ANKARA 2015
S U N UŞ Bilgisayar, günümüz bilgi toplumu insanının vazgeçilmez bir parçası durumuna gelmiştir. Günlük yaşamda bilgiye kolayca ulaşabilmek, bilgiyi depolamak, internet üzerinden kimi hizmetleri almak suretiyle zamandan önemli ölçüde tasarruf etmek, eğlenmek vb. amaçlarla kullanılmaktadır. Bilgisayardan yeterince faydalanabilmek için; bilgisayar kullanma bilgisi yanında bilgisayar teknolojisi ve sistemini de doğru ve etkin olarak kullanabilme becerisine sahip olmayı gerektirir. Bu ders kitabında, Bilgisayar formatlama Windows XP ve Windows 7 işletim sistemi yükleme, işletim sistemini etkin kullanma, bilgisayar için gerekli programların yüklenmesi, bilgisayarda meydana gelebilecek donanımsal arızaları giderme ile ilgili temel bilgiler yer almaktadır. Kitabın, bilgisayarı yakından tanımanızı sağlamanın yanı sıra, sizlere gereken bilgileri de öğrenmenize yardımcı olacağını umut ediyorum. Notların umduğunuz gibi yararlı olması dileği ile, Bilgisayarların büyüleyici dünyasına hoş geldiniz Fazlı ÇALI
İÇİNDEKİLER BİLGİSAYARA GİRİŞ... 7 Bilgisayar nedir?... 7 PC (Personal Computer) = Kişisel Bilgisayar... 7 İşletim Sistemi (Operating System)... 8 Yazılım (Software)... 8 Sistem Yazılımları... 8 Uygulama Yazılımları... 8 Donanım (Hardware)... 8 Depolama Aygıtları... 8 Dosya, Klasör (Dizin), Sürücü:... 9 Dosyalar... 9 Dosya Sistemi (File System)... 9 Bazı dosya sistemleri :... 9 Bilgisayarda boot özelliği nedir?... 10 Bıos nedir?... 10 Bıos Çeşitleri... 11 Bıos Özelliği - 1... 11 Bıos Özelliği - 2... 13 Bıos Özelliği - 3... 16 Bilgisayara Format Atma:... 18 Bilgisayara Neden Format Atılır... 18 Windows Xp Yükleme Ve Bölüm Oluşturma... 18 WİNDOWS - 7... 29 Windows 7 Yükleme Ve Bölüm Oluşturma... 29 USB den (Flaşh Bellek) Windows 7 kurulumu... 42 Bootable USB Tanımlama... 43 Disk Hazırlığı... 44 Bölümleme Kontrolü... 45 Flaş Belleğe Kopyalama... 47 Bilgisayarda İmaj (Yedek) Alma... 48 Acronis nedir?... 48 Nasıl alınır?... 48 Alınan Imaj ı (Yedeği) Bilgisayara Yükleme... 48 İşletim Sistemi:... 49 CPU (Central Processing Unit - Merkezi İşlem Birimi)... 49 İşletim Sistemlerinin Görevleri:... 50 Windows İşletim Sistemi Ailesi... 51 Disk Birleştiricisi:... 51 Klasör İşlemleri:... 52 Dosya İşlemleri:... 52 Dosya ya da Klasörler üzerinde sağ tıklamak... 53 Windows Görev Yöneticisi:... 54 Bilgisayar Penceresi:... 55 Bilgisayar Özellikleri:... 56 I
Donatılar :... 57 Çalıştır:... 57 Hesap Makinesi:... 57 Denetim Masası Öğeleri:... 58 Bilgisayarı Ağa dahil etme:... 59 Ağ ve Network ayarları merkezi:... 60 Ağ Durumu görme:... 61 Klasörü Paylaşıma Açma :... 62 Bilgisayarı Paylaşıma Açma:... 64 Kullanıcı Hesapları:... 65 Sistem:... 65 Aygıt Yönetici:... 66 Windows Defender... 67 Bildirim Alanı Simgeleri... 67 İnternet Seçenekleri penceresi:... 68 Windows Etkinleştirme:... 70 Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü... 71 Bölge ve Dil:... 73 Mause:... 74 Görüntü Ayarları:... 74 Klasör Seçenekleri:... 75 Masaüstü Araçları :... 75 Programlar ve Özellikler:... 76 Tarih ve Saat... 76 Bilgisayar Donanımları... 77 Donanım nedir?... 77 Anakart nedir?... 77 Bilgisayar kasasında bulunan parçalar... 77 Ekran kartı nedir?... 78 Ethernet (network) kartı nedir?... 78 Ses kartı nedir?... 78 Power supply ( güç kaynağı ) nedir?... 79 Ram nedir?... 79 Power Supply (Güç Kaynağı) Fan Temizliği... 80 İşlemci Fan Temizliği... 80 Notebook Kullanımı... 81 Antivirüs Programları... 83 Anti virüs programları:... 83 ESET Antivirüs Programı Yükleme:... 84 ESET Antivirüs Programı İle Tarama... 86 Bilgisayarda Hata Mesajları... 87 Bilgisayar Çalışırken Neden Resetler... 87 Windows 7 Kısa Yol Tuşları... 88 II
BİLGİSAYARA GİRİŞ Bilgisayar nedir? Girişi yapılan bilgileri istenildiği zaman hızlı bir şekilde değerlendiren ve sonuçlarını hazırlayıp bizlere sunabilen elektronik bir cihazdır. Bilgisayar, uzun ve çok karmaşık hesapları bile büyük bir hızla yapan, mantıksal bağlantılara dayalı karar verip işlem yürüten, verileri saklayabilen, gerektiği zaman geriye verebilen makine. Bilgisayar kullanımında temel amaç bilgilerin güvenli bir şekilde saklanması ve gerektiğinde bu bilgilerden en uygun şekilde faydalanmaktır. Bu nedenle günümüzde bilgisayar teknolojisi hızla ilerlemekte yazılım ve donanım olarak çeşitli yeniliklerle karşılaşılmaktadır. Daha fazla bilginin daha güvenli ortamlarda saklanması için yüksek kapasiteli, Hard diskler, DVD ler Scan diskler üretilmektedir. PC (Personal Computer) = Kişisel Bilgisayar 7
İşletim Sistemi (Operating System) Bilgisayar kullanıcısı ile bilgisayarı oluşturan donanım arasındaki iletişimi sağlayan, aynı zamanda diğer uygulama yazılımlarını çalıştırmaktan sorumlu olan sistem yazılımı. Yazılım (Software) Hem bilgisayar sistemini oluşturan donanım birimlerinin yönetimini hem de kullanıcıların işlerini yapmak için gerekli olan programlardır. - Sistem yazılımları (System software) - Uygulama yazılımları (Application software) Sistem Yazılımları Bilgisayar donanımının işletilmesi ve uygulama yazılımlarının çalıştırılması için bir platform sağlamak için tasarlanmış yazılımlardır. - İşletim Sistemleri (Operating Systems) - Aygıt Sürücüleri - BIOS Uygulama Yazılımları Sistem yazılımlarının dışında, kullanıcıların işlerine çözüm sağlayan diğer tüm yazılımlar - Microsoft Office - Msn Messenger - Photoshop - Winamp, Media Player - Hastane Otomasyonu vb Donanım (Hardware) Bilgisayarın fiziksel ve elektronik yapısını oluşturan ana birimlerin ve çevre birimlerin tümüne "donanım" denir. - İşlemci, ana kart, ekran kartı, RAM, klavye, fare, yazıcı vb Depolama Aygıtları CD = 700 MB DVD = 4.7 GB Flash Memory = 2-4-8-16-32 GB Portable Disk = 320-500 GB, 1-2 TB 8
Dosya, Klasör (Dizin), Sürücü: Dosya Bilgisayardaki bilgi kümeleri Klasör (Dizin) Dosyaların saklandığı ortam Sürücü (Driver) Dosyaları kategorize etmek için kullanılan yapılar Dosyalar İsim olarak 2 parçadan oluşur. 1) Dosya Adı 2) Dosya Uzantısı (Dosyanın türünü belirler) Dosya Adları Windows ta 255 karakter uzunluğunda olabilir, uzantılar genelde 3 karakter uzunluğundadır. Örnek; ozgecmis.doc Dosya Sistemi (File System) Bir dosyanın bir disk üzerinde nasıl saklandığını ve bilgisayarın dosyaları yönetebilmek için erişimi nasıl sağladığını kontrol eden sistemdir. Bazı dosya sistemleri : FAT, FAT 16, FAT 32, NTFS FAT32 NTFS Karşılaştırma FAT 32 - Maksimum dosya boyu 4 GB - Maksimum disk boyutu 2 TB NTFS - Maksimum dosya boyu 16 TB - Maksimum disk boyutu 256 TB 9
Bilgisayarda boot özelliği nedir? Boot önyükleme demektir. Boot özelliği bilgisayarların tercih edilen sürücüden Dvd, Cd, Harddisk ( Hdd) Disket (Floppy) başlatılması demektir. Bilgisayarınıza, windows işletim sistemi yüklemek istiyorsanız bunun en kolay kurulum yöntemi DVD veya CD'den boot ederek yüklemektir. DVD yada CD yi boot edebilmek için de bilgisayarda setup a girerek bıos ayarlarında düzenleme yapmanız gerekmektedir. Bilgisayarınızı DVD/CD sürücüsünden boot ederek başlatırsanız diskinizin durumu ne olursa olsun kuruluma başlayabilirsiniz. Bilgisayarınızı Partitionlara ayırma (bölüm oluşturma) ve formatlama işlemlerini de kurulum esnasında yapabilirsiniz Sonuç: Sonuç olarak, bilgisayarınıza windows yüklemek istiyorsanız bunun en kolay kurulum yöntemi, işletim sistemlerini CD / DVD ile yapmaktır. O halde yapmanız gereken kullanmakta olduğunuz bilgisayarda setup a girerek CD / DVD sürücüsünü boot etmek. Böylece kurulumu yapabilirsiniz. UYARI: Bilgisayarların Setup a giriş tuşları farklılıklar gösterir. Bilgisayarınızın anakart ve işlemci özelliğine göre bir tuş olabilir. Ancak genellikle F1, F2, DEL ve DELETE tuşları bu görevi yerine getirirler. Bıos nedir? BIOS PC nin çalışması için gereken temel bir yapı olmakla birlikte, donanımların birbirleri arasındaki bağı kuran ve onların çalışmasına olanak tanıyan ufak bir işletim sistemi. Aynı zamanda bilgisayarınızın ileri seviyede ayarların yapıldığı yerdir. Bazen bilgisayarın BIOS ayarlarında değişiklikler yapmanız gerekebilir. Değişik tipte bıos 'lar olduğu için kesin bir ayar söylemek zordur. Ancak hepsi aşağı yukarı birbirine benzer. Biz burada bazı bıos özelliklerini tanımaya çalışacağız. Bıos Setup Örneği Bıos Setup Örneği Şekil 1 Şekil - 2 10
Bıos Çeşitleri Bıos Özelliği - 1 Bilgisayarı yeniden başlatın (Restart) edin. Bilgisayarınız açılırken DELETE tuşuna birkaç kez basın. Böylece bıos setup ayarlarına ulaşmış olacaksınız. Gördüğünüz gibi Setup a girdiğimizde pek çok menü ile karşılaşıyoruz. Klavyeden yön tuşunu kullanarak STARTUP menüsüne geliyoruz ve ENTER yapıyoruz. Primary Boot Sequence sekmesinde iken ENTER yapıyoruz 11
Bu menüde CD/DVD sürücüsü ikinci sırada biz CD/DVD sürücüsünü birinci Sıraya çıkaracağız. Yön tuşları ve klavyenin sağında bulunan + tuşlarını kullanarak CD/DVD sürücüsünü ilk sıraya çıkarabiliriz - Şekilde görüldüğü gibi CD/DVD sürücü ilk sıraya çıkartmış bulunmaktayız. - Klavyenin sol üst köşesinde bulunan ESC tuşuna basın - F10 Tuşuna basın - Değişiklikleri onaylamak için gelen menüde ENTER yaparak bıos dan çıkın 12
Bıos Özelliği - 2 Bilgisayarı Restart edin. Açılış ekranına dikkat edin, genellikle sol altta BIOS ayarlarına nasıl girebileceğiniz yazmaktadır. Bilgisayarınız açılırken F2 tuşuna birkaç kez basın. Bir süre sonra Setup a ulaşmış olacaksınız. Gördüğünüz gibi Setup a girdiğimizde pek çok menü ile karşılaşıyoruz. Main menüsünde iken, klavyeden aşağı yön tuşuna basarak Boot Options Sekmesine geliyoruz. 13
Bu ekranda Enter yaparak Boot Sequence sekmesinin açılmasını sağlıyoruz. CD-ROM üçüncü sırada biz CD-ROM u birinci sıraya çıkaracağız. Yön tuşları ile CD-ROM Drive yazısı üstüne geliyoruz. Peki bunu nasıl listenin başına alacağız Sağ tarafa dikkat ederseniz bunu nasıl yapacağımız yazıyor. + ve tuşları ile. Biz CD-ROM üzerindeyken iki defa + tuşuna basarsak, CD-ROM'u listenin başına alacaktır 14
Bu ekranda CD-ROM Drive sürücünün birincil sıraya çıkartılmış olduğunu görüyoruz. Exit menüsüne gelinceye kadar birkaç kez ESC tuşuna basalım, sorulan soruya Yes diyerek yaptığımız değişiklikleri kaydedip, çıkalım 15
Bıos Özelliği - 3 Sizin elinizdeki Bilgisayarın BIOS'u da büyük bir ihtimalle Amı BIOS olacaktır. Şimdi Amı bıos ayarlarına bakalım. Açılış ekranı aşağıda görüldüğü gibi. Dikkat ederseniz BIOS'a girmek için DEL tuşuna basmamızı söylüyor. Bilgisayarınız açılırken birkaç kez DEL tuşuna basın. Karşınıza aşağıdaki Bıos Ekranı gelecektir. Artık bu andan itibaren bıos dasınız. Klavyeden aşağı yön tuşunu kullanarak Boot Configuration Features e geliyoruz. Ve Enter yapıyoruz. 16
Bu ekranda CD-ROM ikinci sırada görülüyor. Biz CD-ROM u ilk sıraya çıkaracağız. Bu menüde yön tuşu yardımı + ve işaretleri ile cd veya dvd sürü süsünü birincil yapıyoruz. Ayarlarımızı kaydetmek için F10 tuşuna basıyoruz. Bu ekranda F10 tuşuna basarak değişiklikleri kaydedip setup ayarlarından çıkıyoruz Yukarıda anlatıldığı gibi bizim için astolan Bıos da CD / DVD yi boot etmektir. Bunu gerçekleştirdiğimize göre artık format atma, partition lara ayırma ve windows yüklemeye başlayabiliriz. 17
Bilgisayara Format Atma: Bilgisayara Neden Format Atılır Bilgisayara format atmak demek tüm bilgileri ( Windows dahil ) tamamen silmek demektir. Peki niçin format atılır? Bilgisayar kullanıcıları bilgisayarı ilk aldıkları zamanlarda rahat bir şekilde kullanırlar takii bir gün gelip windows' un çökmelerine dayanamadıkları güne kadar. Son çare olarak da yardımınıza FORMAT koşar. UYARI : Bilgisayarınıza format atmaya başlamadan önce bilgisayarınızın donanımlarına ait ( Ekran kartı, Ses kartı, Ethernet kartı vs. ) Driver CD lerini elinizin altında bulundurmayı unutmayın. Formattan sonra donanım yazılımlarını mutlaka yüklemelisiniz. Aksi takdirde görüntü ayarlarınız bozuk olacaktır. İnternete giremezsiniz yada sesli film ve müzik dinleyemezsiniz. Bazen bilgisayarınız Anakart özelliğinden dolayı donanımları otomatik olarak da tanıyabilir. Bu işinizi biraz daha kolaylaştıracaktır. Windows Xp Yükleme Ve Bölüm Oluşturma Windows Xp' yi bilgisayarınıza yüklemek için önünüzde 2 seçenek vardır; 1. Bilgisayarınız açık ve işletim sisteminiz çalışır durumdayken masaüstünden yüklemek. 2.Bilgisayarınızı Windows medyasından başlatarak (Boot ederek) yüklemek. Eğer yükleme esnasında diskinizi biçimlendirmek, (silmek) veya bölümler (partıtıon) oluşturmak istiyorsanız boot ederek yüklemeyi tercih etmelisiniz. Windows kurulum CD sini bilgisayara takarak bilgisayarınızı yeniden başlatın. Birkaç saniye sonra altta görülen yazı ekrana gelecektir. Ekranında Klavyeden bir tuşa basın Uyarı : Eğer bunu birkaç saniye içinde yapmazsanız Windows normal olarak başlar ve bilgisayarı yeniden başlatmak zorunda kalırsınız. Kurulum CD si Windows için gerekli ön bellek dosyalarını yükledikten sonra karşınıza aşağıdaki ekran gelecek. Bu ekranda görüldüğü gibi C: ve D: diye çift partition harddisk var. Sırası ile ikisini de sileceğiz. C:Birimi seçili iken klavyeden D ye basıyoruz. Bizden bölümü silmemizi onaylamayı isteyecek. Böylece C: nin içinde bulunan 18
bütün bilgiler silinmiş olacak Enter yaparak devam ediyoruz. Bu ekranda son onay için L ye basıyoruz. Böylece C: tamamen silindi. D: yide aynı yöntemle sileceğiz. Şu an C: diye bir bölümümüz yok artık 19
Bu ekranda C: silindiği için artık görülmüyor. Sadece D: bölümü var. Bu ekranda D: yi seçelim ve klavyeden D tuşuna basarak bölümü silelim. Bu ekranda son onay için L ye basıyoruz. Böylece D: yide tamamen silmiş olduk. 20
Artık elimizde bölümlenmemiş alan var. Bundan sonra bölüm oluşturmaya geçiyoruz. C: ye basarak Bölüm oluştur u seçiyoruz. Yeni bölüm boyutu soran ekran geliyor karşımıza burada yeni oluşturacağımız bölümü kaç MB istiyorsak veriyi giriyoruz. Daha sonra ise Enter yapıyoruz 21
Böylece birinci bölümümüzü oluşturmuş olduk. Artık elimizde C: diye bir bölüm var. Kalan bölümlenmemiş alanı seçelim ve bölüm oluşturmak için klavyeden C ye basalım. Bu ekranda da yeni bölüm için Enter yapıyoruz. Böylece bölümlere ayırma işlemini bitirmiş olduk. 22
Bu ekranda artık kuruluma geçiyoruz Enter yaparak kurulumu başlatıyoruz. Böylece Windows C: bölümüne yüklenmeye başlayacak. Bu ekran son onay ekranı, biçimlendirmeyi normal yada çabuk (hızlı) olarak tercihinizi belirleyin daha sonra Enter yapın. DİKKAT: Normal biçimlendirme yapmayı seçerseniz, biçimlendirme yapacağınız birimdeki dosyalar silinir ve sabit diskte bozuk kesim taraması yapılır. Hızlı biçimlendirme seçeneğini seçerseniz, biçimlendirme bölümdeki dosyalar silinir ancak bozuk kesim taraması yapılmaz. 23
Bu ekranda biçimlendirmenin başlamış olduğunu görüyoruz. Biçimlendirme bilgisayarınızın, harddisk kapasitesinin büyüklüğüne göre zaman alacaktır. Dikkat: Biçimlendirme bittikten sonra kurulum bilgisayarınızı yeniden başlatacak CD den önyükleme yapmak için bir tuşa basın yazısı geldiğinde hiçbir tuşa basmayın çünkü önyükleme yaptık kurulum devam ediyor. 24
Bu ekranda İleri diyoruz. Bu ekranda Sözleşmeyi kabul ediyorum u seçerek ileri diyoruz. 25
Bu ekranda Kurulum un devam ettiği görülüyor kurulumun bitmesini bekliyoruz. Bu ekranda Adı ve Kuruluş sekmeleri için herhangi bir isim giriyoruz. İleri diyoruz. Örnek : GÜNEŞ - AY 26
Bu ekranda bilgisayar adına bir kullanıcı ismi yazın. Örnek : Can Bu ekranda Windows kurulumun devam ettiğini görüyoruz. Bölge ve dil seçenekleri genelde ayarlı gelir. İleri diyoruz 27
UYARI: Böyle bir ekranla karşılaşırsanız, kurmakta olduğunuz Windows lisans numarası istiyor demektir. Elinizde Windows lisans numarası varsa 25 karakterden oluşan lisansı girin. Bazı yükleme CD leri içine, Windows kurulum CD si oluşturulurken Lisans dahil edilmiştir. Bu durumda lisans numarasını ayrıca girmenize gerek yok. Dolayısı ile ürün anahtarı ekranı karşınıza gelmeyecek ve bir sonraki menü yani masaüstü gelecektir. Windows XP kurulum işlemi başarı ile bitmiştir. Bundan sonra bilgisayarınızın Driver lerini ( Ses kartı, Network Kartı, Ekran Kartı vs. ) ve bilgisayarınız için Gerekli olan programları yüklemeye geçebilirsiniz. 28
WİNDOWS - 7 Windows 7 Yükleme Ve Bölüm Oluşturma Windows 7 Microsoft un çıkardığı bir işletim sistemidir. Teknolojinin gelişmesine paralel olarak bilgisayar işletim sistemlerinde de gelişmeler yaşanmaktadır. Burada Windows 7 Türkçe nin nasıl kurulduğunu resimli anlatımını yapmaya çalıştım. Windows 7'yi bilgisayarınıza yüklemek için önünüzde 2 seçenek vardır; 1. Bilgisayarınız açık ve işletim sisteminiz çalışır durumdayken masaüstünden yüklemek. 2.Bilgisayarınızı Windows 7 medyasından başlatarak (Boot ederek) yüklemek. Eğer yükleme esnasında diskinizi biçimlendirmek, (silmek) veya bölümler (partıtıon) oluşturmak istiyorsanız boot ederek yüklemeyi tercih etmelisiniz. Kurulumdan önce yapmamız gereken bir kaç adım var. Formata başlamadan önce bilgisayarınızın donanımlarına ait (Ekran kartı, Ses kartı, Network kartı vs.) driver leri mutlaka elinizin altında bulundurun birde kurulum için gereken Windows 7 DVD si. Windows 7 Kurulum DVD sini bilgisayara takarak bilgisayarınızı yeniden başlatın. Bilgisayarı yeniden başlattığınızda aşağıdaki ekranla karışılacaksınız. Cd den veya DVD den önyükleme için bir tuşa basın Ekranında Klavyeden herhangi bir tuşa basın.. Böylece kurulumu başlatmış olacağız. Uyarı : Eğer bunu birkaç saniye içinde yapmazsanız Windows normal olarak başlar ve bilgisayarı yeniden başlatmak zorunda kalırsınız. UYARI: Kurulum esnasında bilgisayarınız birkaç kez otomatik olarak yeniden başlatılır. Bu normal bir durumdur. Bu ekranlarda hiçbir şey yapmadan bekliyoruz 29
Bu ekranlarda kurulumun seyrini görmekteyiz. 30
Burada hiç bir değişiklik yapmadan İleri butonuna tıklayın. Windows 7 kurulumunu başlatmak için Şimdi yükle tıklayın.. 31
Lisans koşullarını kabul ediyorum kutusunu onayladıktan sonra ileri tıklayarak bir sonraki adıma geçiyoruz.. Yeni bir işletim sistemi kurmak istiyorsanız Özel (Gelişmiş) Seçmeniz gerekiyor. Ben burada Özel (Gelişmiş) seçerek Windows 7 kurmayı tercih ettim. 32
Şekilde görüldüğü gibi Harddisk bölümlere ayrılmış. Biz önce mevcut bölümleri sileceğiz. Sürücü seçenekleri ne tıklayın Silmek istediğiniz bölümü seçin Sil e tıklayın Tamam 33
Not: Aynı yöntemle diğer bölümleri de silelim. Sıra geldi diski bölümlere ayırmaya. Diski bölümlere ayırabilmek için, Sürücü seçenekleri Sekmesini tıklayarak menülerin açılmasını sağlayalım. Yeni sekmesine tıklayalım. 34
Şekilde de görüldüğü gibi hdd. tek partition biz çift partition (bölüm) yapacağız. Boyut kutusuna 1. partition için veriyi girin Örneğin; 150000 Uygula Tamam diyerek birinci bölümü oluşturmayı bitirdik. Aynı yöntemi İzleyerek ikinci bölümü oluşturalım. Windows u hangi diske (bölüme) kurmak istiyorsanız o diski seçin Örneğin ; Disk Bölüm 2 İleri diyerek bölüm işlemini tamamlayalım kurulum devam edecek 35
Kurulum işlemi devam ediyor. Windows 7 gerekli dosyaları kuruyor. Arkanıza yaslanın ve Win 7 nin kurulumunu bitirmesini bekleyin. 36
Sizden bir kullanıcı adı oluşturmanız isteniyor. Örneğin : Can daha sonra ileri diyoruz. 37
Oluşturulan kullanıcıya bir şifre belirlemeniz isteniyor. İsterseniz parola oluşturabilirsiniz. Parola istemiyorsanız burayı geçip ileri tuşuna basın. Elinizde Windows lisans numarası var ise ürün anahtarını girin yok ise daha sonra etkinleştirmek için ileriyi tıklayın 38
Windows 7 ilk açılışta güncelleştirme isteyip istemediğini soruyor burada önerilen ayarları seçebilirsiniz. Bu ekranda Saat ve tarih ayarlarını seçerek düzenleyin. Saat ve tarih ayarları genelde ayarlıdır. İleri diyoruz. 39
Bu ekranda hangi ağ türünü istiyorsanız onu seçin. Örneğin; İş Ağı Windows kurulumu bitmek üzere 40
Bu menüde masa üstü öğelerinin hazırlandığını görüyoruz. Windows 7 kurulum işlemi başarı ile bitmiştir. Bundan sonra bilgisayarınızın donanımlarını ( Ses kartı, Ekran kartı, Network kartı vs.) ve bilgisayar için gerekli programları yüklemeye geçebilirsiniz. 41
USB den (Flaşh Bellek) Windows 7 kurulumu Netbookların popüler olduğu günümüzde artık DVD oynatıcılar bir fazlalık. USB (flaş bellek) üzerinden de Windows 7 yi kurabilirsiniz... İhtiyaçlarınız: En az 4 GB'lık bir USB bellek Windows 7 kurulum DVD si ISO dosyalı Burada dikkat edilmesi gereken şey, anakartınızın USB Diskleri desteklemesi. Eğer çok eski bir anakartınız yoksa, bu destek zaten mevcuttur. Ama yine de uyaralım, anakartınız USB disklerden boot özelliğini desteklemiyorsa, kurulum yapabileceğiniz tek ortam yine DVD sürücüsüdür. Bu işlemi yapabilmek için bilgisayarınızda yönetici yetkiniz olması gerekiyor 1. USB diskinizi bilgisayarınıza takın 2. Windows 7 Dvd yi sürücüye takın 42
3. Bilgisayarınızı yönetici hesabınızla açın Başlat > Arama satırına CMD yazın ve çıkan cmd nin üzerine sağ tıklayıp Yönetici olarak çalıştır'a tıklayarak işlemi başlatın. Bootable USB Tanımlama ADIM 1 Şimdi USB diskimizi biraz daha yakından tanımamız gerekiyor. Açtığımız komut satırı ekranına DISKPART yazıp enter'a basın. ADIM 2 Şimdi USB diskimizi bulalım. LIST DISK yazın ve enter'a basın. Gördüğünüz gibi bilgisayarınızda bulunan tüm diskler görülüyor. Burada kesinlikle dikkat etmeniz gereken, yanlış diski seçmemelisiniz. Örneğin benim 4GB'lık USB belleğim DISK 1 olarak belirtilmiş. Şimdi USB Belleğinize karşılık gelen diskinizin numarasını not alın 43
Disk Hazırlığı Disk numaramızı alırken dikkatli davrandıktan sonra, sırasıyla aşağıdaki komutları uygulayın: SELECT DISK 1 (sizin usb numarası kaç ise onu giriyorsunuz) Enter yapın Benim diskimin numarası 1 olduğu için ben SELECT DISK 1 şeklinde giriyorum. CLEAN CREATE PARTITION PRIMARY SELECT PARTITION 1 ACTIVE FORMAT FS=NTFS Diskimizi NTFS olarak biçimlendiriyoruz. Format bir süre sürebilir. Eğer burada hata alıyorsanız, FORMAT FS=FAT32 komutunu da kullanabilirsiniz. ASSIGN EXIT Not: Komut Satırı penceresini kapatmayın, onunla daha işimiz olacak 44
Bölümleme Kontrolü Eğer tüm bu işlemleri tamamladıysanız aşağıdaki mesajları görmüş olmanız gerekiyor. Sanal Sürücünüzün Sürücü harfini not edin. Kullandığım sistemde bu G: sürücüsü olarak gözükmekte, örneklerimde G: sürücüsünü göreceksiniz. 45
Komut Satırı ekranına tekrar geri dönelim. Şimdi elimizde iki tane yeni sürücü var: USB Diskimiz ve sanal DVD'miz... Bilgisayar klasörünü açarak her ikisinin de sürücü harflerini not edin. Benim sistemimde önceki sayfada belirttiğimiz gibi sanal sürücüm(dvd) G: idi, ve USB sürücümün harfi ise F: Komut satırında sanal sürücünüzün ( DVD SÜRÜCÜSÜ) harfini yazın Enter yapın G: Şimdi sanal sürücü içindeki Boot klasörüne girmeliyiz. CD BOOT Aşağıdaki satırda USB diskimin sürücü harfi olduğu için N: kullandım. Siz bu satırda kendi USB'nizin sürücü harfini yazmalısınız. BOOTSECT.EXE /NT60 F: Dikkat kendi usb sürücü harfini yazın Yukarıdaki ekran görüntüsündekine benzer bir yanıt almış olmalısınız. 46
Flaş Belleğe Kopyalama Şimdi DVD sürücünüzü açın ve CTRL + A'ya basarak tüm klasör ve dosyaları seçin, üzerine sağ tıklayarak Gönder menüsünden USB sürücünüzün adını seçin. Not: Bu işlem biraz uzun sürebilir. Artık Windows kurulumunu başlatabilecek bir USB sürücünüz var. Ama ana kartınızda da yapılacak işlemler var. Şimdi yapılacak tek şey, bilgisayarınızı USB sürücüsünden başlatacak şekilde ayarlamak... Bilgisayarınızı yeniden başlatın Boot seçeneklerine gelin. Çoğunlukla BIOS'lara giriş tuşu; F1, F2, DEL veya DELETE olabiliyor. Bazı Bıoslarda ise F12 olabilir. Bu tuşlara basarak Boot seçeneklerine girebilirsiniz. Bu seçeneklerde USB sürücüsünü seçin. USB diskiniz Hard Disk kategorisinde görünecektir. Yani Hard Drivers'ı seçip, oradan da USB diskinizi seçerek bilgisayarınızı başlatın 47
Bilgisayarda İmaj (Yedek) Alma Acronis nedir? Acronics programı bilgisayarınızın yedeğini almayı sağlayan bir programdır. Nasıl alınır? İşleme başlamadan önce dikkat edilmesi gereken en önemli nokta image almak istediğimiz bilgisayar çift partition olmalı. Başka bir deyişle bilgisayarınızda c: ve d: gibi en az 2 sürücü olmalıdır. İşletim sistemi, Office, Antivirüs ve diğer tüm programları yüklenmiş bir bilgisayar içerisinde sistem görüntüsünü kaydetmeye yarayan programın olduğu bir cd ile boot edilir. Cd içerisinden gerekli program çalıştırılır ve görüntü alma işlemine başlanılır. 1) Acronics CD yi sürücüye takın 2) İmaj (yedek) alacağınız flaşh belleği takın 3) Bilgisayarı yeniden başlatın Acronics in başlamasını bekleyin (Acronics yaklaşık 1-2 dakika içinde başlar) 4) Acronics True Image Home 5) Back Up 6) Disk and partition Backup 7) Disk 2 kutusunu onaylayın 8) Next 9) Borowse 10) Yedeği alacağınız yeri yani klasörü seçin 11) Ok 12) Next 13) Proceed 14) Restert the computer When backup is completed Alınan Imaj ı (Yedeği) Bilgisayara Yükleme 1) Acronics CD yi sürücüye takın 2) İmajın (yedeğin) olduğu flaşh belleği takın 3) Bilgisayarı yeniden başlatın Acronics in başlamasını bekleyin (Acronics yaklaşık 1-2 dakika içinde başlar) 4) Acronics True Image Home 5) Recovery 6) Disk and partition Recovery 7) Browse 8) İmajın olduğu sürücüyü seçin ( örneğin Flaşh Bellek) 9) İmaj programını yeniden seçin 10) Ok 11) İmaj kurulum programını seçin 12) Next 13) Next 14) Disk 2 kutusunu onaylayın 15) Next 16) Next 17) Ok 18) Proceed 19) Restert the computer When backup is complet 48
İşletim Sistemi: İşletim sistemi, bilgisayar açılırken hafızaya yüklenen, bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için hizmet sağlayan genel amaçlı bir yazılımdır. İşletim sistemi, bilgisayar sistemini kullanan kullanıcılar uygulama programları ve bilgisayar donanımı arasında aracılık görevi yapar. OS (operating system) diye kısaltılır. İşletim sistemleri sadece bilgisayarlarda değil, cep telefonları, oyun konsolları gibi işlemci ve hafıza birimleri içeren yönetilebilir aygıtlarda bulunur. Bilgisayarda oyun, kelime işlemci yada tarayıcı gibi herhangi bir uygulama programı çalıştırıldığında söz konusu uygulama programı için kullanıcıdan giriş birimleri aracılığıyla verilerin alınması, kullanacağı donanım aygıtlarını yönetme, hafızada ve depolama birimlerinde yer ayrılması, sonuçların çıkış birimleri aracılığıyla kullanıcıya sunulması gibi tüm ayrıntılardan işletim sistemi sorumludur. Aşağıdaki resimde işletim sistemi temsili olarak gösterilmiştir. CPU (Central Processing Unit - Merkezi İşlem Birimi) İşlemci, bilgisayarın beyni niteliğindeki en önemli bileşendir. Diğer aygıtlardan gelen verileri matematiksel işlemler yardımı ile işler, sonuca ulaşır ve sonucu gerekli yerlere gönderir. Çalışabildikleri maksimum saat hızları yani frekansları sınıflandırılmalarına yardımcı en önemli kriterdir. Çalıştıklarında çok ısınırlar, dolayısıyla üzerlerine soğutucu ve fanlar yerleştirilir. Görevi: Örnek olarak 2 ve 3 ü topla sonucu bana ilet komutu verildiğinde işlemci hemen aritmetik merkezini devreye sokar, işlemi gerçekleştirir ve sonucu bize iletir. Benzer şekilde özel bir yöntemle kodlanmış MP3 dosyalarını açar, işler ve gerekli veriyi ses kartına iletir. Kısacası hesaplaması veya karar verilmesi gereken her şeyde işlemci devreye girer Hesaplama işlemlerinde aritmetik, karar verilmesi gereken işlemlerde de mantık ünitesi devreye girer. İşlemcilerin yapısı hiç bir mekanik parçası olmayan tamamen devreler ve transistörlerden oluşur. İçlerinde milyonlarca transistor bulunur ve bu transistorların sayısı ne kadar fazla olursa işlemci o kadar hızlı olur. İşlemcilerin hızları MHZ (Mega Hertz) cinsinden ölçülür. Doğal olarak bu sayı ne kadar yüksek olursa, hızı da o kadar yüksek olur. Yapısı: 3-4 santimetrekare büyüklüğünde bir silikon tabaka içinde milyonlarca transistörden oluşurlar. İşlemcilerin oluşturulmasını sağlayan sistem mikron teknolojisidir. Bu teknoloji sayesinde bir kaç santimetrekarelik bir alana milyonlarca transistor sığdırabilmek mümkündür. 49
İşletim Sistemlerinin Görevleri: İşlem Yönetimi Uygulama programlarının belirli bir sırada ve zamanda çalıştırılmasının sağlanması olarak özetlenebilir, örneğin bilgisayarda aynı anda müzik dinlerken, internette gezinti yapabilir, diğer taraftan hafıza kartındaki resimler bilgisayara kopyalanabilir burada sayılan 3 işlemin aynı anda gerçekleştirilmesi işletim sisteminin görevlerinden biridir. Bellek Yönetimi Bilgisayarda kurulu olan tüm programlar diskte depolanır, bir programa çift tıklayıp çalıştırıldığı zaman disk üzerinde ki programa ait veriler ana belleğe yüklenir, yani çalışan tüm programların ana bellekte olması gerekir dolayısıyla bir programa çalışma süresi boyunca bellek tahsis edilmesi işlem bitince ayrılan bellek alanının boşaltılması işletim sisteminin görevlerindendir. Giriş-Çıkış Yönetimi Yazıcıdan çıktı alma, tarayıcıdan bir resmin taranması, dosya kopyalama vs... gibi bilgisayar sistemi ile tüm çevre birimleri arasındaki veri alışverişinin sağlanması işletim sisteminin diğer görevlerinden biridir. Dosya Yönetimi Bilgisayardaki tüm verilen disk, cd/dvd, hafıza kartları gibi depolama birimlerinde tutulurlar, bu verilere erişim,bilgi yazma/okuma gibi görevler yine işletim sistemi tarafından yürütülürler. Kullanıcı Yönetimi Windows işletim sistemleri aynı bilgisayar sistemini birden fazla kullanıcının kullanmasına olanak sağlar, genel olarak her kullanıcının bir kullanıcı adı ve şifresi vardır, her kullanıcı kendine özgü bir masa üstü ortamı oluşturabilir, kendi klasörlerini oluşturur ve programlarını tanımlar. Bir diğer kullanıcı erişim izni olmadan diğer bir kullanıcının dosya yada dizinlerini göremez. Sistemin birden fazla kullanıcı arasında oluşturulan yetkilerle herhangi bir karışıklık olmadan paylaştırılması yine işletim sisteminin görevlerindendir. Masaüstü İşletim Sistemleri: Masa üstü yada dizüstü bilgisayarlarda kişisel amaçla kullanılan işletim sistemleridir, windows 7örnek olarak verilebilir. Mobil İşletim Sistemleri: Cep telefonları ve pda larda kullanılan işletim sistemleri, örnek olarak verilebilir. Diğer: İlk üç gruba girmeyen diğer elektronik cihazlarda kullanılan işletim sistemleri bu grup içerisinde düşünülebilir.. Microsoft Windows: Microsoft Windows, kişisel bilgisayarlarda en çok kullanılan ticari işletim sistemlerinden biridir. Son zamanlarda, Windows'un en çok kullanılan versiyonu Windows XP'dir. Windows XP 25 Ekim 2001 tarihinde yayınlanmıştır. Günümüzde kullanılan versiyonlar ise: kişisel bilgisayarlar için Windows 7 ve 8 dir. 50
Windows İşletim Sistemi Ailesi Yukarıda açıklamadan da anlaşılabileceği gibi işletim sistemleri pazarında yaklaşık %80 kullanım oranıyla Windows ailesi durumdadır. Aşağıdaki tabloda Windows-7 ürün grubu kendi arasında desteklenen/desteklenmeyen bazı önemli özellikleri verilmiştir. STARTER HOME BASİC HOME PREMİUM PROFESSİONAL ULTİMATE Blutoth desteği 64-bit desteği Çoklu monitör desteği Dokunmatik ekran Tablet desteği Gelişmiş yedekleme Şifreleme dosya sistemi Sanal masaüstü altyapısı Disk Birleştiricisi: Disk Birleştiricisi, bilgisayarınızın daha verimli biçimde çalışabilmesi için bilgisayarınız üzerindeki verileri yeniden düzenleyen ve parçalanmış dosyaları yeniden birleştiren bir araçtır. Zaman içerisinde dosyaları kaydettikçe, değiştirdikçe veya sildikçe sabit diskte parçalanma oluşur. Bir dosyaya kaydettiğiniz değişiklikler genellikle, sabit disk üzerinde, asıl dosyanın konumundan farklı bir konumda depolanır. Ek değişiklikler daha da fazla konuma kaydedilir. Zaman içerisinde, dosya ve sabit diskin kendisi de parçalanır ve bir dosyayı açmak için birçok farklı yere bakmak zorunda kaldığı için bilgisayarınız yavaşlar. Başlat Tüm Programlar Accessories System Tools Disk Birleştiricisi Diski Birleştir 51
Klasör İşlemleri: Klasörler, programlar ve dosyalar için bir kapsayıcıdır, bir çekmeceye benzetebileceğimiz klasörler, bir diskteki program ve belgelerin düzenlenmesine yönelik bir araçtır, aşağıdaki resimde Java klasörü içi dolu bir klasörü, C klasörü ise içi boş bir klasörü göstermektedir, tüm klasör görünümleri bu şekildedir. Yeni klasör oluşturmak için bulunduğumuz klasör içinde yada masaüstünde fareyle sağ tıkladıktan sonra Yeni daha sonra Yeni klasör demek yeterli olacaktır. Klasörler Dosya İşlemleri: Dosyalar, çeşitli programlara ait, yazı, ses, resim, çizim, video gibi verilerin saklandığı bileşenlerdir, her dosya varsayılan olarak ilişkili olduğu programla birlikte çalışır, dosya isimleri. ile ayrılmış ad ve uzantıdan oluşur( yeni belge.doc gibi) burada.doc uzantısı o dosyanın hangi programla ilişkili olduğunu da belirler,.exe program dosyalarına ait uzantılardır (örnek olarak winword.exe word programını ifade eder) aşağıdaki resimde görüldüğü gibi her dosyanın simgesi ait olduğu türe(uygulama, belge vs..) göre farklılık göstermektedir. Aşağıdaki tabloda en çok kullanılan dosya uzantılarının türleri ve hangi programlarla açılabileceği tablo halinde listelenmiştir. Dosya uzantısı Türü Program.exe/.com/.bat Uygulama Çalışabilir uygulama.msi Uygulama Setup/kurulum dosyası.txt/.doc/.docx Ofis belgesi Word.xls/.xlsx Ofis belgesi Excel.ppt/.pptx/.pps Ofis belgesi Powerpoint.gif/.jpg/.tiff/.bmp Resim Resim görüntüleyici.mp3/.wav Ses Winamp/media player.avi/.divx/.mkv/.mp4/.mpg Video Media player.pdf Belge Acrobat reader.flv/.swf Flash Flash player/ web tarayıcı.htm/.html Html belgesi Frontpage/web tarayıcı.c/.cpp C belgesi Devc++/Turbo c.rar/.zip/.tar Sıkıştırma Winrar 52
Dosya ya da Klasörler üzerinde sağ tıklamak Aç klasör ise içeriği görüntülenir, dosya ise açılır, Gönder dosya ya da klasörü harici bir depolama birimine, masaüstüne ya da belgeler içine pratik olarak kopyalanmasını sağlar. Kopyala dosya ya da klasörü kopyalar. Kes dosya ya da klasörü bulunduğu yerden silerek kopyalar. Sil dosya ya da klasörü geri dönüşüm kutusuna taşır, Yapıştır daha önce Kes/Kopyala yapılmış klasör ya da dosyanın belirtilen konuma kopyalanmasını sağlar. Klasör üzerinde sağ tıklanıp özellikler denildiğinde Genel sekmesinde klasörün boyutunu, oluşturulma tarihini ve disk üzerindeki konumunu görebiliriz, buradaki Gizli seçeneği aktif edilirse klasör gizlenmiş olur(tekrar görünür yapmak için denetim masası klasör seçenekleri gizli dosya ve klasörleri göster). Paylaşım sekmesi klasöre paylaşım verilmesini sağlar, bir sonraki konuda anlatılan yerel diske paylaşım verme işlemiyle aynı şekilde gerçekleştirilir. Özelleştir sekmesinde ise klasör görünümü için bir resim belirlenebilir ya da klasör görünümü buradaki simgelerden biriyle değiştirilebilir Dosya üzerinde sağ tıklanıp Özellikler denildiğinde; Ayrıntılar sekmesinde dosyayla ilgili teknik detaylara ulaşılabilir, buradaki örnekte word belgesinin kaç satır, kaç kelime, kaç paragraftan oluştuğu gibi bilgiler görülebilir, eğer belge bir resim dosyası olsaydı burada resmin çözünürlük değeri, en, boy değerleri görülürdü. 53
Windows Görev Yöneticisi: Görev Yöneticisi ni başlat bilgisayar yönetimi açısından önemli bir seçenektir, Uygulamalar sekmesinde kullanıcı tarafından çalıştırılan aktif programları ve çalışma durumları görüntülenebilir(eğer kilitlenen bir program varsa durum cevap vermiyor olarak görünür, Görevi Sonlandır diyerek programın kapatılması gerekir) Ağ iletişimi seçeneğiyle var olan kablolu/kablosuz ağlarla yapılan veri alış verişi grafik olarak görülebilir. Kullanıcılar sekmesinde ise sistemde oturum açmış tüm kullanıcılar görülebilir. 54
Bilgisayar Penceresi: Sabit disk, disket, Cd/Dvd ve varsa harici depolama birimleri ile tarayıcı, yazıcı gibi diğer çevre birimlerine erişimi sağlar. Bilgisayara yeni bir aygıt yüklendiği zaman(usb bellek gibi) bu aygıta Bilgisayarım penceresinden ulaşılabilir. Bilgisayarım penceresi Sabit Disk Sürücüleri: Bilgisayarda yüklü olan tüm sabit disk, cd/dvd ve harici depolama birimleri bu grup altında görülebilir. Yerel Diskler: Bilgisayarda birden fazla yerel disk bulunabilir, yada tek bir yerel disk üzerinde birden fazla bölümlendirme yapılabilir. Genel olarak C sürücüsü windows işletim sistemi ve diğer yüklü programlar için, D sürücüsü ise müzik, video ve diğer kullanıcı dosyalarını depolamak için kullanılır. Böylece işletim sisteminin çökmesi durumunda bile D sürücüsündeki veriler kaybolmaz, yerel diskler üzerinde çift tıklayarak içindeki dosya ve klasörlere erişilebilir, sağ tıklama ise aşağıda görüldüğü gibi bir menü açar. Yerel diskler üzerinde sağ tıklama seçenekleri Biçimlendir: Tüm disk içeriğini siler( formatlama ), işletim sisteminin yüklü olduğu yerel disk üzerinde bu işlem yapılamaz. 55
Bilgisayar Özellikleri: Genel sekmesi altında disk'in kullanım oranları görülmektedir, burada yer alan Diski Temizle seçeneği disk üzerindeki kullanılmayan dosya ve/veya klasörleri silerek boş alan miktarını arttırır. Araçlar sekmesi altında bulunan Şimdi denetle seçeneği elektrik kesintileri yada benzeri durumlarda disk üzerinde oluşabilecek hataları denetler, Şimdi birleştir sistem performansının arttırılması amacıyla disk üzerinde dağınık halde bulunan dosyaları birleştirir. Güvenlik sekmesi altında sistemde tanımlı kullanıcılar, ve bu kullanıcıların sistem üzerindeki yetkileri görülmektedir, değiştirmek için Gelişmiş butonuna tıkladıktan sonra bu izinler Ekle yada Kaldır diyerek değiştirilebilir. 56
Donatılar : Bu bölüm içinde günlük hayatta bilgisayar kullanımı esnasında sıklıkla ihtiyaç duyduğumuz programlar bulunmaktadır, bu programlar: Çalıştır: Bir program adının yazılarak çalıştırılmasını, dosya/klasör açılmasını ya da bir web sayfasının görüntülenmesini sağlar, örnek olarak aşağıda görüldüğü gibi Hesap makinesi programını çalıştırmak için bu kutuya calc yazılarak enter tuşuna basılır. Hesap Makinesi: Basit matematiksel işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlar, ileri seviye işlemler için Görünüm menüsünden bilimsel/istatikçi/programcı seçenekleri tercih edilir. 57
Denetim Masası Öğeleri: Bilgisayarda yüklü olan tüm aygıtlarla ilgili seçeneklere denetim masasından ulaşılır. Sağ üst köşede bulunan Görüntüleme ölçütü ile denetim masasında bulunan simgelerin görünümü değiştirilebilir, varsayılan olarak benzer işlemlerin gruplandığı kategori görünümü seçilidir, bu görünüm Büyük/Küçük simgeler olarak değiştirildiği takdirde denetim masasındaki tüm simgeler görülebilir. Aşağıda Görüntüleme ölçütü Küçük Simgeler olarak değiştirilmiştir. 58
Bilgisayarı Ağa dahil etme: Ağ ayarları, bilgisayarların birbirlerini görmeleri dosya ve yazıcı paylaşımı için yapılan ayarlardır. 1. Bilgisayarım da sağ tuş yapın 2. Özellikler 3. Gelişmiş Sistem Ayarları 4. Bilgisayar Adı Sekmesi 5. Bilgisayar Tanım kutusuna bir isim girin 6. Değiştir sekmesine tıklayın 7. Bilgisayar Adına aynı ismi tekrar girin 8. Çalışma Grubuna Ağ ismini girin ( örneğin: work) 9. Tamam 59
Ağ ve Network ayarları merkezi: Bilgisayar ağındaki ağ durumunu görüntüleme, internet ayarlarını yapma ve değiştirme, işlemlerin yapılabilmesini sağlar. 1. Bilgisayarım a tıklayın 2. Ağ tıklayın 3. Ağ ve Paylaşım Merkezini seçin 4. Bağlaştırıcı ayarlarını değiştir Şekil 1 Şekil 2 5. Yerel Ağ bağlantısı üzerinde sağ tuş yapın 7. İnternet Protokolü sürüm 4 (TCP/IP) seçin 6. Özellikler 8. Özellikler Şekil 3 9. IP Adresi verilerinizi girin 10. Tamam 60
Ağ Durumu görme: Bu pencerede öncelikle internet erişimi durumu görüntülenmektedir, mevcut bilgisayar internet erişimine sahip olduğu görülmektedir. Bu pencerede bağlantı türü(ipv4/ipv6), medya durumu(aktif/pasif), bağlı kalınan süre ve erişim hızı(1 Gbit/saniye), Gönderilen(Upload) ve Alınan (Download) veri miktarı görülmektedir. Devre Dışı Bırak butonuna tıklanıldığı takdirde aygıt pasif yapılarak internet erişimi de kesilmiş olur(bu durumda aynı yerde Etkinleştir görünecektir) Ağ aygıtına ait ip/fziksel adres gibi teknik ayrıntılara Ayrıntılar butonuna tıklanarak ulaşılabilir, bu ekranda sık gereksinim duyulabilecek IP adresi ve fiziksel adres(mac adresi) seçili olarak gösterilmiştir. 61
Klasörü Paylaşıma Açma : Klasörü paylaşıma açarak diğer kullanıcıların o klasördeki dosya ve bilgi paylaşımının kolaylığından yararlanmayı sağlar. 1. Klasör üzerinde sağ tuş 3. Paylaşım Sekmesi 2. Özellikler 4. Paylaşım 5. Paylaşılacak kişileri seçin den Everyone seçin 6. Ekle 7. Paylaş 62
8. Bitti 9. Gelişmiş paylaşım sekmesi 10. Bu klasörü paylaş çekleyin 12. Tam denetim 11. İzinler sekmesi çekleyin 13. Değiştir çekleyin Uygula / Tamam Uygula / Tamam 63
Bilgisayarı Paylaşıma Açma: 1.Bilgisayarım 2.Ağ 3.Ağ ve Paylaşım Merkezi 4. Gelişmiş paylaşım ayarlarını değiştirin sekmesindeki seçenekler aşağıdaki şekilde olduğu gibi ayarlayın 5. Değişiklikleri kaydet NOT: Bilgisayarı paylaşıma açmış olmanıza rağmen diğer bilgisayarlara bağlanamıyorsanız veya parola korumalı uyarısı alıyorsanız şunları yapmalısınız. - Denetim masası / Ağ paylaşım merkezi / Gelişmiş Paylaşım ayarlarını değiştirin Parola korumalı paylaşımı kapat çekleyin / Değişiklikleri kaydet 64
Kullanıcı Hesapları: Var olan kullanıcı hesaplarının görülmesini/değiştirilmesini, yeni kullanıcı eklenip silinmesini sağlar.gelen ilk pencerede parola/kullanıcı adını değiştirmek, parolayı kaldırmak, kullanıcı hesabında görülen resmi değiştirmek gibi seçenekler bulunur, diğer kullanıcılarla ilgili işlem yapmak için Başka bir hesabı yönetin seçeneği tıklanır. Gelen pencerede var olan kullanıcılardan biri ile ilgili işlem yapmak için kullanıcı adı üzerinde tıklanır, buradaki Guest (Misafir) kullanıcısı windows 7 tarafından otomatik oluşturulan bir kullanıcıdır varsayılan olarak pasiftir.yeni kullanıcı eklemek için Yeni hesap oluştur seçeneği seçilir, iki türlü kullanıcı oluşturulabilir Yönetici sistem üzerinde program kurma/kaldırma, dosya silme gibi tüm işlemlere yetkili olacağından yönetici hakkı verilecek kullanıcılar dikkatli seçilmelidir. 65 Sistem:
Bilgisayarda yüklü olan tüm aygıtları ve temel sistem bilgisini görüntüler. Aynı pencereye Başlat menüsü Bilgisayarım sağ tık Özellikler yoluyla da ulaşılabilir. Bu pencerede işlemci hızı, toplam bellek miktarı, sistem türü(32/64 bit), bilgisayar adı(ğ üzerinde bilgisayarın görünen adı), çalışma grubuve derecelendirme bulunmaktadır, derecelendirme işletim sistemi tarafından sisteme verilen performans puanını simgelemektedir sistemin özelliklerine göre 1 ile 7.9 arasında bir değer alır. Aygıt Yönetici: Denetim masasında ayrı bir seçenek olarakta bulunur. Bilgisayarda yüklü olan tüm donanım aygıtlarını ve ayarlarını görüntüler. Sistem özellikleri 66
Windows Defender Windows işletim sisteminin, kötü amaçlı yazılımlara karşı koruma programıdır, Tara seçeneği ile elle sistem taraması da yapılması sağlanabilir. Bildirim Alanı Simgeleri Görev Çubuğunun sağında bulunan Bildirim Alanı ile ilgili ayarlamalar(ilgili programa ait bildirim alanında simge gösterilmesi gizlenmesi gibi) buradan yapılır, örnek olarak aşağıda ağ ile ilgili simge ve bildirimin bildirim alanında gösterilmesi sağlanmıştır. 67
İnternet Seçenekleri penceresi: Bu pencerede ilk sekmemiz olan Genel altında bulunan Giriş Sayfası alanı internet explorer programının ilk çalıştırıldığında hangi sayfayı açacağını belirler, boş kullanılabileceği gibi resimde olduğu gibi belirli bir internet adresi verilebilir. Ayarlar seçeneği internet explorer hafızasında sayfaların tutulacağı gün sayısının belirlenmesini sağlar 0 seçilmesi durumunda adresler hiç hafızaya alınmaz. Sil seçeneği ile internette gezinirken bilgisayarımıza kaydedilen geçici dosyaları, çerez bilgilerini ve tarayıcı geçmişi gibi bilgileri silebiliriz. 68
Güvenlik sekmesinde tarayıcının güvenlik düzeyi belirlenebilir, düşük düzey seçilmesi durumunda zararlı yazılımların bilgisayara daha kolay bulaşabileceği, en yüksek düzeyin seçilmesi durumunda ise bazı içeriklere erişilemeyeceği unutulmamalıdır, bu sekmede özel düzey seçilerek ilgili ayarlamalar tek tek elle yapılabilir. İnternet explorer güvenlik seviyesi seçimi İnternette gezinti yaparken kimi sitelerden gelen reklam amaçlı açılır sitelerin engellenmesi için Gizlilik sekmesinden aşağıdaki gibi Açılır Pencere Engelleyicisi Aç seçili olmalıdır, bazı sitelerden gelen açılır pencerelere izin vermek için Ayarlar butonuna tıklanarak bu adreslerin izin verilenler listesine eklenmesi gerekmektedir. Gelişmiş sekmesinde ise Internet Explorer programının web sayfalarını yorumlamasıyla ilgili ayarlar görülebilir, örneğin Resimleri göster seçeneğinin seçili olmaması durumunda web sayfalarındaki resimleri tarayıcı göstermeyecektir. 69
Windows Etkinleştirme: Her zaman orijinal Windows kullanmayı tercih edin. Lisanslı olmayan bir işletim sistemi sizi zor durumda bırakabilir. Bu nedenle yüklemiş olduğunuz windows u etkinleştirmeyi mutlaka gerçekleştirmek gerekiyor. Etkinleştirme için aşağıdaki açıklamalardan yararlanabilirsiniz. Bilgisayarım ikonu üzerinde sağ tuş yapın Özellikler Ürün anahtarını değiştiri seçin Windows ürün anahtarı alanına 25 karakterden oluşan lisans numarasını girin İleri butonuna tıklayın İleri / İleri / Tamam 70
Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü Başlat menüsünün ve görev çubuğunun özelleştirilmesini sağlar, bu seçeneğe görev çubuğu üzerinde sağ tıklayıp özellikler denilerek te ulaşılabilir. İlk sekme olan Görev Çubuğu sekmesinde görev çubuğunu otomatik olarak gizle seçeneği aktif edilirse görev çubuğu ekranda gözükmez ancak fare ekranda görev çubuğunun olması gereken yere sürüklendiğinde görünür hale gelir. Küçük simgeler kullan seçeneği aktifse görev çubuğunda çalışan programlara ait simgeler daha küçük görünür. Görev çubuğunun ekrandaki konumu varsayılan olarak Alt olarak seçilidir, bu üst, sol veya sağ olarak değiştirilebilir. Özelleştir butonuna tıklandığı zaman daha önce incelenen Bildirim alanı simgeleri penceresi görüntülenir. Görev çubuğu ve başlat menüsü özellikleri Başlat Menüsü daha önceki konularda başlat menüsü sol sütununda en son kullanılan programlara yer verildiğini incelenmişti, eğer en son erişilen program ve öğelerin listesinin tutulması tercih edilmiyor ise Gizlilik altında En son açılan programları/öğeleri Başlat menüsünde depola ve görüntüle seçenekleri aktif olmamalıdır. 71
Başlat menüsü Başlat Başlat menüsü özelleştir. sekmesinde Özelleştir seçeneğiyle başlat menüsün bulunan öğelerle ilgili görünüm ayarları aşağıdaki gibi tek tek değiştirilebilir. Başlat menüsü özelleştirme Son sekme olan Araç çubukları sekmesinde örnek olarak Adres ve Masaüstü seçenekleri aktif edilirse başlat menüsü resimdeki gibi görünecektir. 72
Bölge ve Dil: Dil, sayı ve tarih formatlarının gösterim şekli ve klavye türünü değiştirilmesini sağlar, ilk sekme olan Biçimler sekmesinde tarih ve saatin gösteriliş formatı değiştirilebilir, Ek Ayarlar seçeneğiyle sayı, para birimi, tarih ve saat ayarları görülebilir. Bölge ve dil seçenekleri Klavyeler ve Diller sekmesinde Klavye değiştir diyerek klavye türünü değiştirebiliriz, örneğin Türkçe F klavye kullanmamız gerekiyorsa aşağıdaki pencerede Türkçe Q seçiliyken Kaldır seçeneğinden sonra Ekle ile Türkçe F klavye eklenerek kullanılan klavye türü değiştirilebilir. 73
Mause: Fare kullanımıyla ilgili düğme yapılandırması, işaretçi hızı gibi ayarların değiştirilmesini sağlar. Düğmeler sekmesinde farenin sol/sağ tuş düğmeleri Birincil ve ikincil düğmeleri değiştir seçeneği işaretlenerek (solaklar için ters olması gerektiğinden) değiştirilebilir. Çift tıklatma hızı yine aynı sekme aracılığıyla ayarlanabilir. İşaretçiler sekmesinde farenin görünümü değiştirilebilir. İşaretçi Seçenekleri sekmesinde işaretçi izleri aktif edilebilir. Tekerlek sekmesinde ise tekerleğin her hareketinde kelime işlemci programlarında kaç satır atlanacağı belirlenebilir. Görüntü Ayarları: Ekran çözünürlüğü ve renk derinliğinin ayarlanmasını sağlar, Görüntü penceresinde Çözünürlüğü ayarla seçeneğiyle ekran çözünürlüğü değiştirilebilir, aşağıda resimde ekran çözünürlüğü 1057x774 olarak seçilmiştir. 74
Klasör Seçenekleri: Dosya ve klasörlerin görüntü ayarlarının değiştirilmesini sağlar. Genel sekmesinde tüm klasörlerin ayrı pencerede/aynı pencerede açılması, klasörleri seçmek ve açmak için tıklama seçeneklerinin değiştirilmesini sağlar. Görünüm sekmesi ise gizli dosya ve klasörlerin/dosya uzantılarının görüntülenip görüntülenmeyeceği gibi ayarların yapılmasını sağlar. Masaüstü Araçları : Takvim, hava, cpu ölçer gibi uygulamaların masaüstünde görünmesini sağlar (iptal etmek için araç üzerinde sağ tıklayıp Aracı kapat ) pencerede yer alan araçların dışında Daha çok çevrimiçi araç al diyerek internetten ekstra araçlar edinilebilir. 75