPINAR 2.451 VİRANȘEHİR 5.708 HALFETİ 1.928 HARRAN 4.774 Şanlıurfa İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü (2017) MERKEZ (EYYÜBİYE, HALİLİYE, KARAKÖPRÜ) 13.502 TOPLAM 58.852 TARIMSAL ÜRETİM DEĞERİ(TL) Șanlıurfa yaklașık 6,9 Milyar TL Tarımsal Üretim Değerine sahiptir. Üretim 2002 Yılı 2010 Yılı 2016 Yılı Tarla Bitkileri Üretimi 1.243.930.410 3.078.362.587 4.673.796.689 Sebze Üretimi 178.539.120 294.314.286 648.963.796 Meyve Üretimi 106.185.428 478.174.601 701.697.236 Hayvansal Üretim 433.185.058 658.209.777 943.456.856 Su Ürünleri Üretimi - 18.200 31.569 TOPLAM 1.962.088.348 4.509.079.452 6.967.946.146 Şanlıurfa İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü (2017) 11

ORGANİK TARIM Sulamaya açılan geniș ve bakir alanları ile Șanlıurfa, Türkiye deki organik tarım faaliyetleri için en elverișli koșulları sunmaktadır. Hali hazırda yapılmakta olan organik tarım uygulamaları hızla artmakta olan Șanlıurfa, yakın gelecekte ülkemizin organik tarım merkezi olma yolunda emin adımlar ile ilerlemektedir. Șanlıurfa da 89.330 dekar alanda 23 üründe, (Arpa, Antep Fıstığı, Biber, Badem, Buğday, Nohut, Soya, Mercimek, Mısır, Nane, Nar, Kimyon, Silajlık Mısır, Tarhun, Çeltik, Elma, Aspir, Limon Grass, Kavun, Pamuk ve Zeytin vs.) organik tarım yapılmaktadır. Yetiștirilen ürün miktarı 41.530 ton dur. Organik Ürünler çevre illerden gelen firmalar tarafından alınmaktadır. İlimizde 15 adet ticari işletme (Çırçır, Zeytin vs.) fabrikası organik ürün alımı yaparak işleme yapmaktadır. Yandaki tabloda, geçiş dönemindekiler hariç olmak üzere, organik tarım ürünleri üretim alanları ve miktarları gösterilmiştir. 12 Organik Tarım Ürünleri Üretim Alanları ve Miktarları ÜRÜN ÜRETİM ALANI (Dekar) ÜRETİM MİKTARI (Ton) Pamuk 25.085 14.924 Buğday 23.387 12.796 Mısır 2.030 1.238 Mercimek 29.841 6312 Arpa 2183 737 Zeytin 742 966 Nohut 722 216 Nar 159 624 Badem 601 167 Nane 114 11 Antep Fıstığı 1798 635 Biber 432 2074 Soya 814 186 Diğer 1414 636 TOPLAM 89.330 41.530 Şanlıurfa İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü (2017)

SERACILIK GAP ın merkezi konumundaki Șanlıurfa, elverișli iklimi, verimli toprakları, yüksek güneșlenme miktarı, düșük nem oranları, jeotermal su kaynaklarıyla seracılık açısından çok önemli potansiyel ve avantajlara sahiptir. Özellikle Șanlıurfa nın Karaali Bölgesi nde 2000 yılında bulunan jeotermal su kuyusunun ardından seracılık hızla yaygınlașmaya bașlamıș olup bu bölgedeki 31 seranın toplam alanı 500 dekara yaklaşmıştır. İl genelinde seracılık yapılan alan ise yaklașık 700 dekardır. Bu bilgilere ek olarak, il genelinde 103 adet sera ve 86 adet ilgili işletme bulunmaktadır. Son derece modern seralarda topraksız üretim tekniği ile üretilen ürünler bașta Rusya ve Almanya olmak üzere birçok Avrupa ülkesine ihraç edilmektedir. Bölgede açılması planlanan 16 yeni jeotermal su kuyusu ile birlikte 2023 te sera alanının 10 Bin dekara ulașacağı öngörülmektedir. Şanlıurfa İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü (2017) 13

ŞANLIURFA'DA YATIRIM YAPMAK İÇİN 10 NEDEN 1. Genç ve dinamik bir nüfus yapısına sahip olması. (15-65 yaş arası nüfus oranı %54 tür.) 2. Tarihi ipek yolu üzerinde bulunması ve Ortadoğu pazarına yakın olması. 3. Tarımsal anlamda önemli bir potansiyele sahip olması (Türkiye nin pamuk ve mercimek üretiminde birinci, Fıstık üretiminde ise ikinci sıradadır) 4. Sınır kapılarına ve limanlara yakın olması otoyol ve uluslararası kargo havaalanının var olması sebebiyle ihracat konularında avantajlarının olması (OSB den geçereklimanlara ve ulusal hatta bağlanacak olan Demiryolu Projesi çalıșmaları devam etmektedir.) 5. Büyüklüğü açısından dünyanın sayılı bölgesel kalkınma planları içerisinde yer alan GAP ın merkezi konumunda olması gerekçesiyle GAP olanaklarıdan faydalanması. 6. Tarım alanlarının önemli bir kısmının sulanabilir olması. 7. Organik tarıma elverișli toprak varlığı (Organik pamuk üretiminde Türkiye de birinci sırada yer almaktadır.) 8. Yenilenebilir enerji kaynaklarının zenginliği. 9. Jeotermal kaynaklara sahip olması, güneșli gün sayısının ve güneșlenme süresinin yüksek olması gibi sebeplerle birlikte seracılığa uygun bir bölge olması. 10. Gelișmekte olan bir il konumunda olması nedeni ile Bölgesel Teșvikler ve Hibe Destekleri'nden en üst düzeyde yararlanması. 14

ȘANLIURFA DA TARIM VE TARIMA DAYALI SANAYİ YATIRIMLARI İÇİN UYGUN SEKTÖRLER Pamuk İşleme İșlenmiș ve Dondurulmuș Gıda Ürünleri Paketleme Yün Üretimi Meyve-Sebze Üreticiliği ve İșleme Tesisleri Süt ve Et İșleme Yün Üretimi Balıkçılık ve Balık İșleme Tesisleri Seracılık Hayvancılık (Besicilik ve Süt Üreticiliği) Makarna ve İrmik Üretimi Yem Bitkileri Üretimi Antep Fıstığı İșleme Tesisi 16

TEŞVİK VE DESTEKLER YATIRIM TEȘVİKLERİ Uygulayıcı Kurum: Ekonomi Bakanlığı, Teșvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü İlgili Mevzuat 19.06.2012 tarih ve 28328 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar 20.06.2012 tarih ve 28329 Sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uygulanmasına İlișkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/1) Sabit Yatırım Tutarı ve Asgari Kapasite Yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının; Beșyüzbin Türk Lirası olması gerekir. Ayrıca, yatırımların asgari kapasite, sabit yatırım tutarı ve diğer șartları sağlaması da gerekir. Müracaat Mercii Teșvik belgesi müracaatları, Ekonomi Bakanlığı na yapılır. Ancak, genel teșvik uygulamaları kapsamında yer alan ve sabit yatırım tutarı onmilyon Türk Lirasını așmayan, tebliğle belirlenecek yatırımlar için yatırımcının tercihine bağlı olarak yatırımın yapılacağı yerdeki yerel birimlere (Sanayi Odaları, Kalkınma Ajansları), de müracaat edilebilir. 17

Teșvik Belgesi Yatırımların destek unsurlarından yararlanabilmesi için, projenin uygun görülmesi ve teșvik belgesi düzenlenmesi gerekir. Diğer Desteklerden Yararlanma Bu kapsamdaki destek unsurlarından yararlanan yatırım harcamaları, diğer kamu kurum ve kurulușlarının desteklerinden yararlanamaz. Ancak, diğer kamu kurum ve kurulușlarının sadece sübvansiyonlu kredi desteğinden yararlanan yatırımlar, bu Karar kapsamında faiz desteği dıșındaki diğer destek unsurlarından yararlandırılabilirler. Tarım Sektörüne İlișkin Değerlendirme Tarım sektörüne yönelik yatırımlar, Genel Teșvik Sistemi ve Bölgesel Teșvikler den yararlanabilir. Șanlıurfa, Yeni Teșvik Sistemi ne göre olușturulan 6 Bölge içerisinde, desteklenen sektörlerin genișliği, iș gücü maliyetlerinin azaltılması ve finansman imkânlarının genișletilmesi ile yatırımlarda en fazla desteklenen 6. Bölgede yer almıștır Teșvik Edilemeyecek Yatırım Konuları Un, irmik (makarna imalatı ile entegre irmik yatırımları ve mısır irmiği yatırımları hariç), yem (balık unu, balık yağı, Balık yemi ve entegre hayvancılık üretimi içindeki yem üretimi hariç), nișasta ve nișasta bazlı șeker. (nişasta sütünden, münhasıran kristal fruktoz üretimine yönelik yatırımlar hariç). Dıșarıya yemek hizmeti sunan ișletmeler (hazır yemek). Küp șeker. 5 dekarın altındaki seracılık yatırımları. Bitkisel üretim (5 dekar ve üstü seracılık yatırımları, kültür mantarı yetiștiriciliği ve entegre hayvancılık yatırımları içerisindeki yem bitkileri yetiștiriciliği hariç). Bölgesel uygulamalar kapsamında teșvik edilecek entegre hayvancılık yatırımları ve șartlı desteklenecek hayvancılık yatırımları dıșındaki hayvancılık yatırımları. 5 ton/gün ve altında üretim kapasitesine sahip süt ișleme yatırımları. 18

Teșviki Belirli Șartlara Bağlı Yatırım Konuları Süt yönlü büyükbaș entegre yatırımlarında asgari 150 büyükbaș, Et yönlü büyükbaș entegre yatırımlarında asgari 150 büyükbaș, Damızlık büyükbaș entegre hayvan yetiștiriciliğinde (et/süt yönlü) asgari 150 büyükbaș/ dönem, Kanatlı entegre yatırımlarında 100.000 adet/dönem, Süt ve et yönlü küçükbaș entegre yatırımlarında (damızlık dahil) 1.000 küçükbaș dönem șartı aranır. Bölgesel Teșvikler Șanlıurfa İlinde Bölgesel Teșvikler Kapsamında Desteklenen Tarımsal Sektörler BÖLGESEL TEŞVİKLERDEN Entegre hayvancılık yatırımları (entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil) * Gıda ürünleri ve içecek imalatı Su ürünleri yetiștiriciliği (Balık yavrusu ve yumurtası üretimi dahil) Soğuk hava deposu hizmetleri Lisanslı depoculuk Seracılık ASGARİ YATIRIM TUTARLARI VEYA KAPASİTELERİ 500 Bin TL 500 Bin TL 500 Bin TL 500 metrekare 500 Bin TL 5 Dekar * Süt yönlü büyükbaș entegre yatırımlarında asgari 150 büyükbaș, et yönlü büyükbaș entegre yatırımlarında asgari 150 büyükbaș, damızlık büyükbaș entegre hayvan yetiștiriciliğinde (et/ süt yönlü) asgari 150 büyükbaș/dönem, kanatlı entegre yatırımlarında 100. 000 adet/dönem, Süt ve et yönlü küçükbaș entegre yatırımlarında (damızlık dahil) 1.000 küçükbaș dönem șartı aranır. 19

BÖLGESEL TEŞVİK UYGULAMASI DESTEK UNSURLARI I II III IV V VI (Şanlıurfa) KDV İstisnası Gümrük Vergisi Muafiyeti Vergi İndirimi (OSB Dışı) 15 20 25 30 40 50 Yatırıma Katkı Oranı % 20 25 30 40 50 55 (OSB İçi) Sigorta Primi (OSB Dışı) 2 Yıl 3 Yıl 5 Yıl 6 Yıl 7 Yıl 10 Yıl İşveren His. Desteği % (OSB İçi) 3 Yıl 5 Yıl 6 Yıl 7 Yıl 10 Yıl 12 Yıl Yatırım Yeri Tahsisi Faiz Desteği Yok Yok Gelir Vergisi Stopajı Desteği Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği (Destek Süresi) Yok Yok Yok Yok Yok 10 Yıl Yok Yok Yok Yok Yok 10 Yıl Gümrük Vergisi Muafiyeti Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizat için gümrük vergisinin ödenmemesi şeklinde uygulanır. KDV İstisnası Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yurt içinden ve yurt dışından temin edilecek yatırım malı makine ve teçhizatın katma değer vergisinden istisna edilmesi şeklinde uygulanır. Vergi İndirimi Gelir vergisi veya kurumlar vergisinin, yatırım için öngörülen katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli olarak uygulanmasıdır. 20

Sigorta Primi İșveren Hissesi Desteği Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında yatırımla sağlanan ilave istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmının belirli bir süre Bakanlıkça karşılanmasıdır. Yatırım Yeri Tahsisi Teșvik belgesi düzenlenmiș bölgesel desteklerden yararlanacak yatırımlar için Maliye Bakanlığı nca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde yatırım yeri tahsis edilebilir. Faiz Desteği Yatırım için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli kredilerin teșvik belgesinde kayıtlı sabit yatırım tutarının %70 ine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının, yatırımın yapılacağı bölgeye göre azamî ilk beș yıl için ödenmek kaydıyla bütçe kaynaklarından karșılanabilecek kredi puanlarıdır. Sigorta Prim Desteği (Sadece 6. Bölge İllerinde Uygulanmaktadır) Teșvik belgesine istinaden gerçekleștirilecek yatırımla sağlanan ilave istihdam için, tamamlama vizesi yapılan teșvik belgesinde kayıtlı istihdam sayısını așmamak kaydıyla, ișveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu na ödenmesi gereken sigorta primi ișçi hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı, tamamlama vizesinin yapılmasını müteakip 10 yıl süreyle ișveren adına Ekonomi Bakanlığı bütçesinden karșılanabilir. Gelir Vergisi Stopaj Desteği (Sadece 6. Bölge İllerinde Uygulanmaktadır) Belgede kayıtlı istihdam sayısını așmamak kaydıyla, ișçilerin ücretlerinin asgari ücrete tekabül eden kısmı üzerinden hesaplanan gelir vergisi, yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği tarihten itibaren 10 yıl süreyle verilecek muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden terkin edilir. 21

KIRSAL KALKINMA YATIRIMLARINI DESTEKLEME PROGRAMI Uygulayıcı Kurum : Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarıma Dayalı Ekonomik Yatırımlar Tarımsal ürünlerin ișlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik yeni yatırımlar ile mevcut faal olan veya olmayan tesislerin kapasite Destek Kapsamı artırımı ve teknoloji yenilenmesine yönelik yatırımlar ya da kısmen yapılmıș yatırımların tamamlanmasına yönelik yatırımlar Kimler Başvurabilir Gerçek ve tüzel kişiler Yatırım Konuları Tarımsal Ürünlerin İșlenmesi, Depolanması ve Paketlenmesi Tarımsal ürünlerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine yönelik mevcut faal olan veya olmayan tesislerin kapasite artırımı ve teknoloji yenilenmesi, Yenilenebilir enerji kaynakları kullanan yeni seraların yapımı Tarımsal üretime yönelik modern sabit yatırımlar Hayvansal ve bitkisel orijinli gübre işlenmesi, paketlenmesi ve depolanması Yenilenebilir enerji kaynaklarından jeotermal ve biyogazdan ısı ve/veya elektrik üreten tesisler ile güneş ve rüzgar enerjisinden elektrik üreten tesislerin yapımı Su ürünleri işlenmesi, paketlenmesi ve depolanması Yatırım Tutarı ve Destek Oranı Hibeye Esas Yatırım Miktarı Hibeye Esas Proje Tutarı Alt-Üst Limit: 1.500.000TL -2.000.000 TL Hibe Desteği Oranı : %50 NOT: Uygulamaya ilișkin detaylar 13.09.2017 tarih ve 30179 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Tarıma Dayalı Yatırımların Desteklenmesi Hakkında Tebliğ de (Tebliğ no: 2017/22) yer almaktadır. 22

BİREYSEL SULAMA YATIRIMLARININ DESTEKLENMESİ Destek Kapsamı Kimler Başvurabilir 1/1/2018-31/12/2020 tarihleri arasında, kırsal alanda ekonomik ve sosyal gelişmeye katkı sağlamak için belirlenmiş bireysel sulama sistemlerinin desteklenmesine ilişkin usul ve esasları kapsar. Gerçek ve Tüzel Kișiler Yatırım Konuları Tarla içi damla sulama sistemi kurulması Tarla içi yağmurlama sulama sistemi kurulması Tarla içi mikro yağmurlama sulama sistemi kurulması Tarla içi yüzey altı damla sulama sistemi kurulması, Lineer veya Center Pivot sulama sistemi kurulması, Tamburlu sulama sistemi kurulması Güneș enerjili sulama sistemleri kurulması Yatırım Tutarı ve Destek Oranı Gerçek ve Tüzel kișiler için : 1.000.000 TL Hibe Desteği Oranı : %50 NOT 1 : Uygulamaya ilişkin detaylar 07.12.2017 tarih ve 30263 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan Kırsal Kalkınma Destekleri Kapsamında Bireysel Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi Hakkında Tebliğ de (Tebliğ no: 2017/48) yer almaktadır. NOT 2 : Bu Tebliğ kapsamında yapılacak başvurular; Programın uygulama yılı itibarıyla 1 Ocak tarihinden başlayarak altmış gün içerisinde, son başvuru tarihi mesai bitimine kadar, başvuru sahipleri tarafından dosya halinde tek nüsha olarak elden il müdürlüğüne teslim edilerek yapılır. 23

IPARD KAPSAMINDA VERİLEN AB HİBE DESTEKLERİ Uygulayıcı Kurum : Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Tedbir Adı Desteğe Esas Harcama Limitleri (En Az-En Fazla) (Avro Destek Oranı (%) 101-1 Süt üreten tarımsal ișletmelere yatırım 5.000-1.000.000 40-70 101-2 Et üreten tarımsal ișletmelere yatırım Bütçe Kalemi-1 (Kırmızı et) 5.000-1.000.000 40-60 Bütçe Kalemi-2 (Kanatlı eti) 5.000-500.000 40-60 103-1 Süt ve süt ürünlerinin ișlenmesi ve pazarlanması Bütçe Kalemi-1 (Süt ișleme tesisleri) 30.000-3.000.000 50 Bütçe Kalemi-2 (Süt toplayan üretici örgütleri) 30.000-1.000.000 50 103-2 Et ve et ürünlerinin ișlenmesi ve pazarlanması Bütçe Kalemi-1 (Kırmızı et ișleme ve pazarlama) 30.000-3.000.000 50 Bütçe Kalemi-2 (Kanatlı eti ișleme ve pazarlama) 30.000-3.000.000 50 103-3 Meyve ve sebzelerin ișlenmesi ve pazarlanması 30.000-1.250.000 50 103-4 Su ürünlerinin ișlenmesi ve pazarlanması 30.000-1.500.000 50 302-1 Bitkisel üretimin çeşitlendirilmesi ve bitkisel ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması 302-2 Arıcılık ve arı ürünlerinin üretimi, işlenmesi ve pazarlanması 5.000-500.000 55 5.000-500.000 55 302-3 Zanaatkarlık ve yerel ürün işletmeleri 5.000-500.000 55 302-4 Kırsal turizm ve rekreasyon faaliyetleri 5.000-500.000 55 24

TARIMSAL KREDİLER Uygulayıcı Kurum Ziraat Bankası, Tarım Kredi Kooperatifleri 2018 Yılı Düșük Faizli Yatırım ve İșletme Kredisi Uygulamaları İndirim Oranı (%) Kredi Konuları (Hayvansal Üretim) Yatırım Dönemi İşletme Dönemi/Kredisi Kredi Üst Limiti(TL) Sütçü, Etçi, Kombine sığır yetiştiriciliği Yaygın hayvansal üretim Hayvansal Üretim Konuları 100.000 TL'ye kadar 100 100 100.001-750.000 TL 100 50 750.001-5.000.000 TL 75 50 5.000.001-12.500.000 TL 50 25 100.000 TL'ye kadar 100 100 100.001-250.000 TL 75 50 12.500.000 250.000 Damızlık Düve yetiştiriciliği 100 75 7.500.000 Büyükbaş Hayvan Besiciliği 50 50 5.000.000 Küçükbaş Hayvan 100 75 5.000.000 Arıcılık 50 50 1.500.000 Kanatlı sektörü 50 25 3.000.000 Kanatlı sektörü damızlık yetiştiriciliği 100 100 7.500.000 Su ürünleri 100.000 TL ye kadar 100 100 5.000.000 101.000-5.000.000 TL 100 50 5.000.000 25

2018 Yılı Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi Uygulamaları Kredi Konuları (Bitkisel Üretim) İndirim Oranı (%) Yatırım Dönemi Bitkisel Üretim Konuları İşletme Dönemi/Kredisi Kredi Üst Limiti(TL) Kontrollü örtüaltı tarımı Yaygın bitkisel üretim 750.000 TL'ye kadar 75 50 750.001-5.000.000 TL 50 25 5.000.001-10.000.000 TL 25 25 250.000 TL'ye kadar 50 50 250.001-750.000 TL 25 25 10.000.000 750.000 Yem bitkisi üretimi 100 100 2.500.000 Yurt içi sertifikalı tohum, fide, fidan üretimi 100 100 10.000.000 Yurt içi sertifikalı tohum, fide, fidan kullanımı (100.000TL ye kadar) Yurt içi sertifikalı tohum, fide, fidan kullanımı (100.001TL-5.000.000TL) 100 100 50 50 5.000.000 İyi tarım/organik tarım uygulamaları 50 50 5.000.000 26

2018 Yılı Düșük Faizli Yatırım ve İșletme Kredisi Uygulamaları Kredı Konuları Tarımsal mekanizasyon (Traktör Ayrık) Traktör (75.000TL ye kadar) Traktör (75.001-250.000TL) Yatırım Dönemi İndirim Oranı (%) İşletme Dönemi/ Kredisi Kredi Üst Limiti(TL) 75-1.500.000 50-250.000 25-250.000 Modern basınçlı sulama 100-1.500.000 Arazi alımı 25 25 500.000 27

HAYVANCILIK YATIRIMLARI DESTEKLERİ Damızlık Düve Yetiştiriciliğinin Desteklemesi Programı Uygulayıcı Kurum : Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Destek Kapsamı Kimler Başvurabilir Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine üye, Bakanlık ilgili veri sistemine en az 3 yıl kayıtlı aktif sığır işletmesi olan gerçek ve tüzel kişi üreticilerin, bireysel veya bir arada yapacakları (tüzel kişilik ortaklıkları), 500 baş kapasiteye sahip, projeli sütçü, etçi veya kombine saf ırk damızlık düve üretimi ve ticari gebe düve satışı için sağlık sertifikasına sahip yeni işletme kurulması veya mevcut işletmelerin kapasitelerinin 500 baş üzeri olacak şekilde artırılmasını kapsar. Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliğine üye, TÜRKVET sistemine en az 3 yıl kayıtlı aktif sığır işletmesi olan gerçek veya tüzel yatırımcılar Yatırım Konuları ve Destek Oranı İnșaat : %50 Yeni İnşaat Yapımı, Rehabilitasyon ve Kapasite Artırımı Hayvan Alımı : % 50 Damızlık Dişi Buzağı Alımı Makine Alet-Ekipman Alımı : % 50 Yem Karma Makinesi ve Gübre Sıyırıcı NOT : Uygulamaya ilișkin detaylar 07.12.2017 tarihli Proje Uygulama Rehberi'nde mevcuttur. 28

Damızlık Koç-Teke Yetiştiriciliği Yatırımlarının Desteklenmesi Uygulayıcı Kurum : Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Destek Kapsamı Kimler Başvurabilir Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği ve Merkez Birliğine üye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri İl Birliklerince, 500 baş kapasiteye sahip damızlık koç-teke üretimine yönelik yeni işletme kurulması veya mevcut işletmelerin kapasitelerinin 500 başa sahip olacak şekilde artırılmasını, rehabilitasyon yatırımlarını ve bu işletmelerden damızlık koç-teke alımı yapacak Birlik üyesi yetiştiricilerinin desteklenmesini kapsar. Türkiye Damızlık Koyun Keçi Yetiştiricileri Merkez Birliği, İl Birlikleri ve Birlik üyesi yetiştiriciler Yatırım Konuları ve Destek Oranı İnșaat : %50 Yeni İnşaat Yapımı, Rehabilitasyon ve Kapasite Artırımı Hayvan Alımı : % 50 Damızlık Koç-Teke Alımı Makine Alet-Ekipman Alımı : % 50 Yem Kırma, Karma ve Dağıtma Makinesi, Gübre Sıyırıcı NOT : Uygulamaya ilișkin detaylar 2018 yılı Damızlık Koç Teke Yetiştiriciliği Yatırımlarının Desteklenmesine İlişkin Proje Uygulama Rehberi nde mevcuttur. 29

KALKINMA AJANSLARI TARAFINDAN DESTEKLENEN ALANLAR Uygulayıcı Kurum Karacadağ Kalkınma Ajansı Kalkınma Ajansları, Kalkınma Ajansı Yönetim Kurulunun kararlaștırdığı ve Kalkınma Bakanlığının onayladığı Çalıșma Programı ve Bütçe doğrultusunda hazırlanan ve finanse edilen Mali Destek Programları kapsamında tarım dayalı sanayi sektörüne de destek sunabilmektedirler. MALİ DESTEKLER DESTEKLER TEKNİK DESTEKLER Bu programlar kapsamında, destek için öncelikli alanlar, örnek proje konuları ve bașvuru koșulları ajansların websitelerinde ilan edilmekte ve bașvuru rehberlerinde ayrıntılı bilgiler yer almaktadır. FAİZ DESTEĞİ FAİZSİZ KREDİ DESTEĞİ DOĞRUDAN FİNANSMAN DESTEĞİ Destek Kapsamı Tarıma dayalı sanayi sektörü Kimler Başvurabilir Özel işletmeler (Mikro ve Küçük İşletmeler) Üretici Kooperatifleri, Üretici Birlikleri, Diğer Gerçek ve Tüzel Kişiler Proje Başına Verilecek Destek Tutarı ve Destek Oranı Minimum : 50.000 TL Maksimum : 500.000 TL Hibe Desteği Oranı : %50 DOĞRUDAN FİZİBİLİTE DESTEĞİ GÜDÜMLÜ PROJE DESTEĞİ PROJE TEKLİF YÖNTEMİYLE SAĞLANAN FİNANSMAN DESTEĞİ 30

İLGİLİ KURUM VE KURULUŞLARIN İLETİŞİM BİLGİLERİ Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı - Tarımsal Yatırımcı Danıșma Ofisi (TARYAT) Adres: Eskișehir Yolu 9. Km Yeni Bina 14.Kat Lodumlu / ANKARA Tel: 0 (312) 258 84 52 0 (312) 258 84 09 Faks: 0 (312) 258 85 16 Web: www.taryat.gov.tr E-posta: taryat@tarim.gov.tr Ekonomi Bakanlığı- Teșvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü Adres: İnönü Bulvarı No:36 06510 Emek / ANKARA Tel: 0 (312) 444 63 63 Web: www.ekonomi.gov.tr E-posta: tesvik@ekonomi.gov.tr Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Șanlıurfa İl Müdürlüğü Adres: İmam Bakır Mahallesi Veteriner Caddesi NO:19 63100 Merkez/ȘANLIURFA Tel: 0 (414) 313 27 11 Faks: 0 (414) 313 10 15 Web: www.sanliurfa-tarim.gov.tr E-posta: sanliurfatarim@gmail.com Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu Șanlıurfa İl Koordinatörlüğü Adres: Șanlıurfa Ticaret ve Sanayi Odası Yeni Hizmet Binası, Pașabağı Mah. Adalet Cad. No:7/A ȘANLIURFA Tel: 0414 314 15 39 Faks: 0 414 314 15 38 Șanlıurfa Valiliği Adres: Hükümet Konağı ȘANLIURFA Tel: 0 (414) 313 18 43 Faks: 0 (414) 313 17 31 Web: www.sanliurfa.gov.tr E-posta: sanliurfa@icisleri.gov.tr 31